ΒΑΣΙΚΟ ΔΟΓΜΑ ΠΑ

1
1 ΒΑΣΙΚΟ ΔΟΓΜΑ ΠΑ
ΓΕΝΙΚΟ ΕΠΙΤΕΛΕΙΟ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑΣ

ΚΛΑΔΟΣ Α΄ - ΔΝΣΗ Α1
ΤΜΗΜΑ 1
Βασικό Δόγμα
Πολεμικής
Αεροπορίας
ΒΑΣΙΚΟ ΔΟΓΜΑ
ΠΟΛΕΜΙΚΗΣ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑΣ

ΤΜΗΜΑ 1
Μά ρτι ο ς 2023
ΒΑΣΙΚΟ ΔΟΓΜΑ ΠΑ 1

ΤΜΗΜΑ 1
ΒΑΣΙΚΟ ΔΟΓΜΑ
ΠΟΛΕΜΙΚΗΣ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑΣ
Μάρτιος 2023
ΠΡΟΟΙΜΙΟ
Η έλευση του Αεροπορικού Όπλου στις αρχές του προηγούμενου αιώνα άλλαξε
ριζικά τη φύση του Πολέμου. Η αξιοποίηση της τρίτης διάστασης έδωσε νέες δυνατό-
τητες και επέδρασε καταλυτικά στην έκβαση των ένοπλων συγκρούσεων που ακολού-
θησαν.
Η Πολεμική Αεροπορία, φορέας της Αεροπορικής Ισχύος και ένας από τους πλέον
σημαντικούς πυλώνες εφαρμογής της εθνικής στρατηγικής, παρέχει στην πολιτική και
στρατιωτική ηγεσία μεγάλο εύρος στρατιωτικών επιλογών για την επίτευξη των εθνικών
στόχων, ενώ την ίδια στιγμή προσφέρει καθημερινά πολύτιμες υπηρεσίες στο κοινωνικό
σύνολο.
Καθώς επιδρά σε όλα τα πεδία του πολέμου, η Αεροπορική Ισχύς καθίσταται βα-
σικός συντελεστής αποτροπής για τη Χώρα, διασφαλίζοντας την εθνική ακεραιότητα
και τα κυριαρχικά δικαιώματα έναντι κάθε επιβουλής.
Η πραγμάτωση των ανωτέρω είναι εφικτή χάρις στο Προσωπικό της ΠΑ, το οποίο,
με πλήρη συναίσθηση της ευθύνης του απέναντι στην πατρίδα, υπηρετεί την αεροπο-
ρική ιδέα με προσήλωση, επαγγελματισμό και αυταπάρνηση στοχεύοντας πάντα στην
τελειότητα.
Η Πολεμική Αεροπορία αξιοποιώντας τα επιτεύγματα της τεχνολογίας και αξιο-

λογώντας τη φύση των σύγχρονων απειλών, εξελίσσει αδιάκοπα τον τρόπο ανάπτυξης
και εφαρμογής της Αεροπορικής Ισχύος.
Για την Πολεμική Αεροπορία, το Βασικό Δόγμα αποτελεί το θεμελιώδες κείμενο,

στο οποίο εμπεριέχεται το σύνολο των αρχών και αξιών του Όπλου μας και το οποίο
θέτει το πλαίσιο οργάνωσης και λειτουργίας της. Ταυτόχρονα, παρέχει την κατεύθυνση
για τον βέλτιστο τρόπο ανάπτυξης και εφαρμογής της Αεροπορικής Ισχύος, μέσα από
μία Διακλαδική θεώρηση. Αποτελεί δε το κύριο σημείο αναφοράς, από το οποίο απορ-
ρέουν δεσμευτικές ευθύνες, υποχρεώσεις και κατευθύνσεις για όλα τα στελέχη της
Πολεμικής Αεροπορίας, από το νεότερο μέχρι και τον υπογράφοντα.
Σας καλώ να μελετήσετε το παρόν Δόγμα, να ενστερνιστείτε και να εφαρμόσετε

με συναίσθηση χρέους τις Αρχές που περιγράφονται σε αυτό, ώστε με οδηγό την εμ-
πειρία του παρελθόντος και με το βλέμμα στραμμένο στο μέλλον να συνεχίσουμε, από
γενιά σε γενιά, να κυριαρχούμε στους αιθέρες.
Αντιπτέραρχος (Ι) Θεμιστοκλής Μπουρολιάς
Αρχηγός
4 ΒΑΣΙΚΟ ΔΟΓΜΑ ΠΑ
ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ
ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ................................................................................ 4
ΕΙΣΑΓΩΓΗ............................................................................................................. 6
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1ο...................................................................................................... 8
Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΠΑ - ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΗΣ ΙΣΧΥΟΣ.......................... 9
1.1 Αποστολή.................................................................................................. 9
1.2 Η Αεροπορική Ισχύς........................................................................... 9
1.2.1 Έννοια – Χαρακτηριστικά.................................................................. 9
1.2.2 Αεροπορική Ισχύς και Στρατηγική..................................................... 11
1.2.3 Αεροπορική Ισχύς και Αποτροπή....................................................... 12
1.2.4 Αρχές Αεροπορικής Ισχύος................................................................ 13
1.2.5 Αρχές Πολέμου και Αεροπορική Ισχύς............................................... 15
1.2.6 Αεροπορική Ισχύς στο Διακλαδικό περιβάλλον................................. 16
1.2.7 Αεροπορική Ισχύς και Διάστημα........................................................ 17
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2o..................................................................................................... 20
ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΤΗΣ ΠΑ - ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ............... 21
2.1 Λειτουργίες ΠΑ........................................................................................ 21
2.1.1 Περίοδος Ειρήνης.............................................................................. 21
2.1.2 Περίοδος Έντασης - Κρίσης.............................................................. 23
2.1.3 Περίοδος Γενικευμένης Σύρραξης - Πολέμου................................... 23
2.2 Αεροπορικός Έλεγχος.............................................................................. 24
2.2.1 Επίπεδα Αεροπορικού Ελέγχου.......................................................... 24
2.2.2 Επίτευξη Αεροπορικού Ελέγχου......................................................... 25
2.2.3 Παράγοντες Αεροπορικού Ελέγχου................................................... 26
2.2.4 Επιθυμητός Αεροπορικός Έλεγχος για την ΠΑ.................................. 26
2.3 Προϋποθέσεις Αποτελεσματικότητας..................................................... 27
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3o..................................................................................................... 32
ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΣ..................................................................................... 33
3.1 Γενικά....................................................................................................... 33
3.2 Διοίκηση................................................................................................... 33
3.2.1 Βασικές Αρχές Διοίκησης................................................................... 33
3.2.2 Μορφές Διοίκησης............................................................................. 34
3.2.3 Αλυσίδα Διοίκησης και Αρμοδιότητες στην ΠΑ.................................. 36
3.3 Διοίκηση και Έλεγχος............................................................................... 37
3.3.1 Λειτουργίες του Συστήματος Διοίκησης και Ελέγχου........................ 39
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4ο...................................................................................................... 40
ΠΡΟΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΚΑΙ ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑ.................................................................. 41
4.1 Προσωπικό............................................................................................... 41
4.1.1 Θεμελιώδεις Αξίες.............................................................................. 41
4.1.2 Αεροπορική Νοοτροπία..................................................................... 42
4.2 Επιλογή Προσωπικού............................................................................... 43
4.3 Εκπαίδευση.............................................................................................. 43
ΒΑΣΙΚΟ ΔΟΓΜΑ ΠΑ 5
4.3.1 Στρατιωτική Εκπαίδευση.......................................................................... 43

4.3.2 Ακαδημαϊκή Εκπαίδευση.......................................................................... 44
4.3.3 Πτητική Εκπαίδευση................................................................................. 44
4.3.4 Αθλητική Εκπαίδευση............................................................................... 44
4.3.5 Τεχνική Εκπαίδευση.................................................................................. 44
4.3.6 Επιχειρησιακή Εκπαίδευση....................................................................... 45
4.3.7 Επαγγελματική Επιμόρφωση του Προσωπικού........................................ 45
4.3.8 Μεταπτυχιακή Εκπαίδευση...................................................................... 46
4.4 Αξιολόγηση..................................................................................................... 46
4.5 Ηγεσία............................................................................................................ 46
4.5.1 Ανάπτυξη Ηγεσίας..................................................................................... 47
4.5.2 Χαρακτηριστικά του Ηγέτη....................................................................... 47
4.5.3 Αρχές Ηγεσίας στην ΠΑ............................................................................. 48
4.6 Διοικητική Μέριμνα ....................................................................................... 58
4.6.1 Τομείς Διοικητικής Μέριμνας................................................................. 49
4.6.2 Αρχές Διοικητικής Μέριμνας.................................................................. 50
4.6.3 Βασικές Απαιτήσεις Διοικητικής Μέριμνας............................................ 51
4.7 Έρευνα – Ανάπτυξη και Καινοτομία............................................................. 52
4.8 Ασφάλεια Πτήσεων και Εδάφους (ΑΠΕ)........................................................ 53
4.9 Ετοιμότητα έναντι απειλής............................................................................ 53
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5ο.............................................................................................................. 54
ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ................................................................................... 55
5.1 Σκοπός Αεροπορικών Επιχειρήσεων.............................................................. 55
5.2 Κατηγορίες Αεροπορικών Επιχειρήσεων....................................................... 55
5.2.1 Επιχειρήσεις εναντίον Αεροπορικής Ισχύος [Counter
Air Operations (CAO)]............................................................................... 56
5.2.2 Στρατηγικές Αεροπορικές Επιχειρήσεις [Strategic Air
Operations (SAO)].................................................................................... 57
5.2.3 Επιχειρήσεις Αεροπορικών Δυνάμεων Επ’ Ωφελεία Χερσαίων
Επιχειρήσεων [Air Power Contribution to Counter-Land
Operations (APCLO)]................................................................................ 58
5.2.4 Επιχειρήσεις Αεροπορικών Δυνάμεων Επ’ Ωφελεία Θαλάσσιων
Επιχειρήσεων [Air Power Contribution to Maritime
Operations (APCMO)]............................................................................... 59
5.2.5 Αεροπορικές Επιχειρήσεις Υποστήριξης [Supporting Air
Operations (SUAO)].................................................................................. 59
5.3 Μη Επανδρωμένα Αεροσκάφη (μηΕΑ) στις Αεροπορικές
Επιχειρήσεις................................................................................................... 63
5.4 Διασύνδεση των Αεροπορικών Επιχειρήσεων με τον Κυβερνοχώρο........... 64
5.5 Διασύνδεση των Αεροπορικών Επιχειρήσεων με το Διάστημα ................... 64
ΠΙΝΑΚΑΣ ΣΥΝΤΜΗΣΕΩΝ............................................................................................ 67
ΒΑΣΙΚΟ ΔΟΓΜΑ ΠΑ
6 ΕΙΣΑΓΩΓΗ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
«Το αεροπλάνο ενδείκνυται ως το όπλον των αδυνάτων.

Η ριψοκίνδυνος μάλιστα και τολμηρά φύσις του Έλληνος
θα καταστήση τούτο λαμπρόν εν πολέμω όπλον, μέλλον να
προσφέρη μεγάλας υπηρεσίας»
Ελευθέριος Βενιζέλος
Το Βασικό Δόγμα της ΠΑ αποτυπώνει τις θεμελιώδεις και διαχρονικές Αρχές και Αξίες, βάσει
των οποίων η ΠΑ κατευθύνει τις ενέργειές της για την προβολή και εφαρμογή Αεροπορικής Ισχύος
προς επίτευξη της Αποστολής της.
Βασίζεται στη συσσωρευμένη γνώση και εμπειρία, που έχουν αποκτηθεί από τη χρήση του
Αεροπορικού Όπλου στην πάροδο του χρόνου.
Απευθύνεται σε όλο το προσωπικό της ΠΑ και ειδικότερα:

 Στα νέα στελέχη και στους σπουδαστές των παραγωγικών σχολών της ΠΑ, ώστε να
γνωρίσουν με σαφήνεια τις Αρχές, τις Αξίες και τον Χαρακτήρα του Οργανισμού, στον οποίο
έχουν ενταχθεί και υπηρετούν.
 Στα πιο έμπειρα στελέχη και ιδιαίτερα σε όσους ασκούν Διοίκηση σε όλα τα επίπεδα,
καθώς οι κατευθύνσεις, που περιγράφονται στο Βασικό Δόγμα, επιβάλλεται να λειτουργούν ως
πυξίδα και απαραίτητο εργαλείο στο καθημερινό τους έργο.
Επιπρόσθετα, αποτελεί ένα χρήσιμο εγχειρίδιο για τα στελέχη των υπολοίπων Κλάδων των
Ενόπλων Δυνάμεων (ΕΔ), ώστε να γνωρίσουν τις ιδιαιτερότητες του Αεροπορικού Όπλου και τον
τρόπο εφαρμογής της Αεροπορικής Ισχύος.
Το Βασικό Δόγμα εκ φύσεως δεν αποτελεί αντικεί-

μενο τακτικών αναθεωρήσεων, σε αντίθεση με άλλα Το παρόν Δόγμα αποτελεί
κείμενα της ΠΑ. Ωστόσο, οφείλει να παραμένει σύγ-
το θεμελιώδες θεσμικό
χρονο, με όραμα και να τροποποιείται όταν η εξέλιξη
της τεχνολογίας και η φύση των απειλών διαμορφώ-
κείμενο της ΠΑ από το
νουν νέα δεδομένα στη διεξαγωγή των επιχειρήσεων οποίο εκπορεύονται
και νέες συνθήκες εκμετάλλευσης της Αεροπορικής όλα τα υπόλοιπα.
Ισχύος.
Σκοπός του Βασικού Δόγματος είναι να καθορίσει ένα πλαίσιο εννοιών, αρχών και κατευθύν-
σεων παρέχοντας απαντήσεις στα κάτωθι ερωτήματα:
 «Ποιοι» είμαστε, δηλαδή ποιες είναι οι θεμελιώδεις Αξίες του προσωπικού της ΠΑ.
 «Τί» κάνουμε, δηλαδή ποια είναι η Αποστολή μας.
 «Γιατί» το κάνουμε, δηλαδή ποιος είναι ο πρωταρχικός σκοπός της ΠΑ ως όπλου και
πώς η ΠΑ υποστηρίζει τους στόχους της εθνικής πολιτικής και στρατηγικής.
ΕΙΣΑΓΩΓΗ 7
 «Πώς» το κάνουμε, δηλαδή πώς η Αεροπορική Ισχύς σχεδιάζεται, αναπτύσσεται και

χρησιμοποιείται αποτελεσματικά.
Η ανάπτυξη της Αεροπορικής Ισχύος αποτελεί ξεχωριστή πρόκληση για την ΠΑ λόγω της στρα-
τηγικής θέσης που κατέχει η Χώρα στη ΝΑ Ευρώπη, στα Βαλκάνια, στη ΝΑ Μεσόγειο και της γε-
ωγραφικής της εγγύτητας με τη Μέση Ανατολή, περιοχές που ιστορικά χαρακτηρίζονται από
αστάθεια και ρευστότητα.
Ειδικότερα, η Ελλάδα αποτελεί στόχο αναθεωρητισμού, που επιχειρεί να θέσει υπό αμφισβή-
τηση την εθνική της κυριαρχία και την απρόσκοπτη άσκηση των κυριαρχικών της δικαιωμάτων,
όπως αυτά απορρέουν από τις διεθνείς συνθήκες και το διεθνές δίκαιο.
Η ιστορία της πολεμικής αρετής των Ελλήνων είναι πολύ πλούσια, αξιοθαύμαστη και τυγχάνει
παγκόσμιας αναγνώρισης. Η χρήση του αεροσκάφους στην Ελλάδα, με την ιδιότητα της πολεμι-
κής μηχανής, ξεκίνησε το 1912 και πλέον μετρά περισσότερο από έναν αιώνα προσφοράς, έχον-
τας να επιδείξει λαμπρές σελίδες δόξας. Το προσωπικό της ΠΑ συνεχίζει την ένδοξη αυτή ιστορία
πολεμικής αρετής και στόχος του παρόντος Δόγματος είναι να συνεισφέρει σε αυτή την κατεύ-
θυνση.
8
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΠΑ - ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΗΣ ΙΣΧΥΟΣ
Ο ρόλος της ΠΑ
Βασικές Αρχές
Αεροπορικής Ισχύος
9
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1ο
Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΠΑ - ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΗΣ ΙΣΧΥΟΣ
«ΑΙΕΝ ΥΨΙΚΡΑΤΕΙΝ»
(Πάντοτε να κυριαρχείτε στα ύψη) 1
1.1 Αποστολή
Αποστολή της ΠΑ είναι η άρτια οργάνωση, εξοπλισμός και εκπαίδευση του προσωπικού
με σκοπό την ανάπτυξη Αεροπορικής Ισχύος, ικανής να συμβάλλει στην «ΑΠΟΤΡΟΠΗ», να διεξά-
γει άμεσα εντατικές και παρατεταμένες αεροπορικές επιχειρήσεις για την απόκτηση και διατή-
ρηση αεροπορικής υπεροχής, να διασφαλίζει την αεράμυνα της χώρας, να παρέχει αεροπορική
προστασία και υποστήριξη στις επιχειρήσεις των άλλων Κλάδων των ΕΔ, ώστε να συνεισφέρει
στην επίτευξη των εθνικών στόχων.
Επιπλέον, η ΠΑ:
 Εκτελεί αποστολές επιτήρησης και αστυνόμευσης του FIR Αθηνών και συμμαχικών
χωρών σε εθνικό και νατοϊκό πλαίσιο.
 Συμμετέχει σε πολυεθνικές επιχειρήσεις και αποστολές ανθρωπιστικής βοήθειας-
ανακούφισης σε περιπτώσεις φυσικών καταστροφών, με σκοπό την προαγωγή της Διεθνούς Ει-
ρήνης και Ασφάλειας.
 Επιτελεί σημαντικό έργο επ’ ωφελεία του κοινωνικού συνόλου (αεροπυρόσβεση,
έρευνα και διάσωση, αεροδιακομιδές ασθενών, αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών κ.ά.).
1.2 Η Αεροπορική Ισχύς
«Δεν υπάρχει υποκατάστατο της Νίκης»

Στρατηγός MacArthur
1.2.1 Έννοια – Χαρακτηριστικά
Η Αεροπορική Ισχύς είναι η ικανότητα προβολής στρατιωτικής ισχύος, η

οποία, χρησιμοποιώντας ως μέσα τον έλεγχο και την εκμετάλλευση του αέρα και του διαστήμα-
τος, επιφέρει αποτελέσματα στο διάστημα, στον αέρα, στην ξηρά, στην επιφάνεια της θάλασσας
και κάτω από αυτή.
1
Η φράση αυτή αποδίδεται στον Αντισμήναρχο (αργότερα Υποπτέραρχο) Σπύρο Παπασπύρο, Διοικητή του Κέντρου Κατάταξης
στη Βάση της Γάζας, ο οποίος, στην Ημερήσια Διαταγή της 5ης Οκτωβρίου 1941, καλωσόρισε στην Αίγυπτο το προσωπικό της
335 Μοίρας, της πρώτης ελληνικής Μοίρας μαχητικών αεροσκαφών στη Μέση Ανατολή.
10
Με την ευχέρεια που της δίνει η αξιοποίηση της τρίτης διάστασης, έχει ως
κύρια χαρακτηριστικά, τα οποία αποτελούν και πλεονεκτήματα, την ταχύτητα, τη δυνατότητα
εποπτείας και ευρείας αντίληψης του πεδίου, την αυξημένη ακτίνα δράσης, την ευελιξία, την
ακρίβεια, το ρυθμό και την αυξημένη αποτελεσματικότητα των όπλων της.
Η Αεροπορική Ισχύς, ελεύθερη από γεωγραφικούς περιορισμούς, δύναται να

προσβάλλει με ακρίβεια τα Κέντρα Βάρους (ΚΒ) και τις Κρίσιμες Τρωτότητες (ΚΤ) του αντιπάλου
σε μεγάλες αποστάσεις, με μικρή προειδοποίηση και με διάρκεια. Αυτό παράγει άμεσα αποτε-
λέσματα σε όλα τα επίπεδα του πολέμου, διαμορφώνοντας τις επιλογές του αντιπάλου υπέρ των
εθνικών συμφερόντων.
Δύναται να καλύπτει γεωγραφικά όλο το Θέατρο Επιχειρήσεων, ενώ δρα ταυ-

τόχρονα και συνδυαστικά σε περισσότερα από ένα επιχειρησιακά πεδία (domain):
 Στο Φυσικό περιβάλλον, όπου οι αεροπορικές δυνάμεις, οι οποίες επιχει-
ρούν στον αέρα, επιδρούν ταυτόχρονα στον υποκείμενο χερσαίο, θαλάσσιο και υποθαλάσσιο
χώρο καθώς και στο υπερκείμενο διάστημα. Τα αποτελέσματα των αεροπορικών επιχειρήσεων
επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό την έκβαση των επιχειρήσεων στην ξηρά και στη θάλασσα, χωρίς
να παρατηρείται στον ίδιο βαθμό το αντίστροφο.
 Στο πληροφοριακό περιβάλλον2, συμπεριλαμβανομένου και του κυβερνο-
χώρου (cyberspace)3. Η αποτελεσματική χρήση της πληροφορίας, ως εργαλείου άσκησης επιρ-
ροής στις αντιλήψεις και συμπεριφορές ατόμων και ομάδων, έχει ως σκοπό τη διαμόρφωση
ευνοϊκού κλίματος επί της διαδικασίας λήψης απόφασης, υπέρ των εθνικών Αντικειμενικών Σκο-
πών.
 Στο ηλεκτρομαγνητικό (Η/Μ) περιβάλλον4. Τα σύγχρονα αεροπορικά μέσα
βασίζουν τη λειτουργία τους στην πλήρη εκμετάλλευση του εύρους του Η/Μ φάσματος. Ως εκ
τούτου, η υπεροχή σ’ αυτόν τον τομέα αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για την έκβαση των
διακλαδικών επιχειρήσεων στο πεδίο δράσης.
Οι σύγχρονες αεροπορικές δυνάμεις δύνανται να εφαρμόσουν την Αεροπο-

ρική Ισχύ εναντίον των αντίπαλων στρατιωτικών, διπλωματικών, οικονομικών πηγών ισχύος. Με
αυτόν τον τρόπο, η Αεροπορική Ισχύς καθίσταται ένα από τα πλέον πολύπλευρα και ευέλικτα
συστατικά της στρατιωτικής ισχύος, το οποίο αυξάνει σημαντικά τις διαθέσιμες επιλογές της
στρατιωτικής και πολιτικής Ηγεσίας.
Δεδομένου ότι η δράση των αεροπορικών δυνάμεων δεν υπόκειται σε γεω-

γραφικούς περιορισμούς, η αντίπαλη Αεροπορική Ισχύς αποτελεί απειλή σε όλο το εύρος του
2
Το πληροφοριακό περιβάλλον αποτελείται από το σύνολο μεμονωμένων ατόμων, οργανισμών και συστημάτων που συλλέγουν,
επεξεργάζονται και διανέμουν πληροφορίες .
3
Ο Κυβερνοχώρος είναι ένα παγκόσμιο πεδίο (global domain) εντός του πληροφοριακού περιβάλλοντος, αποτελούμενος από
ένα δίκτυο αλληλοεξαρτώμενων και διασυνδεδεμένων υποδομών πληροφοριακής τεχνολογίας, συμπεριλαμβανομένου του Διαδι-
κτύου, των δικτύων τηλεπικοινωνιών, των συστημάτων πληροφορικής, των ενσωματωμένων επεξεργαστών (processors) των ελεγ-
κτών (controllers).
4
Είναι το περιβάλλον εντός του οποίου γίνεται επιχειρησιακή χρήση του Η/Μ φάσματος, το οποίο αφορά στη συνολική και τα-
κτική κατανομή των ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων σύμφωνα με τη συχνότητα και το μήκος
11
ΚΕΦΑΛΑΙΟ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ11:: Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΠΑ - ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΗΣ ΙΣΧΥΟΣ
Θεάτρου Πολέμου. Ο βέλτιστος δε χώρος για την εξόντωσή της δεν είναι ο αέρας, αλλά το έδα-
φος και πριν αυτή προλάβει να δράσει.
Τα μέσα, που χρησιμοποιούνται για να παραχθεί Αεροπορική Ισχύς, ενσωμα-

τώνουν υλικά και συστήματα υψηλής τεχνολογίας, τα οποία ωστόσο παρουσιάζουν τρωτότητα
απέναντι σε φυσικά φαινόμενα5 και εχθρικές ενέργειες. Ως εκ τούτου, απαιτείται η προστασία
τους από τους παράγοντες εκείνους που ενδέχεται να επηρεάσουν αρνητικά τη διαθεσιμότητα
και αποτελεσματικότητά τους.
1.2.2 Αεροπορική Ισχύς και Στρατηγική
Ο πόλεμος αποτελεί έναν από τους τρόπους που χρησιμοποιούν τα κράτη ή

άλλοι δρώντες για να πετύχουν τους στόχους τους. Ο Καρλ φον Κλαούζεβιτς (1780-1831), ένας
από τους μεγαλύτερους θεωρητικούς του πολέμου, ορίζει τον πόλεμο ως τη συνέχιση της πολι-
τικής με άλλα μέσα.
Ο πόλεμος, ως εγχείρημα, εμπεριέχει τους παράγοντες της αβεβαιότητας και

του απρόβλεπτου, τα οποία συνδυαζόμενα δημιουργούν αυτό που ο Κλαούζεβιτς ονόμασε
«τριβή» του πολέμου, εξαιτίας της οποίας και οι πιο απλές επιχειρήσεις μπορούν να μετατραπούν
σε απροσδόκητα δύσκολες.
Στον πόλεμο συγκρούεται η θέληση των αντιπάλων με σκοπό την επικράτηση

