TỰ HỌC SONG NGỮ CAMBRIDGE 16 Ver 1

Cộng đồng IELTS Việt Chia sẻ tài liệu học IELTS 9.
0 Advanced English Forum
TỰ HỌC SONG NGỮ

IELTS CAMBRIDGE
16
Bản SONG NGỮ IELTS CAM 10-17 có tại Advanced English Forum (https://www.facebook.com/groups/advancedenglishforum)
Cộng đồng IELTS Việt Chia sẻ tài liệu học IELTS 9.0 Advanced English Forum
TEAM CỘNG ĐỒNG IELTS VIỆT

Bản quyền tiếng Anh thuộc về Cambridge. Hình ảnh sao chép từ Google. Bản quyền tiếng Việt thuộc về Team Cộng đồng IELTS Việt. Sách chỉ
tham khảo, không trảnh khỏi sai sót mong nhận được sự góp ý của các bạn.
1. Anh Dũng-IELTS teacher-C1 (CEFR)-TESOL Certificate. (Test 1, 2 - Cam 16)

https://www.facebook.com/ieltsthaydung/
2. Quỳnh Chi-English Teacher-Trung tâm ngoại ngữ ITEC, Mỹ Phước, Bến Cát, Bình Dương.
(Test 2-Cam 16)
https://www.facebook.com/vu.t.quynhchi
3. Đỗ Hương Quế-TOEIC-IELTS online teacher, 8.0 IELTS 990 TOEIC. (Test 3, 4 - Cam 16)
https://www.facebook.com/HuongqueTOEIC
TEST 1-CAMBRIDGE 16
https://www.facebook.com/groups/hocielts9.0
WHY WE NEED TO PROTECT POLAR BEARS
COLLOCATIONS
Polar bears are being increasingly threatened by the effects of • are being increasingly threatened
climate change, but their disappearance could have far-reaching by: một cụm hay để diễn tả khi các
loài bị đe doạ bởi ô nhiễm, hoạt
consequences. They are uniquely adapted to the extreme
động của con người,…
conditions of the Arctic Circle, where ‘temperatures can reach -40°C.
• the effects of climate change
One reason for this is that they have up to 11 centimetres of fat • have far-reaching consequences:
underneath their skin. Humans with comparative levels of adipose một cụm rất hay, have +
tissue would be considered obese and would be likely to suffer from consequences là một cụm
diabetes and heart disease. Yet the polar bear experiences no such collocation
consequences.
• suffer from diabetes and heart
Loài gấu trắng Bắc Cực ngày càng bị đe dọa do những tác động disease: cụm học thuật phổ biến:
suffer from + N: trải qua, chịu đựng
của biến đổi khí hậu, nhưng sự biến mất của chúng có thể gây ra
cái gì
những hậu quả sâu rộng. Gấu trắng Bắc Cực thích nghi một cách
đặc biệt với các điều kiện khắc nghiệt của Cực Bắc, nơi nhiệt độ có
thể đạt âm 40 độ C. Một lý do cho khả năng này là chúng có lớp mỡ
dày tới 11 cm bên dưới da của chúng. Những người mà có mức độ
mô mỡ tương đương sẽ bị đánh giá là béo phì và có khả năng chịu
đựng bệnh tiểu đường và tim mạch. Tuy nhiên, gấu trắng Bắc Cực
không hề mắc phải những bệnh như vậy.
Cộng đồng IELTS Việt Chia sẻ tài liệu học IELTS 9.0 COLLOCATIONS
Advanced English Forum
A 2014 study by Shi Ping Liu and colleagues sheds light on this
• shed light on: làm sáng tỏ - một
mystery. They compared the genetic structure of polar bears with that cụm tuyệt vời sử dụng metaphor
of their closest relatives from a warmer climate, the brown bears. This (như lối nói tu từ ẩn dụ ở tiếng Việt)
allowed them to determine the genes that have allowed polar bears to
survive in one of the toughest environments on Earth. Liu and his • compare A with B: một cấu trúc cơ
colleagues found the polar bears had a gene known as APoB, which bản
reduces levels of low-density lipoproteins (LDLs) – a form of ‘bad’ • allow so to do sth: một cấu trúc cơ
cholesterol. In humans, mutations of this gene are associated with bản
increased risk of heart disease. Polar bears may therefore be an
important study model to understand heart disease in humans. • reduces levels of…: làm giảm lượng
gì đó
Trong một nghiên cứu vào năm 2014, Shi Ping Liu và các đồng nghiệp
của ông đã làm sáng tỏ bí ẩn này. Họ đã so sánh cấu trúc gen của gấu • are associated with increased risk
trắng Bắc Cực với cấu trúc gen của gấu nâu – họ hàng gần nhất của of heart disease; be associated
chúng ở khí hậu ấm hơn. Điều này cho phép họ xác định những gen with: gắn liền với cái gì; the risk of
cho phép gấu trắng Bắc Cực tồn tại ở một trong những môi trường ….: nguy cơ bệnh gì
khắc nghiệt nhất ở Trái đất. Liu và các đồng nghiệp của ông đã phát
hiện ra những con gấu trắng Bắc Cực sở hữu một gen được gọi là • an important study model to do sth:
ApoB giúp giảm lượng Lipoprotein tỷ trọng thấp (LDLs) - một dạng model là hình mẫu
cholesterol ‘xấu’. Ở người, các đột biến của gen này có liên quan đến
việc tăng nguy cơ mắc bệnh tim. Do đó, gấu trắng Bắc Cực là một
hình mẫu nghiên cứu quan trọng để hiểu về bệnh tim ở người.
The genome of the polar bear may also provide the solution for
another condition, one that particularly affects our older generation: • providing the solution for …: cung
osteoporosis. This is a disease where bones show reduced density, cấp giải pháp cho cái gì-cụm hay
usually caused by insufficient exercise, reduced calcium intake or dành cho Writing
food starvation. Bone tissue is constantly being remodelled, meaning
that bone is added or removed, depending on nutrient availability and • caused by insufficient exercise
the stress that the bone is under. Female polar bears, however, reduced calcium intake or food
undergo extreme conditions during every pregnancy. Once autumn starvation: cụm học thuật phổ biến
comes around, these females will dig maternity dens in the snow and
will remain there throughout the winter, both before and after the birth • someone is under stress: ai đó
of their cubs. This process results in about six months of fasting, chịu một sức ép, áp lực-là một cụm
where the female bears have to keep themselves and their cubs alive, collocation
depleting their own calcium and calorie reserves. Despite this, their
bones remain strong and dense
• undergo extreme conditions: trải
qua …
Bộ gen của gấu trắng Bắc Cực cũng có thể cung cấp giải pháp cho
một căn bệnh khác ảnh hưởng đến thế hệ cao tuổi của chúng ta: căn
bệnh loãng xương. Đây là một căn bệnh mà xương bị giảm mật độ, • autumn comes around: mùa thu ghé
thường là do thiếu vận động, giảm lượng canxi dung nạp và thiếu lại
dinh dưỡng. Mô xương liên tục thay đổi cấu trúc, có nghĩa là xương
được bổ sung thêm vào hoặc bị mất đi, tùy thuộc vào dinh dưỡng và • six months of fasting: một cụm học
sức ép mà xương phải chịu. Tuy nhiên, gấu trắng cái Bắc Cực phải thuật
trải qua những điều kiện khắc nghiệt trong mỗi lần mang thai. Khi mùa
thu đến, những con gấu cái này sẽ đào hang trong tuyết để sinh con và
• depleting calcium and calorie
sẽ ở đó trong suốt cả mùa đông sinh con của chúng. Quá trình này dẫn
reserves: cụm học thuật hay
đến việc khoảng thời gian sáu tháng nhịn ăn, khi gấu cái phải giữ bản
thân và đàn con sống sót, làm giảm lượng lớn nguồn dự trữ canxi
và calo của gấu cái mẹ. Dù vậy, xương của những con gấu cái này
vẫn khỏe và đặc.
Cộng đồng IELTS Việt Chia sẻ tài liệu học IELTS 9.0 COLLOCATIONS
Physiologists Alanda Lennox and Allen Goodship found an explanation
• an explanation for this paradox: một
for this paradox in 2008. They discovered that pregnant bears were
able to increase the density of their bones before they started to build từ rất hay: paradox-nghịch lý
their dens. In addition, six months later, when they finally emerged from
the den with their cubs, there was no evidence of significant loss of • resort to: viện đến, cầu cứu nhờ
bone density. Hibernating brown bears do not have this capacity and đến cái gì-một cụm rất rất hay
must therefore resort to major bone reformation in the following spring.
If the mechanism of bone remodelling in polar bears can be understood,
many bedridden humans, and even astronauts, could potentially
benefit.
Hai nhà sinh lý học Alanda Lennox và Allen Goodship đã tìm ra lời giải
thích cho nghịch lý này vào năm 2008. Họ đã phát hiện ra rằng những
con gấu mang thai có khả năng tăng mật độ xương trước khi chúng
bắt đầu đào. Thêm vào đó, sáu tháng sau, khi mà chúng cuối cùng
cũng ra khỏi hang cùng đàn con, không có bằng chứng của việc suy
giảm mật độ xương một cách đáng kể. Những con gấu nâu ngủ đông
không có khả năng làm điều này này và do đó phải nhờ đến quá trình
cải thiện xương mùa xuân năm sau. Nếu cơ chế tái tạo xương ở gấu
Bắc Cực được làm sáng tỏ, nhiều người nằm liệt giường, và thậm chí
cả các phi hành gia có thể hưởng lợi một cách tiềm năng.
The medical benefits of the polar bear for humanity certainly have their
• take sth into consideration: xem xét
importance in our conservation efforts, but these should not be the
điều gì-một cụm rất phổ biến ở cả
only factors taken into consideration. We tend to want to protect
animals we think are intelligent and possess emotions, such as Writing và Speaking
elephants and primates. Bears, on the other hand, seem to be
perceived as stupid and in many cases violent. And yet anecdotal • to be perceived as stupid and in
evidence from the field challenges those assumptions, suggesting for many cases violent; to be perceived
example that polar bears have good problem-solving abilities. A male as + adj: được coi là như thế nào
bear called GoGo in Tennoji Zoo, Osaka, has even been observed
making use of a tool to manipulate his environment. The bear used a
• have good problem-solving abilities:
tree branch on multiple occasions to dislodge a piece of meat hung out
khả năng giải quyết vấn đề-cụm hay
of his reach. Problem-solving ability has also been witnessed in wild
polar bears, although not as obviously as with GoGo. A calculated dành cho speaking
move by a male bear involved running and jumping onto barrels in an
attempt to get to a photographer standing on a platform four metres • making use of a tool to: making
high. use of sth: dùng cái gì-cụm hay cho
Writing
Những lợi ích về mặt y học của gấu Bắc Cực đối với nhân loại chắc
chắn có tầm quan trọng của chúng trong các nỗ lực bảo tồn chúng
ta, nhưng đây không phải là những yếu tố duy nhất được xem xét.
Chúng ta có xu hướng muốn bảo vệ những loài động vật mà chúng ta • A calculated move: có hai cách giải
cho rằng những loài động vật đó thông minh chẳng hạn như loài voi và nghĩa cho từ này, nghĩa 1 là sự di
các loài linh trưởng. Mặt khác, những con gấu có vẻ như bị cho là chuyển; nghĩa 2 là nước đi có tính
ngu ngốc và bạo lực trong nhiều trường hợp. Tuy nhiên, bằng toán
chứng giai thoại từ thực tế thách thức những giả định đó, cho thấy
rằng chẳng hạn như những con gấu Bắc Cực sở hữu khả năng giải
• in an attempt to get to: trong một nỗ
quyết vấn đề. Một con gấu đực có tên GoGo ở vườn thú Tennoji,
lực làm gì-một cụm hay
Osaka, thậm chí đã được quan sát thấy đang sử dụng một dụng cụ
để điều khiển môi trường của nó. Con gấu sử dụng một cành cây qua
nhiều lần để đánh bật một miếng thịt treo ngoài tầm với của nó. Khả
năng giải quyết vấn đề cũng được quan sát ở loài gấu trắng Bắc
Cực hoang dã, mặc dù không được rõ ràng. Một di chuyển được tính
toán bởi gấu đực liên quan đến việc chạy và nhảy lên những cái thùng
trong một nỗ lực tiến đến nhiếp ảnh gia đang đứng trên chiếc bục
cao bốn mét.
Cộng đồng IELTS Việt Chia sẻ tài liệu học IELTS 9.0
In other studies, such as one by Alison Ames in 2008, polar bears
COLLOCATIONSAdvanced English Forum
showed deliberate and focused manipulation. For example, Ames • showed deliberate and focused
observed bears putting objects in piles and then knocking them over in manipulation;
deliberate=intentional=có chủ ý
what appeared to be a game. The study demonstrates that bears are
capable of agile and thought-out behaviours. These examples
suggest bears have greater creativity and problem-solving abilities
than previously thought.
Trong các nghiên cứu khác, chẳng hạn như một nghiên cứu của Alison
Ames vào năm 2008, gấu Bắc Cực cho thấy gấu Bắc cực cho thấy sự
điều khiển có tính chú ý và tập trung. Ví dụ, Ames quan sát thấy
những con gấu xếp đồ vật thành và sau đó xô đổ chúng như một trò
chơi. Nghiên cứu chỉ ra rằng loài gấu có khả năng cư xử nhanh nhẹn
và có kế hoạch cẩn thận. Những ví dụ này cho thấy loài gấu có khả
năng sáng tạo và giải quyết vấn đề tốt hơn những gì người ta nghĩ
về.
• have been seen to hit out at ice and
As for emotions, while the evidence is once again anecdotal, many
snow – seemingly out of frustration
bears have been seen to hit out at ice and snow – seemingly out of
– when they have just missed out on
frustration – when they have just missed out on a kill. Moreover, polar
a kill; A is seen to do sth hoặc A is
bears can form unusual relationships with other species, including seen doing sth
playing with the dogs used to pull sleds in the Arctic. Remarkably, one
hand-raised polar bear called Agee has formed a close relationship • form relationship with: hình thành,
with her owner Mark Dumas to the point where they even swim xây dựng mối quan hệ với ai-một
together. This is even more astonishing since polar bears are known cụm rất phổ biến
to actively hunt humans in the wild.
• to the point where they even swim
Về mặt cảm xúc, khi một lần nữa bằng chứng là giai thoại, nhiều con together; SVO to the point where
gấu đã bị nhìn thấy lao vào băng và tuyết – dường như bởi tuyệt SVO: làm cái gì đó đạt đến điểm/
vọng – khi chúng vừa để hụt con mồi. Hơn thế nữa, gấu trắng Bắc mức mà
Cực có thể hình thành những mối quan hệ lạ thường với những loài
vật khác, bao giờ những con chó được sử dụng để kéo xe trượt tuyết • This is even more astonishing:
ở Bắc Cực. Đáng chú ý, một con gấu trắng Bắc Cực cái được thuần atonishing: đáng kinh ngạc-một tính
từ rất hay
dưỡng từ lúc nhỏ có tên là Agee đã hình thành mối liên hệ gần gũi
với chủ Mark Dumas của nó đến mức mà người chủ và con gấu
thậm chí cùng bơi với nhau. Điều này càng đáng kinh ngạc hơn vì
gấu Bắc Cực được biết đến là loài tích cực săn con người trong tự
nhiên.
• were to lead to their extinction: giải
If climate change were to lead to their extinction, this would mean not
thích ở phần ngữ pháp
only the loss of potential breakthroughs in human medicine, but • the loss of potential
more importantly, the disappearance of an intelligent, majestic animal. breakthroughs in human medicine:
breakthrough: đột phá-một từ rất
Nếu biến đổi khí hậu dẫn đến sự tuyệt chủng của gấu trắng Bắc hay
Cực, điều này không chỉ đồng nghĩa việc mất đi những đột phá trong
lĩnh vực y học của nhân loại, mà quan trọng hơn là sự biến mất của
một loài động vật thông minh, oai phong.
Việc học theo collocation giúp tăng khả năng sử dụng ngôn ngữ một cách lưu loát và chính xác
UPGRADE VOCABULARY AND COLLOCATIONS
NÂNG CẤP CÁC CẤU TRÚC TỪ VỰNG TRÍCH TỪ BÀI ĐỌC
ORIGINAL ALTERNATIVES NOTE MEANING AND EXAMPLES

WORDS
serious far-reaching consequences Writing having a great influence or effect

consequences far-reaching reforms/proposals/changes
• The country carried out far-reaching reforms to modernize its
economy.
far-reaching implications/impact/effects
• Tourism has had far-reaching effects on the island’s culture.
explain shed light on Cụm rất to provide new information that makes a difficult subject or
hay problem easier to understand
• Melanie was able to shed some light on the situation.
is related to is associated with W to be related to a particular subject, activity etc

• problems associated with cancer treatment
need to use resort to sth W to do something bad, extreme, or difficult because you cannot think
sth of any other way to deal with a
• Officials fear that extremists may resort to violence.
experience sth undergo extreme conditions W undergo something to experience something, especially a change or
something unpleasant
• to undergo tests/trials/repairs
• My mother underwent major surgery last year.
a lack of caused by insufficient W 1. insufficient: not enough, or not great enough

exercise; exercise, reduced calcium • Insufficient resources have been devoted to the health service.
hunger intake or food starvation
2. starvation=hunger: 1 [uncountable] suffering or death caused
by lack of food
• people dying of starvation
use up all the depleting calcium and W reserves: countable, usually plural] a supply of something that is
nutrients and calorie reserves available to be used in the future or when it is needed
energy • large oil and gas reserves
• reserve of something: The country has the world's largest
reserves of coal.
contradiction paradox W [countable] a situation that seems strange because it involves two
ideas or qualities that are very different
• It’s a paradox that in such a rich country there can be so
much poverty.
fat obese W very fat in a way that is unhealthy

She was not just overweight; she was clinically obese.
I can not do out of someone’s reach W 1. Not close enough to be touched or picked up by someone
this • The ball was just out of her reach.
2. Used for saying that someone cannot have or do something

because they do not have enough money or skill
• Achievements like these are beyond
the reach of ordinary players.
solve have greater creativity and Cụm hay Problem-solving skills help you solve issues quickly and effectively
problems well problem-solving abilities
UPGRADE VOCABULARY AND COLLOCATIONS
NÂNG CẤP CÁC CẤU TRÚC TỪ VỰNG TRÍCH TỪ BÀI ĐỌC
ORIGINAL ALTERNATIVES NOTE MEANING AND EXAMPLES

WORDS
important made a breakrough Cụm rất an important new discovery in something you are studying,
discovery/ hay especially one made after trying for a long time
development breakthrough in
• Scientists have made a major breakthrough in the treatment of
cancer.
GRAMMAR + PHRASAL VERBS

1. OBSERVE:
trong bài này observe/seen được sử dụng theo hai cách
• observe somebody/something doing something:
Osaka, has even been observed making use of a tool to manipulate his environment (Thể
bị động).
Ames observed bears putting objects in piles and then knocking them over in what
appeared to be a game (Thể chủ động)
• be observed to do something: He was observed to follow her closely.
2. OUT OF SOMETHING
A. out of somewhere/sth: no longer in a stated place or condition:
• An apple rolled out of the bag (not in the bag)
• Professor Aitchison is out of town this week.
• The patient is now out of danger. (without danger)
• Both she and her husband are out of work (= no longer have jobs).
B. used to show what something is made from:
• The cake decorations are made out of sugar, so you can eat them if you like.
Didn't you know that butter was made out of milk?
C. out of preposition (because of): used to show the reason why someone does
something:
• I took the job out of necessity because we had no money left.

• He only went to see her out of duty.
Nghĩa ở trên dễ nhầm với nghĩa trong cụm run out of-nghĩa là dùng hết
to finish, use, or sell all of something, so that there is none left:
• I've run out of milk/money/ideas/patience.
3. MISS OUT
A. miss somebody/something out
(British English) to fail to include somebody/something in something (synonym: omit)
• I’ll just read through the form again to make sure I haven't missed anything out.
B. miss out (on something)

to fail to benefit from something useful or fun by not taking part in it
• Of course I'm coming—I don't want to miss out on all the fun!
4. RELATIVE CLAUSES
Bone tissue is constantly being remodelled, meaning that bone is added or removed, depending on
nutrient availability and the stress that the bone is under.
SVO, meaning that = SVO, which means that … với which trong trường hợp này bổ nghĩa và
thay thế cho cả cụm SVO phía trước. Tương tự: SVO, depending on = SVO, which depends on
…
Tham khảo: https://dictionary.cambridge.org/vi/grammar/british-grammar/relative-clauses-
referring-to-a-whole-sentence
SV1O, meaning that SV2O, depending on
Bone tissue is constantly being remodelled, meaning that bone is added or removed, depending
on nutrient availability and the stress that the bone is under.
Mô xương liên tục thay đổi cấu trúc, (điều này) có nghĩa là xương được bổ sung thêm vào hoặc bị
mất đi, (điều này) tùy thuộc vào dinh dưỡng và sức ép mà xương phải chịu
5. PARTICIPLE PHRASES
SV1O, V2-ing: V2 bổ nghĩa cho chủ ngữ S ở phía trước
A. the female bears have to keep themselves and their cubs alive, depleting their own calcium
and calorie reserves: khi gấu cái phải giữ bản thân và đàn con sống sót, (chúng-những con gấu
cái) dùng cạn kiệt hết lượng canxi và calo dự trữ
B. anecdotal evidence from the field challenges those assumptions, suggesting for example that
polar bears have good problem-solving abilities: bằng chứng giai thoại từ thực tế thách thức
những giả định đó, (bằng chứng giai thoại đó) cho thấy rằng chẳng hạn như những con gấu Bắc
Cực sở hữu khả năng giải quyết vấn đề.
5. CONDITIONAL SENTENCES
(If S + were to do = If S + Ved, S would/could…+V)
Điều kiện loại 2: If climate change were to lead to their extinction, this would mean not only the loss of
potential breakthroughs in human medicine.
If S + were to = If S + Ved…: This phrase talks about something that is obviously impossible in the real
world. Trong bài này, việc thay đổi khí hậu gây tuyệt chủng loài gấu là một việc không có thật, chưa cũng
như không xảy ra.
The Step Pyramid of Djoser

(Kim tự tháp bậc thang của Djoser)
COLLOCATIONS
A The pyramids are the most famous monuments of ancient Egypt and hold interest for: giữ sự quan tâm thu
still hold enormous interest for people in the present day. These hút đối với ai đó.
grand, impressive tributes to the memory of the Egyptian kings have This museum holds particular
interest for geologists.
become linked with the country even though other cultures, such as the
These grand, impressive tributes to:
Chinese and Mayan, also built pyramids. The evolution of the pyramid
hai tính từ mạnh: to lớn và mạnh mẽ
form has been written and argued about for centuries. However, there as far as Egypt is concerned=about
is no question that, as far as Egypt is concerned, it began with one (something)=with regard to
monument to one king designed by one brilliant architect: the Step (something): khi nhắc đến, theo như
Pyramid of Djoser at Saqqara. She's doing fine as far as French
is concerned, it's her German I'm
A. Kim tự tháp bậc thang là những di tích nổi tiếng nhất của Ai Cập cổ worried about.
đại và vẫn giữ được sự quan tâm to lớn đối với con người ngày nay.
Những cống hiến vĩ đại và ấn tượng này để tưởng nhớ các vị vua đó
đã trở nên gắn kết với đất nước Ai cập mặc dù các nền văn hóa khác
như người Trung Quốc và Maya cũng đã xây dựng kim tự tháp. Sự tiến
triển của hình dạng kim tự tháp đã được ghi chép lại và thảo luận
trong nhiều thế kỉ. Tuy nhiên, không có gì bản cãi rằng, khi nhắc đến
Ai Cập, nó khởi nguồn từ một di tích về một vị vua được thiết kế bởi
một kiến trúc sư lỗi lạc: Kim tự tháp bậc thang của Djoser tại Saqqara.
B. Djoser was the first king of the Third Dynasty of Egypt and the first
to build in stone. Prior to Djoser’s reign, tombs were rectangular
COLLOCATIONS
• made of dried clay brick: is made
monuments made of dried clay brick, which covered underground
out of + sth: được làm từ gì (xem
passages where the deceased person was buried. For reasons which
bài dịch Reading 1-Cambridge 16)
remain unclear, Djoser’s main oficial, whose name was Imhotep,
• Djoser is thought to have
conceived of building a taller, more impressive tomb for his king by reigned…
stacking stone slabs on top of one another, progressively making think to do something Who would
them smaller, to form the shape now known as the Step Pyramid. have thought to find you here?
Djoser is thought to have reigned for 19 years, but some historians

