8 Geometry Kefalaio 3

Γεωμετρία Β΄ γυμνασίου
Μάθημα Β-3.1 ΕΠΙΚΕΝΤΡΕΣ – ΕΓΓΕΓΡΑΜΜΕΝΕΣ ΓΩΝΙΕΣ
ΕΠΙΚΕΝΤΡΗ ΓΩΝΙΑ
Κάθε γωνία της οποίας η κορυφή συμπίπτει με το

κέντρο Ο ενός κύκλου (Ο,ρ) λέγεται επίκεντρη
γωνία.

Το τόξο  που βρίσκεται στο εσωτερικό της
κυρτής γωνίας λέγεται αντίστοιχο τόξο της
επίκεντρης γωνίας.
Ως μέτρο ενός τόξου ορίζεται το μέτρο της αντίστοιχης επίκεντρης γωνίας.
Στον ίδιο κύκλο ή σε ίσους κύκλους , σε ίσες επίκεντρες γωνίες

αντιστοιχούν ίσα τόξα και αντίστροφα.
Εφαρμογή 1η
Στον διπλανό κύκλο αν οι ΑΒ, ΓΔ είναι δυο κάθετες διάμετροι ,
να βρείτε τα τόξα:
   
AΓ = . . . . . , ΒΓ = . . . . . , AΔ = . . . . . , ΔΒ = . . . . .
 
και τα A Γ B = . . . . . . , AΔ B= . . . . . .
Στο διπλανό κύκλο οι ΑΒ, ΓΔ είναι δυο διάμετροι που σχηματίζουν

γωνία BOΔ = 56. Να βρείτε τα παρακάτω:
Οι επίκεντρες γωνίες

AOΔ =

ΑOΓ =

BOΓ =
Τα τόξα:

AΓ =

ΒΓ =

AΔ =

ΔΒ =
«ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΑ ΚΑΙΣΑΡΗ » 169

Στο διπλανό κύκλο το σημείο Μ είναι το μέσο του

τόξου AΓ .
    
Να βρείτε το x και τα τόξα AM , ΓM , AΓ , ΒΓ και AΒ .
Λύση:
 
Σε κύκλο (Ο , ρ) φέρουμε διάμετρο ΑΒ και παίρνουμε ένα σημείο Γ του κύκλου ώστε BΓ = 5 AΓ .
 
i) Να υπολογίσετε σε μοίρες τα τόξα AΓ και BΓ ,
 
ii) Να υπολογίσετε τις γωνίες ΑOΓ , ΑOB και τη γωνία Â του τριγώνου ΑΒΓ.
Λύση

Η εγγεγραμμένη γωνία και η σχέση της με την επίκεντρη
Εγγεγραμμένη λέγεται κάθε γωνία που η κορυφή της είναι σημείο

του κύκλου και οι πλευρές της τέμνουν τον κύκλο.

Στο διπλανό σχήμα η γωνία ΓΔΒ = ω είναι εγγεγραμμένη στον

Κύκλο (Ο, ρ) και βαίνει στο τόξο BΓ .
Κάθε εγγεγραμμένη γωνία είναι ίση με το μισό της επίκεντρης γωνίας που έχει ίσο αντίστοιχο τόξο.
Συνέπειες:
• Κάθε εγγεγραμμένη σε ημικύκλιο είναι ορθή
• Οι εγγεγραμμένες γωνίες σε ίσα τόξα ή στο ίδιο τόξο ενός κύκλου είναι ίσες.
• Κάθε εγγεγραμμένη γωνία έχει μέτρο ίσο με το μισό του αντιστοίχου τόξου της.

Στον διπλανό κύκλο γνωρίζουμε την επίκεντρη ΑOB =110

και το τόξο τόξου BΓ =80
Να βρείτε τις εγγεγραμμένες γωνίες ω , φ.
Λύση
Στον διπλανό κύκλο να βρείτε τις εγγεγραμμένες
γωνίες x , ω , φ.
Λύση

Στο διπλανό κύκλο να βρείτε τις γωνίες του τριγώνου ΑΒΓ.
Λύση
Στο διπλανό κύκλο να βρείτε τις γωνίες χ, φ και ω , αν γνωρίζουμε
ότι το τρίγωνο είναι ΑΟΒ ισόπλευρο.
Λύση
 
Στο διπλανό κύκλο έχουμε τα τόξα BΓ =32 και EΔ =56
Να βρείτε τις γωνίες x , ω , φ , θ.
Λύση