του ενός επί του άλλου. Η θέληση, το ηθικό του προσωπικού και ο χαρακτήρας των Ηγετών του
είναι κρίσιμης σημασίας στοιχεία για την έκβαση της σύγκρουσης.
Η διεξαγωγή του αεροπορικού πολέμου είναι ο βασικός λόγος ύπαρξης της

ΠΑ. Η ΠΑ εφαρμόζει στον πόλεμο την Αεροπορική Ισχύ
ως μια σημαντική συνιστώσα της στρατιωτικής
ισχύος, σε συνέργεια με τους υπόλοιπους Κλάδους
των ΕΔ, με σκοπό την επίτευξη των Αντικειμενικών Ο Αεροπορικός Πόλεμος είναι
Σκοπών (ΑΝΣΚ) του Διακλαδικού Διοικητή, σε συνέ- ο βασικός λόγος ύπαρξης της
χεια και σύμφωνα με την Εθνική Πολιτική και Στρα- Πολεμικής Αεροπορίας.
τιωτική Στρατηγική.
Η Αεροπορική Ισχύς παράγει αποτελέσματα και στα τρία επίπεδα του πολέ-
μου: το Στρατηγικό, το Επιχειρησιακό και το Τακτικό. Το Στρατηγικό καθορίζει για ποιο λόγο και
με ποια μέσα διεξάγεται η σύγκρουση. Το Επιχειρησιακό καθορίζει τον τρόπο ενεργείας, τη σειρά
και τη διάρκεια εμπλοκής των δυνάμεων στη σύγκρουση, ενώ το τακτικό το πώς παράγονται τα
αποτελέσματα από τις διενεργούμενες επιχειρήσεις. Οι τακτικές ενέργειες της Αεροπορικής
Ισχύος δύνανται να προσβάλλουν στρατηγικά Κέντρα Βάρους, ζωτικούς στόχους και κρίσιμα
τρωτά σημεία του αντιπάλου και να επιφέρουν άμεσα επιχειρησιακού ή/και στρατηγικού επιπέ-
δου αποτελέσματα, επιτυγχάνοντας αποτροπή, πειθαναγκασμό ή άρνηση θετικής έκβασης για
τον αντίπαλο. Ως εκ τούτου, η κατανόηση σε βάθος των επιδράσεων της Αεροπορικής Ισχύος
5
Καιρικές συνθήκες και φυσικές καταστροφές.
12
στο επιχειρησιακό και στρατηγικό επίπεδο είναι καθοριστική για την ορθή εφαρμογή της.
Σε κάθε περίπτωση, η Αεροπορική Ισχύς, η εφαρμογή και ο τρόπος χρήσης

της πρέπει να επιλέγονται προσεκτικά σε συνάρτηση με τις υπόλοιπες δυνάμεις. Είναι δύσκολο
να υποστηριχθεί ότι σε έναν πόλεμο και οι τρεις Κλάδοι των ΕΔ συμμετέχουν ισομερώς και ισο-
βαρώς. Στο σύγχρονο περιβάλλον διακλαδικών επιχειρήσεων, ο Αντικειμενικός Σκοπός επιτυγ-
χάνεται με τη συνέργεια των τριών Κλάδων. Τα βασικά κριτήρια για την επιλογή ή μη της
Αεροπορικής Ισχύος ως κύριας δύναμης σε μια σύρραξη είναι η πραγματική και συγκριτική δύ-
ναμη αυτής, η γεωγραφία, ο αντίπαλος και οι τεθέντες Αντικειμενικοί Σκοποί.
Επιπρόσθετα, η Αεροπορική Ισχύς μπορεί να καταστεί πολλαπλασιαστής

ισχύος, που επιτρέπει στις χερσαίες, ναυτικές και ειδικές δυνάμεις να μεγιστοποιήσουν τη συμ-
βολή τους στην εθνική ασφάλεια. Η απόκτηση του επιθυμητού βαθμού αεροπορικού ελέγχου
δίνει σε αυτές τις δυνάμεις την απαραίτητη ελευθερία κινήσεων και ελιγμού, καθιστώντας τις
επιχειρήσεις επιφανείας εφικτές και με αποδεκτό ρίσκο.
Η φύση του πολέμου δεν έχει αλλάξει διαχρονικά. Ωστόσο, ο αδιάκοπος αν-
ταγωνισμός ισχύος στο διεθνές σύστημα και η εμφάνιση νέων μορφών απειλών
(ασύμμετρων/υβριδικών) από κρατικούς ή μη δρώντες έχουν κάνει ασαφή τα όρια μεταξύ ει-
ρήνης, έντασης/κρίσης και πολέμου. Ειδικότερα, στην περίπτωση της Χώρας μας, η συνεχής
και έμπρακτη αμφισβήτηση της εθνικής κυριαρχίας και των κυριαρχικών δικαιωμάτων της, όπως
αυτά απορρέουν από το Διεθνές Δίκαιο, καθιστούν ακόμη πιο δυσχερή το διαχωρισμό της ει-
ρήνης από την περίοδο έντασης/κρίσης.
Η ΠΑ, στο ανωτέρω πλαίσιο, καλείται κατά την περίοδο της ειρήνης να αντι-
μετωπίζει με τα μέσα της, ενεργά και σε καθημερινή βάση, τις αεροπορικές δυνάμεις του αντι-
πάλου επί του πεδίου. Περιοδικά, η κατάσταση αυτή παρουσιάζει φάσεις κλιμάκωσης, που σε
ορισμένες περιπτώσεις έχουν οδηγήσει σε κρίση. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την ανάγκη τήρησης
διαρκούς ετοιμότητας για την αντιμετώπιση κάθε ενδεχόμενου, ακόμη και αυτού της Γενικευ-
μένης Σύρραξης
Ως εκ τούτου, οι λειτουργίες της ΠΑ εντάσσονται στις τρεις ακόλουθες περιό-
δους:
 Περίοδος Ειρήνης
 Περίοδος Έντασης - Κρίσης
 Περίοδος Γενικευμένης Σύρραξης - Πόλεμος
13
ΚΕΦΑΛΑΙΟ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ11:: Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΠΑ - ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΗΣ ΙΣΧΥΟΣ
1.2.3 Αεροπορική Ισχύς και Αποτροπή
«[…] Αλλά όποιος, θέλοντας και μη, υιοθέτησε αμυντική στρατηγική στο ιστορικό και στο
πολιτικό επίπεδο, δεν είναι γι’ αυτόν και μόνο το λόγο υποχρεωμένος να υιοθετήσει
αμυντική πολιτική και στο στρατιωτικό επίπεδο […]»
(Θεωρία Πολέμου) Π. Κονδύλης
Το Εθνικό Στρατηγικό Δόγμα της Χώρας, όπως καθορίζεται στην Πολιτική Εθνι-
κής Άμυνας (ΠΕΑ), είναι αμυντικό/αποτρεπτικό. Η ΠΑ συμβάλλει στην επίτευξη της αποτροπής
αναπτύσσοντας και διατηρώντας από τον καιρό της ειρήνης επαρκή και αξιόπιστη Αεροπορική
Ισχύ, ικανή να επιφέρει στον αντίπαλο μη αποδεκτό κόστος σε περίπτωση επίθεσης.
Προς τούτο, η ΠΑ διαθέτει την ικανότητα και ετοιμότητα να προξενήσει όχι

μόνο μη αποδεκτές απώλειες στις επιθετικές δυνάμεις του αντιπάλου, στον τόπο και στον χρόνο
που θα εκδηλώσει την επιθετική του ενέργεια, αλλά και συντριπτικά πλήγματα σε ζωτικούς στό-
χους και Κέντρα Βάρους εντός της επικράτειάς του.
Η αποτρεπτική ικανότητα, για να εμποδίσει τον αντίπαλο από ενέργειες που

αμφισβητούν τα εθνικά συμφέροντα, προϋποθέτει την ύπαρξη επαρκούς στρατιωτικής ισχύος,
αξιόπιστη απειλή χρήσης της, ήτοι ξεκάθαρη ως πρόθεση, αλλά και το ενδεχόμενο δυσανάλογης
χρήσης ισχύος σε σύγκριση με αυτή του αντιπάλου.
Η ανωτέρω ικανότητα επιτυγχάνεται μέσω της διαρκούς και άοκνης προπα-

ρασκευής η οποία συνίσταται σε:
 Προμήθεια και συντήρηση κατάλληλων οπλικών συστημάτων και μέσων.
 Επαρκή και κατάλληλη στελέχωση.
 Εντατική και ρεαλιστική εκπαίδευση.
Η επίδειξη και προβολή της Αεροπορικής Ισχύος της ΠΑ, στο πλαίσιο εθνικών
και διεθνών δραστηριοτήτων, αλλά και η δυναμική αντιμετώπιση οποιασδήποτε πρόκλησης κατά
την ειρηνική περίοδο στέλνουν το μήνυμα στον αντίπαλο ότι θα είναι μάταιη μια ενδεχόμενη
αντιπαράθεση, ενισχύοντας, μ’ αυτόν τον τρόπο, την αποτρεπτική ισχύ της Χώρας.
Επιπρόσθετα, η Αεροπορική Ισχύς παρέχει στην Ηγεσία τη στρατηγική επιλογή

εκτέλεσης προληπτικού πλήγματος, σε περίπτωση επικείμενης επιθετικής ενέργειας εναντίον
της Χώρας μας. Η επίδειξη της δυνατότητας αυτής ενισχύει περαιτέρω το μήνυμα Αποτροπής.
1.2.4 Αρχές Αεροπορικής Ισχύος
Η Αεροπορική Ισχύς εφαρμόζεται πάντα με γνώμονα τα επιδιωκόμενα απο-

τελέσματα επί του αντιπάλου6, με τελικό σκοπό να πλήξει καίρια την ικανότητα δράσης του σε
6
Εffect based approach.
14
όλα τα επίπεδα και πεδία του πολέμου. Τα επιθυμητά αποτελέσματα καθορίζουν με τη σειρά
τους το είδος των όπλων και τα μέσα που θα χρησιμοποιηθούν. Η αποτελεσματική χρήση της
Αεροπορικής Ισχύος προϋποθέτει τη σε βάθος κατανόηση των βασικών Αρχών που την διέπουν,
όπως αυτές αναλύονται παρακάτω:
 Συγκεντρωτικός Έλεγχος - Αποκεντρωτική Εκτέλεση

Ο Συγκεντρωτικός Έλεγχος συνίσταται στην ενότητα της Διοίκησης, η
οποία επιτυγχάνεται μέσω ενός και μόνο Διοικητή Αεροπορικών δυνάμεων, ο οποίος, με την
υποστήριξη του Επιτελείου του, έχει συνολική εικόνα των επιχειρήσεων. Γι’ αυτό, είναι ο καθ’
ύλην αρμόδιος για την κατανομή και προτεραιοποίηση της εκμετάλλευσης του αεροπορικού δυ-
ναμικού προς επίτευξη του γενικού ΑΝΣΚ. Η Αποκεντρωτική Εκτέλεση αφορά στην εκχώρηση
της εξουσίας από τον Διοικητή Αεροπορικών δυνάμεων προς τους υφισταμένους Διοικητές, με
σκοπό να εκτελέσουν τις ανατιθέμενες αποστολές, αξιοποιώντας την εμπειρία και τη γνώση τους
στο τακτικό πεδίο της μάχης.
 Ευκαμψία και Πολυχρηστικότητα
Η Ευκαμψία είναι εγγενής ιδιότητα της Αεροπορικής Ισχύος, που της επι-
τρέπει να εφαρμόζεται άμεσα και με αποφασιστικό τρόπο, εκμεταλλευόμενη τις αρχές της μάζας
και του ελιγμού, σε ένα ευρύ φάσμα επιχειρήσεων και με ταχεία εναλλαγή των ανατιθέμενων
αποστολών προς επίτευξη πολλαπλών Αντικειμενικών Σκοπών (ΑΝΣΚ), που καθορίζονται από
τον Διακλαδικό Διοικητή. Η Πολυχρηστικότητα, ως εγγενής επίσης ιδιότητα της Αεροπορικής
Ισχύος, της επιτρέπει να εφαρμόζεται αποτελεσματικά σε όλα τα επίπεδα του πολέμου: στρατη-
γικό, επιχειρησιακό και τακτικό.
 Ενότητα Προσπάθειας
Η εφαρμογή της Αεροπορικής Ισχύος αποσκοπεί στην επίτευξη ενός κοι-
νού στρατηγικού ΑΝΣΚ, στο πλαίσιο μιας ενιαίας προσπάθειας, στην οποία συμμετέχουν διαφο-
ρετικοί Κλάδοι των ΕΔ ή/και άλλες πηγές εθνικής ισχύος.
 Συνεργατικά Αποτελέσματα
Η συντονισμένη προσπάθεια για εφαρμογή της Αεροπορικής Ισχύος σε
συνέργεια με τους άλλους Κλάδους των ΕΔ παράγει αποτελέσματα πολλαπλάσια του αθροίσμα-
τος των επιμέρους ενεργειών κάθε Κλάδου.
 Επιμονή
Τα χαρακτηριστικά της ταχύτητας και της εμβέλειας στην εφαρμογή της
Αεροπορικής Ισχύος δίνουν τη δυνατότητα διεξαγωγής επαναλαμβανόμενων αεροπορικών απο-
στολών, με σκοπό τη συνεχή παρουσία σε επιλεγμένες περιοχές για την επίτευξη συγκεκριμένων
ΑΝΣΚ, χωρίς να είναι απαραίτητη η κατοχή εδάφους. Με τον τρόπο αυτό, στερείται από τον
αντίπαλο η δυνατότητα ανάληψης πρωτοβουλίας και χρησιμοποίησης συγκεκριμένων επιλογών-
δυνατοτήτων.
 Συγκέντρωση
Η εστιασμένη εφαρμογή της Αεροπορικής Ισχύος σε τόπο και χρόνο, με
αξιοποίηση των χαρακτηριστικών της Ταχύτητας, της Ευελιξίας, της Ακρίβειας των όπλων και
της αρχής της Επιμονής, δύναται να επιφέρει αποφασιστικά πλήγματα στα Κέντρα Βάρους του
αντιπάλου προς επίτευξη των ΑΝΣΚ. Δεδομένου ότι οι απαιτήσεις Αεροπορικής Ισχύος πάντα
υπερβαίνουν τις διατιθέμενες δυνάμεις, πρέπει να αποφεύγεται η διάσπασή τους, διότι έχει αρ-
νητικό αντίκτυπο στην αποτελεσματικότητα της Αεροπορικής Ισχύος.
15
 Προτεραιότητα
Με ευθύνη του Αεροπορικού Διοικητή, η Αεροπορική Ισχύς πρέπει να
εφαρμόζεται με κατάλληλη προτεραιοποίηση και κατανομή των Αεροπορικών Δυνάμεων για την
επίτευξη των ΑΝΣΚ του Διακλαδικού Διοικητή, με σταθερή επιδίωξη το μέγιστο επιχειρησιακό
όφελος.
 Ισορροπία
Ο Αεροπορικός Διοικητής είναι ο μοναδικός που δύναται να κατανοήσει
και να καθορίσει τη βέλτιστη αναλογία αμυντικών και επιθετικών αεροπορικών επιχειρήσεων,
καθώς επίσης και την ισόρροπη εφαρμογή της Αεροπορικής Ισχύος στα τρία επίπεδα του πολέ-
μου για την επίτευξη των ΑΝΣΚ του Διακλαδικού Διοικητή. Επίσης, είναι εκείνος, ο οποίος, κατά
την εφαρμογή της Αεροπορικής Ισχύος, προβαίνει στη στάθμιση και στον κατάλληλο συγκερασμό
των παρουσιαζόμενων ευκαιριών, της αναγκαιότητας, της αποτελεσματικότητας και της απο-
δοτικότητας, σε συνάρτηση πάντα με τον κίνδυνο για τις φίλιες δυνάμεις.
1.2.5 Αρχές Πολέμου και Αεροπορική Ισχύς
Η εμπειρία του πολέμου έχει αναδείξει μια σειρά από αρχές που διέπουν τη
διεξαγωγή του, οι οποίες, χωρίς να χαρακτηρίζονται από την ακαμψία των φυσικών νόμων, συμ-
βάλλουν στην καλύτερη κατανόησή του. Η εφαρμογή αυτών των αρχών συνθέτει αυτό το οποίο
είναι γνωστό ως «Τέχνη του Πολέμου». Οι αρχές Αεροπορικής Ισχύος, όπως αυτές αναλύθηκαν
παραπάνω, αποτυπώνουν την αεροπορική διάσταση του πολέμου και λειτουργούν συμπληρω-
ματικά προς τις Αρχές Πολέμου. Η συσχέτιση των Αρχών Πολέμου με την Αεροπορική Ισχύ περι-
γράφεται στον παρακάτω πίνακα:
ΑΡΧΕΣ ΠΟΛΕΜΟΥ ΚΑΙ ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΗ ΙΣΧΥΣ
• Επακριβής καθορισμός του σκοπού σε στρατηγικό, επιχειρησιακό

Επιλογή Σκοπού
και τακτικό επίπεδο.
και Εμμονή σε
• Εστίαση της Αεροπορικής Ισχύος, ώστε μέσω των παραγόμενων
αυτόν
αποτελεσμάτων να επιτυγχάνονται οι ΑΝΣΚ.
• Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της Αεροπορικής Ισχύος (π.χ ταχύ-

τητα, ακτίνα δράσης) προσδίδουν εγγενώς σε αυτήν επιθετικό χα-
Επιθετικό
ρακτήρα.
Πνεύμα
• Απόκτηση, διατήρηση και εκμετάλλευση της πρωτοβουλίας, της
μόνης ικανής συνθήκης που οδηγεί στη νίκη.
• Εξασφάλιση ενοποιημένης/συνδυαστικής προσπάθειας και συνο-

Ενότητα Διοίκησης
χής στη σχεδίαση και εκτέλεση υπό τον Αεροπορικό Διοικητή.
• Οι Αεροπορικές Επιχειρήσεις είναι από τη φύση τους πολυσύνθετες

Απλότητα και ως εκ τούτου απαιτούν εφαρμογή απλών σχεδίων ενεργείας
και έκδοση σύντομων και κατανοητών διαταγών.
16
• Οι Αεροπορικές Δυνάμεις δύνανται να συγκεντρώσουν σε τόπο και

χρόνο Αεροπορική ισχύ από διαφορετικές τοποθεσίες προς επίτευξη
Συγκέντρωση
του βέλτιστου αποτελέσματος.
(Μάζα)
• Η χρήση αεροπορικών όπλων ακριβείας διευκολύνει τη συγκέν-
τρωση μάζας πυρός, ώστε να επιτευχθεί το επιθυμητό αποτέλεσμα.
• Ο πεπερασμένος αριθμός των Αεροπορικών Δυνάμεων επιβάλλει

συγκέντρωση της μέγιστης Αεροπορικής Ισχύος στο πεδίο της κύ-
Οικονομία ριας (καθοριστικής) προσπάθειας και ορθή προτεραιοποίηση κατά
Δυνάμεων τη χρήση της. Επίσης, διάθεση της ελάχιστης αλλά αποτελεσματικής
μαχητικής ισχύος σε δευτερεύουσες προσπάθειες με την ανάληψη
λελογισμένου ρίσκου.
• Η Αεροπορική Ισχύς είναι εκ φύσεως εύκαμπτη και αυξάνει την ευε-

λιξία του συνόλου των ΕΔ.
Ελιγμός
• Η ευέλικτη και επιδέξια χρησιμοποίηση της Αεροπορικής Ισχύος έχει
ως αποτέλεσμα να περιέλθει ο εχθρός σε μειονεκτική θέση.
• Η ταχύτητα, η εμβέλεια και η ευελιξία στην εφαρμογή της Αεροπο-

ρικής Ισχύος δύνανται να χρησιμοποιηθούν για την επίτευξη στρα-
Αιφνιδιασμός τηγικού, επιχειρησιακού και τακτικού αιφνιδιασμού με προσβολή του
εχθρού σε χρόνο, τόπο, κατεύθυνση και με τρόπο που δεν αναμέ-
νει.
• Οι Αεροπορικές Δυνάμεις και τα μέσα που χρησιμοποιούν είναι ευά-

Ασφάλεια λωτα στο έδαφος και ως εκ τούτου απαιτείται η προστασία τους
έναντι οποιασδήποτε απειλής/φθοράς ή/και εχθρικής ενέργειας.
• Η Αεροπορική Ισχύς μέσω της επίτευξης αεροπορικού ελέγχου:

– Ενδυναμώνει το αίσθημα νίκης και ενισχύει το ηθικό, τη συνοχή
Ηθικό και το επιθετικό πνεύμα των φίλιων δυνάμεων.
– Αντίστροφα, επιδρά αρνητικά, με άμεσο και καταλυτικό τρόπο,
στο ηθικό των εχθρικών δυνάμεων.
• Η διατήρηση της μαχητικής ικανότητας των Αεροπορικών Δυνάμεων

Διοικητική Μέριμνα και η διάρκεια στην εφαρμογή της Αεροπορικής Ισχύος προϋποθέ-
τουν την άρτια και αδιάλειπτη τεχνικοεφοδιαστική Υποστήριξη.
17
1.2.6 Αεροπορική Ισχύς στο Διακλαδικό Περιβάλλον
Η ενσωμάτωση και η αποτελεσματική χρησιμοποίηση της Αεροπορικής Ισχύος

σε ένα διακλαδικό περιβάλλον διέπεται από ιστορικά αποδεδειγμένες αλήθειες, οι οποίες απο-
τελούν πεποίθηση των στελεχών της ΠΑ και συνοψίζονται παρακάτω:
 Ο έλεγχος του αέρα είναι απαραίτητη προϋπόθεση για τον έλεγχο σε ξηρά
και θάλασσα.
 Η Αεροπορική Ισχύς επιφέρει αποτελέσματα στο Στρατηγικό επίπεδο Πο-
λέμου.
 Η Αεροπορική Ισχύς εκμεταλλεύεται ταυτόχρονα τις αρχές του Ελιγμού
και της Μάζας Πυρός.
 Η Αεροπορική Ισχύς εφαρμόζεται εναντίον ποικίλων πτυχών της ισχύος
του αντιπάλου.
 Η Αεροπορική Ισχύς δεν περιορίζεται από γεωγραφικά χαρακτηριστικά
και δημιουργεί αποτελέσματα σε όλο το Θέατρο Επιχειρήσεων.
 Η Αεροπορική Ισχύς εφαρμόζεται εναντίον στόχων, με κριτήριο τις δυνα-
τότητες που αυτοί προσδίδουν στον αντίπαλο και όχι αυστηρά βάσει της γεωγραφικής τους
θέσης.
 Τα χαρακτηριστικά της Αεροπορική Ισχύος, συνδυαζόμενα, την καθιστούν
ένα από τους πλέον πολύπλευρους φορείς εφαρμογής στρατιωτικής ισχύος.
 Η πλήρης εκμετάλλευση της Αεροπορικής Ισχύος προϋποθέτει την ύπαρξη
ενός αποτελεσματικού Συστήματος Διοίκησης και Ελέγχου, το οποίο τροφοδοτείται από τη συ-
νεχή ροή αξιοποιήσιμων πληροφοριών και εκτιμήσεων για τον αντίπαλο.
 Κάθε εφαρμογή της Αεροπορικής Ισχύος επιφέρει κρίσιμα αποτελέσματα
και στο Πληροφοριακό περιβάλλον.
 Η Αεροπορική Ισχύς χρησιμοποιείται και σε επιχειρήσεις πέραν αυτών που
απαιτούν τη χρήση όπλων, συμβάλλοντας στην ενίσχυση της περιφερειακής σταθερότητας και
ασφάλειας.
 Η Αεροπορική Ισχύς απαιτεί προστασία δυνάμεων και υποστήριξη μέσων
για τη διεξαγωγή Αεροπορικών Επιχει-
ρήσεων.
 Η Αεροπορική
Ισχύς υποβοηθείται από τη διαλειτουρ-
γικότητα και τη συνεργασία με τους
άλλους κλάδους των ΕΔ.
 Τα ιδιαίτερα χα-
ρακτηριστικά της Αεροπορικής Ισχύος
και των Αεροπορικών Δυνάμεων καθι-
στούν αναγκαία την Διοίκησή τους από
έναν και μόνο Αεροπορικό Διοικητή, ο
οποίος διαθέτει την απαραίτητη γνώση
και εμπειρία.
18
1.2.7 Αεροπορική Ισχύς και Διάστημα
Ο χώρος του διαστήματος αποτελεί επέκταση του περιβάλλοντος του αέρα,

πέραν των ορίων της ατμόσφαιρας. Σε αντίθεση με τον εναέριο χώρο, ο οποίος ενέχει την πα-
ράμετρο της Εθνικής κυριαρχίας, ο χώρος του Διαστήματος αποτελεί ελεύθερο πεδίο δράσης
καθώς επιτρέπεται η πρόσβαση και εκμετάλλευσή του από όλα τα κράτη σε οποιοδήποτε σημείο
του. Το διάστημα, ως φυσική προέκταση του αεροπορικού χώρου και με κοινά εγγενή χαρακτη-
ριστικά, όπως η αφ’ ύψους προοπτική, αποτελεί πεδίο δράσης πρωτίστως του αεροπορικού
όπλου.
Η εκμετάλλευση του διαστήματος παρέχει νέες δυνατότητες και έχει προσ-
δώσει στην Αεροπορική Ισχύ μία επιπλέον διάσταση, αυτήν της Διαστημικής Ισχύος. Η Διαστημική
Ισχύς είναι, κατ’ αντιστοιχία με την Αεροπορική Ισχύ, η εκμετάλλευση του χώρου του Διαστήμα-
τος προς επίτευξη αποτελεσμάτων-επιδράσεων από, προς ή διά μέσου του Διαστήματος.
Η Διαστημική Ισχύς χαρακτηρίζεται από την ευρεία γεωγραφική κάλυψη οποι-

