Đề: Cả m nhậ n đoạ n cuố i bà i “Sang thu”

Bài làm

"Thơ là thu củ a lò ng ngườ i, thu là thơ củ a đấ t trờ i."Vẻ đẹp củ a thiên nhiên từ xa
xưa đã đượ c cá c thi nhâ n đưa và o trong tá c phẩ m củ a mình. Thiên nhiên là m
thướ c đo cho vẻ đẹp củ a con ngườ i, thiên nhiên gắ n bó vớ i đờ i số ng con ngườ i và
trở thà nh ngườ i bạ n tri kỉ. Thiên nhiên cũ ng là đố i tượ ng để cá c thi sĩ gử i gắ m
tâ m sự củ a mình, thả hồ n và đắ m chìm và o trong vẻ đẹp ấ y. Phả i chă ng cũ ng vì
"phả i lò ng" mù a thu mà nhà thơ Hữ u Thỉnh đã đặ t bú t viết lên đô i dò ng cả m xú c
củ a mình. " Sang thu" ẩ n chưa cá i nhìn tinh tế, nhạ y bén trướ c nhữ ng chuyển giao
củ a khoả nh khắ c giao mù a. Cứ thế, nhữ ng giá c quan, nhữ ng cả m xú c về mù a thu
củ a tá c giả cũ ng hò a quyện và o cù ng vớ i mù a thu. Và cao trà o củ a thứ cả m xú c ấ y
đã đi và o lý trí củ a tá c giả , nó đượ c thể hiện rõ nhấ t qua khổ thơ:

"Vẫn còn bao nhiêu nắng

Đã vơi dần cơn mưa

Sấm cũng bớt bất ngờ

Trên hàng cây đứng tuổi."

Cá i nắ ng gắ t củ a mà u hạ qua đi nhườ ng chỗ cho sự êm á i củ a mù a thu sự dịu dà ng

dễ chịu ấ y là m cho cong ngườ i trà o dâ ng bao cả m xú c:

"Vẫn còn bao nhiêu nắng

Đã vơi dần cơn mưa”

Khoả nh khắ c khi mù a hạ bắ t đầ u chuyển sang thu thậ t nhẹ nhà ng. Mở đầ u khổ
thơ vẫ n là nắ ng và mưa củ a mù a hạ đấ y thô i, nhưng chỉ là “vẫ n cò n” và “vơi dầ n”,
tấ t cả ngà y mộ t nhạ t đi, chứ khô ng như cá i nắ ng gay gắ t, chó i chan cù ng cơn mưa
à o, xố i xả củ a mộ t mù a hạ sô i độ ng nữ a. Đi sá t bên sự thay đổ i củ a nắ ng là nhữ ng
cơn mưa. Mưa khô ng cò n dồ n dậ p, mưa khô ng xố i xả giụ c giã củ a mộ t mù a hè
nữ a, giờ đâ y mưa đã ngớ t đi, cũ ng như con ngườ i khi trưở ng thà nh vậ y, họ trở
nên biết suy nghĩ và lắ ng nghe, khô ng cò n hiếu độ ng liều lĩnh bấ t chấ p hậ u quả .

Khoả nh khắ c ấ y thậ t đẹp, nhưng khô ng phả i ai cũ ng dễ dà ng nhậ n thấ y. Dườ ng
như vẫ n cò n luyến tiếc lắ m, nhưng cuố i cù ng hạ vẫ n phả i chấ p nhậ n rằ ng: "thu
sang" và hạ phả i đến mộ t châ n trờ i khá c. Bằ ng nghệ thuậ t ẩ n dụ sâ u sắ c, Hữ u
Thỉnh đã kết thú c khổ thơ qua hai câ u vă n thấ m đẫ m triết lý đá ng để ta phả i suy
ngẫ m:

“Sấm cũng bớt bất ngờ

 Trên hàng cây đứng tuổi."