Στο διπλανό κύκλο έχουμε τα τόξα
  
BΓ =2x , AB =x , ΓΔ = x - 20 και

AΔ = 3x – 40
Να βρείτε τις γωνίες του τετραπλεύρου ΑΒΓΔ.
Λύση

 
Στο διπλανό κύκλο έχουμε τα τόξα AΓ =2x , AB =x +69
και η πλευρά ΒΓ είναι διάμετρος του κύκλου.
Ι) Να βρείτε τις γωνίες του τριγώνου ΑΒΓ.
ΙΙ) Αν ρ = 5cm η ακτίνα του κύκλου και ημ37 = 0,6
να βρείτε το μήκος των πλευρών του τριγώνου και το
εμβαδόν του (ΑΒΓ).
Λύση

Aσκήσεις
1. Στο διπλανό σχήμα να βρείτε την τιμή του x και σε

μοίρες τα τόξα  ,  και 
2. Στο διπλανό σχήμα να βρείτε την τιμή του x και σε

μοίρες τα τόξα  ,  ,  και 
3. Στα παρακάτω σχήματα να υπολογίσετε τις γωνίες φ , ω και y.
4. Στο διπλανό σχήμα το τρίγωνο ΖΗΘ είναι

εγγεγραμμένο στον κύκλο.
Να υπολογίσετε τις γωνίες του τριγώνου.
5. Στο διπλανό σχήμα να υπολογίσετε τις

γωνίες του τριγώνου ΑΒΓ.


γωνίες του τριγώνου ΑΒΓ.

γωνίες χ , φ και ω.

γωνίες του τετραπλεύρου ΑΒΓΔ.
9. Στο διπλανό σχήμα το τρίγωνο ΑΒΓ είναι

εγγεγραμμένο στον κύκλο και είναι
ισοσκελές με ΑΒ = ΑΓ.

Αν BΓ = 140 , τότε να υπολογίσετε τις
γωνίες Â , B̂ του τριγώνου και την ω.
 
10. Σε κύκλο (Ο , ρ) φέρουμε διάμετρο ΒΓ και Α σημείο του κύκλου ώστε AB = 0,8 AΓ .
  
Να υπολογίσετε τις γωνίες Α , Β και Γ του τριγώνου ΑΒΓ.
11. Στο διπλανό σχήμα να
βρείτε τις γωνίες x , y και ω

12. Στο διπλανό σχήμα στον κύκλο (Ο, ρ)
φέρουμε ακτίνα ΟΑ = ρ και στο σημείο Α την
εφαπτομένη του κύκλου. Αν η χορδή ΑΒ = ρ,
να υπολογίσετε τις γωνίες x και y.
  
13. Σε κύκλο (Ο , ρ) να πάρετε διαδοχικά τόξα AB = 80 , BΓ = 110 και ΓΔ = 140.
Ι) Να υπολογίσετε τις γωνίες του τετραπλεύρου ΑΒΓΔ
ΙΙ) Αν οι διαγώνιοι ΑΓ και ΒΔ του τετραπλεύρου ΑΒΓΔ τέμνονται στο σημείο Ε
 
να υπολογίσετε τις γωνίες ΑΕΒ και ΒΕΓ .
14. Στο διπλανό σχήμα στον κύκλο (Ο, ρ)

έχουμε δυο χορδές του κύκλου που τέμνονται
σε σημείο εξωτερικό αυτού.
Να υπολογίσετε την γωνία ω.

Μάθημα Β-3.2 ΚΑΝΟΝΙΚΑ ΠΟΛΥΓΩΝΑ
Πολύγωνο στη γεωμετρία ονομάζεται κάθε κλειστή τεθλασμένη γραμμή.

