You are on page 1of 36

Y%S ,xldfõ kj;u iudc wd¾Ól

o;a;
2022 Y%s ,xld uy nexl= jd¾;dj weiqrsks

2023 wfmdi Wiia fm<

pg. 1 2023 ECON oS.,a, tï chisxy


uqo, yd ñ, uÜgï j, yeisÍu y`ÿkd .ksñka
wd¾Ólfha l%shdldÍ;ajhg nexl= moaO;sh odhl jk
wdldrh úu¾Ykh lrhs'
YS¾Ih w.h
uOH jd¾Isl ck.ykh-^2022& 22181 oyia j,ska
ck>k;ajh j ls 354
o< Wm;a wkqmd;h 1000 lg 12.4
o< urK wkqmd;h 1000lg 8.1
iajNdúl j¾Ok fú.h 5.0
1000lg
<ore urK wkqmd;h 1000lg 7.5
hemSï wkqmd;h 49.4%
.sks ix.=Klh 0.46
ck.yk orso;d o¾Ylh 14.3%
udkj ixj¾Ok o¾Ylh 0.782 – place 73
fi!Nd.H;d o¾Ylh 0.796
Wmf;a os wdhq wfmalaIKh Age 75 .5
idlaIr;djh 93.3 % Male 94.3% Fe 92.3%
.=re YsIH wkqmd;h 20.2
wOHdmkh ioyd rcfha úhou 1.5% ofoaks j,ska

 2022 - fld<U mdßfNda.sl ñ, o¾Ylh 46.4


 2022 cd;sl mdßfNda.sl ñ, o¾Ylh 50.4
 2022 ksIamdolhdf.a ñ, o¾Ylh 74
pg. 2 2023 ECON oS.,a, tï chisxy
 2022 .uH ñ, o¾Ykh$ wdfrdams; ñ, o¾Ylh 48.8
 o< cd;sl wdodhfó wjOuklh 48.8
 2021 -22 udkj ixj¾Ok w.h 0.782 ia:dkh 73

o¾Ylh 2021 2022


uQ¾; ofoaks j¾Okh-ishhg 3.5 - 7.8
mj;akd fj<ofmd, ó, wkqj 17600 24148
ofoaks reí,shk
mj;akd fj<ofmd, ó, wkqj
88.5 77.1
ofoaks wefvdí
mj;akd fj ï wkqj o< cd;sl wd
tal mqoa., ofoaks wefvd 3997 3474
tal mqoa., ocd wd wefvd 3907 3388
úfoaY ks, ixps; wefvdï 3139.2 1897.6
j¾;k .sKqfó fYaIh ofoaks -7.3 -6.4
j,ska
m%d:ól fYaIh-ofoaks -5.7 -3.7
iuia; whjeh fYaIh-iDK -11.7 -10.2
uOHu rcfha Kh-ofoaks 100.1 113.8
jd¾Isl idudkH WoaOukh 6.0 46.4
f.da,Sh wd¾:sl j¾Okh 6.2% 3.2%

pg. 3 2023 ECON oS.,a, tï chisxy


 rdcH wdodhu o'foa'ks' j,ska
Ys¾Ih 2021 2022
1. nÿ wdodhu 7.4 7.3
 wdodhï nÿ 1.7 2.2
 tl;= l< w.h u;nÿ 1.8 1.9
 ksIamdok nÿ $iqrd nÿ 1.7 1.4
 jrdh .=jkaf;dg nÿ 0.9 0.7
 wdkhk nÿ 0.4 0.7
 wfkl=;a nÿ 0.9 0.7
2- nÿ fkdjk wdodhu 0.9 0.9
uq,q wdodhu 8.3 8.2
 Y%S ,xldfõ rdcH wdodhfï ixhq;h
s ^uq¿ wdodhfuka&
YS¾Ih 2021 2022
1. ksIamdok nÿ 17.5%
2. tl;= l< w.h u; nÿ 23.4%
3. wdodhï nÿ 27.0%
4. wdkhk nÿ 2.5%
5. jrdh .=jka f;dgnÿ 9.1%
6. wfkl=;a nÿ 9.1%
nÿ wdodhu 88.5%
nÿ fkdjk wdodhu
11.5%
tl;=j
100%