ουδήποτε σημείου του πλανήτη και για μεγάλη διάρκεια. Ταυτόχρονα, όμως, απαιτεί μέσα προ-
ηγμένης τεχνολογίας και υψηλού κόστους, με αποτέλεσμα μόνο ένας μικρός αριθμός χωρών να
έχει αναπτύξει αυτόνομα Διαστημική Ισχύ.
Η εκμετάλλευση του διαστήματος και η σταδιακή ανάπτυξη αντίστοιχων δυ-

νατοτήτων συνιστούν Εθνικό στρατηγικό
στόχο.
Η χρήση του Διαστήμα-

τος για στρατιωτικούς σκοπούς έχει επί-
δραση σε όλα τα επίπεδα πολέμου
(στρατηγικό - επιχειρησιακό - τακτικό) και
σε κάθε μορφή στρατιωτικής αντιπαράθε-
σης και σύγκρουσης. Τα αποτελέσματα
που παράγει είναι εκμεταλλεύσιμα από τις
αεροπορικές, χερσαίες και ναυτικές δυνά-
μεις και αφορούν όλα τα επιχειρησιακά
πεδία (multi domain).
Λόγω της σημασίας της

Διαστημικής Ισχύος, τα μέσα, οι υποδομές
και τα δίκτυα, που την υποστηρίζουν, κα-
θίστανται πιθανοί στόχοι υψηλής αξίας, οι
οποίοι, ανάλογα με το είδος και τη λει-
τουργία τους, μπορούν να προσβληθούν
με όπλα (kinetic), μέσα Η/Π, ή να δεχθούν
Κυβερνοεπιθέσεις κλπ. (non-kinetic).
Συμπερασματικά, η εκ-
μετάλλευση του Διαστήματος έχει αυξήσει
κατακόρυφα τις στρατιωτικές δυνατότη-
19
τες των κρατών και, γι’ αυτό, έχει καταστεί ένα νέο πεδίο ανταγωνισμού. Η διασύνδεση της Αε-
ροπορικής Ισχύος με το Διάστημα (όπως αναλύεται στο 5ο Κεφ.) και τα μέσα που αυτό παρέχει
προσφέρουν στην ΠΑ ευκαιρίες ανάπτυξης νέων δυνατοτήτων.
Σύνοψη
Η Αεροπορική Ισχύς συμβάλλει στην Αποτροπή από τον καιρό της ειρήνης, ενώ δίνει
λυσιτελείς προσεγγίσεις σε Τακτικά, Επιχειρησιακά αλλά και Στρατηγικά προβλήματα σε
περίοδο γενικευμένης σύρραξης-πολέμου.
Η βαθιά γνώση των χαρακτηριστικών της Αεροπορικής Ισχύος, των Αρχών χρησιμο-
ποίησής της, των περιορισμών και επιδράσεών της είναι απαραίτητη προϋπόθεση για τον
καθορισμό του βέλτιστου τρόπου χρησιμοποίησης των Αεροπορικών Δυνάμεων προκει-
μένου να επιτευχθούν τα επιθυμητά αποτελέσματα και στα τρία επίπεδα του πολέμου.
Στο σύγχρονο περιβάλλον διακλαδικών επιχειρήσεων, οι στρατηγικοί ΑΝΣΚ επιτυγχά-

νονται µέσω της συνέργειας των τριών Κλάδων.
Ο Διοικητής των Αεροπορικών Δυνάμεων είναι αυτός που διαθέτει την απαιτούμενη
γνώση και εμπειρία σχετικά με την εφαρμογή της Αεροπορικής Ισχύος και κατά συνέπεια
είναι ο πλέον κατάλληλος να εισηγηθεί στον Διακλαδικό Διοικητή τον βέλτιστο τρόπο εκ-
μετάλλευσής της για την επίτευξη των Εθνικών ΑΝΣΚ
20
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΤΗΣ ΠΑ - ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ
Ο ρόλος της ΠΑ
Λειτουργίες της ΠΑ -
Βασικές Αρχές
Προϋποθέσεις
Αεροπορικής Ισχύος
Αποτελεσματικότητας
21
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2o
ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΤΗΣ ΠΑ -
ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ
2.1 Λειτουργίες ΠΑ
Οι λειτουργίες της ΠΑ, ανάλογα με την υφιστάμενη κατάσταση, κατανέμονται σε τρείς

περιόδους, όπως αναλύονται παρακάτω:
2.1.1 Περίοδος Ειρήνης
Κατά την ειρηνική περίοδο η ΠΑ υλοποιεί τα ακόλουθα:

 Επιτήρηση Εναερίου Χώρου - Έγκαιρη Προειδοποίηση.
 Αστυνόμευση Εναέριου Χώρου με αναγνώριση ιχνών, που εκτελούν πα-
ράβαση των κανόνων εναερίου κυκλοφορίας εντός FIR Αθηνών, και αναχαίτιση αυτών που πα-
ραβιάζουν τον εθνικό εναέριο χώρο.
 Αποτελεσματική Ανάπτυξη των Δυνάμεων Αεράμυνας για την προστασία
των ζωτικών στόχων της Χώρας.
 Υλοποίηση Επιχειρησιακής Εκπαίδευσης σε καθημερινή βάση, μεμονω-
μένα ή σε συνεργασία με άλλους Κλάδους των ΕΔ.
 Σχεδίαση και Διεξαγωγή Ασκήσεων στη βάση ρεαλιστικών σεναρίων με
την εμπλοκή όλου του προσωπικού της σε όλα τα επίπεδα.
 Εκτέλεση και συντονισμό αποστολών Έρευνας - Διάσωσης.
 Εκτέλεση αποστο-
λών Αεροδιακομιδής και Αεροπυρόσβεσης
επ’ ωφελεία του κοινωνικού συνόλου.
 Αποκάλυψη του
φάσματος Η/Μ ακτινοβολίας, με σκοπό
την παροχή έγκαιρης προειδοποίησης.
 Συλλογή πληροφο-
ριών με όλα τα διατιθέμενα μέσα, ανά-
λυση και αξιολόγηση αυτών και εκτίμηση
της κατάστασης με σκοπό την τροφοδό-
τηση της διαδικασίας λήψης απόφασης
στο Τακτικό, Επιχειρησιακό και Στρατηγικό επίπεδο.
 Ανάπτυξη αποτελεσματικού συστήματος Διοίκησης και Ελέγχου [Com-
mand & Control (C2)].
 Ασφάλεια Πληροφοριών - Κυβερνοάμυνα.
 Προστασία των Αεροπορικών Δυνάμεων (Force Protection).
 Λήψη μέτρων και εφαρμογή διαδικασιών για την αντιμετώπιση του συνό-
22
λου των προβλέψιμων κινδύνων με στόχο την Ασφάλεια Πτήσεων και Εδάφους.
 Εκπόνηση απλών, κατανοητών και ρεαλιστικών Επιχειρησιακών Σχεδίων,
τα οποία ενσωματώνουν οικεία εμπειρία από προηγούμενες κρίσεις στην περιοχή μας, αλλά και
την εμπειρία και τα συμπεράσματα από τις Αεροπορικές Επιχειρήσεις σε παγκόσμιο επίπεδο.
 Εκπόνηση Δογμά-
των, θεσμικών κειμένων και διαταγών, τα
οποία ευθυγραμμίζονται με τις αρχές και
κατευθύνσεις του παρόντος.
 Σχεδιασμό και ανά-
πτυξη της Αεροπορικής Ισχύος, σε μεσο-
πρόθεσμο και μακροπρόθεσμο ορίζοντα,
σύμφωνα με τις επιχειρησιακές απαιτήσεις
και τις πραγματικές και δυνητικές απειλές.
 Εκπόνηση και Υποβολή τεκμηριωμένων και ορθολογικών (δημοσιονομικά
δεδομένα, Κόστος Κύκλου Ζωής) απαιτήσεων, που αφορούν στην προμήθεια ή/και εκσυγχρο-
νισμό μέσων, υλικών και υποδομών, οι οποίες, λαμβάνοντας υπόψη τις τεχνολογικές εξελίξεις,
αποβλέπουν στη διαρκή και ισορροπημένη ανάπτυξη όλων των τομέων της Αεροπορικής Ισχύος
και στην εξασφάλιση τουλάχιστον ποιοτικής υπεροχής, ικανής να αντιμετωπίσει τις υφιστάμενες
και μελλοντικές απειλές.
 Ανάπτυξη αποτελεσματικού και σύγχρονου συστήματος Διοικητικής Μέ-
ριμνας – Υποστήριξης Αεροπορικών Δυνάμεων.
 Επιλογή, πρόσληψη, εκπαίδευση και ανάπτυξη του κατάλληλου ανθρώπι-
νου δυναμικού για την ΠΑ μέσω αυστηρά καθορισμένων κριτηρίων.
 Αξιολόγηση προσωπικού και διαδικασιών για την αποτύπωση της απόδο-
σης και αποτελεσματικότητάς τους, με σκοπό τη συνεχή βελτίωση αυτών.
 Καθορισμό διαδικασιών και αρμοδιοτήτων, ανά ειδικότητα και θέση ερ-
γασίας, σύμφωνα με τις εξελισσόμενες ανάγκες-απαιτήσεις της ΠΑ.
 Αξιοποίηση του προ-
σωπικού στις κατάλληλες θέσεις, βάσει των
προσόντων του και αναλόγως των αναγκών.
 Συμμετοχή σε ασκή-
σεις σε διμερές - πολυμερές και συμμαχικό
επίπεδο. Ιδιαίτερα η σχεδίαση και διεξαγωγή
των εν λόγω ασκήσεων με ανάληψη ρόλου ως
φιλοξενούσα Χώρα, προβάλει την ΠΑ, αναδει-
κνύει τον στρατηγικό της ρόλο και υποστηρί-
ζει την δημιουργία στρατηγικών συμμαχιών.
23
2.1.2 Περίοδος Έντασης - Κρίσης
Κατά την περίοδο Έντασης η ΠΑ υλοποιεί τα ακόλουθα:

 Επαύξηση Ετοιμότητας για την εκτέλεση Αεροπορικών Επιχειρήσεων.
Αυτό επιτυγχάνεται με:
 Επαύξηση της διαθεσιμότητας Οπλικών Συστημάτων, Μέσων και
επάρκειας πόρων.
 Αυξημένη ετοιμότητα
προσωπικού, μέσω κατάλληλου σχεδιασμού και με
πνεύμα οικονομίας δυνάμεων, ώστε να μην επέρ-
χεται κόπωση πέραν του αποδεκτού ορίου, με
σκοπό να διατηρηθεί η δυνατότητα διεξαγωγής
επιχειρήσεων υψηλού ρυθμού μάχης για μεγάλο
χρονικό διάστημα.
 Ετοιμότητα ταχείας
ανάπτυξης των δυνάμεών της στην προβλεπό-
μενη από τα Σχέδια Διάταξη Μάχης.
 Εντατικοποίηση συλλογής πληροφοριών για την αποκάλυψη των προθέ-
σεων του εχθρού επ’ ωφελεία και των τριών Κλάδων των ΕΔ.
 Επαύξηση των μέτρων ενεργής και παθητικής Αεράμυνας, χωρίς να επη-
ρεάζεται η δυνατότητα επιχειρήσεων, η ικανότητα μεταφοράς πληροφοριών και εν γένει το σύ-
στημα Διοίκησης και Ελέγχου.
 Αποτελεσματική εφαρμογή του Συστήματος Χειρισμού Κρίσεων (ΣΧΚ) και
κατάλληλη στελέχωση του Συστήματος Διοίκησης και Ελέγχου, με στόχο την ορθή και ταχεία
λήψη αποφάσεων, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις ραγδαίας εξέλιξης της Κρίσεως.
2.1.3 Περίοδος Γενικευμένης Σύρραξης - Πολέμου
Κατά την περίοδο Γενικευμένης Σύρραξης - Πολέμου η ΠΑ διεξάγει αεροπο-

ρικές επιχειρήσεις υψηλού ρυθμού μάχης, ευρείας κλίμακας και για μεγάλο χρονικό διάστημα,
7
ως κάτωθι:
 Επιχειρήσεις εναντίον Αεροπορικής Ισχύος με σκοπό την απόκτηση του

απαιτούμενου βαθμού αεροπορικού ελέγχου.
 Στρατηγικές Επιχειρήσεις με σκοπό τον επηρεασμό της πολιτικής βούλη-
σης του αντιπάλου.
 Επιχειρήσεις επ’ ωφελεία των άλλων Κλάδων των ΕΔ, καθώς και συμμε-
τοχή σε Διακλαδικές Επιχειρήσεις, με εφαρμογή των Αρχών της Οικονομίας Δυνάμεων και της
Προτεραιοποίησης της Αεροπορικής Ισχύος.
 Επιχειρήσεις Υποστήριξης των ανωτέρω επιχειρήσεων.
7
Σύμφωνα με Κεφ. 5
24
2.2 Αεροπορικός Έλεγχος
«Εάν χάσουμε τον πόλεμο στον αέρα,

θα χάσουμε σύντομα ολόκληρο τον πόλεμο»
Στρατάρχης Bernard Law Montgomery
Κύρια στόχευση της Αεροπορικής Ισχύος είναι η επίτευξη «Αεροπορικού Ελέγχου». Με

τον όρο αυτό εννοούμε το βαθμό επικράτησης μιας Αεροπορικής Δύναμης επί μίας άλλης. Ο
βαθμός επικράτησης είναι δυνητικά ευρύς και μπορεί να κυμαίνεται μεταξύ διαφόρων επιπέ-
δων.
Ο βαθμός επικράτησης της μιας αεροπορικής δύναμης είναι αντιστρόφως ανάλογος

του βαθμού επικράτησης της αντίπαλης αεροπορικής δύναμης και σχηματικά αποτυπώνεται
ως ακολούθως:
Ο Αεροπορικός Έλεγχος, ενώ δε συνιστά δεσμευτική προϋπόθεση για τη διεξαγωγή

Χερσαίων ή/και Ναυτικών Επιχειρήσεων, αποτελεί αποφασιστικό παράγοντα για την ασφαλή
διεξαγωγή αυτών και κατ’ επέκταση για την επιτυχή έκβασή τους, καθόσον συμβάλλει στην ελα-
χιστοποίηση του ρίσκου, που προκύπτει από την από αέρος απειλή8.
2.2.1 Επίπεδα Αεροπορικού Ελέγχου
Ο Αεροπορικός Έλεγχος διακρίνεται σε τέσσερα επίπεδα:

 Αεροπορική Κυριαρχία: Είναι ο βαθμός Αεροπορικού Ελέγχου, ο οποίος
καθιστά την αντίπαλη αεροπορική δύναμη ανίκανη να παρέμβει αποτελεσματικά στις διεξαγό-
μενες επιχειρήσεις, οπότε και μεταπίπτει σε κατάσταση Αεροπορικής Αδυναμίας.
8
Η από αέρος απειλή περιλαμβάνει Α/Φ, Ε/Π, μηΕΑ (οπλισμένα και μη), βαλλιστικούς πυραύλους, περιπλανώμενα πυρομαχικά
και πυραύλους πλεύσης.
25
 Αεροπορική Υπεροχή: Είναι ο βαθμός Αεροπορικού Ελέγχου, ο οποίος επι-

τρέπει στις φίλιες αεροπορικές, χερσαίες και ναυτικές δυνάμεις να διεξάγουν επιχειρήσεις σε
συγκεκριμένο χρόνο και τόπο, χωρίς η αντίπαλη αεροπορική δύναμη να έχει τη δυνατότητα να
παρέμβει αποτελεσματικά, οπότε και περιορίζεται σε κατάσταση Άρνησης Αεροπορικής Κυριαρ-
χίας.
 Ευνοϊκή Αεροπορική Κατάσταση: Είναι ο ελάχιστος βαθμός αεροπορικού
ελέγχου, κατά τον οποίο η δράση των φίλιων αεροπορικών δυνάμεων δεν επιτρέπει στην αντί-
παλη αεροπορική δύναμη την επίτευξη αεροπορικής υπεροχής. Η κατάσταση αυτή δεν εξασφα-
λίζει την ανεμπόδιστη διεξαγωγή ημέτερων χερσαίων, ναυτικών και αεροπορικών επιχειρήσεων
λόγω της δυνατότητας παρέμβασης της αντίπαλης αεροπορικής δύναμης.
 Ισοδύναμη Αεροπορική Κατάσταση: Υφίσταται όταν ο αεροπορικός έλεγ-
χος τελεί υπό συνεχή διεκδίκηση από τις αντίπαλες αεροπορικές δυνάμεις και ως εκ τούτου
καμία από τις δύο δε δύναται να αποκτήσει πλεονέκτημα επί της άλλης σε τόπο και χρόνο.
2.2.2 Επίτευξη Αεροπορικού Ελέγχου
Η σημασία του Αεροπορικού Ελέγχου στην έκβαση ενός σύγχρονου πολέμου

έχει αποδειχθεί ιστορικά. Από τον Β΄ΠΠ και μετά η πλευρά που επικρατεί στον αέρα είναι αυτή
που τελικά κερδίζει και τον πόλεμο. Ο ρυθμός των απωλειών μαχητικών Α/Φ των δύο αντιμαχό-
μενων αεροποριών πρέπει να είναι τέτοιος, ώστε να οδηγεί τη μία στον εκμηδενισμό, στην αδυ-
ναμία ή στην απροθυμία συνέχισης των επιχειρήσεων.
Η επίτευξη του επιθυμητού βαθμού Αεροπορικού Ελέγχου κρίνεται, σε μεγάλο

βαθμό, από το ρυθμό απωλειών Α/Φ9 των αντίπαλων αεροπορικών δυνάμεων. Συνεπώς, στην
περίπτωση ισοδύναμων αεροπορικών δυνάμεων ο ρυθμός απωλειών του αντιπάλου πρέπει να
υπερβαίνει, ως ποσοστό, τον αντίστοιχο των φίλιων δυνάμεων ώστε τελικά να επιτευχθεί η επι-
κράτηση στον αέρα.
Εάν η μία αεροπορία είναι αριθμητικά υποδεέστερη θα πρέπει να επιτύχει

πολλαπλάσιο ρυθμό απωλειών έναντι της αντιπάλου, ώστε τελικά να επικρατήσει. Ειδικότερα,
στην περίπτωση που αυτή καλείται να αμυνθεί έναντι μιας ισχυρότερης αριθμητικά αεροπορικής
δύναμης, ο συνδυασμός κατάλληλα εξοπλισμένων αμυντικών αεροσκαφών, με ένα ισχυρό σύ-
στημα επίγειας αεράμυνας και η εκμετάλλευση του στρατηγικού βάθους, εφόσον υφίσταται, θα
επιτρέψει αφενός την επιβίωση των φίλιων υποδομών και ζωτικών στόχων, αφετέρου τη φθορά
των αεροπορικών δυνάμεων του επιτιθέμενου. Για το σκοπό αυτό, η επιλεκτική συγκέντρωση
αεροσκαφών ώστε να επιτυγχάνεται, σε τόπο και χρόνο, αριθμητικό πλεονέκτημα έναντι του
αντιπάλου, είναι επιτακτική, ακόμη ίσως και σε βάρος της αναχαίτισης όλων των επιθέσεων, με
στόχο την πρόκληση σοβαρών απωλειών στον αντίπαλο, ώστε αυτός να απωλέσει, το συντομό-
τερο δυνατό, σημαντικό μέρος του αριθμητικού πλεονεκτήματος που διέθετε αρχικά.
Σε κάθε περίπτωση, ο βέλτιστος τρόπος επίτευξης υψηλού ρυθμού απωλειών

επί του αντιπάλου είναι η καταστροφή των Α/Φ του εχθρού στο έδαφος με αιφνιδιασμό, συμπε-
ριλαμβανομένης της επιλογής προληπτικού πλήγματος.
9
Attrition rate
26
Γενικότερα, η απόκτηση και διατήρηση του απαιτούμενου βαθμού Αεροπο-

ρικού Ελέγχου, πέραν του ρυθμού απωλειών Α/Φ, επιτυγχάνεται συνδυαστικά με:
 Καταστροφή των υποδομών υποστήριξης και επικοινωνιών καθώς και του
Συστήματος Διοίκησης και Ελέγχου της αντίπαλης αεροπορίας.
 Καταστροφή αντίπαλων συστημάτων αεράμυνας και βαλλιστικών συστη-
μάτων.
 Επιλογή επιχειρησιακού πεδίου δράσης σε αποστάσεις, οι οποίες διπλα-
σιάζουν τους χρόνους μετάβασης και υποδιπλασιάζουν τους χρόνους παραμονής για την αντί-
παλη αεροπορία.
 Στοχευμένη άμυνα και άμεση αντεπίθεση με στόχο την ανάληψη πρωτο-
βουλίας.
 Συγκέντρωση μάζας, ώστε να επιτυγχάνεται τοπικά και χρονικά αριθμη-
τική υπεροχή επί του αντιπάλου.
 Επιχειρησιακά Σχέδια σύμφωνα με τις Αρχές εφαρμογής Αεροπορικής
Ισχύος.
 Ποσοτική και Ποιοτική υπεροχή μέσων και προσωπικού. Τυχόν αριθμητικό
πλεονέκτημα μιας Αεροπορικής Δύναμης δύναται να αντισταθμιστεί με την ποιοτική υπεροχή
της άλλης.
2.2.3 Παράγοντες Αεροπορικού Ελέγχου
Ο βαθμός Αεροπορικού Ελέγχου, σε κάθε περίπτωση, επηρεάζεται από τους

ακόλουθους παράγοντες:
 Μέσα και Υποδομές: Συμπεριλαμβάνονται τα Οπλικά Συστήματα, η συνε-
χής υποστήριξη αυτών, οι εγκαταστάσεις όπου αυτά κατασκευάζονται και συντηρούνται, καθώς
και οι απαραίτητες υποδομές που εξυπηρετούν με βέλτιστο τρόπο τον σκοπό.
 Το προσωπικό: Αφορά στο προσωπικό που στελεχώνει τα Οπλικά Συστή-
ματα, στο οποίο πρέπει να παρέχεται υψηλού επιπέδου εκπαίδευση, ώστε να διαθέτει τις δεξιό-
τητες εκείνες που θα του προσδώσουν υπεροχή στη μάχη.
 Η θέση: Συνοψίζει τη διάταξη και την τρωτότητα των Αεροπορικών Βά-
σεων, των Μονάδων Κατευθυνομένων Βλημάτων και του Συστήματος Αεροπορικού Ελέγχου
(ΣΑΕ) σε σχέση με την απειλή.
2.2.4 Επιθυμητός Αεροπορικός Έλεγχος για την ΠΑ
Καταληκτικά, στόχος και επιδίωξη της ΠΑ είναι η απόκτηση και διατήρηση

του μέγιστου δυνατού βαθμού Αεροπορικού Ελέγχου, ήτοι η Αεροπορική Κυριαρχία. Με την
απόκτηση και διατήρηση Αεροπορικής Κυριαρχίας διασφαλίζονται σημαντικά:
 Η Προστασία των Ζωτικών Στόχων και Υποδομών της Χώρας από την αν-
τίπαλη αεροπορική δύναμη.
27
 Η Ελευθερία δράσης Αεροπορι-

κών, Χερσαίων και Ναυτικών Δυνάμεων και ο περιορι- Στόχος και επιδίωξη
σμός του κινδύνου από την αντίπαλη αεροπορική της ΠΑ είναι η απόκτηση και
δύναμη. διατήρηση Αεροπορικής
 Η απομείωση των δυνατοτήτων Κυριαρχίας.
του αντιπάλου να επιτύχει τους δικούς του ΑΝΣΚ.
2.3 Προϋποθέσεις Αποτελεσματικότητας
Η Αεροπορική Ισχύς για να είναι επαρκής και αποτελεσματική προϋποθέτει την ανά-
πτυξη από τον καιρό της ειρήνης των κάτωθι δυνατοτήτων:
 Διαλειτουργικότητα
Αφορά, καταρχάς, στην τεχνική δυνατότητα Συστημάτων, Μονάδων και Δυνά-
μεων να διασυνδέονται, να επικοινωνούν, να ανταλλάσσουν δεδομένα και πληροφορίες σε πραγ-
ματικό χρόνο, ώστε να έχουν πρόσβαση σε κοινή επιχειρησιακή εικόνα και να επιχειρούν από
κοινού αποτελεσματικά. Η διαλειτουργικότητα συνιστά διαρκή επιδίωξη τόσο σε Κλαδικό όσο
και σε Διακλαδικό επίπεδο.
Παράλληλα, αφορά και στην ικανότητα Επιτελείων και Τμημάτων των Κλάδων των
ΕΔ να συνεργάζονται αρμονικά, χρησιμοποιώντας κοινή γλώσσα, ορολογία, κοινές διαδικασίες
και πρότυπα εκπαίδευσης, έχοντας αναπτύξει συναντίληψη των διακλαδικών επιχειρήσεων σε
εθνικό και σε πολυεθνικό επίπεδο.
Αυτή η δυνατότητα είναι κρίσιμος παράγοντας για την αποδοτική χρησιμοποίηση
των Αεροπορικών Δυνάμεων, αλλά και απαραίτητη προϋπόθεση για την επίτευξη του βέλτιστου
αποτελέσματος διακλαδικής συνέργειας. Η διαλειτουργικότητα ολοκληρώνεται μέσα από ένα
ενιαίο Σύστημα Διοίκησης – Ελέγχου, με κοινά δίκτυα συλλογής, επεξεργασίας και διανομής
πληροφοριών, κοινό σύστημα διευκρίνισης, καθώς και εναλλαξιμότητα μέσων και οπλικών συ-
στημάτων.
 Αμοιβαία Υποστήριξη
Αφορά στην αλληλοδιάθεση πόρων μεταξύ Μονάδων, με σκοπό την επίτευξη ενι-
αίας προσπάθειας, ευελιξίας και ανθεκτικότητας κατά την εφαρμογή της Αεροπορικής Ισχύος.
Για τον σκοπό αυτό, σύμφωνα με την επιχειρησιακή σχεδίαση από τον καιρό της ειρήνης, εξα-
σφαλίζονται τα ακόλουθα:
 Κατάλληλη εκπαίδευση του προσωπικού στην επανεξυπηρέτηση και επανε-
ξοπλισμό Α/Φ σε όλα τα Α/Δ της ΠΑ.
 Τήρηση των απαραίτητων πολεμικών αποθεμάτων σε εφόδια και υλικά.
 Επαρκής δυνατότητα μεταφοράς προσωπικού, μέσων και υλικών για την κά-
λυψη των αναγκών των Μονάδων της ΠΑ στη βάση της αμοιβαίας υποστήριξης.
 Ανθεκτικότητα (Resilience)
Αφορά στην ιδιότητα της αεροπορικής δύναμης να επιτυγχάνει απορρόφηση
πληγμάτων, επιβίωση, πλήρη και ταχεία ανάκτηση των λειτουργιών της και ειδικότερα την ικα-
νότητα να διεξάγει επιχειρήσεις. Η ανθεκτικότητα επιτυγχάνεται μέσω της εναλλαξιμότητας
28
και εφεδρικότητας των μέσων, καθώς και της αποτελεσματικότητας των μέτρων παθητικής10
και ενεργούς11 αεράμυνας.
 Προστασία Δυνάμεων (Force Protection)