Ως ν – γωνο ορίζεται το πολύγωνο με ν κορυφές.
Τα πολύγωνα τα συναντούμε στη φύση αλλά και σε ανθρώπινες δημιουργίες.
Ένα πολύγωνο λέγεται κανονικό, αν όλες του οι πλευρές είναι μεταξύ τους
ίσες και όλες του οι γωνίες είναι μεταξύ τους ίσες.
Ποιο από τα παρακάτω επτά τρίγωνα είναι το κανονικό τρίγωνο;
Οξυγώνιο Σκαληνό Αμβλυγώνιο Σκαληνό Ορθογώνιο Σκαληνό

Οξυγώνιο Ισοσκελές Αμβλυγώνιο Ισοσκελές Ορθογώνιο Ισοσκελές
Οξυγώνιο Ισόπλευρο
Απάντηση:
Ποιο από τα παρακάτω τετράπλευρα είναι το κανονικό;
Τετράπλευρο Τραπέζιο Παραλληλόγραμμο
Ορθογώνιο Ρόμβος Τετράγωνο
Απάντηση:

• Αν χωρίσουμε τον κύκλο σε ν ίσα τόξα , τότε σχηματίζονται ν ίσες επίκεντρες γωνίες
και κάθε μια απο αυτές λέγεται κεντρική γωνία του κανονικού ν-γώνου.
360
• Η κεντρική γωνία ω ενός κανονικού ν-γώνου ισούται με ω=

• Η οποιαδήποτε απο τις ν ίσες γωνίες ενός κανονικού ν – γώνου λέγεται γωνία
φ του κανονικού ν – γώνου.
• Η γωνία φ του κανονικού ν-γώνου είναι παραπληρωματική της κεντρικής γωνίας
του ν-γώνου ( φ + ω = 180 )
Στο διπλανό σχήμα έχουμε ένα κανονικό
εννιάγωνο.
Μπορείτε να βρείτε έναν τρόπο να υπολογίσετε
την κεντρική γωνία ω;
Μπορείτε από το τρίγωνο ΟΑΒ να υπολογίσετε
την γωνία φ;

Να κατασκευάσετε κανονικό τρίγωνο εγγεγραμμένο σε κύκλο (Ο , 4cm) αφού υπολογίσετε την κεντρική
γωνία ω και την γωνία φ.
Λύση

Να κατασκευάσετε κανονικό πεντάγωνο εγγεγραμμένο σε κύκλο (Ο , 3cm) αφού υπολογίσετε την
κεντρική γωνία ω και την γωνία φ.
Λύση
Να συμπληρώσετε τον παρακάτω πίνακα:
Αριθμός πλευρών Κεντρική γωνία Γωνία πολυγώνου
ν ω φ
12
24
162
Λύση

Κανονικά πολύγωνα εγγεγραμμένα σε κύκλο

Aσκήσεις
1. Α) Υπολογίστε την κεντρική γωνία ω και τη γωνία φ ενός κανονικού πενταγώνου.
Β) Ποιο από τα παρακάτω πεντάγωνα είναι το κανονικό;
2. Α) Υπολογίστε την κεντρική γωνία ω

και τη γωνία φ ενός κανονικού οκταγώνου.
Β) Να υπολογίσετε την εξωτερική γωνία 

του κανονικού οκταγώνου και τα x , y , ω
στο διπλανό σχήμα.

3. Στο διπλανό σχήμα φαίνεται ένα

μέρος ενός κανονικού πολυγώνου.
Η εξωτερική του γωνία είναι 30⁰.
Μπορείτε να υπολογίσετε τον αριθμό
των πλευρών του πολυγώνου;
4. Να βρείτε πόσες πλευρές έχει το κανονικό πολύγωνο που έχει κεντρική γωνία:
i) 24 , ii) 36
5. Να βρείτε τον αριθμό των πλευρών κανονικού ν-γώνου , όταν η κάθε γωνία του
είναι: i) 140 , ii) 160 .
6. Υπάρχει κανονικό πολύγωνο που να έχει όλες τις γωνίες του ίσες με 25 ;
7. Σε κανονικό πεντάγωνο ΑΒΓΔΕ φέρουμε τη διαγώνιο ΑΔ.

Να υπολογίσετε τις γωνίες του τριγώνου ΑΕΔ.
Τι είδους τρίγωνο είναι το ΑΕΔ;
Τι είδους τετράπλευρο είναι το ΑΒΓΔ;
8. Αφού υπολογίσετε την κεντρική γωνία ενός κανονικού δωδεκαγώνου , να το

κατασκευάσετε εγγεγραμμένο στον κύκλο (Ο , 5cm).
9. Η γωνία φ̂ κανονικού πολυγώνου είναι 4-πλάσια της κεντρικής του γωνίας ω̂ .

Να βρείτε τον αριθμό των πλευρών του κανονικού πολυγώνου.
10. Το άθροισμα των γωνιών ενός κανονικού πολυγώνου είναι 1260.

