KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ MÜH. FAK. ELEKTRONİK VE HABERLEŞME MÜH.

BÖLÜMÜ
ANALOG HABERLEŞME FİNAL SORULARI
26.12.2022
ADI SOYADI: SORULAR 1 2 3 4
NO :
İMZA : NOTU

SORU 1A. m(t)=3.Sin100t işareti ile c(t)=10.Cos2000t taşıyıcısıyla VSB modülasyonu yapılarak iletilecektir. VSB filtesi
şekilde verildiği gibi olduğuna göre VSB modülatör devresini çizerek, modülatör çıkışındaki işaretin matematiksel ifadesini
yazınız. Modülasyonlu işaretin spektrumunu çiziniz. 15

1B. Elde ettiğiniz VSB modülasyonlu işaretten bilgi işaretinin tekrar elde edilip edilemiyeceğini demodülatör devresini,
gerekli değerlerini de yazarak, çiziniz. Demodülatör devresi çıkışındaki işaretin vericiden gönderilen bilgi işaret olup olmadığını
nedenleriyle beraber açıklayınız. 10
HV(f)

f(Hz)
-1200 -800 0 800 1200
1A.
𝑆_𝐷𝑆𝐵(𝑡) = 3. 𝑆𝑖𝑛100𝑡 10. 𝐶𝑜𝑠2000𝑡
𝑆𝐷𝑆𝐵(𝑡) = −15. 𝑆𝑖𝑛1900𝑡 + 15. 𝑆𝑖𝑛2100𝑡

Lineer sistemin sinizoidal cevabı:

x(t)=ACos(w0t) H(f) y(t)

𝑦(𝑡) = 𝐴. |𝐻(𝑓0 ). |𝐶𝑜𝑠𝑡(𝑤𝑜 𝑡 + 𝐴𝑟𝑔(𝐻(𝑓0 ))

4 4 3
𝐻𝑉 (950) = 150 = 150 =
1200 − 800 400 2
4 4 5
𝐻𝑉 (1050) = 250 = 250 =
1200 − 800 400 2
3 5 45 75
𝑆𝑉𝑆𝐵(𝑡) = 𝑆𝐷𝑆𝐵(𝑡) . 𝐻𝑉 (𝑓) = −15. 𝑆𝑖𝑛1900𝑡 + 15. 𝑆𝑖𝑛2100𝑡 = − 𝑆𝑖𝑛1900𝑡 + 𝑆𝑖𝑛2100𝑡
2 2 2 2

1B.
Dengeli
SVSB(t) r(t) m’(t)
Modülatör LPF
(Mixer)

CL(t)

45 75
𝑟(𝑡) = 𝑆𝑉𝑆𝐵(𝑡) . 𝐶𝐿 (𝑡) = (−𝑆𝑖𝑛1900𝑡 + 𝑆𝑖𝑛2100𝑡) 𝐶𝑜𝑠2000𝑡
2 2
45 45 75 75
𝑟(𝑡) = 𝑆𝑖𝑛100𝑡 − 𝑆𝑖𝑛3900𝑡 + 𝑆𝑖𝑛100𝑡 + 𝑆𝑖𝑛4100𝑡
4 4 4 4

LPF çıkışı yüksek frekanslı bileşenler geçmeyeceğinden;

45 75 120
𝑚′(𝑡) = 𝑆𝑖𝑛100𝑡 + 𝑆𝑖𝑛100𝑡 = 𝑆𝑖𝑛100𝑡 = 30 𝑆𝑖𝑛100𝑡
4 4 4

Alınan işaret girişe uygulanan işarete benzerdir. Yalnız genlik farklıdır. Aynı çıkması VSB filtresinin geçiş eğiminin ortasında
taşıyıcı seçilmiş olması ve bu taşıyıcıya göre geçiş eğiminin tek simetri özelliği göstermesidir.
 (𝑓−1500) (𝑓+1500)
SORU 2. S(t)=5Cos(800t). Sin3000t + 2.Cos600t Cos3000t modülasyonlu işareti 𝐻(𝑓) = ∏ +∏
800 800
kanaldan iletilmektedir.
2A. Yapılan modülasyonun özelliğini yazarak, modülasyonlu işaretin ve bilgi işaretlerinin bant genişliklerini bulunuz.
10
2B. Alıcıda bilgi işaretini geri almak için kullanacağınız demodülatör devresini, frekanslarını da yazarak, çiziniz.
Alıcıda alınan bilgi işaretlerini bulunuz. Bilgi işareti vericiden gönderilen işaret midir? Nedenini açıklayınız. 15

2A. İletilecek kanalın merkez frekansı 1500 Hz olduğu ve iletilecek işaretlerinde her bir teriminin de DSB işareti olmasından
en az bant genişliğinin 800 Hz olması gerekir. Kanalın da bant genişliği 800 Hz olduğundan iletilecek işaretin taşıyıcı frekansı
𝑓𝐶 = 1500𝐻𝑧 olmalıdır. Bu durumda iletilen işaretin Sin3000 ve Cos3000t bileşenleri taşıyıcıdır.
Diğer bileşenlere bakarak da S(t) işaretinin SSB, VSB veya QAM olabilir.
SSB olabilmesi için bir bileşenin diğer bileşenin hilberti olması gerekir ve aynı genlik olması lazım, bu özellik işaretlerde
olmadığından, bu modülasyon olamaz.
VSB olabilmesi için her iki bileşenin de aynı frekans da olması gerekir, bu özellik işaretlerde olmadığından, bu modülasyon
olamaz.
Geriye QAM kalıyor ki QAM modülasyonu iki farklı işaretin birbirine 90 derece faz farklı taşıyıcı ile DSB modülasyonu
yapılarak elde edilmesinden oluşan QAM modülasyonudur.

