Republika ng Pilipinas

Republic of the Philippines

Kagawaran ng Edukasyon
Department of Education
Pambansang Punong Rehiyon
National Capital Region
TANGGAN NG MGA PAARALANG SANGAY NG MAYNILA
SCHOOLS DIVISION OFFICE OF MANILA

ANG BUNDOK SA

SA RADIAL
ROAD 10
The Mountain in
Radial Road 10
ALELI MAY V. CACHOLA

1
 ANG BUNDOK SA RADIAL ROAD 10
THE MOUNTAIN IN RADIAL ROAD 10
Alam mo ba kung saan matatagpuan ang Smokey Mountain?
Do you know where is Smokey Mountain Located?

II. SUSING SALITA

KEY TERMS

Ayusin ang mga titik ayon sa tamang pagkakaayos upang mabuo

ang tamang sagot. May mga ibinhaging tanda upang makuha ang sagot.:
Arrange the jumbled letters to get the correct answers. Clues are
provided to get the answer :

1. gappag mga pagkaing tira mula sa mga restawran

felt veor food reamains from the restaurant
2. bduokn gn asurab lugar kung saan tinatambak ang basura
Skomye Monutian place where the garbage is being dumped
3. buasrreo taong kumukuha ng basura bilang trabaho
vengersc a person who takes garbage as job
4. lagndah balakid
derihn obstruction
5. yagait pagtitiis
seveperacen determination

2
II. BASAHIN
READING PASSAGE

Basahin ang kuwento at sagutin ang mga sumusunod na tanong:

Read the story and answer the questions that follow:

RING! RING! RIIIIIING!!! Hudyat na para magturo si Ginoong David sa

RING! RING! RIIIIIING!!! It is time for Mr, David to teach his class.
kanyang klase. Masayang-masaya niyang inayos ang kanyang mga gamit at
He happily fixes his things and went to his classroom.
nagtungo sa kanyang silid-aralan.

Nalungkot siya ng makitang nagkakagulo ang mga bata at binabato

He was saddened when he saw that some of the children throw
ng mga papel ang isang natutulog na mag-aaral. Pinulot nya ang mga piraso
pieces of paper to a pupil who is sleeping. He picked some pieces
ng papel na kanyang nadaanan at tiananong ang kanyang klase.
of paper that he passes through and asked the class.
“Anong kaguluhan ito?” Saad niya,
“What is happening here? He asked

“ Tinutukso po nilang basurero si Neb Sir.” Sumbong ni Iyah.

“ They were picking Neb as a scavenger Sir,” Iyah reported.

Naalimpungatan si Neb ng marinig ang boses ng guro kasabay na rin ang

Neb was awaken by the voice of his teacher and the same time
pagtahimik ng klase. Bumati si Ginoong David at nagumpisang magturo.
the silence of the class. Mr. David Greeted and strated to teach.

“Alam nyo ba mga bata kung saan makikita ang Smokey Mountain?
“ Do you know where the Smokey Mountain is located?
Tanong ng guro.
Asked the teacher,
“Opo Sir, doon po yun sa may R10.” Sagot ni Rhon
“Yes Sir, it is located in R10.” Rhon answered.
“Malapit po kami doon nakatira.” Dagdag ng isa pang mag-aaral.
“We lived nearby to it.” One of the pupils added.
“Tama kayo! Ang Smokey Mountain ay matatagpuan sa Radial Road
“You are correct! The Smokey Mountain is located at Radial Road
10 at ito ang magiging tagpuan ng ating kuwento ngayong araw.” Sambit ng
10 and this will be the setting of our story today.” The teacher said
guro.

3
 Hawak pa rin ang mga papel na kanyang pinulot ay nag umpisang
Still holding the pieces of papers that he picked up,
nagkwento si Ginoong David.
Mr. David started to narrate a story.