Να βρείτε τον αριθμό των πλευρών του κανονικού πολυγώνου.

Μάθημα Β- 3.3 ΜΗΚΟΣ ΚΥΚΛΟΥ
Το μήκος ενός κύκλου ακτίνας ρ ή διαμέτρου δ = 2ρ υπολογίζεται από τον τύπο:

L = 2πρ ή L = πδ
• Ο αριθμός π είναι άρρητος αριθμός , δηλαδή δεκαδικός με άπειρα δεκαδικά μη περιοδικά

ψηφία και σε εφαρμογές τον αντικαθιστούμε με την προσεγγιστική τιμή 3,14
Να συμπληρώσετε τον παρακάτω πίνακα:
Ακτίνα ρ ή διάμετρος δ Μήκος L
i) ρ =3 cm
ii) 37,68
iii) δ=8
iv) 18π
Λύση

Στον κύκλο (Ο, ρ) του διπλανού σχήματος έχουμε
την εγγεγραμμένη γωνία ΒΜ̂Γ = 30 .
Ι) Να υπολογίσετε την επίκεντρη ΒΟ̂Γ
ΙΙ) Να υπολογίσετε την ακτίνα και το μήκος
του κύκλου
Λύση
Στον κύκλο (Ο, ρ) του διπλανού σχήματος το τρίγωνο
ΑΒΓ είναι ισοσκελές και ο κύκλος έχει μήκος L=10π cm.
i) Να υπολογίσετε την ακτίνα του κύκλου
ii) Να υπολογίσετε τις γωνίες και τις πλευρές του ΑΒΓ.
Λύση

Aσκήσεις
1. Να βρείτε το μήκος ενός κύκλου Ι) με ακτίνα ρ = 12dm , II) με διάμετρο δ = 8m
2. To μήκος κύκλου είναι L = 31,4cm. Nα βρείτε την ακτίνα και τη διάμετρό του.
3. To μήκος κύκλου είναι L = 16π. Nα βρείτε την ακτίνα και τη διάμετρό του.
4. Ο ωροδείκτης ενός ρολογιού έχει μήκος 10mm.
Να βρείτε σε πόσες ώρες η άκρη του ωροδείκτη θα διανύσει διάστημα 1256mm.
ρ1 2
5. Ο λόγος των ακτινών δυο κύκλων είναι = .
ρ2 3
Να υπολογίσετε το λόγο των διαμέτρων και το λόγο των μηκών των κύκλων αυτών.
6. Να βρείτε την περίμετρο του στίβου του διπλανού

σχήματος.
7. Να βρείτε το μήκος του κύκλου του διπλανού σχήματος
8. Στο διπλανό σχήμα το τετράγωνο πλευράς  = 10 2 είναι

εγγεγραμμένο στον κύκλο (Ο,ρ).
Nα βρείτε την ακτίνα και το μήκος του κύκλου.
9. Μία ρόδα με ακτίνα 40 εκατοστά γυρίζει και καλύπτει μία

απόσταση ΑΒ με 12 πλήρεις περιστροφές.
Με πόσες πλήρεις περιστροφές θα καλύψει την ίδια
απόσταση μία άλλη ρόδα με ακτίνα 30 εκατοστά;
Α) 8 Β) 14 Γ) 18 Δ) 20 Ε) 16
[ Διαγωνισμός Ε.Μ.Ε «Πυθαγόρας» 2021 ]

Μάθημα Β-3.5 ΕΜΒΑΔΟ ΚΥΚΛΙΚΟΥ ΔΙΣΚΟΥ
Το εμβαδό ενός κυκλικού δίσκου

ακτίνας ρ δίνεται από τον τύπο
E = πρ2
Να υπολογίσετε το εμβαδό ενός κυκλικού δίσκου με μήκος κύκλου L = 8π cm.
Λύση
Να υπολογίσετε την ακτίνα ρ κυκλικού δίσκου με εμβαδό Ε = 628 cm2.
Λύση
Στο διπλανό σχήμα έχουμε κύκλο (Ο, 10cm)
εγγεγραμμένο σε τετράγωνο πλευράς α.
i) Να βρείτε την πλευρά του τετραγώνου α και το εμβαδόν του.
ii) Να υπολογίσετε το εμβαδόν του επιπέδου τμήματος έξω
από τον κύκλο και μέσα στο τετράγωνο (Εχ).
Λύση

