Plan wynikowy z historii - zakres podstawowy

Poznać przeszłość. Wiek XX

Uwaga dotycząca oceniania na każdym poziomie wymagań

Aby uzyskać kolejną, wyższą ocenę, uczeń musi opanować zasób wiedzy i umiejętności z poprzedniego poziomu.

Wymagania na poszczególne oceny

Temat lekcji Zagadnienia
dopuszczająca dostateczna dobra bardzo dobra celująca
ROZDZIAŁ I: ŚWIAT PO I WOJNIE ŚWIATOWEJ
1. System wersalski – postanowienia traktatu Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń:
wersalskiego – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – zna daty: podpisania
– powstanie Ligi terminów: system terminów: plebiscyt, terminu Freikorps terminu: Związek traktatu pokojowego z
Narodów wersalski, Liga Narodów demilitaryzacja, reparacje – zna daty: rewolucji w Spartakusa republiką turecką (1923
– sytuacja w Niemczech – wskazuje na mapie wojenne, Republika Niemczech (XI 1918 r.), – zna daty: podpisania r.), wojny Irlandii o
po zakończeniu I wojny państwa nowo powstałe Weimarska powstania republiki traktatów pokojowych z niepodległość (1919–
światowej po I wojnie światowej – zna daty: podpisania tureckiej (1922) Austrią (IX 1919 r.), 1921)
– traktaty z pozostałymi – określa skutki traktatu wersalskiego (VI – identyfikuje postać Bułgarią (XI 1919 r.), – identyfikuje postacie:
państwami centralnymi polityczne, gospodarcze i 1919 r.), powstania Ligi Mustafy Kemala Węgrami (VI 1920 r.), Tomasza Masaryka, Beli
– rewolucje w militarne traktatu Narodów (1920 r.) Atatürka Turcją (VIII 1920 r.) Kuna, Carla Gustafa
Niemczech wersalskiego dla – identyfikuje postacie: – wskazuje na mapie: – identyfikuje postacie: Mannerheima
i na Węgrzech Niemiec Thomasa Woodrowa zmiany granic Niemiec Karla Liebknechta, – wskazuje na mapie
– rozpad Austro-Węgier, – wyjaśnia, w jakim celu Wilsona, Davida Lloyda po I wojnie światowej, Róży Luksemburg, zmiany granic na
powstanie nowych powstała Liga Narodów George’a, Georges’a strefę – ocenia związki terytorium dawnego
państw Clemenceau zdemilitaryzowaną, rewolucji w Niemczech imperium tureckiego
w Europie: Polski, – wskazuje na mapie tereny plebiscytowe z rewolucją bolszewicką – charakteryzuje procesy
Czechosłowacji, państwa, z którymi – omawia główne w Rosji Radzieckiej państwotwórcze w
Królestwa SHS podpisano traktaty wydarzenia rewolucji w – podaje różnice w Europie po I wojnie
(Jugosławii), Litwy, pokojowe po I wojnie Niemczech oraz proces celach dyplomacji USA, światowej
Łotwy, Estonii, światowej kształtowania się Wielkiej Brytanii i
Finlandii, Irlandii, – prezentuje główne Republiki Weimarskiej Francji na konferencji
Islandii, Wolnego założenia polityki USA, – wymienia paryskiej
Miasta Gdańska i ZSRR Francji postanowienia traktatów – analizuje
– nowy układ sił w i Wielkiej Brytanii na pokojowych konsekwencje
Europie konferencji paryskiej z Austrią, Bułgarią, polityczne, gospodarcze,
– podaje przyczyny Węgrami i Turcją społeczne i kulturowe I
niezadowolenia Niemiec – dokonuje bilansu I wojny światowej
z ustalonych zasad wojny światowej – ocenia założenia i
traktatu wersalskiego – opisuje przemiany w trwałość systemu
Turcji po I wojnie wersalskiego
światowej

1
2. Odbudowa – skutki I wojny Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń:
powojenna światowej (kryzys – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie
i wielki gospodarczy, terminów: nacjonalizm, terminów: totalitaryzm, terminów: hiperinflacja, terminów: pandemia, terminu: idea
kryzys zniszczenia wojenne, wielki kryzys autorytaryzm, rządy mały traktat wersalski, etatyzm gospodarczy, paneuropejska
bezrobocie, konflikty gospodarczy parlamentarno- interwencjonizm deflacja – identyfikuje postacie:
społeczne) – zna datę wielkiego gabinetowe, czarny państwowy, cło – zna datę podpisania Erica Drummonda,
– powojenna kryzysu gospodarczego czwartek, inflacja protekcyjne, zasada paktu Brianda-Kellogga Richarda Coudenhove-
hiperinflacja w USA (1929-1933) – zna datę: tzw. czarnego samostanowienia, (1928 r.) Kalergiego
– zasady – identyfikuje postać czwartku (X 1929 r.) New Deal – identyfikuje postać – przedstawia pierwsze
funkcjonowania Benito Mussoliniego – identyfikuje postać – zna daty: podpisania Aristide’a Brianda koncepcje zjednoczenia
i działalność Ligi – podaje przyczyny Franklina Delano małego traktatu – ocenia znaczenie paktu Europy
Narodów wielkiego kryzysu Roosevelta wersalskiego (1919 r.), Brianda-Kellogga
– problemy gospodarczego – opisuje strukturę Ligi ogłoszenia New Deal – ocenia decyzję Stanów
narodowościowe – przedstawia Narodów (1933 r.) Zjednoczonych
– kryzys demokracji w najważniejsze skutki – określa wzrost – charakteryzuje wpływ o nieprzystąpieniu do
Europie wielkiego kryzysu nastrojów małego traktatu Ligi Narodów
– pierwsze koncepcje nacjonalistycznych wersalskiego na sytuację – opisuje pierwsze
zjednoczenia Europy w Europie wpływających polityczno-społeczną próby podważenia
– wielki kryzys na ustanawianie reżimów Europy Środkowej systemu
gospodarczy autorytarnych i – wyjaśnia mechanizm wersalskiego w Europie
– metody walki z totalitarnych powstania wielkiego na początku lat 20. XX
kryzysem (New Deal) – wymienia kraje kryzysu gospodarczego w. (Bawaria, Włochy)
europejskie, które w – wymienia
okresie międzywojennym najważniejsze państwa
nie doświadczyły należące do Ligi
kryzysu demokracji Narodów

3. Kryzys demokracji – narodziny i rozwój Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń:

w Europie włoskiego faszyzmu – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – identyfikuje postacie:
(ideologia, działalność terminów: terminów: marsz na terminów: Narodowa terminów: Związki Josepha Artura
partii faszystowskiej, faszyzm, nazizm Rzym, pakt reński, Partia Faszystowska, Włoskich Kombatantów, Gobineau, Houstona
przejęcie władzy, (narodowy socjalizm), NSDAP, duce, „Mein „czarne koszule”, pucz pakty laterańskie, Chamberlaina, Fryderyka
budowa państwa antysemityzm Kampf”, Führer, SS, monachijski, „noc funkcjonalizm, Nietzschego, Alfreda
totalitarnego) – zna datę przejęcia Gestapo, indoktrynacja, długich noży”, eugenika, eutanazja, Rosenberga, Franza von
– Republika Weimarska władzy przez B. propaganda, ustawy Wehrmacht, SA, sterylizacja Papena, Miklósa
– powstanie nazizmu Mussoliniego (1922 r.) i norymberskie, obóz Hitlerjugend, „noc – zna daty: powstania Horthy’ego
w Niemczech A. Hitlera (1933 r.) koncentracyjny kryształowa”, Związków Włoskich – przedstawia i porównuje
– przejęcie władzy przez – identyfikuje postacie: – zna daty: marszu na – zna daty: puczu w Kombatantów (1919 r.), stanowisko faszystów
Adolfa Hitlera, budowa Benita Mussoliniego, Rzym (X 1922 r.), Monachium (1923 r.), podpisania paktów i nazistów wobec

2
 państwa totalitarnego Adolfa Hitlera konferencji w Locarno „nocy długich noży” laterańskich (1929 r.), Kościoła
– społeczeństwo III – wskazuje na mapie: (1925 r.), wprowadzenia (1934 r.), remilitaryzacji – identyfikuje postacie:
Rzeszy Włochy, Niemcy ustaw norymberskich Nadrenii (1936 r.), „nocy Tomasza Manna, Ericha
– początek zbrodni – przedstawia (1935 r.) kryształowej” (1938 r.) Marii Remarque’a,
nazistów przed specyficzne cechy – przedstawia genezę – identyfikuje postacie: Paula von Hindenburga
wybuchem II wojny włoskiego faszyzmu i włoskiego faszyzmu i Heinricha Himmlera, – porównuje faszyzm z
światowej niemieckiego nazizmu niemieckiego nazizmu Josepha Goebbelsa, nazizmem,
– faszyzm i – wskazuje etapy – wskazuje na mapie uwzględniając kwestie
autorytaryzm przejmowania władzy Europy przykłady państw organizacji państwa,
winnych krajach przez B. Mussoliniego demokratycznych, ideologii oraz polityki
europejskich we Włoszech i A. Hitlera autorytarnych i wobec społeczeństwa
w Niemczech totalitarnych
– charakteryzuje stosunki
Republiki Weimarskiej
z krajami europejskimi
– charakteryzuje i
porównuje funkcje
państwa w systemie
faszystowskim i
nazistowskim

4. ZSRR w okresie – ekspansja terytorialna Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń:

międzywojennym Rosji Radzieckiej i – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie
utworzenie ZSRR terminów: stalinizm, kult terminów: terminów: komunizm terminów: terminu OGPU
– funkcjonowanie jednostki kolektywizacja, wojenny, Nowa Komsomoł, Komintern – przedstawia
gospodarki – identyfikuje postacie: industrializacja, Ekonomiczna Polityka – zna datę utworzenia podobieństwa i różnice
komunistycznej Włodzimierza Lenina, gospodarka planowa, (NEP), układ w Rapallo, Kominternu (1919 r.) systemów
– przejęcie władzy i Józefa Stalina łagry, Gułag, NKWD kułak, kołchoz, sowchoz, – identyfikuje postacie: demokratycznych,
rządy Józefa Stalina – podaje podstawowe – zna daty: utworzenia Wielki Głód, WKP(b), Nikołaja Bucharina, autorytarnych i
– industrializacja cechy stalinizmu ZSRR (XII 1922 r.), wielka czystka Grigorija Zinowiewa, totalitarnych
i kolektywizacja w przejęcia władzy przez J. – zna daty: Pawlika Morozowa w Europie
ZSRR Stalina (1924 r.) wprowadzenia NEP – określa główne cele
– Wielki Głód – podaje genezę (1921 r.), układu w radzieckiej polityki
– społeczeństwo stalinizmu Rapallo (IV 1922 r.), zagranicznej
radzieckie – opisuje politykę Wielkiego Głodu (1932– – ocenia skutki
– terror komunistyczny gospodarczą i społeczną 1933), wielkiej czystki przymusowej
– polityka ZSRR wobec w ZSRR (1936–1938) industrializacji i
Niemiec – identyfikuje postać kolektywizacji w ZSRR
– cele i zadania Lwa
Kominternu Trockiego
– wskazuje na mapie
kierunki ekspansji Rosji
Radzieckiej do 1922 r.

3
 – opisuje funkcje
państwa w systemie
stalinowskim
– przedstawia przyczyny
i przejawy terroru
stalinowskiego
– opisuje stosunki
radziecko-niemieckie

5. Kultura okresu – emancypacja kobiet i Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń:

Międzywojen-nego kryzys rodziny – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – identyfikuje postacie:
– sekularyzacja terminów: emancypacja, terminów: „bunt mas”, terminów: elektryfikacja, terminów: teoria Oswalda Spenglera,
społeczeństwa mass media, kultura produkcja taśmowa, psychoanaliza, względności, Waltera Gropiusa
– rozwój techniki masowa egalitaryzm modernizm, abstrakcjonizm, – charakteryzuje i ocenia
– początki kultury – wymienia przełomowe – identyfikuje postacie: kubizm, ekspresjonizm, futuryzm, dadaizm, wpływ przemian w życiu
masowej osiągnięcia techniki Zygmunta Freuda, surrealizm, socrealizm, funkcjonalizm, społecznym i kulturalnym
– mass media – podaje przyczyny Walta Disneya, Charliego – identyfikuje postacie: katastrofizm, na przeobrażenia
– nowe kierunki powstania kultury Chaplina Salvadora Dalego, egzystencjalizm, polityczne Europy
w architekturze, sztuce i masowej – przedstawia przyczyny Orsona Wellesa Bauhaus
nauce kryzysu tradycyjnej – wyjaśnia związki – identyfikuje postacie:
rodziny ideologii politycznych z Charlesa Lindbergha,
– charakteryzuje wpływ przykładami osiągnięć Coco Chanel, Edwarda
mass mediów na postawę artystycznych i Muncha, Siergieja
społeczeństwa architektonicznych Eisensteina, Leni
Riefenstahl, Rudolfa
Valentino, Grety Garbo,
Poli Negri,
– opisuje zasady
urbanistyki według
Karty ateńskiej

6. Świat – militaryzacja Niemiec Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń:

na drodze – ekspansja Japonii – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – identyfikuje postacie:
ku wojnie i japońskie zbrodnie terminów: militaryzacja, terminów: pakt terminów: terminów: cesarstwo Hajle Sellasje, Antonio
w Chinach państwa osi, Anschluss antykominternowski, remilitaryzacja Nadrenii, Mandżukuo, Marchia Salazara, Buenaventury
– polityka zagraniczna – zna daty: powstania osi front ludowy, frankiści sankcje gospodarcze, Wschodnia (Ostmark), Durruti’ego, Kurta von
Włoch (1936-1937), Anschlussu – zna daty wojny Falanga, Brygady Mię- Legion Condor, karliści Schuschnigga, Arthura
– wojna domowa w Austrii (III 1938 r.), domowej w Hiszpanii dzynarodowe, – zna daty: obalenia Seyss-Inquarta