To have done (Vpp) sth = The
and scholars attribute a much longer time for his rule, owing to the perfect infinitive often refers to
number and size of the monuments he built. things that might have happened
in the past.
B. Djoser là vị vua đầu tiên ở Vương triều thứ 3 của Ai Cập và là di => Djoser được cho là ĐÃ cai trị
tích đầu tiên xây dựng bằng đá. Trước triều đại của Djoser, những
(Check the grammar section at
lăng mộ là những di tích hình chữ nhật được làm bằng gạch đất sét
the end)
khô, bao phủ các lối đi dưới lòng đất nơi người đã khuất được
• some historians and scholars
chôn cất. Vì những lí do vẫn chưa sáng tỏ, viên quan chức chính của
attribute a much longer time for his
Djoser, tên là Imhotep, đã lên ý tưởng xây dựng một lăng mộ cao rule, owing to the number and size
hơn, ấn tượng hơn cho vị vua của mình bằng cách xếp chồng các of…:
phiến đá lên nhau, dần dần làm cho chúng nhỏ lại, để tạo thành hình
dạng như ngày nay được biết đến với tên gọi là Kim Tự Tháp. Djoser attribute sth1 to sth2 = sth1 xảy ra
được cho là ĐÃ vị trì ngai vàng trong vòng 19 năm, nhưng một số được quy cho là do sth 2
nhà sử học và các học giả cho rằng thời gian cai trị của ông lâu hơn, • stack=pile=xếp chồng
pile xuất hiện ở đoạn C
dựa trên số lượng và kích thước của các di tích mà ông đã xây dựng.
C. The Step Pyramid has been thoroughly examined and

investigated over the last century, and it is now known that the
building process went through many different stages. Historian Marc
Van de Mieroop comments on this, writing ‘Much experimentation • examined and investigated: cùng
was involved, which is especially clear in the construction of the màu nghĩa là kiểm tra
pyramid in the center of the complex. It had several plans ... before it • comment + ON sth
became the first Step Pyramid in history, piling six levels on top of
one another …’. The weight of the enormous mass was a challenge for • prevent the monument breaking up
the builders, who placed the stones at an inward incline in order to prevent somebody/something
prevent the monument breaking up.’ (from) doing something: ngăn
chặn ai/cái gì; có thể có from hay
C. Kim tự tháp bậc thang đã được giám định và nghiên cứu kĩ không có.
Trong bài này cấu trúc này xuất
lưỡng trong suốt thế kỉ trước, và bây giờ được biết rằng quá trình
hiện hơn 3 lần
xây dựng đã trải qua rất nhiều giai đoạn khác nhau. Nhà sử học
Marc Van de Mieroop nhận xét về điều này đã viêt rằng: “Nhiều thử
nghiệm đã được thực hiện, thể hiện rõ trong việc xây dựng kim tự
tháp ở giữa trung tâm của tổ hợp công trình. Nó đã từng có một số
bản phác thảo ... trước khi nó trở thành Kim tự tháp bậc thang đầu
tiên trong lịch sử, xếp chồng chất 6 tầng lên nhau ...”. Trọng lượng
của khối khổng lồ này là một thử thách đối với người xây dựng, những
người đã đặt các viên đá ở một độ nghiêng vào trong để ngăn chặn
công trình bị đổ vỡ.
D. When finally completed, the Step Pyramid rose 62 meters high and • a temple, courtyards, shrines
was the tallest structure of its time. The complex in which it was built temple and shrine: cụm này nên
học thuộc-đền thờ, điện thờ
was the size of a city in ancient Egypt and included a temple,
courtyards, shrines, and living quarters for the priests. It covered a
• ring sth: bao quanh theo đường
region of 16 hectares and was surrounded by a wall 10.5 meters high. hình nhẫn (ring)
The wall had 13 false doors cut into it with only one true entrance cut • be so + adj that SVO: adj đến nỗi
into the south-east corner; the entire wall was then ringed by a trench mà SVO
750 meters long and 40 meters wide. The false doors and the trench cụm phổ biến lắm lắm
• broke a tradition
were incorporated into the complex to discourage unwanted visitors.
phá vỡ truyền thống
If someone wished to enter, he or she would have needed to know in
advance how to find the location of the true opening in the wall. Djoser • she would have needed to
was so proud of his accomplishment that he broke the tradition of would have done sth: đã có thể
having only his own name on the monument and had Imhotep’s name làm gì trong quá khứ
carved on it as well. • had Imhotep’s name carved…

have sth done: ai đó đã làm điều
D. Khi được hoàn thành, Kim tự tháp bậc thang cao 62 mét và là gì, mình không trực tiếp làm điều
công trình cao nhất thời bấy giờ. Khu phức hợp nơi mà nó được xây đó
dựng có quy mô của một thành phố ở Ai Cập cổ đại và bao gồm (Check the grammar section at
một ngôi đền, những cái sân trong, đền thờ và khu sinh hoạt cho the end)
các vị sư. Nó có diện tích 16 héc ta và được bao quanh bởi một bức
tường cao 10.5 mét. Bức tường có 13 cánh cửa giả lắp ở đó với duy
nhất 1 lối vào thật lắp ở bên góc đông nam; toàn bộ bức tường sau đó
được bao quanh bởi một đường hào dài 750 mét và rộng 40 mét.
Những cánh cửa giả và đường hào được tích hợp vào khu tổ hợp để
làm nản chí những vị khách không mong muốn. Nếu ai đó muốn vào,
người đó cần phải biết trước cách tìm vị trí của lối vào thật trên tường.
Djoser rất đỗi tự hào về thành tựu của mình đến mức ông ấy đã phá
vỡ quy tắc của việc chỉ có tên riêng của mình ở di tích mà khắc thêm
tên của Imhotep lên đó.
E. The burial chamber of the tomb, where the king’s body was laid to • be inscribed:
rest, was dug beneath the base of the pyramid, surrounded by a vast được chạm khắc
• There is no agreement among
maze of long tunnels that had rooms off them to discourage robbers.
scholars and archaeologists on
One of the most mysterious discoveries found inside the pyramid was agreement on sth: sự thống nhất
a large number of stone vessels. Over 40,000 of these vessels, of đồng tình về điều gì (ON, không
various forms and shapes, were discovered in storerooms off the đếm )
pyramid’s underground passages. They are inscribed with the names of

reach AN agreement: đạt được
rulers from the First and Second Dynasties of Egypt and made from thoả thuận (đếm được)
different kinds of stone. There is no agreement among scholars and
archaeologists on why the vessels were placed in the tomb of Djoser or giới từ ON thường được dùng
sau các từ như agreement,
what they were supposed to represent. The archaeologist Jean-
comment…
Philippe Lauer, who excavated most of the pyramid and complex,
believes they were originally stored and then given a ‘proper burial’ by • excavate:
Djoser in his pyramid to honor his predecessors. There are other một từ hay (khai quật) thay cho từ
đào (dig), xuất hiện nhiều trên báo
historians, however, who claim the vessels were dumped into the
chí
shafts as yet another attempt to prevent grave robbers from getting to • dumped into the shafts
the king’s burial chamber.
shafts: hầm, từ này xuất hiện
E. Hầm chôn cất của lăng mộ, nơi đặt thi hài của nhà vua, được đào nhiều lần trong CAM 16
bên dưới chân của kim tự tháp, bao quanh bởi một mê cung rộng
lớn với những đường hầm dài có các khoảng trống để ngăn bọn cướp. NÂNG CAO as yet: trong trường hợp
này không được dịch là as yet (up
Một trong những khám phá bí ẩn nhất bên trong kim tự tháp là số
until now, cho đến bây giờ)
lượng lớn các bình đá. Hơn 40 nghìn số bình này, với nhiều hình
dạng khác nhau, đã được phát hiện trong các kho chứa bên ngoài lối + as đóng vai trò adverb: SVO
dưới lòng đất của kim tự tháp. Chúng được khắc tên của các vị vua cai as sth: như thể là điều gì
trị từ Vương triều thứ 1 và Vương triều thứ 2 của Ai Cập và được làm (=like)
từ các loại đá khác nhau. Các học giả và các nhà khảo cổ học không + yet another: yet đóng vai trò
là adverb nhấn mạnh cho từ
có sự thống nhất về lý do tại sao những chiếc bình được đặt trong
another
lăng mộ của Djoser hoặc chúng được giả định là tượng trưng cho điều
gì. Nhà khảo cổ học Jean – Philippe Lauer, người đã khai quật hầu hết
kim tự tháp và khu phức hợp, tin rằng ban đầu chúng được cất giữ và
sau đó được “chôn cất tử tế” bởi Djoser trong kim tự tháp của mình để
tôn thờ những tiền nhân của ông. Tuy nhiên, có một vài nhà sử học
khác đã cho rằng những chiếc bình đã được đưa vào hầm với mục
đích để ngăn chặn những tên cướp mộ đến hầm chôn cất của nhà vua.
F. Unfortunately, all of the precautions and intricate design of the • intricate design
underground network did not prevent ancient robbers from finding a way thường chúng ta sẽ thấy
intricate và elaborate đi với
in. Djoser’s grave goods, and even his body, were stolen at some point
design: những kiến trúc/thiết kế
in the past and all archaeologists found were a small number of his tinh xảo, kỹ lưỡng
valuables overlooked by the thieves. There was enough left throughout
the pyramid and its complex, however, to astonish and amaze the • overlooked by the thieves
archaeologists who excavated it. overlook có hai lớp nghĩa đối
lập:
1. trông ra
F. Thật không may, tất cả mọi sự phòng ngừa và thiết kế phức tạp của
a restaurant overlooking the lake
hệ thống dưới lòng đất đã không ngăn chặn được những tên cướp cổ 2. miss/ignore-bỏ sót/phớt lờ
đại tìm được đường vào. Đồ dùng cúa Djoser và thậm chí cả thi thể của trong bài này, overlooked được
ông đều đã bị đánh cắp ở những thời điểm trong quá khứ và tất cả dịch là những thứ bị bỏ sót
những gì các nhà khảo cổ tìm thấy là một số lượng nhỏ những vật có giá (miss) bởi lũ cướp
trị của ông bị các tên trộm bỏ qua. Tuy nhiên, vẫn còn lại đủ các thứ rải
rác khắp kim tự tháp và quẩn thể của nó, làm kinh ngạc những nhà khảo
cổ học khai quật nó. It can be said without
exaggeration that
G. Egyptologist Miroslav Verner writes, ‘Few monuments hold a place in
human history as signicant as that of the Step Pyramid in Saqqara ... It exaggeration/exaggerate một từ
rất hay: phóng đại điều gì
can be said without exaggeration that this pyramid complex
constitutes a milestone in the evolution of monumental stone constitutes a milestone in the
architecture in Egypt and in the world as a whole.’ The Step Pyramid evolution of monumental stone
was a revolutionary advance in architecture and became the archetype architecture
which all the other great pyramid builders of Egypt would follow. constitute: cấu thành
1.is considered to be: Climate
G. Nhà Ai Cập học Miroslav Verne viết : “Rất ít các di tích giữ một vị trí change constitutes a major
threat to life.
quan trọng trong lịch sử nhân loại như Kim tự tháp bậc thang ở
2. make up (chiếm-cấu thành)
Saqqara... Nói một cách không phóng đại/ngoa rằng quần thể kim tự Female workers constitute the
tháp này đã tạo nên một cột mốc quan trọng trong sự phát triển của majority of the labour force.
kiến trúc đá mang tính lịch sử ở Ai Cập và trên toàn thế giới nói
chung.” Kim tự thấp bậc thang là một bước tiến mang tính cách mạng a re v o l u t i o n a r y a d v a n c e ,
trong lĩnh vực kiến trúc và trở thành kiểu mẫu mà tất cả các nhà xây became the archetype
dựng kim tự tháp vĩ đại khác của Ai Cập đã nói theo.
hai cụm từ rất rất hay
GRAMMAR
1. Perfect infinitive with to (to have worked)
1. We form the perfect infinitive with to have + the -ed form of a verb. We use the perfect infinitive after verbs such
as claim, expect, hate, hope, like, love, prefer, pretend:
He pretended to have lost her number and so had been unable to contact her.
(or He pretended that he had lost her number …)
2. The perfect infinitive often refers to things that might have happened in the past:
She claims to have met a number of famous people, but I don’t believe her.
(or She claims she has met …)
3. The perfect infinitive can refer to something that will be completed at a point in the future:
We hope to have finished the building works by the end of March
CAMBRIDGE
Trong bài này to have V(ed/pp) được sử dụng trong đoạn:

Djoser is thought to have reigned for 19 years
To have done (Vpp) sth = The perfect infinitive often refers to things that might have happened in
the past. => Djoser được cho là ĐÃ cai trị
2. Would have done
she would have needed to …
1. giả định: would have done sth: ĐÃ có thể làm gì trong quá khứ
2. hối tiếc, đã có thể làm gì (mà mình đã không làm)

3. Have something done vs have someone do sth/doing sth
have something done

1. We use have + object + -ed form when we talk about someone doing something for us which we ask or instruct
them to do. It emphasises the process/action rather than who performs it:
We’re having the house painted next week. (We are not going to paint the house ourselves. Someone else
will paint it. The emphasis is on the fact that the house is being painted rather than who is doing it.)
2. We can also use have + object + -ed form when something bad happens, especially when someone is affected by
an action which they did not cause:
They’ve had their car stolen. (‘They’ are affected by the action of the car being stolen but they did not cause
this to happen.)
CAMBRIDGE
had Imhotep’s name carved…

have sth done: ai đó đã làm điều gì như mong muốn của mình, mình không trực tiếp làm điều đó
Cần phân biệt với
have someone do/doing sth
We can also use the -ing form to describe an ongoing action that someone or something is causing:
Her story had us laughing so much. (Her story was making us laugh.)
I just had them doing stretch routines, and after, they got really good at it.
CAMBRIDGE
Tóm lại:
have something done: ai đó làm gì cho mình
have someone do sth/doing sth: gây ra cho ai đó làm gì
TEST 1 – READING PASSAGE 3
THE FUTURE OF WORK
COLLOCATIONS
According to a leading business consultancy, 3—14% of the global consult (v), consultant (n),
workforce will need to switch to a different occupation within the next consultancy (n), consultation (n):
Trong nhóm từ này, consultancy
10-15 years, and all workers will need to adapt as their occupations
mang nghĩa của một công ty (a
evolve alongside increasingly capable machines. Automation – or design consultancy), consultant là
‘embodied articial intelligence’ (Al) – is one aspect of the disruptive người tư vấn, consultation là sự
effects of technology on the labour market. ‘Disembodied Al’, like the tìm kiếm tư vấn (You should seek
expert consultation)
algorithms running in our smartphones, is another.
the global workforce
chú ý mạo từ THE thường luôn đi
Theo như một công ty tư vấn kinh doanh hàng đầu, 3 -14 % lực kèm với workforce, tương tự các
lượng lao động toàn cầu sẽ cần chuyển sang một nghề nghiệp khác từ the economy, the
trong vòng 1-15 năm tới, và tất cả người lao động sẽ cần phải thích government, the workforce
nghi vì nghề nghiệp của họ sẽ cải tiến cùng với sự gia tăng năng lực alongside: together with
SVO alongside + sth:
của máy móc. Tự động hóa – hay “trí tuệ nhân tạo” (AI) – là một khía
Traditional beliefs still flourish
cạnh của những ảnh hưởng đột phá của công nghệ lên thị trường alongside a modern urban lifestyle.
lao động. “Disembodied Al”, giống như các thuật toán vận hành trong the disruptive effects of technology
điện thoại thông minh, lại là một sự ảnh hưởng đột phá khác. ON
Ảnh hưởng đột phá của công
nghệ-Đây là một cụm hay nên học
thuộc
Dr Stella Pachidi from Cambridge Judge Business School believes that effects of sth ON sth
some of the most fundamental changes are happening as a result of

fundamental changes
the ‘algorithmication’ of jobs that are dependent on data rather than on
Thay đổi cơ bản, to lớn, mạnh mẽ
production – the so-called knowledge economy. Algorithms are as a result of
capable of learning from data to undertake tasks that previously because of
needed human judgement, such as reading legal contracts, analysing
medical scans and gathering market intelligence.
Tiến sĩ Stella Pachidi từ trường Kinh Doanh Cambrige Judge tin rằng
một số những thay đổi cơ bản nhất đang xảy ra là kết quả của “thuật
toán hóa” của công việc mà phụ thuộc vào dữ liệu hơn là sản lượng –
điều được gọi là nền kinh tế tri thức. Các thuật toán có khả năng học
hỏi từ dữ liệu để thực hiện các nhiệm vụ mà trước đây cần đến sự
đánh giá của con người, chẳng hạn như đọc các hợp đồng pháp lý,
phân tích quét y tế và thu thập thông tin tình báo thị trường.
‘In many cases, they can outperform humans,’ says Pachidi. outperform
‘Organisations are attracted to using algorithms because they want to A outperform(s) B: vượt mặt, vượt
make choices based on what they consider is “perfect information”, as qua
are attracted to
well as to reduce costs and enhance productivity.’
A is attracted TO B: A BỊ thu hút
BỞI B
Pachidi nói : “Trong nhiều trường hợp, chúng có thể làm tốt hơn con reduce costs and enhance
người.” “Các tổ chức bị thu hút bởi việc sử dụng các thuật toán bởi vì productivity
họ muốn đưa ra các lựa chọn dựa trên những gì họ coi là “thông tin Cụm hay dành cho chủ đề
hoàn hảo”, cũng như để giảm thiểu chi phí và nâng cao sản xuất.” Business
Cộng đồng IELTS Việt Chia sẻ tài liệu học IELTS 9.0 COLLOCATIONSAdvanced English Forum
‘But these enhancements are not without consequences,’ says • cognitive tasks
Pachidi. ‘If routine cognitive tasks are taken over by Al, how do Cognitive: thuộc về nhận thức, một
professions develop their future experts?’ she asks. ‘One way of từ không thể phổ biến hơn
learning about a job is “legitimate peripheral participation” – a • take over
novice stands next to experts and learns by observation. If this isn’t đảm nhiệm
thay thế
happening, then you need to find new ways to learn.’
Pachidi nói: “Nhưng những sự cải tiến này không phải là không có
hậu quả.” “Nếu các nhiệm vụ nhận thức thông thường được đảm
nhận bới Al, làm thế nào các ngành nghề phát triển được các chuyên
gia tương lai của chúng?” Bà đặt câu hỏi. “Một cách để học về một
công việc là “sự tham gia chính thống ngoài biên” – một người mới
vào nghề đứng cạnh các chuyên gia và học bằng cách quan sát. Nếu
điều này không xảy ra, thì bạn cần phải tìm những cách mới đề học.”
Another issue is the extent to which the technology influences or even

• the extent to which
controls the workforce. For over two years, Pachidi monitored a extent: mức độ
telecommunications company. ‘The way telecoms salespeople work is extent to which + SVO: mức độ mà
through personal and frequent contact with clients, using the benefit …
of experience to assess a situation and reach a decision. However, the personal and frequent contact with
company had started using a[n] ... algorithm that defined when account contact WITH s.o
managers should contact certain customers about which kinds of I dont have much contact with my
campaigns and what to offer them.’ friends
reach a decision
Một vấn đề khác là mức độ mà công nghệ gây ảnh hưởng hoặc thậm Đây là một cụm collocation
chí kiểm soát lực lượng lao động. Trong vòng hơn hai năm , Pachidi đã
quan sát một công ty viễn thông. “ Cách nhân viên kinh doanh viễn
thông làm việc là thông qua việc liên lạc cá nhân và thường xuyên
với các khách hàng, tận dụng lợi ích của kinh nghiệm để đánh giá một
tình huống và đi đến quyết định. Tuy nhiên, công ty đã bắt đầu sử
• a short-sighted view
dụng một thuật toán mà xác định được thời điểm nhân viên quản lí tài
short-sighted: cận thị, thiển c
khoản nên liên hệ với những khách hàng nhất định về loại hình chiến human instinct
dịch nào và những gì sẽ cung cấp cho họ. Bản năng, thiên hướng
By instinct: theo bản năng
The algorithm – usually built by external designers – often becomes Children do not know by instinct
the keeper of knowledge, she explains. In cases like this, Pachidi the difference between right and
believes, a short-sighted view begins to creep into working practices wrong
whereby workers learn through the ‘algorithm’s eyes’ and become Have an instinct for: khuynh
dependent on its instructions. Alternative explorations – where hướng
At school, he had an instict for
experimentation and human instinct lead to progress and new ideas –
business (was naturally good at)
are effectively discouraged.
I have always trusted my instict
creep into
Thuật toán – thường được xây dựng bởi các nhà thiết kế ngoài– trở
bò trườn, lẻn, len lỏi
thành người giữ kiến thức, bà giải thích . Trong những trường hợp như
Doubts began to creep into my
này , Pachidi tin rằng , một cái nhìn thiển cận bắt đầu len lỏi vào thực mind about the likelihood of
tiễn công việc, theo đó những người lao động học hỏi thông qua “con success
mắt thuật toán” và trở nên phụ thuộc vào các hướng dẫn của nó . Sự • whereby
tìm tòi thay thế – nơi thử nghiệm và bản năng con người dẫn đến các S1VO whereby S2VO: S1VO nhờ
ý tưởng mới tiến bộ – thực sự không được khuyến khích. đó/theo đó mà S2VO
COLLOCATIONS
• observe somebody/something
Pachidi and colleagues even observed people developing strategies to
make the algorithm work to their own advantage. ‘We are seeing cases doing something
where workers feed the algorithm with false data to reach their targets,’ Tương tự bài Polar Bear
she reports. (Reading 1)
• to use/turn/make sth TO my
Pachidi và các đồng nghiệp thậm chí còn quan sát mọi người phát own advantage
triển những chiến lược để làm cho thuật toán hoạt động theo lợi ích to use sth in order to achieve
của họ. “Chúng tôi đang chứng kiến những trường hợp mà công nhân sth
nạp liệu/mớm thuật toán với dữ liệu giả để đạt được mục tiêu của họ.”
bà báo cáo.
It’s scenarios like these that many researchers are working to avoid. • It’s sth that SVO
Their objective is to make Al technologies more trustworthy and
transparent, so that organisations and individuals understand how Al cấu trúc nhận mạnh “sth”
decisions are made. In the meantime, says Pachidi, ‘We need to make
• dilemma:
sure we fully understand the dilemmas that this new world raises
This placed Robert Kennedy in
regarding expertise, occupational boundaries and control.’
a dilemma.
Many women are faced
Đây là những tình huống mà nhiều nhà nghiên cứu đang cố gắng tránh.
with the dilemma of choosing
Mục tiêu của họ là làm cho những công nghệ Al trở nên đáng tin cậy và
between work and family
minh bạch hơn, theo đó các tổ chức và cá nhân hiểu được cách Al đưa
commitments.
ra quyết định. Trong khi đó, Pachidi nói rằng, “Chúng ta cần chắc chắn
rằng chúng ta hiểu đầy đủ các tình huống khó xử mà thế giới mới này
đặt ra liên quan đến chuyên môn, những giới hạn nghề nghiệp và kiểm
soát.”
Economist Professor Hamish Low believes that the future of work will • pension
involve major transitions across the whole life course for everyone: to receive a retirement pension:
‘The traditional trajectory of full-time education followed by full-time nhận lương hưu
work followed by a pensioned retirement is a thing of the past,’ says
Low. Instead, he envisages a multistage employment life: one where • envisage=envision
retraining happens across the life course, and where multiple jobs and no
hình dung/
job happen by choice at different stages.
envisage something What
Giáo sư kinh tế học Hamish Low tin rằng công việc trong tương lai sẽ level of profit do you envisage?
liên quan đến những sự biến chuyển to lớn trong suốt cuộc đời của envisage (somebody) doing
mỗi con người: “Quỹ đạo truyền thống của giáo dục toàn thời gian theo something I can't envisage
sau bởi công việc toàn thời gian theo tiếp sau đó là sự nghỉ hưu có her coping with this job.
lương là một điều dĩ vãng .” Low nói. Thay vào đó, ông ấy hình dung • trajectory
đến một cuộc đời làm việc có nhiều giai đoạn: nơi mà việc tái đào tạo Quý đạo - một từ mang nghĩa
diễn ra trong suốt cuộc đời và là nơi nhiều công việc và không có công bóng rất hay:
việc nào xảy ra được lựa chọn ở các thời điểm khác nhau. My career seemed to be on a
downward trajectory.
On the subject of job losses, Low believes the predictions are founded The family has continued in
on a fallacy: ‘It assumes that the number of jobs is fixed. If in 30 years, the same trajectory.
half of 100 jobs are being carried out by robots, that doesn’t mean we
are left with just 50 jobs for humans. The number of jobs will increase: we
would expect there to be 150 jobs.’ • are founded on a fallacy
be founded on something=be
Đề cập tới việc thất nghiệp, Low tin rằng các dự đoán được dựa trên based on sth: được dựa trên điều
một ngụy biện rằng: “ Nó giả định rằng số lượng việc làm là cố định. gì: Their marriage was founded
Nếu trong 30 năm tới, một nửa trong số 100 công việc được tiến hành on love and mutual respect.
bởi robot, điều đó không có nghĩa là chúng ta chỉ còn lại 50 công việc
cho con người. Số lượng công việc sẽ tăng lên: chúng ta mong chờ có
150 công việc.”
Cộng đồng IELTS Việt Chia sẻ tài liệu học IELTS 9.0
COLLOCATIONS
Dr Ewan McGaughey, at Cambridge’s Centre for Business Research and • ‘apocalyptic’ views
King’s College London, agrees that ‘apocalyptic’ views about the future Apocalytic tính từ của
of work are misguided. ‘It’s the laws that restrict the supply of capital to apocalyse-sự tuyệt chủng
the job market, not the advent of new technologies that causes của trái đất/nhân loại:
unemployment.’ Civilization is on the brink of
apocalypse-một từ rất hay xuất
Tiến sĩ Ewan McGaughey, tại Trung tâm Nghiên cứu Kinh doanh Cabridge hiện trong các bộ phịm viến
và Đại học King London đồng ý rằng quan điểm “ngày tận thế” về việc tưởng.
làm trong tương lai là sai lầm. “Đó là các luật hạn chế sự cung cấp vốn
cho thị trường công việc, không phải sự ra đời của các công nghệ mới
• automation, Al and robotics
mà gây ra sự thất nghiệp”.
một cụm nên học thuộc dành cho
His recently published research answers the question of whether Writing và Speaking.
automation, Al and robotics will mean a ‘jobless future’ by looking at A means a B: cụm hay dành cho
the causes of unemployment. ‘History is clear that change can mean Writing
redundancies. But social policies can tackle this through retraining and • tackle=solve=deal with sth
redeployment.’ to tackle an issue
• redundancies
Nghiên cứu được công bố gần đây của ông trả lời cho câu hỏi liệu việc Sự cho thôi việc/cắt giảm nhân
tự động hóa , Al và ngành công nghiệp robot có đồng nghĩa với một viên do dư thừa lao
“tương lai thất nghiệp” bằng việc nhìn vào các nguyên nhân gây ra sự động~unemployment:
thất nghiệp. “Lịch sử rõ ràng rằng sự thay đổi có thể đồng nghĩa sự dư Thousands of factory workers
thừa. Nhưng các chính sách xã hội có thể giải thích vấn đề này thông are facing redundancy
qua việc tái đào tạo và bố trị lại công việc.”
the threat of compulsory
redundancies
He adds: ‘If there is going to be change to jobs as a result of Al and
robotics then I’d like to see governments seizing the opportunity to • enforce: thi hành; đảm bảo/
improve policy to enforce good job security. We can “reprogramme” the thúc ép
law to prepare for a fairer future of work and leisure.’ McGaughey’s enforce cooperation: đảm bảo sự
findings are a call to arms to leaders of organisations, governments and cộng tác tác
banks to pre-empt the coming changes with bold new policies that to enforce the law: thi hành luật
guarantee full employment, fair incomes and a thriving economic • reinforce: tăng cường, củng cố
democracy. All this simply reinforces my
earlier point.
Ông bổ sung thêm : “ Nếu có sự thay đổi về công việc như là kết quả • seizing the opportunity
của Al và người máy thì tôi muốn chứng kiến chính phủ nắm bắt lấy cơ seize=grab=hold=get
hội để cải thiện chính sách nhằm đảm bảo/thúc đẩy an ninh nghề • a thriving economic democracy
nghiệp. Chúng ta có thể “thiết lập lại ” luật để chuẩn bị cho một tương think to do something Who
lai công bằng hơn giữa công việc và sự giải lao .” Những phát hiện của
would have thought to find you
McGaughey là lời kêu gọi các nhà lãnh đạo của các tổ chức, chính phủ
here?
và ngân hàng tiên lượng trước những thay đổi sắp tới với các chính
• a call to arms to; pre-empt
sách mới táo bạo đảm bảo có đủ việc làm, thu nhập hợp lý và một nền
dân chủ kinh tế phát triển. Hai từ khó
‘The promises of these new technologies are astounding. They deliver • astounding
humankind the capacity to live in a way that nobody could have once một tính từ rất mạnh và hay
imagined,’ he adds. ‘Just as the industrial revolution brought people past • mass production
subsistence agriculture, and the corporate revolution enabled mass sản xuất hàng loạt: the mass
production, a third revolution has been pronounced. But it will not only production of consumer goods
be one of technology. The next revolution will be social.’
Sự hứa hẹn của những công nghệ này thật đáng kinh ngạc. Chúng cung
cấp cho nhân loại khả năng sống theo cách mà không ai đã có thể tưởng
tượng được.” Ông nói thêm. “ Cũng như Cách mạng công nghiệp mang
lại cho con người nền nông nghiệp tự cung tự cấp như trước đó, và
cuộc cách mạng doanh nghiệp đã cho phép sản xuất hàng loạt, một
cuộc cách mạng thứ ba đã được công bố. Nhưng nó sẽ không chỉ là
một trong những công nghệ. Cuộc cách mạng tiếp theo sẽ mang tính xã
hội.”
TEST 2-CAMBRIDGE 16
https://www.facebook.com/groups/hocielts9.0
Cộng Đồng IELTS Việt https://www.facebook.com/groups/hocielts9.0
PASSAGE 1
The White Horse of Uffington
Bản SONG NGỮ CAM 10-17 có tại ADVANCED ENGLISH FORUM