Στο διπλανό σχήμα έχουμε τον κύκλο (Ο, 10cm)
περιγεγραμμένο του τετράγωνου πλευράς α.
i) Να βρείτε την πλευρά του τετραγώνου α και το εμβαδό του
ii) Να υπολογίσετε το εμβαδόν του επιπέδου τμήματος έξω από
το τετράγωνο και μέσα στον κύκλο (Εχ).
Λύση
Στο διπλανό σχήμα έχουμε τον κύκλο (Ο, ρ) και τη διάμετρό του ΒΓ.
Από σημείο Α του κύκλου φέρουμε ΑΒ = 16cm και ΑΓ = 12cm.
i) Nα βρείτε τη γωνία Â του τριγώνου ΑΒΓ ,
ii) Να υπολογίσετε την ακτίνα ρ του κύκλου και το εμβαδόν Ε κ
του κυκλικού δίσκου (Ο, ρ).
iii) Να υπολογίσετε το χρωματισμένο εμβαδόν του επιπέδου
που βρίσκεται μέσα στον κύκλο και έξω απ’ το τρίγωνο.
Λύση

Aσκήσεις
1. Να υπολογίσετε το εμβαδό ενός κυκλικού δίσκου με μήκος κύκλου L = 10π cm.
2. Να υπολογίσετε την ακτίνα ρ κυκλικού δίσκου με εμβαδό Ε = 113,04 cm2.
3. Ο κυκλικός δίσκος ακτίνας ρ=2cm έχει εμβαδό Ε1.

Να βρεθεί η ακτίνα R ενός κύκλου που να έχει εμβαδό
διπλάσιο αυτού. (Ε2 = 2 Ε1)
4. Σε ορθογώνιο τρίγωνο ΑΒΓ με υποτείνουσα ΑΓ = 20 cm και

κάθετη πλευρά ΑΒ = 12 cm να βρείτε το εμβαδόν του
κυκλικού δίσκου διαμέτρου ΒΓ.
5. Το ορθογώνιο ΕΖΗΘ είναι εγγεγραμμένο σε κύκλο.

Η μια πλευρά του ορθογωνίου είναι 8 cm και η περίμετρός
του είναι 28 cm.
i) Να βρείτε το μήκος και το εμβαδό του κυκλικού δίσκου.
ii) Να βρείτε το εμβαδό του χρωματισμένου μέρους του
επιπέδου μέσα στον κύκλο και έξω από το ορθογώνιο.
6. Στο διπλανό σχήμα έχουμε το ημικύκλιο διαμέτρου ΒΓ= 2ρ.

ˆ  = φ έχουμε
Αν η χορδή ΑΓ = 16cm και για τη γωνία 
4
εφφ = , τότε να βρείτε:
3
i) την γωνία ̂ του τριγώνου ΑΒΓ
ii) τη χορδή ΑΒ και την ακτίνα ρ του κύκλου
iii) το εμβαδόν (ΑΒΓ) του τριγώνου ΑΒΓ ,
iv) το εμβαδόν του ημικυκλίου και το εμβαδό του χρωματι-
σμένου μέρους του επιπέδου που φαίνεται στο σχήμα.

Μάθημα Β-3.4  3.6 ΜΗΚΟΣ ΤΟΞΟΥ  ΕΜΒΑΔΟ ΚΥΚΛΙΚΟΥ ΤΟΜΕΑ
Το μήκος  ενός τόξου μ σε κύκλο

ακτίνας ρ δίνεται από τον τύπο:
πρμ
=
180
Το εμβαδό Ε ενός κυκλικού τομέα γωνίας μ

σε κύκλο ακτίνας ρ δίνεται από τον τύπο
πρ 2μ
E=
360
Παρατήρηση:
i) Για να υπολογίσουμε το μήκος του τόξου ΑΒ γωνίας 60 που
ανήκει σε κύκλο ακτίνας ρ=5cm:
Υπολογίζουμε ποιο κλάσμα του κύκλου είναι το τόξο δηλαδή:
60 1 1
= του κύκλου, άρα θα έχει μήκος ίσο με το του κύκλου.
360 6 6
1 1 5 5  3,14
Δηλαδή:  AB =  2 =  2    5 = cm ή = 5,23 cm.
6 6 3 3
iι) Για να υπολογίσουμε το εμβαδό κυκλικού τομέα γωνίας 60 που