4
 Hiszpanii zajęcia Czechosłowacji (1936–1939) konferencja w monarchii w Hiszpanii – opisuje rozbudowę
i kontekst przez III Rzeszę (III – identyfikuje postać Monachium, (1931 r.), zdobycia niemieckiej armii w
międzynarodowy 1939 r.) Francisca Franco appeasement Mandżurii (1931 r.), okresie międzywojennym
tego konfliktu – identyfikuje postacie: – wskazuje na mapie – zna daty: wystąpienia wystąpienia Japonii z na tle sił Wielkiej Brytanii
– Anschluss Austrii Adolfa Hitlera, Benita zmiany terytorialne w Niemiec z Ligi Narodów Ligi Narodów (1933 r.), i Francji
– układ monachijski Mussoliniego Europie w latach 30. XX (1933 r.), przejęcia inwazji japońskiej w – opisuje przebieg
– kształtowanie się osi – wskazuje na mapie w. Zagłębia Saary przez Chinach (1937 r.), wybranego konfliktu
Berlin– Rzym–Tokio państwa osi – charakteryzuje Niemcy (1935 r.), zajęcia Albanii przez zbrojnego prowadzonego
– ostatnie dni pokoju w – omawia etapy przyczyny remilitaryzacji Nadrenii Włochy (1939 r.), poza Europą w latach 30.
1939 r. (utworzenie ekspansji Niemiec w militarystycznej polityki (1936), wojny włosko- zajęcia Kłajpedy przez XX w.
Protektoratu Czech i Europie Niemiec, Japonii i Włoch abisyńskiej (1935-1936), III Rzeszę (1939 r.)
Moraw, włączenie – omawia założenia konferencji – identyfikuje postacie:
Kłajpedy do III Rzeszy) agresywnej polityki monachijskiej (IX 1938 Engelberta Dollfussa,
Włoch, Niemiec i Japonii r.) ks. Józefa Tiso
– przedstawia genezę i – identyfikuje postacie: – wyjaśnia przyczyny
skutki hiszpańskiej Neville’a Chamberlaina, sukcesów państw
wojny domowej Édouarda Daladiera faszystowskich w latach
– przedstawia – wskazuje na mapie 1935–1939
najważniejsze założenia zmiany terytorialne na – określa
polityki Wielkiej Brytanii świecie w latach 30. XX uwarunkowania polityki
i Francji w przededniu II w. państw europejskich
wojny światowej – omawia proces wobec Hitlera
światowej militaryzacji III Rzeszy
– przedstawia przebieg
hiszpańskiej wojny
domowej
– charakteryzuje stosunki
dyplomatyczne wielkich
mocarstw w przededniu
II wojny światowej
– omawia czynniki
polityczne, społeczne i
gospodarcze wpływające
na genezę II wojny

POWTÓRZENIE WIADOMOŚCI I SPRAWDZIAN Z ROZDZIAŁU I

ROZDZIAŁ II: II RZECZPOSPOLITA
1. Odrodzenie – tworzenie się Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń:
Rzeczypospolitej lokalnych – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – podaje przyczyny różnic

5
 ośrodków polskiej terminów: Tymczasowy terminów: Rada terminów: parcelacja, terminu: Rada w sposobie przejmowania
władzy Naczelnik Państwa, Regencyjna, Polska Komisja Narodowa Księstwa władzy przez Polaków na
– ziemie polskie pod unifikacja Tymczasowy Rząd Likwidacyjna, Cieszyńskiego poszczególnych terenach
koniec – zna datę przejęcia Ludowy Republiki Komisariat Naczelnej – ocenia skutki rodzącej się II
I wojny światowej władzy wojskowej przez Polskiej, Komitet Rady Ludowej polityczne, gospodarcze Rzeczypospolitej
(lokalne J. Piłsudskiego (11 XI Narodowy Polski – zna datę powstania i militarne traktatu
ośrodki władzy) 1918 r.) – zna daty: powstania rządu J. Moraczewskiego wersalskiego dla
– odzyskanie – identyfikuje postacie: Tymczasowego Rządu (XI 1919 r.) Polski
niepodległości Józefa Piłsudskiego, Ludowego Republiki – identyfikuje postać – wyjaśnia wpływ
11 listopada 1918 r. Romana Dmowskiego Polskiej (XI 1918 r.), Jędrzeja państw ententy na
(przekazanie władzy – omawia rolę J. powstania rządu I. J. Moraczewskiego politykę Polski
Józefowi Piłsudskiego oraz R. Paderewskiego (I 1919 r.) – przedstawia genezę
Piłsudskiemu, rządy Dmowskiego w – identyfikuje postacie: odzyskania
Jędrzeja odbudowie państwa Ignacego Daszyńskiego, niepodległości przez
Moraczewskiego i polskiego Ignacego Jana Polskę w 1918 r.
Ignacego – wyjaśnia, z czego Paderewskiego – charakteryzuje program
Paderewskiego) wynikały trudności w – omawia przyczyny reform politycznych
– ententa a sprawa unifikacji ziem polskich przejęcia władzy w i ekonomicznych
polska Polsce przez Józefa zapowiadany przez
(postanowienia traktatu Piłsudskiego Tymczasowy Rząd
wersalskiego wobec – przedstawia Ludowy Republiki
Polski) postanowienia traktatu Polskiej
– trudne początki wersalskiego dotyczące – ocenia rolę Józefa
niepodległości Polski Piłsudskiego oraz Ro-
mana Dmowskiego w
odbudowie państwa
polskiego

2. Walki – wizje państwa oraz Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń:

o granicę wschodnią koncepcje polskich – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – identyfikuje postać ks.
granic Romana terminu Bitwa terminów: koncepcja terminów: Błękitna terminów: Rada Obrony Ignacego Skorupki
Dmowskiego i Józefa Warszawska inkorporacyjna, Armia, linia Curzona, Państwa, Tymczasowy – porównuje siły militarne
Piłsudskiego – zna datę Bitwy koncepcja federacyjna, Litwa Środkowa Komitet Rewolucyjny Polski i Rosji Radzieckiej
– spór polsko-ukraiński Warszawskiej (13-16 Orlęta Lwowskie, bunt – zna daty: układu z S. Polski, Ukraińska w wojnie polsko-
o Galicję Wschodnią VIII 1920 r.) Żeligowskiego, pokój Petlurą (IV 1920 r.), Republika Ludowa bolszewickiej
– wojna polsko- – wskazuje na mapie ryski wyprawy kijowskiej (V (URL), – omawia propagandowy
bolszewicka (wyprawa tereny kształtującej się II – zna daty: wojny 1920 r.), bitwy pod Zachodnioukraińska aspekt wojny polsko-
na Kijów, ofensywa Rzeczypospolitej polsko-ukraińskiej Komarowem (VIII 1920 Republika Ludowa bolszewickiej, w tym
bolszewików od – omawia znaczenie (1918-1919), buntu r.), bitwy niemeńskiej (ZURL), Bitwy Warszawskiej
czerwca Bitwy Warszawskiej Żeligowskiego (X 1920 (IX 1920 r.), włączenia – zna datę powstania
1920 r., Bitwa 1920 r. r.), pokoju ryskiego (18 Litwy Środkowej do Tymczasowego
Warszawska, pokój w III 1921 r.) Polski (1922 r.) Komitetu
Rydze) – identyfikuje postać gen. – identyfikuje postacie: Rewolucyjnego Polski

6
 – kwestia Lucjana Żeligowskiego gen. Józefa Hallera, (VII 1920 r.)
Wileńszczyzny (bunt – wskazuje na mapie Symona Petlury, – identyfikuje postacie:
gen. Lucjana przebieg granicy Michaiła Juliana Marchlewskiego,
Żeligowskiego wschodniej Tuchaczewskiego, Feliksa Dzierżyńskiego,
i problem Litwy II Rzeczypospolitej Władysława Grabskiego, Siemiona Budionnego
Środkowej, stosunki według pokoju ryskiego Wincentego Witosa – przedstawia genezę
polsko-litewskie) – prezentuje koncepcje – wskazuje na mapie: konfliktu polsko-
polskiej granicy linię Curzona, główne ukraińskiego
wschodniej kierunki uderzeń wojsk – przedstawia genezę i
– określa etapy walki o bolszewickich i polskich skutki polsko-
polską granicę wschodnią w sierpniu i wrześniu litewskiego
– przedstawia 1920 r.
postanowienia traktatu – określa główne
ryskiego z 1921 r. przyczyny i etapy
konfliktu polsko-
bolszewickiego
– charakteryzuje politykę
państw ententy wobec
wojny polsko-
bolszewickiej
3. Walka – sytuacja w zaborze Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń:
o zachodnią pruskim – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – zna daty: I powstania – wyjaśnia znaczenie – ocenia postawę aliantów
i południową granicę – przebieg i skutki terminów: powstanie terminu: Polska śląskiego (VIII 1919 r.), terminu: Rada Ambasa- wobec walk Polaków o
powstania wielkopolskie, powstania Organizacja Wojskowa zaślubin Polski z dorów granicę zachodnią i
wielkopolskiego śląskie – zna daty: plebiscytu na morzem (II 1920 r.), II – zna daty: zajęcia południową
– zaślubiny Polski z – zna daty powstania Warmii, Mazurach i powstania śląskiego Śląska Cieszyńskiego
morzem wielkopolskiego (XII Powiślu (VII 1920 r.), (VIII 1920 r.), III przez Czechosłowację
– trzy powstania i 1918 r.–II 1919 r.), plebiscytu na Górnym powstania śląskiego (V (1919 r.), konferencji w
plebiscyt na Górnym powstań śląskich (1919– Śląsku (III 1921 r.) 1921 r.), uznania granic Spa (1920 r.)
Śląsku 1921) – identyfikuje postać Polski przez aliantów – identyfikuje postacie:
– plebiscyty na Warmii, – wskazuje na mapie Wojciecha (1923 r.) Stanisława Taczaka,
Mazurach i Powiślu tereny objęte Korfantego – identyfikuje postać Józefa Dowbora-
– konflikt o Śląsk powstaniami – wskazuje na mapie gen. Józefa Hallera Muśnickiego
Cieszyński – omawia skutki terytoria przyznane – wskazuje na mapie: – wyjaśnia przyczyny,
powstania Polsce na mocy traktatu Zaolzie, Śląsk przebieg i skutki sporu
wielkopolskiego wersalskiego i objęte Cieszyński polsko-czeskiego
– przedstawia skutki plebiscytami i Górny Śląsk o Zaolzie
powstań śląskich – podaje decyzje, jakie – omawia przebieg
zapadły na mocy traktatu powstania
wersalskiego dla sprawy wielkopolskiego
polskiej – przedstawia przebieg
– omawia przyczyny powstań śląskich
powstania – wymienia czynniki

7
 wielkopolskiego decydujące o przegranej
– przedstawia przyczyny Polski w plebiscytach na
powstań śląskich Górnym Śląsku, Warmii,
Mazurach i Powiślu
– omawia na podstawie
źródeł statystycznych
podział Górnego Śląska i
wyjaśnia znaczenie tego
regionu dla gospodarki i
rozwoju II
Rzeczypospolitej
4. Rządy – pierwsze wybory Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń:
parlamentarne parlamentarne i mała – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – opisuje przebieg i
konstytucja terminu konstytucja terminów: sejm terminów: reforma rolna, terminów: ocenia skutki polityczne
– polska scena marcowa ustawodawczy, mała wojna celna kontrasygnata, getto pierwszych wyborów
polityczna (przed – zna datę uchwalenia konstytucja, reforma – zna daty reform ławkowe, numerus prezydenckich dla
zamachem majowym) konstytucji marcowej (17 walutowa rolnych (1920 r., 1925 r.) clausus, UNDO, OUN państwa polskiego
– charakterystyka III 1921 r.) – zna daty: wyborów do – identyfikuje postacie: – omawia scenę
konstytucji marcowej – identyfikuje postacie: sejmu ustawodawczego Wincentego Witosa, polityczną II
– elekcja prezydenta i Józefa Piłsudskiego, (I 1919 r.), uchwalenia Ignacego Daszyńskiego Rzeczpospolitej i,
zabójstwo Gabriela Romana Dmowskiego małej konstytucji (II – opisuje uprawnienia korzystając ze
Narutowicza – przedstawia założenia 1919 r.), wyborów Naczelnika Państwa schematów oraz z
– reformy Władysława ustrojowe konstytucji pierwszego prezydenta II Polskiego innych źródeł, analizuje
Grabskiego i reforma marcowej Rzeczypospolitej (XII – wymienia zasady jej przemiany w latach
rolna 1922 r.), reformy ustrojowe małej 1919–1926
– mniejszości narodowe walutowej (1923 r.) konstytucji – ocenia rządy
w II Rzeczypospolitej – identyfikuje postacie: – przedstawia założenia parlamentarne w Polsce
– charakterystyka Gabriela Narutowicza, oraz przebieg reformy w latach 1919–1926
rządów parlamentarnych Stanisława rolnej
(1919–1926) Wojciechowskiego, – charakteryzuje z
Władysława Grabskiego wykorzystaniem źródeł
– omawia rolę sejmu, statystycznych oraz
rządu i prezydenta w kartograficznych podział
konstytucji marcowej narodowościowy i
– przedstawia zakres wyznaniowy ludności
praw obywatelskich II Rzeczypospolitej
zapisanych w konstytucji
marcowej
– podaje cele i skutki
reform Władysława
Grabskiego
5. Zamach majowy i – kryzys rządów Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń:
rządy sanacji parlamentarnych – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – identyfikuje postacie:

