ĐỀ 4: CẢ M NHẬ N HAI KHỔ THƠ CUỐ I TRONG ĐOÀ N THUYỀ N ĐÁ NH CÁ - HUY CẦ N : Sao mờ kéo lướ i kịp

trờ i sá ng..../ mắ t ca huy hoả ng muô n dặ m phơi.

Huy CËn lµ nhµ thở tiêu biểu trëng thµnh tõ phong trµo th¬ míi. C¶m høng chÝnh
trong st¸c cña «ng thêng thiªn híng vÒ thiªn nhiªn vò trụ hò a hợ p trong vẻ đẹp con ng lđ
bình dị. ĐTĐC viết 1958 trong mộ t chuyến đi thự c tế tạ i Hò n Gai. Bà i thơ đc tg gọ i là
Khú c trá ng ca- mộ t khú c trá ng ca, ca ngợ i vẻ đẹp con ng lao độ ng trong sự hà i hò a vớ i vẻ
đẹp củ a bứ c tranh thiên nhiên trên biển đêm trong đó . Đặ c biệt bằ ng bú t phá p lã ng mạ n kết
hợ p hiện thự c hai khổ thơ cuố i bà i hiện lên vẻ đẹp hà o hù ng, khỏ e khoắ n lã ng mạ n củ a ng lđ cũ ng như
cả nh huy hoà ng trá ng lệ củ a cảnh đoà n thuyến đá nh cá trở v

Viết về đề tà i ca ngờ i nhữ ng con ng lao độ ng mớ i cù ng sự đổ i thay củ a đấ t nướ c

nhữ ng nă m MB đi lên xâ y dự ng XHCN ghi dấ u bao TP như LLSP- NTL, Tiếng Há t con tà u-
Chế Lan Viên...Gó p mặ t và o đề tà i đó , HC vớ i thi phẩ m ĐTĐC vớ i nhữ ng nét rấ t riêng, độ c
đá o. Bà i thơ như khú c trá ng ca ngợ i ca con ng lao độ ng trong tinh thầ n lạ c quan, sô i nổ i
cù ng bứ c tranh thiên nhiên rự c rỡ trá ng lệ huy hoà ng.

Bà i thơ vớ i mạ ch cả m xú c theo trình tự thờ i gian theo hà nh trình chuyến ra khơi

củ a ngườ i ngư dâ n. Bắ t đầ u là cả nh đoà n thuyền đá ng cá ra khơi tiếp đến là cả nh đoà n
thuyền đá nh cá trên biển đêm để rò i kết thú c hà nh trình là cả nh đoà n thuyền đá nh cá
trở về trong cả nh bình minh đẹp vớ i khí thế chiến thắ ng củ a ng lao độ ng là m chủ thiên
nhien, c.s.