Thu đến cù ng vớ i bao thay đổ i mớ i mẻ, thu nhẹ nhà ng tinh khô i lướ t qua trên
nhữ ng hà ng câ y đứ ng tuổ i. Khuô n mặ t thà nh phố ả m đạ m phả ng phấ t nỗ i buồ n
trong cá i se se lạ nh, lá câ y bắ t đầ u chuyển mà u, mộ t mà u và ng ú a từ ng trả i nắ ng
mưa. Lá rơi xuố ng đấ t và bị cuố n bay đi đến mộ t nơi nà o đó , đi xa, xa mã i. Hai câ u
cuố i củ a khổ thơ khô ng chỉ mang nghĩa tả thự c mà cò n ẩ n chứ a triết lý sâ u xa về
cuộ c đờ i và con ngườ i. Khi con ngườ i trưở ng thà nh và từ ng trả i só ng gió thì họ sẽ
khô ng cò n cả m thấ y quá bấ t ngờ trướ c nhữ ng chuyện xả y ra trên đờ i. Họ sẽ trở
nên vữ ng và ng hơn, chín chắ n hơn trong cuộ c số ng củ a mình. Nhìn cả nh vậ t biến
chuyển khi thu mớ i bắ t đầ u, Hữ u Thỉnh nghĩ đến cuộ c đờ i khi đã "đứ ng tuổ i".
Phả i chă ng mù a thu củ a đờ i ngườ i là sự khép lạ i nhữ ng thá ng ngà y sô i nổ i vớ i
nhữ ng bấ t thườ ng củ a tuổ i trẻ và mở ra mộ t mù a mớ i, mộ t khô ng gian mớ i, yên
tĩnh, trầ m lắ ng hơn.

Vớ i thể thơ nă m chữ , cá ch ngắ t nhịp linh hoạ t, giọ ng điệu tự nhiên, nhẹ nhà ng,
ngô n ngữ hình ả nh trong sá ng, tinh tế già u sứ c gợ i, sứ c biểu cả m, Hữ u Thỉnh đã
gử i đến ngườ i đọ c mộ t bứ c tranh thiên nhiên lú c sang thu thậ t sự đẹp, thậ t
duyên, thậ t tinh tế củ a mộ t tâ m hồ n yêu thiên nhiên, quê hương tha thiết. Giọ ng
thơ trầ m lắ ng, câ u thơ khô ng đơn thuầ n chỉ là giọ ng kể, là sự cả m nhậ n mà cò n là
sự suy nghĩ chiêm nghiệm về đờ i ngườ i. Mù a thu củ a thiên nhiên hay "mù a thu"
củ a mỗ i con ngườ i? "Sang Thu" củ a Hữ u Thỉnh đã gó p và o bả n hoà ca mù a thu
củ a quê hương, đấ t nướ c mộ t tiếng nó i riêng, đầ y thi vị, á m ả nh, xú c độ ng.

Khép lạ i bà i thơ là â m vang mù a thu đang vẫ y gọ i, sự thay đổ i nhẹ nhà ng đầ y tinh

tế củ a khô ng gian và thờ i gian đã đượ c Hữ u Thỉnh chụ p lạ i và phá c họ a mộ t cá ch
châ n thự c, sinh độ ng. Sự vậ t khô ng cò n là vô tri vô giá c mà nó cũ ng có tâ m hồ n,
mang trong mình nhữ ng vẻ đẹp tiềm ẩ n. Qua sự thay đổ i củ a mù a thu chú ng ta
cũ ng thấ u hiểu thêm về con ngườ i và cuộ c đờ i, trưở ng thà nh khô ng phả i là mộ t
giai đoạ n mà nó là cả mộ t quá trình, là kết quả củ a sự tích lũ y và họ c hỏ i lâ u dà i.
Vì vậ y đừ ng sợ vấ p ngã , sợ khó nhọ c mà trố n trá nh hiện thự c. Sẵ n sà ng đố i mặ t
vớ i gió mưa cuộ c đờ i để vữ ng và ng hơn, có thêm dũ ng khí đạ t đượ c mơ ướ c củ a
mình.