𝑚1 (𝑡) ==> 𝐵 = 400 𝐻𝑧

} 𝐵 = 400𝐻𝑧
𝑚2 (𝑡) ==> 𝐵 = 300 𝐻𝑧
𝑆(𝑡) ==> 𝐵 = 2.400 = 800 𝐻𝑧

2B.
Dengeli
SQAM(t) r1(t) r1(t m1’(t)
Modülatör )
LPF
(Mixer)
CosWct

Dengeli r ’(t)
2
Modülatör LPF m2’(t)
(Mixer)

𝐶𝐿 (𝑡) = 𝐶𝑜𝑠3000𝜋𝑡
𝑟1 (𝑡) = (5Cos(800t). Sin3000t + 2. Cos600t Cos3000t). 𝐶𝐿 (𝑡)
𝑟1 (𝑡) = (5Cos(800t). Sin3000t + 2. Cos600t Cos3000t). 𝐶𝑜𝑠3000𝜋𝑡
𝑟1 (𝑡) = (m2 (t). Sin3000t + m1 (t). Cos3000t). 𝐶𝑜𝑠3000𝜋𝑡
m2 (t) m2 (t) m1 (t) m1 (t)
𝑟1 (𝑡) = . Sin0 + . Sin6000t + . Cos0 + . 𝐶𝑜𝑠6000𝜋𝑡
2 2 2 2

LPF çıkışı
1
𝑚1′(𝑡) = m1 (t) = 𝐶𝑜𝑠600𝜋𝑡
2

Benzer şekilde

𝑟2 (𝑡) = (m2 (t). Sin3000t + m1 (t). Cos3000t). 𝑆𝑖𝑛3000𝜋𝑡

m2 (t) m2 (t) m1 (t) m1 (t)

𝑟1 (𝑡) = . Cos0 − . Cos6000t + . Sin0 + . 𝑆𝑖𝑛6000𝜋𝑡
2 2 2 2

LPF çıkışı
1
𝑚1′(𝑡) = m2 (t) = 2.5 𝐶𝑜𝑠800𝜋𝑡
2
 5
SORU 3. m(t ) = 2.Sin 200t bilgi işareti, modülatör sabiti 𝑘𝑝 = 1.2 [𝑟𝑎𝑑/𝑉𝑜𝑙𝑡] ve taşıyıcısı c (t ) = 10Cos 2.10 t olan faz
modülatörüne uygulandığına göre;
3A. Modülasyonlu işaretin ifadesini yazınız. Faz, frekans modülasyon indekslerini ve toplam gücü bulunuz. 15
3B. Modülasyonlu işaret gücünün en az %98 iletilebilmesi durumunda modülasyonlu işaretin spektrumunu, çiziniz.
Bant genişliğini bulunuz. 15
3A. 𝑆𝑃𝑀 (𝑡) = 10 𝐶𝑜𝑠 (2 105 𝜋𝑡 + 𝑘𝑝 𝑚(𝑡)) = 10 𝐶𝑜𝑠 (2 105 𝜋𝑡 + 1,2 2 𝑆𝑖𝑛200𝜋𝑡) = 10 𝐶𝑜𝑠 (2 105 𝜋𝑡 + 2,4 𝑆𝑖𝑛200𝜋𝑡)
𝑆𝑃𝑀 (𝑡) = 10 𝐶𝑜𝑠 (2 105 𝜋𝑡 + 𝛽𝑚𝑛 (𝑡))
𝛽 = 2.4 𝑟𝑎𝑑
∆𝑓
𝛽 = 2.4 = ∆𝑓 = 2,4 100 = 240 𝐻𝑧
𝑓𝑚

𝐴2 102
𝑃= = = 50 𝑉𝑜𝑙𝑡 2
2 2
3B.
3

𝑆𝑃𝑀 (𝑡) = ∑ 10𝑗𝑘 (2.4) 𝐶𝑜𝑠 (2 105 𝜋𝑡 + 𝑘200𝜋𝑡)

