รายวิชาประวัติศาสตร์

รหัสวิชา ส๑๓๑๐๒
ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๓

พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
ครูผู้สอน ครูสกุณา นกเทียน
ครูนจรักษ์ สุขเจริญ
 พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว

ที่มาของรูปภาพ http://puccaiiz.blogspot.com/2016/02/a4.html
ที่มาของรูปภาพ http://www.homeest.com
 จุดประสงค์การเรียนรู้
1. อธิบายความสาคัญพระราชกรณียกิจของ
พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวที่มีส่วน
พัฒนาประเทศชาติได้
2. มีทักษะการแก้ปัญหา สามารถทางานร่วมกับ
ผู้อื่นได้
3. นาแนวทางในการปฏิบัติพระราชกรณียกิจของ
พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวมาปรับใช้
ในการดาเนินชีวิตได้
พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
ที่มาของรูปภาพ https://science.crru.ac.th/scienceweek/?page_id=41
 พระราชประวัติรัชกาลที่ 4 แห่งราชวงศ์จักรี
พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
ประสูติ พ.ศ. 2347
ขึ้นครองราชย์ พ.ศ. 2393 - พ.ศ. 2411
มีพระนามเดิมว่า เจ้าฟ้ามงกุฎ

ที่มาของรูปภาพ https://www.newtv.co.th/news/20158
 พระราชประวัติ ที่มาของรูปภาพ http://historyhistorycom.blogspot.com/2010/10/4.html

พระบาทสมเด็ จ พระจอมเกล้ า เจ้ า อยู่ หั ว เป็ น พระราชโอรส

ในพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย กับสมเด็จพระศรีสุริเยนทรา
บรมราชินี มีพระนามเดิมว่า เจ้าฟ้ามงกุฎ
 เมื่อพระชนมายุได้ 9 พรรษา สมเด็จพระบรมชนกนาถก็โปรดให้มี
การพระราชพิ ธี ล งสรง ( พ.ศ. 2355 ) เป็ น ครั้ ง แรกที่ ก ระท าขึ้ น
ในกรุ ง รั ต นโกสิ น ทร์ ได้ รั บ พระราชทานนามจารึ ก ในพระสุ พ รรณปั ฎ ว่ า "
สมเด็ จ พระเจ้ า ลู ก ยาเธอเจ้ า ฟ้ า มงกุ ฎ สมมติ เ ทวาวงศ์ พ งศ์ อิ ศ รกษั ต ริ ย์
วรขัติยราชกุมาร " สมเด็จเจ้าฟ้ามงกุฎฯ ได้เสด็จขึ้นครองราชย์เมื่อวันที่ 4
เมษายน พุทธศักราช 2394
 ที่มาของรูปภาพ https://www.silpa-mag.com/history/article_62424

เมื่อได้เสด็จขึ้นครองราชย์แล้วทรงโปรดเกล้าฯ สถาปนา
สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอเจ้าฟ้ากรมขุนอิศเรศรังสรรค์ ขึ้นเป็ น
สมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงมีฐานะเสมือนพระเจ้าแผ่นดินอีก
พระองค์หนึ่ง
 ทรงผนวช ที่มาของรูปภาพ https://th.wikipedia.org/wiki/ไฟล์สมเด็จพระนเรศวรมหาราช

พระองค์ มี พ ระชนมายุ ค รบ 14 พรรษา จึ ง ทรงออกผนวชเป็ น

สามเณร โดยมีการสมโภชที่พระที่นั่งอมรินทรวินิจฉัย แล้วแห่ไปผนวช ณ
พระอุโบสถ วัดพระศรีรัตนศาสดาราม
เมื่อพระองค์มีพระชนมายุ 21 พรรษา จึงจะผนวชเป็นพระภิกษุโปรด
ให้มีเพียงพิธีอย่างย่อเท่านั้น โดยผนวช ณ วัดพระศรีรัตนศาสดาราม
ครองราชย์ ที่มาของรูปภาพ https://sites.google.com/a/samakkhi.ac.th/rachkal-thi-4/phra-rach-prawati/phnwch

พระองค์ทรงลาผนวชเมื่อวันที่ 6 เมษายน ซึ่งตรงกับวันจักรี และ

ทรงรับการบรมราชาภิเษกเมื่อวันที่ 15 พฤษภาคม ซึ่งตรงกับวันวิสาขบูชา
ของปีนั้น และทรงได้รับการเฉลิมพระปรมาภิไธยโดยย่อว่า พระบาทสมเด็จ
พระปรเมนทรมหามงกุฎพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
 การทานุบารุงบ้านเมือง
การปกครอง ในรัชกาลนี้ ได้มีการปฎิรูปการ
ปกครองเฉพาะในด้ า นประเพณี ที่ มี ม าแต่ เ ดิ ม ๆ
อย่างเช่น ปรับปรุงประเพณีการเข้าเฝ้า มีพระบรมราช
โองการให้ ทุ ก คนสวมเสื้ อ เข้ า เฝ้ า โปรดให้ ร าษฎร
เข้าเฝ้าอย่างใกล้ชิด และถวายฎีการ้องทุกข์