Αφορά σε όλα τα μέτρα, παθητικά και ενεργητικά, που εφαρμόζονται καθώς και
σε όλα τα μέσα που χρησιμοποιούνται και τα οποία αποσκοπούν στη μείωση της τρωτότητας
προσωπικού, υποδομών, εξοπλισμού και μέσων από κάθε απειλή, προκειμένου να διασφαλιστεί
η ελευθερία δράσης και η επιχειρησιακή αποτελεσματικότητα της Αεροπορικής Ισχύος. Τα μέτρα
αυτά έχουν αμυντικό χαρακτήρα και περιλαμβάνουν την προστασία από φυσικές, χημικές, βιο-
λογικές, ραδιολογικές, πυρηνικές (ΧΒΡΠ), ψυχολογικές, περιβαλλοντικές απειλές.
 Κυβερνοάμυνα (Cyber-defense)
Αφορά στις ενέργειες, και στα μέτρα που λαμβάνονται για την επίτευξη, ενός επι-
θυμητού επιπέδου Κυβερνοασφάλειας με σκοπό την αντιμετώπιση κυβερνοεπιθέσεων, που
έχουν σαν στόχο να επηρεάσουν τη διαθεσιμότητα και την εμπιστευτικότητα του Κυβερνοχώρου.
Ως επιθυμητό επίπεδο Κυβερνοασφάλειας είναι η κατάσταση κατά την οποία τα φίλια αυτομα-
τοποιημένα πληροφοριακά συστήματα του Κυβερνοχώρου είναι ασφαλισμένα από τις επιπτώ-
σεις κυβερνοεπιθέσεων και κυβερνοπεριστατικών, σύμφωνα με την εκάστοτε πολιτική ασφα-
λείας.
Ενδεικτικά μέτρα παθητικής αεράμυνας είναι αυτά που αφορούν στην Αραίωση-Διασπορά, Παραλλαγή-Απόκρυψη-Παραπλά-
10
νηση, Θωράκιση, Έλεγχο εκπομπών, Μείωση της Αποκάλυψης, Συσκότιση, Χαμηλή Ανιχνευσιμότητα, Κινητικότητα.
11
Α/Φ αεράμυνας και Α/Α συστήματα.
29
 Διεξαγωγή Παρατεταμένων Επιχειρήσεων

Η δυνατότητα των Αεροπορικών Δυνάμεων να διεξάγουν αποτελεσματικά ευρείας
κλίμακας αεροπορικές επιχειρήσεις υψηλού ρυθμού μάχης, για μεγάλο χρονικό διάστημα, συνι-
στά αποφασιστικό παράγοντα για την τελική έκβαση της σύγκρουσης. Για να εξασφαλιστεί η
παραπάνω δυνατότητα απαιτείται:
 Επαρκής αριθμός Προσωπικού και Μέσων, ώστε να υποστηρίζεται η διεξα-
γωγή επιχειρήσεων των Μονάδων σε 24ωρη βάση.
 Επαρκής ΔΜ-Υποστήριξη σε υλικά, εφόδια και οπλισμό, ώστε να διατηρείται
υψηλός ρυθμός μάχης (έξοδοι Α/Φ, αναπλήρωση όπλων κλπ.).
 Εκπαίδευση-Εξάσκηση-Αξιολόγηση Προσωπικού στη διεξαγωγή παρατεταμέ-
νων επιχειρήσεων.
 Ανάπτυξη σωματικής και ψυχικής αντοχής του Προσωπικού.
 Μεθοδικά σχεδιασμένη διαχείριση σε ότι αφορά στην αξιοποίηση του Προ-
σωπικού με σκοπό τη βέλτιστη απόδοση του σε μεγάλη διάρκεια.
 Προσαρμογή σε Περιβάλλον Ηλεκτρονικού Πολέμου (ΗΠ)
Είναι η δυνατότητα των Αεροπορι-
κών Δυνάμεων να επιχειρούν απρόσκοπτα και Η Αεροπορική Ισχύς, για
αποτελεσματικά σε επιβαρυμένο Η/Μ περιβάλλον. να είναι επαρκής και
Ειδικότερα, να διαθέτουν κατάλληλο και σύγχρονο αποτελεσματική στην εκπλή-
εξοπλισμό ΗΠ, που περιλαμβάνει παθητικά και ρωση της αποστολής της,
ενεργητικά συστήματα, ικανά να ανιχνεύουν, να προϋποθέτει τη στοχευμένη
εντοπίζουν, να αναλύουν και να αντιμετωπίζουν ανάπτυξη, από την ειρηνική πε-
όλες τις εκπομπές του Η/Μ φάσματος, που προ- ρίοδο, συγκεκριμένων δυνατοτή-
έρχονται από τον αντίπαλο. Ιδιαίτερη έμφαση πρέ- των και χαρακτηριστικών.
πει να δίνεται στην προστασία των RADAR από
παρεμβολές και των επικοινωνιών από παρεμβολές
και/ή υποκλοπές.
 Ικανότητα Επιχειρήσεων Ανεξαρτήτως Συνθηκών Καιρού και Φωτός
Οι επιθετικές αεροπορικές επιχειρήσεις κατά τη διάρκεια της νύχτας αποτελούν
μία ιδιαίτερη ελκυστική επιλογή και θα πρέπει να εξετάζονται κατά προτεραιότητα από τον Δι-
οικητή των Αεροπορικών Δυνάμεων. Οι νυχτερινές επιχειρήσεις χαρακτηρίζονται από μειωμένο
ρίσκο αποστολής ως προς την οπτική αποκάλυψη, επιδρούν αρνητικά στην ψυχολογία και στο
ηθικό του αντιπάλου και επιπλέον καθιστούν πιο δύσκολη την εκτίμηση και την ενδεχόμενη απο-
κατάσταση των ζημιών που επιφέρουν.
Οι Αεροπορικές Δυνάμεις πρέπει να διαθέτουν τον κατάλληλο εξοπλισμό, μέσα,
οπλισμό και εκπαίδευση, που θα τους επιτρέπει να επιχειρούν απρόσκοπτα και αποτελεσματικά
και κατά τη νύχτα, αλλά και υπό δυσμενείς καιρικές συνθήκες, επιτυγχάνοντας παράλληλα μάζα
πυρός και ακρίβεια, υψηλό συντονισμό και επιβιωσιμότητα.
Η υπεροχή σε επιχειρήσεις κατά τη διάρκεια της νύκτας δύναται να επιβάλει το
ρυθμό μάχης στον αντίπαλο και να αυξήσει το ρυθμό εξουθένωσής του.
30
 Ετοιμότητα αντίδρασης
Οι Αεροπορικές Δυνάμεις, λόγω της μορφολογίας του εδάφους, των ιδιαίτερων γε-
ωγραφικών χαρακτηριστικών και της στρατηγικής θέσης της Χώρας στην ευρύτερη περιοχή της
Ανατολικής Μεσογείου, οφείλουν να διατηρούν υψηλή ετοιμότητα αντίδρασης12, διότι είναι ο
Κλάδος των ΕΔ ο οποίος δύναται να επιχειρήσει άμεσα σε όλη την επικράτεια. Ως εκ τούτου,
αποτελούν την ουσιαστική αποτρεπτική δύναμη της Χώρας μας σε περίπτωση άμυνας και αν-
τεπίθεσης, αλλά και σε περίπτωση προληπτικής δράσης.
Το επίπεδο ετοιμότητας ακολουθεί σταδιακή και αναλογική κλιμάκωση με απλές
διαδικασίες. Προκειμένου να εξασφαλίζεται άμεση και αποτελεσματική αντίδραση, θα πρέπει
σε σύντομο χρονικό διάστημα να επιτυγχάνεται, με την κατάλληλη ανάπτυξη των δυνάμεων,
επίπεδο πλήρους ετοιμότητας για τη διεξαγωγή επιχειρήσεων, για τη διασφάλιση ευνοϊκής επι-
χειρησιακής γεωμετρίας σε όλο το Θέατρο Επιχειρήσεων. Η επαύξηση ετοιμότητας αφορά στο
σύνολο του προσωπικού και των Μονάδων, προκειμένου να εξυπηρετείται η αμοιβαία υποστή-
ριξη και η ενότητα προσπάθειας.
 Εκπαίδευση
Η συνεχής και ρεαλιστική εκπαίδευση αποτελεί απαράβατη προϋπόθεση για την
απόκτηση της απαραίτητης επιχειρησιακής ικανότητας και ετοιμότητας. Η επιχειρησιακή ικα-
νότητα των Αεροπορικών Δυνάμεων συνδέεται άμεσα με την ικανότητα του προσωπικού να-
συντηρεί, να χειρίζεται και να εκμεταλλεύεται αποτελεσματικά και ολοκληρωμένα τα διαθέσιμα
μέσα. Η συνεχής τεχνολογική εξέλιξη των αεροπορικών μέσων και οπλισμού δημιουργεί νέα δε-
δομένα στη διεξαγωγή των αεροπορικών επιχειρήσεων. Ως εκ τούτου, η μαχητική ικανότητα
του προσωπικού επιτυγχάνεται, συντηρείται και βελτιώνεται με τη συνεχή εκπαίδευση και την
πρακτική εξάσκηση σε ασκήσεις που προσομοιάζουν, στο μέγιστο δυνατό βαθμό, στις πραγμα-
τικές συνθήκες μάχης.
Η εκπαίδευση πρέπει να είναι σταδιακή, να εκτελείται με ασφάλεια και με μετρή-
σιμα αποτελέσματα, έτσι ώστε να συνοδεύεται από συνεχή ανατροφοδότηση της ατομικής και
ομαδικής επίδοσης, με σκοπό τη συνεχή βελτίωση των ικανοτήτων του προσωπικού.
 Επικοινωνίες
Οι επικοινωνίες αποτελούν βασικό παράγοντα τόσο για την άσκηση αποτελεσμα-
τικής Διοίκησης και Ελέγχου των Αεροπορικών Δυνάμεων όσο και για την επιτυχή διεξαγωγή
των επιχειρήσεων. Τα συστήματα που χρησιμοποιούνται για το σκοπό αυτό πρέπει να μπορούν
να διαλειτουργούν με συστήματα επικοινωνιών των λοιπών Κλάδων των ΕΔ, καθώς και με άλλα
κυβερνητικά, συμμαχικά και πολιτικά συστήματα επικοινωνιών και πληροφορικής. Η κρυπτα-
σφαλισμένη, αδιάλειπτη, ανθεκτική, καθώς και σε πραγματικό χρόνο διασύνδεση Μονάδων και
Μέσων επιτρέπει τη διάχυση των επιχειρησιακών πληροφοριών, συμβάλλει στην κοινή γνώση
και αντίληψη της κατάστασης σε όλα τα επίπεδα πολέμου και συνεπακόλουθα στην ευέλικτη
και αποτελεσματική χρήση της Αεροπορικής Ισχύος.
Η ετοιμότητα αντίδρασης της ΠΑ δοκιμάζεται καθημερινά, καθώς αποτελεί το πρώτο μέσο αντίδρασης και προβολής ισχύος
12
έναντι οποιασδήποτε πρόκλησης ή αμφισβήτησης κυριαρχίας. Είναι ο παράγοντας που διασφαλίζει την Αεράμυνα της χώρας.
Αποτελεί δε την κύρια μορφή Αποτροπής.
31
 Δυνατότητα δράσης σε πολλαπλά επιχειρησιακά πεδία13

Η Αεροπορική Ισχύς, για να δύναται στο πλαίσιο διακλαδικών επιχειρήσεων να
υποστηρίξει του στρατηγικούς ΑΝΣΚ, οφείλει να διαθέτει τα κατάλληλα μέσα και να έχει ανα-
πτύξει ανάλογες δυνατότητες, σε υπέρτερο βαθμό από τον αντίπαλο, ώστε να επιφέρει επιτυχή
αποτελέσματα ταυτόχρονα, σε όλα τα σύγχρονα επιχειρησιακά πεδία, όπως αναλύθηκαν στην
παρ. 1.2.1 και σχηματοποιούνται παρακάτω.
Σκοπός της Αεροπορικής Ισχύος είναι να επιδρά με συγχρονισμό και ρυθμό σε όλα
τα επιχειρησιακά πεδία ώστε να αναγκάζει τον αντίπαλο να αντιδρά ξεχωριστά σε κάθε ένα από
αυτά, εκθέτοντας τις αδυναμίες και τρωτότητες του σε άλλες απειλές.
Σύνοψη
Οι λειτουργίες της ΠΑ, ως απορρέουν από την αποστολή της, ξεκινούν από την περίοδο
της Ειρήνης και κλιμακώνονται σταδιακά σε αυτές που διεξάγονται σε περίοδο Κρίσης-Έν-
τασης έως και σε περίοδο Πολέμου-Γενικευμένης Σύρραξης.
Η κύρια αποστολή της ΠΑ, σε περίοδο επιχειρήσεων, είναι η επίτευξη του απαιτούμε-
νου βαθμού Αεροπορικού Ελέγχου, ενώ συνεχής επιδίωξη του Προσωπικού και της Ηγεσίας
οφείλει να είναι η απόκτηση και η διατήρηση Αεροπορικής Κυριαρχίας.
Σημαντικός παράγοντας για την επικράτηση έναντι του αντιπάλου αποτελεί η πρό-
κληση μέγιστης δυνατής φθοράς στις Αεροπορικές του Δυνάμεις, με ταυτόχρονη διατήρηση
της φίλιας Αεροπορικής Ισχύος.
13
Multi-domain operations capability. Τα Επιχειρησιακά Πεδία (Operational Domains) είναι διακριτές σφαίρες στρατιωτικής
δράσης, οι οποίες περιλαμβάνουν ειδικές επιχειρήσεις για την επίτευξη αντικειμενικών σκοπών βάσει της Αποστολής.
32
Διοίκηση και Έλεγχος

33
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3o
ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΣ
3.1 Γενικά
Ο βαθμός αποτελεσματικότητας των αεροπορικών επιχειρήσεων, με δεδομένες δυνά-

μεις, εξαρτάται από την ικανότητα του Διοικητή καθώς και από τις δυνατότητες του Συστήματος
Διοίκησης και Ελέγχου, που έχει αναπτύξει για να ασκήσει την εξουσία του.
3.2 Διοίκηση
Διοίκηση είναι η εξουσία που ανατίθεται σε έναν Διοικητή για την επίτευξη της απο-
στολής του. Η ανωτέρω εξουσία αφορά στην αρμοδιότητα και ευθύνη του να καθορίζει τα έργα
και τις προτεραιότητες των υφισταμένων του καθώς και την κατανομή των κατάλληλων Πόρων
- Δυνάμεων προς αυτούς για την επίτευξη συγκεκριμένων ΑΝΣΚ. Ο ακριβής καθορισμός της
Δομής και των σχέσεων Διοίκησης, με σαφείς αρμοδιότητες, ευθύνες και αποστολή, αποτελεί
τον ακρογωνιαίο λίθο για την αποτελεσματική άσκηση της εξουσίας που ανατίθεται σε έναν
Διοικητή.
Η άσκηση της Διοίκησης γίνεται μέσω:

 Κατεύθυνσης∙ η εξουσία να εκδίδει διαταγές, οδηγίες και συμβουλές προς το
Επιτελείο του ή τους υφισταμένους του.
 Διεύθυνσης∙ η εξουσία να σχεδιάζει, να λαμβάνει αποφάσεις, να καθορίζει
προτεραιότητες και να εκδίδει διαταγές.
 Συντονισμού∙ περιλαμβάνει δύο βασικές έννοιες, αυτές της Εξουσίας Συντονι-
σμού14 και της Ευθύνης Συντονισμού15.
 Ελέγχου∙ η εξουσία ελέγχου της εφαρμογής των διαταγών ή κατευθύνσεων.
3.2.1 Βασικές Αρχές Διοίκησης
Οι βασικές αρχές είναι οι ακόλουθες:

 Κεντρική Διεύθυνση και Έλεγχος, απαιτείται η υπαγωγή υπό έναν Διοικητή
για την εξασφάλιση του βέλτιστου συντονισμού των υφισταμένων κλιμακίων - δυνάμεων.
 Αποκεντρωτική εκτέλεση, για την εκμετάλλευση των δυνατοτήτων, της
εμπειρίας και των ειδικεύσεων των υφισταμένων κλιμακίων.
 Ενότητα Διοίκησης, για την εξασφάλιση ενοποιημένης/συντονισμένης
προσπάθειας και συνοχής κατά τη σχεδίαση και εκτέλεση.
14
Είναι η εξουσία που εκχωρείται σε έναν Διοικητή για συντονισμό ειδικών λειτουργιών ή δραστηριοτήτων, στις οποίες εμπλέκονται
Δυνάμεις δύο ή περισσοτέρων Κλάδων των ΕΔ ή δύο ή περισσοτέρων Σχηματισμών ή και Μονάδων του ιδίου Κλάδου. Ο έχων την
εξουσία συντονισμού έχει την εξουσιοδότηση να επιβάλει την κρίση του κατά το Συντονισμό των εμπλεκομένων Διοικητών.
15
Είναι η περιορισμένη εξουσία σε σχέση με την Εξουσία Συντονισμού, κατά την οποία ο έχων την ευθύνη συντονισμού δεν έχει
την εξουσιοδότηση να επιβάλει την κρίση του. Σε περίπτωση διαφωνίας, στην οποία αδυνατεί να μεσολαβήσει, αναφέρεται στην
προϊσταμένη αρχή.
34
 Απλή Δομή Διοίκησης, ώστε να είναι ξεκάθαρο έναντι ποιου είναι υπεύ-
θυνος ο καθένας και γιατί.
 Ενιαίο Πνεύμα, με το οποίο επιδιώκεται η συναντίληψη, εξασφαλίζεται η
εμπιστοσύνη μεταξύ του Διοικητή και των υφισταμένων του και επιτυγχάνεται ενιαίος τρόπος
δράσης.
 Ενότητα Προσπάθειας, η οποία εξασφαλίζει ολοκληρωμένη και αποφασι-
στική χρησιμοποίηση των Δυνάμεων με εστίαση στον αντικειμενικό σκοπό.
 Συντονισμός και Συνεργασία σε όλα τα επίπεδα, προκειμένου να επιτευχ-
θεί ο κοινός αντικειμενικός σκοπός.
 Δυνατότητα Εκχώρησης/Μεταβίβασης Εξουσίας. Ένας Διοικητής δύναται
να εκχωρήσει ή να μεταβιβάσει μέρος της εξουσίας του σε υφιστάμενο Διοικητή, αναλόγως της
ανατιθέμενης αποστολής, χωρίς ωστόσο να απαλλάσσεται της ευθύνης για την εκπλήρωση της
αποστολής16.
3.2.2 Μορφές Διοίκησης
 Πλήρης Διοίκηση
Είναι η εξουσία και ευθύνη ενός Διοικητή να εκδίδει διαταγές, να αναθέτει
έργα, να διευθύνει, να συντονίζει και να ελέγχει υφισταμένους Σχηματισμούς ή Μονάδες των
ΕΔ. Καλύπτει κάθε πλευρά των στρατιωτικών επιχειρήσεων, των διοικητικών θεμάτων και της
Υποστήριξης ΔΜ, στο πλαίσιο της αποστολής του Διοικητή που ασκεί Πλήρη Διοίκηση.
Ο έχων Πλήρη Διοίκηση έχει αρμοδιότητα εκχώρησης οποιασδήποτε μορ-
φής Διοίκησης ή μεταβίβασης Ελέγχου σε κατώτερο επίπεδο διοίκησης. Δεν υφίσταται αρμο-
διότητα εκχώρησης του όλου, δηλαδή της Πλήρους Διοίκησης. Η Επιχειρησιακή Διοίκηση μαζί
με την Διοικητική Διοίκηση συνιστούν την Πλήρη Διοίκηση.
 Επιχειρησιακή Διοίκηση
Είναι η εξουσία ενός
Διοικητή να αναθέτει αποστολές και έργα
στους υφισταμένους του Διοικητές, να ανα-
πτύσσει Μονάδες, να αναδιατάσσει Δυνά-
μεις.
Ο έχων Επιχειρη-
σιακή Διοίκηση έχει αρμοδιότητα διατήρη-
σης ή εκχώρησης Τακτικής Διοίκησης και
διατήρησης ή μεταβίβασης Επιχειρησιακού
ή/και Τακτικού Ελέγχου σε ένα ή περισσό-
τερα κατώτερα κλιμάκια διοίκησης. Δεν
υφίσταται αρμοδιότητα εκχώρησης της Επιχειρησιακής Διοίκησης.
16
Γενικά, η Εκχώρηση αναφέρεται στη Διοίκηση, ενώ η Μεταβίβαση στον Έλεγχο.
35
 Επιχειρησιακός Έλεγχος
Είναι η εξουσία, που μεταβιβάζεται σε έναν Διοικητή, να διευθύνει τις
Δυνάμεις, που του έχουν διατεθεί, για την εκπλήρωση συγκεκριμένων αποστολών ή έργων. Δύ-
ναται να αναπτύσσει τις Δυνάμεις αυτές και να διατηρεί ή να εκχωρεί την Τακτική Διοίκηση και
να διατηρεί ή να μεταβιβάζει τον Τακτικό τους Έλεγχο.
Ο έχων Επιχειρησιακό Έλεγχο έχει αρμοδιότητα εκχώρησης της Τακτικής
Διοίκησης ή/και μεταβίβασης του Τακτικού Ελέγχου σε ένα ή περισσότερα κατώτερα κλιμάκια
διοικήσεως. Δεν υφίσταται αρμοδιότητα μεταβίβασης του Επιχειρησιακού Ελέγχου.
 Διοικητική Διοίκηση
Είναι η εξουσία ενός Διοικητή επί των υφισταμένων Μονάδων – κλιμακίων
σε διοικητικά θέματα, όπως θέματα προσωπικού, εκπαίδευσης, υποστήριξης ΔΜ, προετοιμασίας
για πόλεμο και ετοιμότητας. Αποτελεί μόνιμη μορφή διοίκησης στο σύστημα της διοικητικής ορ-
γάνωσης και εξακολουθεί να παραμένει σε ισχύ, έστω και αν κάποιες Μονάδες ενταχθούν σε
έτερη επιχειρησιακή οργάνωση για την εκπλήρωση άλλης αποστολής. Η Διοικητική Διοίκηση κλι-
μακώνεται ιεραρχικά από το ανώτατο μέχρι το κατώτερο κλιμάκιο. Ο έχων Διοικητική Διοίκηση
δύναται να μεταβιβάσει τον Διοικητικό Έλεγχο επί συγκεκριμένων θεμάτων για κάλυψη συγκε-
κριμένων επιχειρησιακών και διοικητικών λειτουργιών.
 Διοικητικός Έλεγχος
Είναι η εξουσία, που μεταβιβάζεται σε έναν Διοικητή, να ασκεί ορισμένα
διοικητικά καθήκοντα ή συγκεκριμένη υποστήριξη ΔΜ. Πρόκειται για μία περιορισμένη μορφή
Διοικητικής Διοίκησης.
 Τακτική Διοίκηση
Είναι η εξουσία, που εκχωρείται σε έναν Διοικητή, να αναθέτει επί μέρους
αποστολές ή έργα στις υπό αυτόν Δυνάμεις για την εκπλήρωση της αποστολής που του έχει ανα-
τεθεί. Περιλαμβάνει την ευθύνη διεξαγωγής των επιχειρήσεων για την εκπλήρωση της ανατε-
θείσας αποστολής και τη δυνατότητα διατήρησης ή μεταβίβασης του Τακτικού Ελέγχου των
εμπλεκομένων Δυνάμεων.
Ο έχων Τακτική Διοίκηση έχει αρμοδιότητα μεταβίβασης Τακτικού Ελέγ-
χου σε ένα ή περισσότερα κατώτερα κλιμάκια Διοίκησης. Δεν υφίσταται αρμοδιότητα εκχώρησης
Τακτικής Διοίκησης.
36
 Τακτικός Έλεγχος
Είναι η εξουσία, που μεταβιβάζεται σε έναν Διοικητή, να ασκεί λεπτομε-
ρειακή και συνήθως τοπική διεύθυνση και έλεγχο των κινήσεων των Μονάδων ή των Δυνάμεων,
που του έχουν διατεθεί, για την εκπλήρωση των ανατιθέμενων αποστολών ή έργων.
Ο έχων Τακτικό Έλεγχο δύναται να τον μεταβιβάσει, στο σύνολό του ή με-
ρικώς, σε ένα ή περισσότερα υφιστάμενα κλιμάκια Διοίκησης.
3.2.3 Αλυσίδα Διοίκησης και Αρμοδιότητες στην ΠΑ
Ο Α/ΓΕΑ είναι ο Διοικητής των Αεροπορικών Δυνάμεων και υπεύθυνος για την
Αεράμυνα της χώρας. Μετατρέπει το έργο που του αναθέτει ο Α/ΓΕΕΘΑ σε αεροπορικές απο-
στολές και ΑΝΣΚ.
Ασκεί τον Επιχειρησιακό Έλεγχο και Διοικητική Διοίκηση του συνόλου των Δυ-
νάμεων της ΠΑ καθώς και τον Τακτικό Έλεγχο των δυνάμεων Αεράμυνας του Στρατού Ξηράς
και του Πολεμικού Ναυτικού, που είναι ενταγμένες στο Ενοποιημένο Σύστημα Αεράμυνας
(ΕΣΑ/Μ).
Ο Α/ΓΕΑ:
 Εκχωρεί στον Αρχηγό Τακτικής Αεροπορίας (Α/ΤΑ) την Τακτική Διοίκηση
και του μεταβιβάζει τον Διοικητικό Έλεγχο των δυνάμεων Τακτικής Αεροπορίας & Αεράμυνας
της ΠΑ και τον Τακτικό Έλεγχο των δυνάμεων Αεράμυνας του Στρατού Ξηράς και του Πολεμικού
Ναυτικού, που είναι ενταγμένες στο ΕΣΑ/Μ. Στο ανωτέρω πλαίσιο εκχώρησης/μεταβίβασης αρ-
μοδιοτήτων, ο Α/ΤΑ ορίζεται ως Διοικητής Αεράμυνας της χώρας.
 Εκχωρεί στον Διοικητή Αεροπορικής Υποστήριξης (Δ/ΑΥ) και στον Διοι-
κητή Αεροπορικής Εκπαίδευσης (Δ/ΑΕ) την Τακτική Διοίκηση και τους μεταβιβάζει τον Διοικητικό
Έλεγχο των Αεροπορικών δυνάμεων Υποστήριξης και Εκπαίδευσης, αντίστοιχα.
Η οργάνωση της Διοίκησης της ΠΑ διακρίνεται σε:
 Διοικητική Οργάνωση:
Περιλαμβάνει όλους τους Σχηματισμούς και τις Μονάδες της ΠΑ, έχει σκοπό
37
την ιεραρχική άσκηση της διοίκησης, την άρτια οργάνωση, τη στελέχωση, τον εξοπλισμό, την
εκπαίδευση, την αξιολόγηση, την προπαρασκευή και ετοιμότητα για πόλεμο των Διοικήσεων και
των Μονάδων καθώς και τη Διοικητική Μέριμνα.
 Επιχειρησιακή Οργάνωση:
Έχει σκοπό την εκτέλεση, κατά την ειρήνη και τον πόλεμο, αποστολών και
επιχειρήσεων, που απορρέουν από την αποστολή της ΠΑ, και περιλαμβάνει συγκεκριμένους Σχη-
ματισμούς και Μονάδες της ΠΑ, ανεξαρτήτως της θέσης τους στη Διοικητική Οργάνωση, ως
εξής:
 ΚΕΠΙΧ/ΓΕΑ17
 ΕΚΑΕ18 -ΑΤΑ/ΚΕΠΙΧ, ΔΑΥ/ΚΕΠΙΧ, ΔΑΕ/ΚΕΠΙΧ
 ΑΚΕ19
 ΚΕΠΙΧ Μονάδων
3.3 Διοίκηση και Έλεγχος
Ο Διοικητής, για να είναι σε θέση να ασκεί εξουσία και να λαμβάνει γρήγορα έγκαιρες
και ορθές αποφάσεις, που θα οδηγήσουν στη βέλτιστη εφαρμογή Αεροπορικής Ισχύος, χρειάζε-
ται ένα αποτελεσματικό Σύστημα Διοίκησης και Ελέγχου (Command and Control-C2).
Το σύστημα Διοίκησης και Ελέγχου περιλαμβάνει την κατεύθυνση, το συντονισμό και