https://www.facebook.com/groups/advancedenglishforum
A. The cutting of huge figures or ‘geoglyphs’ into the earth of 1. take place (ph.V): happen: xảy ra,
diễn ra
English hillsides has taken place for more than 3,000 years. 2. scatter (v): move very quickly in
There are 56 hill figures scattered around England, with the different directions/ throw or drop
vast majority on the chalk downlands of the country’s southern things in different directions: tản ra,
counties. The figures include giants, horses, crosses and phân tán, khuếch tán, có vị trí rải
regimental badges. Although the majority of these geoglyphs rác = disperse (v)
date within the last 300 years or so, there are one or two that 3. the vast majority (of) (collocation):
(cụm phổ biến) phần lớn = the
are much older. huge number of = a wide variety of
= the majority of
Đoạn khắc các nhân vật khổng lồ, hay còn gọi là ‘geoglyph’, 4. the chalk downlands: Vùng hạ du,
vào các sườn đồi ở Anh đã diễn ra hơn 3.000 năm. Có 56 vùng đất phấn, vùng trũng phấn
nhân vật khắc trên các ngọn đồi nằm rải rác trên khắp nước đặc trưng ở miền nam nước Anh
Anh, với phần lớn nằm trên vùng đất hạ du màu phấn của các 5. date within = date back to = date
back = date from (phV): (cụm từ
hạt phía nam của đất nước. Các nhân vật này bao gồm người
thường gặp) có niên đại, (có) từ
khổng lồ, ngựa, thánh giá và huy hiệu trung đoàn. Mặc dù (thời), được tạo ra từ thời
phần lớn các bức điêu khắc trên đồi này có niên đại trong 6. county (n): one of a number of
vòng 300 năm trở lại đây, nhưng vẫn có một hoặc hai hình có areas that some countries are
niên đại hơn nhiều. divided into, each with its own local
government: hạt, quận =>
(prepositional phrase)
in/across/throughout/ around the
county
B. The most famous of these figures is perhaps also the most 7. mysterious (adj) difficult to
mysterious – the Uffington White Horse in Oxfordshire. The understand or explain; strange: bí
White Horse has recently been re-dated and shown to be ẩn = strange/unexplained
even older than its previously assigned ancient pre-Roman 8. date (v, B2): find age: xác định
tuổi/niên đại => redate (v): xác
Iron Age* date. More controversial is the date of the enigmatic định lại niên đại
Long Man of Wilmington in Sussex. While many historians are 9. assign (v, C1): to say that happens
convinced the figure is prehistoric, others believe that it was at a particular time or place = date
the work of an artistic monk from a nearby priory and was (v, B2): ấn định xác định
created between the 11th and 15th centuries. assign (v, B2): give somebody
something that they can use, or
some work or responsibility: phân
Nổi tiếng nhất trong số những nhân vật này có lẽ cũng là nhân công
vật bí ẩn nhất – Ngựa trắng Uffington ở Oxfordshire. Ngựa 10. enigmatic (adj): mysterious and
Trắng gần đây đã được xác định lại niên đại và thậm chí còn difficult to understand = mysterious
lâu đời hơn so với niên đại thời kỳ đồ sắt tiền La Mã* cổ đại 11. convince (v): make
được ấn định trước đó. Gây tranh cãi hơn là niên đại của Long somebody/yourself believe that
something is true: thuyết phục =
Man bí ẩn của Wilmington ở Sussex. Trong khi nhiều nhà sử
persuade
học tin rằng bức tượng này có từ thời tiền sử, những người to convice somebody to do sthing:
khác lại tin rằng đó là tác phẩm của một nhà sư nghệ thuật từ thuyết phục ai đó làm việc gì
một tu viện gần đó và được tạo ra từ thế kỷ 11 đến thế kỷ 15. 12. prehistoric (adj): thời tiền sử (trước
khi lịch sử được ghi chép)
13. priory (n): a small building where a
community of monks or nuns lives:
tu viện nhỏ
14. overlie (v): to lie over something:
nằm bên trên =

15. reveal (v, B2): to make something

known to somebody: để lộ ra =
C. The method of cutting these huge figures was simply to discover, disclose, display, expose
16. gleaming (adj): shining brightly: lấp
remove the overlying grass to reveal the gleaming white chalk
lánh, sáng bóng
below. However, the grass would soon grow over the 17. scour /ˈskaʊə(r)/ (v): to search a
geoglyph again unless it was regularly cleaned or scoured by place or thing carefully and
a fairly large team of people. One reason that the vast majority completely in order to find
of hill figures have disappeared is that when the traditions somebody/something: lục soát, tìm
associated with the figures faded, people no longer bothered kiếm
to scour something for something: We
or remembered to clear away the grass to expose the chalk scoured the area for somewhere to
outline. Furthermore, over hundreds of years the outlines pitch our tent.
would sometimes change due to people not always cutting in to clean or brighten the surface of
exactly the same place, thus creating a different shape to the (something): làm sạch, dọn dẹp,
original geoglyph. The fact that any ancient hill figures survive chùi rừa = clean/cleanse
18. expose (v): show something that
at all in England today is testament to the strength and
is usually hidden: làm lộ ra, tiết lộ,
continuity of local customs and beliefs which, in one case at vạch trần (sự thật)
least, must stretch back over millennia. 19. exposure: làm lộ ra, sự vạch trần,
sự phơi nhiễm (hóa chất, bệnh
Phương pháp cắt những nhân vật khổng lồ này chỉ đơn giản nguy hiểm), tiếp xúc với =>
là cắt bỏ lớp cỏ bên trên để lộ lớp phấn trắng lấp lánh bên exposure to sthing: tiếp xúc, phơi
dưới. Tuy nhiên, cỏ sẽ sớm mọc lại trên các bức khắc trừ khi nhiễm cái gì
20. testament (n): mình chứng, bằng
nó được làm sạch hoặc quét dọn thường xuyên bởi một nhóm chứng = testimony, proof, evident
nhiều người. Một lý do mà phần lớn các nhân vật khổng lồ testament to something: minh chứng
trên đồi đã biến mất là khi những truyền thống gắn liền với cho việc gì
các hình tượng bị phai nhạt, người ta không còn bận tâm hay 21. the strength/continuity of local
nhớ đến việc dọn cỏ để phô phần phấn ra nữa. Hơn nữa, qua customs and beliefs (collocation):
sức mạnh và sự tiếp nối phong
hàng trăm năm, các đường viền đôi khi sẽ thay đổi do không
tục và tín ngưỡng của địa phương
phải lúc nào người ta cũng cắt cỏ ở cùng một vị trí, do đó tạo 22. consist of (ph.V, B1): to be formed
ra một hình dạng khác với nhân vật ban đầu. Thực tế là bất from the people or things
kỳ nhân vật khổng lồ bên đồi cổ đại nào còn tồn tại ở Anh đến mentioned = including
ngày nay là minh chứng cho sức mạnh và sự tiếp nối phong to consist mainly/mostly/almost entirely
tục và tín ngưỡng của địa phương, ít nhất có một trường hợp, of somebody/something: Their
conversation consisted of gossip.
phải trải dài hàng thiên niên kỷ. 23. Sleek (adj): smooth and shiny =
glossy: bóng mượt
D. The Uffington White Horse is a unique, stylised 24. disjointed not communicated or
representation of a horse consisting of a long, sleek back, thin described in a clear or logical way;
disjointed legs, a streaming tail, and a bird-like beaked head. not connected = disconnected,
The elegant creature almost melts into the landscape. The incoherent
horse is situated 2.5 km from Uffington village on a steep 25. beak (n): the hard pointed or
curved outer part of a bird’s mouth:
slope close to the Late Bronze Age (c. 7th century BCE) mỏ = bill
hillfort of Uffington Castle and below the Ridgeway, a long- 26. elegant (adj, B2): attractive and
distance Neolithic track. showing a good sense of style =
stylish
Ngựa trắng Uffington là một đại diện độc đáo, được cách điệu 27. hillfort (compound noun): pháo đài
của một con ngựa bao gồm lưng dài, bóng mượt, hai chân trên đồi
mỏng rời rạc, đuôi dài và đầu có mỏ giống chim. Sinh 28. Neolithic (adj): of the later part of
the Stone Age
vật tao nhã gần như tan vào cảnh vật. Con ngựa nằm cách
làng Uffington 2,5 km trên một sườn dốc gần với pháo đài trên
đồi Lâu đài Uffington cuối Thời đại đồ đồng (khoảng thế kỷ

thứ 7 trước Công nguyên) và bên dưới Ridgeway, một con

đường dài có từ nửa sau thời kỳ đồ đá. 29. Bronze Age burial mounds: gò
chôn cất thời kỳ đồ đồng
30. as to (+V)= so as to = in order to:
E. The Uffington Horse is also surrounded by Bronze Age để (làm gì)
burial mounds. It is not far from the Bronze Age cemetery of
Lambourn Seven Barrows, which consists of more than 30
well-preserved burial mounds. The carving has been placed
in such a way as to make it extremely difficult to see from
close quarters, and like many geoglyphs is best appreciated
from the air. Nevertheless, there are certain areas of the Vale
of the White Horse, the valley containing and named after the
enigmatic creature, from which an adequate impression may
be gained. Indeed on a clear day the carving can be seen from
up to 30 km away
Ngựa Uffington cũng được bao quanh bởi các gò chôn cất
thời kỳ đồ đồng. Nó không xa nghĩa trang Lambourn Seven
Barrows thời kỳ đồ đồng, bao gồm các gò chôn cất được bảo
quản tốt hơn. Bức chạm khắc đã được đặt ở nơi mà theo cách
để làm cho nó cực kỳ khó nhìn từ những khu vực gần, và
giống như nhiều nhân vật khổng lồ khác nó được đánh giá
cao nhất từ trên không trung. Tuy nhiên, có một số khu vực
nhất định của Vale of the White Horse, thung lũng có chứa
các sinh vật bí ẩn và được đặt tên theo sinh vật bí ẩn này, từ
đó dấu ấn/hình vẽ của nó được vẽ ra. Thật vậy, vào một ngày
đẹp trời, có thể nhìn thấy hình khắc từ cách xa tới 30 km.
31. reference to (sth): thảm khảo về,
F. The earliest evidence of a horse at Uffington is from the tham chiếu đến…
1070s CE when 'White Horse Hill' is mentioned in documents 32. stylised depictions: mô tả cách
from the nearby Abbey of Abingdon, and the first reference to điệu
the horse itself is soon after, in 1190 CE. However, the carving 33. a date for the horse's construction:
is believed to date back much further than that. Due to the niên đại cho việc xây dựng/thực
hiện/khắc ngựa
similarity of the Uffington White Horse to the stylised
34. tie in with (phV): to match or agree
depictions of horses on 1st century BCE coins, it had been with sth: phù hợp với
thought that the creature must also date to that period. 35. tribal (adj, C1): thuộc về bộ tộc, bộ
lạc => tribe (n)
Bằng chứng sớm nhất về một con ngựa ở Uffington là từ 36. emblem (n): a design or picture
những năm sau 1970 sau Công nguyên khi 'Đồi ngựa trắng' that represents a country or an
được đề cập trong các tài liệu từ Tu viện Abingdon gần đó, và organization: biểu tượng, vật
tượng trưng, quốc huy
tài liệu tham khảo đầu tiên về chính con ngựa là ngay sau đó, 37. may have been carried out:
vào năm 1190 sau Công nguyên. Tuy nhiên, hình khắc được Cấu trúc: Modal verb + have +
cho là có niên đại xa hơn thế nhiều. Do sự tương đồng của Vpp: Diễn đạt một khả năng có thể
Ngựa trắng Uffington với các mô tả cách điệu về ngựa trên ở quá khứ song người nói không
đồng xu thế kỷ thứ 1 trước Công nguyên, người ta cho rằng dám chắc.
sinh vật này cũng phải có niên đại vào thời kỳ đó. It may have rained last night, but
I'm not sure.
Trời có thể đã mưa đêm qua,
G. However, in 1995 Optically Stimulated Luminescence nhưng tôi không chắc lắm.
(OSL) testing was carried out by the Oxford Archaeological 1. Could have + pp: Lẽ ra đã có thể (trên thực tế
Unit on soil from two of the lower layers of the horse's body, là không)

He could have gotten the ticket for the concert

and from another cut near the base. The result was a date for last night. (Lẽ ra anh ấy đã có thể có được tấm
the horse's construction somewhere between 1400 and 600 vé đi xem hòa nhạc tối qua.)
2. Might have been + V-ing: Có lẽ lúc ấy đang.
BCE - in other words, it had a Late Bronze Age or Early Iron I didn't hear the telephone ring, I might have
Age origin. been sleeping at that time. (Tôi không nghe
tiếng chuông điện thoại, có lẽ lúc ấy tôi đang
ngủ.)
Tuy nhiên, vào 1995, giám định OSL thực hiện bởi đơn vị * Should have + pp: Lẽ ra phải, lẽ ra nên (Chỉ
một việc lẽ ra đã phải xảy ra trong quá khứ
Khảo cổ học Oxford trên đất lấy từ từ hai lớp trong số các lớp nhưng vì lý do nào đó lại không xảy ra.)
Maria shouldn't have called John last night. (Lẽ
bên dưới của cơ thể con ngựa và từ một vết cắt khác gần ra Maria không nên gọi cho John tối qua.)
phần nền. Kết quả là xác định niên đại xây dựng con ngựa là * Must have + pp: hẳn là đã (Chỉ sự suy đoán
logic dựa trên những hiện tượng có thật ở quá
ở đâu đó giữa năm 1400 và 600 trước Công nguyên - nói cách khứ).
khác, nó có nguồn gốc từ cuối thời kỳ Đồ Đồng hoặc đầu thời The grass is wet. It must have rained last night.
(Cỏ bị ướt. Hẳn là trời đã mưa đêm qua).
kỳ đồ sắt. - Must have been V-ing: hẳn lúc ấy đang.
I didn't hear you knock, I must have been
gardening behind the house. (Tôi không nghe
H. The latter end of this date range would tie the carving of thấy tiếng gõ, hẳn là lúc ấy tôi đang làm vườn
phía sau nhà.)
the horse in with occupation of the nearby Uffington hillfort, 38. ritual (n, C1): a series of actions
indicating that it may represent a tribal emblem marking the that are always performed in the
land of the inhabitants of the hillfort. Alternatively, the carving same way, especially as part of a
may have been carried out during a Bronze or Iron Age ritual. religious ceremony: nghi thức, nghi
Some researchers see the horse as representing the Celtic*** lễ
39. had great ritual and economic
horse goddess Epona, who was worshipped as a protector of
significance (cụm hay): có ý nghĩa
horses and for her associations with fertility. However, the cult kinh tế và nghi lễ to lớn
of Epona was not imported from Gaul (France) until around 40. attest (v): to show or prove that
the first century CE. This date is at least six centuries after the something is true = bear/give
Uffington Horse was probably carved. Nevertheless, the witness = prove
horse had great ritual and economic significance during the 41. depiction (n): the act of showing
somebody/ something in a
Bronze and Iron Ages as attested by its depictions on particular way in words or pictures,
jewellery and other metal objects. It is possible that the especially in a work of art: mô tả,
carving represents a goddess in native mythology, such as miêu tả
Rhiannon, described in later Welsh mythology as a beautiful 42. a goddess in native mythology:
woman dressed in gold and riding a white horse. một nữ thần trong thần thoại bản
địa
Gần cuối niên đại này có thể gắn việc khắc hình con ngựa với 43. were never intended to be
anything more than temporary
sự chiếm đóng pháo đài Uffington gần đó, cho thấy rằng nó gestures (cụm hay, câu bị động):
có thể tượng trưng cho một biểu tượng của bộ lạc đánh dấu chưa bao giờ có ý định (là cái gì)
vùng đất của cư dân ở pháo đài trên đồi. Ngoài ra, việc chạm hơn là/ngoài việc là (cái gì)
khắc có lẽ là được thực hiện trong nghi lễ thời kỳ Đồ Đồng
hoặc thời kỳ Đồ Sắt. Một số nhà nghiên cứu coi ngựa là đại
diện cho nữ thần ngựa Epona của người Celtic, người được
tôn thờ như thần bảo vệ loài ngựa và sự liên hệ của thần này
tới khả năng sinh sản. Tuy nhiên, sự sùng bái Epona không
được truyền bá từ Gaul (Pháp) cho đến khoảng thế kỷ thứ
nhất sau công nguyên. Niên đại này ít nhất là sáu thế kỷ sau
thời gian Ngựa Uffington được chạm khắc. Tuy nhiên, ngựa
có ý nghĩa kinh tế và nghi lễ to lớn trong thời đại Đồ Đồng và
Đồ Sắt được chứng thực qua các mô tả về nó trên đồ trang
sức và các đồ vật bằng kim loại khác. Có thể bức chạm khắc
tượng trưng cho một nữ thần trong thần thoại bản địa, chẳng
hạn như Rhiannon, được mô tả trong thần thoại xứ Wales sau
này là một người phụ nữ xinh đẹp mặc áo vàng và cưỡi một
con ngựa trắng.
K. The fact that geoglyphs can disappear easily along with 44. glimpse (n): a sight of
somebody/something for a very
their associated rituals and meaning indicates that they were
short time
never intended to be anything more than temporary gestures. glimpse into (sth) (phrase, C1): a
But this does not lessen their importance. These giant short experience of something that
carvings are a fascinating glimpse into the minds of their helps you to understand it: ngắm
creators and how they viewed the landscape in which they nhìn, thử nghiệm
lived
Thực tế là nhân vật khổng lồ có thể biến mất dễ dàng cùng

với các nghi lễ và ý nghĩa liên quan của chúng cho thấy rằng
chúng không từng được tạo ra để vượt xa hơn những hình vẽ
nhất thời. Nhưng điều này không làm giảm tầm quan trọng
của chúng. Những hình khắc khổng lồ này là một góc nhìn thú
vị về trí tuệ của những người tạo ra chúng và cách họ ngắm
nhìn phong cảnh nơi họ ở.

PASSAGE 2
I contain multitudes
Wendy Moore reviews Ed Yong’s book about microbes

Wendy Moore nhận xét quyển sách về vi sinh vật của Ed Young.

Microbes, most of them bacteria, have populated this planet since 1. populate (v): to live in an area and
long before animal life developed and they will outlive us. Invisible form its population = inhabit, reside,
to the naked eye, they are ubiquitous. They inhabit the soil, air, live, stay: sinh sống, cư trú
Population (n): dân số, dân cư
rocks and water and are present within every form of life, from
2. outlive sb: to live longer than
seaweed and coral to dogs and humans. And, as Yong explains in somebody: sống lâu hơn
his utterly absorbing and hugely important book we mess with them 3. ubiquitous (adj): seeming to be
at our peril. everywhere popular, widespread: khắp
nơi, phổ biến
Vi sinh vật, mà phần lớn là vi khuẩn, đã cư trú trên hành tin này từ 4. utterly (C1) (adv): extremely/
rất lâu trước khi sự sống của động vật phát triển và chúng sẽ còn completely
tồn tại lâu hơn chúng ta. Không thể nhìn thấy bằng mắt thường, 5. absorbing: = fascinating: thu hút =
chúng ở khắp mọi nơi. Chúng sống trong đất, không khí, đá và enthralling
nước và tồn tại ở mọi hình thức sống, từ tảo biển và san hô cho tới 6. peril: serious danger: nguy hiểm
chó và con người. Và, theo như Young giải thích trong quyển sách in peril The country's economy is now
in grave peril.
cực kỳ quan trọng và hoàn toàn cuốn hút, chúng ta gặp nguy hiểm
peril of doing something We face the
khi liên quan đến chúng. immediate peril of being bought out by
Every species has its own colony of microbes, called a another company.
‘microbiome’, and these microbes vary not only between species peril (of something): the fact of
but also between individuals and within different parts of each something being dangerous or harmful:
individual. What is amazing is that while the number of human cells sự nguy hiểm của…
in the average person is about 30 trillion, the number of microbial Idioms: do something at your (own)
ones is higher – about 39 trillion. At best, Yong informs us, we are peril (used to warn somebody that if
only 50 per cent human. Indeed, some scientists even suggest we they do something, it may be
should think of each species and its microbes as a single unit, dangerous or cause them problems):
dubbed a ‘holobiont’. gặp nguy hiểm khi làm việc gì
7. mess with somebody/something
(ph.V): to involve in something harmful:
Mỗi một loài có khuẩn lạc vi sinh vật riêng của nó, được gọi là “hệ dính dáng, liên quan đến việc nguy
vi sinh vật”, và những vi sinh vật này khác nhau không chỉ giữa các hiểm nào đó
loài mà còn giữa các cá thể và trong các bộ phận khác nhau của
mỗi cá thể. Điều ngạc nhiên là trong khi số lượng tế bào của con
người trung bình là khoảng 30 nghìn tỉ, thì số lượng tế bào vi sinh
vật cao hơn, khoảng 39 nghìn tỉ. Bằng hết khả năng của mình,
Young cho chúng ta biết rằng, chúng ta chỉ có 50% là con người.
Thật vậy, một số nhà khoa học thậm chí đề nghị rằng chúng ta nên
suy nghĩ về từng loài và vi sinh vật của loài đó như là một thể
thống nhất, gọi tên là “đơn vị sinh thái”.
In each human there are microbes that live only in the stomach, the 8. by and large: when everything
mouth or the armpit and by and large they do so peacefully. So about a situation is considered
‘bad’ microbes are just microbes out of context. Microbes that sit together, in general (Idiom): về tổng
contentedly in the human gut (where there are more microbes than thể, nói chung, xét hết mọi khía cạnh =
there are stars in the galaxy) can become deadly if they find their at large
way into the bloodstream. These communities are constantly 9. contentedly (adj): sastifactorily:
changing too. The right hand shares just one sixth of its microbes thỏa mãn, hài long -> contented (adj)
with the left hand. And, of course, we are surrounded by microbes. 10. armpit (n): nách
Every time we eat, we swallow a million microbes in each gram of 11. out of context: without the
food; we are continually swapping microbes with other humans, surrounding words or circumstances
and so not fully understandable: nằm
pets and the world at large.
ngoài bối cảnh, chưa được hiểu rõ
12. contentedly: sastifactorily: thoản
mãn, hài lòng

Trong mỗi con người có các vi sinh vật chỉ sống trong dạ dày, 13. swallow: (B2, v): to cause food,
miệng hoặc nách và nhìn chung thì chúng sinh sống rất hòa bình. drink, pills, o move from your mouth
Vì vậy, những vi sinh vật “xấu” chỉ là những vi sinh vật chưa được into your stomach by using the muscles
hiểu rõ. Các vi sinh vật hài lòng cư trú trong đường ruột của con of your throat: nuốt
người (nơi có nhiều vi sinh vật hơn cả sao trên dãy ngân hà) có thể 14. swap (C1, v) = to give something
and be given something else instead =
trở nên chết người nếu chúng đi vào hệ tuần hoàn. Những cộng
exchange/trade: trao đổi
đồng này này cũng thay đổi không ngừng. Tay phải cùng chia sẻ
với tay trái một lượng vi sinh vật bằng 1/6 so nó. Và, dĩ nhiên là,
chúng ta đang bị bao vây bởi vi sinh vật. Mỗi khi chúng ta ăn,
chúng ta nuốt cả triệu vi sinh vật trong mỗi gam thức ăn, chúng ta
không ngừng trao đổi vi sinh vật với những người khác, thú cưng
và cả thế giới nói chung.
It’s a fascinating topic and Yong, a young British science journalist, 15. adept (adj): skilled = expert, good,
is an extraordinarily adept guide. Writing with lightness and proficient, skilful: khéo léo
panache, he has a knack of explaining complex science in terms 16. panache (n): khoa trương
17. knack (n): bent, skill: khiếu, sở
that are both easy to understand and totally enthralling. Yong is on
trường
a mission. Leading us gently by the hand, he takes us into the a knack for/of/to + Ving
world of microbes – a bizarre, alien planet – in a bid to persuade us 18. enthralling: bewitch, fascinating:
to love them as much as he does. By the end, we do. cuốn hút, lôi cuốn
19. bizarre (adj): very strange, unusual
Đây là một chủ đề thú vị và Yong, một nhà viết báo khoa học trẻ 20. alien (adj): different, from
người Anh là một người dẫn dắt cực kỳ khéo léo. Bằng lối viết nhẹ somewhere else: khác lạ, ngoại lai
nhàng và khoa trương, ông có sở trường giải thích những vấn đề 21. in a bid to: in an attempt to achieve
khoa học phức tạp theo cách vừa dễ hiểu vừa cực kỳ lôi cuốn. or get something: nỗ lực, cố gắng để
Yong đang thực hiện một sứ mệnh. Dẫn dắt chúng ta nhẹ nhàng đạt được điều gì
bằng ngòi bút của mình, ông đưa chúng ta vào thế giới vi sinh vật –
một hành tinh kỳ lạ, khác thường – nhằm cố gắng thuyết phục
chúng ta yêu mến giới vi sinh vật nhiều như ông. Và cuối cùng thì
chúng ta cũng thấy yêu chúng.
For most of human history we had no idea that microbes existed. 22. potent: very powerful, forceful, or
The first man to see these extraordinarily potent creatures was a effective: mạnh mẽ, hiệu quả
Dutch lens-maker called Antony van Leeuwenhoek in the 1670s. 23. teem with something (ph.V):
Using microscopes of his own design that could magnify up to 270 contain large numbers of animals or
times, he examined a drop of water from a nearby lake and found it people: chứa nhiều = to be full of
teeming with tiny creatures he called ‘animalcules’. It wasn’t until something
nearly two hundred years later that the research of French biologist
Louis Pasteur indicated that some microbes caused disease. It was
Pasteur’s ‘germ theory’ that gave bacteria the poor image that
endures today.
Trong phần lớn lịch sử của loài người, chúng ta không hề biết có vi
sinh vật tồn tại. Người đầu tiên nhìn thấy những sinh vật cực kỳ
mạnh mẽ này là một người làm thấu kính quốc tịch Hà Lan có tên
là Antony van Leeuwenhoek vào những năm 1670. Bằng cách
dùng những cái kính hiển vi do chính ông thiết kế có khả năng
phóng đại lên đến 270 lần, ông đã khảo sát một giọt nước lấy từ
cái hồ lân cận và nhận ra rằng nó chứa đầy những sinh vật bé xíu
mà ông gọi là “vi động vật”. Mãi cho đến gần hai trăm năm sau,
nghiên cứu của nhà sinh vật học người Pháp là Louis Pasteur mới
cho thấy rằng một số những vi sinh vật nhỏ chính là tác nhân gây

ra bệnh. Chính “lý thuyết vi trùng” của Pasteur đã tạo cho vi khuẩn
những hình ảnh thảm hại kéo dài đến ngày nay.
Yong’s book is in many ways a plea for microbial tolerance,