“ Ito ay tungkol sa isang bata na may pangarap na makatapos ng pag-

“ This is about a little boy, who has a dream of finishing his
aaral ngunit sila ay salat sa buhay. Nakatira sila sa bundok na umuusok o
studies but they are very poor. They live in a mountain that emits smoke
mas kilala sa tawag na Smokey Mountain. Walang permanenteng trabaho
or much well-known as the Smokey Mountain. His parents has no
ang mga magulang ng bata kaya minarapat na din niyang tumulong sa
permanent work so he oblige himself to help
pamamasura upang mairaos ang pang araw-araw na pangangailangan.
in scavenging garbage to meet their daily needs.
Sa umaga siya at ang kanyang mga magulang ay nangangalkal ng basura
In the morning, he and his parents rummaging the garbage
upang piliin ang mga ito at maghanap ng mga kalakal (bote,plastik,bakal)
and pick-out the things that can be trade-off (bottles,plastics and metals)
na maaring ibenta at sa gabi naman sila ay matiyagang nag-aantay sa
and sell, at night they are patiently waiting
labas ng mga restawran ng mga tira-tirang pagkain. Ito ay kanilang inuuwi
outside restaurants for their food left-overs. They take this home
at hinuhugasan saka ilultong muli upang gawing hapunan o tanghalian.
and wash it off then they will cook it again for their dinner or lunch.
Ang pagkaing ito ay mas kilala sa tawag na pagpag. Sa tanghali ang bata ay
This food is more known as pagpag(left-over). At noontime the boy
pumapasok sa paaralan na minsan ay walang tulog o kain, ngunit hindi
goes to school even he is lack of sleep nor without eaten food, but he still
naman siya nahuhuli sa mga aralin at nakakukuha pa din ng mataas na
cope up with the lesson and got high marks.
marka. Umikot ang buhay niya sa ganoong sistema kaya inipon niya ang
His life revolves to this system so he saves his hard earned money
kanyang suweldo bilang basurero upang makatugon at makasbay sa mga
as scavenger so that he can comply and get along to school works,
gawaing pampaaralan. Sa huli pinanghawakan niya ang kanyang pangako
In the end, He holds on to his promise.
sa sarili at nakapgtapos ng kolehiyo. Siya ngayon ay may maayos ng buhay
and he graduated to college. As of now his life is better and
at nakatayo sa inyong harapan,” Pagtatapos ni Ginoong David sa kaniyang
standing in front of you all.” As Mr, David end his story
kuwento.

4
 Namangha ang mga bata at nagpalakpakan sa tinuran ng guro.
The class was surprised and applauded the teacher.

“Ang galing ninyo po Sir!” masayang bati ni Rhon

“You were great Sir!” Rhon said happily.

Nagniningning ang mga mata ni Neb sa kuwentong ibinhagi ng guro at

Neb’s eyes shone to the story shared by his teacher and
sinambit,
said.

“Tutuluran ko po kayo Sir, hindi din po ako bibitaw sa aking mga

“I will emulate you Sir, I will hold on to my
pangarap!” usal ni Neb.
dreams” said Neb.

“Magsilbing aral sa inyo ang aking kuwento ang mga basurang ito na
“ I hope my story will be an inspiration to you all, that this piece
inyong tinatapon ang naging tulay ko sa aking pangarap.” Nakangiting
of trash you thrown out became the bridge to my dreams.”
sambit ni Ginoong David tangan pa din ang mg papel na kanyang pinulot.
Mr. David said while smiling and still holding the pieces of paper he picked

READING PASSAGE IN ILOKO

BANTAY TI RADIAL ROAD 10

RING! RING! RIIIIING!!! Panawenen tapno mangisuro ni Mr. David ti

klasena. Naragsak nga insagana dagiti gamgamit na santo napan iti
siledna a pagadalan.

Naladingit idi nakitana dagiti ubbing a mangriribuk ken mangipuruak

kadagiti papeles iti matmaturog nga estudiante. Pinidutna dagiti
nalabsanna a papel ket dinamagna iti klasena.