ανήκει σε κύκλο ακτίνας ρ=5cm:
Υπολογίζουμε ποιο κλάσμα του κύκλου είναι η γωνία του
κυκλικού τομέα δηλαδή:
60 1 1
= του κύκλου, άρα θα έχει εμβαδό ίσο με το του εμβαδού του κυκλικού δίσκου.
360 6 6
1 1 25 25  3,14
Δηλαδή: E =   =    5 = = 13,08 cm2
2 2
cm2 ή
6 6 6 6

Aσκήσεις
1. Να υπολογίσετε το μήκος του τόξου ΑΒ και το εμβαδό του

κυκλικού τομέα στο διπλανό σχήμα όταν η ακτίνα ρ = 10cm.
2. Στο διπλανό σχήμα η γωνία ΑΓΒ είναι 18 εγγεγραμμένη

στο τόξο ΑΒ.
Να υπολογίσετε το μήκος του τόξου ΑΒ και το εμβαδό του
κυκλικού τομέα ΑΟΒ όταν η ακτίνα του κύκλου ρ = 4cm.
3. Στο διπλανό σχήμα στον κύκλο (Ο, 10m) παίρνουμε τα τόξα

 
AB = 90 και BΓ = 120. Να υπολογίσετε το μήκος του κύκλου
  
και τα μήκη  AB ,  B και  A των τόξων AB , BΓ και ΓA
του κύκλου.
4. Δίνεται κύκλος (Ο, ρ) που το μήκος ενός τόξου επίκεντρης γωνίας 30 είναι 1,57cm.
Να υπολογίσετε την ακτίνα ρ και το μήκος τόξου επίκεντρης γωνίας 72 σε αυτό τον κύκλο.
5. Δίνεται κύκλος με ακτίνα ρ και μήκος L= 8π cm.

Να υπολογίσετε:
i) την ακτίνα ρ του κύκλου
ii) την περίμετρο και το εμβαδό ενός κυκλικού τομέα
τεταρτοκυκλίου του κύκλου.

6. Θεωρούμε τόξο  = 90 σε κύκλο (Ο, ρ). Αν η περίμετρος του κυκλικού τομέα γωνίας  ˆ  = 90
είναι 35,7cm , τότε να βρείτε την ακτίνα ρ του κύκλου και το εμβαδό του κυκλικού τομέα.

7. Στο διπλανό σχήμα έχουμε κύκλο κέντρου Ο και ακτίνας

ˆ  = 40 , τότε να βρείτε:
ρ = 6cm. Αν 

ˆ  σε μοίρες,
i) το τόξο  και την γωνία 

ii) το μήκος  AB του τόξου AB
iii) το εμβαδόν ΕΑΟΒ του κυκλικού τομέα της επίκεντρης
γωνίας ˆ.
8. Στο διπλανό σχήμα έχουμε ορθογώνιο τρίγωνο ΑΒΓ (  ˆ = 90 )

με κάθετη πλευρά ΑΓ = 20cm και υποτείνουσα ΒΓ = 25cm.
i) Nα υπολογίσετε το εμβαδόν του τριγώνου ΑΒΓ και το ύψος
ΑΔ = υ που αντιστοιχεί στην υποτείνουσα ΒΓ.
ii) Με κέντρο το σημείο Α και ακτίνα το ύψος υ φέρουμε το
τεταρτοκύκλιο που φαίνεται στο σχήμα.
Να υπολογίσετε το εμβαδό του χρωματισμένου μέρους του
επιπέδου που φαίνεται στο σχήμα.
10. Στο διπλανό σχήμα έχουμε το ισόπλευρο τρίγωνο ΑΒΓ

πλευράς α = 10cm
i) Να βρείτε το ύψος ΑΔ του τριγώνου και το εμβαδόν (ΑΒΓ)
του τριγώνου ΑΒΓ.
ii) Από την κορυφή Α φέρουμε τον κύκλο (Α , 10cm).
Να βρείτε το εμβαδό της χρωματισμένης επιφάνειας που
φαίνεται στο διπλανό σχήμα. (Δίνεται 3  1,7 )
11. Στο διπλανό σχήμα έχουμε τεταρτοκύκλιο κέντρου Ο και