Đề: Cả m nhậ n khổ 4 bà i “Mù a xuâ n nho nhỏ ”

Bài làm

Ở thờ i Lý, ngườ i ta cò n nhớ Thiền sư Mã n Giá c đến lú c bệnh nặ ng sắ p qua đờ i vẫ n

có nhữ ng vầ n thơ trà n đầ y niềm lạ c quan, yêu đờ i, vui số ng: "Đừ ng tưở ng xuâ n
tà n hoa rụ ng hết - Đêm qua sâ n trướ c mộ t nhà nh mai". Thờ i nay, có Thanh Hả i,
khi từ ng giờ từ ng phú t chố ng chọ i vớ i bệnh tậ t, ô ng vẫ n có nhữ ng vầ n thơ như
thế! Đó chính là bà i thơ "Mù a xuâ n nho nhỏ ". Đầ u đề củ a bà i thơ "Mù a xuâ n nho
nhỏ " là như vậ y. Mù a xuâ n nho nhỏ trong mù a xuâ n lớ n lao củ a đấ t nướ c. Đó là
ướ c nguyện củ a tá c giả , nguyện sẽ mã i mã i đượ c là m việc, đượ c hi sinh, cố ng
hiến. Đặ c biệt, ướ c nguyện ấ y, lẽ số ng ấ y đượ c thể hiện châ n thà nh, sâ u sắ c qua
nhữ ng dò ng thơ:

“Ta làm con chim hót

Ta làm một cành hoa
Ta nhập vào hoà ca
Một nốt trầm xao xuyến.”

Trong sứ c xuâ n mạ nh mẽ củ a đấ t trờ i, trong khí thế bừ ng bừ ng sứ c số ng củ a đấ t

nướ c và o xuâ n, tá c giả đã cả m nhậ n đượ c mù a xuâ n trỗ i dậ y tự đá y tâ m hồ n
mình. Đó là mù a xuâ n củ a lò ng ngườ i, mù a xuâ n củ a sứ c số ng tươi trẻ, mù a xuâ n
củ a cố ng hiến và hi sinh. Tá c giả khô ng mơ giấ c mơ vĩ đạ i, chẳ ng tưở ng mộ t viễn
cả nh lạ kì, mà tâ m hồ n tá c giả nguyện nhữ ng ướ c mơ đơn sơ, bình dị:

“Ta làm con chim hót

Ta làm một cành hoa”

Tá c giả ướ c mơ đượ c hi sinh, đượ c cố ng hiến. Ướ c mơ chá y bỏ ng củ a tá c giả sô i

trà n nhiệt huyết, că ng trà n nhự a hi sinh, thổ i phồ ng lên mộ t niềm tin bấ t diệt. Tá c
giả mơ ướ c nhưng chỉ nguyện "là m" mộ t cà nh hoa, mộ t con chim hó t. Là m mộ t
tiếng chim, mộ t cà nh hoa đế gó p và o vườ n hoa muô n hương muô n sắ c, rộ n rã
tiếng chim. Mộ t cà nh hoa, mộ t tiếng chim để tô điểm cho phong cả nh mù a xuâ n
tươi đẹp. Đó là ướ c nguyện lạ thườ ng, khô ng phả i nó cao siêu vĩ đạ i mà tạ i nó gầ n
gũ i. Tá c giả muố n hó a thâ n và o nhữ ng cả nh vậ t mà mình đang thấ y, đang nghe
trướ c mắ t. Từ "ta" củ a tá c giả khô ng chỉ là cả m xú c chung củ a mọ i ngườ i mà là chỉ
riêng tá c giả thô i, tá c giả chỉ muố n mộ t mình dâ ng hiến cho cuộ c đờ i, cho đấ t
nướ c. "Ta là m con chim hó t", ô i...câ u thơ nghe êm á i là m sao, ướ c nguyện củ a tá c
giả thậ t khiêm tố n, chỉ muố n là m mộ t con chim trong muô n và n loà i chim trên đấ t
nướ c, chỉ muố n cấ t mộ t tiếng hó t trong bao nhiêu rung độ ng củ a đấ t trờ i gó p
thêm mộ t sắ c xuâ n nhỏ nhoi cho đấ t nướ c. Kế nữ a, tá c giả lạ i muố n là m mộ t cà nh
hoa, có lẽ chỉ là mộ t cà nh hoa dạ i ven đườ ng thô i, cà nh hoa mang mộ t mà u sắ c
nhẹ nhà ng và quyến rũ , mộ t cà nh hoa củ a "mù a xuâ n nho nhỏ " chen chú t vớ i bao
cà nh hoa đẹp đẽ, quí hiếm khá c để đi và o cá i "mù a xuâ n củ a đấ t nướ c" mộ t niềm
khao khá t. Mù a xuâ n nho nhỏ , rấ t nhỏ nhưng lạ i có ý nghĩa lớ n lao. Bở i tấ m lò ng
củ a tá c giả luô n hướ ng tớ i sự cố ng hiến tố t đẹp, bở i mộ t mù a xuâ n nho nhỏ sẽ vẽ
lên mù a xuâ n đấ t trờ i rộ ng lớ n. Mù a xuâ n củ a tá c giả chẳ ng ồ n à o ná o nhiệt mà
â m thầ m lặ ng lẽ hiến dâ ng, chẳ ng phô trương, khô ng cầ n ai biết đến:
 “Ta nhập vào hòa ca