Bà i thơ vớ i 7 khổ thơ ghi lạ i hành trình củ a đoà n thuyền đá nh cá ra khơi lú c hoà ng hô n, đá nh cá trên
biển vớ i mộ t đêm tră ng đẹp và trở về trong lú c rạ ng đô ng vớ i khoang thuyền đầ y ắp cá. Khổ thơ : sao
mờ ..... lướ i xếp buồ m lên đó n nă ng hồ ng, đâ y là khổ thơ thứ 6 ghi lạ i cả nh đá nh cá trên biển đêm củ a ng
lao độ ng. Vẫ n tiếp tụ c nhịp hà o hù ng đó , câ thơ vẽ lên cảnh kéo lướ i diễn ra và o lú c sao mờ , trờ i gầ n sá ng.
Chữ kịp trog câ u thơ diễn ta khí thế khẩ n trương trong nhịp điệu lao độ ng củ a ng dâ n. Biển đêm thì giau
có , con ng lđ vớ i thâ n hình vạ m vỡ khẻo khoắ n hă ng say. Khổ thơ cho ta cả m nhậ n đc khí thế khẩ n trương,
phấ n khở i củ a ng lđ trong thờ i đạ i mớ i. Đá nh cá trên biển đêm, mét c«ng viÖc rÊt vÊt v¶, nÆng nÒ, hoµn
c¶nh lµm viÖc ®Çy thö th¸ch: tg lµ suèt ®ªm, ko gian lµ biÓn réng mªnh m«ng. Nh ng dø¬i ngßi bót cña tg, tÊt
c¶ hiÑn lªn víi vÎ ®Ñp thËt l·ng m¹n. §ã lµ ©m thanh cña tiÕng h¸t hoµ trong nhÞp gâ thuyÒn. §ã lµ ®éng t¸c
“kÐo...nÆng” cña ngêi ®¸nh c¸ là h/a mang tính ẩ n dụ đầ y sáng tạ o ca ngợ i vẻ đẹp củ a ng lđ. H/a chìm cá
nặ ng cho ta thấ y cả nh tượ ng châ n thự c, cá nhiều mắ c và o lướ i thà nh từ ng chù m như chú m trái câ y lủ ng
lẳ ng. Ý thơ thự c nhưng đẹp đầ y sự sá ng tạ o củ a nhà thơ. H/a kéo xoă n tay đã gợ i tả vẻ đẹp thậ t hà o hù ng,
mộ t cơ thể cườ ng trá ng vạ m vỡ sứ c khỏ e phị thườ ng củ a ng lđ.H/a cũ ng cho thấ y tà i quan sát tinh tế củ a
nhà thơ . Vẫ n là nhữ ng vầ n thơ đẹp, h/a khoang thuyÒn ®Çy c¸ “ VÈy ...®«ng” thµnh qu¶ sau mét ®ªm L§
vÊt v¶. Nhữ ng vầ n thơ mang đầ y mà u sắ c huyền thoại trong nền hiện thự c, ngêi ®äc h×nh dung ®îc ko
khÝ l® v¬I niÒm say mª hoµ høng, qua ©m thanh tiÐng h¸t gäi c¸, qua ®éng t¸c l® khoÎ kho¾n “ kÐo …tay”.
Vẩ y bạ c đuổ i và ng ló e rạ ng đô ng. Ra vậ y, sắ c á nh củ a vả y cả là m ló e rạ ng đô ng mộ t ý thơ vớ i sụ phá t hiện
bấ t ngờ thú vị. Rạ ng đô ng hay ẩ n dụ cho cs ấ m no hp củ a nhữ ng con ng là m chủ cuộ c đờ i. Họ lao độ ng
trong khí thế củ a ng là m chủ cđ tự do hà nh phú c. Hai câ u thơ cuố i đoạ n vớ i nhịp ngă t 2/2/3 nhịp nhàng
tuâ n tự như chính cô ng việc củ a họ : lướ i xếp buô m fleen đó n nắ ng hồ ng. Câ u thơ vớ i ©m hëng võa khoÎ
kho¾n, võa s«I næi ph¬I phíi bay bæng víi lêi th¬ dâng d¹c, nhÞp ®iÖu trÇm hïng, c¸ch gieo vÇn biÕn ho¸ linh
ho¹t cã søc m¹nh cña vÇn trắc cã sù vang xa bay bæng cña vÇn B. §Æc biÖt thµnh c«ng bëi bót ph¸p l·ng m¹n
( ®iÖp l¹i ©m thanh tiÕng h¸t, m/t¶ kÕt hîp gi÷a con ngêi vµ thiªn nhiªn) KhiÕn bøc tranh l® trªn biÓn mang
mét vÎ ®Öp khoÎ kho¾n, t¬i sang vµ trµn ®Çy chÊt th¬.con ngêi vµ thiªn nhiªn nh hoµ nhËp vµo nhau hç trä
cho nhau t¹o nªn søc m¹nh chinh phôc biÓn c¶.