τον έλεγχο των δυνάμεων και ενσωματώνει τη διαδικασία λήψης απόφασης από το Διοικητή.
Ένα τέτοιο Σύστημα Διοίκησης και Ελέγχου εξασφαλίζει συμπίεση του χρόνου λήψης απόφασης,
ώστε ο Διοικητής να ελαχιστοποιήσει το ενδεχόμενο αιφνιδιασμού και να αποκτήσει την πρωτο-
βουλία των κινήσεων. Η υπεροχή στη λήψη απόφασης εξαρτάται από τη δυνατότητα της Διοί-
κησης και Ελέγχου για παρακολούθηση, εκτίμηση, σχεδίαση και εκτέλεση των επιχειρήσεων.
Η ταχύτερη διαδικασία λήψης απόφασης οδηγεί αναπόφευκτα στην επιβολή του τα-
χύτερου ρυθμού επιχειρήσεων στον αντίπαλο και τον αναγκάζει να αντιδρά στο φίλιο Σχέδιο
Ενεργείας.
Το Σύστημα Διοίκησης και Ελέγχου συνίσταται από τα κάτωθι:

 Προσωπικό: Ο πλέον σημαντικός παράγοντας ενός Συστήματος Διοίκησης Ελέγχου
είναι το προσωπικό, το οποίο θα πρέπει να είναι κατάλληλα καταρτισμένο, εκπαιδευμένο και
αξιολογημένο, ώστε να μπορεί να διαχειρίζεται αποτελεσματικά πολύπλοκες δραστηριότητες
κατά τη διεξαγωγή αεροπορικών επιχειρήσεων.
17
Κέντρο Επιχειρήσεων / Γενικού Επιτελείου Αεροπορίας
18
Εθνικό Κέντρο Αεροπορικών Επιχειρήσεων: αποτελεί το Κέντρο Τακτικού Ελέγχου των δυνάμεων Αεράμυνας, ενταγμένων στο
ΕΣΑ/Μ καθώς και διαχείρισης Εναέριου Χώρου.
19
Αεροπορικός έλεγχος μέσων αεράμυνας- Κέντρο σύνθεσης και παραγωγής αεροπορικής εικόνας
38
 Μέσα: Ο τομέας αυτός καλύπτει τις εγκαταστάσεις και το ευρύ διαλειτουργικό

πλέγμα τεχνολογικών συστημάτων20, που απαιτεί το σύγχρονο Θέατρο Επιχειρήσεων, για το σχε-
διασμό και το συγχρονισμό δυνάμεων και ενεργειών σε χώρο και χρόνο και σύμφωνα με τις
απαιτήσεις του Διοικητή.
Η ασφαλής και συνεχής ροή πληροφοριών, σε πραγματικό χρόνο, μέσω ενός δικτυο-
κεντρικού συστήματος, με τρόπο που δεν δημιουργεί κορεσμό, επιτρέπει το συγκεντρωτικό
έλεγχο και την αποκεντρωτική εκτέλεση, στοιχεία απαραίτητα για την αποτελεσματική διοίκηση
των αεροπορικών δυνάμεων. Έτσι, καθίσταται δυνατή η βέλτιστη λήψη αποφάσεων, καθώς αν-
τιμετωπίζεται το «πρόβλημα» της «ομίχλης του πολέμου», και ελαχιστοποιείται η ικανότητα του
εχθρού να παρεμβαίνει.
Τα τεχνολογικά μέσα ενός ισχυρού Συστήματος Διοίκησης και Ελέγχου οφείλουν να

διέπονται από ορισμένες βασικές αρχές ανάπτυξης και λειτουργίας, όπως:
 Διαλειτουργικότητα.
 Τυποποίηση.
 Ασφάλεια.
 Διαθεσιμότητα.
 Επιβιωσιμότητα.
 Προσαρμοστικότητα.
 Εφεδρικότητα.
 Διασπορά.
 Πολυκομβική (multi-nodal) εκμετάλλευση δυνατοτήτων - λειτουργιών & πληροφο-
ριών [(πλέγματος πλατφορμών (στρατιωτικών ή άλλων)].
 Επεκτασιμότητα/Ενσωμάτωση21 νέων στρατιωτικών και άλλων τεχνολογικών δυ-
νατοτήτων.
 Καινοτομία συστημάτων-συνεχής Εξέλιξη.
 Διαδικασίες: Η αποτελεσματική λειτουργία του Συστήματος Διοίκησης και Ελέγχου
βασίζεται σε απλές και αξιόπιστες διαδικασίες, οι οποίες σκοπό έχουν να εξυπηρετήσουν την
ταχεία ροή και διαχείριση των πληροφοριών και να υποστηρίξουν τη διαδικασία λήψης απόφα-
σης από το Διοικητή.
20
Σε αυτά, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνονται, Επικοινωνίες (ενσύρματες, ασύρματες, δορυφορικές), αισθητήρες ψηφιοποίησης
του πεδίου της μάχης (Digital Battlefield), Τακτικά Δίκτυα Δεδομένων (Tactical Data Links - TDLs), AMDC2 (Air Missile Defence
Command and Control) - AirC2 (Air Command and Control)], MDC2 (Multi Domain C2), Συστήματα Συλλογής και Διαχείρισης Πλη-
ροφοριών, Κυβερνοάμυνας, ΔΜ και Διοικητικών λειτουργιών της ΠΑ.
21
Α/Φ 5ης γενιάς, μη επανδρωμένα / αυτόνομα συστήματα, ψηφιοποίηση πεδίου μάχης, τεχνητή νοημοσύνη, Big Data, Virtual/
Augmented Reality.
39
3.3.1 Λειτουργίες του Συστήματος Διοίκησης και Ελέγχου
Οι κύριες λειτουργίες του Συστήματος Διοίκησης και Ελέγχου είναι οι κάτωθι:

 Παρατήρηση – Παρακο-
λούθηση: αφορά στη συνεχή ροή πληροφοριών
Απαραίτητο στοιχείο λειτουργίας
για τις δυνατότητες, τη δράση και τις προθέσεις
του αντιπάλου (ISTAR22) καθώς και στην επί-
ενός αποτελεσματικού
γνωση της κατάστασης (Situation Awareness- Συστήματος Διοίκησης και
SA), με σκοπό την ανατροφοδότηση της Ελέγχου είναι η εξασφάλιση
διαδικασίας λήψης απόφασης. συνεχούς ροής πληροφοριών.
 Αξιολόγηση-Ανάλυση της
εξελισσόμενης κατάστασης, των δυνατοτήτων και
των επιδόσεων των φίλιων και εχθρικών δυνάμεων.
 Σχεδίαση, κατά την οποία εξετάζεται το επιχειρησιακό περιβάλλον, συ-
σχετίζονται οι αντικειμενικοί σκοποί με τα μέσα και καθορίζεται ο Τρόπος Ενέργειας. Η φάση
της σχεδίασης βασίζεται στην ανάλυση της κατάστασης και περιλαμβάνει την ανάπτυξη των πι-
θανών τρόπων ενέργειας για την εκπλήρωση της αποστολής και την επιλογή ενός εξ αυτών. Ο
Τρόπος Ενέργειας που επιλέγεται αποτελεί τη βάση για την ανάπτυξη της Γενικής Ιδέας Επιχεί-
ρησης, καθώς και για τον καθορισμό των απαιτήσεων σε δυνάμεις και μέσα. Η Σχεδίαση οδηγεί
στην εκπόνηση του Σχεδίου Επιχειρήσεων.
 Κατεύθυνση των Μονάδων - Κλιμακίων με παροχή συγκεκριμένων οδη-
γιών - διαταγών. Εμπεριέχει την καθοδήγηση που απαιτείται, ώστε να μεγιστοποιείται το αποτέ-
λεσμα και να μειώνεται η αβεβαιότητα. Ταυτόχρονα, θα πρέπει να δίδεται η απαραίτητη
ελευθερία δράσης στους κατώτερους Διοικητές, ώστε να εκδηλώνουν πρωτοβουλία και να εκ-
μεταλλεύονται τις ευκαιρίες που παρουσιάζονται στο τακτικό πεδίο.
 Συντονισμός της δράσης και των δραστηριοτήτων των Μονάδων – Δυνά-
μεων, που επιχειρούν μεμονωμένα ή σε συνέργεια με άλλους Κλάδους των ΕΔ, με σκοπό τη συν-
δυασμένη δράση αυτών για τη διατήρηση του ρυθμού μάχης και τη συγκέντρωση μάζας πυρός
προς την επίτευξη πολλαπλάσιου αποτελέσματος με ταυτόχρονη αποφυγή αδελφοκτόνων
πυρών.
 Έλεγχος είναι µία σύνθετη λειτουργία, η οποία αξιοποιεί τμήματα της δια-
δικασίας σχεδίασης, διεύθυνσης και συντονισμού, ώστε να εξασφαλιστεί η αποτελεσματική εκτέ-
λεση της επιχείρησης.
Η ταχύτερη διαδικασία
Μέσω της άρτιας ολοκλήρω-
λήψης απόφασης, οδηγεί
σης των ανωτέρω λειτουργιών και με την εξα-
σφάλιση συνεχούς ροής και εκμετάλλευσης
αναπόφευκτα στην επιβολή του
πληροφοριών, επιτυγχάνεται η υπεροχή στη ταχύτερου ρυθμού επιχειρήσεων
λήψη απόφασης, η συντόμευση του κύκλου στο- στον αντίπαλο και τον αναγκάζει
χοποίησης, η ανάκτηση της πρωτοβουλίας, η να αντιδρά στο φίλιο Σχέδιο
επιβολή στον αντίπαλο ταχύτερου ρυθμού Ενεργείας.
μάχης και η οικονομία δυνάμεων.
22
Intelligence Surveillance Target Acquisition & Reconnaissance.
40
Προπαρασκευή
και
Ετοιμότητα
41
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΠΡΟΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΚΑΙ ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑ
ΠΡΟΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΚΑΙ ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑ
«Εάν επιθυμείς Ειρήνη, να προετοιμάζεσαι για Πόλεμο»

Βιργίλιος
4.1 Προσωπικό
Το ανθρώπινο δυναμικό αποτελεί διαχρονικά τον κρίσιμο παράγοντα, ο οποίος με

όραμα, επιμονή, σχέδιο, διορατικότητα και αυταπάρνηση, τοποθετώντας το καθήκον υψηλό-
τερα από τον εαυτό του, οδηγεί την ΠΑ στην επιτυχή ολοκλήρωση της αποστολής της. Για τον
σκοπό αυτό, η ανάπτυξη του προσωπικού εδράζεται στις θεμελιώδεις αξίες της ΠΑ και επιτυγ-
χάνεται μέσω κατάλληλης επιλογής στελεχών, επίπονης και ρεαλιστικής εκπαίδευσης, καλλιέρ-
γειας ηγετικών χαρακτηριστικών και διαμόρφωσης αεροπορικής νοοτροπίας.
4.1.1 Θεμελιώδεις Αξίες
Οι θεμελιώδεις αξίες της ΠΑ, οι οποίες έχουν διαμορφωθεί στο πέρασμα του
χρόνου, περιλαμβάνουν την Ακεραιότητα του χαρακτήρα, την Προτεραιότητα της Αποστολής
και την Αριστεία.
 Η Ακεραιότητα του χαρακτήρα είναι η πίστη και η δέσμευση σε συγκεκρι-
μένες αξίες, οι οποίες αποτελούν το ηθικό και ιδεολογικό υπόβαθρο της συμπεριφοράς του ατό-
μου, που το οδηγούν ενσυνείδητα σε ηθικές,
δίκαιες και αξιοκρατικές πράξεις. Τέτοιες αξίες
είναι το θάρρος, η εντιμότητα, η συνέπεια, η ειλι-
κρίνεια, η αξιοπρέπεια, η ανάληψη ευθύνης, η δι-
καιοσύνη, η αυτογνωσία, ο σεβασμός και ο
αυτοσεβασμός.
 Η αναγνώριση και η απο-
δοχή της Προτεραιότητας της Αποστολής εκφρά-
ζεται με την αυταπάρνηση και την τοποθέτηση
των αναγκών της ΠΑ πάνω από προσωπικά και
ιδιοτελή συμφέροντα. Η φύση της αποστολής της
ΠΑ δημιουργεί συνεχείς, υψηλού ρυθμού και, σε
ορισμένες περιπτώσεις, έκτακτες απαιτήσεις. Η
απόδοση προτεραιότητας στην Αποστολή αποτε-
λεί προϋπόθεση για την επιτυχή ανταπόκριση στις
απαιτήσεις αυτές. Οι προσωπικές φιλοδοξίες των
στελεχών της ΠΑ πρέπει να ευθυγραμμίζονται πάντα με τον γενικότερο σκοπό και την Αποστολή
της ΠΑ, αλλά και να έπονται των συμφερόντων της Υπηρεσίας.
 Η Αριστεία, ως αξία, εκφράζει τη διαρκή και άοκνη επιδίωξη των στελεχών
για αρτιότητα και τελειότητα. Η προσήλωση στην αρτιότητα και τελειότητα πρέπει να αποτυ-
πώνεται στις επιθυμητές ικανότητες και δυνατότητες, αλλά και σε όλες τις διαδικασίες και λει-
42
τουργίες της ΠΑ. Επιπλέον, η Αριστεία εκφράζει την άσβεστη δίψα για συνεχή βελτίωση, ανανέ-
ωση, καινοτομία, προσαρμογή στις τεχνολογικές εξελίξεις και στο διαρκώς μεταβαλλόμενο πε-
ριβάλλον, ώστε να επιτυγχάνονται διαρκής αποτελεσματικότητα και υψηλές επιδόσεις.
Ειδικότερα το προσωπικό, για να ανταποκρίνεται πλήρως στις υψηλές απαιτήσεις της αποστολής
της ΠΑ, οφείλει να χαρακτηρίζεται από άρτια επαγγελματική κατάρτιση, ειδικές γνώσεις και πο-
λύπλευρη μόρφωση, μεγάλο ψυχικό σθένος, αντοχή και άριστη φυσική κατάσταση.
4.1.2 Αεροπορική Νοοτροπία
Οι Αεροπορικές Δυνάμεις επιχειρούν σε διαφορετικό περιβάλλον σε σχέση με

τις ναυτικές και χερσαίες δυνάμεις και ως εκ τούτου τα στελέχη της ΠΑ αντιλαμβάνονται τη
φύση του Πολέμου με διαφορετικό τρόπο από τα στελέχη των άλλων Κλάδων των ΕΔ.
Με τον όρο Αεροπορική Νοοτροπία εννοούμε τον ιδιαίτερο τρόπο σκέψης και
δράσης των στελεχών της ΠΑ, ο οποίος έχει προκύψει ως αποτέλεσμα βαθιάς κατανόησης των
χαρακτηριστικών της Αεροπορικής Ισχύος, των μεθόδων εφαρμογής αυτής και της διαχρονικής
επίδρασής της στη διεξαγωγή των επιχειρήσεων και στην επίτευξη των ΑΝΣΚ του Διακλαδικού
Διοικητή. Αυτός ο ιδιαίτερος τρόπος σκέψης διαμορφώνεται και χαρακτηρίζεται από την ευρεία
αντίληψη του Θεάτρου Επιχειρήσεων, όπως αυτή απορρέει από την κατόπτευση του πεδίου
λόγω ύψους, την εμβέλεια, την ταχύτητα δράσης, την εγγενή επικινδυνότητα της πτήσης, την
υψηλή ετοιμότητα αντίδρασης και την επίδραση της Αεροπορικής Ισχύος σε όλα τα επίπεδα του
Πολέμου.
43
Όλα τα παραπάνω, σε συνδυασμό με την συνεχή τριβή της ΠΑ με τον αντίπαλο

στον αέρα, δημιουργούν παραδοσιακά και πρακτικά μία ιδιαίτερη «κουλτούρα», που διαχέεται
και εγκολπώνεται από όλα τα στελέχη, από τα πρώτα βήματα της καριέρας τους, ανεξαρτήτως
βαθμού και ειδικότητας, επηρεάζοντας το σύνολο των διαδικασιών και λειτουργιών της.
4.2 Επιλογή Προσωπικού
Η τεχνολογική φύση και οι υψηλές απαιτήσεις της αποστολής της ΠΑ απαιτούν στελέχη
με υψηλή κατάρτιση, εκπαίδευση και εξειδίκευση. Για την υλοποίηση αυτής της απαίτησης ακο-
λουθείται μια διαδικασία που αρχίζει με τη στοχευμένη προσέλκυση υποψηφίων και συνεχίζει
με την επιλογή του κατάλληλου προσωπικού. Η προσέλκυση μεγάλου αριθμού υποψηφίων είναι
απαραίτητη για την επιλογή του κατάλληλου και επιθυμητού προσωπικού με υψηλές προδια-
γραφές. Η αντικειμενική ενημέρωση των υποψηφίων και η ακριβής περιγραφή της θέσης εργα-
σίας και της εξέλιξής τους είναι απαραίτητα στοιχεία για την αποθάρρυνση ακατάλληλων
υποψηφίων να συμμετέχουν στη διαδικασία επιλογής.
Η διαδικασία της επιλογής πρέπει να είναι αξιοκρατική και να γίνεται με τη χρήση κα-
τάλληλων επιστημονικών εργαλείων και με τη θέσπιση παραμετροποιημένων κριτηρίων επιλογής,
βασισμένων στις απαιτούμενες ικανότητες και στα επιθυμητά χαρακτηριστικά των στελεχών
ανά ειδικότητα.
4.3 Εκπαίδευση
Η άρτια και στοχευμένη εκπαίδευση του προσωπικού είναι ζωτικής σημασίας προκει-
μένου να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της αποστολής της ΠΑ στην ειρήνη, στην ένταση-κρίση
και στον πόλεμο. Η εκπαίδευση σε εξειδικευμένα αντικείμενα παρέχει στο προσωπικό τις ικανό-
τητες και δεξιότητες που απαιτούνται για την άριστη εκτέλεση των καθηκόντων του σε κάθε
θέση εργασίας. Οι επιδόσεις του προσωπικού σε όλες τις φάσεις της εκπαίδευσης απαιτείται να
είναι συνδεδεμένες με την εξέλιξή του.
Τα εκπαιδευτικά συστήματα πρέπει να είναι δυναμικά και συνεχώς προσαρμοζόμενα

στις σύγχρονες απαιτήσεις, συμβάλλοντας στην ταχεία και πλήρη αξιοποίηση από τα στελέχη
της ΠΑ των δυνατοτήτων, που προσφέρουν τα διαρκώς εξελισσόμενα τεχνολογικά μέσα.
Η εκπαίδευση των στελεχών στην ΠΑ διακρίνεται σε:
4.3.1 Στρατιωτική Εκπαίδευση
Η Στρατιωτική εκπαίδευση αποσκοπεί στη μετάβαση του προσωπικού σε ένα

ιδιαίτερο και απαιτητικό τρόπο ζωής, που χαρακτηρίζει το στρατιωτικό περιβάλλον. Στόχος είναι
η απόκτηση ενσυνείδητης πειθαρχίας και πλήρους αφοσίωσης στο «καθήκον», τα οποία είναι
άρρηκτα συνδεδεμένα με το υψηλό φρόνημα και το αίσθημα ευθύνης για την προάσπιση της
πατρίδας.
44
4.3.2 Ακαδημαϊκή Εκπαίδευση
Η Ακαδημαϊκή εκπαίδευση καλύπτει το φάσμα της γενικής μόρφωσης των

στελεχών στην ΠΑ, σε κάθε φάση της εξέλιξής τους. Παράλληλα, καλύπτει το φάσμα της ειδικής
μόρφωσης, η οποία αποτελεί το απαραίτητο υπόβαθρο για περαιτέρω εκπαιδεύσεις, συναφείς
με την ειδικότητα κάθε στελέχους, αλλά και για τη στρατιωτική σταδιοδρομία γενικότερα.
4.3.3 Πτητική Εκπαίδευση
Η πτητική εκπαίδευση
αποτελεί μία από τις πιο βασικές λειτουρ-
γίες της ΠΑ και καθορίζει σημαντικά το επί-
πεδο της μαχητικής ικανότητάς της.
Βασίζεται σε σύγχρονες μεθόδους, παρέχει
τις γνώσεις, τις δεξιότητες, τα απαιτούμενα
προσόντα και την απαραίτητη εμπειρία
στον Ιπτάμενο, λαμβάνοντας υπόψη τις διε-
θνείς πρακτικές εκπαίδευσης, τις επιχειρη-
σιακές απαιτήσεις της ΠΑ, αλλά και τα
διατιθέμενα Α/Φ, συστήματα, μέσα και
υποδομές. Η συνεχής, άρτια και ρεαλιστική εκπαίδευση των Ιπταμένων συμβάλλει τόσο στην
αποτελεσματικότητα όσο και στην επιβιωσιμότητα αυτών.
Η ύπαρξη σύγχρονων εξομοιωτών πτήσης για κάθε τύπο αεροσκάφους λει-