"Ania ti riribuk daytoy?" dinamag ni Maestr David

"Uy-Uyawenda nga basurero kano ni Neb Maestro." Impadamag ni

Iyah.
Nasinga ni Neb idi mangngegna ti timek ti maestra a maigiddato iti
panagulimek ti klase. Kinablaawan ni Maestro David ket rinugianna ti
nangisuro.

"Ammoyo kadi nga ubbing no sadino ti pakasarakan iti Smokey

Mountain? sinaludsod ti maestro. 5
 "Wen Maestro, addan sadiay dalan ti R10." insungbat ni Rhon
" Asideg sadiay balay mi." Innayon ti sabali pay nga estudiante.
"Husto ti kunam! Masarakan ti Smokey Mountain iti Radial Road
10 ket isunto ti pagimongan ti estoriatayo ita nga aldaw.” kinunana ti
maestro.
Iggemna pay laeng dagiti pinidutna a papeles, rinugian ni Maestro
David ti nangisalaysay iti estoria.
“ Maipapan dayta iti maysa nga ubbing nga adda arapaapna nga
agleppas iti eskuelaan ngem naipitda iti biag. Agnanaedda iti umas-asuk
a bantay wenno ad-adda a pagaammo kas Smokey Mountain. Awan ti
permanente a trabaho dagiti nagannak ti ubing isu a masapul a
tumulong iti panagkolekta iti basura tapno maipaay ti inaldaw a
kasapulanna. Iti agsapa isu ken dagiti magulang na agkalida kadagiti
basura tapno pilienda dagitoy ken agsapulda kadagiti tagilako (botelia,
plastik, metal) a mabalin a mailako ken iti rabii siaanusda nga aguray iti
ruar dagiti restawran kadagiti nabati -nabati a taraon. Ipaawidda ket
bugguanda santo lutuen manen tapno makaaramidda iti pangrabii
wenno pangngaldaw Ad-adda a pagaammo daytoy a taraon kas pagpag.
Iti tengnga ti aldaw mapan ageskuela ti ubbing no dadduma awan ti
turog wenno taraon. Ngem saan a pulos a maladaw iti leksion ken
nangato latta ti marka. Nagturong ti biagna iti kasta a sistema isu nga
inurnongna ti sueldona kas agkolekta iti basura tapno makasabat ken
makatubay iti trabaho iti eskuelaan. Kamaudiananna tinungpalna ti
karina iti bagina ket nagturpos iti kolehio. Nasayaat itan ti biagna ken
agtaktakder iti sanguanam," inngudo ni Maesto David ti estoriana.

Nasdaaw dagiti ubbing ket pinalakpakda ti maestro.

"Nagsayaatka, Apo!" Siraragsak a kinablaawan ni Rhon

Nagsilnag dagiti mata ni Neb iti sarita nga inbinglay ti maestro ket
kinunana,
"Siak ti mangiwanwan kenka Apo, diak met sumuko kadagiti
arapaapko!" imbaga ni Neb.

"Agserbi koma ti estoriak a leksion kenka, daytoy basura nga

imbelleng yo ket nagbalin a rangtayko iti arapaapko."

6
III. PAG-UNAWA SA BINASA
READING COMPREHENSION

1. Ano ang importansya ng bundok ng basura kay Ginoong David?

What is the importance of Smokey Mountain to Mr, David??
2. Bakit kailangang tumulong sa hanapbuhay ng bata sa kuwento?
In the story, why did the child needs to work?
3. Ano ang ginagawa nila sa gabi upang malamanan ang kanilang
tiyan?
What did they do at night to be able to eat?
4. Paano sumabay ang bata sa kuwento sa agos ng kanyang buhay?
Sa anong pangungusap ito makikita? Basahin.
How does the childgo with the flow of his life? In what sentence can
this be seen? Read.
5. Ano ang nais ipabatid ni Ginoong David sa kanyang ibinahaging
kuwento?
What does Mr.David want to convey in his shared story? Explain.