pg. 4 2023 ECON oS.,a, tï chisxy


 Y%S ,xldfõ j¾;k úhoï ixhq;h
s ^uq¿ úhoñka&
YS¾Ih
2021 2022
1. fmd<S f.ùï 38.2] 44.5%
2. jegqma yd fõ;k 30.8] 27.2%
3. l=gqïn wxYh fj; mejreï- 21 .2] 20.4%
4. rdcH wdh;k yd ixia:d fj; 3.2] 2.7%
mejreï
5. wfkl=;a 6.1] 5.2%
tl;=j 100] 100

nÿ fkdjk wdodhu 2021 2022


1. .dia;= yd whlsÍï 2 .9] 4.5%
2. ,dN yd ,dNdxY 2. 1] 1.4%
3. fmd<S wdodhu 0. 8] 0.7%
4. wfkl=;a 5. 1] 4.9%
5. tl;=j 10 .9] 11.5%

uE;ld,Sk Y%S ,xldfõ uq¿ rdcH úhofï ixhq;sh


^o'foa'ks' wkqj&
YS¾Ih ixhq;sh
2021 2022
1. j¾;k úhou 15.6% 14.6%

pg. 5 2023 ECON oS.,a, tï chisxy


i NdKav yd fiajd i`oyd ork úhoï 5.8% 4.7%
ii rdcH Kh fmd<S 6.0% 6.5%
iii j¾;k mejreï 3.9% 3.4%
2. m%d.aOk úhou 4.4% 3.0%
i uQ¾; j;alï w;am;a lr .ekSug ork 2.5% 1.8%
úhou
ii m%d.aOk mejreï 1.9% 1.1%

iii Y=oaO Kh 0 1.0%

tl;=j
20.0% 18.5%

 ld¾hd;aul úhoï wkqj rdcH úhofï ixhq;h


s
YS¾Ih 2022 2022
o'foa'ks' wkqj uq¿ úhofuka
1. idudkH fmdÿ fiajd 2.5% 13.4%
2. iudc fiajd 5.0% 26.7%
3. wd¾Ól fiajd 4.4% 25.4%
4. fmd,S f.ùï 6.5% 34.5%
tl;=j 18.8% 100]

fkdmsh jq foaYsh rdcH Kh WmlrK yd tys ixhq;h


s
rdcH Kh WmlrK 2022
1. NdKavd.dr ì,am;a 27.4
2. NdKavd.dr ne`ÿïlr 57.9

pg. 6 2023 ECON oS.,a, tï chisxy


3. remsh,a -
4. Y%S ,xld ixj¾Ok ne`ÿïlr 2.5
5. uy nexl= w;a;sldrï 1.6
6. wfkl=;a 0.9
tl;=j 100

 jHjydr uqo,a j¾.h wkqj uE;ld,Sk ixhq;h


s '
jHjydr uqo,a j¾.h wkqj Kh WmlrK 2021
1. Y%S ,xld remsh,a
2. weußldkq fvd,rh
3. ú'.e'y'
4. cmkA fhka
5. hqfrda
6. fjk;a
tl;=j

 uE;ld,Sk Y%S ,xldfõ whjeh ys.h uQ,Hkh l<


wdldrh ^o'foa'ks wkqj&
YS¾Ih 2022
1' iuia; whjeh ys.h 10.2
1'1' úfoaY uQ,Hkh
1.8
1'2'foaYSh uQ,Hkh
8.4
) fj<`ofmd< Kh .ekSu
nexl= fkdjk
nexl=
pg. 7 2023 ECON oS.,a, tï chisxy
uy nexl=j
jdKsc nexl=
) fj<`ofmd< fkdjk Kh .ekSï

 uE; ld,Sk Y%S ,xldfõ fkdmsh jQ úfoaYSh Kh


ixhq;h
s
fkdmshjQ úfoaY Kh 2020 2021
1. iykodhS Kh 49] 47 7
) oaù md¾Yùh Kh 25] 23 9
) nyq md¾Yùh Kh 24] 23 8
2. iykodhS fkdjk Kh 51] 52 3
tl;=j 100] 100