24. tolerance (C1, n): chịu đựng, dung
pointing out that while fewer than one hundred species of bacteria
nạp
bring disease, many thousands more play a vital role in maintaining ð tolerate (C1, v):
our health. The book also acknowledges that our attitude towards 25. acknowledges (v): to accept that
bacteria is not a simple one. We tend to see the dangers posed by something is true = recognize,
bacteria, yet at the same time we are sold yoghurts and drinks that admit: công nhận, thừa nhận
supposedly nurture ‘friendly’ bacteria. In reality, says Yong,
bacteria should not be viewed as either friends or foes, villains or 26. supposedly (C1): allegedly,
heroes. Instead we should realise we have a symbiotic purportedly: giả định, giả sử, xem như
relationship, that can be mutually beneficial or mutually destructive. là
27. foes (n) = enemy: kẻ thù
Sách của Yong bằng nhiều cách khác nhau chính là sự biện hộ 28. symbiotic relationship: quan hệ
cho những gì mà vi sinh vật phải gánh chịu, ông chỉ ra rằng trong cộng sinh
khi chỉ có chưa tới 100 loài vi khuẩn mang lại bệnh tật, thì hàng
ngàn vi khuẩn đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe
của chúng ta. Quyển sách cũng công nhận rằng thái độ của chúng
ta đối với vi khuẩn không phải đơn giản. Chúng ta có xu hướng
nhìn thấy những nguy hiểm do vi khuẩn gây ra, song cùng lúc đó
chúng ta lại bán sữa chua và các loại thức uống được xem là có
chứa những vi khuẩn “thân thiện”. Trong thực tế, Yong nói, vi
khuẩn không nên được xem như là bạn hay là thù, kẻ giết người
hay là anh hùng. Thay vào đó, chúng ta nên nhận ra rằng chúng ta
có mối quan hệ cộng sinh, tức là cùng có lợi hoặc cùng có hại lẫn
nhau.
What then do these millions of organisms do? The answer is pretty

29. unravel (v): discover: khám phá,
much everything. New research is now unravelling the ways in
làm sáng tỏ,
which bacteria aid digestion, regulate our immune systems, 30. digestion (C1, n): to change food in
eliminate toxins, produce vitamins, affect our behaviour and even your stomach into substances that your
combat obesity. ‘They actually help us become who we are,’ says body can use sự tiêu hóa -> digest (v)
Yong. But we are facing a growing problem. Our obsession with 31. regulate (C1,v): to control
hygiene, our overuse of antibiotics and our unhealthy, low-fibre something: điều hòa, kiểm soát
diets are disrupting the bacterial balance and may be responsible 32. immune systems: hệ miễn dịch
for soaring rates of allergies and immune problems, such as 33. eliminate (C1, v): to remove or take
inflammatory bowel disease (IBD). away someone or something: loại bỏ
34. combat something (C1, v): to stop
Vậy thì khi đó hàng triệu những sinh vật này làm gì? Câu trả lời là something unpleasant or harmful,
hầu như mọi thứ. Những nghiên cứu mới hiện nay đang làm sáng fight: chiến đấu = fight, fight sth off.
tỏ cách thức vi khuẩn hỗ trợ quá trình tiêu hóa, điều hòa hệ miễn 35. obsession (B2, n): something or
dịch, loại bỏ độc tố, sản xuất vitamin, tác động đến hành vi của someone that you think about all the
time: sự ám ảnh
chúng ta và thậm chí là chiến đấu với căn bệnh béo phì. “Chúng
36. inflammatory (adj): causing or
thực sự giúp chúng ta trở thành chúng ta như bây giờ”, Yong nói. related to swelling and pain in the body:
Nhưng chúng ta đang phải đối với một vấn đề ngày càng lớn. Sự viêm nhiễm
ám ảnh của chúng ta đối với vấn đề vệ sinh, việc lạm dụng thuốc
kháng sinh và khẩu phần ăn ít chất xơ, không lành mạnh đang phá 37. turns something upside down
hủy cân bằng vi khuẩn và có thể vì thế phải chịu trách nhiệm về (idiom): to (cause something to) change
việc tăng mạnh tỉ lệ tăng các bệnh về miễn dịch và dị ứng, ví dụ completely and in a bad way, to search
như bệnh viêm ruột. everywhere for something, sometimes
leaving a place very untidy: lật ngược,
làm đảo lộn
The most recent research actually turns accepted norms upside 38. keep sthing at bay (v): attack: tấn
down. For example, there are studies indicating that the excessive công
use of household detergents and antibacterial products actually 39. norm (n): standards, criteria: tiêu
destroys the microbes that normally keep the more dangerous chuẩn, chuẩn mực
germs at bay. Other studies show that keeping a dog as a pet
gives children early exposure to a diverse range of bacteria, which
may help protect them against allergies later.
Nghiên cứu mới đây nhất thực sự đã làm đảo lộn các chuẩn mực
đã từng được thừa nhận. Ví dụ, có nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng
việc sử dụng quá mức các chất tẩy rửa trong gia đình và các sản
phẩm kháng khuẩn thật sự tiêu diệt những vi sinh vật mà thường
tấn công các loài vi khuẩn nguy hiểm hơn. Những nghiên cứu khác
cho thấy rằng nuôi chó làm thú cưng làm cho trẻ tiếp xúc sớm với
đa dạng các loài vi khuẩn có thể giúp bảo vệ trẻ khỏi những căn
bệnh dị ứng sau này.
40. decidedly (adv): undoubtedly,
The readers of Yong’s book must be prepared for a decidedly certainly
unglamorous world. Among the less appealing case studies is one
about a fungus that is wiping out entire populations of frogs and 41. unglamorous (adj): not glamorous
that can be halted by a rare microbial bacterium. Another is about = especially unattractive and
squid that carry luminescent bacteria that protect them against unexciting: hào nhoáng, hoa mỹ, say
predators. However, if you can overcome your distaste for some of đắm
the investigations, the reasons for Yong’s enthusiasm become
clear. The microbial world is a place of wonder. Already, in an 42. halt (v): stop = block: chặn, ngăn
attempt to stop mosquitoes spreading dengue fever – a disease chặn
that infects 400 million people a year – mosquitoes are being
43. luminescent (adj): producing light
loaded with a bacterium to block the disease. In the future, our without being heated: phát sáng (không
ability to manipulate microbes means we could construct buildings dùng nhiệt)
with useful microbes built into their walls to fight off infections. Just
imagine a neonatal hospital ward coated in a specially mixed 44. distaste (n): a dislike of something
cocktail of microbes so that babies get the best start in life. that you find unpleasant or
unacceptable: sự ghét bỏ
Độc giả sách của Yong cần phải chuẩn bị để đón nhận một thế giới
chắc chắn là không hoa mỹ. Trong số các nghiên cứu chuyên sâu 45. block (C2, v): to stop something
về một đối tượng cụ thể ít hấp dẫn là một nghiên cứu về một loại from happening or succeeding: ngăn
nấm đang tàn sát quần thể ếch và việc đó có thể được ngăn chặn chặn
một một loài vi khuẩn vi sinh hiếm gặp. Một nghiên cứu khác về
46. fight something off: to free yourself
loài mực có mang vi khuẩn phát sáng giúp bảo vệ chúng khỏi from an illness: ngăn chặn, chống lại,
những kẻ săn mồi. Tuy nhiên, nếu bạn có thể vượt qua thái độ bảo vệ khỏi (bệnh tật)
ghét bỏ đối với một số nghiên cứu, sẽ thấy lý do cho sự nhiệt tình
của Yong trở nên rõ ràng. Thế giới vi sinh vật là một xứ sở thần 47. neonatal hospital (n): hospital for
tiên. Đã từng, trong một nỗ lực để ngăn chặn muỗi lan truyền bệnh children: bệnh viện nhi
sốt xuất huyết – căn bệnh lây nhiễm 400 triệu người mỗi năm –
muỗi được mang một loại vi sinh vật có tác dụng chặn đứng dịch
bệnh. Trong tương lai, khả năng chúng ta điều khiển vi sinh vật
cũng đồng nghĩa với việc chúng ta có thể thiết kế nên những tòa
nhà có chứa vi sinh vật có ích được tích hợp vào tường để chống
lại sự lây nhiễm bệnh. Hãy tưởng tượng một phòng ở bệnh viện nhi
được phủ một hỗn hợp các loại vi khuẩn được trộn lẫn đặc biệt để
những trẻ em có một khởi đầu tốt nhất trong đời.

HOW TO MAKE
WISE DECISIONS
PHÂN TÍCH CẤU TRÚC CÂU
A. Across cultures, wisdom has been considered one of the most revered human qualities. Although the
truly wise may seem few and far between, empirical research examining wisdom suggests that it isn’t
an exceptional trait possessed by a small handful of bearded philosophers after all – in fact, the latest
studies suggest that most of us have the ability to make wise decisions, given the right context.
• revere=idolize
few and far between (idiom): ít thấy
Trên khắp các nền văn hóa, trí tuệ đã được coi là một trong những phẩm chất con người được tôn
kính nhất. Mặc dù sự khôn ngoan thực sự có vẻ ít thấy, nghiên cứu thực nghiệm kiểm tra sự khôn
ngoan cho thấy rằng đó không phải là một đặc điểm chỉ được sở hữu bởi một số ít triết gia có râu – trên
thực tế, các nghiên cứu mới nhất cho thấy rằng hầu hết chúng ta đều có khả năng đưa ra quyết định
khôn ngoan, trong bối cảnh phù hợp.
B. ‘It appears that experiential, situational, and cultural factors are even more powerful in shaping wisdom
than previously imagined,’ says Associate Professor Igor Grossmann of the University of Waterloo in
Ontario, Canada. “Recent empirical findings from cognitive, developmental, social, and personality
psychology cumulatively suggest that people’s ability to reason wisely varies dramatically across
experiential and situational contexts. Understanding the role of such contextual factors offers unique
insights into understanding wisdom in daily life, as well as how it can be enhanced and taught.’
Phó giáo sư Igor Grossmann thuộc Đại học Waterloo ở Ontario, Canada cho biết: “Có vẻ như các yếu tố
kinh nghiệm, tình huống và văn hóa có tác động mạnh mẽ trong việc hình thành trí tuệ hơn so với tưởng
tượng trước đây. “Những phát hiện thực nghiệm gần đây từ tâm lý học nhận thức, phát triển, xã hội và
nhân cách tích lũy cho thấy khả năng suy luận khôn ngoan của con người thay đổi đáng kể giữa các bối
cảnh và tình huống. Hiểu được vai trò của các yếu tố ngữ cảnh cho chúng ta những cái nhìn độc đáo
để hiểu được trí tuệ trong cuộc sống hàng ngày, cũng như cách nâng cao và truyền đạt nó như thế nào. ‘
C. It seems that it’s not so much that some people simply possess wisdom and others lack it, but that our
ability to reason wisely depends on a variety of external factors. ‘It is impossible to characterize thought
processes attributed to wisdom without considering the role of contextual factors,’ explains Grossmann.
‘In other words, wisdom is not solely an “inner quality” but rather unfolds as a function of situations
people happen to be in. Some situations are more likely to promote wisdom than others.
• unfold (verb) /ʌnˈfəʊld/: bộc lộ
Trí tuệ không có nhiều, một số người có nhưng những người khác thì không, nhưng khả năng suy luận
khôn ngoan của chúng ta phụ thuộc vào nhiều yếu tố bên ngoài. Grossmann giải thích: “Không thể mô tả
quá trình suy nghĩ sử dụng trí thông minh mà không xem xét vai trò của các yếu tố ngữ cảnh. Nói cách
khác, trí tuệ không chỉ là “phẩm chất bên trong” mà còn bộc lộ ra ngoài khi con người gặp phải các tình
huống khác nhau. Một số tình huống có nhiều khả năng khích lệ chúng ta sử dụng trí tuệ hơn những tình
huống khác.
D. Coming up with a definition of wisdom is challenging, but Grossmann and his colleagues have
identified four key characteristics as part of a framework of wise reasoning. One is intellectual humility or
recognition of the limits of our own knowledge, and another is appreciation of perspectives wider than the
issue at hand. Sensitivity to the possibility of change in social relations is also key, along with
compromise or integration of different attitudes and beliefs.
• humility (noun) /hjuːˈmɪləti/: sự khiêm tốn

ENG: the quality of not thinking that you are better than other people
Việc đưa ra một định nghĩa về sự khôn ngoan là một điều khó khăn, nhưng Grossmann và các đồng
nghiệp của ông đã xác định được bốn đặc điểm chính như một phần của khuôn khổ lý luận khôn ngoan.
Một là sự khiêm tốn về trí tuệ hoặc sự thừa nhận các giới hạn của kiến thức của mình, hai là sự đánh
giá cao các quan điểm rộng hơn vấn đề hiện tại. Ba là sự nhạy cảm trong việc thay đổi phù hợp với quan
hệ xã hội, cùng với bốn là sự thỏa hiệp hoặc tích hợp các thái độ và niềm tin khác nhau.
E. Grossmann and his colleagues have also found that one of the most reliable ways to support wisdom in
our own day-to-day decisions is to look at scenarios from a third-party perspective, as though giving
advice to a friend. Research suggests that when adopting a first-person viewpoint we focus on the focal
features of the environment and when we adopt a third-person, observer viewpoint we reason more
broadly and focus more on interpersonal and moral ideals such as justice and impartiality. Looking at
problems from this more expansive viewpoint appears to foster cognitive processes related to wise
decisions
• impartiality (noun) /ˌɪmˌpɑːʃiˈæləti/: không thiên vị

ENG: the fact of not supporting one person or group more than another
• foster (verb) /ˈfɒstə(r)/: thúc đẩy

ENG: to encourage something to develop
Grossmann và các đồng nghiệp của ông cũng đã phát hiện ra rằng một trong những cách đáng tin cậy
nhất để hỗ trợ sự khôn ngoan trong các quyết định hàng ngày đó là xem xét các tình huống từ quan
điểm của bên thứ ba, giống như khi chúng ta đưa lời khuyên cho một người bạn. Nghiên cứu cho thấy
rằng khi áp dụng quan điểm của người thứ nhất, chúng ta tập trung vào các đặc điểm chính của môi
trường và khi sử dụng quan điểm của người thứ ba, chúng ta suy luận rộng hơn và tập trung nhiều hơn
vào những điều lý tưởng cho cá nhân và đạo đức như công bằng và không thiên vị. Xem xét các vấn đề
từ quan điểm mở rộng hơn này dường như thúc đẩy các quá trình nhận thức liên quan đến các quyết
định khôn ngoan
F. What are we to do, then, when confronted with situations like a disagreement with a spouse or
negotiating a contract at work, that require us to take a personal stake? Grossmann argues that even
when we aren’t able to change the situation, we can still evaluate these experiences from different
perspectives.
Vậy chúng ta phải làm gì khi đối mặt với những tình huống như bất đồng với vợ / chồng hoặc thương
lượng hợp đồng tại nơi làm việc, đòi hỏi chúng ta phải đánh cược cá nhân? Grossmann lập luận rằng
ngay cả khi chúng ta không thể thay đổi tình hình, chúng ta vẫn có thể đánh giá những trải nghiệm này từ
các khía cạnh khác nhau.
What are we to do: used to ask how something can be done; used to say or ask what someone
should do or what should happen: What am I to tell her?
G. For example, in one experiment that took place during the peak of a recent economic recession,
graduating college seniors were asked to reflect on their job prospects. The students were instructed to
imagine their career either ‘as if you were a distant observer’ or ‘before your own eyes as if you were
right there’. Participants in the group assigned to the ‘distant observer’ role displayed more wisdom-
related reasoning (intellectual humility and recognition of change) than did participants in the control
group.
Ví dụ, trong một thử nghiệm diễn ra trong thời kỳ đỉnh điểm của cuộc suy thoái kinh tế gần đây, sinh
viên năm cuối tốt nghiệp đại học được yêu cầu phản ánh về triển vọng công việc của họ. Các sinh viên
được hướng dẫn để tưởng tượng nghề nghiệp của họ "như thể bạn là một người quan sát ở xa" hoặc
"trước mắt bạn như thể bạn đang ở ngay đó". Những người tham gia trong nhóm được giao cho vai trò
'người quan sát từ xa' thể hiện nhiều lý luận liên quan đến trí tuệ (sự khiêm tốn về trí tuệ và nhận biết sự
thay đổi) so với những người tham gia trong nhóm đối chứng.
H. In another study, couples in long-term romantic relationships were instructed to visualize an

unresolved relationship conflict either through the eyes of an outsider or from their own perspective.
Participants then discussed the incident with their partner for 10 minutes, after which they wrote down
their thoughts about it. Couples in the ‘other’s eyes’ condition were significantly more likely to rely on wise
reasoning – recognizing others’ perspectives and searching for a compromise – compared to the
couples in the egocentric condition.
Trong một nghiên cứu khác, các cặp vợ chồng có mối quan hệ lãng mạn lâu dài được hướng dẫn cách
hình dung một mối quan hệ xung đột chưa được giải quyết thông qua con mắt của người ngoài cuộc
hoặc từ quan điểm của chính họ. Sau đó, những người tham gia thảo luận về sự việc với đối tác của họ
trong 10 phút, sau đó họ viết ra suy nghĩ của mình về nó. Các cặp vợ chồng trong tình trạng "đôi mắt của
người khác" có nhiều khả năng dựa vào lý luận khôn ngoan - nhận ra quan điểm của người khác và tìm
kiếm một sự thỏa hiệp - so với các cặp vợ chồng trong tình trạng vị kỷ.
I. Ego-decentering promotes greater focus on others and enables a bigger picture, conceptual view of
the experience, affording recognition of intellectual humility and change,’ says Grossmann. We might
associate wisdom with intelligence or particular personality traits, but research shows only a small
positive relationship between wise thinking and crystallized intelligence and the personality traits of
openness and agreeableness. ‘It is remarkable how much people can vary in their wisdom from one
situation to the next, and how much stronger such contextual effects are for understanding the
relationship between wise judgment and its social and affective outcomes as compared to the generalized
“traits”,’ Grossmann explains. ‘That is, knowing how wisely a person behaves in a given situation is more
informative for understanding their emotions or likelihood to forgive [or] retaliate as compared to
knowing whether the person may be wise “in general”.’
Grossmann cho biết: Tách rời cái thúc đẩy sự tập trung nhiều hơn vào những người khác và mang lại
bức tranh toàn cảnh hơn, cái nhìn khái niệm về trải nghiệm, ghi nhận sự khiêm tốn và thay đổi trí tuệ.
Chúng ta có thể kết hợp trí tuệ với trí thông minh hoặc các đặc điểm tính cách cụ thể, nhưng nghiên
cứu chỉ cho thấy mối quan hệ tích cực nhỏ giữa tư duy khôn ngoan và trí thông minh kết tinh và các
đặc điểm tính cách cởi mở và dễ chịu. 'Điều đáng chú ý là mọi người có thể thay đổi trí tuệ của họ ở
mức độ nào trong từng tình huống và tác động bối cảnh đó mạnh hơn bao nhiêu đối với việc hiểu mối
quan hệ giữa phán đoán khôn ngoan và kết quả xã hội và tình cảm của nó so với các "đặc điểm" chung
chung, " Grossmann giải thích. "Nghĩa là, biết một người cư xử khôn ngoan như thế nào trong một tình
huống nhất định sẽ có nhiều thông tin hơn để hiểu được cảm xúc hoặc khả năng họ tha thứ [hoặc] trả
đũa so với việc biết liệu người đó có thể khôn ngoan" nói chung "hay không."
TEST 3-CAMBRIDGE 16
ROMAN SHIPBUILDING AND NAVIGATION

VIỆC ĐÓNG TÀU VÀ ĐỊNH HƯỚNG ĐI BIỂN CỦA NGƯỜI LA MÃ
Shipbuilding today is based on science and ships are built using 1, Base on = dựa vào, căn cứ vào
computers and sophisticated tools. Shipbuilding in ancient Rome, Base something on/upon
however, was more of an art relying on estimation, inherited something: if you base something
techniques and personal experience. The Romans were not on facts or ideas, you use those
traditionally sailors but mostly land-based people, who learned to facts or ideas to develop it.
build ships from the people that they conquered, namely the Dạng bị động: be based on:
Greeks and the Egyptians. Eg. The film is based on a real-life
story.
Việc đóng tàu ngày nay dựa trên cơ sở khoa học và tàu được chế 2, Sophisticated tools = các
tạo bằng máy tính và các công cụ tinh vi. Tuy nhiên, việc đóng tàu công cụ tinh vi, phức tạp, công
ở thời La Mã cổ đại là một nghệ thuật dựa trên sự ước lượng, kỹ phu:
thuật được kế thừa và kinh nghiệm cá nhân. Theo truyền thống, SYN: complex, complicated,
người La Mã không phải là thủy thủ mà sống trên cạn là chủ yếu, difficult
họ học cách đóng tàu từ những người mà họ đã chinh phục, cụ thể Sophisticated tools: if a tool is
là người Hy Lạp và người Ai Cập. sophisticated, it is complicated or
made with great skill.
There are a few surviving written documents that give descriptions Tool = instrument, implement,
and representations of ancient Roman ships, including the sails device, means
and rigging. Excavated vessels also provide some clues about 3, Estimation = sự đánh giá, sự
ancient shipbuilding techniques. Studies of these have taught us ước lượng (a guess or calculation
that ancient Roman shipbuilders built the outer hull first, then about the cost, size, value, etc. of
proceeded with the frame and the rest of the ship. Planks used to something)