ที่มาของรูปภาพ https://www.pinterest.com/pin/734086808008573974/
 การติดต่อกับต่างประเทศ
ในรั ช กาลที่ 4 นี้ มี ก ารติ ด ต่ อ กั บ
ต่ า งประเทศอย่ า งกว้ า งขวาง มี การท า
สนธิสัญญากับนานาประเทศ เริ่มด้วยรัฐบาล
อังกฤษได้ส่ง เซอร์ จอห์น เบาว์ริง เจ้าเมือง
ฮ่องกงในขณะนั้นเป็นอัครราชทูต

ที่มาของรูปภาพ http://210.86.210.116/chalengsak/units/unit4/chapter4/chapter4_4/Ram4_7_History.htm
พระราชกรณียกิจ
 ด้านกฎหมาย
ในรัชสมัยของพระองค์ มีการลด
ภาษีอากร ลดหย่อนค่านา ยกเลิกการเก็บ
อากรตลาด เปลี่ยนเป็นเก็บภาษีโรงร้าน
เรือนแพจากผู้ค้าขายรายใหม่
ประกาศมิให้ตกข้าวแก่ชาวนา

ที่มาของรูปภาพ http://auditer.hss.moph.go.th/web_Audit/policy.php
 ด้านวรรณคดีพุทธศาสนา
พระองค์ทรงเอาพระทัยใส่ทานุบารุงเป็นอย่างดี พระราชนิพนธ์
ส่วนใหญ่เป็นประเภทร้อยแก้ว บทพระราชนิพนธ์ที่สาคัญ ได้แก่

ที่มาของรูปภาพ http://digitalcenter.finearts.go.th/list-book/category/ebooks-list ที่มาของรูปภาพ https://www.tnews.co.th/politic/213495

 ด้านพระพุทธศาสนา
พระองค์ทรงฟื้นฟูพระพุทธศาสนา
ให้รุ่งเรือง โดยทรงตั้งธรรมยุตติกาวงศ์ขึ้น
เป็ น นิ ก ายใหม่ ใ นพระพุ ท ธศาสนา ที่ มี
ความเคร่ ง ครั ด ในพระธรรมวิ นั ย และ
ระเบียบแบบแผน ด้านพระพุทธศาสนา
ที่มาของรูปภาพ https://catholichaab.com/main/index.php/research-and-study/2015-10-05-02-42-55/944-king-4
 ด้านความสัมพันธ์กับต่างประเทศ
พระองค์โปรดเกล้าให้ชาวต่างประเทศรับราชการเป็นกงสุลไทย
เช่ น เซอร์ จอห์ น เบาริ ง อั ค รราชทู ต ของสมเด็ จ พระราชิ นี น าถ
วิกตอเรียแห่งสหราชอาณาจักร สมเด็จพระราชินีนาถวิกตอเรียแห่ง
ประเทศอังกฤษ เข้ามาทาสนธิสัญญากับประเทศไทยเป็นชาติแรก เมื่อ
พ.ศ. 2398 ได้พระราชทานบรรดาศักดิ์เป็น "พระยาสยามานุกูลกิจ
สยามมิตรมหายศ" เป็นกงสุลไทยประจากรุงลอนดอน
 ด้านวิทยาศาสตร์
พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงเป็นนักดาราศาสตร์ไทย
ทรงการค านวณการเกิ ด สุ ริ ยุ ป ราคาเต็ ม ดวงได้ อ ย่ า งแม่ น ย าในวั น ที่ 18
สิงหาคม พ.ศ.2411 ล่วงหน้า 2 ปี
และได้เสด็จพระราชดาเนินพร้อม
เชิญทูตฝรั่งเศสและสิงคโปร์
ทอดพระเนตรสุริยุปราคาครั้งนั้น