8
– przyczyny i przebieg terminów: zamach terminów: partyjniactwo, terminów: Generalny terminów: Obóz Bronisława Pierackiego,
zamachu majowego majowy, sanacja, piłsudczycy, nowele Inspektor Sił Zbrojnych Zjednoczenia Adama Koca
– nowela sierpniowa konstytucja kwietniowa sierpniowe (GISZ), Bezpartyjny Narodowego, Front – ocenia wydarzenia
i konstytucja – zna daty: rozpoczęcia – zna daty: wyboru Blok Współpracy z Morges, Stronnictwo zamachu majowego oraz
kwietniowa przewrotu majowego (12 Ignacego Mościckiego na Rządem (BBWR), Pracy, ONR-Falanga rządy sanacji na tle
– rządy sanacyjne za V 1926 r.), uchwalenia prezydenta (VI 1926 r.), Centrolew, wybory – identyfikuje postać sytuacji politycznej w
życia konstytucji kwietniowej przyjęcia nowel brzeskie, proces brzeski, Władysława Sikorskiego Europie
Piłsudskiego (23 IV 1935 r.) sierpniowych (2 VIII grupa pułkowników, – prezentuje główne
– próby konsolidacji – identyfikuje postać 1926 r.) grupa zamkowa ugrupowania
opozycji, Józefa Piłsudskiego – identyfikuje postacie: – zna daty: powstania opozycyjne
utworzenie Centrolewu, – charakteryzuje Ignacego Mościckiego, BBWR (1928 r.), w czasach rządów
kongres krakowski najważniejsze założenia Edwarda Rydza- powstania Centrolewu sanacji
– represyjna polityka konstytucji kwietniowej Śmigłego, Józefa Becka (1930 r.), wyborów
obozu sanacyjnego – podaje główne brzeskich (1930 r.),
wobec opozycji przyczyny zamachu procesu brzeskiego (1932
politycznej, wybory i majowego i opisuje jego r.)
proces brzeski, Bereza bezpośrednie skutki – identyfikuje postacie:
Kartuska – wymienia zmiany w Kazimierza Bartla,
– walka o władzę w konstytucji kwietniowej Walerego Sławka
obozie sanacji po w stosunku – przedstawia poglądy
śmierci do konstytucji marcowej Józefa Piłsudskiego
Piłsudskiego dotyczące polityki
– polski autorytaryzm wewnętrznej i ustroju
na tle europejskim Polski
– opisuje przebieg
zamachu majowego
– charakteryzuje
znaczenie zmian
ustrojowych
w sierpniu 1926 r.
– analizuje okoliczności
wprowadzenia
konstytucji kwietniowej
z 1935 r.
– porównuje zakres
władzy prezydenta w
konstytucji marcowej i
kwietniowej
– prezentuje przykłady
łamania zasad
demokracji
w czasach rządów
sanacji

9
6. Kultura – szkolnictwo w II Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń:
i gospodarka Rzeczypospolitej – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – zna daty: – identyfikuje postacie: – identyfikuje postacie:
II Rzeczy-pospolitej – kultura i nauka w II terminów: Polska A i B, terminu: powszechny reform oświatowych w II Zofii Nałkowskiej, Stefana Banacha, Romana
RP Centralny Okręg obowiązek szkolny Rzeczypospolitej (1924 Marii Dąbrowskiej, Ingardena, Floriana
– gospodarka Przemysłowy - zna datę rozpoczęcia r., 1932 r.), budowy Antoniego Znanieckiego, Jana
odrodzonej Polski i jej – wskazuje na mapie budowy portu w Gdyni Centralnego Okręgu Słonimskiego, Lechonia, Kazimierza
główne problemy obszar Polski A i B (1920 r.) Przemysłowego (1937 r.) Eugeniusza Bodo, Poli Wierzyńskiego, Jarosława
– inwestycje – wymienia – wskazuje na mapie – identyfikuje postacie: Negri, Karola Iwaszkiewicza, Brunona
przemysłowe najważniejsze zasięg Centralnego Stanisława Grabskiego, Szymanowskiego, Jasieńskiego, Juliusza
i osiągnięcia osiągnięcia II Okręgu Przemysłowego Janusza Jędrzejewicza, Stanisława Ignacego Osterwy, Tadeusza Wendy
gospodarcze Rzeczpospolitej w – identyfikuje postać Stefana Żeromskiego, Witkiewicza, Wojciecha – porównuje sytuację
II Rzeczypospolitej dziedzinie oświaty, Eugeniusza Władysława Reymonta, Kossaka, Leona ekonomiczną Polski z
(reformy Eugeniusza gospodarki i kultury Kwiatkowskiego Juliana Tuwima, Witolda Wyczółkowskiego innymi regionami Europy
Kwiatkowskiego – – charakteryzuje stan Gombrowicza, Brunona – omawia na i świata, uwzględniając
budowa Gdyni i szkolnictwa w II Schulza przykładach uczonych i okoliczności kryzysu
Centralnego Okręgu Rzeczypospolitej – wskazuje na mapie twórców dokonania gospodarczego w 1923 r. i
Przemysłowego) – wymienia okręgi przemysłowe polskiej nauki i kultury 1929 r.
najważniejsze nurty w Polski (poza COP) okresu
kulturze i sztuce obecne – ocenia reformy międzywojennego w
w środowisku polskich Stanisława Grabskiego i dziedzinach:
artystów w okresie Janusza Jędrzejewicza matematyki, filozofii,
międzywojennym – opisuje wiodące nurty socjologii, literatury,
– wymienia czynniki w polskiej kulturze i malarstwa, architektury,
wpływające na sztuce muzyki, teatru i
utrudnienia rozwoju – korzystając z różnych kinematografii
gospodarczego II źródeł, dokonuje bilansu – ocenia realizację
Rzeczypospolitej osiągnięć gospodarczych reform Eugeniusza
– przedstawia główne II Rzeczypospolitej Kwiatkowskiego
założenia reform
Eugeniusza
Kwiatkowskiego

7. Polityka zagraniczna – sytuacja Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń:

II Rzeczypospolitej międzynarodowa – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – zna daty: układu z – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie
II Rzeczypospolitej terminu: polityka terminu: Rumunią (III 1921 r.), terminu: Międzymorze terminu: polityka
– układy w Rapallo i równowagi wojna prewencyjna układu w Rapallo (1922 – ocenia politykę prometejska
Locarno – wskazuje na mapie – zna daty: polsko- r.), konferencji w równowagi prowadzoną – identyfikuje postacie:
– polityka zagraniczna sąsiadów II francuskiego układu Locarno (1925 r.) przez Józefa Tadeusza Hołówki, Hansa
Piłsudskiego Rzeczypospolitej sojuszniczego (II 1921 – przedstawia relacje Piłsudskiego i jego von Moltkego
– polityka równowagi – wymienia r.), traktatu o nieagresji z Polski z sąsiadami na tle współpracowników - ocenia skutki polityki
i „równych odległości” najważniejsze cechy ZSRR (1932 r.), polsko- sytuacji – wyjaśnia genezę prometejskiej i koncepcji
polskiej polityki niemieckiej deklaracji o międzynarodowej konfliktów Polski z Międzymorza dla
zagranicznej w latach niestosowaniu przemocy – omawia wpływ decyzji Litwą stosunków Polski z

10
 1919–1939 (1934 r.) konferencji i Czechosłowacją sąsiadami
– identyfikuje postać międzynarodowych na
Józefa Becka geopolityczne położenie
– charakteryzuje relacje Polski
Polski z Niemcami oraz – omawia koncepcję
ZSRR w okresie polityki zagranicznej
międzywojennym Józefa Piłsudskiego

8. Polska – zajęcie Zaolzia Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń:

w przededniu II wojny – relacje polsko- – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – zna datę zajęcia – wyjaśnia znaczenie – charakteryzuje
światowej litewskie terminu: terminów: sojusz Zaolzia przez Polskę (X terminów: Fundusz przykłady darowizn
– niemieckie żądania pakt Ribbentrop- gwarancyjny, „korytarz 1938 r.) Obrony Narodowej, polskiego społeczeństwa
wobec Polski w latach Mołotow eksterytorialny” – identyfikuje postać Fundusz Obrony na rzecz wzmocnienia
1938–1939 – zna datę zawarcia – zna datę podpisania Józefa Lipskiego Morskiej obronności kraju przed II
– zacieśnienie paktu Ribbentrop- sojuszu polsko- – podaje w kolejności – zna datę incydentu wojną światową
współpracy Mołotow (23 VIII 1939 brytyjskiego (25 VIII chronologicznej granicznego między
z Wielką Brytanią i r.) 1939 r.) najważniejsze Polską a Litwą (1938 r.)
Francją – charakteryzuje – identyfikuje postacie: wydarzenia polityki – ocenia stan uzbrojenia
– pakt Ribbentrop- postanowienia paktu Józefa Becka, Joachima zagranicznej Polski w polskiej armii w 1939 r.
Mołotow Ribbentrop-Mołotow von Ribbentropa, latach 1938–1939
– sojusz z Wielką – wymienia sojuszników Wiaczesława Mołotowa – ocenia znaczenie paktu
Brytanią Polski w przededniu II – przedstawia główne Ribbentrop-Mołotow
– aktywizacja polskiego wojny światowej założenia polskiej
społeczeństwa w polityki zagranicznej za
przededniu wojny czasów ministra Józefa
Becka
– wyjaśnia źródła napięć
między Polską a jej
sąsiadami

POWTÓRZENIE WIADOMOŚCI I SPRAWDZIAN Z ROZDZIAŁU II

ROZDZIAŁ III: II WOJNA ŚWIATOWA
1. Kampania – prowokacje Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń:
polska niemieckie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – identyfikuje postacie:
i pierwsze strzały terminu: wojna terminów: „Fall Weiss”, terminów: „polskie terminów: prowokacja Franciszka Dąbrowskiego,
– bitwa graniczna błyskawiczna (blitzkrieg) bitwa graniczna, „dziwna Termopile”, Korpus gliwicka, Grupy Władysława Langnera,
– bitwa nad Bzurą – zna daty: agresji wojna”, internowanie Ochrony Pogranicza Specjalne Józefa Unruga
– wypowiedzenie wojny Niemiec na Polskę (1 IX – zna daty: bitwy o (KOP) (Einsatzgruppen) – ocenia postawę władz
Niemcom przez Wielką 1939 r.), wkroczenia Westerplatte (1–7 IX – zna daty: bitwy pod – identyfikuje postacie: polskich we wrześniu
Brytanię i Francję Armii Czerwonej do 1939 r.), wypowiedzenia Mokrą (1 IX 1939 r.), Heinza Guderiana, 1939 r.
(„dziwna wojna” na Polski (17 IX 1939 r.) wojny Niemcom przez bitwy pod Wizną (8-10 Tadeusza Kutrzeby,

11
 Zachodzie) – identyfikuje postacie: Francję i Wielką Brytanię IX 1939 r.), bitwy nad Władysława
– przebieg kampanii Adolfa Hitlera, Józefa (3 IX 1939 r.), kapitulacji Bzurą (9-22 IX 1939 r.), Bortnowskiego, Juliusza
polskiej Stalina Warszawy (28 IX 1939 internowania władz Rómmla
– wkroczenie wojsk – opisuje etapy wojny r.) polskich w Rumunii – prezentuje założenia
sowieckich na ziemie obronnej Polski – identyfikuje postacie: (17/18 IX 1939 r.), polityki Wielkiej
II Rzeczypospolitej Henryka Sucharskiego, kapitulacji Helu (2 X Brytanii
– ewakuacja władz Edwarda Rydza- 1939 r.), bitwy pod i Francji wobec
polskich do Rumunii Śmigłego, Stefana Kockiem (5 X 1939 r.) konfliktu polsko-
– obrona i kapitulacja Starzyńskiego – identyfikuje postacie: niemieckiego
Warszawy, zakończenie – wskazuje na mapie Władysława Raginisa, – korzystając z różnych
walk kierunki uderzeń armii Franciszka Kleeberga źródeł, przedstawia
– straty ludności niemieckiej i radzieckiej – przedstawia polityczne stosunek sił ZSRR,
– wyjaśnia przyczyny i militarne założenia Niemiec i Polski
klęski Polski we planu obrony Polski w
wrześniu 1939 r. 1939 r.
– przedstawia przykłady – opisuje przykłady
zbrodni wojennych bohaterstwa polskich
dokonanych w czasie żołnierzy
wojny obronnej Polski – omawia wkroczenie
wojsk sowieckich na
terytorium Polski w
kontekście paktu
Ribbentrop-Mołotow
– omawia decyzje
polityczne władz II
Rzeczypospolitej na tle
wydarzeń militarnych
podczas kampanii
polskiej
2. Podbój Europy – ekspansja Związku Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń:
przez Hitlera Radzieckiego (wojna – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie
i Stalina zimowa, aneksja państw terminów: bitwa o terminu: Linia Maginota terminów: wojna terminów: Komitet terminów: linia
bałtyckich Anglię, kolaboracja – zna datę napaści zimowa, „Fall Gelb”, Wolnej Francji, Mannerheima, Spitfire,
i Besarabii) – zna daty: ataku III niemieckiej na Danię i państwo marionetkowe, Niezależne Państwo Messerschmitt
– napaść III Rzeszy na Rzeszy na Francję (maj Norwegię (IV 1940 r.), państwo Vichy, operacja Chorwackie, ustasze – identyfikuje postacie:
Danię 1940 r.), bitwy o Anglię wypowiedzenia przez „Lew morski”, RAF – zna datę ewakuacji Carla Gustafa
i Norwegię (VII–X 1940 r.) Włochy wojny Francji i – zna daty: wojny wojsk alianckich z Mannerheima, Ante
– ofensywa niemiecka – omawia znaczenie Wielkiej Brytanii radziecko-fińskiej (XI Dunkierki (V–VI 1940 Pavelicia
w Europie Zachodniej zwycięstwa Wielkiej (10 V 1940 r.) 1939 r.–III 1940 r.), r.) – wyjaśnia znaczenie
– klęska Francji Brytanii i jej – identyfikuje postać zajęcia republik – identyfikuje postacie: zawarcia zawieszenia
– okupacja Francji, sojuszników w bitwie o Winstona Churchilla bałtyckich przez ZSRR Vidkuna Quislinga, broni
powstanie państwa Anglię – wskazuje na mapie (VI 1940 r.), zawieszenia Philippe’a Pétaina w Compiègne w czerwcu
Vichy, utworzenie kierunki agresji broni w Compiègne (22 – omawia sposób 1940 r.