build the outer hull were initially sewn together. Starting from the SYN: approximation, estimate,
6th century BCE, they were fixed using a method called mortise and assessment, valuation
tenon, whereby one plank locked into another without the need for 4, inherited techniques = các kỹ
stitching. Then in the first centuries of the current era, thuật được thừa kế
Mediterranean shipbuilders shifted to another shipbuilding Inherit = kế tục, thừa kế, thừa
method, still in use today, which consisted of building the frame first hưởng (to receive money,
and then proceeding with the hull and the other components of the property etc from someone after
ship. This method was more systematic and dramatically shortened they have died)
ship construction times. The ancient Romans built large merchant E.g. He inherited a fortune from
ships and warships whose size and technology his grandmother.
were unequalled until the 16th century CE. SYN: receive, get, come into,
accede to
Một số tài liệu viết tay còn sót lại đưa ra các mô tả và hình ảnh đại Technique = kỹ thuật (SYN:
diện của các con tàu La Mã cổ đại, bao gồm cả cánh buồm và dây method, way, means)
chằng buộc. Các con tàu được khai quật cũng cung cấp một số 5, sailors = lính thuỷ thủ, người
manh mối về kỹ thuật đóng tàu cổ đại. Các nghiên cứu về những chuyên đi biển (someone who
điều này đã cho chúng ta biết rằng những người đóng tàu La Mã works on a ship)
cổ đại đã chế tạo phần vỏ ngoài của con tàu trước, sau đó mới làm 6, conquer (v) = xâm chiếm,
phần khung và phần còn lại của con tàu. Các tấm ván được sử chiến thắng, chinh phục, chế ngự
dụng để làm vỏ tàu ban đầu được khâu lại với nhau. Kể từ thế kỷ (to get control of a country by
thứ 6 trước Công nguyên, chúng được cố định bằng một phương fighting)
pháp gọi là mối ghép mộng và mộng, mà theo đó một tấm ván được SYN: defeat, beat, overpower
gắn cố định vào tấm ván khác mà không cần khâu. Sau đó, vào 7, Representation of something
những thế kỷ đầu tiên của kỷ nguyên hiện tại, thợ đóng tàu ở Địa = sự thay mặt, sự đại diện, sự tiêu
Trung Hải chuyển sang một phương pháp đóng tàu khác vẫn được biểu của cái gì (a sign, picture,
sử dụng cho đến nay, phương pháp này bao gồm việc đóng khung model, etc. of something)
trước rồi mới tiến hành đóng thân tàu và các bộ phận khác của tàu. SYN: symbol, image, depiction,
Phương pháp này có tính hệ thống hơn và rút ngắn đáng kể thời demonstration
gian đóng tàu. Người La Mã cổ đại đã đóng những con tàu buôn 8, Excavate = đào, khai quật (to
và tàu chiến lớn có kích thước và công nghệ vô song cho đến thế dig a hole or channel in the
kỷ 16 CN. ground, especially with a
machine)
Warships were built to be lightweight and very speedy. They had SYN: dig, mine, quarry, exhume
to be able to sail near the coast, which is why they had no ballast 9, provide some clues about =
or excess load and were built with a long, narrow hull. They did not cung cấp dấu hiệu về
sink when damaged and often would lie crippled on the sea’s Clue = sign, hint, evidence
surface following naval battles. They had a bronze battering ram, 10, Proceed (v) = tiếp tục, tiếp
which was used to pierce the timber hulls or break the oars of diễn, tiến lên (to continue to do
enemy vessels. Warships used both wind (sails) and human power something that has already been
(oarsmen) and were therefore very fast. Eventually, planned or started)
Rome’s navy became the largest and most powerful in the SYN: continue, keep, go on
Mediterranean, and the Romans had control over what they 11, unequalled (adj) = không ai
therefore called Mare Nostrum meaning ‘our sea’. bằng, vô địch, vô song, tốt hơn tất
cả cái khác (better than any other)
Tàu chiến được đóng với trọng lượng nhẹ và di chuyển nhanh.
SYN: solely, matchless, unique,
Chúng phải có khả năng đi gần bờ biển, đó là lý do tại sao chúng
unrivaled, incomparable,
không bị dằn hoặc quá tải và có thân tàu dài và hẹp. Chúng không
unmatched, unsurpassed,
bị chìm khi bị hư hỏng và thường nằm lăn lóc trên mặt biển sau các
unparalleled
trận chiến. Chúng có một thanh đập bằng đồng, dùng để xuyên
12, shifted to (v): chuyển đổi
thủng vỏ gỗ hoặc làm gãy mái chèo của tàu địch. Các tàu chiến sử
sang (to move from one thing to
dụng cả sức gió (buồm) và sức người (mái chèo) và do đó di chuyển
another)
rất nhanh. Cuối cùng, hải quân của La Mã trở thành lực lượng lớn
Shift
nhất và mạnh nhất ở Địa Trung Hải, và người La Mã có quyền kiểm SYN: change, move, alter,
soát những gì họ gọi là Mare Nostrum có nghĩa là ‘biển của chúng transfer
ta’. 13, lightweight (adj): nhẹ, trọng
lượng nhẹ
There were many kinds of warship. The ‘trireme’ was the dominant (weighing only a little or less than
warship from the 7th to 4th century BCE. It had rowers in the top, average)
middle and lower levels, and approximately 50 rowers in each SYN: trivial, insubstantial,
bank. The rowers at the bottom had the most uncomfortable inconsequential, unimportant,
position as they were under the other rowers and were exposed to 14, speedy (adj) = mau lẹ, nhanh
the water entering through the oar-holes. It is worth noting that chóng, không chậm trễ
contrary to popular perception, rowers were not slaves but mostly (happening or done quickly or
Roman citizens enrolled in the military. The trireme without delay)
was superseded by larger ships with even more rowers. SYN: quick, immediate, fast
15, the coast (n): bờ biển, đường
Có nhiều loại tàu chiến. ‘Trireme’ là tàu chiến thống trị từ thế kỷ thứ ven biển (the area where the land
7 đến thế kỷ thứ 4 trước Công nguyên. Nó có các tay chèo ở các meets the sea)
mức cao, giữa và thấp hơn, và có xấp xỉ 50 tay chèo ở mỗi bên. SYN: shore, shoreline, coastline,
Những người chèo ở phía dưới có vị trí không thoải mái nhất vì họ seashore
ở dưới các tay chèo khác và chịu tiếp xúc với nước tràn vào qua 16, vessel (n): thuyền lớn, tàu lớn
các lỗ chèo. Điều đáng chú ý là trái với quan niệm thông thường, SYN: a ship, a large boat
các tay chèo thuyền không phải là nô lệ mà hầu hết là công dân La 17, have control over: có quyền
Mã nhập ngũ. Tàu Trireme đã được thay thế bởi những con tàu lớn kiểm soát về (to direct or manage
hơn với nhiều tay chèo hơn. someone or something)
18, dominant (adj): nổi trội, có ưu
Merchant ships were built to transport lots of cargo over long
thế, thống trị, thống lĩnh
distances and at a reasonable cost. They had a wider hull, double
SYN: more powerful, important,
planking and a solid interior for added stability. Unlike warships,
or noticeable than other people or
their V-shaped hull was deep underwater, meaning that they could
things
not sail too close to the coast. They usually had two huge side
the dominant warship (cụm N): tàu
rudders located off the stern and controlled by a small tiller bar
chiến thống lĩnh
connected to a system of cables. They had from one to three masts
19, approximately (adv): khoảng
with large square sails and a small triangular sail at the bow. Just
chừng, độ chừng (more or less
like warships, merchant ships used oarsmen, but coordinating the
than a number or amount)
hundreds of rowers in both types of ship was not an easy task. In
SYN: Approximately = about,
order to assist them, music would be played on an instrument, and
around, roughly, almost, nearly
oars would then keep time with this.
20, Contrary to something: trái
Tàu buôn được đóng để vận chuyển rất nhiều hàng hoá trên quãng ngược với cái gì
đường dài với chi phí hợp lý. Chúng có thân tàu rộng hơn, ván đôi SYN: conflicting, opposing,
và phần bên trong chắc chắn để tăng độ ổn định. Không giống như different, disagreeing
tàu chiến, thân tàu hình chữ V của chúng nằm sâu dưới nước, tức 21, popular perception (cụm N):
là chúng không thể đi quá gần bờ biển. Chúng thường có hai bánh quan điểm phổ biến
lái phụ rất lớn, nằm ở phía đuôi tàu và được điều khiển thông qua Popular = common, well-known
một thanh xới nhỏ kết nối với hệ thống dây cáp. Chúng có từ một Perception = view, opinion
đến ba cột buồm với cánh buồm vuông lớn và một cánh buồm tam 22, enrolled in (cụm V): ghi tên,
giác nhỏ ở mũi thuyền. Cũng như tàu chiến, tàu buôn sử dụng mái kết nạp, đăng ký (to officially
chèo, nhưng việc phối hợp hàng trăm tay chèo ở cả hai loại tàu arrange to join a school,
không phải là một việc dễ dàng. Để hỗ trợ họ, âm nhạc sẽ vang lên university, or course…)
từ một loại nhạc cụ, và các mái chèo di chuyển theo nhịp điệu của SYN: register, join, sign up
bản nhạc. 23, supersede (v): bỏ, thế chỗ,
thay thế
The cargo on merchant ships included raw materials (e.g. iron SYN: succeed, supplant, replace,
bars, copper, marble and granite), and agricultural products (e.g. take over, surpass
grain from Egypt’s Nile valley). During the Empire, Rome was a huge 24, transport (v): vận chuyển
city by ancient standards of about one million inhabitants. Goods Transport (n): giao thông
from all over the world would come to the city through the port of Air/rail/road transport: giao thông
Pozzuoli situated west of the bay of Naples in Italy and through the hàng không, đường sắt, đường
gigantic port of Ostia situated at the mouth of the Tiber River. biển
Large merchant ships would approach the destination port and, just Means/mode/form of transport:
like today, be intercepted by a number of towboats that would drag phương tiện giao thông
them to the quay. Transport = convey, move, bring,
carry, ship
Hàng hoá trên tàu buôn bao gồm nguyên liệu thô (ví dụ thanh sắt, 25, at a reasonable cost
đồng, đá cẩm thạch, đá granite) và nông sản (ví dụ ngũ cốc từ thung (Phrase): chi phí phải chăng
lũng sông Nile của Ai Cập). Trong thời kỳ Đế chế, La Mã là một Reasonable = inexpensive,
thành phố khổng lồ theo tiêu chuẩn ngày xưa với khoảng 1 triệu affordable, cheap, moderate,
dân. Hàng hoá từ mọi nơi trên thế giới sẽ đến thành phố qua cảng economical
Pozzuoli nằm ở phía tây vịnh Naples ở Ý và qua cảng Ostia khổng Cost = expense
lồ ở sông Tiber. Các tàu buôn lớn sẽ tiếp cận cảng đích và giống 26, keep time with this (phrase):
như ngày nay, chúng bị các thuyền kéo chặn lại và kéo chúng vào giữ nhịp với cái gì
cầu cảng. 27, raw materials (cụm N): vật
liệu thô
The time of travel along the many sailing routes could vary widely. 28, ancient standards (cụm N):
Navigation in ancient Rome did not rely on sophisticated tiêu chuẩn cổ xưa
instruments such as compasses but on experience, local Ancient (adj): = antique, old-
knowledge and observation of natural phenomena. In conditions fashioned, obsolete, outdated,
of good visibility, seamen in the Mediterranean often had the prehistoric
mainland or islands in sight, which greatly facilitated navigation. Standard = norm, average,
They sailed by noting their position relative to a succession of benchmark
recognisable landmarks. When weather conditions were not good 29, the gigantic port (cụm N):
or where land was no longer visible, Roman mariners estimated cảng lớn
directions from the pole star or, with less accuracy, from the Sun Gigantic = huge, enormous, vast
at noon. They also estimated directions relative to the wind and Port = harbor, seaport, wharf,
swell. Overall, shipping in ancient Roman times resembled docks, piers
shipping today with large vessels regularly crossing the seas and 30, intercepte (v) chặn, chắn (to
bringing supplies from their Empire. stop something or someone that
is going from one place to another
Thời gian di chuyển dọc theo tuyến đường tàu buồm có thể khác before they get there)
nhau rất nhiều. Điều hướng ở La Mã cổ đại không dựa trên các 31, sailing routes (cụm N):
dụng cụ tinh vi như la bàn mà dựa trên kinh nghiệm, kiến thức bản đường biển
địa và việc quan sát các hiện tượng tự nhiên. Trong điều kiện tầm Route = passage, course,
nhìn tốt, người đi biển ở Địa Trung Hải thường nhìn thấy đất liền direction
hoặc đảo, điều này tạo điều kiện rất nhiều cho việc điều hướng. Họ 32, Navigation (n): định hướng
đi thuyền bằng cách ghi chép lại vị trí liên quan đến một loạt địa Navigation = steering, direction
danh dễ nhận biết. Khi điều kiện thời tiết không được tốt hoặc finding, routing
không còn nhìn thấy đất liền nữa, các thuỷ thủ La Mã đã ước tính 33, rely on something(cụm V):
các hướng từ sao cực, hoặc từ Mặt trời vào buổi trưa, nhưng ít dựa vào
chính xác hơn. Họ cũng ước tính hướng liên quan đến gió và độ SYN: depend on, count on, trust,
phồng lên. Nhìn chung, vận chuyển ở thời La Mã cổ đại giống với be sure of
vận chuyển ngày nay với các tàu lớn thường xuyên băng qua các
34, observation of natural
vùng biển và mang theo nguồn cung từ quốc gia của họ.
phenomena (cụm): quan sát hiện
tượng tự nhiên
Observation = watching, scrutiny,
inspection
Phenomenon = occurrence, fact,
experience, happening
35, visibility (n): sự nhìn thấy
Visibility = distance, range,
horizon
36, facilitate (v): làm thuận lợi
SYN: aid, help, ease
37, succession of recognisable
landmarks: sự liên tục của các
cảnh quan nhận rõ.
Succession = series, sequence,
chain, run
Recognisable (adj) = familiar,
identifiable, detectible,
detectable, distinguishable,
noticeable
38, accuracy (n): sự chính xác
Accuracy = correctness,
accurateness, exactness,
precision
39, mariners (n): thuỷ thủ
Mariner = a sailor, crew, seafarer
Merchant = seller, trader,
tradesperson
40, resemble (v): giống với
Resemble = look like, bear a
resemblance to, be similar to

CLIMATE CHANGE REVEALS ANCIENT

ARTEFACTS IN NORWAY’S GLACIERS
(SỰ BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU TIẾT LỘ NHIỀU ĐỒ TẠO TÁC Ở SÔNG BĂNG CỦA NA UY)

A. Well above the treeline in Norway’s highest mountains, ancient fields 1, shrink (v): co lại, rút ngắn
of ice are shrinking as Earth’s climate warms. As the ice has vanished, lại, co vào
it has been giving up the treasures it has preserved in cold storage for To become smaller, or to
the last 6,000 years – items such as ancient arrows and skis from Viking make something smaller,
Age* traders. And those artefacts have provided archaeologists with through the effects of heat or
some surprising insights into how ancient Norwegians made their water
livings. 2, vanish (v): tan biến, loại bỏ,
khử bỏ
Phía trên con đường ở những ngọn núi cao nhất của Na Uy, những (to disappear suddenly,
băng nguyên cổ đại đang tan chảy dần vì khí hậu Trái đất nóng dần lên. especially in a way that
Khi băng tan, những báu vật bị chôn vùi nằm sâu trong lớp băng trong cannot be easily explained)
6.000 năm qua đã được tìm thấy – những món vật như mũi tên cổ và SYN: Disappear, go,
ván trượt của các thương gia Thời đại Viking. Và thông qua những đồ evaporate
tạo tác đó, các nhà khảo cổ đã tìm được những điểm đáng ngạc nhiên 3, treasure (n): châu báu, của
về cách người Na Uy cổ đại kiếm sống. cải, vật quý
A group of valuable things
B. Organic materials like textiles and hides are relatively rare finds at such as gold, silver, jewels
archaeological sites. This is because unless they’re protected from the etc.
microorganisms that cause decay, they tend not to last long. Extreme Eg: buried/hidden/sunken
cold is one reliable way to keep artefacts relatively fresh for a few treasure
thousand years, but once thawed out, these materials 4, preserve (v): bảo quản, giữ
experience degradation relatively swiftly. gìn, bảo tồn, duy trì lâu dài
(to save something or
Các vật liệu hữu cơ như vải và da sống tương đối hiếm được tìm thấy someone from being harmed
tại các địa điểm khảo cổ. Điều này là do nếu chúng không được bảo or destroyed)
vệ khỏi các vi sinh vật gây thối rữa, chúng thường không tồn tại lâu. SYN: Protect, conserve,
Nhiệt độ cực lạnh là một cách tốt để giữ cho các đồ tạo tác vẫn còn safeguard, save
nguyên dạng sau vài nghìn năm, nhưng sau khi lớp băng tan ra, những 5, artefact (n): đồ tạo tác, cổ
món vật này sẽ bị xuống cấp nhanh chóng. học
(an object such as a tool,
With climate change shrinking ice cover around the world, glacial weapon, etc that was made in
archaeologists need to race the clock to find newly revealed artefacts, the past and is historically
preserve them, and study them. If something fragile dries and is important)
windblown it might very soon be lost to science, or an arrow might be SYN: Object, article, item,
exposed and then covered again by the next snow and remain well- piece
preserved. The unpredictability means that glacial archaeologists have 6, archaeologist (n): nhà
to be systematic in their approach to fieldwork. khảo cổ
(Someone who studies
Với tình trạng biến đổi khí hậu, lớp băng bao phủ trên khắp thế giới ancient societies by
ngày càng thu hẹp, các nhà khảo cổ học về băng hà cần phải chạy đua examining what remains of
với thời gian để tìm ra những đồ tạo tác mới, bảo quản và nghiên cứu their buildings, graves, tools,
chúng. Nếu một thứ gì đó mỏng manh bị khô và bị gió thổi bay, nó có etc.)
thể rất nhanh chóng bị thất lạc và không thể nghiên cứu, hoặc một mũi Cấu trúc: provide somebody
tên có thể lộ ra và sau đó lại được bao phủ bởi lớp tuyết tiếp theo và with something: cung cấp cho
vẫn được bảo quản tốt. Sự không thể đoán trước được có nghĩa là ai cái gì
các nhà khảo cổ học về băng hà phải có hệ thống trong cách tiếp cận Insight into something:
thực địa của họ. 7, textiles and hides: sợi dệt
và da sống
C. Over a nine-year period, a team of archaeologists, which included Textile (a type of woven cloth
Lars Pilø of Oppland County Council, Norway, and James Barrett of the that is made in large

McDonald Institute for Archaeological Research, surveyed patches of quantities – used especially
ice in Oppland, an area of south-central Norway that is home to some by people in the business of
of the country’s highest mountains. Reindeer once congregated on making clothes)
these icy patches in the later summer months to escape biting insects, = fabric, cloth, material, knit
and from the late Stone Age**, hunters followed. In addition, trade Hide (an animal’s skin,
routes threaded through the mountain passes of Oppland, linking espeically when it has been
settlements in Norway to the rest of Europe. removed to be used for
leather)
Trong khoảng thời gian chín năm, một nhóm các nhà khảo cổ học, bao = skin, pelt, fleece, fur
gồm Lars Pilø của Hội đồng Hạt Oppland, Na Uy, và James Barrett của 8, rare (adj): hiếm có, ít có
Viện Nghiên cứu Khảo cổ học McDonald, đã khảo sát các mảng băng SYN: uncommon, unusual,
ở Oppland, một khu vực thuộc trung tâm nam Na Uy nơi có một số odd
ngọn núi cao nhất. Những người thợ săn đã theo dõi được những con 9, microorganism (n): vi sinh
tuần lộc đã từng tụ tập trên những mảng băng giá này vào những tháng vật
cuối hè để trốn côn trùng cắn, và từ cuối thời kỳ đồ đá. Ngoài ra, các SYN: bug, germ, virus,
tuyến đường giao thương xuyên qua các đèo núi của Oppland, nối các microbe, bacteria
khu định cư ở Na Uy với phần còn lại của châu Âu. Cấu trúc: protect from
something: bảo vệ khỏi
The slow but steady movement of glaciers tends to destroy anything at 10, Extreme (adj): vô cùng,
their bases, so the team focused on stationary patches of ice, mostly cực kì
above 1,400 metres. That ice is found amid fields of frost-weathered = great, tremendous, severe,
boulders, fallen rocks, and exposed bedrock that for nine months of acute, intense
the year is buried beneath snow. 11, reliable (adj): đáng tin
cậy, uy tín
Sự di chuyển chậm nhưng ổn định của các sông băng có xu hướng = dependable, unswerving,
phá hủy bất cứ thứ gì dưới chân băng, vì vậy nhóm nghiên cứu tập unfailing, trustworthy
trung vào các mảng băng đứng yên, chủ yếu ở độ cao hơn 1.400 mét. Cấu trúc: keep something adj:
Băng đó được tìm thấy giữa những cánh đồng đá phong sương giá, giữ cho cái gì như thế nào
những khối đá rơi và nền đá lộ thiên mà trong chín tháng trong năm bị 12, thaw (v): làm tan chảy
chôn vùi dưới lớp tuyết. = melt, defrost, soften, liquify
13, degradation (n): sự suy
‘Fieldwork is hard work – hiking with all our equipment, often camping thoái, giảm giá trị
on permafrost – but very rewarding. You’re rescuing the archaeology, An experience or situation
bringing the melting ice to wider attention, discovering a unique that makes you feel ashamed
environmental history and really connecting with the natural and angry
environment,’ says Barrett. 14, fragile (adj) mỏng manh,
dễ vỡ
Barrett chia sẻ: ‘Công tác tại chỗ là công việc khó khăn – phải đi bộ Easily broken or damaged
đường dài với tất cả các thiết bị, và thường cắm trại trên lớp băng vĩnh 15, exposed (adj): phơi bày
cửu – nhưng điều này rất bổ ích. Bạn đang giải cứu ngành khảo cổ học, ra, để lộ
giúp nhiều người biết đến việc bằng tan, khám phá lịch sử môi trường = not covered
độc đáo và thực sự kết nối với môi trường tự nhiên. 16, unpredictability (n):
không thể dự đoán
D. At the edges of the contracting ice patches, archaeologists found Unpredictable (adj) = random,
more than 2,000 artefacts, which formed a material record that ran from erratic, changeable,
4,000 BCE to the beginnings of the Renaissance in the 14th century. impulsive, volatile, irregular,
Many of the artefacts are associated with hunting. Hunters would have variable
easily misplaced arrows and they often discarded broken bows rather 17, systematic (adj) có hệ
than take them all the way home. Other items could have been used by thống, có phương pháp
hunters traversing the high mountain passes of Oppland: all-purpose = orderly, methodical, regular,
items like tools, skis, and horse tack. organized
18, surveyed patches (n)
Tại các rìa của các mảng băng bị co lại, các nhà khảo cổ học đã tìm mảng được khảo sát
thấy hơn 2.000 đồ tạo tác, tạo nên một hồ sơ tài liệu kéo dài từ năm Survey = examine, review,
4.000 trước Công nguyên đến đầu thời kỳ Phục hưng ở thế kỷ 14. study, inspect, investigate
Nhiều đồ tạo tác gắn liền với săn bắn. Những người thợ săn sẽ thường Patch = area, spot, blotch, bit,
mất mũi tên và họ thường vứt bỏ những chiếc cung bị hỏng hơn là smear
mang chúng về nhà. Những người thợ săn có thể dùng những vật dụng 19, Reindeer
khác để băng qua những con đèo cao ở Oppland: những vật dụng đa once congregated: những
năng như dụng cụ, ván trượt và xe ngựa. con tuần lộc từng tụ tập
Reindeer = a large deer with
E. Barrett’s team radiocarbon-dated 153 of the artefacts and compared long wide antlers (=horns),
those dates to the timing of major environmental changes in the region that lives in cold northern
– such as periods of cooling or warming – and major social and areas
economic shifts – such as the growth of farming settlements and the Congregate = to come
spread of international trade networks leading up to the Viking Age. together in a group
They found that some periods had produced lots of artefacts, which 20, escape (v): trốn thoát
indicates that people had been pretty active in the mountains during = flee, bolt, abscond, run
those times. But there were few or no signs of activity during other away, get away
periods. 21, routes threaded: tuyến
đường xuyên qua
Nhóm nghiên cứu của Barrett xác định niên đại bằng carbon phóng xạ Route = way, road, course,
153 trong số các đồ tạo tác và so sánh những niên đại đó với thời gian path, direction
của những thay đổi lớn về môi trường trong khu vực – chẳng hạn như Thread = to put a thread,
thời kỳ lạnh đi hoặc ấm lên – và những chuyển dịch kinh tế và xã hội string, rope etc through a hole
lớn – chẳng hạn như sự phát triển của các khu định cư nông nghiệp và 22, settlement (n): sự an cư
sự lan rộng của các mạng lưới thương mại quốc tế dẫn đến thời đại lạc nghiệp
Viking. Họ phát hiện ra rằng một số thời kỳ đã tạo ra rất nhiều đồ tạo = an official agreement or
tác, điều này cho thấy rằng con người đã hoạt động khá tích cực ở decision that ends an
vùng núi trong thời gian đó. Nhưng có rất ít hoặc không có dấu hiệu argument, a court case, or a
hoạt động trong các thời kỳ khác. fight, or the action of making
an agreement
F. What was surprising, according to Barrett, was the timing of these 23, steady (adj): đều đặn,
periods. Oppland’s mountains present daunting terrain and in periods vững vàng
of extreme cold, glaciers could block the higher mountain passes and = stable, firm, fixed, solid
make travel in the upper reaches of the mountains extremely difficult. 24, bedrock (n): tảng đá
Archaeologists assumed people would stick to lower elevations during cứng
a time like the Late Antique Little Ice Age, a short period of deeper-than- = base, basis, core, heart,
usual cold from about 536-600 CE. But it turned out that hunters kept root
regularly venturing into the mountains even when the climate turned 25, buried beneath: trôn ở
cold, based on the amount of stuff they had apparently dropped there. dưới
Bury (v) = to put someone
Theo Barrett, điều đáng ngạc nhiên là thời gian của những giai đoạn who has died in a grave
này. Các ngọn núi của Oppland có địa hình hiểm trở và trong thời kỳ Beneath = under, underneath,
cực kỳ lạnh giá, các sông băng có thể chặn các đèo cao hơn và khiến below
việc đi lại ở các vùng thượng lưu của những ngọn núi trở nên vô cùng 26, permafrost = tầng đất bị
khó khăn. Các nhà khảo cổ học cho rằng con người sẽ bám vào các đóng băng vĩnh cửu = a layer
độ cao thấp hơn trong một thời gian như Kỷ băng hà Tiểu Cổ Hậu, một of soil that is always frozen in
khoảng thời gian ngắn lạnh sâu hơn bình thường từ khoảng 536-600 countries where it is very cold.
CN. Nhưng hoá ra những người thợ săn thường xuyên mạo hiểm vào 27, rewarding (adj) thoả
vùng núi ngay cả khi khí hậu trở lạnh, dựa trên số lượng đồ đạc mà họ mãn, đáng làm
đã đánh rơi ở đó. = satisfying, worthwhile,
gratifying, pleasing, fulfilling
“Remarkably, though, the finds from the ice may have continued 28, contract (v) thu nhỏ, co lại
through this period, perhaps suggesting that the importance of = brink, verge, threshold,
mountain hunting increased to supplement failing agricultural point
harvests in times of low temperatures,’ says Barrett. A colder turn in 30, discarded broken bows:
the Scandinavian climate would likely have meant widespread crop cung gãy bị bỏ đi
failures, so more people would have depended on hunting to make Discard = to get rid of
up for those losses. something
Bow = a weapon used for
Barrett nói: “Đáng chú ý là, những phát hiện từ băng có thể vẫn tiếp shooting arrows, made of a
diễn trong suốt thời kỳ này, có lẽ cho thấy tầm quan trọng của việc săn long thin piece of wood held
bắn trên núi càng tăng lên để bổ sung cho những vụ thu hoạch nông in a curve by a tight string
nghiệp thất bát trong thời kỳ nhiệt độ thấp. Khí hậu Scandinavia trở nên 31, traverse (v): đi ngang
lạnh hơn có thể đồng nghĩa với việc mất mùa trên diện rộng, vì vậy qua, vượt qua (to move
nhiều người sẽ phụ thuộc vào săn bắn để bù đắp cho những thiệt hại across, over, or through
đó. something, especially an area
of land or water)
G. Many of the artefacts Barrett’s team recovered date from the = cross, pass over, get over
beginning of the Viking Age, the 700s through to the 900s CE. Trade 32, network (n): mạng lưới,
networks connecting Scandinavia with Europe and the Middle East hệ thống (a system of lines,
were expanding around this time. Although we usually think of ships tubes, wires, roads etc that
when we think of Scandinavian expansion, these recent discoveries across each other and are
show that plenty of goods travelled on overland routes, like the connected to each other)
mountain passes of Oppland. And growing Norwegian towns, along 33, indicate (v) cho biết, chỉ ra
with export markets, would have created a booming demand for hides (to say or do something to
to fight off the cold, as well as antlers to make useful things like combs. make your wishes, intentions
Business must have been good for hunters. etc clear)
= specify, show, signpost,
Nhóm của Barrett đã khôi phục rất nhiều đồ tạo tác có niên đại từ đầu direct, point to
Thời đại Viking, những năm 700 đến những năm 900 CN. Mạng lưới 34, daunting terrain (n): vùng
thương mại kết nối Scandinavia với châu Âu và Trung Đông đã được đất đáng sợ
mở rộng trong khoảng thời gian này. Mặc dù chúng ta thường nghĩ đến Daunting = deterring,
những con tàu khi nghĩ về sự mở rộng của Scandinavia, nhưng những discouraging, scaring,
khám phá gần đây cho thấy rằng rất nhiều hàng hóa được vận chuyển frightening
trên các tuyến đường bộ, như các con đèo ở Oppland. Và các thị trấn Terrain = a particular type of
Na Uy ngày càng phát triển, cùng với thị trường xuất khẩu, sẽ tạo ra land
nhu cầu bùng nổ về da sống để chống lại cái lạnh, cũng như gạc để 35, assume (v): cho rằng, giả
làm những thứ hữu ích như lược. Công việc kinh doanh hẳn là tốt cho sử (to think that something is
những người thợ săn. true, although you do not
have definite proof)
H. Norway’s mountains are probably still hiding a lot of history – and = guess, think, suppose,
prehistory – in remote ice patches. When Barrett’s team looked at the presume
dates for their sample of 153 artefacts, they noticed a gap with almost 36, elevation (n): nâng cao
no artefacts from about 3,800 to 2,200 BCE. In fact, archaeological hơn mặt nước biển
finds from that period are rare all over Norway. The researchers say that A height above the level of the
could be because many of those artefacts have sea
already disintegrated or are still frozen in the ice. That means 37, Remarkably (adv): đáng
archaeologists could be extracting some of those artefacts from chú ý (in an amount or to a
retreating ice in years to come. degree that is unusual or
surprising)
Những ngọn núi của Na Uy có lẽ vẫn còn ẩn chứa rất nhiều lịch sử – = extraordinarily,
và thời tiền sử – trong những mảng băng xa xôi. Khi nhóm của Barrett outstandingly, extremely
xem xét niên đại cho mẫu 153 đồ tạo tác của họ, họ nhận thấy hầu như 38, agricultural harvests:
không có đồ tạo tác nào từ khoảng 3.800 đến 2.200 trước Công mùa thu hoạch nông nghiệp
nguyên. Trên thực tế, những phát hiện khảo cổ học từ thời kỳ đó rất Harvest (n): the time when
hiếm ở Na Uy. Các nhà nghiên cứu nói rằng điều đó có thể là do nhiều crops are gathered from the
đồ tạo tác trong số đó đã bị phân hủy hoặc vẫn còn trong băng. Điều fields or the act of gathering
đó có nghĩa là các nhà khảo cổ có thể tìm thấy một số đồ tạo tác lớp them
băng rút đi trong nhiều năm tới. 39, widespread crop
failures: vụ mùa thất bại lan
*Viking Age: a period of European history from around 700 CE to around rộng
1050 CE when Scandinavian Vikings migrated throughout Europe by Widespread (adj): = extensive,
means of trade and warfare prevalent, general, common,
* Thời đại Viking: một giai đoạn lịch sử châu Âu từ khoảng năm 700 CN rife
đến khoảng năm 1050 CN khi người Viking ở Scandinavia di cư khắp Failure (n) = an occasion when
châu Âu bằng phương tiện thương mại và chiến tranh crops do not grow or produce
** The Stone Age: a period in early history that began about 3.4 million food, for example because of
years ago bad weather
** Thời kỳ đồ đá: một thời kỳ trong lịch sử sơ khai bắt đầu cách đây 40, overland routes (n):
khoảng 3,4 triệu năm tuyến đường bộ
Overland = across land, not
by sea or air
41, booming demand (cụm
N): nhu cầu bùng nổ
Booming = having a period of
great prosperity or rapid
economic growth
42, disintegrate (v): tan ra
= to break up, or make
something break up into very
small pieces
43, extract (v): chiết xuất
to remove an object from
somewhere, especially with
difficulty
44, retreat (v) rút lui
If an area of water, snow, or
land retreats, it gradually gets
smaller
45, remote ice patches (cụm
n): các tảng băng xa xôi
Patch = a small area that is
different in some way from the
area that surrounds it.
Remote (adj) = distant, far-
flung, isolated
46, hunter (n): thợ săn
(a person or an animal that
hunts animals for food or for
sport)
47, expansion (n): sự mở
rộng
= extension, development
48, plenty of goods (cụm):
nhiều hàng hoá
Plenty of + N đếm được số
nhiều
Plenty of + N không đếm
được
49, depended on (cụm): phụ
thuộc vào
= rely on, lean on
50, importance (n): sự quan
trọng
= significance
51, fight off (cụm V): ngăn
chặn
Fight something off = to free
yourself from an illness or a
desire to do something you
should not do.