τουργεί συμπληρωματικά προς την εκπαίδευση αέρος συμβάλλοντας στην τυποποίηση της εκ-
μετάλλευσης του αεροσκάφους, με ασφάλεια, αρχικά ως πτητικού μέσου και εν συνεχεία ως
πολεμικής μηχανής, μειώνοντας παράλληλα το κόστος εκπαίδευσης.
4.3.4 Αθλητική Εκπαίδευση
Η αθλητική εκπαίδευση παρέχεται στα στελέχη της ΠΑ αρχικά κατά τη διάρ-

κεια της φοίτησής τους στις Παραγωγικές Σχολές Αξιωματικών ή Υπαξιωματικών. Εν συνεχεία,
παρέχεται η δυνατότητα σε κάθε στέλεχος να διατηρεί τη φυσική του κατάσταση σε υψηλό επί-
πεδο με δική του ευθύνη.
4.3.5 Τεχνική Εκπαίδευση
Η συγκεκριμένη εκπαίδευση παρέχει στα στελέχη τεχνικών ειδικοτήτων την

απαιτούμενη κατάρτιση, εξειδίκευση, δεξιότητες και ικανότητες, ώστε να καλύπτονται οι ανάγ-
κες τεχνικής υποστήριξης των οπλικών συστημάτων, του εξοπλισμού και των υποδομών, συμ-
βάλλοντας αποφασιστικά στην επιχειρησιακή ετοιμότητα και αποτελεσματικότητα της ΠΑ.
4.3.6 Επιχειρησιακή Εκπαίδευση
Η ρεαλιστική και σκληρή εκπαίδευση με τη συμμετοχή σε μικρής, μεσαίας ή

μεγάλης κλίμακας κλαδικές ή διακλαδικές ασκήσεις, σε όλα τα επίπεδα Διοίκησης (Τακτικό έως
45
ΚΕΦΑΛΑΙΟ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4:
4: ΠΡΟΠΑΡΑΣΚΕΥΗ
ΠΡΟΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΚΑΙ
ΚΑΙ ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑ
ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑ
Στρατηγικό), είναι ο μοναδικός τρόπος για την απόκτηση από το προσωπικό σωματικής και ψυ-
χικής αντοχής στην τραχύτητα του πολέμου, απαραίτητης για την εκτέλεση της αποστολής του,
χωρίς να καμφθεί το ηθικό του.
Για το σκοπό αυτό, οι ασκήσεις σχεδιάζονται και εκτελούνται με τρόπο, ώστε

να προσομοιάζουν στις πραγματικές συνθήκες (Θέατρο Επιχειρήσεων, επικρατούσες καιρικές
συνθήκες) διεξαγωγής εθνικών ή συμμαχικών επιχειρήσεων σε περίοδο κρίσης ή/και πολέμου.
Παράλληλα, η συλλογή αποτελεσμάτων και η εξαγωγή συμπερασμάτων από αεροπορικές ή δια-
κλαδικές ασκήσεις, με ή χωρίς τη συμμετοχή Δυνάμεων, είναι αναγκαία για τον έλεγχο της απο-
τελεσματικότητας των Δυνάμεών μας και της πληρότητας των Εθνικών Σχεδίων.
Η επιχειρησιακή εκπαίδευση ενισχύεται με τη χρήση Τακτικών Εξομοιωτών,

διασυνδεδεμένων μέσω κατάλληλων δικτύων, που δημιουργούν ένα συνθετικό περιβάλλον εκ-
παίδευσης, στο οποίο συνδυάζονται πραγματικά και εικονικά μέσα (LVC23) για την προσομοίωση
πολύπλοκων και απαιτητικών επιχειρησιακών σεναρίων.
Μέσω της συνθετικής εκπαίδευσης επιτυγχάνονται:

 Μεγάλη διαθεσιμό-
τητα μέσων, με χαμηλό κόστος απόκτησης
και χρήσης καθώς και δυνατότητα χρήσης
όλων των όπλων, ειδικών και μη, χωρίς πε-
ριορισμούς στην κατανάλωση πυρομαχικών.
 Υψηλός ρεαλισμός
τακτικής εκπαίδευσης, σε εθνικό ή συμμα-
χικό επίπεδο μέσω κατάλληλης διασύνδε-
σης, με σενάρια διαντίδρασης, σ’ ένα
εικονικό περιβάλλον, μεταξύ εχθρικών δυ-
νάμεων και εκπαιδευομένων. Η εκπαίδευση
είναι απαλλαγμένη από τους περιορισμούς,
που επιβάλλουν οι πραγματικές συνθήκες, όπως γεωγραφικούς, χωρικούς και χρονικούς (καιρός,
σύνορα, απαγορευμένες περιοχές, κατοικημένες περιοχές, κυκλοφορία κ.α.).
 Ανατροφοδότηση της επιχειρησιακής σχεδίασης με τα συμπεράσματα
που προκύπτουν από τη ρεαλιστική προσομοίωση.
4.3.7 Επαγγελματική Επιμόρφωση του Προσωπικού
Η επαγγελματική επιμόρφωση των στελεχών αποτελεί σημαντική και συνεχή

επιδίωξη της ΠΑ, η οποία ακολουθεί όλη την εξέλιξη της καριέρας τους. Σκοπός της επαγγελ-
ματικής επιμόρφωσης είναι η παροχή στα στελέχη των απαιτούμενων επιπρόσθετων γνώσεων
και δεξιοτήτων, με σκοπό τη διεύρυνση της κατάρτισής τους.
23
Live-Virtual-Constructive: Αναφέρεται στην εκπαίδευση κατά την οποία επιχειρησιακά στελέχη ασκούνται με μέσα που επιχει-
ρούν σε πραγματικό (Live) περιβάλλον (π.χ. Α/Φ, ΣΑΕ, Α/Α Συστήματα) και σε κατανεμημένους Τακτικούς Εξομοιωτές που λειτουρ-
γούν σε εικονικό (Virtual) περιβάλλον, ενώ το όλο σύστημα υποστηρίζεται από διασυνδεδεμένους Η/Υ (Constructive).
46
Υλοποιείται σταδιακά με τη φοίτηση των στελεχών στα κατώτερα και ανώτερα

Σχολεία και Κέντρα Εκπαίδευσης της ΠΑ ή σε αντίστοιχα διακλαδικά, καθώς και σε ανώτατα
εκπαιδευτικά ιδρύματα της χώρας ή του εξωτερικού, με δυνατότητα συμμετοχής όλου του προ-
σωπικού, ανεξαρτήτως ειδικότητας ή βαθμού.
4.3.8 Μεταπτυχιακή Εκπαίδευση
Τα μεταπτυχιακά προγράμματα εκπαίδευσης παρέχουν την απαιτούμενη

γνώση και κατάρτιση, ώστε τα στελέχη να αναπτύξουν τις απαραίτητες δεξιότητες και αναλυτική
σκέψη για την ανάληψη ηγετικών ρόλων ή την απόκτηση της απαραίτητης εξειδίκευσης για την
κάλυψη ειδικών λειτουργικών αναγκών της ΠΑ.
4.4 Αξιολόγηση
Η αξιολόγηση συνιστά σημαντική λειτουργία της ΠΑ, η οποία υλοποιείται με την μέ-
τρηση της απόδοσης προσωπικού και διαδικασιών και αποβλέπει στη διαμόρφωση των προϋπο-
θέσεων για τον εντοπισμό και την εξάλειψη ατομικών και συστημικών αδυναμιών. Επιπλέον,
αποτελεί σημαντική παράμετρο στη διαδικασία εξέλιξης των στελεχών και θεσμικό εργαλείο για
την ανατροφοδότηση της επιχειρησιακής σχεδίασης και της αξιοκρατικής αξιοποίησης του προ-
σωπικού. Απώτερος σκοπός είναι η βελτίωση της επιχειρησιακής ικανότητας της ΠΑ.
4.5 Ηγεσία
«Δει τον Άρχοντα τριών μεμνήσθαι: Ότι Ανθρώπων άρχει,

ότι κατά Νόμους άρχει, ότι ουκ αεί άρχει»
Αγάθων
«Ηγεσία» είναι η άσκηση επιρροής σε ένα σύνολο ανθρώπων προς την επίτευξη ενός
στόχου. Η Ηγετική ικανότητα, ως απαραίτητη δεξιότητα ενός στελέχους, σε συνδυασμό με τη
Διοίκηση, νοούμενη ως συνδυασμός εξουσίας και ευθύνης, συνιστούν απαραίτητη προϋπόθεση
για την αποτελεσματική άσκηση της Διοίκησης και Ελέγχου στην ΠΑ.
Ηγέτης στην ΠΑ είναι το στέλεχος που ασκεί διοίκηση και το οποίο είτε έχει ηγετικό
χάρισμα, είτε έχει αναπτύξει την ηγετική ικανότητα να ασκεί επιρροή στο υφιστάμενο προσω-
πικό, ώστε το τελευταίο να τον ακολουθεί, πέραν του θεσμικά αναμενόμενου και με ιδιαίτερο
ζήλο και προθυμία, βάσει της σχέσης διοίκησης, προς την επίτευξη της αποστολής. Μια από τις
μεγαλύτερες προκλήσεις για την ΠΑ είναι να αναπτύσσει στελέχη με ηγετικές ικανότητες με
σκοπό, κατά τη διάρκεια της ιεραρχικής ανέλιξής τους, να αξιοποιούνται σε κατάλληλες θέσεις
Διοίκησης.
47
4.5.1 Ανάπτυξη Ηγεσίας
Η διαδικασία ανάπτυξης των

ηγετικών ικανοτήτων αποτελεί οργανωσιακό Η ανάπτυξη ηγετικών προσωπικοτή-
στοιχείο της λειτουργίας της ΠΑ και βασίζεται των μέσα από τις τάξεις της ΠΑ
σε ένα σύνολο προϋποθέσεων, που προκύπτουν προϋποθέτει την ύπαρξη δύο συγκε-
από την επιστήμη, την εμπειρία και την κουλ- κριμένων συνιστωσών, τη διάθεση
τούρα της ΠΑ. καθώς και την ικανότητα του
Οι βασικές προϋποθέσεις για ατόμου να ασκήσει ηγεσία.
την ανάπτυξη της ηγεσίας στην ΠΑ είναι οι κά-
τωθι:
 Στρατηγική προτεραιότητα της ανώτατης διοίκησης.
 Εστίαση σε συγκεκριμένα επιχειρησιακά αποτελέσματα.
 Ευκαιρίες άσκησης στην πράξη.
4.5.2 Χαρακτηριστικά του Ηγέτη
Σε έναν Ηγέτη μπορούν να αποδοθούν πλήθος χαρακτηριστικών και ικανο-

τήτων, ενώ, σε κάποιες περιπτώσεις, η επιρροή που ασκούν κάποιοι Ηγέτες μπορεί να ερμη-
νευτεί ως αποτέλεσμα μίας απροσδιόριστης «γοητείας» της προσωπικότητάς τους.
Ο σύγχρονος Διοικητής - Ηγέτης στην ΠΑ θα πρέπει να διαθέτει τα ακόλουθα

χαρακτηριστικά:
 Ξεκάθαρο όραμα και δυνατότητα να το εμπνεύσει.
 Αυτοπεποίθηση, θάρρος και κουράγιο.
 Ισχυρή θέληση και δύναμη να μεταδώσει ενθουσιασμό στους υφισταμέ-
νους του για την επίτευξη της Αποστολής.
 Ανθεκτικότητα και επιμονή στο στόχο
 Ευφυΐα, ευστροφία και ευελιξία.
 Συναισθηματική νοημοσύνη - Ενσυναίσθηση και ενδιαφέρον για τις ανάγ-
κες του προσωπικού - Αυτογνωσία.
 Ταπεινοφροσύνη.
 Παράστημα - επιβλητική παρουσία.
 Γνώσεις και εμπειρία.
 Συστημική σκέψη - Ικανότητα συνεχούς μάθησης.
 Ικανότητα δημιουργικής λήψης αποφάσεων και επίλυσης προβλημάτων.
 Ικανότητα επικοινωνίας.
48
4.5.3 Αρχές Ηγεσίας στην ΠΑ
Οι πλέον σημαντικές πρακτικές αρχές άσκησης ηγεσίας στην ΠΑ είναι οι πα-

ρακάτω:
 Καθορισμός στόχων, χάραξη στρατηγικής και παροχή σαφών κατευθύν-
σεων για την επίτευξη αποτελεσμάτων.
 Καλλιέργεια πνεύματος αμφίδρομης επικοινωνίας με το προσωπικό.
 Ορθή και δίκαιη αξιολόγηση της απόδοσης του προσωπικού.
 Προαγωγή ομαδικού πνεύματος και δημιουργία κλίματος ασφάλειας για
το προσωπικό.
 Καλλιέργεια ενσυνείδητης πειθαρχίας.
 Αναγνώριση από τον ηγέτη των προσωπικών του αδυναμιών τις οποίες
τις ξεπερνάει αξιοποιώντας τις ικανότητες του προσωπικού του.
 Άσκηση ηγεσίας μέσω του παραδείγματος.
 Ανάληψη από τον ηγέτη της ευθύνης των πράξεων του, ιδιαίτερα στην
αποτυχία και απόδοση των ευσήμων στους υφισταμένων του στην επιτυχία.
 Γρήγορη εκτίμηση της κατάστασης και λήψη έγκαιρων αποφάσεων, ιδι-
αίτερα σε δύσκολες καταστάσεις.
 Εκμετάλλευση ευκαιριών και θετική αντιμετώπιση προκλήσεων.
 Ενθάρρυνση της δημιουργικότητας και της καινοτομίας.
4.6 Διοικητική Μέριμνα
“Forget Logistics, you Lose”

Lt.Gen. Frederick Franks, USA,
7th Corp Commander, Desert Storm
Ο όρος «Διοικητική Μέριμνα» (ΔΜ) αφορά στην ύπαρξη ενός αποτελεσματικού Συστή-
ματος , από τον καιρό της ειρήνης, μέσω του οποίου διασφαλίζεται η επάρκεια των πόρων, η
24
συνεχής αξιοπλοΐα (continuous airworthiness), η υψηλή διαθεσιμότητα, η ετοιμότητα των Αε-

ροπορικών Δυνάμεων, καθώς και η ανθεκτικότητα των επιχειρησιακών δυνατοτήτων της ΠΑ.
Αντικείμενο της ΔΜ είναι η πρόβλεψη, εκτίμηση και γνωστοποίηση των υφιστάμενων

και μελλοντικών αναγκών, η απόκτηση, διάθεση, συντήρηση, διαχειριστική παρακολούθηση και
διοίκηση των μέσων, η εκτέλεση έργων για τη δημιουργία υποδομών, η εξυπηρέτηση σε μετα-
24
Περιλαμβάνει Προσωπικό, Υποδομές, Διαδικασίες, Τεχνολογικά Συστήματα.
49
φορές, η εξασφάλιση και παροχή υπηρεσιών με στόχο την υποστήριξη των Αεροπορικών επιχει-
ρήσεων.
Η βελτίωση της αποτελεσματικότητας της ΔΜ είναι συνεχής και βασίζεται στη «διερ-
γασιακή προσέγγιση», με την εφαρμογή των τεσσάρων σταδίων της μεθοδολογίας (PDCA): Προ-
γραμματισμός (PLAN), Εκτέλεση (DO), Έλεγχος (CHECK) και Βελτίωση (ACT). Πλεονέκτημα της
διεργασιακής προσέγγισης είναι ο συνεχής έλεγχος, ο οποίος διενεργείται τόσο κατά τη διασύν-
δεση ανεξάρτητων διεργασιών, οι οποίες εντάσσονται σε ένα συνεκτικό σύνολο, όσο και στον
συνδυασμό και αλληλεπίδραση μεταξύ τους.
4.6.1 Τομείς Διοικητικής Μέριμνας
Η ΔΜ περιλαμβάνει τους παρακάτω τομείς δραστηριότητας:

 Τεχνικής Υποστήριξης: Αφορά στη διατήρηση του υλικού σε κατάσταση
άμεσης, ασφαλούς και αξιόπιστης λει-
τουργίας και χρήσης, σύμφωνα με τα
ισχύοντα τεχνοοικονομικά πρότυπα,
ώστε να ανταποκρίνεται στις απαιτή-
σεις του επιχειρησιακού περιβάλλοντος.
Ειδικότερα, η τεχνική υποστήριξη, για
να επιτύχει την αποστολή της, εφαρμό-
ζει προγράμματα προγραμματισμένης-
προληπτικής ή/και απρογραμμάτιστης
συντήρησης καθώς και προγράμματα
βελτίωσης των χαρακτηριστικών των
υλικών και μέσων.
50
 Εφοδιαστικής Υποστή-
ριξης: Αφορά στη διοίκηση του υλικού και
συγκεκριμένα περιλαμβάνει την πρόβλεψη,
εκτίμηση και γνωστοποίηση των υφιστάμε-
νων και μελλοντικών αναγκών, καθώς και την
απόκτηση, κατάλληλη εναποθήκευση, διά-
θεση, σε κατάλληλο τόπο-χρόνο και για όση
διάρκεια απαιτείται, διαχείριση και λογιστική
παρακολούθηση των Υλικών Εφοδίων.
 Μεταφορών: Αφορά
στη χρήση και πλήρη εκμετάλλευση πρωτίστως των υφιστάμενων μεταφορικών μέσων ή/και την
εξασφάλιση αντίστοιχων υπηρεσιών από φορείς εκτός ΠΑ για κάλυψη των αναγκών.
 Έργων Υποδομής και Εγκαταστάσεων: Περιλαμβάνει την απόκτηση, κα-
τασκευή, συντήρηση και διατήρηση της λειτουργικότητας των υποδομών της ΠΑ, καθώς και τον
διαρκή εκσυγχρονισμό των χώρων εργασίας. Επιπρόσθετα, αξιοποιούνται οι υφιστάμενες υπο-
δομές ΔΜ δημόσιων και ιδιωτικών φορέων (λιμάνια, αεροδρόμια, οδικά και σιδηροδρομικά δί-
κτυα κτλ.) Οι εγκαταστάσεις της ΠΑ πρέπει να ικανοποιούν τις απαιτήσεις της επιχειρησιακής
σχεδίασης, με συνυπολογισμό της διάταξης δυνάμεων και με πρόβλεψη για τυχόν αναδιάρ-
θρωση αυτών. Επιπλέον, θα πρέπει να εξασφαλίζουν τη φυσική ασφάλεια του προσωπικού και
των μέσων σε περίοδο επιχειρήσεων.
 Υγειονομικής Υποστήριξης: Αφορά στην εξασφάλιση και διατήρηση της
υγείας, στην πρόληψη των ασθενειών, στη διακομιδή και περίθαλψη ασθενών και τραυματιών,
προκειμένου να ελαχιστοποιηθούν οι απώλειες υγείας και να διατηρηθεί το αξιόμαχο των στε-
λεχών της ΠΑ.
 Μέριμνας Προσωπικού: Περιλαμβάνει τις δραστηριότητες που σχετίζονται
με την εξασφάλιση και παροχή υπηρεσιών, μέσων και ευκολιών με σκοπό τη διαρκή βελτίωση
του επιπέδου διαβίωσης του προσωπικού και τη διατήρηση του ηθικού του σε υψηλό επίπεδο.
4.6.2 Αρχές Διοικητικής Μέριμνας
Το πλαίσιο λειτουργίας της ΔΜ στην ΠΑ διέπεται από τις παρακάτω αρχές:

 Σχεδίαση. Ακριβής προσδιορισμός και ιεράρχηση των απαιτήσεων25 , σύμ-
φωνα με τις επιχειρησιακές ανάγκες, και εξασφάλιση πιστώσεων για την ικανοποίηση αυτών.
 Ορθολογική κατανομή αρμοδιοτήτων και εκχώρηση εξουσιών.
 Ευθύνη. Ανάπτυξη και έλεγχος της ΔΜ από τα προϊστάμενα κλιμάκια.
 Συνεργασία με φορείς του ευρύτερου Δημόσιου και Ιδιωτικού τομέα, με
σκοπό την ανάπτυξη δυνατοτήτων και την κάλυψη αναγκών.
 Εξασφάλιση επάρκειας και έγκαιρης διάθεσης Εφοδίων – Υλικών - Υπη-
ρεσιών, σε συγκεκριμένο τόπο και χρόνο, με σκοπό τη διατήρηση υψηλής διαθεσιμότητας των
25
Σε μέσα, εγκαταστάσεις, οπλικά συστήματα, επίγειο εξοπλισμό, ανταλλακτικά, καύσιμα, πυρομαχικά και ευκολίες, για την υπο-
στήριξη των επιχειρήσεων με σκοπό την αντιμετώπιση των υφιστάμενων και ορατών απειλών.
51
υφιστάμενων Μέσων.
 Ευελιξία διαδικασιών
έναντι έκτακτων απαιτήσεων.
 Απλότητα Σχεδίων και
Διαδικασιών.
 Οικονομία. Εφαρμογή
τεχνικό-οικονομικών κριτηρίων για την προ-
μήθεια των υλικών και υπηρεσιών.
 Διαλειτουργικότητα
μεταξύ των συστημάτων ΔΜ των Μονάδων,
προκειμένου να διασυνδέονται, να επικοινωνούν, να ανταλλάσσουν δεδομένα και πληροφορίες
σε πραγματικό χρόνο, ώστε να λειτουργούν από κοινού αποτελεσματικά.
 Συνέργεια – Διακλαδικότητα. Αφορά στη τυποποίηση διαδικασιών, στην
ομαδοποίηση κοινών αναγκών, προμηθειών και δραστηριοτήτων26, σε συνεργασία με τους άλ-
λους Κλάδους των ΕΔ, για την επίτευξη, μεταξύ άλλων, οικονομίας κλίμακος.
 Ανθεκτικότητα27 Συστήματος ΔΜ σε περίπτωση προσβολής, με την ανά-
πτυξη εναλλακτικών διαδικασιών (contingency plans)28 σε όλους τους τομείς της ΔΜ για την
εκτέλεση κρίσιμων διεργασιών, που δύνανται να επηρεάσουν καταλυτικά την υποστήριξη των
επιχειρήσεων.
4.6.3 Βασικές Απαιτήσεις Διοικητικής Μέριμνας
Ένα ισχυρό και αποτελεσματικό σύστημα ΔΜ, ικανό να εξασφαλίζει την απα-
ραίτητη υποστήριξη της Αεροπορικής Ισχύος της ΠΑ στο Τακτικό, Επιχειρησιακό και Στρατηγικό
επίπεδο, απαιτεί:
 Καθορισμένους και σαφώς υλοποιήσιμους αντικειμενικούς σκοπούς, όπως
προκύπτουν από τις επιχειρησιακές απαιτήσεις.
 Καθορισμένη πολιτική συντήρησης μέσων, υλικών και εγκαταστάσεων.
 Σύγχρονο Σύστημα Διοίκησης και Ελέγχου υλικών και μέσων, με αξιοποί-
ηση τεχνολογιών Επικοινωνιών και Πληροφορικής, για την παρακολούθηση όλων των δραστη-
ριοτήτων, καθώς και την διακίνηση των υλικών-εφοδίων σε πραγματικό χρόνο.
 Ενιαίο και σύγχρονο Σύστημα Διαχείρισης Ποιότητας, για το Αεροναυτικό
Υλικό, στη βάση ενός προγράμματος συνεχούς διαχείρισης ποιότητας (Continual Improvement
of the Quality Management System).
 Διαρκή ανάπτυξη, εκσυγχρονισμό και πλήρη εκμετάλλευση των κατα-
σκευαστικών και επισκευαστικών δυνατοτήτων των Μονάδων αλλά και των Εργοστασίων της
ΠΑ.
26
Π.χ. Μεταφορές υλικών, συντήρηση κοινών συστημάτων.
27
Resilience.
28
Χρήση εναλλακτικών γραμμών μεταφοράς υλικών, διασπορά υλικών.
52
 Πλήρη εκμετάλλευση των δυνατοτήτων της εγχώριας αμυντικής βιομηχα-