12
 Komitetu Wolnej sowieckiej, niemieckiej i VI 1940 r.), ataku Włoch przejęcia kontroli nad – prezentuje okoliczności
Francji gen. Charles’a włoskiej na Grecję (X 1940 r.), republikami bałtyckimi zniszczenia francuskiej
de Gaulle’a – charakteryzuje cele ataku Niemiec na przez ZSRR w 1940 r. morskiej floty wojennej w
– bitwa o Anglię polityki Hitlera i Stalina Jugosławię i Grecję (IV – opisuje przebieg bitwy 1940 r.
– wojna na Bałkanach w Europie w latach 1941 r.) o Anglię, uwzględniając – ocenia sytuację
1939–1941 – identyfikuje postacie: uzbrojenie obu stron polityczną w Europie w
– przedstawia Charles’a de Gaulle’a, konfliktu oraz sytuację 1941 r.
najważniejsze działania Hermanna Göringa ludności cywilnej
wojenne – przedstawia ekspansję Londynu
w Europie z lat 1939– ZSRR w latach 1939– – charakteryzuje
1941 1941 sytuację na Bałkanach w
– wyjaśnia główne – opisuje kolejne etapy latach 1939–1941
przyczyny pokonania agresji Niemiec w latach
Francji przez armię 1940–1941
niemiecką w – omawia sytuację
1940 r. militarną i polityczną
– wymienia sojuszników Wielkiej Brytanii i
państw osi, którzy krajów demokratycznych
przystąpili do współpracy po klęsce Francji
w latach 1939–1941 w 1940 r.

3. Wojna – plan „Barbarossa” i Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń:

Niemiec wybuch wojny – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie
z ZSRR niemiecko-radzieckiej terminu: plan terminu: wielka wojna terminów: blokada terminów: „droga terminów: Katiusza, T 34,
– wielka wojna „Barbarossa” ojczyźniana Leningradu, lend-lease życia”, operacja Tygrys, Pantera,
ojczyźniana, sukcesy – zna datę agresji – zna daty: bitwy pod act „Cytadela”, Waffen SS „pepesza”, Ił-2
Niemców do grudnia Niemiec na ZSRR (22 VI Moskwą (XI–XII 1941 – zna daty: objęcia ZSRR „Galizien” – identyfikuje postać
1941 r. 1941 r.) r.), bitwy pod pomocą w ramach lend- – identyfikuje postać Richarda Sorgego
– obrona Leningradu – przedstawia etapy Stalingradem (XII 1942 r. lease act (VII 1941 r.), Fridericha von Paulusa – opisuje potencjał
– bitwa pod wojny niemiecko- – II 1943 r.) blokady Leningradu – wyjaśnia przyczyny i wojenny stron konfliktu,
Stalingradem radzieckiej – identyfikuje postać (1941-1944), bitwy na okoliczności zdobycia ich taktykę oraz
– bitwa na Łuku Gieorgija Żukowa Łuku Kurskim (VII-VIII przewagi militarnej uzbrojenie
Kurskim – wskazuje na mapie 1943 r.) przez ZSRR
– stosunek ludności przełomowe bitwy wojny – wskazuje na mapie
cywilnej na terenach Niemiec i ZSRR: pod przełomowe bitwy wojny
zajmowanych przez III Moskwą i pod Niemiec i ZSRR:
Rzeszę do niemieckiego Stalingradem blokadę Leningradu i
okupanta – przedstawia bitwę na Łuku Kurskim
uwarunkowania – przedstawia przebieg
prowadzenia działań działań wojennych na
wojennych na terenie froncie wschodnim w
ZSRR latach
– charakteryzuje 1941–1943

13
 stosunek ludności do – analizuje powody
okupanta na zbliżenia Wielkiej
zajmowanych terenach Brytanii i USA do ZSRR
przez Niemców

4. Polityka okupacyjna – założenia polityki Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń:

Niemiec rasowej – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – identyfikuje postacie:
III Rzeszy terminów: ruch oporu, terminów: polityka terminów: „przestrzeń terminów: Generalny Juliana Grobelnego,
– polityka niemiecka getto, Holokaust, obozy rasowa, „ostateczne życiowa” (Lebensraum), Plan Wschodni, Babi Dražy Mihailovicia
wobec Żydów koncentracyjne rozwiązanie kwestii „Szoah”, szmalcownicy, Jar, „Żegota”, Żydowska – podaje przykłady i
– Holokaust – przedstawia założenia żydowskiej”, gwiazda – identyfikuje postać Organizacja Bojowa, ocenia postawy Polaków
– postawy ludności polityki rasowej Dawida, obozy pracy, Jana Karskiego rodzina Ulmów, wobec Holokaustu
wobec Holokaustu hitlerowców oraz metody obozy śmierci, komory – wskazuje na mapie Jedwabne, Ponary,
– ruch oporu w krajach jej realizacji gazowe obozy koncentracyjne i Résistance, tzw. bitwa
okupowanych – zna daty: konferencji w obozy zagłady w Europie o szyny, czetnicy
– kolaboracja z Wannsee (1942 r.), i na ziemiach polskich – identyfikuje postacie:
okupantem niemieckim powstania w getcie – wyjaśnia, jakimi Josipa Broza-Tita,
– zbrodnie hitlerowskie warszawskim (IV 1943 sposobami ludność Władysława
w okupowanych krajach r.) terenów okupowanych Bartoszewskiego
– identyfikuje postacie: niosła pomoc Żydom – porównuje sytuację
Adolfa Hitlera, Adolfa – wymienia kraje, w ludności na terytoriach
Eichmanna, Janusza których powstały rządy podbitych przez
Korczaka kolaborujące z Niemcami Niemców
– przedstawia wpływ oraz kraje, gdzie
hitlerowskiej polityki rozwinął się ruch oporu
rasowej
i narodowościową na
postawy ludności
okupowanej Europy
– korzystając z różnych
źródeł, omawia bilans
Holokaustu
5. Wojna poza – imperialne plany Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń:
Europą Włochów, walki w – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – opisuje taktykę i
Afryce terminu: wojna terminów: Afrika Korps, terminów: U-Boot, terminów: operacja uzbrojenie stron konfliktu
– koniec walk w Afryce na Pacyfiku bitwa o Atlantyk, pakt lotniskowiec „Torch”, operacja „Tora! w Afryce, Azji oraz na
– wojna na Atlantyku w – zna datę ataku Japonii trzech, wilcze stada – zna daty: ataku Włoch Tora! Tora!” morzach i oceanach
latach 1941–1943 na USA (7 XII 1941 r.) – zna daty: podpisania na Egipt (IX 1940 r.), – zna daty: zajęcia Azji
– atak Japończyków na – identyfikuje postać paktu trzech (IX 1940 r.), lądowania wojsk Południowo-Wschodniej
Pearl Harbor i znaczenie Franklina Delano oblężenia Tobruku (IV– niemieckich w Afryce (II przez Japonię (1942 r.),
przystąpienia Stanów Roosevelta XI 1941 r.), bitwy pod 1941 r.), kapitulacji walk o Guadalcanal
Zjednoczonych do – wymienia główne El-Alamejn (X-XI 1942), wojsk włoskich i (VIII 1942 r.–II 1943 r.)
wojny strony konfliktu w bitwy o Midway (VI niemieckich w Afryce (V – identyfikuje postacie:

14
 – ofensywa Japonii w Afryce i w rejonie 1942 r.) 1943 r.), bitwy na Morzu Bernarda
Azji Pacyfiku oraz ich – wyjaśnia, na czym Koralowym (V 1942 r.) Montgomery’ego, Karla
– zmagania na Pacyfiku najważniejsze cele polegało strategiczne – identyfikuje postacie: Dönitza, Isoroku
w latach 1941–1943 strategiczne znaczenie Erwina Rommla, Yamamoto
poszczególnych rejonów, Dwighta Davida – wymienia i ocenia
będących teatrem wojny Eisenhowera konsekwencje włączenia
– omawia przebieg walk się USA do wojny
w Afryce i Azji
– omawia działania
wojenne na morzach i
oceanach
6. Droga do – powstanie Wielkiej Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń:
zwycięstwa Koalicji – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – opisuje strategię oraz
– konferencje Wielkiej terminów: terminów: terminów: konferencja terminów: linia Gotów, uzbrojenie stron konfliktu
Trójki Karta atlantycka, wielka bezwarunkowa w Casablance, naloty marines
w Teheranie i Jałcie koalicja, porządek kapitulacja, konferencja dywanowe, operacja – zna daty: zawieszenia
– desant aliantów na jałtański w Teheranie, Wielka „Market Garden”, linia broni na froncie
Sycylii – zna daty: podpisania Trójka, operacja Gustawa, Wał Pomorski włoskim (IX 1943 r.),
i we Włoszech Karty atlantyckiej (14 „Overlord”, – zna daty: konferencji w bitwy o Leyte (X 1944
– ofensywa radziecka od VIII 1941 r.), konferencji taktyka „żabich skoków”, Casablance (I 1943 r.), r.), spotkania wojsk
1944 do początku 1945 jałtańskiej (4–11 II 1945 kamikadze upadku rządu B. amerykańskich i
r. r.), bezwarunkowej – zna daty: konferencji w Mussoliniego (VII 1943 radzieckich w Torgau
– desant w Normandii kapitulacji III Rzeszy (8 Teheranie (XI–XII 1943 r.), ofensyw Armii (IV 1945 r.)
– droga do Berlina i V 1945 r.) r.), lądowania wojsk Czerwonej na froncie – identyfikuje postacie:
kapitulacja Niemiec – identyfikuje postacie: alianckich na Sycylii wschodnim (VI 1944 r. i Dwighta Eisenhowera,
– ofensywa USA na Józefa Stalina, Franklina (VII 1943 r.), operacji I 1945 r.), bitwy na George’a Pattona,
Dalekim Wschodzie w Delano Roosevelta, Overlord (6 VI 1944 r.), Morzu Filipińskim (VI Douglasa MacArthura,
1945 r. Winstona Churchilla zrzucenia bomb 1944 r.), kontrofensywy Alfreda Jodla, Wilhelma
– atak atomowy na – wyjaśnia genezę atomowych na Hiroszimę niemieckiej w Ardenach Keitela, Pietra Badoglia,
Hiroszimę powstania i cele Wielkiej i Nagasaki (6 i 9 VIII (XII 1944 r.), operacji Hirohito
i Nagasaki, kapitulacja Koalicji 1945 r.), bezwarunkowej berlińskiej (IV 1945 r.), – ocenia decyzję
Japonii kapitulacji Japonii (2 IX zdobycia Berlina (2 V Amerykanów o użyciu
1945 r.) 1945 r.) bomby atomowej
– określa decyzje podjęte – opisuje działania na przeciwko Japonii
podczas obrad Wielkiej froncie wschodnim,
Trójki zachodnim i na Pacyfiku
– przedstawia w latach 1944–1945
przełomowe bitwy II – charakteryzuje
wojny światowej założenia polityki
w Europie w latach zagranicznej wielkich
1943–1945 i lokalizuje je mocarstw w czasie II
na mapie wojny światowej

15
 POWTÓRZENIE WIADOMOŚCI I SPRAWDZIAN Z ROZDZIAŁU III
ROZDZIAŁ IV: POLACY PODCZAS II WOJNY ŚWIATOWEJ
1. Okupowana – podział Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń:
Polska administracyjny ziem – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – identyfikuje postać – podaje nazwiska
polskich przez terminów: Generalne terminów: układ o terminów: Wandy Wasilewskiej zasłużonych osób, które
okupantów Gubernatorstwo, granicach „gadzinówka”, – przedstawia przyczyny stały się ofiarami terroru
– współpraca deportacja, sowietyzacja i przyjaźni, łapanka, Sonderaktion „Krakau”, deportacji Polaków w niemieckiego i
niemiecko-radziecka od – wskazuje na mapie volkslista, akcja AB „granatowa policja”, głąb ZSRR radzieckiego
IX 1939 r. tereny pod okupacją – zna daty podpisania referendum,
– polityka III Rzeszy niemiecką układu o granicach paszportyzacja
wobec Polaków i radziecką i przyjaźni (28 IX 1939 – zna daty: Sonderaktion
(eksterminacja elity – charakteryzuje główne r.), akcji AB (V–VI 1940 „Krakau” (XI 1939 r.),
narodowej, zbrodnie cele niemieckiej i r.), zbrodni katyńskiej paszportyzacji (1940 r.),
dokonywane za radzieckiej polityki (IV–V 1940 r.) deportacji Polaków w
wkraczającą armią okupacyjnej – wskazuje na mapie głąb ZSRR (II, IV i VI
niemiecką, wysiedlenia, miejsca: masowych 1940 r. oraz V/VI 1941
wywózki do pracy egzekucji Polaków pod r.)
w Niemczech) okupacją niemiecką oraz – identyfikuje postać
– polityka ZSRR wobec zsyłek i kaźni ludności Hansa Franka
Polaków polskiej w ZSRR – porównuje niemiecką i
– deportacje ludności – podaje przykłady radziecką politykę
polskiej w głąb ZSRR terroru radzieckiego i okupacyjną wobec
– zbrodnia katyńska niemieckiego społeczeństwa polskiego
– omawia przebieg – opisuje warunki
zbrodni katyńskiej transportu i życia
deportowanych
2. Władze polskie – polski rząd na Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń:
podczas emigracji – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – identyfikuje postacie:
II wojny światowej – Polskie Państwo terminów: rząd terminów: Delegat Rządu terminów: oddział terminów: Rada Pawła Findera, Marcelego
Podziemne emigracyjny, Polskie RP na Kraj, Armia Hubala, Służba Narodowa RP, BIP, Nowotki, Zygmunta
– polityczne podziały Państwo Podziemne Krajowa (AK), Rada Zwycięstwu Polski Związek Odwetu, Berlinga, Bolesława
ruchu oporu – identyfikuje postać Jedności Narodowej (SZP), Związek Walki organizacja „Wachlarz”, Bieruta, Franza Kutschery
– układ Sikorski–Majski Władysława Sikorskiego (RJN), partyzantka, Zbrojnej (ZWZ), Polityczny Komitet – wielostronnie, z
– ujawnienie zbrodni – charakteryzuje sabotaż, dywersja, układ cichociemni, Kedyw, Porozumiewawczy uwzględnieniem sytuacji
katyńskiej, zerwanie działalność Polskiego Sikorski-Majski, armia Polska Partia Robotnicza (PKP), Grupa wewnętrznej i
przez ZSRR stosunków Państwa Podziemnego Andersa, sprawa (PPR), Krajowa Rada Inicjatywna, Związek zewnętrznej, prezentuje
z rządem polskim katyńska, katastrofa Narodowa (KRN), Armia Patriotów Polskich działalność polskiego
– katastrofa gibraltarska, gibraltarska Ludowa (AL) (ZPP) rządu emigracyjnego
objęcie funkcji premiera – zna daty: powstania – zna daty: powstania – zna datę powstania
przez Stanisława rządu emigracyjnego (IX ZWZ (XI 1939 r.), ZPP (III 1943 r.)
Mikołajczyka 1939 r.), układu powstania PPR (I 1942 – identyfikuje postacie:
– powołanie polskich Sikorski–Majski (30 VII r.), powstania KRN (XII Augusta Emila
władz 1941 r.), powstania AK 1943 r./I 1944 r.) Fieldorfa, Michała