PLANT ‘THERMOMETER’ TRIGGERS

SPRINGTIME GROWTH BY MEASURING NIGHT-
TIME HEAT
(‘NHIỆT KẾT’ THỰC VẬT KÍCH HOẠT SỰ PHÁT TRIỂN VÀO MÙA XUÂN
BẰNG CÁCH ĐO NHIỆT ĐỘ VÀO BAN ĐÊM)

A photoreceptor molecule in plant cells has been found to have a 1, molecule (n): phân tử (the
second job as a thermometer after dark – allowing plants to read simplest unit of a chemical
seasonal temperature changes. Scientists say the discovery could substance, usually a group of
help breed crops that are more resilient to the temperatures two or more atoms)
expected to result from climate change = particle, bit, iota, jot
2, thermometer (n): nhiệt kế
Một phân tử cảm thụ quang được tìm thấy trong tế bào thực vật có (dụng cụ đo nhiệt độ) [a piece of
chức năng thứ hai như một nhiệt kế sau khi trời tối – cho phép thực equipment that measures the
vật cảm nhận được sự thay đổi nhiệt độ theo mùa. Các nhà khoa temperature of the air, of your
học cho biết khám phá này có thể giúp tạo ra các loại cây trồng có body etc]
khả năng chịu nhiệt bền bỉ do biến đổi khí hậu 3, temperature (n): nhiệt độ (a
measure of how hot or cold a
A. An international team of scientists led by the University of place or thing is)
Cambridge has discovered that the ‘thermometer’ molecule in 4, scientist (n): nhà khoa học (an
plants enables them to develop according to seasonal temperature expert who studies or works in
changes. Researchers have revealed that molecules called one of the sciences)
phytochromes – used by plants to detect light during the day – 5, breed (v): sinh ra, sinh sản,
actually change their function in darkness to become cellular tạo ra, nuôi dưỡng
temperature gauges that measure the heat of the night. = have babies, reproduce,
procreate
Một nhóm các nhà khoa học quốc tế do Đại học Cambridge dẫn đầu 6, climate change: biến đổi khí
đã phát hiện ra phân tử ‘nhiệt kế’ ở thực vật, cho phép chúng phát hậu (changes in the world's
triển theo sự thay đổi nhiệt độ theo mùa. Các nhà nghiên cứu đã tiết weather, in particular the fact
lộ rằng các phân tử được gọi là phytochromes – được thực vật sử that it is believed to be getting
dụng để phát hiện ánh sáng vào ban ngày – nhưng chức năng của warmer as a result of human
chúng thực sự thay đổi vào ban đêm để trở thành đồng hồ đo nhiệt activity increasing the level of
độ vào ban đêm. carbon dioxide in the
atmosphere.)
The new findings, published in the journal Science, show that
7, international (adj): quốc tế
phytochromes control genetic switches in response to temperature
(involving more than one
as well as light to dictate plant development.
country)
Những phát hiện mới được công bố trên tạp chí Science cho thấy = global, worldwide, universal,
phytochromes kiểm soát các sự chuyển hóa về gen để phản ứng với transnational
nhiệt độ cũng như ánh sáng để quyết định sự phát triển của thực 8, discover (v): khám phá, tìm
vật. ra, phát hiện ra (to find
information, a place, or an
B. At night, these molecules change states, and the pace at which object, especially for the first
they change is ‘directly proportional to temperature’, say scientists, time)
who compare phytochromes to mercury in a thermometer. The = find, uncover, realize
warmer it is, the faster the molecular change – stimulating plant 9, seasonal (adj): từng thời vụ;
growth. thay đổi theo mùa; xảy ra trong
một mùa riêng biệt
Các nhà khoa học, những người so sánh phytochromes với thủy seasonal= periodic, cyclic,
ngân trong nhiệt kế cho biết: “Vào ban đêm, các phân tử này thay regular, recurrent, cyclical
đổi trạng thái và tốc độ theo tỷ lệ thuận với nhiệt độ.” Nhiệt độ càng 10, researcher (n): nhà nghiên
ấm, sự thay đổi phân tử càng nhanh – kích thích sự phát triển của cứu
thực vật. (someone who studies a subject
in
C. Farmers and gardeners have known for hundreds of years how detail in order to discover new
responsive plants are to temperature: warm winters cause many facts or test new ideas)
trees and flowers to bud early, something humans have long used to 11, reveal (v): tiết lộ, để lộ ra
predict weather and harvest times for the coming year. The latest (điều bí mật), công khai, phát
research pinpoints for the first time a molecular mechanism in hiện, khám phá
plants that reacts to temperature – often triggering the buds of (to make known or show
spring we long to see at the end of winter. something that is surprising or
that was previously secret)
Hàng trăm năm nay, những người nông dân và những người làm = tell, disclose, make known,
vườn đã biết cách thức thực vật phản ứng với nhiệt độ như thế nào: expose
mùa đông ấm áp khiến nhiều cây và hoa ra nụ sớm, và con người từ 12, detect (v): Dò ra, tìm ra,
lâu đã sử dụng đặc điểm này để dự đoán thời tiết và thời gian thu khám phá ra, phát hiện ra
hoạch cho năm tới. Các nghiên cứu mới nhất lần đầu tiên xác định (to notice something that is
cơ chế phân tử ở thực vật phản ứng với nhiệt độ – thường kích hoạt partly hidden or not clear, or to
các chồi vào mùa xuân mà chúng ta mong mỏi nhìn thấy chúng vào discover something, especially
mùa đông. using a special method)
= see, witness, spot
D. With weather and temperatures set to become ever more 13, function (n): chức năng,
unpredictable due to climate change, researchers say the discovery nhiệm vụ
that this light-sensing molecule also functions as the internal (the natural purpose (of
thermometer in plant cells could help us breed tougher crops. ‘It is something) or the duty (of a
estimated that agricultural yields will need to double by 2050, but person))
climate change is a major threat to achieving this. Key crops such = purpose, meaning, role, job
as wheat and rice are sensitive to high temperatures. Thermal stress 14, gauge (n): máy đo, đồng hồ
reduces crop yields by around 10% for every one degree increase in đo
temperature,’ says lead researcher Wigge from Cambridge’s (an instrument for measuring the
Sainsbury Laboratory. ‘Discovering the molecules that allow plants size or
to sense temperature has the potential to accelerate the breeding amount of something)
of crops resilient to thermal stress and climate change.’ 15, genetic (adj): gen, (thuộc) di
truyền học
Với thời tiết và nhiệt độ ngày càng trở nên khó dự đoán hơn do biến
= relating to genes or genetics
đổi khí hậu, các nhà nghiên cứu cho biết việc phát hiện ra phân tử
16, dictate (v): quyết định, xác
quan cảm quang này cũng có chức năng như nhiệt kế trong tế bào
định
thực vật có thể giúp chúng ta nhân giống các loại cây trồng mà khó
= determine, influence, shape,
khăn trong việc trồng trọt hơn hơn. Tiến sĩ Philip Wigge, nhà nghiên
control
cứu chính từ Phòng thí nghiệm Sainsbury của Cambridge cho biết
17, pace (n): tốc độ, nhịp độ
‘Sản lượng nông nghiệp được ước tính rằng cần phải tăng gấp đôi
(the speed at which someone or
vào năm 2050, nhưng việc biến đổi khí hậu là mối đe dọa lớn để đạt
something moves, or with which
được điều này. Các cây trồng chủ lực như lúa mì và gạo rất nhạy
something happens or changes)
cảm với nhiệt độ cao. Ứng suất nhiệt làm giảm năng suất cây trồng
= speed, rapidity, rate
khoảng 10% mỗi khi nhiệt độ tăng thêm một độ. ‘Việc khám phá ra
18, proportional (adj): tỷ lệ
các phân tử cho phép thực vật cảm nhận nhiệt độ có khả năng thúc
= relative, relational,
đẩy quá trình nhân giống các loại cây trồng có khả năng chống chịu
comparative
với căng thẳng nhiệt và biến đổi khí hậu.’
19, mercury (n): thuỷ ngân
E. In their active state, phytochrome molecules bind themselves to (a heavy silver-white poisonous
DNA to restrict plant growth. During the day, sunlight activates the metal that
molecules, slowing down growth. If a plant finds itself in shade, is liquid at ordinary
phytochromes are quickly inactivated – enabling it to grow faster to temperatures, and is used in
find sunlight again. This is how plants compete to escape each thermometers.)
other’s shade. ‘Light-driven changes to phytochrome activity occur 20, stimulate (v): kích thích,
very fast, in less than a second,’ says Wigge. khích động; khuyến khích; khấy
động ai/cái gì
Khi trong trạng thái hoạt động, các phân tử phytochrome tự liên kết = excite, inspire, motivate,
với DNA để hạn chế sự phát triển của thực vật. Vào ban ngày, ánh encourage
sáng mặt trời kích hoạt các phân tử, làm chậm sự phát triển. Nếu 21, growth (n): sự phát triển
cây trồng ở trong bóng râm, phytochromes nhanh chóng bị bất hoạt (The growth of a person, animal,
– tạo điều kiện cho nó phát triển nhanh hơn để tìm lại ánh sáng mặt or plant is its process of
trời. Đây là cách thực vật cạnh tranh để thoát khỏi bóng râm của increasing in size)
nhau. Wigge cho biết: “Những thay đổi theo hướng ánh sáng với = development, evolution,
hoạt động của phytochrome diễn ra rất nhanh chóng, trong vòng progress
chưa đầy một giây. 22, responsive (adj): phản ứng
nhanh, thuận lợi
At night, however, it’s a different story. Instead of a rapid deactivation = reacting quickly, in a positive
following sundown, the molecules gradually change from their active way
to inactive state. This is called ‘dark reversion’. ‘Just as mercury rises 23, predict (v): dự đoán
in a thermometer, the rate at which phytochromes revert to their (to say that something will
inactive state during the night is a direct measure of temperature,’ happen, before it happens)
says Wigge. 24, pinpoint (v): xác định
(to discover or describe the
Tuy nhiên, vào ban đêm, đó là một câu chuyện khác. Thay vì ngừng exact facts about something)
hoạt động nhanh chóng sau khi mặt trời lặn, các phân tử dần dần = identify, locate, find
chuyển từ trạng thái hoạt động sang trạng thái ngừng hoạt động. 25, mechanism (n): máy móc,
Đây được gọi là ‘sự đảo ngược bóng tối’. Wigge cho biết: “Giống cơ cấu, cơ chế, thể chế
như thủy ngân tăng lên trong nhiệt kế, tốc độ phytochromes trở lại = means, method, system,
trạng thái không hoạt động vào ban đêm là một thước đo nhiệt độ procedure
trực tiếp’. 26, trigger (v): kích hoạt, khởi
sự một quá trình (to cause
F ‘The lower the temperature, the slower the rate at which
something to start)
phytochromes revert to inactivity, so the molecules spend more time
= activate, cause, start, initiate
in their active, growth-suppressing state. This is why plants are
27, unpredictable (adj): không
slower to grow in winter. Warm temperatures accelerate dark
thể dự đoán, không thể dự báo,
reversion, so that phytochromes rapidly reach an inactive state and
không thể nói trước
detach themselves from the plant’s DNA – allowing genes to be
= random, erratic, changeable,
expressed and plant growth to resume.’ Wigge believes
impulsive, volatile, irregular,
phytochrome thermo-sensing evolved at a later stage, and co-opted
variable
the biological network already used for light-based growth during the
28, estimate (v): ước tính
downtime of night.
(to guess or calculate the cost,
‘Nhiệt độ càng thấp, tốc độ phytochrome trở lại trạng thái ngừng size, value, etc. of something)
hoạt động càng chậm, vì vậy các phân tử dành nhiều thời gian hơn = guess, reckon, value, appraise
ở trạng thái hoạt động và ức chế tăng trưởng của chúng. Đó là lý do 29, yield (n): sản lượng, hoa lợi
tại sao thực vật phát triển chậm hơn vào mùa đông. Nhiệt độ ấm làm (thửa ruộng); hiệu suất (máy...)
tăng tốc độ đảo ngược tối, do đó phytochrome nhanh chóng đạt = harvest, crop, produce
trạng thái ngừng hoạt động và tự tách ra khỏi DNA của cây – cho 30, achieve (v): đạt được (to
phép các gen hoạt động và sự phát triển của cây được tiếp tục.’ succeed in finishing something
Wigge tin rằng cảm biến nhiệt phytochrome phát triển ở giai đoạn or reaching an aim, especially
sau và đồng chọn mạng lưới sinh học đã được sử dụng cho việc after a lot of work or effort)
phát triển dựa trên ánh sáng vào ban đêm. = attain, realize, reach,
complete, do
G Some plants mainly use day length as an indicator of the season. 31, potential (n/adj): khả năng,
Other species, such as daffodils, have considerable temperature tiềm năng
sensitivity, and can flower months in advance during a warm winter. (the possibility that something
In fact, the discovery of the dual role of phytochromes provides the will
science behind a well-known rhyme long used to predict the coming develop in a particular way, or
season: oak before ash we’ll have a splash, ask before oak we’re in have a particular effect)
for a soak. 32, accelerate (v): làm nhanh
thêm; làm chóng đến; thúc mau
Một số loại cây chủ yếu sử dụng độ dài của ngày như một chỉ số của (to happen or make something
mùa. Các loài khác, như hoa thuỷ tiên, có độ nhạy cảm với nhiệt độ happen sooner or faster)
đáng kể, và có thể ra hoa trước nhiều tháng trong mùa đông ấm áp. = speed up, hurry, quicken
Thực tế, việc phát hiện ra vai trò của phytochrome cung cấp cho 33, restrict (v): giới hạn, hạn chế
khoa học đằng sau một vần điệu nổi tiếng từ lâu được sử dụng để (to limit the movements or
dự đoán mùa sắp tới: sồi ra lá lất phất mưa, tần bì ra lá mưa dầm actions of someone, or to limit
dề.’ something and reduce its size or
prevent it from increasing)
Wigge explains: ‘Oak trees rely much more on temperature, likely = limit, curb, control, constrain
using phytochromes as thermometers to dictate development, 34, shade (n): bóng râm (slight
whereas ash trees rely on measuring day length to determine their darkness caused by something
seasonal timing. A warmer spring, and consequently a higher blocking the direct light from the
likeliness of a hot summer, will result in oak leafing before ash. A cold sun)
spring will see the opposite. As the British know only too well, a = shadow, dark, darkness
colder summer is likely to be a rain-soaked one.’ 35, escape (v): thoát khỏi, trốn
thoát
Wigge giải thích rằng: ‘Cây sồi phụ thuộc nhiều hơn vào nhiệt độ, có (to become free or get free from,
khả năng sử dụng phytochrome như nhiệt kế để xác định sự phát or to avoid something)
triển, trong khi cây tần bì dựa vào việc đo độ dài của ngày để xác = flee, bolt, abscond, run away,
định thời gian theo mùa của chúng. Mùa xuân ấm áp và khả năng có get away
mùa hè nóng nực cao hơn, cây sồi sẽ rụng lá trước khi tàn tro. Mùa 36, gradually (adv): dần dần, từ
đông lạnh thì sẽ nhìn thấy điều ngược lại. Như người Anh biết quá từ
rõ, một mùa hè lạnh hơn có thể là một mùa mưa dầm nước.’ = slowly, steadily, in stages
37, revert (v): trở lại trạng thái
H The new findings are the culmination of twelve years of research
nguyên thể
involving scientists from Germany, Argentina and the US, as well as
= to change back to a situation
the Cambridge team. The work was done in a model system, using a
that existed in the past
mustard plant called Arabidopsis, but Wigge says the phytochrome
38, measure (n): sự đo lường;
genes necessary for temperature sensing are found in crop plants as
đơn vị đo lường, thước đo
well. ‘Recent advances in plant genetics now mean that scientists
= amount, degree, quantity,
are able to rapidly identify the genes controlling these processes in
portion
crop plants, and even alter their activity using precise molecular
39, inactivity (n): tính không
‘scalpels’,’ adds Wigge. ‘Cambridge is uniquely well-positioned to
hoạt động
do this kind of research as we have outstanding collaborators
(the state of not doing anything,
nearby who work on more applied aspects of plant biology, and can
not
help us transfer this new knowledge into the field.
moving, or not working)
Những phát hiện mới là đỉnh cao hai mươi năm nghiên cứu liên quan 40, resume (v): bắt đầu lại, lại
đến các nhà khoa học từ Đức, Argentina và Mỹ, cũng như nhóm tiếp tục (sau khi nghỉ, dừng)
Cambridge. Công việc được hoàn thiện trong một hệ thống mô hình, (If an activity resumes, or if you
sử dụng cây mù tạc có tên Arabidopsis, nhưng Wigge cho biết các resume it, it starts again after a
gen phytochrome cần thiết để cảm ứng nhiệt cũng được tìm thấy pause)
trong các cây trồng. Wigge nói thêm rằng: ‘Những tiến bộ gần đây = restart, continue, start again
trong di truyền thực vật có ý nghĩa rằng các nhà khoa học có thể 41, evolve (v): phát triển
nhanh chóng xác định các gen, kiểm soát các quá trình trong cây (to develop gradually, or to
tròng, và thậm chí thay đổi hoạt động của chúng bằng cách sử dụng cause something or someone to
‘dao mổ’ phân tử đặc biệt. ‘Cambridge có vị trí đặc biệt tốt để thực develop gradually)
hiện loại nghiên cứu này vì chúng tôi có các cộng tác xuất sắc gần = change, grow, progress,
đó, những người làm việc về khía cạnh ứng dụng hơn của sinh học advance
thực vật và có thể giúp chúng tôi chuyển giao kiến thức mới này vào 42, indicator (n): chỉ số, dụng cụ
lĩnh vực.” chỉ cho biết
= sign, marker, guide, statistic
43, species (n): (sinh vật học)
loài
(a group of animals or plants
whose
members are similar and can
breed together to produce
young animals or plants.)
44, dual (adj): kép, đôi; hai mặt;
gấp đôi; tay đôi
(having two of something or two
parts)
45, well-known (adj): nổi tiếng
(known by a lot of people)
46, oak (n): cây sồi
(a large tree that is common in
northern
countries, or the hard wood of
this tree)
47, rely on/upon
somebody/something= depend
on, count on, trust (phụ thuộc
vào ai/ cái gì)
48, ash (n): tàn tro
= the soft grey powder that
remains after
something has been burned
49, finding (n): sự phát hiện, sự
tìm ra (a piece of information that
is discovered during an official
examination of a problem,
situation, or object)
= discovery, conclusion, result,
outcome
50, the culmination of
something: điểm cao nhất, cực
điểm của cái gì
(something, especially
something important, that
happens at the end of a long
period of effort or development)
51, mustard (n): cây mù tạc
(a plant with yellow flowers and
seeds that
are used to make mustard
sauce)
52, well-positioned (adj): vị trí
tốt
(to be in a situation in which you
will be able to do something
successfully)
53, collaborator (n): cộng tác (a
person who works together with
others for a special purpose)
= coworker, colleague, partner
teammate
TEST 4-CAMBRIDGE 16
ROMAN TUNNELS
ĐƯỜNG HẦM LA MÃ
The Romans, who once controlled areas of Europe, North Africa and 1, civilization (n): sự khai hoá,
Asia Minor, adopted the construction techniques of other civilizations nền văn minh (human society
to build tunnels in their territories with its well developed social
organizations, or the culture and
Người La Mã, những người từng kiểm soát các khu vực của Châu Âu, way of life of a society or country
Bắc Phi và Tiểu Á, đã áp dụng kỹ thuật xây dựng của các nền văn at a particular period in time)
minh khác để xây dựng các đường hầm trên lãnh thổ của họ = people, society, nation, culture
2, tunnel (n): đường hầm
A. The Persians, who lived in present-day Iran, were one of the (a long passage under or through
first civilizations to build tunnels that provided a reliable supply of the ground, especially one made
water to human settlements in dry areas. In the early first millennium by people)
BCE, they introduced the qanat method of tunnel construction, which = channel, passageway, subway,
consisted of placing posts over a hill in a straight line, to ensure that shaft
the tunnel kept to its route, and then digging vertical shafts down into 3, persian (n): người Ba tư, cư
the ground at regular intervals. Underground, workers removed the dân của Ba tư (someone from
earth from between the ends of the shafts, creating a tunnel. Iran, especially in the time when it
The excavated soil was taken up to the surface using the shafts, was called Persia)
which also provided ventilation during the work. Once the tunnel was 4, reliable (adj): đáng tin cậy, xác
completed, it allowed water to flow from the top of a hillside down thực
towards a canal, which supplied water for human use. Remarkably, (someone or something that is
some qanats built by the Persians 2,700 years ago are still in use reliable can be trusted or believed
today. because he, she, or it works or
Người Ba Tư, sống ở Iran ngày nay, là một trong những nền văn behaves well in the way you
minh đầu tiên xây dựng các đường hầm cung cấp nguồn nước đáng expect)
tin cậy cho các khu định cư của con người ở các khu vực khô hạn. = dependable, consistent,
Vào đầu thiên niên kỷ thứ nhất trước Công nguyên, họ đã giới thiệu steadfast, unfailing
phương pháp xây dựng đường hầm ganat, bao gồm việc đặt các trụ 5, settlement (n): sự định cư, sự
trên một ngọn đồi theo một đường thẳng, để đảm bảo rằng đường an cư lạc nghiệp; khu định cư
hầm đi đúng tuyến đường của nó, và sau đó đào các trục thẳng đứng (a place where people come to
xuống đất với các khoảng thời gian đều nhau. Dưới lòng đất, các live or the process of settling in
công nhân đã loại bỏ phần đất giữa các đầu trục, tạo ra một đường such a place)
hầm. Đất đã đào được đưa lên bề mặt bằng các trục, điều này cũng = community, village, town,
tạo sự thông thoáng trong quá trình làm việc. Khi đường hầm hoàn neighborhood
thành, nó cho nước chảy từ đỉnh đồi xuống kênh đào, cung cấp nước 6, millennium (n): (thiên niên kỷ
cho con người. Đáng chú ý, một số qanats (các đường hầm dưới lòng (một nghìn năm))
đất, với một kệnh rạch trong tầng hầm dẫn nước) do người Ba Tư = a period of 1,000 years
xây dựng cách đây 2.700 năm vẫn còn được sử dụng cho đến ngày 7, method (n): phương pháp,
nay. cách thức
(a way of doing something)
B. They later passed on their knowledge to the Romans, who also = way, technique, means
used the qanat method to construct water-supply tunnels for 8, underground (n): dưới mặt
agriculture. Roman qanat tunnels were constructed with vertical đất, đường ngầm dưới đất
shafts dug at intervals of between 30 and 60 meters. The shafts were = below the surface of the earth
equipped with handholds and footholds to help those climbing in 9, surface (n): bề mặt, mặt ngoài
and out of them and were covered with a wooden or stone lid. To (the outer or top part or layer of
ensure that the shafts were vertical, Romans hung a plumb line from something)
a rod placed across the top of each shaft and made sure that the = outside, exterior, top
weight at the end of it hung in the center of the shaft. Plumb lines were 10, ventilation (n): sự thông gió,
also used to measure the depth of the shaft and to determine the sự thông hơi; sự được thông gió
slope of the tunnel. The 5.6-kilometer-long Claudius tunnel, built in 41 (the movement of fresh air around
CE to drain the Fucine Lake in central Italy, had shafts that were up to a closed space, or the system
122 meters deep, took 11 years to build and involved approximately that does this)
30,000 workers. 11, canal (n): kênh đào
= a long passage dug into the
Sau đó, họ đã truyền lại kiến thức của mình cho người La Mã, những ground and filled with water,
người này cũng sử dụng phương pháp qanat để xây dựng các đường either for boats to travel along, or
hầm cấp nước cho nông nghiệp. Các đường hầm qanat của người to take water to a place
La Mã được xây dựng với các trục thẳng đứng được đào với khoảng 12, remarkably (adv): Đáng chú
cách từ 30 đến 60 mét. Các trục được trang bị tay đỡ và giá đỡ để ý, đáng để ý
giúp mọi người có thể leo lên và xuống và được đậy bằng nắp gỗ (unusual or special and therefore
hoặc đá. Để đảm bảo các trục được thẳng đứng, người La Mã treo surprising and worth mentioning)
một sợi dây dọi từ một thanh đặt ngang đầu mỗi trục và đảm bảo = amazingly, outstandingly,
rằng quả nặng ở đầu trục treo ở tâm trục. Dây dọi cũng được sử dụng extraordinarily, surprisingly
để đo độ sâu của trục và xác định độ dốc của đường hầm. Đường 13, pass on something to
hầm Claudius dài 5,6 km, được xây dựng vào năm 41 sau Công someone (v): truyền lại cái gì cho
Nguyên để thoát nước hồ Fucine ở miền trung nước Ý, có trục sâu ai
tới 122 mét, mất 11 năm để xây dựng và có khoảng 30.000 công nhân = convey, send, impart,
tham gia. communicate
14, agriculture (n): nông nghiệp
By the 6th century BCE, a second method of tunnel construction = the practice or science of
appeared called the counter excavation method, in which the farming
tunnel was constructed from both ends. It was used to cut 15, handhold (n): cái để bíu tay
through high mountains when the qanat method was not a (khi trèo lên...)
practical alternative. This method required greater planning and = a part of something that you
advanced knowledge of surveying, mathematics and geometry can hold
as both ends of a tunnel had to meet correctly at the center of onto when climbing it
the mountain. Adjustments to the direction of the tunnel also 16, foothold (n): chỗ để chân;
chỗ đứng
had to be made whenever builders encountered geological
= a small hole or crack where you
problems or when it deviated from its set path. They constantly can safely put your foot when
checked the tunnel’s advancing direction, for example, by climbing a steep rock
looking back at the light that penetrated through the tunnel 17, ensure (v): đảm bảo, chắc
mouth, and made corrections whenever necessary. Large chắn
deviations could happen, and they could result in one end of the (to make something certain to
tunnel not being usable. An inscription written on the side of a happen)
428-meter tunnel, built by the Romans as part of the Saldae = guarantee, confirm, certify,
aqueduct system in modern-day Algeria, describes how the two warrant, make
teams of builders missed each other in the mountain and how Sure
the later construction of a lateral link between both corridors 18, measure (v): đo lường, đo
đạc
corrected the initial error.
(to discover the exact size or
amount of something)
Đến thế kỷ thứ 6 trước Công nguyên, một phương pháp xây = calculate, compute, quantify,
dựng đường hầm thứ hai xuất hiện được gọi là phương pháp gage
đào ngược, trong đó đường hầm được xây dựng từ cả hai đầu. 19, determine (v): xác định, định
Nó được sử dụng để xuyên qua những ngọn núi cao khi phương rõ
pháp qanat không phải là một sự lựa chọn thực tế. Phương = decide, conclude, establish,
pháp này đòi hỏi phải có kế hoạch tốt hơn và kiến thức nâng finalize
cao về khảo sát, toán học và hình học vì cả hai đầu của một 20, appear (v): xuất hiện, hiện ra,
đường hầm phải gặp nhau chính xác ở trung tâm của ngọn núi. ló ra
Việc điều chỉnh hướng của đường hầm cũng phải được thực (to start to be seen or to be
hiện bất cứ khi nào các nhà xây dựng gặp phải các vấn đề địa present)
chất hoặc khi nó đi chệch khỏi đường đẫn đã định. Họ liên tục = happen, occur, exist, surface,
kiểm tra hướng tiến của đường hầm, chẳng hạn bằng cách nhìn emerge
21, advanced (adj): tiên tiến, tiến
lại ánh sáng xuyên qua cửa hầm và điều chỉnh bất cứ khi nào
bộ, cấp tiến, cấp cao
cần thiết. Độ lệch lớn có thể xảy ra và điều đó có thể dẫn đến (modern and well developed)
việc một đầu của đường hầm không thể sử dụng được. Một = higher, superior, sophisticated,
dòng chữ được viết trên mặt của một đường hầm dài 428 mét, developed
được xây dựng bởi người La Mã như một phần của hệ thống 22, geometry (n): hình học
dẫn nước Saldae ở Algeria ngày nay, mô tả cách hai đội xây (the study in mathematics of the
dựng đã lệch nhau trong núi và cách xây dựng một liên kết bên angles
giữa hai hành lang sau đó để sửa chữa lỗi ban đầu. and shapes formed by the
relationships of lines, surfaces,
The Romans dug tunnels for their roads using the counter- and solid objects in space)
excavation method, whenever they encountered obstacles such 23, adjustment (n): sự sửa lại
as hills or mountains that were too high for roads to pass over. cho đúng, sự điều chỉnh, sự
An example is the 37-meter-long, 6-meter-high, Furlo Pass chỉnh lý
(a slight change made to
Tunnel built in Italy in 69-79 CE. Remarkably, a modern road still
something to make it fit, work
uses this tunnel today. Tunnels were also built for mineral better, or be more suitable, or the
extraction. Miners would locate a mineral vein and then pursue act of making such a change)
it with shafts and tunnels underground. Traces of such tunnels = change, alteration,
used to mine gold can still be found at the Dolaucothi mines in modification, tuning
Wales. When the sole purpose of a tunnel was mineral 24, deviate (v): chệch hướng;
extraction, construction required less planning, as the tunnel (nghĩa bóng) sai đường, lạc
route was determined by the mineral vein. đường, lạc lối, xa rời
(to change what you are doing so
Người La Mã đã đào các đường hầm cho các con đường của that you
họ bằng phương pháp đào ngược, bất cứ khi nào họ gặp are not following an expected
plan, idea, or type of behaviour)
chướng ngại vật như đồi hoặc núi quá cao mà đường không thể
25, penetrate (v): thâm nhập, lọt
vượt qua. Một ví dụ là đường hầm đèo Furlo dài 37 mét, cao 6
vào; nhìn xuyên qua
mét, được xây dựng ở Ý vào năm 69-79 trước Công Nguyên. (to move into or through
Đáng chú ý, một con đường hầm hiện đại vẫn còn sử dụng something)
đường hầm này cho đến ngày nay. Đường hầm cũng được xây = enter, pierce, infiltrate, breach
dựng để khai thác khoáng sản. Các thợ mỏ sẽ xác định vị trí của 26, usable (adj): có thể dùng
một mạch khoáng chất và sau đó đi tìm nó bằng các trục và được, thích hợp cho việc sử
đường hầm dưới lòng đất. Dấu vết của những đường hầm như dụng
vậy được sử dụng để khai thác vàng vẫn có thể được tìm thấy (able to be used for a purpose)
tại các mỏ Dolaucothi ở Wales. Khi mục đích duy nhất của = practical, serviceable, working,
đường hầm là khai thác khoáng sản, việc xây dựng cần ít quy functioning
hoạch hơn vì tuyến đường hầm được xác định bởi mạch khoáng 27, error (n): sự sai lầm, sự sai
sản. sót, lỗi; ý kiến sai lầm; tình trạng
sai lầm
= mistake, fault, inaccuracy
Roman tunnel projects were carefully planned and carried out.
28, obstacle (n): sự cản trở, sự
The length of time it took to construct a tunnel depended on the trở ngại,
method being used and the type of rock being excavated. The chướng ngại vật; vật trở ngại
qanat construction method was usually faster than the counter- (something that blocks your way
excavation method as it was more straightforward. This was so that movement or progress is
because the mountain could be excavated not only from the prevented or made more difficult)
tunnel mouths but also from shafts. The type of rock could also = problem, difficulty, hindrance
influence construction times. When the rock was hard, the 29, mineral extraction: khai thác
Romans employed a technique called fire quenching which khoáng sản
consisted of heating the rock with fire, and then suddenly extraction = removal, withdrawal,
abstraction, taking out
cooling it with cold water so that it would crack. Progress
30, locate (v): xác định vị trí
through hard rock could be very slow, and it was not uncommon
(to find or discover the exact
for tunnels to take years, if not decades, to be built. Construction position of something)
marks left on a Roman tunnel in Bologna show that the rate of = find, trace, discover, detect
advance through solid rock was 30 centimeters per day. In 31, mine (n): mỏ
contrast, the rate of advance of the Claudius tunnel can be (a hole or system of holes in the
calculated at 1.4 meters per day. Most tunnels had inscriptions ground where substances such
showing the names of patrons who ordered construction and as coal, metal, and salt are
sometimes the name of the architect. For example, the 1.4- removed)
kilometer Cevlik tunnel in Turkey, built to divert the floodwater 32, sole (adj): duy nhất, độc
threatening the harbor of the ancient city of Seleucia Pieria, had nhất; đơn độc; một và chỉ một
inscriptions on the entrance, still visible today, that also indicate (being one only; single)
= only, solitary, single, individual
that the tunnel was started in 69 CE and was completed in 81
33, carefully (adv): cẩn thận, chu
CE.
đáo
(with great attention, esp. to
Các dự án đường hầm La Mã đã được lên kế hoạch và thực detail or safety)
hiện cẩn thận. Khoảng thời gian để xây dựng một đường hầm = cautiously, wisely, prudently
phụ thuộc vào phương pháp được sử dụng và loại đá cần đào. 34, carry out (phr.verb): thực
Phương pháp xây dựng qanat thường nhanh hơn phương pháp hiện, tiến hành
đào ngược vì nó đơn giản hơn. Điều này là do núi có thể được = to do something that needs to
đào không chỉ từ cửa đường hầm mà còn từ các trục. Loại đá be organized and planned
cũng có thể ảnh hưởng thời gian xây dựng. Khi đá cứng, người 34, depend on/upon
La Mã sử dụng một kỹ thuật gọi là dập tắt lửa bao gồm đốt nóng someone/something (phr.verb):
phụ thuộc
đá bằng lửa, sau đó đột ngột làm lạnh bằng nước để nó nứt ra.
= rely on, count on, trust
Quá trình khoan xuyên đá cứng có thể rất chậm và không có gì
35, straightforward (adj): dễ
lạ khi các đường hầm phải mất nhiều năm, nếu không muốn nói hiểu, dễ làm; không phức tạp
là hàng thập kỷ, để xây dựng. Dấu vết xây dựng để lại trên một = simple and easy to understand
đường hầm La Mã ở Bologna cho thấy tốc độ tiến qua đá rắn là ≠ complicated
30 cm mỗi ngày. Ngược lại, tốc độ khoan của đường hầm 36, influence (v): ảnh hưởng, chi
Claudius có thể được tính là 1,4 mét mỗi ngày. Hầu hết các phối, tác động
đường hầm đều có khắc tên của những bảo trợ đã đặt hàng xây (to affect or change how
dựng và đôi khi là tên của kiến trúc sư. Ví dụ, đường hầm Cevlik someone or something develops,
dài 1,4 km ở Thổ Nhĩ Kỳ, được xây dựng để chuyển hướng behaves, or thinks)
nước lũ đe doạ bến cảnh của thành phố cổ Seleuceia Pieria, có = affect, shape, change, guide
chữ khắc trên lối vào, vẫn còn nhìn thấy cho đến ngày nay, điều 37, technique (n): kỹ thuật,
đó cũng cho thấy đường hầm được khởi công vào năm 69 phương pháp kỹ thuật
(a way of doing an activity that
trước Công nguyên được hoàn thành vào năm 81 sau Công
needs skill)
nguyên.
= method, system, practice,
procedure
38, consist of something
(phr.verb): bao gồm
= be made of, be made up of,
contain, be
composed of
39, uncommon (adj): không
thông thường, bất thường, hiếm,
ít gặp, ít thấy
(not seen, happening, or
experienced often)
= rare, unusual, infrequent
40, patron (n): người bảo trợ
(someone who supports the
activities of an
organization, for example by
giving money)
41, architect (n): kiến trúc sư
(someone whose job is to design
buildings)
42, threaten (v): đe doạ, cảnh
cáo, báo trước
= to be likely to harm or destroy
something
43, visible (adj): thấy được, có
thể nhìn thấy, có thể thấy (able to
be seen)
= noticeable, observable,
perceptible, evident

