Đề 4: BẢ O KÍNH CẢ NH GIỚ I 38

Nguyễn Trãi là mộ t trong nhữ ng thiên tài vă n họ c củ a dâ n tộ c Việt Nam. Ô ng

đượ c đá nh giá là mộ t ngô i sao sá ng chó i trên bầ u trờ i vă n họ c vớ i nhiều tá c
phẩ m vă n họ c gâ y ấ n tượ ng sâ u sắ c trong lò ng bạ n đọ c. Cá c tá c phẩ m củ a
nguyễn trã i đều hà m chứ a nhữ ng ý nghĩa triết lý sâ u xa về nhâ n sinh, nhâ n
tình và thế thá i. Mộ t trong nhữ ng bà i thơ tiêu biểu là bà i Bả o kính cả nh giớ i
38:
“ Mấ y phen lầ n bướ c dặ m thanh vâ n,
Đeo lợ i là m chi luố ng nhọ c thâ n.
Nhớ chú a lò ng cò n đơn mộ t tấ c,
 u thì tó c đã bạ c mườ i phâ n.
Trì thanh cá lộ i in vầ ng nguyệt,
Câ y tĩnh chim về rợ p bó ng xuâ n.
Dầ u phả i dầ u chă ng mặ c thế,
Đắ p tai biến mả ng sự vâ n vâ n. “

Ở hai câ u thơ đầ u nhà thơ muố n nhấ n mạ nh và o sự mệt mỏ i và gian khổ

củ a cuộ c đờ i. . “Dặ m thanh vâ n” là từ dù ng để chỉ con đườ ng là m quan, cô ng
danh bổ ng lộ c,câ u thơ sử dụ ng từ ngữ "mấ y phen lầ n" cho thấ y đượ c
Nguyễn Trã i đã mấ y lầ n đặ t châ n và o con đườ ng là m quan tuy nó mang lạ i
nhiều lợ i ích nhưng lạ i khiến ta nhọ c thâ n , từ ‘lợ i’ đi vớ i từ ‘đeo’ lạ i cà ng
nhấ n mạ nh thêm về nhữ ng gá nh nặ ng nhữ ng vấ t vả mà Nguyễn Trã i đã
phả i chịu đự ng trên con đườ ng củ a cô ng danh.

Hai câ u thự c củ a bà i thơ mô tả tấ m lò ng trung thà nh củ a Nguyễn Trã i vớ i

chú a, thể hiện sự nhớ thương tậ n tụ y củ a ô ng . lò ng trung thà nh củ a Nguyễn
Trã i khô ng chỉ thể hiện qua tấ m lò ng mà cò n đượ c trô ng thấ y từ vẻ ngoà i
củ a ô ng, nỗ i nhớ sâ u sắ c đến nỗ i “ tó c đã bạ c mườ i phâ n “. Câ u thơ cũ ng
muố n nó i về sự lã o hó a nhanh củ a thờ i gian thô ng qua nhữ ng biến đổ i củ a
cuộ c đơi xung quanh.

Bà i thơ cò n miêu tả khung cả nh thiên nhiên tươi đẹp và sự yêu thiên nhiên
củ a Nguyễn Trã i thô ng qua hai câ u thơ:

“ Trì thanh cá lộ i in vầ ng nguyệt,

Câ y tĩnh chim về rợ p bó ng xuâ n.”

Sử dụ ng phép đố i “trì thanh cá lộ i “-“câ y tĩnh chim về “ và “in vầ ng nguyệt

“-“ rợ p bó ng xuâ n” như mộ t cá ch để gợ i lên vẻ đẹp trong trẻo, thanh khiết
củ a thiên nhiên , cuộ c số ng thanh nhà n tự do tự tạ i hò a hợ p vớ i thiên nhiên.
Hình ả nh củ a” câ y tĩnh” và ” chim về rợ p bó ng xuâ n”, tạ o nên mộ t khô ng gian
bình yên, trà n ngậ p sứ c số ng và sự mớ i mẻ củ a mù a xuâ n. Qua đó thể hiện
tình yêu thiên, phong thá i ung dung và cuộ c số ng an nhà n ,tự do tự tạ i vớ i
thiên nhiên củ a tá c giả khi về quên ở ẩ n ,lú c đó mớ i thự c sự cả m nhậ n đượ c
cuộ c số ng tươi đẹp đến nhườ ng nà o. Đượ c hò a mình vớ i thiên nhiên, ngắ m
hoa thưở ng nguyệt, ngắ m cá lỗ i, chim hó t, cấ y cố i, khô ng khí trong là nh mớ i
khiến cuộ c số ng đá ng số ng biết bao.Ngoà i ra , sử dụ ng phép đố i cũ ng tạ o
tính câ n đố i, nhịp nhà ng , nhịp điệu chẫ m rã i cho bà i thơ.

Cuố i cù ng , bà i thơ kết thú c vớ i hai câ u thơ :

“ Dầ u phả i dầ u chă ng mặ c thế,

Đắ p tai biến mả ng sự vâ n vâ n. “

ở hai câ u thơ nà y tá c giả muố n thể hiện quan niệm số ng lạ c quan và mặ c sự

thế củ a bậ c ẩ n sĩ. Từ “dầ u” đượ c lặ p lạ i hai lầ n trong cù ng mộ t câ u đã nhấ n
mạ nh quan niệm mặ c kệ nhâ n thế, mặ c kệ chuyện đờ i. Nguyễn Trã i cho rằ ng
cuộ c số ng khô ng cầ n bậ n tâ m đến chuyện thị phi, nó i đi nó i lạ i cũ ng chỉ là
việc nà y việc khá c. “Đắ p tai biến mả ng sự vâ n vâ n” muố n á m chỉ rằ ng có thể
che dấ u ,lờ đi sự thậ t, biến đổ i sự việc,đâ y là câ u nó i mô phỏ ng cho sự giả
dố i trong xã hộ i.Vì thế cá i thá i độ số ng tích cự c lạ c quan củ a tá c giả muố n
truyền đạ t qua bà i thơ là mộ t quan niệm số ng rấ t tích cự c khô ng mà ng sự
đờ i để luô n đượ c thanh thả n, an yên, vui vẻ.

Chỉ vớ i tá m câ u thơ ngắ n gọ n, Bả o kính cả nh giớ i bà i 38 đã cho chú ng

ta thấ y đượ c vẻ đẹp trong tâ m hồ n củ a Nguyễn Trã i cù ng nhữ ng chiêm
nghiệm về cuộ c đờ i và quan niệm số ng mặ c đẹp củ a nhà thơ. Vớ i ngô n từ
mộ c mạ c cù ng cá ch sử dụ ng nhữ ng đặ c sắ c trong nghệ thuậ t bằ ng nhiều
biện phá p tu từ , Bả o kính cả nh giớ i bà i 38 xứ ng đá ng trở thà nh mộ t trong
nhữ ng tá c phẩ m nổ i bậ t nhấ t củ a Quố c â m thi tậ p.