νίας, με σκοπό τη βέλτιστη αξιοποίηση Οπλικών Συστημάτων και Μέσων και τον περιορισμό της
εξάρτησης από ξένους προμηθευτές.
 Εξασφάλιση των οικονομικότερων λύσεων, με γνώμονα πάντα τη σχέση
κόστους –αποτελεσματικότητας και με συνυπολογισμό του Κόστους Κύκλου Ζωής ενός συστή-
ματος (life cycle cost management).
 Ανάπτυξη, από τον
καιρό της ειρήνης, και επαύξηση, σε
καιρό έντασης και πολέμου, των δυνατο-
τήτων επανεξυπηρέτησης, επανεξοπλι-
σμού και ταχείας αποκατάστασης Ζημιών
Μάχης των Αεροπορικών Δυνάμεων
καθώς και διατήρηση των απαραίτητων
πολεμικών αποθεμάτων για την υποστή-
ριξη των επιχειρήσεων σε όλο το εύρος
του Θεάτρου Επιχειρήσεων.
 Καταγραφή από
τον καιρό της ειρήνης των δημοσιονομι-
κών δυνατοτήτων, που προέρχονται από
τον στενό αλλά και τον ευρύτερο δημόσιο τομέα, με σκοπό την εκμετάλλευση αυτών για την έγ-
καιρη κάλυψη των όποιων αναγκών υποστήριξης των Αεροπορικών επιχειρήσεων.
 Προστασία - επιβιωσιμότητα του Συστήματος ΔΜ.
4.7 Έρευνα – Ανάπτυξη και Καινοτομία
Στο πλαίσιο της προπαρασκευής κατά την ειρηνική περίοδο, η ΠΑ οφείλει να επενδύει
στην έρευνα-ανάπτυξη και καινοτομία σε δύο βασικούς τομείς: την τεχνολογία και την τακτική,
δύο βασικά συστατικά ανάπτυξης της Αεροπορικής Ισχύος. Η έρευνα και ανάπτυξη ανατίθεται
σε φορείς της ΠΑ με κατάλληλη στελέχωση, επαρκή εξοπλισμό και χρηματοδότηση, με σκοπό
την εξεύρεση καινοτόμων λύσεων, τόσο στον τομέα της τεχνολογίας όσο και της τακτικής.
Κύριο έργο των φορέων αυτών, βάσει των κεκτημένων γνώσεων και εμπειριών, είναι:
 Η ανάπτυξη νέων ή/και καινοτόμων συστημάτων και διαδικασιών και η τροποποί-
ηση ή βελτίωση των υπαρχόντων με στόχο την ενίσχυση της επιχειρησιακής ικανότητας της ΠΑ.
 Η επινόηση, δοκιμή και εφαρμογή νέων τακτικών, που ταιριάζουν στο επιχειρη-
σιακό περιβάλλον.
Οι φορείς αυτοί συνεργάζονται και αλληλεπιδρούν στενά μεταξύ τους. Ειδικά σε ό,τι
αφορά τον τεχνολογικό τομέα, απαιτείται η συνέργεια με άλλους φορείς, όπως, πανεπιστήμια,
ερευνητικά κέντρα και εγχώρια βιομηχανία, στο πλαίσιο ευρύτερων προγραμμάτων για την ανά-
πτυξη καινοτόμων τεχνολογιών.
53
4.8 Ασφάλεια Πτήσεων και Εδάφους (ΑΠΕ)
Οι λειτουργίες της ΠΑ από τον καιρό της ειρήνης είναι άμεσα συνυφασμένες με δρα-
στηριότητες υψηλής επικινδυνότητας, με χαρακτηριστικό παράδειγμα την πτητική. Η διαχείριση
της επικινδυνότητας επιτυγχάνεται με συστηματικό και οργανωμένο τρόπο, με σκοπό τη μείωση
των ατυχημάτων και κατ’ επέκταση τη διατήρηση του αξιόμαχου της ΠΑ.
Η εφαρμογή του θεσμού της ΑΠΕ σε όλα τα επίπεδα Διοίκησης στοχεύει στην ασφάλεια
του προσωπικού, στην ακεραιότητα των μέσων και στη μη επιβάρυνση του περιβάλλοντος. Οι
τομείς της ΑΠΕ είναι η πρόληψη, η διερεύνηση των ατυχημάτων καθώς και η υγεία - ασφάλεια
στην εργασία.
4.9 Ετοιμότητα έναντι απειλής
Η άρτια προπαρασκευή της ΠΑ, από την περίοδο της ειρήνης, στοχεύει στην επίτευξη
διαρκούς ετοιμότητας των Αεροπορικών Δυνάμεων με σκοπό αρχικά την άμεση αντίδραση
έναντι οποιασδήποτε απειλής και εν συνεχεία την ικανότητα διεξαγωγής παρατεταμένων επι-
χειρήσεων, εφόσον απαιτηθεί.
Αυτή η ικανότητα διαρκούς ετοιμότητας της ΠΑ υπαγορεύεται από τις πολιτικές και
στρατηγικές προτεραιότητες και είναι άρρηκτα συνδεδεμένη µε την εκπαίδευση του προσωπι-
κού, την επάρκεια και υποστήριξη σε υλικά και μέσα.
54
Αεροπορικές
Επιχειρήσεις
55
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ
ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ
5.1 Σκοπός Αεροπορικών Επιχειρήσεων
Οι Αεροπορικές Επιχειρήσεις αποσκοπούν αρχικά στην απόκτηση του απαιτούμενου

βαθμού Αεροπορικού Ελέγχου και κατ’ επέκταση στην επίτευξη των αντικειμενικών σκοπών των
Διακλαδικών Επιχειρήσεων. Η απόκτηση και διατήρηση του απαιτούμενου βαθμού Αεροπορικού
Ελέγχου παρέχει στους Επιχειρησιακούς Διοικητές την πρωτοβουλία στην εξέλιξη των Επιχει-
ρήσεων, η οποία έχει αφαιρεθεί από τον αντίπαλο. Σε περίοδο κρίσης, έντασης ή γενικευμένης
σύρραξης μια Αεροπορική Δύναμη δύναται να ενεργήσει ως υποστηρίζουσα, υποστηριζόμενη
ή ανεξάρτητη δύναμη για την επίτευξη των αντικειμενικών σκοπών μιας Στρατιωτικής Επιχεί-
ρησης, στην οποία μπορούν να συμμετέχουν δυνάμεις του Στρατού Ξηράς και του Πολεμικού
Ναυτικού.
5.2 Κατηγορίες Αεροπορικών Επιχειρήσεων
Οι Αεροπορικές Επιχειρήσεις που μπορεί να εκτελέσει η ΠΑ κατηγοριοποιούνται ως

εξής:
 Επιχειρήσεις εναντίον Αεροπορικής Ισχύος [Counter Air Operations (CAO)]
 Στρατηγικές Αεροπορικές Επιχειρήσεις [Strategic Air Operations (SAO)],
 Επιχειρήσεις Αεροπορικών Δυνάμεων επ’ Ωφελεία Χερσαίων Επιχειρήσεων [Air

Power Contribution to Counter-Land Operations (APCLO)]
 Επιχειρήσεις Αεροπορικών Δυνάμεων επ’ Ωφελεία Θαλάσσιων Επιχειρήσεων [Air

Power Contribution to Maritime Operations (APCMO)]
 Αεροπορικές Επιχειρήσεις Υποστήριξης [Supporting Air Operations (SUAO)]

56
5.2.1 Επιχειρήσεις εναντίον Αεροπορικής Ισχύος [Counter Air Operations

(CAO)]
Οι Επιχειρήσεις εναντίον Αεροπορικής Ισχύος έχουν σκοπό την επίτευξη και
διατήρηση του απαιτούμενου βαθμού Αεροπορικού ελέγχου, ώστε να διασφαλίζεται αφενός η
επιβίωση των φίλιων δυνάμεων και αφετέρου η υποβάθμιση, αποδιοργάνωση, εξουδετέρωση
ή καταστροφή των δυνατοτήτων του αντιπάλου, που σχετίζονται με την ανάπτυξη και χρήση
της Αεροπορικής του Ισχύος. Οι επιχειρήσεις της ΠΑ εναντίον της Αεροπορικής Ισχύος του αν-
τιπάλου πιθανόν να μην έχουν άμεσο αντίκτυπο στις επιχειρήσεις του ΣΞ και του ΠΝ, πλην όμως
διασφαλίζουν ευνοϊκό περιβάλλον πριν την έναρξη αυτών και έχουν σημαντική επίδραση στην
εξέλιξή τους, καθώς η επιτυχής εκτέλεση CAO συνεπάγεται περιορισμό της δράσης της αντίπα-
λης Αεροπορίας εναντίον των φίλιων χερσαίων και ναυτικών δυνάμεων. Λόγω των ανωτέρω, οι
CAO έχουν προτεραιότητα έναντι των Αεροπορικών Επιχειρήσεων υποστήριξης χερσαίων και
ναυτικών επιχειρήσεων. Οι Αεροπορικές Επιχειρήσεις εναντίον Αεροπορικής Ισχύος χωρίζονται
σε Αμυντικές [Defensive Counter Air (DCA)] και Επιθετικές [Offensive Counter Air (OCA)]
5.2.1.1 Αμυντικές Επιχειρήσεις εναντίον Αεροπορικής Ισχύος (DCA)
Σκοπός των επιχειρήσεων DCA είναι, κατ’ αρχάς, η αποτροπή εκδήλωσης επι-
θετικής ενέργειας από αέρος από τον αντίπαλο και, εφόσον αυτή εκδηλωθεί, η αποτελεσματική
αντιμετώπισή της. Η από αέρος απειλή περιλαμβάνει Α/Φ, Ε/Π, μηΕΑ (οπλισμένα και μη), τα-
κτικούς βαλλιστικούς πυραύλους28 και πυραύλους πλεύσης 29.
Κύριος ΑΝΣΚ αυτών είναι η επιβίωση των φίλιων Δυνάμεων (κυρίως των Ζω-
τικών Στόχων) μέσω της έγκαιρης αποκάλυψης, αναγνώρισης, αναχαίτισης και εμπλοκής των
επιθετικών αεροπορικών δυνάμεων του εχθρού. Βασική επιδίωξη είναι η πρόκληση πολύ μεγά-
λου αριθμού απωλειών στην αντίπαλη επιθετική δύναμη, προκειμένου να καταστεί αδύνατη η
υλοποίηση του εχθρικού σχεδίου επίθεσης, με παράλληλη παγίωση σταδιακά του επιθυμητού
28
Tactical Ballistic Missiles
29
Δύνανται να εκτοξεύονται από Α/Φ και μηΕΑ
57
βαθμού Αεροπορικού Ελέγχου.
Οι επιχειρήσεις DCA περιλαμβά-

νουν μέτρα Παθητικής και Ενεργούς Αεράμυνας.
Η Ενεργός Αεράμυνα συνδυάζει μεμονωμένες
και/ή συντονισμένες αποστολές Α/Φ αναχαίτισης
της ΠΑ και αντιαεροπορικών-αντιπυραυλικών συ-
στημάτων της ΠΑ, του ΣΞ και του ΠΝ, ώστε να επι-
τυγχάνεται οικονομία δυνάμεων κατά την
εμπλοκή για κατάρριψη των εχθρικών Α/Φ. Η Πα-
θητική Αεράμυνα περιλαμβάνει μέτρα όπως η
απόκρυψη, η παραπλάνηση και η διασπορά υλικών και μέσων.
5.2.1.2 Επιθετικές Επιχειρήσεις εναντίον Αεροπορικής Ισχύος (OCA).
Οι επιχειρήσεις OCA αποσκοπούν στην καταστροφή ή την υπονόμευση των

εχθρικών αεροπορικών δυνάμεων και των μέσων που τις υποστηρίζουν30 εντός της εχθρικής
περιοχής, προκειμένου να υποβαθμιστεί αισθητά η αεροπορική ισχύς του αντιπάλου.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι αποστολές OCA αποτελούν συνδυασμό πολλών

επιμέρους αποστολών [Composite Air Operations (COMAO)], με την συμμετοχή πολλών αερο-
σκαφών σε διαφορετικούς ρόλους (Fighter Sweep, Escort, Strike, Electronic Attack, SEAD).
Λόγω των ειδικών συνθηκών που δημιουργεί η προσέγγιση στόχων εντός της
εχθρικής περιοχής, οι αποστολές OCA παρουσιάζουν σχετικά αυξημένο ρίσκο. Είναι όμως απο-
λύτως αναγκαίες και έχουν καθοριστική σημασία προκειμένου να υποβαθμιστεί αισθητά η αε-
ροπορική ισχύς του αντιπάλου. Η ιστορία των πολέμων αποδεικνύει ότι η επιτυχία αυτών των
αποστολών είναι κομβικής σημασίας για την εξέλιξη των επιχειρήσεων.
5.2.2 Στρατηγικές Αεροπορικές Επιχειρήσεις [Strategic Air Operations (SAO)]
Στρατηγικές Αεροπορικές επιχειρήσεις είναι αυτές στις οποίες η καταστροφή

ή καταστολή του στόχου επιφέρει αποτέλεσμα στρατηγικού επιπέδου, δηλαδή αποτέλεσμα που
από μόνο του είναι ικανό να καθορίσει πλήρως ή σε πολύ μεγάλο βαθμό την εξέλιξη του συνόλου
των επιχειρήσεων.
Είναι προφανές ότι ο στόχος τέτοιων επιχειρήσεων δεν είναι κατ’ ανάγκη αε-
ροπορικής φύσεως. Συγκεκριμένα, μία επιχείρηση αυτής της κατηγορίας δύναται να εκτελείται
εναντίον στόχων υψηλής στρατηγικής αξίας, όπως των Κέντρων Βάρους του εχθρού, και έχει
ως σκοπό να πετύχει τη γενικότερη αποδυνάμωσή του, να κάμψει τη θέλησή του να διεξάγει
πόλεμο ή ακόμη και να προκαλέσει ευρύτερες επιδράσεις σε πολιτικό επίπεδο.
30
Στόχοι αυτών των αποστολών είναι τα εχθρικά Α/Δ και οι υποδομές τους, εχθρικά Α/Φ στο έδαφος, συστήματα Α/Α άμυνας,
RADAR, σταθμοί Διοίκησης και Ελέγχου (C2), αποθήκες καυσίμων – πυρομαχικών και λοιπές ευκολίες καθώς και μέσα υποστήριξης
των αεροπορικών επιχειρήσεων του αντιπάλου.
58
Αυτό που χαρακτηρίζει μία απο-

στολή ως SAO δεν είναι το χρησιμοποιούμενο όπλο,
η πλατφόρμα μεταφοράς του ή ο τύπος του προ-
σβαλλόμενου στόχου αλλά το επιδιωκόμενο αποτέ-
λεσμα (Στρατηγικό).
Οι αποστολές Στρατηγικής Αερο-

πορικής Επίθεσης μπορούν να εκτελεστούν ως προ-
ληπτική δράση πριν την έναρξη των εχθροπραξιών,
με στόχο να λειτουργήσουν αποτρεπτικά για τον αν-
τίπαλο (Προληπτικό Πλήγμα).
5.2.3 Επιχειρήσεις Αεροπορικών Δυνάμεων Επ’ Ωφελεία Χερσαίων Επιχειρή-

σεων [Air Power Contribution to Counter-Land Operations (APCLO)]
Οι επιχειρήσεις APCLO αφορούν κυρίως την παροχή απευθείας υποστήριξης

στις δυνάμεις του Στρατού Ξηράς, που είναι ανεπτυγμένες στο πεδίο της μάχης, αλλά μπορεί
να περιλαμβάνουν και αποστολές στα μετόπισθεν του εχθρού, όπου δεν υπάρχει παρουσία φί-
λιων δυνάμεων. Επιδρούν αρνητικά στην ψυχολογία του αντιπάλου και αποτελούν πολλαπλα-
σιαστή ισχύος για τις δυνάμεις του ΣΞ.
Οι επιχειρήσεις APCLO χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: στις επιχειρήσεις Αερο-

πορικής Απομόνωσης [Air Interdiction (AI)] και στις επιχειρήσεις Εγγύς Αεροπορικής Υποστήριξης
[Close Air Support (CAS)].
5.2.3.1 Αεροπορική Απομόνωση [Air Interdiction (AI)]
Οι επιχειρήσεις Αεροπορικής Απομόνωσης έχουν ως σκοπό να εκτρέψουν, να

αποκόψουν, να καθυστερήσουν, να υποβαθμίσουν ή να καταστρέψουν τις εχθρικές χερσαίες
δυνάμεις, πριν αυτές καταστούν ικανές να επηρεάσουν το πεδίο της μάχης.
Κατά τις επιχειρήσεις Αεροπορικής Απομόνωσης η προσβολή των εχθρικών

δυνάμεων γίνεται σε τέτοια απόσταση, ώστε συνήθως δεν είναι αναγκαίος ο συντονισμός των
αεροπορικών προσβολών με την κίνηση και τον ελιγμό των φίλιων χερσαίων δυνάμεων.
5.2.3.2 Εγγύς Αεροπορική Υποστήριξη (ΕΑΥ) [Close Air Support (CAS)]
Η Εγγύς Αεροπορική Υποστήριξη αφορά στις αεροπορικές επιχειρήσεις, οι

οποίες εκτελούνται σε εγγύτητα με τις δυνάμεις του ΣΞ. Συνεπώς, απαιτείται λεπτομερής συν-
τονισμός κάθε αεροπορικής αποστολής με τα πυρά και την κίνηση των φίλιων χερσαίων δυνά-
μεων για να αποφευχθεί η περίπτωση αδελφοκτόνων πυρών.
Οι αποστολές ΕΑΥ εκτελούνται κατόπιν αιτήσεως και παρέχουν στις δυνάμεις

του ΣΞ ισχύ πυρός για την εκτέλεση επιθετικών και αμυντικών επιχειρήσεων, ημέρα και νύχτα,
με σκοπό την καταστροφή, καταστολή, εξουδετέρωση, διάσπαση, καθήλωση ή καθυστέρηση
των εχθρικών δυνάμεων που βρίσκονται σε εγγύτητα με τις φίλιες δυνάμεις. Για τον άρτιο συν-
59
ΚΕΦΑΛΑΙΟ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5:
5: ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΕΣ
ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ
ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ
τονισμό και κυρίως για την αποφυγή αδελφοκτόνων πυρών χρησιμοποιείται κατάλληλα
εκπαιδευμένο και πιστοποιημένο από την ΠΑ προσωπικό [Joint Terminal Αttack Controllers
(JTACs)], σε ρόλο συνδέσμου μεταξύ του υποστηριζόμενου χερσαίου Διοικητή και των Αεροπο-
ρικών Δυνάμεων.
5.2.4 Επιχειρήσεις Αεροπορικών Δυνάμεων Επ’ Ωφελεία Θαλάσσιων Επιχειρή-

σεων [Air Power Contribution to Maritime Operations (APCMO)]
Οι αεροπορικές επιχειρήσεις επ’ ωφελεία των θαλάσσιων επιχειρήσεων

(APCMO) διεξάγονται με σκοπό να υποστηρίξουν τις ναυτικές δυνάμεις στην απόκτηση και δια-
τήρηση του επιθυμητού βαθμού θαλάσσιου ελέγχου στην περιοχή επιχειρήσεων.
Οι αποστολές APCMO αποτελούν μέρος των συντονισμένων αεροναυτικών

επιχειρήσεων, αλλά μπορούν να διεξαχθούν και ανεξάρτητα από την παρουσία δυνάμεων του
Πολεμικού Ναυτικού στην περιοχή.
Κατά τις επιχειρήσεις αυτές, η αεροπορική ισχύς χρησιμοποιείται εναντίον

των από αέρος και από θαλάσσης απειλών, που αντιμετωπίζουν οι φίλιες ναυτικές δυνάμεις,
καθώς και εναντίον εχθρικών ναυτικών δυνάμεων, που δύνανται να απειλήσουν τα εθνικά
συμφέροντα.
5.2.5 Αεροπορικές Επιχειρήσεις Υποστήριξης [Supporting Air Opera-

tions (SUAO)]
Οι Αεροπορικές Επιχειρήσεις Υποστήριξης αφορούν στις αποστολές που διε-

ξάγονται με Α/Φ και άλλα μέσα της ΠΑ, με σκοπό την υποστήριξη της επιτυχούς εκτέλεσης
άλλων Αεροπορικών Επιχειρήσεων ή επιχειρήσεων των άλλων Κλάδων των Ενόπλων Δυνάμεων.
Στις SUAO περιλαμβάνονται οι παρακάτω επιχειρήσεις:
60
5.2.5.1 Ηλεκτρονικός Πόλεμος [Electronic Warfare (EW)]
Ο Ηλεκτρονικές Πόλεμος (ΗΠ) είναι η στρατιωτική δράση, η οποία εκμεταλ-

λευόμενη την ηλεκτρομαγνητική ενέργεια έχει ως σκοπό να εξασφαλίσει την ελευθερία χρήσης
του Η/Μ φάσματος από τις φίλιες δυνάμεις και παράλληλα να στερήσει την αξιοποίησή του
από τον εχθρό.
Περιλαμβάνει τόσο την ηλεκτρονική προστασία και την υποστήριξη των φίλιων
δυνάμεων, όσο και την ηλεκτρονική προσβολή των δυνατοτήτων του εχθρού. Η ΠΑ χρησιμοποιεί
ειδικά εξοπλισμένα Α/Φ και σταθμούς εδάφους για την εκτέλεση των κάτωθι αποστολών:
 Έρευνα και αναγνώριση των Η/Μ εκπομπών.
 Παρεμπόδιση της χρήσης του Η/Μ φάσματος από τον εχθρό.
 Εξασφάλιση της αποτελεσματικής χρήσης του Η/Μ φάσματος από τις φί-
λιες δυνάμεις.
Ο ΗΠ θεωρείται πολλαπλασιαστής ισχύος και διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο

στην επιτυχή έκβαση αεροπορικών επιχειρήσεων.
5.2.5.2 Επιχειρήσεις Πληροφοριών, Επιτήρησης και Αναγνώρισης [Intelligence-

Surveillance-Reconnaissance (ISR)]
Οι επιχειρήσεις ISR περιλαμβάνουν επιχειρήσεις συλλογής πληροφοριών, επι-

τήρησης και αναγνώρισης των μέσων, των δυνατοτήτων, της διάταξης, των κινήσεων και των
προθέσεων του εχθρού. Εκτελούνται και επιδρούν σε Τακτικό, Επιχειρησιακό και Στρατηγικό
επίπεδο από την περίοδο της ειρήνης και εντατικοποιούνται σε περίοδο κρίσεως και πολέμου.
Οι αποστολές ISR συνδέουν τις τρεις συνιστώσες, Πληροφορίες, Επιτήρηση

και Αναγνώριση, σε ένα συνεκτικό σύνολο, το οποίο παρέχει το πλαίσιο για την επιλογή των κα-
τάλληλων μέσων συλλογής στοιχείων, την ανάθεση εργασιών σ’ αυτά, καθώς και τον συντονισμό
τους. Σκοπός είναι η παροχή κρίσιμων πληροφοριών και δεδομένων, ώστε να είναι εφικτή η επί-
γνωση και η κατανόηση της κατάστασης σε κατάλληλο χρόνο και κατά συνέπεια η υπεροχή
στη λήψη απόφασης σε όλα τα επίπεδα, συμπεριλαμβανομένων της πολιτικής και στρατιωτικής
Ηγεσίας. Με άλλα λόγια, επιτυγχάνεται η επιβολή του επιθυμητού επιχειρησιακού ρυθμού, ήτοι
ταχύτερη ολοκλήρωση της διαδικασίας λήψης ορθής απόφασης σε σχέση με τον αντίπαλο και
ανάκτηση - διατήρηση της πρωτοβουλίας.
Η ΠΑ εκμεταλλεύεται επίγεια, εναέρια και δορυφορικά μέσα με δυνατότητες

ISR, διαθέτει εξειδικευμένο προσωπικό, κατάλληλες διαδικασίες και σύγχρονα τεχνολογικά συ-
στήματα για την ανάλυση και αξιολόγηση των δεδομένων που συλλέγονται, ώστε αυτά να δια-
νέμονται στα κατάλληλα πρόσωπα, σε κατάλληλη μορφή και χρόνο, τόσο για την ενίσχυση της
61
διαδικασίας λήψης απόφασης, όσο και για την υποστήριξη της σχεδίασης, προετοιμασίας και
εκτέλεσης των επιχειρήσεων31 .
Η ΠΑ διεξάγει τις επιχειρήσεις ISR για να καλύψει όχι μόνο δικές της απαιτή-
σεις αλλά και μέρος των απαιτήσεων του συνόλου των Ενόπλων Δυνάμεων. Αντίστροφα, η ΠΑ
χρησιμοποιεί πληροφορίες και πληροφοριακά προϊόντα που παράγουν οι άλλοι κλάδοι των ΕΔ
και κυβερνητικές υπηρεσίες ασφαλείας. Κατά συνέπεια, δεδομένης αυτής της αλληλεπίδρασης,
τα συστήματα ISR της ΠΑ πρέπει να είναι διαλειτουργικά με εκείνα των υπολοίπων ΕΔ.
Στο σύγχρονο πόλεμο οι επιχειρήσεις ISR χαρακτηρίζονται από την εκτετα-

μένη χρήση μη επανδρωμένων Α/Φ (UAVs)32, τα οποία διαθέτουν μεγάλη αυτονομία και δυνα-
τότητα τηλεχειρισμού ακόμη και από θέσεις πέραν του Θεάτρου Επιχειρήσεων.
5.2.5.3 Πληροφοριακές Επιχειρήσεις [Information Operations (IO)]
Οι Πληροφοριακές Επιχειρήσεις χρησιμοποιούν μη θανατηφόρους μεθόδους

για διοχέτευση πληροφοριών-μηνυμάτων, που στόχο έχουν να επηρεάσουν τη θέληση και την
αντίληψη του αντιπάλου, με απώτερο σκοπό να διαμορφώσουν τη συμπεριφορά και τις απο-
φάσεις του.
Οι δραστηριότητες της ΠΑ συνδέονται με τις Πληροφοριακές Επιχειρήσεις σε

διακλαδικό επίπεδο και εκτείνονται σε πολλούς τομείς. Οποιοδήποτε μέσο συμβάλλει στη μετά-
δοση - διάδοση στοχευμένης πληροφορίας δύναται να αποτελέσει εργαλείο για τη διεξαγωγή
Πληροφοριακών Επιχειρήσεων εναντίον του αντιπάλου. Επισημαίνεται, ωστόσο, ότι το ίδιο μέσο
δύναται να αξιοποιηθεί από τον αντίπαλο ως πεδίο δράσης και πλατφόρμα διεξαγωγής Πληρο-
φοριακών Επιχειρήσεων εναντίον του προσωπικού της ΠΑ, το οποίο οφείλει να έχει επίγνωση
της ενδεχόμενης απειλής και των μέτρων προστασίας που πρέπει να εφαρμόζονται.
5.2.5.4 Επιχειρήσεις Έρευνας Διάσωσης [Search & Rescue (SAR)] και Ανάκτησης
Προσωπικού [Personnel Recovery (PR)]
Οι Επιχειρήσεις Έρευνας-Διάσωσης (Ε-Δ) αφορούν στη χρήση αεροσκαφών,