𝑘=−3

𝑆𝑃𝑀 (𝑡) = 5.2 𝐶𝑜𝑠 (2 105 𝜋𝑡 + 200𝜋𝑡) − 5.2 𝐶𝑜𝑠 (2 105 𝜋𝑡 − 200𝜋𝑡)
+ 4.3 𝐶𝑜𝑠 (2 105 𝜋𝑡 + 400𝜋𝑡) + 4.3 𝐶𝑜𝑠 (2 105 𝜋𝑡 − 400𝜋𝑡)
+ 2 𝐶𝑜𝑠 (2 105 𝜋𝑡 + 600𝜋𝑡) − 2 𝐶𝑜𝑠 (2 105 𝜋𝑡 − 600𝜋𝑡)

SPM(f) 15 15
2.15 2.15
1 1
f [Hz]
fc-300 fc-200 fc-100 fc fc+100 fc+200 fc+300
(f)

f [Hz]
- -

Bant genişliğinde gücün %98 iletilmesi için alınacak harmonik sayısı 𝑘 = 𝛽 + 1 = 3,4 olacaktır. Harmonik ayısı 𝑘 tam sayı
olcağından 3 veya 4 alınabilir.
𝐵 = 2(𝛽 + 1)𝑓𝑚 = 600 𝐻𝑧 veya 𝐵 = 2(𝛽 + 1)𝑓𝑚 = 800 𝐻𝑧 olmalıdır.

𝑡
SORU 4. FM modülatör çıkışı 𝑆𝐹𝑀 (𝑡) = 40𝑐𝑜𝑠 [2.105 𝑡 + 𝑘𝑓 ∫0 𝑚(𝑥) 𝑑𝑥] olarak üretilmektedir. Burada 𝑘𝑓 = 20𝜋 𝐻𝑧/𝑉𝑜𝑙𝑡
ve 𝑚(𝑡) = ∑∞
𝑘=−∞ 5[𝑢(𝑡 − 4𝑘) − 𝑢(𝑡 − 2 − 4𝑘)] olduğuna göre;
4A. Modülasyonlu işaretin frekans modülasyon indeksinin bulunuz.

𝑘𝑓 20 𝜋
∆𝑓 = |𝑚(𝑡)|𝑚𝑎𝑥 = 5 = 50 𝐻𝑧
2𝜋 2𝜋

4B. Modülasyonlu işaretin faz modülasyon indeksini bulunuz.

𝛽 = 𝑘𝑓 |∫ 𝑚(𝑥)𝑑𝑥| = 20𝜋 5𝑥|𝑥=2 = 200𝜋 𝑟𝑎𝑑
𝑚𝑎𝑥

4C. Modülasyonlu işaretin ani frekansını zamana bağlı olarak çiziniz.

𝑓𝑖 (𝑡) = 𝑓𝑐 + ∆𝑓. 𝑚𝑛 (𝑡) = 105 − 50 𝑚𝑛 (𝑡)

2 4 6

t(s)
 4D. Modülasyonlu işaretin toplam gücünü, minimum iletim bant genişliğini bulunuz.

𝛽 > 20 olduğundan 𝐵 = 2∆𝑓 = 100 𝐻𝑧

4E. FM alıcı anteninden 𝑆(𝑡) = 0.1𝐶𝑜𝑠[2.105 𝑡 + 𝛽 𝑚𝑛 (𝑡)] işareti alınmaktadır. Alıcı aşağıda blok devre ile
demodülasyon yapılırsa çıkışta elde edilecek m’(t) işareti vericiden iletilen bilgi işaretini bulunuz. 15
s(t) İdeal Türev Zarf
limitör Alıcı 1/2π Detektörü
m’(t)

Türev çıkışı:

𝑑 𝑑 𝑚𝑛 (𝑡)
𝑥(𝑡) = 0.1𝐶𝑜𝑠[2.105 𝑡 + 𝛽 𝑚𝑛 (𝑡)] = −0.1 [2.105  + 𝛽 ] 𝑆𝑖𝑛[2.105 𝑡 + 𝛽 𝑚𝑛 (𝑡)]
𝑑𝑡 𝑑𝑡
𝑡
𝑑
𝑥(𝑡) = −0.1 [2.105  + 𝛽 (∫ 𝑚(𝑥)𝑑𝑥 )] 𝑆𝑖𝑛[2.105 𝑡 + 𝛽 𝑚𝑛 (𝑡)]
𝑑𝑡 𝑡𝑜

𝑥(𝑡) = −0.1[2.105  + 𝑘𝑓 𝑚(𝑡) ] 𝑆𝑖𝑛[2.105 𝑡 + 𝛽 𝑚𝑛 (𝑡)]

Zarf dedektörü girişi
𝑥(𝑡) = −104 [1 + 𝑘𝑓 . 10−4 𝑚(𝑡) ] 𝑆𝑖𝑛[2.105 𝑡 + 𝛽 𝑚𝑛 (𝑡)]
Zarf dedektörü çıkışı
𝑣(𝑡) = |𝑧(𝑡)| = 104 [1 + 𝑘𝑓 . 10−4 𝑚(𝑡) ] , 1 > 𝑘𝑓 . 10−4 𝑚(𝑡) olduğundan demodülasyon sonucu bilgi işareti elde edilir.
𝑚′ (𝑡) = 104 [1 + 𝑘𝑓 . 10−4 𝑚(𝑡) ]