1.

GERİLİM DÜŞÜMÜ İFADELERİ

Bir iletkenli düşünülen hattın, hat sonu gerilimi ve yükün cos φ (güç faktörü) altında çektiği
akım (I) ise, hattın omik gerilim düşümü I akımı ile aynı yönde olan I.R(omik gerilim düşümü)
hattın endüktif gerilim düşümü I akımına dik yönde olan I.x(endüktif gerilim düşümü) gerilim
düşümlerinin toplamıdır.

∆Vy = Enine gerilim düşümü

∆VX =Boyuna gerilim düşümü

1
∆V = ∆Vx + ∆Vy

∆𝑉𝑦 = −𝐼. 𝑅. 𝑠𝑖𝑛𝜑 + 𝐼. 𝑥. 𝑐𝑜𝑠𝜑 ≅ 0 ≫≫ ∆V𝑦 ≅ 0 ,∆V≅∆Vx =I.R. cos φ+I.x. sin φ

1.1 İletkenin Sadece Omik Direnci Var İse

1.1.1 Bir Fazlı AA Gerilim Düşümü
∆V = I. R. cosφ

∆U = 2. I. R. cosφ
ℓ
R=
ϰ. s
ℓ
∆U = 2. I. . cosφ
ϰ. s
Akıma bağlı;
∆U 2. I. ℓ. cosφ
%℮ = 100. = 100.
U ϰ. s. U
Güce bağlı;
2. P. ℓ
%℮ = 100.
ϰ. s. U²
P = U. I. cosφ
P
= I. cosφ
U
1.1.2 Üç fazlı AA Gerilim düşümü:
U
V=
√3
∆U
∆V =
√3
∆U = √3. I. R. cosφ
ℓ
R=
ϰ. s
√3. I. ℓ. cosφ
∆U =
ϰ. s

Akıma bağlı;

∆U √3. ℓ. I. cosφ
%℮ = 100. = 100.
U ϰ. s. U

2
Güce bağlı;
P. ℓ
%℮ = 100.
ϰ. s. U²
P = √3. U. I. cosφ
P
= √3. I. cosφ
U
1.2 İletkenin Omik Ve Endüktif Direnci Var İse
1.2.1 Bir Fazlı AA Gerilim Düşümü
∆V = I. R. cosφ + I. x. sinφ R = R′ . ℓ , X = x′. ℓ

∆U = 2. I. ℓ.(R′ . cosφ+x ′ . sinφ)

Akıma bağlı ;
∆U 2. I. ℓ
%℮ = 100. = 100. . (R′ . cosφ + x ′ . sinφ)
U U
Güce Bağlı;
2. P. ℓ
%℮ = 100. . (R′ . cosφ + x ′ . sinφ)
cosφ. U²
2. P. ℓ
%℮ = 100. . (R′ + tgφ. x ′ )
U²
P = U. I. cosφ
P
I=
cosφ. U

1.2.2 Üç Fazlı AA Gerilim Düşümü:

U
V=
√3
∆U
∆V =
√3
∆U = √3. I. (R. cosφ + x. sinφ )

∆U = √3. I. ℓ. (R′ . cosφ + x ′ . sinφ )

Akıma bağlı;

∆U √3. I. ℓ
%℮ = 100. = 100. . (R′ . cosφ + x ′ . sinφ)
U U

3
Güce bağlı;
P. ℓ
%℮ = 100. . (R′ . cosφ + x ′ . sinφ)
cosφ. U²
P. ℓ
%℮ = 100. . (R′ + tgφ. x ′ )
U²

ÖRNEK: Aşağıdaki şekilde kablo besleme hattı üzerinde müsaade edilen en büyük gerilim
düşümü %3’tür.Buna göre hat kesitini bulunuz.(Endüktif gerilim düşümü ihmal edilecektir.)