ελικοπτέρων, σκαφών επιφανείας, οχημάτων και
εξειδικευμένων ομάδων διάσωσης, κατάλληλα εξο-
πλισμένων, για την αναζήτηση, εντοπισμό και διά-
σωση προσωπικού που βρίσκεται σε κίνδυνο σε
ξηρά ή θάλασσα. Η ΠΑ εκτελεί αποστολές Ε-Δ σε
συνεργασία με άλλους φορείς, διαθέτοντας κατάλ-
ληλα ιπτάμενα μέσα και εξειδικευμένο προσωπικό,
ικανά να δράσουν ημέρα και νύχτα, κάτω από όλες
τις συνθήκες.
31
Κομβικής σημασίας είναι η συνεισφορά των ISR μέσων στον εντοπισμό στόχων µε την απαιτούμενη ακρίβεια.
32
Στις περιπτώσεις που τα UAVs φέρουν και οπλισμό (UCAV), είναι εφικτή η εκτέλεση αποστολών ISR σε συνδυασμό με άλλα είδη
επιθετικών αποστολών (AI, CAS, APCMO, SEAD κλπ).
62
Οι Επιχειρήσεις Ανάκτησης Προσωπικού είναι το σύνολο των στρατιωτικών,

πολιτικών και διπλωματικών προσπαθειών για την ανάκτηση απομονωμένου προσωπικού σε εχ-
θρικό περιβάλλον (hostile environment), στο οποίο διακυβεύεται η ασφάλειά του. Διεξάγονται
εντός προκαθορισμένης περιοχής επιχειρήσεων και ακολουθούν τις διαδικασίες και τους κα-
νόνες της επιχειρησιακής σχεδίασης. Ο όρος «προσωπικό» αναφέρεται ευρύτερα στο προσωπικό
κρατικών υπηρεσιών και δομών και όχι αποκλειστικά στο προσωπικό των ΕΔ.
Στις Επιχειρήσεις Ανάκτησης Προσωπικού συμπεριλαμβάνονται και οι επιχει-

ρήσεις Έρευνας και Διάσωσης Μάχης (Ε-ΔΜΑ), οι οποίες εκτελούνται για την ανάκτηση στρα-
τιωτικού προσωπικού, το οποίο έχει βρεθεί αποκομμένο και υπό συνθήκες που μπορεί να
απαιτούν την ανάληψη ενεργειών για επιβίωση, διαφυγή, αντίσταση ή/και απόδραση.
Για την ΠΑ οι επιχειρήσεις Ε-ΔΜΑ έχουν ιδιαίτερη σημασία, καθώς αφορούν

κυρίως τη διάσωση πληρωμάτων Α/Φ και η επιτυχής εκτέλεσή τους έχει θετική επίδραση στο
ηθικό των λοιπών πληρωμάτων Α/Φ, ενώ παράλληλα στερεί από τον εχθρό μία σημαντική πηγή
πολύτιμων τακτικών πληροφοριών.
5.2.5.5 Ειδικές Επιχειρήσεις (Special Operations)
Οι Ειδικές Επιχειρήσεις εκτελούνται από ειδικά οργανωμένες, εξοπλισμένες

και εκπαιδευμένες δυνάμεις και περιλαμβάνουν
τη χρήση ανορθόδοξων στρατιωτικών μεθόδων
για την υποστήριξη στρατηγικών και επιχειρη-
σιακών αντικειμενικών σκοπών. Η ΠΑ συμμετέ-
χει σε τέτοιου είδους επιχειρήσεις, είτε με
μεταφορικά Α/Φ κατά την ανάπτυξη δυνά-
μεων, είτε με την εκτέλεση αποστολών αέρος
εδάφους για την προσβολή στόχων, οι οποίοι
υποδεικνύονται από ομάδες ειδικών επιχειρή-
σεων.
5.2.5.6 Αερομεταφορές (Air Lift)
Οι Αερομεταφορές είναι ζωτικής σημασίας για την επιτυχία των επιχειρήσεων

σε διακλαδικό επίπεδο, καθώς επιτρέπουν την
από αέρος μετακίνηση, ανάπτυξη, διατήρηση
και ανάκτηση προσωπικού, μέσων και υλικού.
Παράλληλα, οι Αερομεταφορές προσφέρουν γρή-
γορες και ευέλικτες επιλογές σε στρατιωτικούς,
εθνικούς και διεθνείς οργανισμούς, ώστε αυτοί
να μπορούν να ανταποκριθούν σε κρίσεις τοπι-
κού, περιφερειακού και παγκόσμιου χαρακτήρα.
Η μορφολογία της ελληνικής επικράτειας και

ο νησιωτικός χαρακτήρας της καθιστούν τις αε-
63
ρομεταφορές βασική συνιστώσα των επιχειρησιακών δυνατοτήτων της ΠΑ καθώς και τον αμε-
σότερο τρόπο υποστήριξης των ΕΔ και του κοινωνικού συνόλου.
5.2.5.7 Εναέριος Ανεφοδιασμός [Air to Air Refueling (AAR)]
Ο Εναέριος Ανεφοδιασμός είναι μέρος των Αεροπορικών Επιχειρήσεων Υπο-

στήριξης και αφορά στη μεταφορά καυσίμου από Α/Φ φορέα στα μαχητικά Α/Φ κατά τη διάρ-
κεια της πτήσης. Με τον Εναέριο Ανεφοδιασμό επιμηκύνεται η διάρκεια πτήσης των μαχητικών
Α/Φ και κατά συνέπεια αυξάνεται η ακτίνα δράσης τους, καθώς και η δυνατότητα μεταφοράς
όπλων, στοιχείο που εξυπηρετεί την αρχή της οικονομίας δυνάμεων.
Ο Εναέριος Ανεφοδιασμός ενισχύει τη δυνατότητα της Αεροπορικής Ισχύος

να προκαλέσει αιφνιδιασμό στον εχθρό, καθώς επιτρέπει στις φίλιες αεροπορικές δυνάμεις να
επιτεθούν από μη αναμενόμενους άξονες. Η ΠΑ, με την ανάπτυξη διεθνών συνεργασιών, εκ-
παιδεύει συστηματικά τα πληρώματα των μαχητικών Α/Φ στον εναέριο ανεφοδιασμό.
5.3 Μη Επανδρωμένα Αεροσκάφη (μηΕΑ)33 στις Αεροπορικές Επιχειρήσεις
Τα μηΕΑ έχουν αποκτήσει σημαντικές δυνατότητες μεταφοράς φορτίων (όπλα, οπτι-

κούς αισθητήρες, radar κτλ.), με αποτέλεσμα την αυξανόμενη χρησιμοποίησή τους στους σύγ-
χρονους πολέμους και την ένταξή τους στο πολεμικό οπλοστάσιο των περισσότερων χωρών.
Οι αποστολές ISR, όπως και οι επιθετικές αποστολές, με την χρήση μηΕΑ παρουσιά-
ζουν εξαιρετικά πλεονεκτήματα, μεταξύ των οποίων:
 Περιορισμό απωλειών ιπτάμενου προσωπικού.
 Μεγάλη εμβέλεια και διάρκεια παραμονής πάνω από την περιοχή ενδιαφέροντος.
 Επιτήρηση από αέρος και συλλογή πληροφοριών με ποικιλία αισθητήρων.
 Ακρίβεια στην προσβολή στόχων, με περιορισμό των παράπλευρων απωλειών.
 Οικονομία, με την αντικατάσταση των πιο κοστοβόρων επανδρωμένων ιπτάμενων
μέσων.
 Δυνατότητα χρήσης μεγάλου αριθμού μηΕΑ λόγω χαμηλού κόστους απόκτησης
και χρήσης τους.
Η διάδοση της χρήσης των μηΕΑ τα καθιστά σημαντική απειλή και ως εκ τούτου έχουν
ήδη αναπτυχθεί μέσα και μέθοδοι αντιμετώπισής τους. Τα μηΕΑ, αν και δεν αναμένεται να αν-
τικαταστήσουν στο σύνολό τους τα επανδρωμένα Α/Φ, έχουν ήδη διαφοροποιήσει τον τρόπο
διεξαγωγής των αεροπορικών επιχειρήσεων, καθώς οι τελευταίες διεξάγονται πλέον με τον
συνδυασμό επανδρωμένων και μη Α/Φ.
33
Unmanned Aerial Vehicle - UAV.
64
5.4 Διασύνδεση των Αεροπορικών Επιχειρήσεων με τον Κυβερνοχώρο
Η ενοποίηση του αεροπορικού χώρου με τον κυβερνοχώρο επιτυγχάνεται με τη συν-

δυαστική χρήση των δυνατοτήτων τους, έτσι ώστε να επιτευχθούν τα επιθυμητά αποτελέσματα
στο πραγματικό ή/και στο ψηφιακό περιβάλλον μάχης.
Η ενοποίηση αυτή μπορεί να περιλαμβάνει επιχειρήσεις στον κυβερνοχώρο για την

υποστήριξη αεροπορικών επιχειρήσεων ή αντίστροφα αεροπορικές επιχειρήσεις για την υπο-
στήριξη επιχειρήσεων στον κυβερνοχώρο.
Οι επιχειρήσεις στον κυβερνοχώρο για την υποστήριξη των αεροπορικών επιχειρήσεων

χωρίζονται σε αμυντικές και επιθετικές. Οι αμυντικές επιχειρήσεις αφορούν στην προστασία
των συστημάτων, στα οποία βασίζεται η ΠΑ για την εφαρμογή της αεροπορικής της ισχύος,
όπως το σύστημα Διοίκησης και Ελέγχου, εφοδιασμού, σχεδίασης αποστολών, εναερίου κυκλο-
φορίας, πληροφοριών και επικοινωνιών.
Η μετατροπή του κυβερνοχώρου σε πεδίο ανάπτυξης επιθετικών ενεργειών εκθέτει

τέτοια συστήματα στον διαρκή κίνδυνο στοχοποίησής τους από τον αντίπαλο. Η κατανόηση
του μεγέθους της απειλής για την ΠΑ είναι επιτακτική ανάγκη, ώστε να μπορούν να προσδιο-
ριστούν με ακρίβεια τα απαιτούμενα μέτρα προστασίας. Οι επιθετικές επιχειρήσεις στοχοποιούν
απευθείας τις δυνατότητες του αντιπάλου στον κυβερνοχώρο, ώστε να διευκολυνθεί η δράση
των φίλιων αεροπορικών δυνάμεων34.
Αντίστοιχα, οι αεροπορικές επιχειρήσεις για την υποστήριξη των επιχειρήσεων στον

κυβερνοχώρο μπορεί να περιλαμβάνουν φυσικές επιθέσεις σε επιλεγμένους κόμβους δικτύων,
με σκοπό τον αποκλεισμό του αντιπάλου από κρίσιμες δυνατότητες ή/και την υποβάθμιση του
επιπέδου κυβερνοασφάλειας των δικτύων του35.
5.5 Διασύνδεση των Αεροπορικών Επιχειρήσεων με το Διάστημα
Οι υπηρεσίες, που παρέχονται από μέσα που αναπτύσσονται στο διάστημα, προσφέ-
ρουν ζωτικής σημασίας δυνατότητες για τη διεξαγωγή αεροπορικών επιχειρήσεων. Η διασύν-
δεση του αεροπορικού με το διαστημικό επιχειρησιακό πεδίο είναι κρίσιμη για την επιτυχή
ανάπτυξη και εφαρμογή της Αεροπορικής Ισχύος.
Οι κύριες εφαρμογές των δυνατοτήτων, που παρέχει η Διαστημική Ισχύς, προς υπο-
στήριξη αεροπορικών επιχειρήσεων είναι οι κάτωθι:
Μια κυβερνοεπίθεση εναντίον του συστήματος αεράμυνας μπορεί να υποβαθμίσει την αμυντική δυνατότητα του αντιπάλου,
34
επιτρέποντας στα φίλια αεροσκάφη να επιχειρήσουν εντός της εχθρικής περιοχής.

35
Για παράδειγμα, μια τακτική αεροπορική επιχείρηση με αποστολή την καταστροφή μιας γέφυρας, την οποία διατρέχουν οπτι-
κές ίνες που υποστηρίζουν τα δίκτυα του αντιπάλου.
65
 Ναυτιλία, Θεσιθεσία, Χρονισμός36

Tα σύγχρονα Α/Φ και οπλικά συστήματα χρησιμοποιούν δεδομένα θέσης και ναυ-
τιλίας που παρέχονται από δορυφόρους37. Ταυτόχρονα, πληροφορίες χρονισμού χρησιμοποι-
ούνται από τακτικά δίκτυα38 και κρυπτογραφημένες επικοινωνίες. Ωστόσο, οι δυνατότητες
αυτές μπορούν να ανασταλούν με τη χρήση παρεμβολέων σήματος GPS.
 ISR
Η προοπτική που προσφέρει το Διάστημα επιτρέπει την κατόπτευση μίας εκτετα-
μένης περιοχής ενδιαφέροντος, ακόμη και σε πραγματικό χρόνο. Μ’ αυτόν τον τρόπο, επιτυγ-
χάνεται η συλλογή δεδομένων, τόσο στο οπτικό όσο και στο ευρύτερο Η/Μ φάσμα, και
πολύτιμων πληροφοριών για τον αντίπαλο (πχ διάταξη μάχης). Οι δυνατότητες αυτές επεκτεί-
νονται και στη χρήση δορυφόρων ως μέρος ενός συστήματος διστατικών ραντάρ39. Τα δεδο-
μένα που συλλέγονται τροφοδοτούν τη διαδικασία λήψης απόφασης και αξιοποιούνται κατά
τη διαδικασία στοχοποίησης, καθιστάμενα απαραίτητο στοιχείο για τη χρήση όπλων ακριβείας.
 Επικοινωνίες
Η χρήση δορυφορικών επικοινωνιών40 επιτρέπει την αναμετάδοση σημάτων (δε-
δομένων και φωνής) πέραν του οπτικού ορίζοντα41 , παρακάμπτοντας τους περιορισμούς που
οφείλονται στις εδαφικές εξάρσεις και στην καμπυλότητα της γης. Τη δυνατότητα αυτή εκμε-
ταλλεύονται πλήρως τα σύγχρονα UAVs.
36
Positioning, Navigation and Timing (PNT)
37
Global Positioning System (GPS)
38
Datalinks
39
Το σήμα εκπέμπεται από δορυφόρο πομπό και η αντανάκλαση αυτού από δέκτη στο έδαφος.
40
Satellite Communication (SATCOM)
41
Beyond line-of-sight (LOS)
66
 Προειδοποίηση έναντι Βαλλιστικής Απειλής

Συγκεκριμένοι δορυφόροι, μέσω των αισθητήρων που διαθέτουν, δύνανται να επι-
τηρούν περιοχές και να εντοπίζουν εκτόξευση βαλλιστικών πυραύλων. Η δυνατότητα αυτή πα-
ρέχει έγκαιρη προειδοποίηση για την προστασία φίλιων στόχων ή/και πληθυσμού, αλλά και την
εν συνεχεία παρακολούθηση και αναχαίτιση του επερχόμενου βλήματος. Παράλληλα, τα στοι-
χεία, που εξάγονται, δύνανται να χρησιμοποιηθούν για τη στοχοποίηση αυτών ακριβώς των
βαλλιστικών συστημάτων του αντιπάλου.
 Μετεωρολογική υποστήριξη
Η επιτήρηση της ατμόσφαιρας (κυρίως στο οπτικό και υπέρυθρο φάσμα) με δο-
ρυφόρους παρέχει πληθώρα μετεωρολογικών δεδομένων. Τα δεδομένα που συλλέγονται χρη-
σιμοποιούνται για την πρόβλεψη του καιρού, ο οποίος θεωρείται κρίσιμος παράγοντας κατά
τη σχεδίαση και εκτέλεση αεροπορικών επιχειρήσεων.
67
ΠΙΝΑΚΑΣ ΣΥΝΤΜΗΣΕΩΝ
Ελληνόγλωσση
Α/Α: Αντιαεροπορικός
Α/ΓΕΑ: Αρχηγός Γενικού Επιτελείου Αεροπορίας
Α/ΓΕΕΘΑ: Αρχηγός Γενικού Επιτελείου Εθνικής Άµυνας
Α/ΤΑ: Αρχηγός Τακτικής Αεροπορίας
Α/Φ: Αεροσκάφος/η
ΑΚΕ: Αεροπορικός έλεγχος μέσων Αεράμυνας-Κέντρο σύνθεσης και
παραγωγής αεροπορικής εικόνας
ΑΝΣΚ: Αντικειµενικός Σκοπός
ΑΠΕ: Ασφάλεια Πτήσεων και Εδάφους
ΑΤΑ: Αρχηγείο Τακτικής Αεροπορίας
Δ/ΑΕ: Διοικητής Διοίησης Αεροπορικής Εκπαίδευσης
Δ/ΑΥ: Διοικητής Διοίησης Αεροπορικής Υποστήριξης
ΔΑΕ: Διοίκηση Αεροπορικής Εκπαίδευσης
ΔΑΥ: Διοίκηση Αεροπορικής Υποστήριξης
ΔΜ: Διοικητική Μέριμνα
Ε/Π: Ελικόπτερο/α
ΕΑΥ: Εγγύς Αεροπορική Υποστήριξη
ΕΔ: Ένοπλες Δυνάμεις
Ε - Δ: Έρευνα και Διάσωση
Ε - ΔΜΑ: Έρευνα και Διάσωση Μάχης
ΕΚΑΕ: Εθνικό Κέντρο Αεροπορικών Επιχειρήσεων
ΕΣΑ/Μ: Ενοποιημένο Σύστημα Αεράμυνας
Η/Μ: Ηλεκτρομαγνητικό
ΗΠ: Ηλεκτρονικός Πόλεµος
ΚΒ: Κέντρο Βάρους
ΚΕΠΙΧ: Κέντρο Επιχειρήσεων
μηΕΑ: Μη Επανδρωμένο Α/Φ
ΠΑ: Πολεµική Αεροπορία
ΠΕΑ: Πολιτική Εθνικής Άµυνας
ΠΕΑ (2): Πύργος Ελέγχου Αεροδρομίου
ΠΝ: Πολεµικό Ναυτικό
ΣΑΕ: Σύστηµα Αεροπορικού Ελέγχου
ΣΞ: Στρατός Ξηράς
ΣΧΚ: Σύστημα Χειρισμού Κρίσεων
ΧΒΡΠ: Χημικές, Βιολογικές, Ραδιολογικές, Πυρηνικές
68
Ξενόγλωσση
AAR: Air to Air Refueling

AI: Air Interdiction
AI (2): Artificial Intelligence
AirC2: Air Command and Control
AMDC2: Air Missile Defence Command and Control
APCLO: Air Power Contribution to Counter-Land Operations
APCMO: Air Power Contribution to Maritime Operations
C2: Command & Control
CAO: Counter Air Operations
CAS: Close Air Support
COMAO: Composite Air Operations
DCA: Defensive Counter Air
EW: Electronic Warfare
FIR: Flight Information Region
FP: Force Protection
GPS: Global Positioning System
IO: Information Operations
ISR: Intelligence Surveillance Reconnaissance
ISTAR: Intelligence Surveillance Target Ackuistion &Reconnaissance
JTAC: Joint Terminal Air Controller
LOS: Line of Sight
LVC: Live Virtual Constructive
MDC2: Multi Domain Command and Control
OCA: Offensive Counter Air
PDCA: Plan, Do, Check, Act
PNT: Positioning, Navigation and Timing
PR: Personnel Recovery
SA: Situational Awareness
SAO: Strategic Air Operations
SAR: Search and Rescue
SATCOM: Satellite Communication
SEAD: Suppression of Enemy Air Defenses
SUAO: Supporting Air Operations
UAV: Unmanned Air Vehicle
71

ΒΑΣΙΚΟ ΔΟΓΜΑ ΠΑ

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

ΒΑΣΙΚΟ ΔΟΓΜΑ ΠΑ

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

1

ΓΕΝΙΚΟ ΕΠΙΤΕΛΕΙΟ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑΣ

ΓΕΝΙΚΟ ΕΠΙΤΕΛΕΙΟ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑΣ

ΓΕΝΙΚΟ ΕΠΙΤΕΛΕΙΟ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑΣ

Η Πολεμική Αεροπορία αξιοποιώντας τα επιτεύγματα της τεχνολογίας και αξιο-

Για την Πολεμική Αεροπορία, το Βασικό Δόγμα αποτελεί το θεμελιώδες κείμενο,

Σας καλώ να μελετήσετε το παρόν Δόγμα, να ενστερνιστείτε και να εφαρμόσετε

Αντιπτέραρχος (Ι) Θεμιστοκλής Μπουρολιάς

4.3.1 Στρατιωτική Εκπαίδευση.......................................................................... 43

«Το αεροπλάνο ενδείκνυται ως το όπλον των αδυνάτων.

Απευθύνεται σε όλο το προσωπικό της ΠΑ και ειδικότερα:

Το Βασικό Δόγμα εκ φύσεως δεν αποτελεί αντικεί-

 «Πώς» το κάνουμε, δηλαδή πώς η Αεροπορική Ισχύς σχεδιάζεται, αναπτύσσεται και

1.2 Η Αεροπορική Ισχύς

«Δεν υπάρχει υποκατάστατο της Νίκης»

1.2.1 Έννοια – Χαρακτηριστικά

Η Αεροπορική Ισχύς είναι η ικανότητα προβολής στρατιωτικής ισχύος, η

Η Αεροπορική Ισχύς, ελεύθερη από γεωγραφικούς περιορισμούς, δύναται να

Δύναται να καλύπτει γεωγραφικά όλο το Θέατρο Επιχειρήσεων, ενώ δρα ταυ-

Οι σύγχρονες αεροπορικές δυνάμεις δύνανται να εφαρμόσουν την Αεροπο-

Δεδομένου ότι η δράση των αεροπορικών δυνάμεων δεν υπόκειται σε γεω-

Τα μέσα, που χρησιμοποιούνται για να παραχθεί Αεροπορική Ισχύς, ενσωμα-

1.2.2 Αεροπορική Ισχύς και Στρατηγική

Ο πόλεμος αποτελεί έναν από τους τρόπους που χρησιμοποιούν τα κράτη ή

Ο πόλεμος, ως εγχείρημα, εμπεριέχει τους παράγοντες της αβεβαιότητας και

Στον πόλεμο συγκρούεται η θέληση των αντιπάλων με σκοπό την επικράτηση

Η διεξαγωγή του αεροπορικού πολέμου είναι ο βασικός λόγος ύπαρξης της

Σε κάθε περίπτωση, η Αεροπορική Ισχύς, η εφαρμογή και ο τρόπος χρήσης

Επιπρόσθετα, η Αεροπορική Ισχύς μπορεί να καταστεί πολλαπλασιαστής

1.2.3 Αεροπορική Ισχύς και Αποτροπή

Προς τούτο, η ΠΑ διαθέτει την ικανότητα και ετοιμότητα να προξενήσει όχι

Η αποτρεπτική ικανότητα, για να εμποδίσει τον αντίπαλο από ενέργειες που

Η ανωτέρω ικανότητα επιτυγχάνεται μέσω της διαρκούς και άοκνης προπα-

Επιπρόσθετα, η Αεροπορική Ισχύς παρέχει στην Ηγεσία τη στρατηγική επιλογή

1.2.4 Αρχές Αεροπορικής Ισχύος

Η Αεροπορική Ισχύς εφαρμόζεται πάντα με γνώμονα τα επιδιωκόμενα απο-

 Συγκεντρωτικός Έλεγχος - Αποκεντρωτική Εκτέλεση

1.2.5 Αρχές Πολέμου και Αεροπορική Ισχύς

ΑΡΧΕΣ ΠΟΛΕΜΟΥ ΚΑΙ ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΗ ΙΣΧΥΣ

• Επακριβής καθορισμός του σκοπού σε στρατηγικό, επιχειρησιακό

• Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της Αεροπορικής Ισχύος (π.χ ταχύ-

• Εξασφάλιση ενοποιημένης/συνδυαστικής προσπάθειας και συνο-

• Οι Αεροπορικές Επιχειρήσεις είναι από τη φύση τους πολυσύνθετες

• Οι Αεροπορικές Δυνάμεις δύνανται να συγκεντρώσουν σε τόπο και

• Ο πεπερασμένος αριθμός των Αεροπορικών Δυνάμεων επιβάλλει

• Η Αεροπορική Ισχύς είναι εκ φύσεως εύκαμπτη και αυξάνει την ευε-

• Η ταχύτητα, η εμβέλεια και η ευελιξία στην εφαρμογή της Αεροπο-

• Οι Αεροπορικές Δυνάμεις και τα μέσα που χρησιμοποιούν είναι ευά-

• Η Αεροπορική Ισχύς μέσω της επίτευξης αεροπορικού ελέγχου:

• Η διατήρηση της μαχητικής ικανότητας των Αεροπορικών Δυνάμεων

1.2.6 Αεροπορική Ισχύς στο Διακλαδικό Περιβάλλον

Η ενσωμάτωση και η αποτελεσματική χρησιμοποίηση της Αεροπορικής Ισχύος

1.2.7 Αεροπορική Ισχύς και Διάστημα

Ο χώρος του διαστήματος αποτελεί επέκταση του περιβάλλοντος του αέρα,

Η Διαστημική Ισχύς χαρακτηρίζεται από την ευρεία γεωγραφική κάλυψη οποι-

Η εκμετάλλευση του διαστήματος και η σταδιακή ανάπτυξη αντίστοιχων δυ-

Η χρήση του Διαστήμα-

Λόγω της σημασίας της

Στο σύγχρονο περιβάλλον διακλαδικών επιχειρήσεων, οι στρατηγικοί ΑΝΣΚ επιτυγχά-

Οι λειτουργίες της ΠΑ, ανάλογα με την υφιστάμενη κατάσταση, κατανέμονται σε τρείς

2.1.1 Περίοδος Ειρήνης

Κατά την ειρηνική περίοδο η ΠΑ υλοποιεί τα ακόλουθα:

2.1.2 Περίοδος Έντασης - Κρίσης