T.

MUĞLA SITKI KOÇMAN ÜNĠVERSĠTESĠ

EDEBĠYAT FAKÜLTESĠ

SANAT TARĠHĠ BÖLÜMÜ

SAT 4521 ÇAĞDAġ TÜRK HEYKEL SANATI DERSĠ ÖDEVĠ

İHSAN ÖZSOY

HAZIRLAYAN: ĠREM ġAHĠN

ÖĞRENCĠ NO: 200923058

MUĞLA – 2023
İÇİNDEKİLER

İÇİNDEKİLER................................................................................................................................................................................ 2

GİRİŞ............................................................................................................................................................................................. 3

HAYATI ........................................................................................................................................................................................ 3

ÜSLUBU ....................................................................................................................................................................................... 4

ESERLERİ...................................................................................................................................................................................... 4

SONUÇ ......................................................................................................................................................................................... 5

KISALTMALAR ............................................................................................................................................................................ 5

KAYNAKÇA.................................................................................................................................................................................. 6

LEVHALAR ................................................................................................................................................................................... 7

LEVHA 1 .................................................................................................................................................................................. 8
LEVHA 2 .................................................................................................................................................................................. 9
LEVHA 3 ................................................................................................................................................................................10
LEVHA 4 ................................................................................................................................................................................11

2
GİRİŞ

Ġhsan Özsoy önemli bir Türk heykeltraĢtır. Türk heykel sanatına katkıları mevcuttur. Kendisi
birçok yerde eğitim aldığı gibi eğitmen kiĢilii ile de ön plana çıkmaktadır. ÇeĢitli yarıĢmalar
kazanmıĢ, ödüller almıĢtır. Yurt dıĢında ve içinde eserleri sergilenmiĢtir. ÇalıĢmaları ve
baĢarısı sayesinde ün kazanmıĢ bir sanatçıdır.
Natüralizm akımının Türk öncülerindendir. Özel hayatı hakkında bilgiler mevcut değildir.
Ġhsan Özsoy hayatını eğitime ve çalıĢmalarına adamıĢtır.
HAYATI

1867 ve 1944 yılları arasında yaĢamıĢtır. Ġstanbul’da doğmuĢtur. 13 yaĢında Sanayi- i Nefise
Mektebi’nde eğitim almaya baĢlamıĢtır. Güzel sanatlar heykel bölümünün ilk Türk öğrencisi
olarak bilinmektedir. ÇalıĢmaları özellikle Galatasaray sergilerinde sergilenmiĢtir. 1
Ġhsan Özsoy’un heykeltraĢlık eğitimi Oskan Efendi ile tanıĢması sayesinde baĢlamıĢtır.
Kendisi Oskan Efendi’nin öğrencisidir. Oskan Efendi’nin atölyesinde çalıĢırken bir yarıĢma
galibiyeti sonrası 1891 yılında Paris’e gönderilmiĢtir. 2 Paris’te birçok sanatçının atölyesinde
çalıĢmıĢtır: Delois, Arthur Soldi, Gustave Deloye ve Thomas… Ayrıca Özsoy Falguiere,
Carpeaux gibi akademisyenlerden de eğitim almıĢtır. 1893-94 yılları arasında eserleri Paris
3
Güzel Sanatlar Sergileri’nde sergilenmiĢtir. Paris’ten döndüğünde alçı süslemeciliği,
dekorasyon iĢleri ile uğraĢmıĢtır, aynı zamanda memuriyet de yapmıĢtır.
Özsoy öğrencisi olduğu Jean Baptiste Carpeaux’un yararlandığı romantizm, barok
akımlarından ve çalıĢmalarından oldukça etkilenmiĢtir. 1862’de kazandığı ödül ile Roma’ya
gitmiĢtir. 4 Roma’da da eğitim almıĢ devlet onur niĢanı kazanmıĢ ünlü bir heykeltraĢ olmuĢtur.
1897’de Arkeoloji Müzesi restoratörlüğüne atanmıĢtır. 5 Ġstanbul’da bulunduğu dönemde
arkadaĢlarıyla bir inĢaat firmasının kapısına asılması için üç sanat kolunu temsil eden bir
kabartma levha yapmıĢlardır. Bu levha zorlu süreçlere rağmen asılmıĢ fakat neticesinde
ruhsatı olmasına rağmen halkın taassubunu tahrik ettiği gerekçesiyle kaldırılmıĢtır. 6
Özsoy, Oskan Efendi’nin vefat etmesiyle 1904 yılında Sanayi- i Nefise Mektebi- Heykel
7
bölümünün baĢına geçmiĢtir. Ayrıca Ġnas Sanayi- i Nefise Mektebi’nde de eğitmenlik

1
U. Aydın 2013, 115
2
U. Aydın 2013, 115
3
U. Aydın 2013, 115
4
U. Aydın 2013, 116
5
U. Aydın 2013, 116
6
U. Aydın 2013, 116
7
U. Aydın 2013, 117

3
yapmıĢtır. 1933 yılında emekli olduğu bilinmektedir. 8 Özsoy’un yurt dıĢı eğitimleri süresince
yaĢadığı maddi sıkıntılar Osman Hamdi Bey tarafından ilgilenilmiĢtir.
Özsoy’un etkilendiği bir diğer sanatçı Fransız heykeltraĢ Emile- Antoine Bourdelle’dir.
ÜSLUBU

