𝑡 𝑎

| ∫𝑡 𝑚(𝑥). 𝑑𝑥|𝑚𝑎𝑥 = 𝑤
0 𝑚

Sinyalin FM yapılması halinde;

FM indisi;(frekans sapma indeksi)
𝑘𝑓 𝑘𝑓
∆𝑓 = 2𝜋 |𝑚(𝑡)|𝑚𝑎𝑥 = 2𝜋 . 𝑎

PM indisi;(faz sapma indeksi)

𝑡 𝑎 2𝜋∆𝑓 ∆𝑓
𝛽 = 𝑘𝑓| ∫𝑡 𝑚(𝑥)𝑑𝑥|𝑚𝑎𝑥 = 𝑘𝑓. = = [𝑟𝑎𝑑]
0 𝑤𝑚 𝑤𝑚 𝑓𝑚

𝑠𝐹𝑀 (𝑡) = 𝐴𝑐𝑜𝑠[𝑤𝑐 𝑡 + 𝛽. 𝑠𝑖𝑛𝑤𝑚 𝑡] 𝑠𝑖𝑛𝑤𝑚 𝑡 = 𝑚′(𝑡)

∆𝑓
𝑓𝑚
oranı uygulamada sıkça kullanılır ve frekans sapma oranı olarak adlandırılır.

Sinyalin PM yapılması halinde;

FM indisi; (frekans sapma indeksi)
𝑘𝑝 𝑘𝑝
∆𝑓 = 2𝜋 |𝑚′ (𝑡)|𝑚𝑎𝑥 = 2𝜋 . 𝑎. 𝑤𝑚 = 𝑎. 𝑘𝑝 . 𝑓𝑚

PM indisi; (faz sapma indeksi)

∆𝑓
𝛽 = 𝑘𝑝|𝑚(𝑡)|𝑚𝑎𝑥 = 𝑘𝑝. 𝑎 = 𝑓
𝑚

𝑠𝑃𝑀 (𝑡) = 𝐴𝑐𝑜𝑠[𝑤𝑐 𝑡 + 𝛽. 𝑐𝑜𝑠𝑤𝑚 𝑡] 𝑐𝑜𝑠𝑤𝑚 𝑡 = 𝑚(𝑡)

Burada sinüzoidal modülasyonda, genel olarak faz sapma indeksi (𝛽)’nın modülasyonun PM veya FM
olmasına bakılmasının aynı olduğu söylenir.
DAR BANT FM
𝜋
Faz modülasyon indeksi𝛽 ≪ 2
[rad] olsun. Genellikle 𝛽 < 0,2 [rad] ya da 𝛽 < 0,6 [rad]. bu
kullanılarak oluşturulan FM’li sinyale de NBFM sinyali diyoruz.
𝑠𝐹𝑀 (𝑡) = 𝐴𝑐𝑜𝑠[𝑤𝑐 𝑡 + 𝛽𝑚𝑛 (𝑡)]
𝑠𝐹𝑀 (𝑡) = 𝐴𝑐𝑜𝑠[𝛽𝑚𝑛 (𝑡)]. 𝑐𝑜𝑠𝑤𝑐 𝑡 − 𝐴𝑠𝑖𝑛[𝛽. 𝑚𝑛 (𝑡)]𝑠𝑖𝑛𝑤𝑐 𝑡
∅2 ∅4
𝑐𝑜𝑠∅ = 1 − 2!
+ 4!
+⋯

∅3 ∅5
𝑠𝑖𝑛∅ = ∅ − 3!
+ 5!
+⋯

---------------------------------------------
𝜋
∅≪ 2
=> cos∅ ≅ 1 ∅ = 0,2 , cos(0,2) = 0,9801 ≅ 1 , sin(0,2) = 0,1987 ≅ 0

sin∅ ≅ ∅
FM ifadesini;
𝑡
𝑠𝐹𝑀 (𝑡) = 𝐴𝑐𝑜𝑠𝑤𝑐 𝑡 − 𝐴𝛽 ∫𝑡 𝑚(𝑥). 𝑑𝑥. 𝑠𝑖𝑛𝑤𝑐 𝑡 şeklinde yazılabilir.
0

Hatırlatma
PM: ani faz sapması mesaj sinyali ile orantılıdır.
∅(𝑡) = 𝑘𝑝𝑚(𝑡)
FM: ani frekans sapması mesaj sinyali ile orantılıdır.
𝑑
∅(𝑡) = 𝑘𝑓𝑚(𝑡)
𝑑𝑡

𝑋𝑃𝑀 (𝑡) = 𝐴𝑐𝑜𝑠[𝑤𝑐 𝑡 + 𝑘𝑝𝑚(𝑡)]

𝑡
𝑋𝐹𝑀 (𝑡) = 𝐴𝑐𝑜𝑠[𝑤𝑐 𝑡 + 𝑘𝑓 ∫−∞ 𝑚(𝑥)𝑑𝑥]

Ani frekans ifadeleri;

