Genetik Mühendisliği ve Biyoteknolojik Proseslerde

Kullanılan Cihazlar

Dr. Ali Osman ADIGÜZEL

 Biyoproses (Yukarı akış, aşağı akış)

OMÜ I Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü 1

 Biyoproses (Yukarı akış, aşağı akış)

OMÜ I Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü Dr. Ali Osman ADIGÜZEL

1
 Biyoproses (Yukarı akış, aşağı akış)

OMÜ I Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü Dr. Ali Osman ADIGÜZEL

1
 Up-steram process (Yukarı-akış işlemleri)

Biyolojik materyalin temin edilmesi

Bakteri kültürlerinin hazırlanması

Hücre kültürlerinin hazırlanması

Kültürlerin stoklanması

Kültürlerin çoğaltılması

OMÜ I Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü Dr. Ali Osman ADIGÜZEL

 Güvenlik kabinleri

Sınıf 1 güvenlik kabini

Sınıf 2 güvenlik kabini

OMÜ I Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü Dr. Ali Osman ADIGÜZEL

 Güvenlik kabinleri

OMÜ I Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü

 Etüvler

OMÜ I Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü Dr. Ali Osman ADIGÜZEL

 Sterilizasyon

OMÜ I Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü Dr. Ali Osman ADIGÜZEL

 İnkübatörler ve fermentörler

OMÜ I Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü Dr. Ali Osman ADIGÜZEL

 İnkübatörler ve fermentörler

OMÜ I Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü Dr. Ali Osman ADIGÜZEL

 Batık kültür fermentörleri

A- Karıştırmalı fermentör
(stirred fermenter)
B- Hava kaldırmalı fermentör
(kule) (airlift)
C- İç hazneli hava kaldırmalı
fermentör (internal loop airlift)
D- Dış hazneli hava-kaldırmalı
fermentör (external loop
airlift)
E -Akışkan yatak fermentörü
(fluidized bed fermenter)
f) Damlatmalı yatak
fermentörü
(trickle bed fermenter)

OMÜ I Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü Dr. Ali Osman ADIGÜZEL

 Karıştırmalı fermentör (stirred fermenter)

OMÜ I Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü Dr. Ali Osman ADIGÜZEL

 Hava kaldırmalı fermentör video

OMÜ I Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü Dr. Ali Osman ADIGÜZEL

 Hava kaldırmalı fermentör (kule) (airlift)

OMÜ I Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü Dr. Ali Osman ADIGÜZEL

 Katı durumlu kültür fermentörleri

(a) (b)
a) Tepsili fermentör
(tray fermenter)

b) Durgun-yatak fermentörü
(Static-bed fermenter)

c) Dönen davul tipi fermentör

(c)
(totating drum fermenter)

d) Sürekli vida-dönüşlü
fermentör
(continuous screw fermenter)
(d) (e)
e) Karıştırmalı tank fermentörü
( agitated tank reactor)

OMÜ I Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü Dr. Ali Osman ADIGÜZEL

OMÜ I Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü Dr. Ali Osman ADIGÜZEL
 Santrifüj

Santrifüj işlemi yüksek devir sayısı ve buna

bağlı oluşan merkez kaç kuvveti yardımıyle
karışımların çökelme prensibi ile ayrılmasını
sağlar.

Ağır parçalar tüpün alt kısmına toplanırken

hafif parçalar tüpün üst kısmına doğru hareket
eder.

RPM (Rotation Rate per Minute) : Dakikadaki

dönme sayısı
RCF (Relative centrifugal Force): Göreceli
santrifüj kuvveti
1,118 . r (yarıçap) . (rpm/1 000)2

OMÜ I Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü Dr. Ali Osman ADIGÜZEL

 Santrifüj kısımları ve hızlarına göre santrifüjler

•Çok düşük hızlı santrifüjler (4 000g)

•Düşük hızlı santrifüjler (5 000-10 000 g)
•Yüksek hızlı santrifüjler (10 000-50 000 g)
•Ultrasantrifüjler (100 000-1 000 000 g)

OMÜ I Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü Dr. Ali Osman ADIGÜZEL

 Hızlarına göre santrifüjler

Özellikler Santrifüj tipi

Düşük hızlı Yüksek hızlı Ultrasantrifüj

Hücrelerin çöktürülmesi Evet Evet Evet

Nükleuslerın çöktürülmesi Evet Evet Evet

Organellerin çöktürülmesi Hayır Evet Evet

Ribozomların çöktürülmesi Hayır Hayır Evet

Makromoleküllerin çöktürülmesi Hayır Hayır Evet

OMÜ I Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü Dr. Ali Osman ADIGÜZEL

 Rotor türüne göre santrifüjler

•Açılır açılı santrifüjler

(Açılır kova tipi)
•Sabit açılı santrifüjler
•Dik açılı santrifüjler

OMÜ I Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü Dr. Ali Osman ADIGÜZEL