16
 komunistycznych w (II 1942 r.), powstania – identyfikuje postacie: Karaszewicza-
ZSRR RJN (I 1944 r.), zerwania Henryka Dobrzańskiego, Tokarzewskiego, Cyryla
stosunków rządu Stefana Grota- Ratajskiego, Franza
emigracyjnego z ZSRR Roweckiego, Tadeusza Kutschery
(25 IV 1943 r.), Komorowskiego-Bora, – ocenia politykę
katastrofy gibraltarskiej Kazimierza Sikorskiego wobec
(4 VII 1943 r.) Sosnkowskiego ZSRR oraz politykę
– identyfikuje postacie: – charakteryzuje Wielkiej Trójki wobec
Władysława najważniejsze akcje sprawy polskiej
Raczkiewicza, ZWZ, przekształconego
Władysława Andersa, w AK
Stanisława Mikołajczyka – opisuje okoliczności
– przedstawia wyjścia z ZSRR Armii
okoliczności powstania Polskiej gen. Władysława
polskiego rządu Andersa
emigracyjnego – opisuje polityczne
– omawia założenia skutki katastrofy
układu Sikorski–Majski gibraltarskiej
– wyjaśnia okoliczności i – wymienia tworzące się
przyczyny zerwania w ZSRR i w kraju
przez ZSRR stosunków ośrodki przyszłych
dyplomatycznych z polskich władz
polskim rządem komunistycznych
emigracyjnym w – charakteryzuje postawę
Londynie polskich komunistów
w czasie II wojny
światowej

3. Społeczeństwo – walka okupantów Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń:

polskie pod okupacją z polskością i rabunek – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wymienia znaczenie – identyfikuje postacie: – ocenia stosunek państw
dzieci terminu: zsyłki terminu: Sprawiedliwy terminu: Ukraińska Szmula Zygielbojma, zachodnich do Holokaustu
– zagłada polskich – porównuje cele oraz wśród Narodów Świata Powstańcza Armia Jürgena Stroopa
Żydów metody polityki – zna daty: wybuchu (UPA) – porównuje sytuację i
– społeczeństwo polskie niemieckiej powstania w getcie – zna daty: powstania postawę narodu
pod okupacją niemiecką i radzieckiej w warszawskim (19 IV UPA (1942 r.), polskiego wobec
– postawy ludności okupowanej Polsce 1943 r.), rzezi wołyńskiej październik 1939 r., okupantów z sytuacją i
wobec okupantów (1943 r.) marzec 1940 r., listopad postawami innych
– konflikty etniczne – identyfikuje postacie: 1942 r., 17 marca 1942 r., europejskich narodów
na Kresach Wschodnich Marka Edelmana, IV–V 1943 r., lipiec 1943 wobec okupantów
(konflikt na Wołyniu) Ireny Sendlerowej r.
– analizuje straty – wskazuje na mapie
ludności żydowskiej na miejsca niemieckich
ziemiach polskich na obozów

17
 podstawie różnych źródeł koncentracyjnych i
– opisuje walkę z obozów śmierci na
polskością prowadzoną ziemiach polskich
przez obu okupantów – opisuje przebieg
– przedstawia politykę powstania
okupanta wobec narodu w getcie warszawskim
żydowskiego – przedstawia metody
eksterminacji narodu
żydowskiego
– opisuje przyczyny i
przebieg konfliktu
polsko-ukraińskiego na
Kresach Wschodnich
4. Powstanie – plan „Burza” i Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń:
warszawskie przyczyny – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – identyfikuje postać – identyfikuje postacie: – ocenia decyzję władz
powstania terminu: terminu: plan „Burza”, Antoniego Chruściela- Augusta Emila polskiego podziemia
warszawskiego godzina „W” zrzuty Montera Fieldorfa, Ericha von dotyczącą wybuchu
– wybuch powstania – zna datę powstania – identyfikuje postać – omawia sposób dem Bacha- powstania, uwzględniając
– przebieg i zakończenie warszawskiego (1 VIII–2 Tadeusza traktowania jeńców i Zelewskiego, Ludwiga sytuację międzynarodową
walk X 1944 r.) Komorowskiego-Bora ludności cywilnej przez Fischera i wewnętrzną
powstańczych – przedstawia przyczyny – wyjaśnia, na czym obie strony konfliktu – korzystając z różnych
– polityka Wielkiej i opisuje skutki polegał plan „Burza” – prezentuje postawę źródeł, objaśnia
Trójki powstania – opisuje przebieg walk wielkich mocarstw dysproporcje w
wobec powstania warszawskiego powstańczych wobec uzbrojeniu powstańców
– skutki powstania powstania i wojsk niemieckich
– ocena powstania warszawskiego

5. Polacy – początki Polskich Sił Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń:

w koalicji anty- Zbrojnych – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – zna daty: podpisania – zna datę: zdobycia – charakteryzuje kadrę
hitlerowskiej – walki o Narwik terminów: Polskie Siły terminu: Armia Polska w umowy o powstaniu Bolonii (IV 1945 r.) dowódczą Polskich Sił
– polscy lotnicy w Zbrojne na Zachodzie, ZSRR armii polskiej w ZSRR – identyfikuje postacie: Zbrojnych na Zachodzie
bitwie Wojsko Polskie w ZSRR – zna daty: walk o (VIII 1941 r.), ewakuacji Michała Roli- oraz Wojska Polskiego
o Anglię – wymienia miejsca Narvik (1940 r.), walk o armii gen. W. Andersa z Żymierskiego, Karola
– rozbudowa Polskich najważniejszych bitew II Tobruk (1941 r.), walk o ZSRR (1942 r.), Świerczewskiego
Sił Zbrojnych wojny światowej z Monte Cassino (V 1944 powstania armii gen. Z. – opisuje problemy i
– armia Andersa udziałem Polaków (walki r.), bitwy pod Lenino (X Berlinga w ZSRR (V sukcesy polskich
– walki w Afryce o Narwik, bitwa 1943 r.) 1943 r.), bitwy pod formacji wojskowych w
– Polacy podczas walk o Anglię, oblężenie – identyfikuje postać Falaise (V 1944 r.), kontekście sytuacji
we Włoszech i Francji Tobruku, Monte Cassino, Władysława Andersa udziału wojsk polskich w polityczno-militarnej
oraz Belgii, Holandii i Arnhem) – wymienia polskie operacji Market-Garden podczas II wojny
Niemczech formacje wojskowe (IX 1944 r.) światowej
– działania Polskiej uczestniczące w – identyfikuje postacie: – ocenia udział Polaków
Marynarki Wojennej najważniejszych bitwach Stanisława Maczka, w walkach na frontach II

18
 – powstanie w ZSRR II wojny światowej Władysława wojny światowej
zalążków Wojska Kopańskiego, Stanisława
Polskiego oraz jego Sosabowskiego,
działania zbrojne Zygmunta Berlinga
– opisuje szlak bojowy
polskich jednostek
wojskowych walczących
na lądzie, na morzu i w
powietrzu na wszystkich
frontach II wojny
światowej
POWTÓRZENIE WIADOMOŚCI I SPRAWDZIAN Z ROZDZIAŁU IV 2
ROZDZIAŁ V: POLSKA I ŚWIAT PO II WOJNIE ŚWIATOWEJ
1. Nowy podział – konferencja w Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń:
świata Poczdamie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia przyczyny
– reparacje powojenne terminów: strefa terminów: reparacje, terminów: terminów: Rada zmierzchu dawnych
– bilans wojny okupacyjna, Organizacja Rada Bezpieczeństwa Karta Narodów Ministrów mocarstw: Wielkiej
– traktaty pokojowe z Narodów Zjednoczonych ONZ, Zgromadzenie Zjednoczonych, układ Spraw Zagranicznych, Brytanii i Francji,
Bułgarią, Włochami, – zna datę: konferencji Ogólne ONZ, sekretarz dwubiegunowy Organizacja odwołując się do ich
Rumunią, Węgrami i założycielskiej ONZ ( IV generalny ONZ, – zna daty: przejęcia Europejskiej sytuacji wewnętrznej i
Finlandią 1945 r.), konferencji Powszechna deklaracja władzy przez reżimy Współpracy międzynarodowej
– powstanie ONZ poczdamskiej (VII-VIII praw człowieka, „żelazna komunistyczne w Gospodarczej
– ekspansja komunizmu 1945 r.) kurtyna”, doktryna państwach Europy (OEEC)
w Europie, żelazna – identyfikuje postacie: Trumana, plan Marshalla Środkowo-Wschodniej i – zna datę powołania
kurtyna Józefa Stalina, Harry’ego (Europejski Plan Południowej (1944- Organizacji Europejskiej
– reakcja Zachodu na Trumana Odbudowy), Organizacja 1848), podpisania Karty Współpracy
powojenną ekspansję – wymienia Paktu narodów Zjednoczonych Gospodarczej (1951 r.)
komunizmu (doktryna postanowienia Północnoatlantyckiego (VI 1945 r.), – identyfikuje postać
Trumana, plan konferencji (NATO), zimna wojna przemówienia W. Klementa Gottwalda
Marshalla, powstanie w Poczdamie – zna daty: ogłoszenia Churchilla w Fulton (III – charakteryzuje zasady
NATO) – przedstawia cele ONZ doktryny Trumana (III 1946 r.), podpisania podziału reparacji
– zmierzch dawnych 1947 r.), ogłoszenia traktatów pokojowych z niemieckich pomiędzy
mocarstw: Francji i Planu Marshalla (VI sojusznikami III Rzeszy aliantów
Wielkiej Brytanii 1947 r.), uchwalenia (II 1947 r.) – ocenia rolę doktryny
– mocarstwowa pozycja Powszechnej deklaracji – wskazuje na mapie Trumana
USA praw człowieka (1948 r.), zmiany terytorialne w i planu Marshalla w
i ZSRR na arenie powstania NATO (IV Europie po II wojnie dziejach świata
międzynarodowej 1949 r.) światowej – ocenia znaczenie
– identyfikuje postacie: – przedstawia powstania ONZ i NATO
Winstona Churchilla, długofalowe skutki II
Clementa Attlee, wojny światowej
George’a Marshalla – wyjaśnia przyczyny
– wskazuje na mapie dominacji USA i ZSRR

19
 podział Europy na blok w powojennym świecie
zachodni i wschodni – omawia proces
(żelazną kurtynę) ekspansji komunizmu w
– przedstawia bilans II Europie
wojny światowej – wielostronnie
odnośnie strat ludności i prezentuje przyczyny i
zniszczeń przejawy zimnej wojny
– omawia strukturę ONZ
i jej działalność w
okresie powojennym
– omawia genezę
powstania NATO
2. Początki władzy – Manifest PKWN i Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń:
komunistów powołanie Rządu – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – ocenia postawy Polaków
w Polsce Tymczasowego terminów: Manifest terminów: Tymczasowy terminów: Urząd terminów: Wolność i wobec nowego reżimu
– ustalenie nowych PKWN, Ziemie Rząd Jedności Bezpieczeństwa (UB), Niezawisłość (WiN),
granic Polski Odzyskane, referendum Narodowej (TRJN), Milicja Obywatelska Blok Demokratyczny,
– utworzenie ludowe Kresy Wschodnie, linia (MO) Testament Polski
Tymczasowego Rządu – zna daty: ogłoszenia Curzona, repatrianci, – zna daty: powstania Walczącej, Narodowe
Jedności Narodowej Manifestu PKWN (22 akcja „Wisła”, proces Rządu Tymczasowego Siły Zbrojne (NSZ)
– przesiedlenia ludności, VII 1944 r.), referendum szesnastu, Polskie Rzeczypospolitej – identyfikuje postacie:
akcja „Wisła” ludowego (30 VI 1946 r.) Stronnictwo Ludowe Polskiej (XII 1944r.), Jana Stanisława
– walka z opozycją – wskazuje na mapie (PSL) porozumienia o granicy Jankowskiego,
i podziemiem granice Polski po II – zna daty: akcji polsko-radzieckiej (VII Zygmunta
niepodległościowym wojnie światowej „Wisła”(1947 r.), procesu 1944 r.), rozwiązania AK Szendzielorza, Józefa
– referendum z 1946 r. – przedstawia szesnastu (VI 1945 r.), (I 1945 r.), pogromu Kurasia
– sfałszowane wybory najważniejsze etapy powstania TRJN (VI kieleckiego (1946 r.) – przedstawia
w styczniu 1947 r. i ich procesu przejmowania 1945 r.), pierwszych – identyfikuje postacie: uwarunkowania
konsekwencje władzy w Polsce przez powojennych wyborów Edwarda Osóbki- polityczne, społeczne i
komunistów parlamentarnych (I 1947 -Morawskiego, Józefa ekonomiczne różnych
r.) Cyrankiewicza postawy Polaków wobec
– identyfikuje postacie: – charakteryzuje nowych władz
Stanisława Mikołajczyka, międzynarodowe
Leopolda Okulickiego, uwarunkowania
Bolesława Bieruta ukształtowania polskiej
– wskazuje na mapie granicy państwowej
kierunki powojennych po II wojnie światowej
przesiedleń ludności na – charakteryzuje sytuację
ziemiach polskich polityczną w Polsce w
– przedstawia przyczyny latach 1944-1947
i skutki migracji ludności – podaje przejawy
na ziemiach polskich po zależności powojennej
II wojnie światowej Polski od ZSRR