ที่มาของรูปภาพ https://www.silpa-mag.com/this-day-in-history/article_1610
 วีดิทัศน์
สุริยุปราคา ที่หว้ากอ
ร.4 พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
 วีดิทัศน์
สุริยุปราคา ที่หว้ากอ
ร.4 พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
 สื่อวีดิทัศน์นี้ใช้เพื่อการศึกษาเท่านั้น
ขอขอบคุณสื่อวีดิทัศน์
เรื่อง สุริยุปราคา ที่หว้ากอ
ร.4 พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
เผยแพร่โดย มูลนิธิการศึกษาทางไกลผ่านดาวเทียม
ในพระบรมราชูปถัมภ์
 ด้านดาราศาสตร์
ทรงเป็ นนั ก โหราศาสตร์อีก ด้ว ย
ทรงแต่งตาราทางโหราศาสตร์ที่เรียกว่า
“เศษพระจอมเกล้ า ” ซึ่ ง เป็ น อี ก หนึ่ ง
ตาราที่ได้รับการยอมรับว่าแม่นยาและ
ทรงได้รับการยกย่องเชิดชูเกียรติว่าทรง
เป็น “พระบิดาแห่งโหราศาสตร์ไทย”
ที่มาของรูปภาพ https://www.trueplookpanya.com/blog/content/58183
 คำถำมชวนคิด
พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
มีความสาคัญอย่างไร ต่อคนไทย
ขั้นปฏิบัติ
 ขั้นปฏิบัติ
คาชี้แจง
ให้นักเรียนทาใบงานที่ 4
เรื่อง
พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
 คาชี้แจง
คาชี้แจงกิจกรรมนักเรียน คาชี้แจงบทบาทครูปลายทาง
1. ครูแจกใบงานและให้นักเรียนทาใบงานที่ 4
นักเรียนทาใบงานที่ 4
เรื่อง พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
เรื่อง พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้า 2. ครูเดินดูความเรียบร้อยและให้ความ
เจ้าอยู่หัว ช่วยเหลือตามความเหมาะสม
 ใบงานที่ 4
เรื่อง
พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้า
เจ้าอยู่หัว
 ใบงานที่ 4
เรื่อง พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
 เฉลยใบงานที่ 4
เรื่อง
พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้า
เจ้าอยู่หัว
เฉลยใบงานที่ 4 เรื่องพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว

1) พระมหากษัตริย์พระองค์นี้ มีพระนามว่าอย่า งไร และทรง

ประกอบพระราชกรณียกิจที่สาคัญให้กับประเทศชาติอย่างไร
ตอบ พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้า อยู่หัว ทรงทานุบารุ ง
บ้ า นเมื อ งให้ เ จริ ญ รุ่ ง เรื อ งในทุ ก ๆ ด้ า น โดยเฉพาะด้ า น
พระพุ ท ธศาสนา ทรงเป็ น พระมหากษั ต ริ ย์ ผู้ เ ริ่ ม เจริ ญ
สัมพันธไมตรีกับชาติตะวันตกอย่างจริงจัง
2) ทรงเป็นแบบอย่างที่ดีในเรื่องใด
ตอบ ทรงใฝ่ศึกษาหาความรู้ โดยทรงนาวิทยาการตะวันตกมา
ประยุกต์ใช้ให้เกิดประโยชน์ เช่น ทรงแสดงการคานวณการเกิด
สุริยุปราคาได้แม่นยา
3) นักเรียนจะนาแบบอย่างที่ดีของพระองค์ไปปฏิบัติอย่างไร
ตอบ เป็นผู้ขยันหมั่นเพียรในการศึกษาหาความรู้ โดยต้องทุ่มเท
ศึกษาให้เป็นผู้รู้จริง
 สรุปบทเรียน
รั ช สมั ย ของพระบาทสมเด็ จ พระจอมเกล้ า เจ้ า อยู่ หั ว เป็ น สมั ย แรกของการ
เปลี่ยนแปลงบ้านเมืองเพื่อความทันสมัย ซึ่งเป็นการเปลี่ยนแปลงทางสังคมและวัฒนธรรม
เพื่ อ ให้ เ ห็ น ว่ า ไทยเป็ น ประเทศที่ มี อ ารยธรรมและเป็ น ที่ ย อมรั บ ของนานาชาติ ตลอด
ระยะเวลา 17 ปี ที่พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงครองราชย์ ได้ทรงปกครอง
ประเทศด้วยพระปรีชาสามารถ ทรงเป็นทั้งพระเจ้าแผ่นดินและผู้นา คณะก้าวหน้า ในหมู่ชาว
ต่างประเทศต่าง ๆ นิยมเรียกขานพระองค์ว่า “ คิงส์มงกุฎ” พระองค์ทรงเป็นพระมหากษัตริย์
ที่ทรงไว้ซึ่งทศพิธราชธรรม ทรงบริหารแผ่นดิน บาเพ็ญพระราชกรณียกิจใหญ่น้อย ทรงทานุ
บารุงบ้านเมืองให้เจริญก้าวหน้า เป็นประโยชน์ต่อประเทศชาติเป็นล้นพ้น
 บทเรียนครั้งต่อไป
พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้า
เจ้าอยู่หัว
 สิ่งที่ต้องเตรียม
ใบงานที่ 5
เรื่อง
พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้า
เจ้าอยู่หัว

สามารถดาวน์โหลดได้ที่ www.dltv.ac.th