10
KW = 7,35 kW
1,36

P = √3. U. I. cosφ

P 7,35.10³
Iı = = = 18,61 A
√3. U. cosφ √3. 380.0,75.0,8
18,61
I2 = = 9,3 A
2
P 12.10³
I₃ = = = 18,23
√3. U. cosφ √3.380.1

4
 ∆U ∆U ∆𝑈
%℮ = 100. = 100. ≫≫ 3 = 100. ≫≫ ∆𝑈 = 12 𝑉
U 400 400

√3. I. ℓ. cosφ √3. 18,61.45.0,8 √3. 9,3.25.0,8 √3. 18,23.10

∆U = ≫≫ 12 = + +
ϰ. s 56. s 56. s 56. s
s = 2,67 mm²

P. ℓ
%℮ = 100.
ϰ. s. U²
7,35.103 3.67.103
( ) . 45 ( ) . 25 12.10³. 10
0,75 0,75
3 = 100. ( + +
56. s. 4002 56. s. 4002 56. s. 400²
s = 2,67 mm²

ÖRNEK: 𝑃 = 50 𝑘𝑊, 𝑐𝑜𝑠𝜑 = 0,8 , ℓ = 100𝑚 , 𝑠 = 3𝑥50 + 25 𝑁𝑌𝑌 , 𝑈 = 380 𝑉

(R'=0,463 Ω/km ; x'=0,085 Ω/km) ise % gerilim düşümünü hesaplayınız.

P. ℓ
%℮ = 100. . (R′ . cosφ + x ′ . sinφ)
cosφ. U 2

50. 103 . 100. 10−3

%℮ = 100. . (0,8.0,463 + 0,6.0,085) ≫≫ %℮ = 1,47
4002 . 0,8
20℃ ‘deki direncin başka bir sıcaklıktaki değerini hesaplamak için indirgeme katsayıları
aşağıdaki tabloda verilmiştir.

İletkenin sıcaklığı (℃) İndirgeme katsayısı

5
 20 1
25 1,0196
30 1,0393
35 1,0589
40 1,0786
45 1,0982
50 1,1375
60 1,1572
65 1,1768
70 1,1965 PVC kablo
75 1,2161
80 1,2358
85 1,2554
90 1,2750 XLPE kablo
95 1,2947
100 1,3143

ℓ
R 20 =
56. s
ℓ
𝑅70℃ = 56.s
1,1965

50. 103 . 100. 10−3

%℮ = 100. . (0,8.0,463.1,1965 + 0,6.0,085) ≫≫ %℮ = 1,93
4002 . 0,8

2. GÜÇ KAYBI İFADELERİ

2.1 Bir Fazlı AA İçin

2 2
ℓ ∆P 2. ℓ. I2
∆P = 2. I . R ≫≫ ∆P = 2. I . ≫≫ %P = 100. = 100. ≫≫ P = U. I. cosφ
ϰ. s P ϰ. s. P
2. ℓ. I 2. P. ℓ
%P = 100. (𝐴𝑘𝚤𝑚𝑎 𝑏𝑎ğ𝑙𝚤); %P = 100. (𝐺ü𝑐𝑒 𝑏𝑎ğ𝑙𝚤)
ϰ. s. U. cosφ ϰ. s. U 2 . cos2 φ
2.2 Üç Fazlı AA İçin

ℓ 2. ℓ. I2
∆P = 3. I2 . R ≫≫ ∆P = 3. I2 . ≫≫ %P = 100.
ϰ. s ϰ. s. P
2. ℓ. I2
%P = 100. ≫ P = √3. U. I. cosφ
ϰ. s. P

6
 √3. I. ℓ P. ℓ
%P = 100. (𝐴𝑘𝚤𝑚𝑎 𝑏𝑎ğ𝑙𝚤 ) ; %P = 100. (𝐺ü𝑐𝑒 𝑏𝑎ğ𝑙𝚤)
ϰ. s. U. cosφ ϰ. s. U 2 . cos2 φ