 Vẫ n vớ i bú t phá p lã ng mạ n kết hợ p vớ i hiện thự c, bứ c tranh C¶nh ®oµn thuyÒn ®¸nh c¸ trë vÒ trong
khú c ca chiến thắ ng thậ t đẹp, trá ng lệ, huy hoà ngh/a MT- bình minh ngà y mớ i đang lên. Bµi th¬ kÕt thúc
b»ng h/a ®oµn thuyÒn ®¸nh c¸ trë vÒ sau mét ®ªm l® khÈn tr¬ng. L¹i v·n lµ ©m thanh tiÕng h¸t vươn lên
là m chủ cuộ c đờ i. Lầ n thừ 3 tg nhắ c lạ i â m thanh tiếng há t. Cả ba lầ n tiếng há t đều sô i nổ i, hà o hứ ng, tiếng
há t yêu lao độ ng, yêu cđ. Và tiếng há t lầ n thứ 3,Tiếng há t hò a trong tiếng gió , thổ i căng buồ m đưa đoà n
thuyền chở nặ ng khoang về bến. Nếu khæ 1cã tiÐng h¸t mang niÒm vui cña nhøng ngêi ®i chinh phôc thien
nhiªn, ë khæ 5 cã tiÕng h¸t gäi c¸ thÓ hiÖn sù hµo høng trong c«ng viÖc th× ë khæ cuèi tiÕng h¸t diÔn t¶ sù
phÊn khëi cña nh÷ng ngêi chiÕn th¾ng, mét khóc ca kh¶i hoµn ®ang trë vÒ víi nhøng khoang thuyÒn ®Çy ¾p
c¸. Niềm vui củ a con ng hà o cù ng TN vũ trụ , mộ t rạ ng đô ng tươi mớ i, mộ t cuộ c số ng mớ i. Con thuyền và
mặ t trờ i đc nhâ n hó a. Con thuyền lướ t só ng như dà nh lấ y thò i gian. Con thuyền vẫ n hố i hả khẩ n trương
như lú c ra khơi nhưng là trở về bến trong khoang thuyền đầ y ắ p cá tô m. Con thuyền trở về mang cs â m no
hạ nh phú c cho ng ld, Cả nh tượ ng thậ t trá ng lệ, nhịp điệu cuẩ cuộ c số ng khẩ n trương . Sau mét ®ªm l® hä
vÉn gi÷ ®ùoc khÝ thÕ h¨ng say, n¸o nøc “ §oµn...MT” . H/a th¬ ®Ñp vµ ®Êy søc gîi c¶m. cả con ng lđ và TN
đều ®ang tiÐp tôc ch¹y ®ua cïng thêi gian. Con thuyền mộ t sự vậ t nhỏ bé giờ đã vươn len sá nh ngang tầ m
vũ trũ , con thuyền cù ng con ng lđ vớ i tầ m vó c lớ n lao phi thườ ng trong mộ t h/a thơ tuyệt đẹp. Bú t pháp
lã ng mạn khoa trương, NT nhâ n hó a, h/a thơ mang dá ng dấ p nét cổ điển đã thự c sự KĐ đc Phong cá ch NT
củ a tg Huy Cận sự hò a quyện hai yếu tố con ng lđ và thiên nhiên vụ trụ . Đến đâ y, ta lạ i thấ y H/a mặ t trờ i
đc nhắ c lạ i, nếu khổ đầ u MT lú c hoá ng hô n, vẫ n đẹp rự c rỡ nhưng là vẻ đẹp có sự huyền bì củ a biển đêm.
Thì đến khổ cuố i MT luc nà y là bình minh huy hoà ng, tươi mớ i. Và h/a đó tiếp tụ c đc chạ m khắ c ở câ u thứ
3 củ a khổ , MT®éi biÓn nh« mµu míi. Mt ở khổ 1, chìm xg đạ i dương xanh, cò n ở khổ cuố i theo tuầ n hoà n
củ a tg, MT đc nhâ n hó a độ i biển nhô lên. Độ ng từ độ i đã diễn tả thậ t sá ng tạ o, thi vị về cả nh MT mọ c lú c
rạ ng độ ng nó mang mộ t sứ c mạ nh phi thườ ng, lớ n lao, kì vĩ. Trë vÒ ko cã nghÜa lµ c«ng viÖc kÕt thóc
“MT®éi biÓn nh« lªn mang mét mµu míi c¸i míi tinh kh«i cña mét b×nh minh trªn biÓn, hay còng chÝnh lµ
mét ngµy míi, mét c/s ®ang b¾t ®Çu víi nhøng ngêi l® ®ang thùc sù lµm chñ thiªn nhiªn, lµm chñ c/®. Bµi
th¬ khÐp l¹i nhng ý th¬ më ra ®Õn v« cïng víi h/a “ m¾t c¸...ph¬i” mét t¬ng lai huy hoµng ®Çy høa hÑn ®ang
chê ®ãn nh÷ng ngêi l® ®ã.

