(Not: EDEP Güz 2020 Öğrencilerin dikkatine!

İzlencenin geliştirilme süreci devam ediyor, ilk üç hafta

tamamlanmış, sonraki haftalar için ana metin olarak kararlaştırılan Abdullah Saeed’in kitabi üzerinden
temel okuma sayfaları belirlenmiştir. Diğer okumalar bilahare eklenecektir)

İzlence İDT-201
İslam Düşünce Tarihi
EDEP-Güz 2020

Dersin hocası: Kasim Kopuz

Dersin saatı: Ct. 9:00-11:00
E-mail: kkopuz@binghamton.edu

Dersin tanıtımı:
Bu ders İslam düşüncesinin oluşum süreci ve daha sonraki tarihsel değişimlerin analiz edildiği ve süreclerin
kendine has özelliklerinin ortaya konacağı bir giriş dersi olarak belirlenen bir derstir. Öğrenci bu derste İslam
düşüncesinin oluşum sürecindeki bilgi edinme kaynaklarının ve kavramsallaştırma süreçlerinin ne şekilde
işlendiğinin ve daha sonraki evrelerde belli disiplinler dahilinde kavramsal üretimlerin ne şekilde geliştiğini, islami
ilimlerin bu oluşum sürecinde barındırıdığı sabit ve ortak kavramsal özellikler ve tarihsel süreci yansıtan farklı
nüansların ne şekil aldığı üzerine durulacaktır.
Dersin tematik olarak haftalara dağılımı açısından önce İslam düşüncesinin dayandığı metinsel temeller ve çevre
düşünce havzalarının özellikleri işlenecek. Daha sonra temel islami ilimleri ana hatlarıyla islam düşncesinin
oluşumundaki dinamik etkileri her bir disciplinein kendi bağlamında ele alıncaktır, örneğin, Fıkıh, usul-u Fıkıh,
tefsir, hadis, dil ilimleri, kelam, felsefe, tasavvuf, ahlak ve siyasi düşünce gibi alt başlıklar altında ele alınacaktır.
Bütün bu temalar islami düşünce oluşumunda yaşanan tarihsel dönüşümler ve küresel seviyede yaşanan
etkileşimler bağlamında ele alınacaktır. Örneğin klasik dönemden modern öncesi döneme geçiş, ve daha sonra
modernity diye adlandırılan döneme geçiş ve bu süreçlerde islami düşüncede yaşananan değişikler ve dönüşümler
ele alınacaktır.

Dersin zorunlulukları

Derse katılım: %80. Dersten geçerli seviyede başarı sağlamak için %80 katılım zorunludur. (Bütün ders
Dönemi için ayrılan zamanın %80 derste olmak zorunludur. Katılımın belirlenmesi için derste yoklama
alınacaktır.

Haftalık okumalar: Dersin haftalara bölünmüş okumaları üç kategoride belirlenmiştir:

1. Tek yıldızlı (*) işaretlenmiş okumalar birinci derece zorunlu okumalardır.
2. İki yıldızlı (**) işaretlenmiş okumalar ikince derece zorunlu okumalardır.
3. Üç yıldızlı (***) işaretlenmiş okumalar tavsiye edilen okumalardır.

Notlandırma ve ders performansı değerlendirme:

1-%20 Derste bulunma ve derse katılım sağlanması.
2-% 30 Kısa bir araştırma yazısı. Dersle ilgili ve hocanın teyid ettiği bir konuda yaklaşık 1500-2000 (bin beşyüz ile
iki bin) kelime arası dönem ödevi seviyesinde bir araştırma yazısı
3-%15 Minimum 1000 (bin) kelimelik bir kitap değerlendirmesi
4-%35 Final sınavı

Ders kitabi ve okuma materyalleri

1
Ana ders kitab/ları
1-Abdullah Saeed, İslami Düşünce (Tercüme baskı: Sitare yayınları, 2020)
(İngilizcesi: Islamic Thought: An Introduction, (New York: Routledge, 2006).
2-Mian Muhammad Şerif, İslam Düşüncesi Tarihi, (Tercüme baskı, İz yayıncılık)
(İngilizce: M. M. Sharif, edit., A History of Muslim Philosophy, (Otto Harrasowitz, 1963)

Kitaplardan ilgili bölümler

1-Elmar Holenstein, Felsefe Atlası: Düşünmenin Mekanları ve Yolları, (Küre Yayınları, 2015)
2-İbrahim Halil Üçer, (Editor), İslam Düşünce Atlası, (2017), İslam düşüncesinde öenmli figürler ve ilgili haritalar
3-Luis Lamia el-Faruki , İsmail Raci el-Faruki, İslam Kültür Atlası, (Tercüme baskı, 2014).

Haftalık okumalar

1. Hafta: Dersin tanıtımı, izlence üzerine konuşma ve genel bir giriş

2. Hafta: İslam düşüncesinin oluşumu öncesinde İslam coğrafyasında süregelen düşünce akımları, havzaları,
ve birbirleriyle olan ilişki ve etki yolları.
*Şerif, “Takdim,” s.1:9-13 (1. Cilt, sayfa 9-13;
*Mehmet Vural, “Önsöz,” İslam Felsefesi Tarihi: İslam Düşüncesinin Tarihsel Seyri (Elis, 2019)
s.15-23
*Saeed, s.15-29
** “İslam öncesi düşünce sistemleri” s. 1: 33-160 (1. Cilt, sayfa 33-160)
***Holenstein, s. 41-82.
***Muhammad İbrahim al-Fayumi, Fi’l-Fikr al-Dînî al-Jahîlî, (Cairo, 1982)
3. Hafta: İslamin metinsel kaynakları-I: Vahiy ve Ku’ran
*-Saeed, s.31-51
*Yusuf Şevki Yavuz, “Vahiy,” Diyanet İslam Ansiklopedisi (DİA).
**M. M. Şerif, s. 163-234
4. Hafta: İslamin metinsel kaynakları -II: Hadis
-Saeed, s.53-65
5. Hafta: Legal Düşünce
-Saeed, s.67-86
6. Hafta: Teolojik Düşünce -I: Kelâm İlminin doğuşu ve gelişimi
a. -Saeed, s.87-102
7. Hafta: Tasavvufi Düşünce
a. Saeed, s. 103-116
8. Hafta: İslam Felsefi Düşünce
a. -Saeed, s.127-149
9. Hafta: İslam Siyasi Düşünce
a. -Saeed, s.151-170
10. Hafta: İslam sanatı
a. -Saeed, s.117-126
11. Hafta: Modern dönem İslam düşüncesi ve Modernite
a. -Saeed, s.171-154
12. Hafta: Emperyalism ve Euro-merkezli düşünsel kavramsallaştıma karşısında İslam Düşüncesi
a. -Saeed, 185-198
13. Hafta: Günümüzde öne çıkan “küresellik,” “kosmopolitanite,” “çok kültürlülük” ve “islamofobi” söylemleri
bağlamında İslam düşüncesi
2
a. ????,