THƠ HAIKU

Dưới cây, lao xao

BASHO
Ngày đầu xuân chén canh đĩa cá
Trên cành khô
sao mà tôi nhớ đều vương hoa đào
cánh quạ đậu
chiều thu chiều thu cô đơn
Đất khách mười mùa sương
Vầng trăng non dại về thăm quê ngoảnh lại
Con qụa ô
theo tôi từ độ ấy Edo là cố hương
sớm mai trong tuyết
đẹp không ngờ ai có ngờ đêm nay
Người chèo thuyền
Đã rơi năm nào ống điếu ngậm trong miệng
Mỏi gót lang thang
tuyết mà ta ngắm gió mùa xuân lên
đêm tìm quán trọ
gặp hoa tử đằng bây giờ lại rơi
Tiếng vượn hú não nề
Gió mùa thu hay tiếng trẻ bị bỏ rơi than khóc
Trên cành liễu nghiêng
thổi niềm cô tịch gió mùa thu tái tê
con bướm đối chỗ
mỗi lần gió lên bay đi khắp nơi
Dầu đã cạn
Biển tối dần tôi xếp sách đi ngủ
Em bé nhọc nhằn
tiếng kêu chim nhạn a! chiếc gối ngời ánh trăng
trong lúc xay gạo
vẫn nhìn lên trăng trắng màu trong đêm
Mưa đông giăng đầy trời
Trên con đường này chú khỉ con thầm ước
Vắng lặng u trầm
giữa chiều thu ấy có một chiếc áo tơi
thấm sâu vào đá
tiếng ve ngâm đi về không ai
Trong đồng rau cải
Tiếng chuông chùa tan trăm mắt ngắm hoa
Dòng thác trong
hương hoa đào buổi tối một bầy chim sẻ
giữa làn sóng bạc
trăng mùa hạ lên như còn ngân vang
Trước cành hoa đào
Cưỡi ngựa mùa đông rộ đời hương sắc
Mỏi gót lang thang
chiếc bóng của mình nam mô hoa đào
đêm tìm quán trọ
gặp hoa tử đằng dường như cóng lạnh
Chim đỗ quyên hót
Quanh chiếc cối xay ở Kinh đô
Trong lều ngư dân
trên mình cúc trắng mà nhớ Kinh đô
giữa đám tôm cá
có con dế mèn chút bụi cám bay
Từ bốn phương trời xa
Cô liêu Cánh hoa đào lả tả
Mái lều im
lồng treo trên vách gợn sóng hồ Bi-oa
một con gõ kiến
gõ ngoài trụ hiên một con dế kêu
Đau yếu giữa hành trình
Gió lộng vườn hoang chỉ còn mộng tôi phiêu lãng
Những chiếc lá rơi
trăng mỏng như sợi chỉ trên những cánh đồng hoang
dường như trăm tuổi
giữa ngôi vườn chùa côn trùng kêu vang
BUSON ISSA
Một bông hoa sắc trắng Ruồi trên nón ta ơi Không còn mẹ
nhìn qua kẻ giậu thưa hôm nay vào thành phố một mình bé tập cười
một mùa xuân sắp vắng thành dân Edo rồi đêm mùa thu rơi

Đêm qua nhạn bay đi Về làng cũ Tự tại an nhiên

hôm qua bay đi, bay đi những bụi hoa xưa con ếch ngồi nhìn
đêm nay không còn chi chìa gai ra đón núi đồi thanh vắng

Hoa xuân nở tràn Nép bên giậu rào Lấy xuống đây nào
bên lầu du nữ hoa thủy tiên nở đứa bé nức nở
mua sắm đai lưng dưới bóng non cao đòi vầng trăng cao

Một giọt mưa rơi Đến chơi cùng tôi Hoa triêu nhan ơi
và con ốc nhỏ hỡi giữa ngày cổng khóa
thu mình lại thôi chim sẻ mồ côi chỉ còn em thôi

Một mình Trên nương trà Hoa mơ nở trắng

thăm người một mình một bầy se sẻ mà màn đêm đen
chiều thu trốn tìm trong hoa thành bình minh lên

Trên bè giông bão Đồng cỏ xanh rì

áo rơm người chèo chống xạc xào, xào xạc
hóa áo hoa đào. tiếng mùa xuân đi
SHIKI
Trên chuông chùa Con nai tơ
con bướm nhỏ xua đi cánh bướm Người về hết
ngủ im lìm lại nằm ngủ mơ pháo hoa tắt
đêm trừ tịch
Đàn nhạn đi rồi Con ốc sên mùa hạ
cánh đồng trước cửa từng chút từng chút một Một tháp chuông
dường như xa xôi đỉnh Fuji bò lên. không còn chuông nữa
xanh rờn lá non
Một chỗ lánh đêm Ngọn núi xa
kiếm tuốt soi trong mắt Kị mã một người
tuyết cuốn chuồn chuồn không ngoảnh mặt
tuyết hắt tạt
khắp chốn hoa mơ Tuyết tan
ta sẽ vào Nam làng quê ngập tràn Hoang phế vườn
hay lên Bắc trẻ con lảng vảng chim chóc
nở rộ phù dung
Vầng trăng mùa đông Chiếc thau người ăn mày
ngôi chùa không cổng Dăm xu mỏng Ngoái cổ ngó lại
trời cao vô cùng Và mưa đêm nay người tình cờ gặp
đã bụi mù thất lạc
Tránh chỗ cho
hỡi cóc
tớ trồng cúc
(Chora)

Tên trộm đi rồi

bỏ quên nơi cửa sổ
một vầng trăng soi
(Ryokan)

Trên cánh bèo trôi

một con ếch nhỏ
đang lơ đãng ngồi
(Keisa)

A! hoa bìm bìm

dây gàu vương hoa bên
giếng
đành xin nước nhà bên.
(Chiyo)

Trên bờ bãi triều lui

những gì nhặt được trên
tay
động đậy bồi hồi
(Chiyo)

Mảnh trăng mùa hạ

vướng
trên sợi dây cần câu
(Chiyo)