 Çökelme katsayısı (Swedberg, s)
1 Sitokrom c
Bir maddenin çökelme hızını ifade
eder. hemoglobin
5
RNA
1S: 1 X 10-13 saniye (Swedberg
terimi)
10
Katalaz
S= v/ w2r = mo(1-vp)/f
rRNA
rRNA
v: çökelen partikülün hızı DNA (24 kb)
50
w: dönümün açısal hızı
r: göç eden partiküllerin dönüm E.coli Ribozomu
merkezi ekseninden uzaklığı 100

mo: partikülün gerçek kütlesi Tütün mozaik virüsü

p: çözücünün yada ortamın 1.000
yoğunluğu
Bakteri hücresi
f: sürtünme katsayısı

10.000
OMÜ I Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü lizozom
Dr. Ali Osman ADIGÜZEL
 Yoğunluk gradient (derecelenme) santrifüjlemesi

Diferansiyel santrifüjlemeden farklı olarak

birden fazla molekül tek bir santrifüjleme
işlemiyle birbirinden ayrılabilir.

Bunun için yoğunluğun tüpün tepesinden

dibine doğru artan akışkan bir ortamda
santrifüjleme yapılır.

Özellikle nükleik asitlerin ayrıntılı olarak

araştırılmasında saf örnekler elde
edilmesinde kullanılır.

OMÜ I Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü Dr. Ali Osman ADIGÜZEL

 Yoğunluk gradient (derecelenme) santrifüjlemesi

Santrifüj kuvvetinin etkisi altında sezyum

tuzu tepeden dibe doğru artan bir
gradiyent oluştur.

Örnekteki makromoleküller kendi buoyant

değerlerine eş değer olan yoğunluk
bölgelerinde asılı kalırlar.

OMÜ I Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü Dr. Ali Osman ADIGÜZEL

 Santrifüjlemenin filtreleme ile karşılaştırıldığında
avantaj ve dez avantajları nelerdir ?
AVANTAJLAR
• Buharla sterilize edilebilir
• Membran, kimyasallar ve filtre
yardımcı maddesi gibi sarf
maliyeti yoktur.
OMÜ I Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü
DEZAVANTAJLAR
• Yüksek başlangıç sermayesi
• Gürültü
• Elektrik
• Yüksek kayma gerilimi
nedeniyle fiziki parçalama
• Sıcaklık kontrol hassasiyeti
Dr. Ali Osman ADIGÜZEL
 Endüstriyel santrifüj

Borulu santrifüjler
Çoklu bölmeli hazneli santrifüjler
Disk yığınlı santrifüjler

OMÜ I Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü Dr. Ali Osman ADIGÜZEL

OMÜ I Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü Dr. Ali Osman ADIGÜZEL
 Doku ve Hücre Parçalama Teknikleri

FİZİKSEL ve MEKANİK KİMYASAL ENZİMATİK

• Isı ile muamele • Ozmatik şok • Lizozim
• Dondurma-eritme • Alkali muamele • Kitinaz
• Blender, öğütücüler ve • Deterjan ve çözgenler • Zimoliyaz
homojenizatörler • Glukanazlar
• Bilye (ball mill)
• Sıvıv-katı ekstrüsyon
(French press)
• Ultrasonikasyon

OMÜ I Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü Dr. Ali Osman ADIGÜZEL

 Fiziksel veya mekanik parçalama

OMÜ I Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü Dr. Ali Osman ADIGÜZEL

 Fiziksel veya mekanik parçalama

OMÜ I Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü Dr. Ali Osman ADIGÜZEL

 Fiziksel veya mekanik parçalama

OMÜ I Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü Dr. Ali Osman ADIGÜZEL

 Fiziksel veya mekanik parçalama
ULTRASONİK HOMOJENİZATÖR

Ses enerjisi sürekli dalga-tipi bir hareket

oluşturarak ortama girdiğinde, bu
hareketin bir sonucu olarak boylamsal
dalgalar oluşur ve bu durumda ortamdaki
partiküller üzerinde bir sıkışma ve
gevşetme yaratır.

OMÜ I Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü Dr. Ali Osman ADIGÜZEL

 Mekanik olmayan yöntemler

OMÜ I Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü Dr. Ali Osman ADIGÜZEL

 Enzimatik parçalama

Micrococcal Zymolyase
Deoksiribonükleaz I Lizozim Nuclease (MNase)

OMÜ I Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü Dr. Ali Osman ADIGÜZEL

 Kimyasal parçalama

•EDTA
•SDS
•N-Lauril Sarkozin
•Triton X-100

OMÜ I Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü Dr. Ali Osman ADIGÜZEL

 Farklı dokuların ve hücrelerin parçalanması için
kullanılan teknikler.

OMÜ I Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü Dr. Ali Osman ADIGÜZEL