Mội nốt trầm xao xuyến”

Tá c giá khô ng mơ đượ c là m mộ t cá nh đạ i bà ng lướ t gió giữ a trờ i xuâ n, khô ng mơ

đượ c là m nố t nhạ c vú t cao trong dà n hò a ca bay bổ ng. Tá c giả chỉ nguyện là m mộ t
tiếng chim hó t, mộ t nố t trầ m nhưng xao xuyến lò ng ngườ i. Chỉ mộ t nố t trầ m
trong mộ t bà i ca thô i, mộ t nố t trầ m mà khi nghe xong ta lạ i cò n vương vấ n. Tá c
giả muố n cấ t lên mộ t â m vọ ng bình thườ ng mà lặ ng lẽ, muố n gó p thêm cho cuộ c
đờ i mộ t nố t nhạ c trong nhữ ng â m vang hấ p dẫ n hơn khi đấ t nướ c đang bướ c và o
mộ t mù a xuâ n rự c rỡ .

Đoạ n thơ, bà i thơ vớ i nhữ ng hình ả nh đơn sơ, gầ n gũ i mà chứ a đự ng nhiều cả m

xú c, nhiều nghĩ suy. Bằ ng thể thơ nă m chữ , giọ ng điệu châ n thà nh, tha thiết phù
hợ p vớ i tâ m trạ ng cả m xú c, cù ng vớ i hình ả nh ẩ n dụ vớ i nhữ ng â m điệu rộ n rà ng,
rồ i lạ i trầ m lặ ng, từ ngữ sâ u sắ c, luyến lá y rấ t vầ n tá c giả đã đưa ta mộ t "Mù a
xuâ n nho nhỏ " củ a riêng mình để rồ i ướ c nguyện cù ng tá c giả . Chỉ nhữ ng hình
ả nh ướ c muố n: con chim, cà nh hoa, mộ t nố t trầ m trong mộ t bả n hò a ca,... mà tá c
giả khiến ta thấ u đượ c biết bao nhiêu là tình cả m, nhữ ng ướ c nguyện thậ t khiêm
tố n giả n đơn mà lạ i đầ y ý nghĩa.

Nhữ ng lờ i tâ m sự cuố i cù ng củ a ngườ i sắ p mấ t luô n là nhữ ng lờ i thự c, luô n chứ a

chan tình cả m, ướ c nguyện sâ u lắ ng nhấ t... Và bà i thơ nà y cũ ng chính là nhữ ng
điều đú c kết cả cuộ c đờ i củ a Thanh Hả i. Ô ng đã giả i bà y, tâ m tình nhữ ng điều sâ u
kín nhấ t trong lò ng, và chính lú c đó Thanh Hả i đã thả hồ n và o thơ, cù ng chung
mộ t nhịp đậ p vớ i thơ để ô ng và thơ luô n đượ c cù ng nhau, hiểu nhau và giả i bà y
cho nhau.

