Lớp toán 4 thầy Sơn Tùng Họ và tên: ……………..................

Các bài toán giải bằng phương pháp khử1

Phương pháp khử (“khử” được hiểu là “làm mất đi”, “loại bỏ” ) có thể sử dụng
trong các bài toán tính toán nhiều đại lượng. Sử dụng các thông tin trong bài toán để
loại bỏ đi một số đại lượng (có cùng số lượng, cân nặng,...), chỉ giữ lại một đại lượng,
qua đó tìm kiếm thông tin về đại lượng này được dễ dàng hơn, từ đó suy luận ra
thông tin về các đại lượng khác.
Lưu ý: có thể dụng phương pháp đặt ẩn phụ (gọi tên các thành phần chưa biết) để
làm các bài toán dạng này, nhưng đây là phương pháp rất hạn chế dùng cho bậc tiểu
học.
Ví dụ 1. Tom mua 2 cái bánh đồng xu và 5 cái kẹo mút hết 70 nghìn đồng. Pi mua 2
cái bánh đồng xu và 3 cái kẹo như thế hết 66 nghìn đồng. Hỏi một cái bánh đồng xu,
một cái kẹo mút mỗi loại giá bao nhiêu?
Hướng dẫn:
Với bài toán này chúng ta loại bỏ (khử) đi đại lượng “bánh đồng xu” dễ dàng vì
chúng có cùng số lượng. So sánh giá tiền hai lần mua trong khi loại trừ đi giá tiền
“bánh đồng xu” ta sẽ tìm được giá tiền của các cây kẹo mút. Có thể trình bày như
sau:
Sơ đồ minh họa:
2 bánh đồng xu + 5 kẹo mút = 70 nghìn
−
2 bánh đồng xu + 3 kẹo mút = 66 nghìn

2 kẹo mút = 70 – 66 = 4 nghìn

1 kẹo mút = 4:2 = 2 nghìn
Theo sơ đồ
Năm kẹo mút hơn ba kẹo mút số kẹo là:
5 – 3 = 2 (cái)
Mua hai cái kẹo mút hết số tiền là:
70 – 66 = 4 (nghìn đồng)
Giá tiền một chiếc kẹo mút là:
4 : 2 = 2 (nghìn đồng)
1
Thầy Sơn Tùng, ĐT: 0782495618
 Số tiền mua hết 5 kẹo mút là: 2 x 5 = 10 (nghìn đồng)
Số tiền mua hết 2 bánh đồng xu là: 70 – 10 = 60 (nghìn đồng)
Giá tiền một bánh đồng xu là : 60 : 2 = 30 (nghìn đồng)
Đáp số: 1 bánh đồng xu: 30 nghìn đồng; 1 kẹo mút: 2 nghìn đồng.

Ví dụ 2. Tom mua 2 cái bánh đồng xu và 5 cái kẹo mút hết 70 nghìn đồng. Pi mua 4
cái bánh đồng xu và 3 cái kẹo như thế hết 126 nghìn đồng. Hỏi một cái bánh đồng xu,
một cái kẹo mút mỗi loại giá bao nhiêu?
Hướng dẫn:
Trong tình huống của bài toán này ta không thể loại bỏ ngay đi “bánh đồng xu” hoặc
“kẹo mút” vì trong hai cách mua chúng đều không cùng số lượng.
Ta chọn một đại lượng để khử. Hãy chọn đại lượng nào có thể dễ dàng hơn trong việc
loại bỏ.
Ở bài toán này ta chọn cách loại bỏ “bánh đồng xu”. Quan sát thấy ở lần mua của Pi
số lượng bánh đồng xu gấp hai lần số lượng trong lần mua của Tom.
Vì vậy hãy gấp đôi số bánh và kẹo ở cách mua của Tom lên (hiểu đơn giản là cho
Tom mua hai lần như nhau) để được số bánh mới bằng đúng với số lượng bánh với
của Pi mua. Ta làm như sau:
Gấp đôi số bánh và số kẹo mà Tom mua lên thì giá tiền cũng tăng gấp đôi. Vậy:
2 x 2 bánh đồng xu + 5 x 2 kẹo mút = 70 x 2 nghìn đồng
4 bánh đồng xu + 10 kẹo mút = 140 nghìn đồng
Ta có sơ đồ
4 bánh đồng xu + 10 kẹo mút = 140 nghìn
−
4 bánh đồng xu + 3 kẹo mút = 126 nghìn

7 kẹo mút = 140 – 126 = 14 nghìn

1 kẹo mút = 14 : 7 = 2 nghìn
Theo sơ đồ, một kẹo mút mua với giá tiền là 2 nghìn đồng.
Ba kẹo mút cần mua với số tiền là: 2 x 3 = 6 (nghìn đồng)
Bốn bánh đồng xu cần mua với số tiền là : 126 – 6 = 120 (nghìn đồng)
Giá tiền của một bánh đồng xu là : 120 : 4 = 30 (nghìn đồng)
Đáp số: bánh đồng xu: 30 nghìn đ; kẹo mút: 2 nghìn đ.
Luyện tập

Bài 1. Mẹ bận nên Tom đi chợ mua hoa quả giúp mẹ hai ngày liên tiếp. Ngày đầu
Tom mua 5 quả cam và 10 quả táo với số tiền 100 nghìn đồng. Ngày thứ hai bạn mua
5 quả cam và 6 quả táo như thế (giá tiền mỗi loại quả không thay đổi so với ngày
đầu) với số tiền 80 nghìn đồng.
Hỏi giá tiền mỗi loại hoa quả là bao nhiêu?
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................

Bài 2. Buổi sáng mẹ đi chợ mua 2 túi đường và 5 túi gạo. Tom cân chúng lên được
26kg. Do người hàng xóm nhờ mua hộ nên buổi chiều mẹ mua thêm 2 túi đường và 3
túi gạo như thế, cân được 16kg.
Hãy tính xem mỗi túi gạo và túi đường tính riêng cân nặng bao nhiêu?
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................

Câu 3. Pi mua 3 lọ mực xanh và 2 lọ mực tím hết 8000 đồng. My mua 6 lọ mực xanh
và 3 lọ mực tím như thế hết 15000 đồng.
Hỏi mỗi loại mực giá bao nhiêu tiền?

.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................

Câu 4. Pi mua 5 quyển vở và 6 cái bút hết 43000 đồng. My mua 7 quyển vở và 18 cái
bút như thế hết 89000 đồng.
Hỏi mỗi loại bút, vở giá bao nhiêu tiền?

.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................

Câu 5*. Ông đi mua bóng về cho các cháu. Hôm qua ông mua 2 quả bóng đá và 3
quả bóng rổ với giá tiền 430 nghìn đồng. Các cháu đông quá nên hôm nay ông mua
thêm 3 quả bóng đá và 2 quả bóng rổ như thế với giá 420 nghìn đồng.
Hỏi mỗi loại bóng giá bao nhiêu tiền?

.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................