 úfoaY Kh ^iajrEm wkqj&

 uE;ld,Sk Y%S ,xldfõ rdcH Kh ixhq;h


s
Ys¾Ih 2021 2022
uq,q rdcH Kh $ofoaks 100.1 113.8
foaYsh Kh $ofoaks 63.1 62.3
úfoaYsh Kh $ofoaks 37.0 51.6
Kh fiajdlrK 163.4 151.5
rcfha wdodhïka

pg. 8 2023 ECON oS.,a, tï chisxy


2022 j¾Ifha iuia: fkdmsh jQ Kh re'ñ'27492031
 Y%S ,xldfõ wmkhk fj<`o ÈYdj
rg 2022
1. we't' ckmoh 25
2. tlai;a rdcOdksh 7
3. bkaÈhdj
7
4. c¾uksh
6
5. ueofmrÈ.
9
6. hqfrdamd ix.uh
18
7. wdishdj yd fjk;a
tl;=j

 wdkhk fj<`o ÈYdj


rg 2022
1. bkaÈhdj 26]
2. Ökh 18]
3. hqfrdamd ix.uh 7]
4. tlai;a wrdì tó¾ rdcHh 07]
5. isx.mamQrej -
6. ueofmrÈ. 4

7. wdishdj yd fjk;a

pg. 9 2023 ECON oS.,a, tï chisxy


Y%S ,xldfõ wmkhk ixhq;h
s
YS¾Ih 1977 2021 2022
1. lDIs wmkhk 79] 21'8] 19.6
) f;a 10 6] 9.6
) fmd,a
) l=¨nvq
2. ld¾ñl wmkhk 14] 77 6] 79.8
) frÈms<s yd we`ÿï 43 5] 45.4
) rn¾ ksIamdok 8 4] 7.5
) Lksc f;,a
3. Lkscuh yd fjk;a 7] 0'3]
0.4
tl;=j 100] 100]

wdkhk NdKav 1977 2021 2022


1. mdßfNda.l
s NdKav 42] 18 6] 15.4
2. wka;¾ NdKav 45] 59 6] 68
) bkaOk 18 1]
26.8
) frÈms<s yd WmlrK 14 9]
3. wdfhdack NdKav 12] 21 6]
1] 16.6
4. j¾. fkdl< wdkhk 0'7] 0.05
tl;=j 100] 100]

pg. 10 2023 ECON oS.,a, tï chisxy


wdfhdack yd b;=reó wkqmd;h ofoaks j,ska -2022
Ys¾Ih ishhg
wdfhdack wkqmd;h 34.4
foaYsh b;=reó wkqmd;h 25
cd;sl b;=reó wkqmd;h 33.1

id¾j wd¾:sl l%h


s dldrs;ajh
ixj¾Okfha úúO;ajh ú.%y lrñka ;srir ixj¾Okhg
odhl ùu'
 uE;ld,Sk Y%S ,xldfõ uq'o'foa'ks j¾Okh$ wd'jD'wkq
j¾Ih uq'o'foa'ks
2001 -1'5]
2014 4'9]
2015 4'8]
2016 4'4]
2017 3'1]
2019 2 3%
2020 -3 6
2021 37
2022
-7.8

miq .sh jir 10 ;=< Y%s ,xldfú idudkH wd¾:sl j¾Okh


4.07
pg. 11 2023 ECON oS.,a, tï chisxy
 tal mqoa., uq'o'foa'ks'$ m%;Y
s S¾I uq'o'foa'ks
j¾Ih tal mqoa., o'foa'ks ^we'fvd& remsh,a
2016 3857 561560
2017 4065 619729
2018 4079 662949
2020 3695 685587
2021 3997 758680
2022 3474 1060654