20
 – opisuje metody, dzięki
którym komuniści
zdobyli władze w Polsce

3. Odbudowa – odbudowa zniszczeń Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń:

powojenna wojennych – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie
– reforma rolna terminów: reforma rolna, terminów: terminów: bitwa o terminów: Centralny terminu: Państwowa
– nacjonalizacja nacjonalizacja przemysłu kolektywizacja, PGR, handel, „wyścig pracy” Urząd Planowania Komisja Planowania
przemysłu – zna datę: wydania gospodarka planowa – zna daty: tzw. bitwy o (CUP), Biuro Gospodarczego (PKPG)
i próba kolektywizacji dekretu o reformie rolnej – zna daty: ustawy o handel (1947 r.), Odbudowy Stolicy, - omawia i ocenia rolę
– „bitwa o handel” (6 IX 1944 r.) nacjonalizacji (I 1946 r.) , przyjęcia ustawy o Społeczny Fundusz propagandy w forsowaniu
– industrializacja kraju, – omawia założenia i planu 3-letniego (1947- wymianie pieniędzy Odbudowy Stolicy reform społeczno-
gospodarka planowa skutki realizacji 1949), początków (1950 r.) – wyjaśnia, jak gospodarczych w
(plan 3-letni, plan 6- dekretów o reformie kolektywizacji rolnictwa – identyfikuje postać przebiegała odbudowa powojennej Polsce
letni) rolnej i nacjonalizacji (1949 r.), planu 6- Hilarego Minca Warszawy
przemysłu letniego (1950-1955) – określa społeczne i – ocenia skutki społeczne
– korzystając z różnych polityczne konsekwencje reform gospodarczych i
źródeł, przedstawia wprowadzenia dekretów gospodarki planowej
bilans polskich strat o reformie rolnej oraz
wojennych w gospodarce nacjonalizacji przemysłu
– podaje założenia – charakteryzuje efekty
planów 3-letniego i 6- realizacji planów
letniego wieloletnich w sferze
– opisuje przebieg gospodarczej i społecznej
nacjonalizacji i – wymienia przykłady
kolektywizacji w Polsce gospodarczej zależności
Polski od ZSRR
4. Polska – utworzenie PZPR Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń:
w czasach stalinizmu – podporządkowanie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – ocenia metody
sceny politycznej terminów: Polska terminów: stalinizm, terminów: odchylenie terminów: Służba Polsce sprawowania władzy w
komunistom Zjednoczona Partia socrealizm prawicowo- (SP), Zjednoczone Polsce na początku lat 50.
– kult jednostki, Robotnicza (PZPR), – zna datę powstania nacjonalistyczne, Stronnictwo Ludowe
sowietyzacja kultury, Polska Rzeczpospolita PZPR (XII 1948 r.) Związek Młodzieży (ZSL), Stronnictwo
propaganda Ludowa (PRL) – identyfikuje postacie: Polskiej (ZMP), Związek demokratyczne (SD),
– stosunek władzy do – zna datę przyjęcia Józefa Cyrankiewicza, Walki Młodych (ZWM) ruch księży patriotów,
młodego pokolenia konstytucji PRL (1952 r.) Władysława Gomułki, – identyfikuje postacie: stowarzyszenie PAX
– represje wobec – identyfikuje postać kard. Stefana Jakuba Bermana, – zna datę internowania
podziemia Bolesława Bieruta Wyszyńskiego Hilarego Minca kard. S. Wyszyńskiego
niepodległościowego – podaje główne cechy – przedstawia założenia – wymienia przykłady (1953–1956)
– walka władzy z ustroju politycznego konstytucji PRL z 1952 r. świadczące o stalinizacji – identyfikuje postacie:
Kościołem katolickim Polski – opisuje rozwój Polski Witolda Pileckiego,

21
 – zmiany ustrojowe w w okresie stalinowskim socrealizmu w Polsce – charakteryzuje Czesława Kaczmarka,
okresie stalinizmu – przytacza przykłady stosunek komunistów do Bolesława Piaseckiego
– uchwalenie terroru w czasach młodzieży – opisuje system represji
Konstytucji PRL stalinowskich – omawia cele stalinowskich wobec
propagandy Kościoła, podziemia
komunistycznej w niepodległościowego i
czasach stalinizmu opozycji wewnątrz-
partyjnej
5. Niemcy po II wojnie – powojenna polityka Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń:
Światowej mocarstw wobec – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie
Niemiec terminów: denazyfikacja, terminów: terminów: terminu: dekartelizacja terminów: dokumenty
– proces norymberski mur berliński demokratyzacja, proces decentralizacja, – identyfikuje postacie: frankfurckie, CDU, SPD
– blokada Berlina – zna daty: powstania norymberski, , strefy Sojusznicza Rada Waltera Ulbrichta, – prezentuje sytuację
Zachodniego RFN (IX 1949 r.) i NRD okupacyjne, Bizonia, Kontroli, powstanie Theodora Heussa, Austrii w latach 1945–
– powstanie RFN i NRD (X 1949 r.), budowy Trizonia, blokada Berlina berlińskie Ottona Grothewohla 1955
– powojenna okupacja muru berlińskiego (1961 Zachodniego, most – zna daty: zakończenia – wyjaśnia genezę
Austrii r.) powietrzny okupacji Austrii (1955 blokady Berlina
– powstanie berlińskie – wskazuje na mapie – zna daty: procesu r.), powstania Zachodniego
w czerwcu 1953 r. terytorium RFN i NRD norymberskiego (XI berlińskiego (VI 1953 r.) – podaje przyczyny
– budowa muru – wyjaśnia genezę 1945–X 1946 r.), – wskazuje na mapie wybuchu powstania
berlińskiego powstania dwóch państw powstania Bizonii (1947 podział Niemiec na berlińskiego
niemieckich i omawia r.), powstania Trizonii strefy okupacyjne – wymienia
różnice między nimi (1949 r.), blokady – przedstawia różnice w najważniejsze
Berlina Zachodniego (VI podejściu mocarstw do wydarzenia dotyczące
1948–V 1949 r.) kwestii niemieckiej i podziału powojennych
– identyfikuje postać podaje odpowiednie Niemiec
Konrada Adenauera przykłady
– określa znaczenie – przedstawia proces
procesu norymberskiego powstania dwóch państw
– opisuje okoliczności niemieckich na tle
budowy muru sytuacji
berlińskiego międzynarodowej

6. Koniec stalinizmu – ZSRR po II wojnie Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń:

światowej – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – zna daty: wybuchu – wyjaśnia znaczenie – identyfikuje postać Ilji
– śmierć Józefa Stalina i terminów: destalinizacja, terminów: powstania węgierskiego terminu: Erenburga
skutki polityczne tego powstanie węgierskie Komunistyczna Partia (23 X 1956 r.), końca żdanowszczyzna – opisuje propagandowe
wydarzenia – zna datę: powstania Związku Radzieckiego okresu odprężenia – zna daty: wystąpienia zabiegi władz partyjnych
– XX Zjazd KPZR, węgierskiego (X 1956 r.) (KPZR), odwilż, tajny między Wschodem a Węgier z Układu zastosowane dla
odwilż – wyjaśnia znaczenie referat Chruszczowa, Zachodem (1960 r.) Warszawskiego (XI uczczenia żałoby po
w ZSRR śmierci Stalina dla Układ Warszawski – identyfikuje postacie: 1956 r.), wkroczenia śmierci Stalina w ZSRR i
– stosunki polityczne przemiany stosunków – zna daty: śmierci J. Josipa Broza-Tita, Imre Armii Czerwonej na w krajach bloku
ZSRR międzynarodowych na Stalina (5 III 1953 r.), Nagya, Janosa Kádára Węgry (XI 1956 r.)

22
 z Jugosławią świecie w latach 50. XX powstania Układu – określa przyczyny – identyfikuje postacie:
– Układ Warszawski w. Warszawskiego (1955 r.), sporu ZSRR z Andrieja Żdanowa,
– powstanie węgierskie XX zjazdu KPZR (II Jugosławią Ławrientija Berii
z 1956 r. 1956 r.) komunistycznego – charakteryzuje i
– identyfikuje postać – charakteryzuje sposób porównuje sytuację
Nikity Chruszczowa sprawowania władzy społeczno-polityczną w
– omawia przejawy i prowadzoną politykę ZSRR po zakończeniu II
odwilży w ZSRR przez Nikitę wojny światowej
– przedstawia Chruszczowa i po śmierci Stalina
najważniejsze tezy – przedstawia genezę, – ocenia doktrynę
referatu Chruszczowa na przebieg i skutki Układu Warszawskiego
XX Zjeździe KPZR i powstania węgierskiego
konsekwencje z 1956 r.
wygłoszenia tego – wymienia przejawy
przemówienia odprężenia w relacjach
– omawia cele i zadania międzynarodowych w
sojuszu państw bloku latach 1953–1960
wschodniego
przystępujących do
Układu Warszawskiego
7. Polski Październik – wpływ śmierci Józefa Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń:
Stalina na sytuację – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – identyfikuje postać
polityczną w Polsce terminów: poznański terminów: „polska droga terminów: bikiniarze, terminów: Klub Romana Strzałkowskiego
– walka frakcji Czerwiec, polski do socjalizmu”, Służba puławianie, natolińczycy Krzywego Koła, Kluby – prezentuje poglądy
wewnątrz PZPR Październik Bezpieczeństwa – zna daty: wydarzeń Młodej Inteligencji natolińczyków oraz
– Czerwiec ’56 – zna daty: poznańskiego – identyfikuje postać poznańskich (28–30 VI – zna datę śmierci puławian na tle sytuacji
(wystąpienia Czerwca (VI 1956 r.), Józefa Cyrankiewicza 1956 r.), VIII Plenum KC B. Bieruta (1956 r.) międzynarodowej i
robotników w Poznaniu) polskiego października – omawia przejawy PZPR (19–20 X 1956 r.), – identyfikuje postać wewnętrznej
– objęcie funkcji I (X 1956 r.) odwilży w Polsce koniec odwilży w Polsce Adama Ważyka w kraju
sekretarza KC PZPR – identyfikuje postać – przedstawia przebieg (1957 r.) – korzystając z tekstów
przez Władysława Gomułki wydarzeń poznańskiego – identyfikuje postać źródłowych, ocenia
Władysława Gomułkę – wyjaśnia przyczyny i Czerwca Konstantego postawy
– zakończenie odwilży skutki wydarzeń – prezentuje okoliczności Rokossowskiego Józefa Cyrankiewicza i
w Polsce poznańskiego Czerwca i dojścia Władysława – wymienia problemy Władysława Gomułki
polskiego października Gomułki do władzy władzy komunistycznej wobec wydarzeń
w 1956 r. – przedstawia stosunki w Polsce w połowie lat poznańskich
między państwem a 50. XX w. – porównuje przebieg i
Kościołem katolickim w – wskazuje przejawy skutki wydarzenia
okresie odwilży zmian kulturowych poznańskiego Czerwca z
– charakteryzuje w Polsce w latach 50. powstaniem węgierskim
zakończenia okresu XX w. z 1956 r.
odwilży w Polsce w – opisuje proces
kontekście ograniczenia rywalizacji o wpływy

23
 wolności słowa między grupami
partyjnymi
w PZPR
– wyjaśnia okoliczności
zwołania VIII Plenum
KC PZPR
– omawia proces odwilży
po dojściu W. Gomułki
do władzy
POWTÓRZENIE WIADOMOŚCI I SPRAWDZIAN Z ROZDZIAŁU V
ROZDZIAŁ VI: POLSKA I ŚWIAT W II POŁOWIE XX WIEKU
1. Droga ku Wspólnej – rozwój integracji Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń:
Europie europejskiej – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – zna daty: rewolucji
– rozwój systemu terminu: Europejska terminów: plan terminów: Komisja terminu: Organizacja goździków (1974 r.),
demokratycznego w Wspólnota Węgla i Stali Schumana, traktaty Europejska, Europejskie Współpracy końca dyktatury F. Franco
Europie Zachodniej (EWWiS), Europejska rzymskie, Europejska Stowarzyszenie Wolnego Gospodarczej i Rozwoju w Hiszpanii (1975 r.)
– współpraca Wspólnota Gospodarcza Wspólnota Energii Handlu (EFTA), (OECD) – identyfikuje postacie:
gospodarcza państw (EWG), Unia Europejska Atomowej (Euroatom), Parlament Europejski, – zna datę rozwiązania Antonia de Oliveiry
komunistycznych – zna daty: powstania Komisja Europejska, układ RWGP (1991 r.) Salazara. Juana Carlosa
(RWPG) EWWiS (1952 r.), Parlament Europejski, z Schengen, Trybunał – charakteryzuje – wyjaśnia okoliczności
podpisania traktatów układ Sprawiedliwości, Rady pozytywne i negatywne obalenia ostatnich
rzymskich (1957 r.), z Schengen, traktat z Wzajemnej Pomocy skutki integracji dyktatur europejskich
powstania Unii Maastricht Gospodarczej (RWPG) europejskiej
Europejskiej – zna daty: ogłoszenia – zna daty: powstania – podaje przykłady
(1993 r.) planu Schumana RWPG (1949 r.), gospodarczej zależności
– podaje przyczyny (1951 r.), podpisania powstania Trybunału krajów
integracji europejskiej układu w Schengen Sprawiedliwości (1952 komunistycznych od
(1985 r.), zawarcia r.), powstania Rady ZSRR, określając jej
traktatu w Maastricht Europy (1949 r.), konsekwencje
(1992 r.) powstania EFTA (1959
– identyfikuje postacie: r.), powołania
Winstona Churchilla, Parlamentu
Jeana Monneta, Konrada Europejskiego (1979 r.)
Adenauera, Alcida De – wskazuje na mapie
Gasperiego, Roberta państwa należące do
Schumana RWPG i EFTA
– wskazuje na mapie – omawia działalność
państwa należące do UE instytucji gospodarczych
– przedstawia etapy utworzonych po wojnie
tworzenia Unii w Europie Zachodniej
Europejskiej – opisuje rozwój systemu
demokratycznego w
Europie Zachodniej