ακτίνας ρ = 10cm.
Από το μέσο Κ της ΟΑ φέρουμε ημικύκλιο όπως φαίνεται
και στο διπλανό σχήμα.
i) Να υπολογίσετε την περίμετρο της χρωματισμένης
επιφάνειας.
ii) Να υπολογίσετε το εμβαδό της χρωματισμένης
επιφάνειας.
12. i) Nα υπολογίσετε το ύψος και το εμβαδόν

ισοπλεύρου τριγώνου ΑΒΓ πλευράς α = 20cm.
ii) Mε κέντρα τις κορυφές Α , Β και Γ
φέρουμε 3 κύκλους ακτίνας ίσης με το μισό της πλευράς.
Να υπολογίσετε την περίμετρο και το εμβαδό της
χρωματισμένης επιφάνειας που φαίνεται στο διπλανό
σχήμα. (Δίνεται 3  1,7 )

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΘΕΩΡΙΑΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3ο Γεωμετρίας ΜΕΤΡΗΣΗ ΚΥΚΛΟΥ
1. α) Ποιά γωνία ονομάζεται επίκεντρη;

Απάντηση:
β) Να συμπληρώσετε τις παρακάτω προτάσεις:

• Ως μέτρο ενός τόξου ορίζεται το μέτρο της αντίστοιχης . . . . . . . . . . . . . . γωνίας.
• Στον ίδιο κύκλο ή σε ίσους κύκλους , σε ίσες επίκεντρες γωνίες αντιστοιχούν
. . . . . . τόξα και αντίστροφα.
2. α) Ποιά γωνία ονομάζεται εγγεγραμμένη;

Απάντηση:
β) Ποιά σχέση έχουν η εγγεγραμμένη και η επίκεντρη που έχουν το ίδιο αντίστοιχο τόξο;
Απάντηση:
γ) Να συμπληρώσετε τις παρακάτω προτάσεις:

• Κάθε εγγεγραμμένη γωνία που βαίνει σε ημικύκλιο είναι . . . . . . . .
• Οι εγγεγραμμένες γωνίες ενός κύκλου που βαίνουν στο ίδιο ή σε ίσα τόξα είναι
μεταξύ τους . . . . . . . .
• Κάθε εγγεγραμμένη γωνία έχει μέτρο ίσο με . . . . . . . . . . . . του αντιστοίχου
τόξου της.
3. α) Πότε ένα πολύγωνο λέγεται κανονικό;

Απάντηση:

β) Να συμπληρώσετε τις παρακάτω προτάσεις:

Το κανονικό τρίγωνο είναι το ……………………. τρίγωνο, αφού έχει όλες του τις ……….
ίσες και όλες του τις γωνίες ίσες με ……
Το κανονικό τετράπλευρο είναι το ……………………. , αφού έχει όλες του τις ……….
ίσες και όλες του τις γωνίες ίσες με ……
4. α) Ποιά γωνία ονομάζεται κεντρική γωνία του κανονικού ν-γώνου;

Απάντηση:
β) Ποιός τύπος δίνει την κεντρική γωνία ω του κανονικού ν-γώνου.;

Απάντηση:
γ) Ποιά γωνία ονομάζεται γωνία φ του κανονικού ν-γώνου και ποιά σχέση έχει με την
κεντρική γωνία του κανονικού ν-γώνου.;
Απάντηση:
5. Ποιός τύπος δίνει το μήκος L ενός κύκλου ακτίνας ρ και ποιός το εμβαδό Ε ενός
κυκλικού δίσκου;
Απάντηση:

8 Geometry Kefalaio 3

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

8 Geometry Kefalaio 3

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Γεωμετρία Β΄ γυμνασίου

Μάθημα Β-3.1 ΕΠΙΚΕΝΤΡΕΣ – ΕΓΓΕΓΡΑΜΜΕΝΕΣ ΓΩΝΙΕΣ

Κάθε γωνία της οποίας η κορυφή συμπίπτει με το

Ως μέτρο ενός τόξου ορίζεται το μέτρο της αντίστοιχης επίκεντρης γωνίας.

Στον ίδιο κύκλο ή σε ίσους κύκλους , σε ίσες επίκεντρες γωνίες

«ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΑ ΚΑΙΣΑΡΗ » 169

«ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΑ ΚΑΙΣΑΡΗ » 170

Η εγγεγραμμένη γωνία και η σχέση της με την επίκεντρη

Εγγεγραμμένη λέγεται κάθε γωνία που η κορυφή της είναι σημείο

«ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΑ ΚΑΙΣΑΡΗ » 171

«ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΑ ΚΑΙΣΑΡΗ » 172

«ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΑ ΚΑΙΣΑΡΗ » 173

«ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΑ ΚΑΙΣΑΡΗ » 174

1. Στο διπλανό σχήμα να βρείτε την τιμή του x και σε

2. Στο διπλανό σχήμα να βρείτε την τιμή του x και σε

3. Στα παρακάτω σχήματα να υπολογίσετε τις γωνίες φ , ω και y.