Özsoy’un eserlerinde Yunan-Roma heykel sanatı, Ġtalyan Rönesans’ı, 17. Y.y. Fransız heykel
sanatına bağlı Natüralizm etkileri üslubunda gözlemlenmiĢtir. Natüralistik ve realistik
çalıĢmalar yapmıĢtır. Klasik ve geleneksel üslubu bütünselleĢtirmiĢtir. Hitit, Mısır heykelleri
ve modern sanatla da ilgilenmiĢtir.
Özsoy’un çalıĢmalarında figürlü kabartmalar oldukça önemli rol almaktadır. Özellikle
Kadıköy- Süreyya Sineması rölyefleri bu kabartmaların en dikkat çekiçi örneğidir.(Levha 1,
Fig. 1)
ESERLERİ

Süreyya Sineması giriĢ cephesinde, özellikle müzik ve sahne sanatlarının temsil ve sembolize
eden kabartma figürler, Özsoy’a aittir. 9 Figürsel çalıĢma Özsoy’un bütünsel yanını temsil eder
niteliktedir. Cephede mimari ve figürlerin uyumu güzel bir örnektir. Özsoy bu çalıĢmasında
klasik etkisinde kalmıĢtır. Figürlerde süsleme yoğunluğu,kıvrımlar dikkat çeksede
gerçekçilikte mevcuttur.(Levha 1, Fig. 2)
Özsoy’un Süreyya Sineması çalıĢmalarında insan figürleri müzik aletleri, kalem, kağıt veya
kitap ile tasvir edilmiĢtir. Sanatçının bu kadar ayrıntıya önem vererek anlam kaygısı güdmesi
eserlerinde Neo-klasik izlenimi yaratmaktadır. Cephe süslemeleri bölümlere ayrılarak çeĢitli
betimlemeler oluĢturulmuĢtur.(Levha 2, Fig 3-4)
Genç Kadın Büstü Özsoy’un bir diğer önemli eserlerindendir. Büst zarif ve duygulu bir
aktarıma sahiptir. Büstte yer alan hafif tebessümlü yüz ifadesi Antik Yunan heykellerinde de
kullanılmaktadır. Yalnızca yüz ifadesi ile değil kıyafet, vücut ve saç detayları ile de Antik
Yunan heykellerini anımsatmaktadır.(Levha 3, Fig. 5)
Özsoy genellikle heykellerine kendi imzasını ve tarihi iĢlemiĢtir.
Gerçekçiliği ile dikkat çeken bir baĢka eseri ise Uzun Saçlı Kadın Büstü’dür. (Kerime
Salahor Büstü) 10 (Levha 3, Fig 6)

8
U. Aydın 2013, 117
9
U. Aydın 2013, 118
10
U. Aydın 2013, 130

4
SONUÇ

Ġhsan Özsoy Sanayi- i Nefise Mektebi Heykel Bölümü’nün ilk Türk öğrencisidir. Mektepte
Oskan Efendi’nin öğrencisi olmuĢtur. ÇeĢitli yarıĢmalar kazanarak Roma ve Fransa’da da
eğitim görmüĢtür. Gittiği, gördüğü ve eğitim aldığı yerlerden etkilenmiĢtir. Devlet tarafından
onur niĢanı verilen ünlü bir sanatçıdır. Yunan ve Roma heykellerinden etkilenmiĢ fakat
Fransız natüralistliğinden de faydalanmıĢtır. Eserlerinde geleneksel ve klasik üslupları
bütünselleĢtirmiĢtir. En önemli ve bilinen eseri Süreyya Sineması’nda yapmıĢ olduğu cephe
süslemeleridir. Genellikle figüratif çalıĢmalar sergilemiĢtir. ÇalıĢmalarında gerçekçi, duygulu,
kıvrımlı detaylar mevuttur.

KISALTMALAR

Y.Y – Yüzyıl
Fig. – Figür

5
KAYNAKÇA

Uzun Aydın, D., Sanayi- i Nefise Mektebi’nin Türk Heykel Sanatındaki Yeri Ve Ġlk
HeykeltraĢlar, (Ege Üniversitesi YayınlanmamıĢ Doktora Tezi 2013).

Ġnternet Kaynakları
https://okuryazarim.com/ihsan-ozsoy-kimdir/
https://tr.wikipedia.org/wiki/%C4%B0hsan_%C3%96zsoy

6
LEVHALAR

7
 LEVHA 1

Fig. 1 Süreyya Sineması cephe kabartmaları.

https://okuryazarim.com/ihsan-ozsoy-kimdir/ (EriĢim tarihi: 02.11.2023)

Fig. 2 Bahariye Caddesi Cephesi üst alınlık kenarında heykeller.

(U. Aydın 2013, 120 Res. 44)

8
 LEVHA 2

Fig. 3 Cephe figürü 1.

(U. Aydın 2013, 122 Res. 45)

Fig. 4 Cephe figürü 2.

(U. Aydın 2013, 122 Res. 46)

9
 LEVHA 3

Fig. 5 Genç Kadın Büstü.

(U. Aydın 2013, 128 Res. 57)

Fig. 6 Uzun Saçlı Kadın Büstü.

(U. Aydın 2013, 129 Res. 58)

10
 LEVHA 4

Fig. 7 Ġhsan ÖZSOY.

https://okuryazarim.com/ihsan-ozsoy-kimdir/ (EriĢim tarihi: 02.11.2023)
11