Đề: Cả m nhậ n khổ 1 bà i “Nó i vớ i con”

Bà i là m

Ngoà i trờ i, mưa phù n bay, chợ t nghe vang vọ ng đâ u đâ y giai điệu bà i thơ Nó i vớ i
con củ a nhà thơ Y phương. Nhữ ng lờ i thơ giả n dị nhưng có sứ c á m ả nh lạ thườ ng
trong tâ m trí độ c giả . Nhữ ng điều ngườ i cha nó i vớ i con trong bà i thơ phả i chă ng
cũ ng chính là lờ i că n dặ n yêu thương mà biết bao nhiêu ngườ i cha muố n con
mình thấ u hiểu? Mỗ i lầ n đọ c bà i thơ là mộ t lầ n ta cú i đầ u thà nh kính trở về vớ i
cộ i nguồ n, vớ i nhữ ng gì thâ n thương nhấ t. Mượ n lơì cha tâ m tình vớ i con,nhà thơ
nhắ c nhở về cộ i nguồ n củ a mỗ i con ngườ i, qua đó bộ c lộ niềm tự hà o về sứ c số ng
mạ nh mẽ, bền bỉ và phẩ m chấ t tố t đẹp củ a dâ n tộ c mình, quê hương mình. Mở
đầ u bà i thơ là chín câ u thơ đầ y tình yêu thương, ấ m á p củ a gia đình:

“Chân phải bước tới cha

 Chân trái bước tới mẹ

Một bước chạm tiếng nói

Hai bước tới tiếng cười

Người đồng mình yêu lắm con ơi

Đan lờ cài nan hoa

Vách nhà ken câu hát

Rừng cho hoa

Con đường cho những tấm lòng”

Y Phương sá ng tá c Nó i vớ i con”, sau khi đượ c chuyển về cô ng tá c tạ i Sở vă n Hó a –

Thô ng tin tỉnh Cao Bằ ng. Mang â m hưở ng củ a lờ i mộ t ngườ i cha dặ n dò , mong
mỏ i đứ a con trướ c lú c nó để rờ i xa quê hương để lậ p thâ n, lậ p chí, cả bà i thơ nó i
chung, đoạ n thơ trên nó i riêng đã khơi gợ i để đứ a con khắ c ghi về cộ i nguồ n sinh
dưỡ ng củ a bả n thâ n mình vớ i nhữ ng ngô n từ mộ c mạ c, bình dị, giọ ng điều thậ t
thiết tha, đầ y tình yêu thưở ng. Cả m nhậ n đầ u tiên trong lờ i cha nó i là hình ả nh
con lớ n lên trong tình yêu thương củ a cha mẹ, sự đù m bọ c, che chở củ a ngườ i
đồ ng mình, củ a quê hương. Bà i thơ mở ra vớ i khung cả nh gia đình ấ m cú ng, đầ y
ấ p giọ ng nó i tiếng cườ i:

“Chân phải bước tới cha

Chân trái bước tới mẹ

Một bước chạm tiếng nói

Hai bước tới.tiếng cười.”

Khung cả nh ấ y đẹp như 1 bứ c tranh: hình ả nh em bé ngâ y thơ lẫ m chẫ m tậ p đi, bi

bô tậ p nó i trong vò ng tay, trong tình yêu thương, chă m só c, nâ ng niu củ a cha mẹ;
hình ả nh cha mẹ giang rộ ng vò ng tay, chă m chú t từ ng bướ c đi, từ ng bướ c đi, từ ng
nụ cườ i, tiếng nó i củ a con. Gia đình chính là cá i nô i êm á i, tổ ấ m để con số ng, lớ n
khô n và trườ ng thà nh trong niềm yêu thương con cá i. Đó là khô ng khí thườ ng
thấ y trong cá c gia đình hạ nh phú c. Nhưng cá ch diễn đạ t ở đay có nét độ c đá o
riêng cả u ngườ i miền nú i: nó i bằ ng hình ả nh cụ thể. Điệp ngữ "bướ c tớ i", trong
tình cả m ngườ i cha, ko khỏ i niềm sung sướ ng, tự hà o.