tal mqoa., o< cd;sl wdodhu


j¾Ih remsh,a j,ska wefvd
2020 666285 3591
2021 740328 3907
2022 1060654 3388

 tal mqoa., o< cd;sl wdodhu wkqj f,dalfha rgj,a


j¾. lsÍu fjkia lrkak- 2022 cq,s
wdodhï ldKavh wdodhï mrdih
1-wvq wdodhï ,dNS rgj,a we'fvd'1085 fyda wvq
2-wvq ueÈ wdodhï ,dNS rgj,a 1086 isg 4255
3-by< ueÈ wdodhï ,dNS rgj,a 4256 isg 13205
4-by< wdodhï ,dNs rgj,a 13205 g jeä

pg. 12 2023 ECON oS.,a, tï chisxy


f,dal ixj¾Ok jd¾;djg wkqj f,dalfha tal mqoa.,
wdodhu jeäu rgj,a –U$
rg 2020 ia:dkh 2022 ia:dkh
,laiñn¾.a 107458 1 126426 1
fkda¾fú 90884 2 89089 4
wh¾,ka;h 81297 3 99013 2
iúiá¾,ka;h 80132 4 93719 3
fvkaud¾lh 63880 5
isx.mamQrej - - 72794 5

f,dal ixj¾Ok jd¾;djg wkqj tal mqoa., wdodhu wvqu


rgj,a 2022 U$
rg wefvd
nqrekaos 311
wema>ksia:dkh 373
fidaud,shdj 447
uOHu wm%s 461
fudieïíla 492

 l%h Yla;s iduH wkqj f,dal tal mqoa., wdodhu jeäu


rgj,a US j,ska
rg wdodhu
1. lgd¾ 127 760
104 003
pg. 13 2023 ECON oS.,a, tï chisxy
2. ,laiïn¾.a 95 151
3. vefldagd 87 855
4. isx.mamQrej 76 884

5. nDDkdhs

udkj ixj¾Ok o¾Ylh wkqj f,dalfha rgj,a j¾. lr


±laùu
rgj,a ldKavh o¾Ylfha w.h mrdih
my< udkj ixj¾Okhla iys;
0'549 fyda wvq
rgj,a
uOHu udkj ixj¾Okhla iys;
0'550 - 0'699
rgj,a
by< udkj ixj¾Okhla iys;
0'700 - 0'799
rgj,a
b;d by< udkj ixj¾Okhla iys;
0'800 fyda by<
rgj,a

Y%s ,xldfõ udkj ixj¾Ok w.h 2021- 0.782 ia:dkh 73ls


by, udkj ixj¾Okhla iys; rgls
f,dj by<u udkj ixj¾Okhla iys; rgj,a-2021 HDR
rg udkj ixj¾Ok ,nd.;a ia:dkh
w.h
iaúiags¾,ka;h 0'962 1
fkda¾fú 0'961 2
pg. 14 2023 ECON oS.,a, tï chisxy
whsia,ka;h 0'959 3

 f,dj my<u udkj ixj¾Okhla iys; rgj,a -2021


rg udkj ixj¾Ok w.h ,nd.;a ia:dkh
nqrekaos 0.433 185
ol=Kq iqvdkh 0.433 185
pevs 0.398 187
uOHu wm%sldkq ckrch 0.397 188
khsc¾ 0.394 195

 fi!Nd.H;d o¾Ylfhys idudkH nr ;eíu


Wm o¾Ylh m%;sY;h
1. wd¾Ól yd jHdmdßl mrdih ^30]& wd¾Ól - 20]
jHdmdßl - 10]
2. ck cSú;fha hy meje;au ^4'5]& fi!LH - 20]
wOHdmkh - 20]
3. iudc wd¾Ól há;, myiqlï ^25]& Okh - 5]

 uE;ld,Sk Y%S ,xldfõ fi!Nd.H;d o¾Ylh


2021 os 0.796

pg. 15 2023 ECON oS.,a, tï chisxy


uE;ld,Sk Y%S ,xldfõ È<s`ÿ l=gqïn m%;sY;h fyj;a
ck.yk oßø;d o¾Ylh
wxYh 2009$2010 2012$2013 2019kj.u
kd.ßl 5'3] 2'2] 6]
.%dóh 9'4] 7'6] 15]
j;= 14'7] 10'9] 33 3]
cd;sl oßø;dj 8'9] 6'7] 14 3]