4. Στο διπλανό σχήμα το τρίγωνο ΖΗΘ είναι

5. Στο διπλανό σχήμα να υπολογίσετε τις

«ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΑ ΚΑΙΣΑΡΗ » 175

6. Στο διπλανό σχήμα να υπολογίσετε τις

7. Στο διπλανό σχήμα να υπολογίσετε τις

8. Στο διπλανό σχήμα να υπολογίσετε τις

9. Στο διπλανό σχήμα το τρίγωνο ΑΒΓ είναι

11. Στο διπλανό σχήμα να

βρείτε τις γωνίες x , y και ω

«ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΑ ΚΑΙΣΑΡΗ » 176

12. Στο διπλανό σχήμα στον κύκλο (Ο, ρ)

φέρουμε ακτίνα ΟΑ = ρ και στο σημείο Α την

εφαπτομένη του κύκλου. Αν η χορδή ΑΒ = ρ,

να υπολογίσετε τις γωνίες x και y.

14. Στο διπλανό σχήμα στον κύκλο (Ο, ρ)

«ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΑ ΚΑΙΣΑΡΗ » 177

Μάθημα Β-3.2 ΚΑΝΟΝΙΚΑ ΠΟΛΥΓΩΝΑ

Πολύγωνο στη γεωμετρία ονομάζεται κάθε κλειστή τεθλασμένη γραμμή.

Οξυγώνιο Σκαληνό Αμβλυγώνιο Σκαληνό Ορθογώνιο Σκαληνό

«ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΑ ΚΑΙΣΑΡΗ » 178

Οξυγώνιο Ισοσκελές Αμβλυγώνιο Ισοσκελές Ορθογώνιο Ισοσκελές

Τετράπλευρο Τραπέζιο Παραλληλόγραμμο

Ορθογώνιο Ρόμβος Τετράγωνο

«ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΑ ΚΑΙΣΑΡΗ » 179

«ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΑ ΚΑΙΣΑΡΗ » 180

«ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΑ ΚΑΙΣΑΡΗ » 181

«ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΑ ΚΑΙΣΑΡΗ » 182

Κανονικά πολύγωνα εγγεγραμμένα σε κύκλο

«ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΑ ΚΑΙΣΑΡΗ » 183

1. Α) Υπολογίστε την κεντρική γωνία ω και τη γωνία φ ενός κανονικού πενταγώνου.

Β) Ποιο από τα παρακάτω πεντάγωνα είναι το κανονικό;

2. Α) Υπολογίστε την κεντρική γωνία ω

Β) Να υπολογίσετε την εξωτερική γωνία 

«ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΑ ΚΑΙΣΑΡΗ » 184

3. Στο διπλανό σχήμα φαίνεται ένα

7. Σε κανονικό πεντάγωνο ΑΒΓΔΕ φέρουμε τη διαγώνιο ΑΔ.

8. Αφού υπολογίσετε την κεντρική γωνία ενός κανονικού δωδεκαγώνου , να το

9. Η γωνία φ̂ κανονικού πολυγώνου είναι 4-πλάσια της κεντρικής του γωνίας ω̂ .

10. Το άθροισμα των γωνιών ενός κανονικού πολυγώνου είναι 1260.

«ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΑ ΚΑΙΣΑΡΗ » 185

Μάθημα Β- 3.3 ΜΗΚΟΣ ΚΥΚΛΟΥ

Το μήκος ενός κύκλου ακτίνας ρ ή διαμέτρου δ = 2ρ υπολογίζεται από τον τύπο:

• Ο αριθμός π είναι άρρητος αριθμός , δηλαδή δεκαδικός με άπειρα δεκαδικά μη περιοδικά

«ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΑ ΚΑΙΣΑΡΗ » 186

«ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΑ ΚΑΙΣΑΡΗ » 187

1. Να βρείτε το μήκος ενός κύκλου Ι) με ακτίνα ρ = 12dm , II) με διάμετρο δ = 8m

6. Να βρείτε την περίμετρο του στίβου του διπλανού