PM: 𝑤𝑖 = 𝑤𝑐 + 𝑘𝑝𝑚′ (𝑡)
FM: 𝑤𝑖 = 𝑤𝑐 + 𝑘𝑓𝑚′ (𝑡)
Dar bant açı mod;
Eğer |∅(𝑡)|𝑚𝑎𝑥 ≪ 1 𝑖𝑠𝑒

𝑋𝑐 (𝑡) = 𝐴𝑐𝑜𝑠𝑤𝑐 𝑡 − 𝐴∅(𝑡)𝑠𝑖𝑛𝑤𝑐 𝑡

𝑋𝑁𝐵𝑃𝑀 (𝑡) ≅ 𝐴𝑐𝑜𝑠𝑤𝑐 𝑡 − 𝐴𝑘𝑝𝑚(𝑡)𝑠𝑖𝑛𝑤𝑐 𝑡
𝑡
𝑋𝑁𝐵𝑃𝑀 (𝑡) ≅ 𝐴𝑐𝑜𝑠𝑤𝑐 𝑡 − 𝐴[𝑘𝑓 ∫−∞ 𝑚(𝑥)𝑑𝑥] 𝑠𝑖𝑛𝑤𝑐 𝑡

Modülasyon indeksi:
M(t) saf bir sinüzoidal
PM’de =>m(t)= 𝑎𝑚 𝑠𝑖𝑛𝑤𝑚 𝑡
FM’de=>m(t) = 𝑎𝑚 𝑐𝑜𝑠𝑤𝑚 𝑡

∅(𝑡) = 𝛽𝑠𝑖𝑛𝑤𝑚 𝑡
PM’de 𝛽 = 𝑘𝑝𝑎𝑚
𝑘𝑓
FM’de 𝛽 = 𝑤
𝑚

Hem PM’de hem FM’de faz sapmasının maximum değeridir.

∆𝑤
𝛽=
𝑤𝑚
Bant genişliği;
Sinüzoidal modülasyon için
𝑤𝑏 ≅ 2(𝛽 + 1)𝑤𝑚
𝛽 ≪ 1 ise dar bant açı modüleli sinyal olur ve bant genişliği yaklaşık 2𝑤𝑚 ’dir. Genelde 𝛽 < 0,2 için
bu koşulun sağlandığı kabul edilir.
ÖRNEKLER
𝜋
1) a) 10 cos (200𝜋 + 3 )

b)10cos(20𝜋 + 𝜋𝑡 2 ) her birinin ani frekansını Hertz cinsinden bulun.

𝜋
a) 𝜃(𝑡) = 200𝜋𝑡 + 3
𝑑𝜃(𝑡)
ani frekans 𝑤𝑖 = = 200𝜋 => 2𝜋(100) => 𝑓 = 100𝐻𝑧
𝑑𝑡

b)𝜃(𝑡) = 20𝜋𝑡 + 𝜋𝑡 2
ani frekans 𝑤𝑖 = 20𝜋 + 2𝜋𝑡 = 2𝜋(10 + 𝑡)

ani frekans 𝑡 = 0′ da 10Hz olup 1 𝐻𝑧⁄𝑠 hızıyla doğrusal olarak artar.

c) 10cos(70𝜋𝑡 + 3𝜋𝑡 2 ) ani frekansını bul

𝜃(𝑡) = 70𝜋𝑡 + 3𝜋𝑡 2

𝑑𝜃(𝑡)
𝑤𝑖 (𝑡) = = 70𝜋 + 6𝜋𝑡 = 2𝜋(35 + 3𝑡) => 𝑡 = 0′ 𝑑𝑎
𝑑𝑡
𝐻𝑧
𝑓 = 35𝐻𝑧 𝑜𝑙𝑢𝑝 3 ℎ𝚤𝑧𝑙𝑎 𝑙𝑖𝑛𝑒𝑒𝑟 𝑜𝑙𝑎𝑟𝑎𝑘 𝑎𝑟𝑡𝑎𝑟.
𝑠𝑛

2) 𝑥𝑐 (𝑡) = 10cos[2𝜋(106 )𝑡 + 0,1. sin(103 ) 𝜋𝑡] ile verilen açı modülasyonlu sinyal için
a) 𝑥𝑐 (𝑡)𝑦𝑖 𝑃𝑀 𝑑üşü𝑛ü𝑝, 𝑘𝑝 = 10 𝑎𝑙𝑎𝑟𝑎𝑘 𝑚(𝑡) =?
b) 𝑥𝑐 (𝑡)𝑦𝑖 𝐹𝑀 𝑑üşü𝑛ü𝑝, 𝑘𝑓 = 10𝜋 𝑖ç𝑖𝑛 𝑚(𝑡) =?

a)𝑥𝑃𝑀 (𝑡) = 𝐴𝑐𝑜𝑠[𝑤𝑐 𝑡 + 𝑘𝑝𝑚(𝑡)]

= 10 cos[2𝜋(106 )𝑡 + 10𝑚(𝑡)]

= 10 cos[2𝜋(106 )𝑡 + 0,1 sin(103 ) 𝜋𝑡]

0,1sin(103 )𝜋𝑡
𝑚(𝑡) = = 0,01sin(103 )𝜋𝑡
10