24
2. Daleki Wschód – wojna domowa w Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń:
po II wojnie światowej Chinach, – zna daty: wojny w – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie
powstanie ChRL Korei (1950–1953), terminów: rewolucja terminów: Kuomintang, terminów: Czerwoni terminów: Czerwona
– rozwój Japonii wojny w Wietnamie kulturalna, Wielki Skok, azjatyckie tygrysy, Khmerzy, Czerwona Gwardia, hunwejbini
– wojna koreańska (1957–1975) rewolucja kulturalna, Vietcong, reedukacja książeczka – ocenia następstwa
– konflikt wietnamski – wskazuje na mapie „brudna wojna” – zna daty: powstania – zna daty: zajęcia procesu dekolonizacji,
– rywalizacja radziecko- Koreę i Wietnam – zna daty: początku Koreańskiej Republiki Tybetu przez Chiny biorąc pod uwagę rolę
chińska – omawia przyczyny i realizacji Wielkiego Ludowo-Demokratycznej (1951 r.), dyktatury ONZ
po śmierci Stalina skutki konfliktów w Azji Skoku (1958 r.), (1948 r.), powstania Czerwonych Khmerów
– dekolonizacja w czasie zimnej wojny rewolucji kulturalnej Chińskiej Republiki (1975–1979)
Indochin (1966 r.), podziału Ludowej (1949 r.), – identyfikuje postać Pol
Wietnamu proklamowania Pota
(1954 r.) Republiki Chińskiej – prezentuje, z
– identyfikuje postacie: (1949 r.), proklamowania uwzględnieniem zjawisk
Mao Tse-tunga, Kim Ir Wietnamskiej Republiki politycznych i
Sena, Ho Chi Minha Ludowej (1975 r.) ekonomicznych,
– opisuje przemiany w – identyfikuje postacie: politykę wielkich
Chinach po II wojnie Czang Kaj-szeka, mocarstw
światowej Douglasa MacArthura, w czasie zimnej wojny
– podaje przykłady Johna F. Kennedy’ego – przedstawia przejawy
państw Dalekiego – opisuje komunistyczne rywalizacji mocarstw
Wschodu reżimy w Chinach, Korei komunistycznych
współpracujących ze Północnej, Wietnamie i
Stanami Zjednoczonymi Kambodży,
– wymienia uwzględniając
komunistyczne kraje szczególnie stosunek
Dalekiego Wschodu władzy do jednostki
– opisuje proces
dekolonizacji Indochin
3. Rozpad systemu – uzyskanie Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń:
kolonialnego niepodległości przez – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – zna daty: wojny w – wyjaśnia znaczenie
Indie terminów: dekolonizacja, terminów: metoda tzw. terminów: Indyjski Algierii (1954–1962) terminu: wojna w Biafrze
– konflikt indyjsko- Trzeci Świat biernego oporu, Rok Kongres Narodowy, – identyfikuje postać – charakteryzuje konflikty
pakistański – charakteryzuje Afryki, apartheid Organizacja Jedności Charles’a de Gaulle’a zbrojne w Afryce w dobie
– procesy problemy krajów – zna datę Roku Afryki Afrykańskiej (OJA), – ocenia proces dekolonizacji i po 1960 r.
dekolonizacyjne Trzeciego Świata (1960 r.) Ruch Państw dekolonizacji
w Afryce (Rok Afryki) – identyfikuje postacie: Niezaangażowa-nych
– problemy krajów Mahatmy Gandhiego, (NAM)
Trzeciego Świata Nelsona Mandeli – zna daty: powstania
– przedstawia przyczyny Indii i Pakistanu (1947
dekolonizacji r.), konferencji w

25
 – omawia etapy rozpadu Bandungu
systemu kolonialnego na (1955 r.), utworzenia
świecie OJA (1963 r.)
– opisuje proces
dekolonizacji w Indiach i
Afryce
– podaje przyczyny
konfliktu indyjsko-
pakistańskiego
4. Konflikty na – powstanie Izraela Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń:
Bliskim Wschodzie – konflikt Izraela z – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie
państwami arabskimi terminów: Bliski terminów: syjonizm, terminów: Organizacja terminów: kibuc, szyici, terminów: Czarny
– wojny sześciodniowa i Wschód, konflikt wojna sześciodniowa, Wyzwolenia Palestyny sunnici, Kurdowie Wrzesień, Mosad
Jom Kippur żydowsko-palestyński wojna Jom Kippur, (OWP), intifada, – zna daty: – ocenia rolę ONZ i
– konflikt palestyński – wskazuje na mapie Pustynna burza muzułmańscy nacjonalizacji Kanału mocarstw światowych w
pod rejon Bliskiego Wschodu – zna daty: powstania fundamentaliści, Sueskiego (1956 r.), konflikcie
koniec XX w. – podaje przyczyny i Izraela (1948 r.), wojny rewolucja islamska zamachu w Monachium bliskowschodnim
– rewolucja islamska w charakter konfliktu sześciodniowej (1967 r.), – zna daty: wydania (1972 r.)
Iranie, wojna iracko- bliskowschodniego wojny Jom Kippur (1973 deklaracji Balfoura (1917 – identyfikuje postacie:
irańska r.), porozumienia w r.), rezolucji ONZ o Gamala Abdela Nasera,
– wojny w Zatoce Camp David (1978 r.) utworzeniu państwa Rezy Pahlawiego
Perskiej – identyfikuje postacie: żydowskiego i – przedstawia rolę ONZ
– problem kurdyjski Dawida Ben Guriona, palestyńskiego (1947 r.), w konfliktach
Jasira Arafata wojny izraelsko- bliskowschodnich
– wskazuje na mapie egipskiej (X 1956 r.), – przedstawia rolę
rejon Zatoki Perskiej powstania OWP (1964 światowych mocarstw w
– opisuje przebieg r.), rewolucji islamskiej konflikcie na Bliskim
konfliktów izraelsko- w Iranie (1979 r.), Wschodzie
arabskich wybuchu intifady (1987 – charakteryzuje i ocenia
r.), wojny o Kuwejt zjawisko terroryzmu
(1990 r.), operacji palestyńskiego
„pustynna burza” (1991 – przedstawia problem
r.) kurdyjski
– identyfikuje postacie:
Ruhollaha Chomeiniego,
Saddama Husajna
– przedstawia przyczyny
i skutki rewolucji
islamskiej w Iranie
– omawia konflikt w
rejonie Zatoki Perskiej
5. Blok wschodni – rządy Chruszczowa Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń:
w latach 60. – podbój kosmosu – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie

26
i 70. – kryzys kubański terminów: praska terminów: kryzys terminów: dysydenci, terminów: lądowanie w terminu: contras
– ZSRR pod rządami wiosna, wyścig zbrojeń kubański, doktryna nomenklatura partyjna, Zatoce Świń, „gorąca – zna daty: wprowadzenia
Breżniewa – zna datę praskiej Breżniewa SALT I, SALT II, linia” między Moskwą dyktatury A. Pinocheta w
– wpływy ZSRR na wiosny (1968 r.) – zna daty: kryzysu program gwiezdnych i Waszyngtonem, Chile (1973 r.), przejęcia
świecie – omawia przyczyny i kubańskiego (1961 r.), wojen – zna daty: wysłania władzy przez D. Ortegę w
– interwencja skutki praskiej wiosny interwencji wojsk Układu – zna daty: porozumienia pierwszego człowieka w Nikaragui (1979 r.)
w Czechosłowacji – wyjaśnia, na czym Warszawskiego w o nierozprzestrzenianiu Kosmos (1961 r.), – wyjaśnia znaczenie
– wyścig zbrojeń polegała rywalizacja Czechosłowacji (20/21 broni atomowej (1970 r.), lądowania na Księżycu terminu: operacja „Dunaj”
militarna między USA i VIII 1968 r.) programu gwiezdnych (1969 r.) – identyfikuje postacie:
ZSRR – identyfikuje postacie: wojen (1983 r.) – identyfikuje postać Fulgencia Batisty, Ernesta
Nikity Chruszczowa, - charakteryzuje rządy N. Jurija Gagarina Che Guevary, Salvadora
Johna F. Kennedy’ego, Chruszczowa – analizuje różne Allende, Augusta
Fidela Castro, Leonida – omawia główne płaszczyzny konfliktów Pinocheta, Daniela Ortegi,
Breżniewa, Aleksandra założenia polityki i zbliżeń między ZSRR i Ryszarda Siwca, Jana
Dubczeka, Gustáva zagranicznej ZSRR USA Palacha
Husáka, Ronalda i USA – omawia rywalizację – omawia wpływy ZSRR
Reagana – charakteryzuje między USA i ZSRR w na świecie i ocenia ich
– przedstawia przyczyny rozbieżności między siłą dziedzinie podboju polityczne konsekwencje
i skutki konfliktu militarną Kosmosu – omawia i ocenia
kubańskiego i polityczną ZSRR a protesty przeciwko
– wymienia założenia potencjałem interwencji wojsk Układu
doktryny Breżniewa ekonomicznym Warszawskiego w
– wyjaśnia okoliczności i Czechosłowacji
omawia przebieg
interwencji sił Układu
Warszawskiego w
Czechosłowacji
6. Przemiany – zmiany obyczajowe, Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń:
społeczne nowe tendencje w – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – identyfikuje postacie:
i kulturowe lat 60. kulturze i modzie terminu: rewolucja terminów: ruch terminów: ruch terminu: terroryzm Betty Friedan, Marcela
– ruchy kontestatorskie obyczajowa kontestatorski, hipisi, ekumeniczny, Woodstock lewacki Lefebvre’a
– bunty studenckie – omawia cechy pacyfizm, feminizm, – zna daty: buntów – podaje przykłady – podaje przykłady
– lewacki terroryzm charakterystyczne nauka społeczna studenckich we Francji kultury młodzieżowej lat dotyczące kultury
– ruchy feministyczne rewolucji obyczajowej i Kościoła katolickiego (1968 r.), festiwalu w 60. i 70.: Janis Joplin, młodzieżowej lat 60. i 70.:
– walka z segregacją jej skutki – zna daty: obrad Soboru Woodstock (1969 r.) Jimi Hendrix Led Zeppelin, Black
rasową w USA Watykańskiego II (1962– – podaje przykłady – wyjaśnia, na czym Sabbath, Deep Purple, Sex
– laicyzacja 1965), zniesienia kultury młodzieżowej lat polega legenda festiwalu Pistols
społeczeństw segregacji rasowej w 60. i 70.: The Beatles, w Woodstocku – ocenia skutki społeczne
zachodnich USA (1964 r.) The Rolling Stones – omawia genezę, i polityczne przemian
– Sobór Watykański II – identyfikuje postacie: – przedstawia główne przejawy i skutki obyczajowych lat 60. XX
Martina Luthera Kinga, przyczyny pojawienia się terroryzmu lewackiego wieku
Jana XXIII, Pawła VI nowych tendencji w – ocenia znaczenie
– prezentuje poglądy kulturze w latach 60. i reform Soboru

27
 ruchów feministycznych 70. XX w. Watykańskiego II
w XX w. – omawia przyczyny,
– opisuje walkę o przejawy i skutki buntów
równouprawnienie w studenckich
USA – omawia zjawisko ruchu
– podaje główne ekumenicznego
założenia przyjęte na
Soborze Watykańskim II
7. Mała – polityka wewnętrzna Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń:
stabilizacja i zagraniczna – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – ocenia rolę Kościoła
Władysława Gomułki terminów: obchody terminów: mała terminów: rewizjoniści, terminów: polska szkoła katolickiego i środowisk
– konflikt władz z Milenium Chrztu Polski, stabilizacja, opozycja dogmatycy, List 34, filmowa, „Znak”, studenckich w
Kościołem katolickim Grudzień ’70 wewnątrzpartyjna, Marzec ’68 „Kultura”, „komandosi”, kształtowaniu opozycji
– tworzenie się opozycji – zna daty: obchodów antysemityzm, – zna daty: listu – identyfikuje postacie: wobec władz PRL
– Marzec ’68 Milenium Chrztu Polski – zna daty: wydarzeń episkopatu polskiego do Adama Rapackiego,
– wydarzenia na (1966 r.), Grudnia '70 marcowych (III episkopatu niemieckiego Antoniego
Wybrzeżu (Grudzień (15–17 XII 1970 r.) 1968 r.), układu PRL- (XI 1965 r.), Słonimskiego, Jana
’70) – identyfikuje postać RFN (7 XII 1970 r.) opublikowania Listu 34 Józefa Lipskiego,
– odsunięcie od władzy Władysława Gomułki – identyfikuje postacie: (1964 r.), zdjęcia Jerzego Giedroycia,
Władysława Gomułki – wyjaśnia genezę Willy’ego Brandta, „Dziadów” z afisza w Zbigniewa Cybulskiego,
Grudnia ’70 oraz opisuje Edwarda Gierka teatrze Narodowym (I Andrzeja Wajdy,
przebieg i skutki – charakteryzuje okres 1961 r.) Kazimierza Dejmka
wydarzeń na Wybrzeżu rządów W. Gomułki, w – identyfikuje postacie: – ocenia zachowanie
tym politykę zagraniczną Jacka Kuronia, Adama władz PRL i ZSRR w
PRL Michnika, Piotra obliczu wydarzeń na
– omawia stosunek władz Jaroszewicza Wybrzeżu w 1970 r.
PRL do inteligencji – charakteryzuje
– przedstawia przyczyny przyczyny i narastanie
i przebieg wydarzeń konfliktu władz z
marcowych 1968 r. Kościołem Katolickim
– przedstawia przebieg
obchodów milenijnych
– wyjaśnia przyczyny i
skutki kampanii
antysemickiej w Polsce
w 1968 r.
– opisuje narodziny i
działalność opozycji
8. Rządy Edwarda – polityka wewnętrzna Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń:
Gierka i zagraniczna Edwarda – zna daty: wyboru – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – ocenia okres rządów
Gierka Karola Wojtyły na terminów: nomenklatura, terminu: propaganda terminów: Ruchu Edwarda Gierka na tle
– reforma papieża (16 X 1978 r.) Komitet Obrony sukcesu” Obrony Praw Człowieka sytuacji międzynarodowej
administracyjna – identyfikuje postacie: Robotników (KOR) – zna daty: reformy i Obywatela (ROPCiO), i wewnętrznej zarówno