È<s`ÿ l=gqñN m%;sY;h


wdxY%sl È<s`ÿ m%;sY;h
kd.ßl 12 6]
.%dóh 13 1]
j;= 25 8]
Y%S ,xldj 12 6]

 ol=Kq wdishdkq rgj, udkj ixj¾Ok o¾Ylh- 2021


rg udkj ixj¾Ok w.h ,nd.;a ia:dk
Y%S ,xldj 0'782 73
ud,Èjhsk 0'740 95
bkaÈhdj 0'645 131
N+;dkh 0'654 129
nx.,dfoaYh 0'632 133
fkamd,h 0'602 142
mlsia:dkh 0'557 154
we*a.ksi;
a dkh 0'511 169
ol=Kq wdishdj 0'641
pg. 16 2023 ECON oS.,a, tï chisxy
f.da,Sh uÜgu 0'717

 m<d;a wkqj Y%S ,xldfõ ck.yk oßø;dj


m<d; 2012$2013 2016 ^2019 2020
une&
niakdysr 5.7
2'0] 1'7]
uOHu 18.7
6'6] 5'4]
ol=Kq 12.6
7'7] 3'0]
jhU
6'0] 2'7] 11.8
W;=reueo
7'3] 3'3] 11
W!j
15'4] 6'5] 28.3
inr.uqj
8'8] 6'7] 23.1
W;=r
10'9] 7'7]
kef.kysr 23.8
11'0] 7'3]
18.6

 wvqu oßø;djh^5'7& niakdysr m<df;kq;a jeäu


oßø;djh^23 .8& W!j m<df;kq;a jd¾;d fõ'
 ofoaks jeâu odhl;ajh niakdysr 41. 2
 ofoaks wvqu W;=r 3. 5

pg. 17 2023 ECON oS.,a, tï chisxy


Èia;%l
s al wkqj Y%S ,xldfõ ck.yk oßø;djh
Èia;%slalh 2012$2013 2016 2019
fld<U 1'4 0'9 2. 3
.ïmy 2'1 2'0 57
l¿;r 3'1 2'9 12 2
kqjr 6'2 5'5 14 3
ud;f,a 7'8 3'9 19 6
kqjrt<sh 6'6 6'3 26 3
.d,a, 9'9 2'9 13 2
ud;r 7'1 4'4 11 1
yïnkaf;dg 4'9 1'2 13 6
l=reKE., 6'5 2'9 12 5
mq;a;,u 5'1 2'1 10 5
wkqrdOmqrh 7'6 3'8 81
fmdf<dkakrej 6'7 2'2 17
hdmkh 8'3 7'7 25 8
ukakdru 20'1 1'0 80
jõkshdj 3'4 2'0 13 9
uq,;sõ 28'8 12'7 44 5
ls<sfkdÉÑh 12'7 18'2 26 4
uvl,mqj 19'4 11'3 20 8
wïmdr 5'4 2'6 17 2
;%sl=Kdu,h 9'0 10'0 18 3
nÿ,a, 12'3 6'8 32 2
fudKrd., 20'8 5'8 21
r;akmqr 10'4 6'5 24 9
lE.,a, 6'7 7'1 20 8
pg. 18 2023 ECON oS.,a, tï chisxy
Y%S ,xldj 6'7 4'1 14 3