Bằ ng bú t phá p lã ng mạ n và hiện thự c cù ng vớ i hồ n thơ tinh tế, tình yêu c/s, tg đã xâ y 2

h/a thơ đẹp là bứ c tranh thiên nhiên cù ng tinh thầ n lao độ ng củ a con ng trong thờ i đại mớ i . 2
khổ thơ đầ u, mộ t bứ c tranh đẹp, sự già u có củ a biển cù ng vẻ đẹp con ng lao
độ ng hà o hứ ng lạ c quan hiện trong c¶nh ®oµn thuyÒn ra kh¬i. Bứ c tranh đẹp
trong sự hò a điệu giữ a TN và con ng lđ trong niềm vui đấ t nc lớ n lên từ ng ngà y.

Vẻ đẹp con ng lao độ ng trong đoạ n thơ, cho ta cảm nhậ n đc vẻ đẹp hă ng say, lạ c quan,
yêu lao độ ng, yêu c.s mớ i củ a nhữ ng ng lao độ ng trong thờ i đạ i mớ i khi MB đi lên xâ y dự ng
XHCN. Họ nhữ ng ng yêu nướ c, say mê lđ cố ng hiến, xâ y dự ng, làm già u cho đấ t nướ c. Họ đại
diện cho nhữ ng ng lao độ ng trên mọ i miền Tổ quố c- nhữ ng con ng vô danh như trong Lặ ng lẽ Sa
Pa củ a Nguyễn Thà nh Long và nhiều tác phẩ m khác đã khắc họ a. Chính họ đã đem lạ i sự hồ i sinh,
già u mạ nh cho đấ t nướ c khi vừ a bướ c ra từ chiến tranh đau thương. Họ - nhữ ng ng lao độ ng
mớ i, xứ ng đá ng đượ c ngợ i ca, trâ n trọ ng.

ĐTĐC, mộ t khú c trá ng c ca tuyệt vờ i mà 2 khổ thơ cuố i là nhữ ng nộ t nhạ c hà o hù ng sô i nổ i nhấ t
củ a khú c trá ng ca đầ y rạ o rự c. Niềm vui phơi phớ i sau mộ t đêm đá nh cá trở về trong sự bình yên vớ i cá
nặ ng đầ y khoang. Niềm vui củ a ng lđ là niềm vui củ a con ng là m chủ cuộ c số ng mớ i, là m chủ cđ. Câ u thơ
mang â m hưở ng củ a thờ i đạ i. Niềm vui củ a ng lđ tỏ a khắ p khô ng gian, bao trù m vũ trụ bao la. Bú t phá p
lã ng mạ n và hiện thự c cù ng vớ i hồ n thơ tinh tế, tình yêu c/s tg đã xâ y hai bứ c tranh đẹp sự hà o điệu giữ a
TN và con ng lđ trong niềm vui đấ t nc lớ n lên từ ng ngà y, vui cù ng tg khi “ trờ i mỗ i ngà y lạ i sá ng mà hai khổ
thơ cuố i đã vẽ lên mộ t bứ c tranh tuyệt vớ i như vậ y