Khô ng chỉ có gia đình, con cò n lớ n lên, trưở ng thà nh trong cuộ c số ng lao độ ng,
trong quê hườ ng sâ u nặ ng nghĩa tình:
 “Người đồng mình yêu lắm con ơi

Đàn lờ cài nan hoa

Vách nhà ken câu hát

Rừng cho hoa

Con đường cho những tấm lòng”

Mộ t cá ch nó i rấ t riêng, rấ t ngộ : "ngườ i đồ ng mình", là ngườ i miền mình, ngườ i

vù ng mình, là nhữ ng ngườ i cù ng số ng trên 1 miền đấ t, cù ng quê hương, cù ng 1
dâ n tộ c. Đó là cá ch nó i mộ c mạ c, mang tú nh địa phương củ a dâ n tộ c Tà y nhưng
già u sứ c biểu cả m, Tá c giả vậ n dụ ng lố i diễn đạ t củ a ngườ i dâ n tộ c miền nú i để
xâ y dự ng hình ả nh thơ. Nhữ ng suy nghĩ, tình cả m, cả m xú c đều đượ c diễn tả trự c
tiếp bằ ng hình ả nh. Đan lờ để bắ t cá , dưó i bà n tay củ a ngườ i Tà y, nhữ ng nan trú c,
nan tre đã trở thà nh "nan hoa". Vá ch nhà ko chỉ ken bằ ng gỗ mà cò n đc ken bằ ng
"câ u há t". Rừ ng đâ u chỉ cho nhìu gỗ quý, lâ m sả n mà cò n cho hoa. Ba đô ng từ
"đan", "cà i", "ken" cò n thể hiện sự đoà n kết, gắ n bó cả u quê hương. Lao độ ng đã
đem đến cho con bao điều tố t đẹp, "ngườ i đồ ng mình" và quê hương ấ p ủ , nuô i
số ng con trong tình thương yuê, trong tình đoà n kết buô n là ng. Và con đườ ng đâ u
chỉ để đi mà nó cò n cho "nhữ ng tấ m lò ng" nhâ n hậ u, bao dung, nghĩa tình. Con
đườ ng đó là hình bó ng thâ n thuô c củ a quê hương, cò n in dấ u nhữ ng bướ c châ n đi
xuô i ngượ c, là m ă n sinh số ng củ a buô n là ng, nên nó mang 1 ý nghĩa thậ t to lớ n
trong quá trình khô n lớ n củ a con.

Từ ngữ , hình ả nh củ a bà i thơ già u cả m sú c gợ i cả m, lố i nó i niềm vui mộ c mạ c, ví

von sinh độ ng, gọ ng điệu thiết tha trìu mến, nhịp điệu lú c nhanh lú c đầ y khá t
vọ ng là m ngườ i; bà i thơ "Nó i vớ i con" củ a Y Phương nó i chung, đoạ n thơ trên nó i
riêng đã giú p ta hiểu sâ u sắ c cá c đặ c điểm, tính cá ch thậ t cao đẹp củ a ngườ i dâ n
trên miền nú i, cũ ng là dâ n tộ c.Bằ ng nhữ ng thơ đẹp,giả n dị bằ ng cá ch nó i cụ thể,
độ c đá o mà gầ n gũ i củ a ngườ i miền nú i, ngườ i cha muố n nó i vớ i con rằ ng: vò ng
tay yêu thương củ a cha mẹ, gia đình,nghĩa tình sâ u nặ ng củ a quê hương là ng bả n
- đó là cá i nô i đã nuô i con khô n lớ n,là cộ i nguồ n sinh dưỡ ng củ a con. Con hã y
khắ c ghi điều đó .

Bằ ng cá ch khơi ngợ i cộ i nguồ n sinh dưỡ ng gó p phầ n hun đú c cho sự trưở ng

thà nh củ a đứ a con, ngườ i cha có khá t vọ ng con mình sẽ luô n khắ c ghi để gìn giữ
và phá t huy sao cho truyền thố ng cao đẹp củ a dâ n tộ c mã i mã i bền vữ ng, trườ ng
tồ n. vớ i ý nghĩa cao đẹp ấ y, lờ i dạ y củ a ngườ i cha như con ngầ m gử i đến chú ng ta
mã i mã i có giá trị đố i vớ i tấ t cả dâ n tộ c đang số ng trên đấ t nướ c Việt nam thâ n
yêu nà y. Vì vậ y, chú ng ta hã y ghi nhớ và phá t huy để số ng tình nghĩa, thủ y chung,
xứ ng đá ng vớ i cô ng lao củ a tổ tiên, dâ n tộ c.