CHANGES IN READING HABITS

(SỰ THAY ĐỔI TRONG THÓI QUEN ĐỌC)
(WHAT ARE THE IMPLICATIONS OF THE WAY WE READ TODAY?)
(NHỮNG ẢNH HƯỞNG TRONG CÁCH CHÚNG TA ĐỌC GÌ?)

1, pacifier (n): núm vú giả (cho
Look around on your next plane trip. The iPad is the new pacifier for trẻ em ngậm)
babies and toddlers. Younger school-aged children read stories on = a rubber object that you give
smartphones, older kids don’t read at all, but hunch over video a baby to
games. Parents and other passengers read on tablets or skim a suck so that he/she does not
flotilla of email and news feeds. Unbeknown to most of us, an cry
invisible, game-changing transformation links everyone in this 2, toddler (n): đứa bé chỉ mới
picture: the neuronal circuit that underlies the brain’s ability to read biết đi
is subtly, rapidly changing and this has implications for everyone = baby, kid, child
from the pre-reading toddler to the expert adult. 3, hunch (v): gập cong, uốn
cong
Hãy nhìn xung quanh trên chuyến bay tiếp theo của bạn. IPad đóng (to lean forward with your
vai trò như núm vú giả dành cho trẻ sơ sinh và trẻ tập đi. Trẻ em ở shoulders raised or to bend
độ tuổi đi học đọc truyện trên điện thoại thông minh, những đứa trẻ your back and shoulders into a
lớn hơn thì không đọc gì hết, nhưng lại khom lưng vào những trò rounded shape)
chơi điện tử. Cha mẹ và những hành khách khác đọc trên máy tính = bend, huddle
bảng hoặc đọc lướt một loạt email và nguồn cấp tin tức. Hầu hết 4, passenger (n): hành khách
chúng ta đều không biết, một sự biến đổi vô hình trong trò chơi kết (đi tàu xe...)
nối tất cả mọi người trong viễn cảnh này: mạch tế bào thần kinh làm (a person who is travelling in a
cơ sở cho khả năng đọc của não thay đổi một cách tinh vi, nhanh vehicle but is not driving it,
chóng và điều này có ý nghĩa đối với tất cả mọi người từ trẻ mới biết flying it, or working on it)
đi đang tập đọc đến người lớn đã thành thạo. = traveler, customer, fare,
commuter
As work in neurosciences indicates, the acquisition of 5, unbeknown to somebody:
literacy necessitated a new circuit in our species’ brain more than không được biết đến
6,000 years ago. That circuit evolved from a very simple mechanism (without that person knowing
for decoding basic information, like the number of goats in about it)
one’s herd, to the present, highly elaborated reading brain. My 6, game-changing (adj): ảnh
research depicts how the present reading brain enables the hưởng, thay đổi cuộc chơi
development of some of our most important intellectual = having a big effect on the
and affective processes: internalized knowledge, analogical conditions in an area such as
reasoning, and inference; perspective-taking and empathy; critical business
analysis and the generation of insight. Research surfacing in many 7, transformation (n): sự biến
parts of the world now cautions that each of these essential ‘deep đổi; sự bị biến đổi (a complete
reading’ processes may be under threat as we move into digital- change in the appearance or
based modes of reading. character of something or
someone)
Dựa trên những nghiên cứu trong khoa học thần kinh, việc tiếp = change, alteration, mutation,
thu khả năng đọc viết đòi hỏi một mạch mới trong não của loài modification
người chúng ta hơn 6.000 năm trước. Mạch đó phát triển từ một cơ 8, rapidly (adv): nhanh chóng
chế rất đơn giản để giải mã thông tin cơ bản, như số lượng dê = fast, quickly, speedily, swiftly
trong đàn, cho đến những thông tin rất phức tạp như bây giờ là bộ 9, expert (adj/n): chuyên môn,
não đọc. Nghiên cứu mô tả cách bộ não đọc hiện tại cho phép phát thành thạo, thông thạo, lão
triển một số quá trình trí tuệ và tình cảm quan trọng nhất của chúng luyện
ta: kiến thức nội tại, lý luận loại suy và suy luận; quan điểm và đồng (having a special skill or special
cảm; phân tích phê bình và tạo ra cái nhìn sâu sắc. Nghiên cứu ở knowledge of a subject ≠
nhiều nơi trên thế giới hiện cảnh báo rằng mỗi quy trình đọc sâu inexpert)
thiết yếu này có thể bị đe doạ khi chúng ta chuyển sang phương
10, neuroscience (n): khoa học
thức đọc dựa trên kỹ thuật số. thần kinh
(the scientific study of the brain)
This is not a simple, binary issue of print versus digital reading and
technological innovation. As MIT scholar Sherry Turkle has written, 11, literacy (n): sự biết viết, sự
biết đọc
we do not err as a society when we innovate but when we ignore (the state of being able to read
what we disrupt or diminish while innovating. In this hinge moment and write)
between print and digital cultures, society needs to confront what is 12, species (n): (sinh vật học)
diminishing in the expert reading circuit, what our children and older loài
students are not developing, and what we can do about it. (a group of animals or plants
whose
Đây không phải là một vấn đề đơn giản giống như việc đọc báo giấy members are similar and can
với đọc kỹ thuật số và đổi mới công nghệ. Như học giả Sherry Turkle breed together toproduce
của MIT đã viết, chúng ta không phải tạo ra một xã hội sai lầm khi young animals or plants)
chúng ta đổi mới mà là khi chúng ta bỏ qua hoặc giảm thiểu những 13, depict (v): mô tả, miêu tả
gì chúng ta phá vỡ trong khi đổi mới. Trong thời điểm chuyển (to represent or show
giao giữa nền văn hóa in ấn và kỹ thuật số, xã hội cần phải đối something in a picture or story)
mặt với những gì đang giảm dần trong mạch đọc cao cấp, điều mà = show, represent, describe,
trẻ em và học sinh lớn tuổi của chúng ta chưa phát triển và cách illustrate
chúng ta giải quyết vấn đề. 14, intellectual (adj): (thuộc) trí
óc; vận dụng trí óc (relating to
We know from research that the reading circuit is not given to human your ability to think and
beings through a genetic blueprint like vision or language; it needs understand things, especially
an environment to develop. Further, it will adapt to that complicated ideas)
environment’s requirements – from different writing systems to the = intelligent, knowledgeable,
characteristics of whatever medium is used. If the dominant academic, rational
medium advantages processes that are fast, multi-task oriented and 15, empathy (n): (tâm lý học) sự
well-suited for large volumes of information, like the current digital thấu cảm
medium, so will the reading circuit. As UCLA psychologist Patricia (the ability to share someone
Greenfield writes, the result is that less attention and time will be else's feelings or experiences
allocated to slower, time-demanding deep reading processes. by imagining what it would be
like to be in that person's
Qua nghiên cứu, chúng ta biết rằng mạch đọc không được cung situation)
cấp cho con người thông qua bản thiết kế di truyền như thị giác = understanding, sympathy,
hoặc ngôn ngữ; nó cần một môi trường để phát triển. Hơn nữa, nó compassion
sẽ thích ứng với các yêu cầu của môi trường đó – từ các hệ thống
16, innovation (n): sự đổi mới,
chữ viết khác nhau đến các đặc điểm của bất kỳ môi trường nào
sự cách tân
được sử dụng. Nếu môi trường vượt trội có lợi cho quá trình này
((the use of) a new idea or
xảy ra nhanh, định hướng đa tác vụ và phù hợp với khối lượng
method)
thông tin lớn, như phương tiện kỹ thuật số hiện tại, thì mạch đọc
= finding, discovery,
cũng vậy. Như nhà tâm lý học Patricia Greenfield của UCLA viết, kết
breakthrough
quả là sẽ có ít sự chú ý hơn và thời gian được phân bổ cho các quá
17, ignore (v): lờ đi, bỏ qua
trình đọc sâu, đọc chậm và đòi hỏi nhiều thời gian.
= pay no attention to, take no
Increasing reports from educators and from researchers in notice of,
psychology and the humanities bear this out. English literature overlook, disregard
scholar and teacher Mark Edmundson describes how many college 18, diminish (v): giảm, hạ bớt,
students actively avoid the classic literature of the 19th and 20th giảm bớt; thu nhỏ (to reduce or
centuries in favour of something simpler as they no longer have the be reduced in size or
importance)
patience to read longer, denser, more difficult texts. We should be
= reduce, lessen, weaken,
less concerned with students’ cognitive impatience’, however, than
moderate
by what may underlie it: the potential inability of large numbers of
students to read with a level of critical analysis sufficient to 19, confront (v): đối diện với,
đứng trước; chạm trán, đương
comprehend the complexity of thought and argument found in more
đầu với
demanding texts.
(to face, meet, or deal with a
Ngày càng có nhiều báo cáo từ các nhà giáo dục và từ các nhà difficult situation or person)
nghiên cứu tâm lý học và khoa học nhân văn cho thấy điều này. Học = meet, face, encounter, handle
giả và giáo viên văn học Anh tên là Mark Edmundson mô tả nhiều 20, vision (n): sức nhìn, thị lực,
sinh viên đại học chủ động tránh những tác phẩm văn học cổ điển khả năng của sự nhìn (the
của thế kỷ 19 và 20, họ thích những thứ đơn giản hơn vì họ không ability to see)
còn đủ kiên nhẫn để đọc những văn bản dài, khó và nhiều chữ. Tuy = eyesight, sight, ability to see
nhiên, chúng ta nên bớt quan tâm đến “sự thiếu kiên nhẫn trong 21, adapt (v): thích nghi, thích
nhận thức” của học sinh mà tập trung vào điều có thể làm nền tảng ứng (với môi trường...)
cho nó: nhiều học sinh không có khả năng phân tích phê bình đủ để (to change, or to change
hiểu được sự phức tạp của suy nghĩ và lập luận trong các tài liệu something, to suit different
hay tác phẩm khó. conditions or uses)
= adjust, become accustomed,
Multiple studies show that digital screen use may be causing a get used to,
variety of troubling downstream effects on reading familiarize yourself
comprehension in older high school and college students. In 22, characteristic (n): đặc tính,
Stavanger, Norway, psychologist Anne Mangen and đặc điểm
colleagues studied how high school students comprehend the (a typical or noticeable quality
same material in different mediums. Mangen’s group asked of someone or something)
subjects questions about a short story whose plot had = quality, attribute, trait, feature
universal student appeal; half of the students read the story on 23, dominant (adj): trội, có ưu
thế hơn; có ảnh hưởng lớn, chi
a tablet, the other half in paperback. Results indicated that
phối
students who read on print were superior in their (more powerful, important, or
comprehension to screen-reading peers, particularly in their noticeable than other people or
ability to sequence detail and reconstruct the plot in things)
chronological order. 24, allocate (v): phân bổ, phân
phát; chia phần
Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng việc sử dụng màn hình kỹ thuật (to give something to someone
số có thể gây ra nhiều tác động khó lường sau này đối với khả as their share of a total amount,
năng đọc hiểu ở học sinh lớn hơn hoặc bậc trung học và đại to use in a particular way)
học. Tại Stavanger, Na Uy, nhà tâm lý học Anne Mangen và các = assign, allot, apportion,
đồng nghiệp của cô đã nghiên cứu cách học sinh trung học distribute, give,
hiểu cùng một tài liệu thông qua các phương tiện khác nhau. 25, humanity (n): loài người,
nhân loại
Nhóm của Mangen đặt câu hỏi cho các đối tượng về một câu
(people in general)
chuyện ngắn có cốt truyện thu hút toàn bộ học sinh; một nửa 26, scholar (n): nhà nghiên
số học sinh câu chuyện trên máy tính bảng, nửa còn lại đọc cứu; học giả
sách bìa mềm. Kết quả chỉ ra rằng những sinh viên đọc trên (an intelligent and well-
bản in có khả năng hiểu cao hơn so với các bạn đọc trên màn educated person)
hình, đặc biệt ở khả năng xâu chuỗi các chi tiết và tái hiện lại 27, patience (n): tính kiên nhẫn,
cốt truyện theo trình tự thời gian. tính nhẫn nại; sự bền chí, sự
nhẫn nại, kiên trì
Ziming Liu from San Jose State University has conducted a (the ability to wait, or to
series of studies which indicate that the ‘new norm’ in reading continue doing something
is skimming, involving word-spotting and browsing through the despite difficulties, or to suffer
without complaining or
text. Many readers now use a pattern when reading in which
becoming annoyed)
they sample the first line and then word-spot through the rest of
= tolerance, persistence,
the text. When the reading brain skims like this, it reduces time endurance ≠
allocated to deep reading processes. In other words, we don’t impatience
have time to grasp complexity, to understand another’s 28, cognitive (adj): liên quan
feelings, to perceive beauty, and to create thoughts of the đến nhận thức (connected with
reader’s own. thinking or conscious mental
processes)
Ziming Liu từ Đại học Bang San Jose đã thực hiện một loạt = reasoning, mental,
nghiên cứu chỉ ra rằng ‘tiêu chuẩn mới’ trong việc đọc là đọc intellectual, perceptive
lướt, bao gồm việc dò từ và xem qua văn bản. Nhiều độc giả 29, comprehend (v): hiểu, lĩnh
hiện sử dụng một kiểu đọc, trong đó họ thử đọc từ dòng đầu hội, nhận thức thấu đáo
tiên và sau đó dò từ qua phần còn lại của văn bản. Khi não đọc = understand, know, grasp
lướt như vậy, nó làm giảm thời gian phân bổ trong quá trình 30, demanding (adj): khó khăn,
đòi hỏi phức tạp (needing a lot
đọc sâu. Nói cách khác, chúng ta không có thời gian để nắm
of time, attention, or energy)
bắt nhanh sự phức tạp, để hiểu cảm xúc của người khác, cảm = difficult, hard, challenging,
nhận vẻ đẹp và tạo ra sự suy nghĩ của riêng người đọc. tough, severe
31, colleague (n): đồng nghiệp,
The possibility that critical analysis, empathy and other deep bạn đồng sự
reading processes could become the unintended ‘collateral = coworker, partner, teammate,
damage’ of our digital culture is not a straightforward binary associate
issue about print versus digital reading. It is about how we all 32, universal (adj): thuộc vũ
have begun to read on various mediums and how that changes trụ, thuộc thế giới, thuộc vạn
not only what we read, but also the purposes for which we vật
read. Nor is it only about the young. The subtle atrophy of = worldwide, general, common
33, superior (adj): cao cấp; trên
critical analysis and empathy affects us all equally. It affects our
cấp cao
ability to navigate a constant bombardment of information. It = excellent, high-class, top-
incentivizes a retreat to the most familiar stores of unchecked quality, exclusive
information, which require and receive no analysis, leaving us 34, norm (n): quy tắc, quy
susceptible to false information and irrational ideas. phạm, tiêu chuẩn (an accepted
standard or a way of behaving
Khả năng phân tích phê bình, sự đồng cảm và các quy trình or doing things that most
đọc sâu khác có thể trở thành ‘thiệt hại ngoài dự kiến’ đối với people agree with)
nền văn hoá kỹ thuật số của chúng ta không phải là một ấn = standard, rule, custom
phẩm hệ nhị phân đơn giản về bản in và về việc đọc kỹ thuật 35, perceive (v): hiểu được,
số. Đó là về cách tất cả chúng ta bắt đầu đọc trên nhiều nắm được, nhận thức, lĩnh hội
phương tiện khác nhau và cách nó thay đổi không chỉ những gì (to see something or someone,
or to notice something that is
chúng ta đọc mà còn cả mục đích chúng ta đọc. Nó cũng
obvious)
không phải chỉ nói về thế hệ trẻ. Sự suy giảm không rõ ràng = see, understand, identify,
trong sự phân tích phê bình và sự đồng cảm ảnh hưởng đồng recognize
đều lên chúng ta. Nó ảnh hưởng đến khả năng của chúng ta 36, browse (v): đọc lướt qua,
trong việc điều hướng cơn bão thông tin. Nó khuyến khích việc xem lướt qua
rút lui vào những kho thông tin quen thuộc nhất chưa được (to look through a book or
kiểm duyệt, vốn không yêu cầu và không nhận được sự phân magazine without reading
tích, khiến chúng ta dễ bị ảnh hưởng bởi những thông tin sai everything, or to walk around a
lệch và những ý tưởng phi lý. shop looking at several things
without intending to buy any of
There’s an old rule in neuroscience that does not alter with age: them)
= surf, look, glance
use it or lose it. It is a very hopeful principle when applied to
37, complexity (n): sự phức
critical thought in the reading brain because it implies choice.
tạp, sự rắc rối
The story of the changing reading brain is hardly finished. We (the state of having many parts
possess both the science and the technology to identify and and being difficult to
redress the changes in how we read before they become understand or find an answer
entrenched. If we work to understand exactly what we will to)
lose, alongside the extraordinary new capacities that the = difficulty, intricacy,
complication
digital world has brought us, there is as much reason for 38, analysis (n): sự phân tích
excitement as caution. (the act of studying or
examining something in detail,
Có một quy tắc cũ trong khoa học thần kinh mà không thay đổi in order to discover or
theo tuổi tác: sử dụng nó hoặc mất nó. Đó là một nguyên tắc understand more about it, or
your opinion and judgment after
rất triển vọng khi áp dụng cho tự duy phản biện trong não bộ
doing this)
đọc vì nó ngụ ý sự lựa chọn. Câu chuyện thay đổi bộ não đọc
= study, investigation,
thì gần như không kết thúc. Chúng ta sở hữu cả khoa học và examination, scrutiny
công nghệ để xác định và khắc phục những thay đổi trong 39, various (adj): khác nhau,
cách chúng ta đọc trước khi chúng trở nên cố thủ. Nếu chúng nhiều hơn một
ta cố gắng hiểu chính xác những gì chúng ta mất, cùng với = numerous, many, several,
những khả năng mới phi thường mà thế giới kỹ thuật số đã countless
mang lại cho chúng ta, thì càng có nhiều lý do để phấn khích 40, straightforward (adj): dễ
cũng như thận trọng. hiểu, đơn giản; không phức tạp
(simple and easy to understand)
41, purpose (n): mục đích
(determination or a feeling of
having a reason for what you
do)
= intention, aim, objective
42, bombardment (n): cuộc tấn
công
(a situation in which so many
questions or other things are
directed at someone, that they
find it difficult to deal with them)
= attack, offensive, assault
43, incentivize (v): khuyến
khích
(to give someone a reason to do
something, especially by
offering them a reward)
42, irrational (adj): không hợp
lý, phi lý
(not using reason or clear
thinking)
= illogical, unreasonable,
foolish, crazy
43, alter (v): thay đổi, biến đổi,
đổi
(to change something, usually
slightly, or to cause the
characteristics of something to
change)
= change, modify, adjust, vary
44, principle (n): nguyên lý,
nguyên tắc
(a basic idea or rule that
explains or controls how
something happens or works)
= belief, attitude, opinion, value,
standard
45, entrenched (adj): cố thủ
(Entrenched ideas are so fixed
or have existed for so long that
they cannot be changed)
= fixed, rooted, engrained
46, extraordinary (adj): lạ
thường, khác thường; to lớn lạ
thường
(very unusual and special;
different in type or greater in
degree than the usual or
ordinary)
= notable, amazing,
outstanding, remarkable