7
IV. TRIVIA

Ang Smokey Mountain ay dating lugar pangisdaan bago pa man ito naging
tambakan ng basura. Taong 1950 ng magbukas ito upang magsilbing tapunan ng
basura ng buong Kamaynilaan at mga karatig probinsya. Naipon dito ang halos
humigit kumulang 20 milyong toneladang basura at siyang bumuo sa bundok na ito.
Naging tahanan ito ng libo-libong basurero at kanilang mga pamilya. Minsang
naging simbolo ng kahirapan ang naturang lugar.
1995 ng ipasara ng gobyerno ang tambakan at inilipat ang mga tao sa mga
pansamantalang tirahan na tinawag na Temporary Housing na matatagpuan sa
Radial Road 10. Taong 2001 ng umpisahan ang rehabilitasyon ng Smokey Mountain,
sa ngayon ay malaki na ang pinagbago nito naliligiran na ito ng mga puno at mga
halaman. Minsan na din itong naging pook ensayuhan ng mga batang manlalaro ng
baseball at softball na nagbigay karangalan sa Lungsod ng Maynila.

The Smokey Mountain was a fishing village before it became a landfill. Year 1950
when it opened and caters the whole Metro Manila and nearby provinces to be a
dumpsite, it has collected 20 Million tons of garbage that built the mountain. It became a
home for thousand of scavengers and their family. It was once coined as a symbol of
poverty.
1995 when the government closed down the area and relocated the inhabitants in
what they called Temporary housing located in Radial Road 10. Year 2001 when they
started to rehabilitate Smokey Mountain, as of now there is a lot of change in the vicinity;
it is now surrounded with trees and plant. It also once became a practice area for the
baseball and soft ball players who gave pride to the City of Manila.

8
V. MASUSING PAG-IISIP
CRITICAL THINKING

1. Tungkol saan ang kuwento at paano ito sumasalamin sa buhay ng

tao?
What is the story about and how this reflects in real-life?
2. Gaano kahalaga na panghawakan ang pangarap hanggang sa
matupad ito?
How important it is to hold on to your dreams until it will come true?
3. Paano ipinakita sa kuwento ang determinasyon ng bata upang
matupad ang kanyang pangarap?
How the story showed the determination of the boy to fulfil his
dreams?
4. Sa iyong palagay huwaran bang maituturing si Ginoong David?
Kung oo o hindi ipaliwanag?
Do you think Mr. David is a good role model? Why or why not,
explain?
5. Tutuksuhin pa kaya si Neb ng kanyang mga kaklase? Ipaliwanag
Will still be Neb bully? Explain.

VI. PAGLALAPAT SA BUHAY

REAL-LIFE APPLICATION

Huwag Bumitaw sa Pangarap

Ang kahirapan ay hindi hadlang upang hindi tuparin ang mga

pangarap. Kung handa tayong tuparin ang ating mga pangarap walang
ano man ang makakabalakid nito. Sa katunayan maraming tao ang
nakagawa nito, kilala man sila o hindi. Katulad na lamang ng ating
naging Alkalde na walang iba kundi si Francisco “Isko Moreno”
Domagaso, hindi niya ikinahiya ang pagiging basurero noong siya ay
bata pa, bakgus ay naging motibasyon ito upang paghusayan pa niya sa
buhay. Nagbukas ang maraming opurtunidad sa kanya na makuha siya
bilang artista. Natustusan niya ang kanyang pag-aaral, nakapagtapos at
pumasok ng pulitika upang makatulong at makapag lingkod sa mga
kabataan ng Maynila,

Ikaw, paano mo panghahawakan ang iyong pangarap?

Hold on to Your Dreams

Poverty is not a hindrance to achieve your dreams. If you are ready to

fulfill your dreams there will be no obstacles can stop it. In reality there are

9
plenty of people have done this, they might be well-known or not. Like the
former Mayor of Manila, Francisco “Isko Moreno” Domagoso, he is proud
that he was a scavenger when he was a boy; it became his motivation to
make his life better. When he was discovered to be an actor it opens many
opportunities for him. He paid for his tuition fees, finished school and
entered politics to help and serve the youths of Manila

How about you? How will you hold on to your dreams?

10