28
 – inwestycje Edwarda Gierka, Czerwiec ’76 administracyjnej (1972– KPN, Wolne Związki politycznej, jak i
gospodarcze Jana Pawła II – zna daty: wydarzeń 1975) Zawodowe (WZZ) ekonomicznej
w latach 70. XX w. – wymienia cechy czerwcowych (VI 1976 – identyfikuje postacie: – zna daty: powstania
– ożywienie ruchów charakterystyczne r.), powstania KOR (IX Jacka Kuronia, Adama ROPCiO (1977 r.),
opozycyjnych rządów E. Gierka 1976 r.) Michnika założenia WZZ (1978
– początki kryzysu – prezentuje okoliczności – omawia okoliczności r.), utworzenia KPN
gospodarczego umocnienia władzy narodzin opozycji (1979 r.)
– Czerwiec ’76 Edwarda Gierka antykomunistycznej w – identyfikuje postacie:
(wystąpienia – omawia okoliczności, latach 70. Leszka Moczulskiego,
robotników) zasięg i skutki przemian XX w. Stanisława Pyjasa
– wybór kardynała gospodarczych w czasach – przytacza przykłady – charakteryzuje rozwój
Karola Wojtyły na rządów E. Gierka działań opozycyjnych w organizacji
papieża i jego pierwsza – opisuje genezę, latach 70. XX w. opozycyjnych w latach
pielgrzymka do Polski przebieg i skutki – przedstawia relacji 70.XX w.
wydarzeń czerwcowych państwo-Kościół w – porównuje
w 1976 r. okresie rządów E. Gierka podobieństwa i różnice
polityki władz PRL w
stosunku do Kościoła za
rządów Gomułki
i Gierka
POWTÓRZENIE WIADOMOŚCI I SPRAWDZIAN Z ROZDZIAŁU VI 2
ROZDZIAŁ VI: EUROPA I ŚWIAT NA PRZEŁOMIE XX I XXI WIEKU
1. Kryzys – kryzys wewnętrzny w Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń:
i upadek komunizmu ZSRR – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – identyfikuje postacie:
w Europie – wkroczenie wojsk terminów: pierestrojka, terminów: głasnost, terminów: mudżahedini, terminów: obrady Jurija Andropowa,
radzieckich Jesień Ludów uskorienie, aksamitna talibowie, Konferencja trójkątnego stołu, pucz Konstantina Czernienki
do Afganistanu – identyfikuje postać rewolucja, Wspólnota Bezpieczeństwa i Janajewa – porównuje proces
– igrzyska olimpijskie Michaiła Gorbaczowa Niepodległych Państw Współpracy w Europie – zna daty: igrzysk odchodzenia od
w Moskwie w 1980 r. – przedstawia rolę (WNP) (KBWE), komitety olimpijskich w Moskwie komunizmu
– ZSRR w latach 80. Michaiła Gorbaczowa w – zna daty: aksamitnej helsińskie, (1980 r.), puczu w różnych państwach
– objęcie rządów w upadku komunizmu w rewolucji w Karta 77 Janajewa (1990 r.) Europy
ZSRR przez Michaiła państwach bloku Czechosłowacji (1989 r.), – zna daty: podpisania – identyfikuje postacie:
Gorbaczowa wschodniego zburzenia muru Aktu Końcowego KBWE Ericha Honeckera,
– katastrofa w – charakteryzuje berlińskiego (1989 r.), (1975 r.), interwencji Nicolae Ceauşescu,
Czarnobylu wydarzenia Jesieni obalenia komunizmu w zbrojnej ZSRR w Giennadija Janajewa,
– wzrost znaczenia sił Ludów Polsce, Bułgarii, Afganistanie (1979- Stanisława
opozycyjnych w bloku Rumunii i na Węgrzech 1989), przejęcia władzy Szuszkiewicza, Leonida
państw (1990 r.), rozpadu ZSRR przez M. Gorbaczowa Krawczuka
komunistycznych (1990 r.), zjednoczenia (1985 r.), katastrofy w – wyjaśnia znaczenie
– Jesień Ludów i Niemiec (1990 r.), Czarnobylu (1986 r.), bojkotu igrzysk
upadek rozwiązania ZSRR (XII upadku komunizmu w olimpijskich w Moskwie
komunizmu 1991 r.) Jugosławii (1990 r.) i dla światowej roli ZSRR
– rozpad ZSRR – identyfikuje postacie: Albanii (1991 r.),

29
 Vaclava Havla, Helmuta rozwiązania RWPG i
Kohla, Borysa Jelcyna Układu Warszawskiego
– przedstawia przejawy (1991 r.)
kryzysu ZSRR w latach – identyfikuje postacie:
80. Babraka Karmala,
– omawia proces rozpadu Borysa Jelcyna
ZSRR, uwzględniając – określa główne
powstanie niepodległych założenia Aktu
państw w Europie końcowego KBWE
– omawia kryzys ZSRR
w kontekście problemów
wewnętrznych i konfliktu
afgańskiego
– wyjaśnia znaczenie
katastrofy w Czarnobylu
2. Polska droga do – strajki w 1980 r. i Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń:
wolności podpisanie porozumień – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – zna daty: przejęcia – identyfikuje postacie:
sierpniowych terminów: wydarzenia terminów: 21 postulatów, terminów: władzy przez W. Stanisława Kani, Ryszarda
– powstanie NSZZ sierpniowe, stan porozumienia Międzyzakładowy Jaruzelskiego (1981 r.) Kuklińskiego, Alfreda
„Solidarność” wojenny, obrady sierpniowe, NSZZ Komitet Strajkowy – identyfikuje postać Miodowicza
– stan wojenny Okrągłego Stołu, wybory „Solidarność”, Wojskowa (MKS), Ogólnopolskie Mieczysława – ocenia znaczenie obrad
– nieudane próby reform czerwcowe Rada Ocalenia Porozumienie Związków Rakowskiego Okrągłego Stołu dla
gospodarczych – zna daty: wydarzeń Narodowego (WRON), Zawodowych (OPZZ) – analizuje wewnętrzne i przemian politycznych w
– ostatnie lata PRL sierpniowych ( VIII 1980 Komitet Obywatelski, – zna daty: porozumień zewnętrzne Polsce
(zabójstwo ks. Jerzego r.), wprowadzenia stanu sejm kontraktowy szczecińskich (VIII 1980 uwarunkowania
Popiełuszki, strajki w wojennego (13 XII 1981 – zna daty: porozumień r.), porozumień przemian w Polsce w
1988 r.) r.), obrad Okrągłego sierpniowych (31 VIII jastrzębskich (IX 1980 latach
– obrady i Stołu (II–IV 1989 r.), 1980 r.), powstania r.), wypadków w kopalni 1988–1989
postanowienia wyborów czerwcowych NSZZ „Solidarność” (IX Wujek (16 XII 1981 r.), – określa cele i
Okrągłego Stołu (4 VI 1989 r.) 1980 r.), zniesienia stanu pielgrzymek Jana Pawła przedstawia działania
– wybory czerwcowe w – identyfikuje postacie: wojennego (22 VII 1983 II do Polski (1983 i 1987 PZPR w ostatnich latach
1989 r. Lecha Wałęsy, Wojciecha r.), wyboru W. r.), przyznania Pokojowej PRL
– wybór Wojciecha Jaruzelskiego Jaruzelskiego na Nagrody Nobla L. – omawia wydarzenia,
Jaruzelskiego na – przedstawia przyczyny prezydenta (VII 1989 r.), Wałęsie (1983 r.), które doprowadziły do
prezydenta i skutki wydarzeń powołania rządu T. powstania OPZZ (1984 powołania rządu T.
– powstanie rządu sierpniowych w 1980 r. Mazowieckiego (IX 1989 r.), zamordowania ks. J. Mazowieckiego
Tadeusza – wskazuje wydarzenia, r.) Popiełuszki (1984 r.)
Mazowieckiego które doprowadziły do – identyfikuje postacie: – identyfikuje postać
upadku komunizmu w Jerzego Popiełuszki, Jana Czesława Kiszczaka
Polsce Pawła II, Tadeusza – przedstawia sytuację
Mazowieckiego polityczno-gospodarczą
– omawia przebieg w Polsce w latach 80.
wydarzeń sierpniowych XX w.

30
 – charakteryzuje stan – omawia działalność
wojenny w Polsce opozycji
– podaje postanowienia i antykomunistycznej, w
skutki obrad Okrągłego tym rolę Kościoła w
Stołu walce z reżimem
– prezentuje następstwa
wyborów czerwcowych
3. Polska po 1989 roku – rząd Tadeusza Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń:
Mazowieckiego – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – identyfikuje postacie: – wyjaśnia znaczenie
i przemiany ustrojowe terminów: gospodarka terminów: reformy terminów i skrótów: Krzysztofa terminu: „popiwek”
– hiperinflacja i reformy wolnorynkowa, Balcerowicza, „wojna na górze”, Skubiszewskiego, – ocenia przemiany
gospodarcze Leszka prywatyzacja hiperinflacja, obóz Trójkąt Weimarski Jarosława polityczne i gospodarcze
Balcerowicza – zna daty: wyboru L. solidarnościowy – zna daty: pierwszych Kaczyńskiego, w Polsce po 1989 r.
– koszty zmian Wałęsy na prezydenta – zna daty: zmiany wyborów Zbigniewa Bujaka
ustrojowych (XII 1990 r.), uchwalenia nazwy państwa na samorządowych (1990 – przedstawia wpływ
– ustąpienie Wojciecha Konstytucji RP (2 IV Rzeczpospolitą Polską r.), powstania Trójkąta zmian ekip rządzących
Jaruzelskiego 1997 r.) (XII 1989 r.), przyjęcia Weimarskiego (1991 r.), na sytuację polityczną w
– wybór Lecha Wałęsy – identyfikuje postacie: programu Balcerowicza wyjścia wojsk rosyjskich Polsce w latach 90.
na prezydenta Tadeusza (1990 r.), uchwalenia z Polski (1993 r.),
– pierwsze Mazowieckiego, Lecha małej konstytucji (X reformy administracyjnej
demokratyczne wybory Wałęsy 1992 r.), przyjęcia Polski (1997 r.), 1988 r., 6
do parlamentu – wymienia do NATO (1999 r.), lutego 5 kwietnia 1989 r.,
– spory polityczne po najistotniejsze przemiany wejścia Polski do UE 1991 r.,
1991 r., uchwalenie ustrojowe i ekonomiczne (2004 r.) 17 października 1992 r.,
małej konstytucji III Rzeczypospolitej – identyfikuje postać 17 września
w 1992 r. i konstytucji Leszka Balcerowicza, 1993 r.
w 1997 r. – omawia politykę rządu – identyfikuje postać
– wstąpienie Polski do T. Mazowieckiego Jarosława Kaczyńskiego
NATO – wyjaśnia przyczyny – omawia koszty
i Unii Europejskiej rozpadu obozu społeczne zmian
solidarnościowego ustrojowych
– określa główne – charakteryzuje scenę
kierunki polskiej polityki polityczną pierwszych lat
zagranicznej demokratycznej Polski
4. Europa – świat po rozpadzie Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń:
i świat na przełomie ZSRR – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – zna daty: zamachów w
XX i XXI wieku – wojna w Jugosławii terminu: Al-Kaida terminu: „Iracka terminów: Grupa G8, terminów: Madrycie (2004 r.),
i powstanie państw – zna datę: ataku na wolność” masakra na placu Północnoamerykańska Biesłanie (2004 r.) i
narodowych na World Trade Center – zna daty: rozpadu Tiananmen Strefa Wolnego Handlu Londynie (2005 r.)
Bałkanach (11 IX 2001 r.) Jugosławii (1991-1992), – zna daty: masakry na (NAFTA), Rada – identyfikuje postać Teng
– konflikty zbrojne na – identyfikuje postać wojny w Jugosławii placu Tiananmen (VI Współpracy Siao-pinga
terenie byłego ZSRR George’a Busha (1991–1995), inwazji 1989 r.), wojny w Gospodarczej Azji i – ocenia wpływ USA na
– atak na WTC, – przedstawia przyczyny USA na Irak (2003 r.) Czeczenii (1994-1999), Pacyfiku (APEC) sytuację polityczną i

31
 ogłoszenie wojny z dominacji USA – identyfikuje postacie: porozumienia w Dayton – zna datę: wojny o gospodarczą
terroryzmem we współczesnym Osamy bin Ladena, (XI 1995 r.), układu Górny Karabach (1991 współczesnego świata
– interwencje zbrojne świecie Saddama Husajna, pokojowego w Paryżu r.)
USA Aleksandra Łukaszenki (XII 1995 r.) – omawia sytuację
– wzrost znaczenia – prezentuje przyczyny i – omawia przebieg polityczną i gospodarczą
gospodarczego strefy skutki konfliktu konfliktu w byłej współczesnych Chin
Pacyfiku w byłej Jugosławii Jugosławii – ocenia problem
– represje opozycji w – przedstawia przyczyny – charakteryzuje terroryzmu
Chinach i charakter wojny w Iraku postanowienia
porozumienia
z Dayton i układu
paryskiego z 1995 r.
– podaje konsekwencje
rozpadu ZSRR
- opisuje sytuację
gospodarczą strefy Azji i
Pacyfiku
5. Wyzwania – nowe środki Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń:
współczesnego świata komunikacji – wyjaśnia znaczenie
– wyjaśnia znaczenie – wyjaśnia znaczenie – omawia szanse i – ocenia zjawisko
i przekazu informacji terminów: internet,
terminów: „globalna terminu: protokół z Kioto niebezpieczeństwa dla zderzenia cywilizacji we
– cechy współczesnej telefonia komórkowa,
wioska”, amerykanizacja, – zna datę wejścia w człowieka, wynikające współczesnym świecie
kultury (amerykanizacja globalizacja popkultura życie protokołu z Kioto ze współczesnych zmian
i popkultura) – omawia zalety i wady
– opisuje zjawisko (2005 r.) cywilizacyjnych
– rozwój turystyki nowych środków amerykanizacji – omawia wpływ
– globalizacja komunikacji – wskazuje cechy kapitału na politykę we
– światowy przepływ współczesnej kultury współczesnym świecie
kapitału masowej – prezentuje zagrożenia
– zagrożenia – omawia przejawy ekologiczne
ekologiczne globalizacji we współczesnego świata
– wzrost kontrastów współczesnym świecie – wyjaśnia, na czym
społecznych – przedstawia główne polegają kontrasty
– zderzenie cywilizacji społeczno-gospodarcze społeczne we
i rodzące się konflikty problemy współczesnego współczesnym świecie
świata
POWTÓRZENIE WIADOMOŚCI I SPRAWDZIAN Z ROZDZIAŁU VII

32