ATTITUDES TOWARDS ARTIFICIAL

INTELLIGENCE
(TRÍ TUỆ NHÂN TẠO (AI) ĐÃ CÓ THỂ DỰ ĐOÁN TRƯỚC ĐƯỢC TƯƠNG LAI)
1, artificial (adj): nhân tạo

(made by people, often as a copy
A. Artificial intelligence (AI) can already predict the future. Police of something natural)
forces are using it to map when and where crime is likely to occur. = false, fake, non-natural, man-
Doctors can use it to predict when a patient is most likely to have a made
heart attack or stroke. Researchers are even trying to give AI 2, patient (n): bệnh nhân
imagination so it can plan for unexpected consequences. (someone who is receiving
medical treatment from a doctor
Trí tuệ nhân tạo (AI) đã có thể dự đoán tương lai. Lực lượng cảnh or in a hospital)
sát đang sử dụng nó để lập bản đồ khi nào và nơi nào có khả năng 3, stroke (n): đột quỵ
xảy ra tội phạm. Các bác sĩ có thể sử dụng nó để dự đoán thời (if someone has a stroke, an
điểm bệnh nhân có nhiều khả năng bị đau tim hoặc đột quỵ cao artery (=tube carrying blood) in
nhất. Các nhà nghiên cứu thậm chí đang cố gắng giúp cho trí tuệ their brain suddenly bursts or
nhân tạo có tính tưởng tượng để nó có thể lên kế hoạch cho becomes blocked, so that they
những hậu quả không mong đợi. may die or be unable to use
some muscles)
Many decisions in our lives require a good forecast, and AI is 4, consequence (n): hậu quả,
almost always better at forecasting than we are. Yet for all these kết quả
technological advances, we still seem to deeply lack confidence in (a result of a particular action or
AI predictions. Recent cases show that people don’t like relying situation, often one that is bad or
on AI and prefer to trust human experts, even if these experts are not convenient)
wrong. = result, effect, outcome
5, lack (v): thiếu, không có

Nhiều quyết định trong cuộc sống của chúng ta đòi hỏi một dự báo (to not have or not have enough
tốt và AI hầu như luôn dự báo tốt hơn chúng ta. Tuy nhiên, đối với of something that is needed or
tất cả những tiến bộ công nghệ này, chúng ta dường như vẫn thiếu wanted)
niềm tin sâu sắc vào các dự đoán của AI. Các trường hợp gần đây = not have, be short of, be
cho thấy mọi người không thích dựa vào AI và thích tin tưởng các deficient in
chuyên gia là con người, ngay cả khi các chuyên gia này sai. 6, rely on/upon
someone/something: phụ thuộc
If we want AI to really benefit people, we need to find a way to get và ai, cái gì
people to trust it. To do that, we need to understand why people (to need a particular thing or the
are so reluctant to trust AI in the first place. help and support of someone or
something in order to continue,
Nếu chúng ta muốn AI thực sự mang lại lợi ích cho mọi người, to work correctly, or to succeed)
chúng ta cần phải tìm ra cách để mọi người tin tưởng nó. Để làm = depend on, count on, trust, be
được điều đó, chúng ta cần hiểu tại sao ngay từ đầu mọi người lại sure of
miễn cưỡng tin tưởng vào AI. 7, reluctant (adj): miễn cưỡng;
bất đắc dĩ, không tự nguyện,
B. Take the case of Watson for Oncology, one of technology giant
không sẵn lòng
IBM’s supercomputer programs. Their attempt to promote this
(not wanting to do something and
program to cancer doctors was a PR disaster. The AI promised to
therefore slow to do it)
deliver top-quality recommendations on the treatment of 12
= unwilling, unenthusiastic,
cancers that accounted for 80% of the world’s cases. But when disinclined, hesitant
doctors first interacted with Watson, they found themselves in a
8, giant (adj): khổng lồ
rather difficult situation. On the one hand, if Watson provided
= huge, enormous, vast, massive
guidance about a treatment that coincided with their own opinions,
9, supercomputer (n): siêu máy
physicians did not see much point in Watson’s recommendations. tính
The supercomputer was simply telling them what they already (a very powerful computer)
knew, and these recommendations did not change the actual = processer, processor, CPU,
treatment. mainframe
10, disaster (n): tai hoạ, thảm
Lấy trường hợp của Watson for Oncology, một trong những
hoạ, tai ách
chương trình siêu máy tính khổng lồ công nghệ IBM. Nỗ lực của họ
= tragedy, ruin, adversity,
để quảng bá chương trình này với các bác sĩ ung thư là một thảm
catastrophe
họa PR. AI hứa hẹn sẽ đưa ra các khuyến nghị chất lượng hàng
đầu về việc điều trị 12 bệnh ung thư chiếm 80% các trường hợp 11, recommendation (n): sự
khuyến nghị, đề nghị
mắc bệnh trên thế giới. Nhưng khi các bác sĩ lần đầu tiếp xúc với
Watson, họ thấy mình gặp phải một tình huống khá khó khăn. Một (a suggestion that something is
mặt, nếu Watson đưa ra hướng dẫn về phương pháp điều trị trùng good or suitable for a particular
purpose or job)
với ý kiến của họ, thì các bác sĩ sẽ không thấy nhiều điểm ấn tượng
trong các khuyến nghị của Watson. Siêu máy tính chỉ đơn giản là = advice, proposal, suggestion
nói cho họ biết những gì họ đã biết, và những khuyến nghị này 12, treatment (n): sự điều trị;
không thay đổi phương pháp điều trị thực tế. phép trị bệnh
(the use of drugs, exercises, etc.
On the other hand, if Watson generated a recommendation to cure a person of an illness or
that contradicted the experts’ opinion, doctors would typically injury)
conclude that Watson wasn’t competent. And the machine = cure, healing, care, medicine,
wouldn’t be able to explain why its treatment remedy
was plausible because its machine-learning algorithms were 13, account for something:
simply too complex to be fully understood by humans. chiếm
Consequently, this has caused even more suspicion and disbelief, = comprise, make up, represent,
leading many doctors to ignore the seemingly outlandish AI 14, guidance (n): sự hướng dẫn;
recommendations and stick to their own expertise. sự dìu dắt, sự chỉ đạo (help and
advice about how to do
Mặt khác, nếu Watson đưa ra một khuyến nghị trái ngược với ý something or about how to deal
kiến của các chuyên gia, các bác sĩ thường sẽ kết luận rằng with problems)
Watson không đủ năng lực. Và cỗ máy sẽ không thể giải thích lý do = help, assistance, support,
tại sao cách xử lý của nó là hợp lý bởi vì các thuật toán học máy direction
của nó quá phức tạp khiến con người không hiểu được hoàn toàn. 15, generate (v): sinh ra, phát ra,
Do đó, điều này càng gây ra nhiều nghi ngờ và không tin tưởng, đưa ra, tạo ra (to cause to exist;
khiến nhiều bác sĩ bỏ qua các khuyến nghị có vẻ kỳ quặc của AI và produce)
bám vào chuyên môn của họ. = make, produce, create, cause
16, typically (adv): đặc thù, đặc
C. This is just one example of people’s lack of confidence in AI and trưng, điển hình, tiêu biểu
their reluctance to accept what AI has to offer. Trust in other people (used when you are giving an
is often based on our understanding of how others think and having average or usual example of a
experience of their reliability. This helps create a psychological particular thing)
feeling of safety. AI, on the other hand, is still fairly new and = characteristically, classically,
unfamiliar to most people. Even if it can be technically explained naturally, stereotypically
(and that’s not always the case), AI’s decision-making process is 17, competent (adj): có đủ khả
usually too difficult for most people to comprehend. And interacting năng, có đủ trình độ, thạo giỏi
with something we don’t understand can cause anxiety and give us (able to do something well)
a sense that we’re losing control. = capable, able, knowledgeable,
experienced
Đây chỉ là một ví dụ về sự thiếu tin tưởng của mọi người vào AI và 18, plausible (adj): hợp lý, đáng
sự miễn cưỡng của họ khi chấp nhận những gì Al đưa ra. Sự tin tin cậy
tưởng vào người khác thường dựa trên việc chúng ta hiểu cách (seeming likely to be true, or able
người khác nghĩ và đã có những trải nghiệm đáng tin cậy với họ. to be believed)
Điều này giúp tạo ra một tâm lý an toàn. Mặt khác, Al vẫn còn khá = reasonable, believable,
mới và xa lạ với hầu hết mọi người. Ngay cả khi nó có thể được credible, probable
giải thích về mặt kỹ thuật (và không phải lúc nào cũng vậy), quá 19, algorithm (n): thuật mã
trình ra quyết định của AI thường quá khó để hầu hết mọi người (a set of instructions that are
hiểu được. Và tương tác với điều gì đó chúng ta không hiểu có thể followed in a fixed order and
gây ra lo lắng và khiến chúng ta cảm giác rằng chúng ta đang mất used for solving a mathematical
kiểm soát. problem, making a computer
Many people are also simply not familiar with many instances of AI program etc)
actually working, because it often happens in the background. 20, consequently (adv): do đó,
vì vậy, bởi vậy, cho nên
Instead, they are acutely aware of instances where AI goes wrong.
= so, thus, therefore, accordingly,
Embarrassing AI failures receive a disproportionate amount of
as a result
media attention, emphasising the message that we cannot rely on
21, reliability (n): sự đáng tin
technology. Machine learning is not foolproof, in part because the
cậy; tính đáng tin cậy (the quality
humans who design it aren’t.
of being able to be trusted or
Nhiều người cũng chỉ đơn giản là không quen với nhiều trường believed because of working or
hợp AI thực sự hữu ích, vì nó thường xảy ra phía sau. Thay vào đó, behaving well)
họ nhận thức sâu sắc về những trường hợp AI gặp trục trặc. = dependability, consistency,
Những thất bại đáng ngại của AI nhận được sự chú ý không tương steadfastness, trustworthiness
xứng của giới truyền thông, nhấn mạnh thông điệp rằng chúng ta 22, psychological (adj): (thuộc)
không thể dựa vào công nghệ. Học máy không phải là điều dễ tâm lý học
hiểu, một phần là do con người thiết kế ra nó không dễ hiểu. (relating to the human mind and
feelings)
D. Feelings about AI run deep. In a recent experiment, people from = mental, emotional, spiritual
a range of backgrounds were given various sci-fi films about AI to 24, acutely (adv): sâu sắc
watch and then asked questions about automation in everyday life. (completely or extremely)
It was found that, regardless of whether the film they watched = very, intensely, highly, deeply
depicted AI in a positive or negative light, simply watching a 25, disproportionate (n): không
cinematic vision of our technological future polarised the tương xứng, không cân đối
participants’ attitudes. Optimists became more extreme in their = uneven, unequal, inconsistent,
enthusiasm for AI and sceptics became even more guarded. unbalanced
(too large or too small in
Cảm xúc về AI được cảm nhận một cách mạnh mẽ. Trong một thử comparison to something else, or
nghiệm gần đây, mọi người từ nhiều nơi khác nhau được cho xem not deserving its importance or
nhiều bộ phim khoa học viễn tưởng về AI và sau đó đặt câu hỏi về influence)
tự động hóa trong cuộc sống hàng ngày. Người ta thấy rằng, dù 26, foolproof (adj): rõ ràng, dễ
cho bộ phim họ xem mô tả Al dưới gốc độ tích cực hay tiêu cực, hiểu
chỉ cần xem một viễn cảnh điện ảnh về tương lai công nghệ của ((of a plan or machine) so simple
chúng ta đã phân cực thái độ của những người tham gia. Những and easy to understand that it is
người lạc quan thể hiện đề cao AI và những người hoài nghi thậm unable to go wrong or be used
chí còn trở nên đề phòng hơn. wrongly)
= safe, guaranteed, infallible
This suggests people use relevant evidence about AI in a biased 27, automation (n): sự tự động
manner to support their existing attitudes, a deep-rooted human hoá; kỹ thuật tự động
tendency known as “confirmation bias”. As AI is represented more (the use of machines and
and more in media and entertainment, it could lead to a society split computers that can operate
between those who benefit from AI and those who reject it. without needing human control)
More pertinently, refusing to accept the advantages offered by AI = mechanization,
could place a large group of people at a serious disadvantage. computerization, robotics
28, regardless of: bất kể, dù cho
Điều này cho thấy mọi người sử dụng bằng chứng liên quan về AI
= irrespective of, despite,
theo cách thiên vị để hỗ trợ thái độ hiện có của họ, một xu hướng
notwithstanding, no matter
ăn sâu của con người được gọi là “thiên vị xác nhận”. Khi AI hiện
29, cinematic (adj): thuộc về
diện ngày càng nhiều trên các phương tiện truyền thông và giải trí,
điện ảnh
nó có thể dẫn đến sự chia rẽ xã hội giữa những người hưởng lợi
(relating to the cinema)
từ AI và những người phủ nhận nó. Nói một cách hợp lý hơn, việc
= filmic, movielike, photographic
từ chối chấp nhận những lợi thế do AI mang lại có thể khiến một
30, optimist (n): người lạc quan
nhóm người lớn rơi vào tình thế bất lợi nghiêm trọng.
(someone who always believes
E. Fortunately, we already have some ideas about how to improve that good things will happen)
trust in AI. Simply having previous experience with AI can = hoper, idealist, romantic,
significantly improve people’s opinions about the technology, as utopian
was found in the study mentioned above. Evidence also suggests 31, relevant (adj): xác đáng; có
the more you use other technologies such as the internet, the more liên quan, hữu quan
you trust them. (connected with what is
happening or being discussed)
May mắn thay, chúng tôi đã có một số ý tưởng về cách cải thiện = related, applicable, pertinent
niềm tin vào AI. Các nghiên cứu đề cập ở trên chỉ ra rằng chỉ cần 32, evidence (n): chứng, chứng
có kinh nghiệm trước đó với AI có thể cải thiện đáng kể ý kiến của cớ, bằng chứng (one or more
mọi người về công nghệ này. Bằng chứng cũng cho thấy bạn càng reasons for believing that
sử dụng nhiều công nghệ khác như internet, bạn càng tin tưởng something is or is not true)
chúng. = proof, sign, indication
33, biased (adj): thiên vị
Another solution may be to reveal more about the algorithms which (showing an unreasonable like or
Al uses and the purposes they serve. Several high-profile social dislike for a person based on
media companies and online marketplaces personal opinions)
already release transparency reports about government requests = unfair, partial, prejudiced,
and surveillance disclosures. A similar practice for AI could help influence
people have a better understanding of the way algorithmic 34, pertinently (adv): đúng chỗ,
decisions are made. thích đáng, thích hợp; đi thẳng
vào (vấn đề..)
Một giải pháp khác có thể là tiết lộ thêm về các thuật toán mà AI sử (in a way that is appropriate to a

dụng và mục đích mà chúng phục vụ. Một số công ty truyền thông particular situation)
xã hội nổi tiếng và thị trường trực tuyến đã phát hành các báo cáo = relevantly, appositely,
minh bạch về các yêu cầu và sự giám sát của chính phủ. Tương appropriately
tự, nếu như AI cũng phát hành các báo cáo như thế, có thể giúp 35, fortunately (adv): may mắn,
mọi người hiểu rõ hơn về cách đưa ra các quyết định của thuật may thay
toán. (happening because of good
luck)
F. Research suggests that allowing people some control over AI = luckily, providentially,
decision-making could also improve trust and enable AI to learn opportunely
from human experience. For example, one study showed that when 36, significantly (adv): đáng kể;
people were allowed the freedom to slightly modify an algorithm, tới một mức độ quan trọng
they felt more satisfied with its decisions, more likely to believe it (in a way that is easy to see or by
was superior and more likely to use it in the future. a large amount)
= considerably, appreciably,
Nghiên cứu cho thấy rằng việc cho phép mọi người kiểm soát việc drastically,
ra quyết định của AI cũng có thể cải thiện sự tin tưởng và cho phép notably
AI học hỏi kinh nghiệm của con người. Ví dụ, một nghiên cứu cho 37, solution (n): sự giải quyết;
thấy rằng khi mọi người được phép tự do sửa đổi một chút thuật giải pháp, cách giải quyết
toán, họ cảm thấy hài lòng hơn với các quyết định của nó, nhiều (the answer to a problem)
khả năng tin rằng nó tốt hơn và có nhiều khả năng sử dụng nó hơn = answer, key, resolution
trong tương lai. 38, high-profile (adj): nổi tiếng,
nổi danh, trứ danh
We don’t need to understand the intricate inner workings of AI
= prominent, prestigious,
systems, but if people are given a degree of responsibility for how
conspicuous
they are implemented, they will be more willing to accept Al into
39, surveillance (n): sự giám sát;
their lives.
sự theo dõi cẩn thận
Chúng ta không cần phải hiểu hoạt động phức tạp bên trong của (the act of carefully watching a
các hệ thống AI, nhưng nếu mọi người được giao trách nhiệm hiểu person suspected of a crime or a
về cách chúng vận hành, họ sẽ sẵn sàng chấp nhận AI vào cuộc place where a crime may be
sống của mình hơn. committed)
= observation, watch, scrutiny
40, modify (v): sửa đổi, thay đổi
(modify something to change
something slightly, especially in
order to make it more suitable for
a particular purpose)
= change, adapt, adjust, alter
41, superior (adj): cao cấp; trên
cấp cao
(better in quality than
somebody/something else;
greater than
somebody/something else)
= excellent, high-class, top-
quality, exclusive
42, intricate (adj): rắc rối, phức
tạp, khó hiểu
(with many complicated details
that make something difficult to
understand)
= complicated, complex,
sophisticated, tricky
43, workings (n): sự hoạt động,
sự chuyển vận, sự vận hành
(the way something, such as an
organization or machine, does
what it is intended to do_
= mechanisms, machineries,
works
44, implement (v): thi hành, thực
hiện, vận hành
(to start using a plan or system)
= apply, realize, execute, employ


TỰ HỌC SONG NGỮ CAMBRIDGE 16 Ver 1

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

TỰ HỌC SONG NGỮ CAMBRIDGE 16 Ver 1

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Cộng đồng IELTS Việt Chia sẻ tài liệu học IELTS 9.

0 Advanced English Forum

TỰ HỌC SONG NGỮ

TEAM CỘNG ĐỒNG IELTS VIỆT

1. Anh Dũng-IELTS teacher-C1 (CEFR)-TESOL Certificate. (Test 1, 2 - Cam 16)

WHY WE NEED TO PROTECT POLAR BEARS

ORIGINAL ALTERNATIVES NOTE MEANING AND EXAMPLES

serious far-reaching consequences Writing having a great influence or eﬀect

is related to is associated with W to be related to a particular subject, activity etc

a lack of caused by insuﬃcient W 1. insuﬃcient: not enough, or not great enough

fat obese W very fat in a way that is unhealthy

2. Used for saying that someone cannot have or do something

ORIGINAL ALTERNATIVES NOTE MEANING AND EXAMPLES

GRAMMAR + PHRASAL VERBS

• be observed to do something: He was observed to follow her closely.

B. used to show what something is made from:

• I took the job out of necessity because we had no money left.

B. miss out (on something)

SV1O, meaning that SV2O, depending on

(If S + were to do = If S + Ved, S would/could…+V)

The Step Pyramid of Djoser

Djoser is thought to have reigned for 19 years, but some historians

C. The Step Pyramid has been thoroughly examined and

carved on it as well. • had Imhotep’s name carved…

pyramid’s underground passages. They are inscribed with the names of

Trong bài này to have V(ed/pp) được sử dụng trong đoạn:

2. hối tiếc, đã có thể làm gì (mà mình đã không làm)

have something done

had Imhotep’s name carved…

have someone do/doing sth

TEST 1 – READING PASSAGE 3

THE FUTURE OF WORK

some of the most fundamental changes are happening as a result of

Another issue is the extent to which the technology influences or even

The White Horse of Uffington

Bản SONG NGỮ CAM 10-17 có tại ADVANCED ENGLISH FORUM

Bản SONG NGỮ CAM 10-17 có tại ADVANCED ENGLISH FORUM

15. reveal (v, B2): to make something

Bản SONG NGỮ CAM 10-17 có tại ADVANCED ENGLISH FORUM

thứ 7 trước Công nguyên) và bên dưới Ridgeway, một con

Bản SONG NGỮ CAM 10-17 có tại ADVANCED ENGLISH FORUM

He could have gotten the ticket for the concert

con ngựa trắng.

Thực tế là nhân vật khổng lồ có thể biến mất dễ dàng cùng

Bản SONG NGỮ CAM 10-17 có tại ADVANCED ENGLISH FORUM

Wendy Moore reviews Ed Yong’s book about microbes

Bản SONG NGỮ CAM 10-17 có tại ADVANCED ENGLISH FORUM

Bản SONG NGỮ CAM 10-17 có tại ADVANCED ENGLISH FORUM

Bản SONG NGỮ CAM 10-17 có tại ADVANCED ENGLISH FORUM

Yong’s book is in many ways a plea for microbial tolerance,

What then do these millions of organisms do? The answer is pretty

Bản SONG NGỮ CAM 10-17 có tại ADVANCED ENGLISH FORUM

• unfold (verb) /ʌnˈfəʊld/: bộc lộ

• humility (noun) /hjuːˈmɪləti/: sự khiêm tốn

• impartiality (noun) /ˌɪmˌpɑːʃiˈæləti/: không thiên vị

• foster (verb) /ˈfɒstə(r)/: thúc đẩy

H. In another study, couples in long-term romantic relationships were instructed to visualize an

ROMAN SHIPBUILDING AND NAVIGATION

Bản SONG NGỮ CAM 10-17 có tại ADVANCED ENGLISH FORUM

Bản SONG NGỮ CAM 10-17 có tại ADVANCED ENGLISH FORUM

CLIMATE CHANGE REVEALS ANCIENT

Bản SONG NGỮ CAM 10-17 có tại ADVANCED ENGLISH FORUM

Bản SONG NGỮ CAM 10-17 có tại ADVANCED ENGLISH FORUM