 wvqu oßø;djh^2 3& niakdysr fld<ôka o jeäu oßø;djh^44 5&


uq,;sú
 m<d;a wkqj Y%S ,xldfõ oßø;d wka;¾ o¾Ylfha yeisÍu
wxYh $ m<d; wka;¾ oßø;d o¾Ylh
Y%S ,xldj 0'6]
kd.ßl 0'3]
.%dóh 0'6]
j;= 1'2]
m<d;a wkqj
niakdysr 0'3]
uOHu 0'9]
ol=K 0'4]
jhU 1'2]
W;=reueo 0'4]
W!j 0'5]
inr.uqj 0'7]
W;=r 1'1]
kef.kysr 1'1]

 cd;sl nyqudk oßø;d w.hka


j¾Ih o¾Ylfha w.h
2003 5'3]
2006$2007 6]
2009$2010 4'7]

pg. 19 2023 ECON oS.,a, tï chisxy


2012$2013 1'9]

 m%dfoaYSh jYfhka nyqudk oßø;d w.hka-2016 kj;u


wdxY%sl 2009$2010 2016 kj;u
kd.ßl 0 0022
0'0141]
.%dóh 00085
0'0173]
j; 00433
0'0460
0.0183
Y%s ,xldj 0.0089

ol=Kq wdishdkq rgj, nyqudk oßø;d o¾Ylfha w.hka


rg o¾Ylfha w.h
Y%S ,xldj 0'021]
N+;dkh 0'119]
ud,Èjhsk 0'180]
bkaÈhdj 0'280]
mdlsia;dkh 0'267]
nx.,dfoaYh 0'292]
fkamd,h 0'315]

 Y%S ,xldfõ l=gqïn wdodhï jHdma;s m%;Y


s ;h
2012$2013 iy 2016
l=gqïN ldKavh 2012$2013 2016
m<uqjk oYulh ^10]& 1'5
fojk oYulh^10]& 3'0

pg. 20 2023 ECON oS.,a, tï chisxy


;=kajk oYulh 4'1
y;rjk oYulh 5'2
miajk oYulh 6'3
yhjk oYulh 7'3
y;ajk oYulh 8'9
wgjk oYulh 10'9
kjjk oYulh 14'9
oyjk oYulh 38

2019 ^ kj;u w.h&j¾Ifha ks,orso;d f¾Ldj wkqj udisl úhou re


6966ls
 uE;ld,Sk Y%S ,xldfõ .sks ix.=Klfha Wm;a;s
j¾Ih .sks ix.=Klfha w.h
2012$2013 0'48
2018 $2019 0'45

 uE;ld,Sk Y%S ,xldfõ m<d;a wkqj o'foa'ks odhl;ajh


m<d; 2012$2013 2019
niakdysr 39'9] 39'1]
uOHu 10'6] 11 5]
W;=r 4'1] 4'7]
kef.kysr 5'7] 5'7]
ol=K 10'1] 9 9]
jhU 10'6] 10'7]
W;=reueo 5'9] 5'4]
W!j 5'6] 5'4]
inr.uqj 7'5] 7'6]
pg. 21 2023 ECON oS.,a, tï chisxy
Y%S ,xldj 100] 100]

 Y%S ,xldfõ ck.yk ixhq;h


s
j¾Ih ck.ykh -oyia
2016 21'2
2017 21'4 ^21444&
2020 21'9 ^21919&
2022 22 .18
 uE; j¾Ij, YS% ,xldfú mxpul wmlsrK wkqmd;h
10.6
 Y%S ,xldfõ o< Wm;a wkqmd;h
j¾Ih o< Wm;a wkqmd; ^oyilg&
2017 15'2
2018 15'1
2019 14.6
2020 13 8
2022 12 4

 uE;ld,Sk Y%S ,xldfõ o< urK wkqmd;h


j¾Ih o< urK wkqmd; ^oyilg&

2017 6'5
2018 6'4
2019 6.6
2020 60

pg. 22 2023 ECON oS.,a, tï chisxy


2021 74
2022 81

 Y%S ,xldfõ uE;ld,Sk Y=oaO ixl%uK m%jK;d


j¾Ih Y='i' m%jK;d
2005 1'5
2010 1'1
2017 1'3
2018 1'2
2022 -9 7

 ck.yk j¾Okh
j¾Ih ck.yk j'wkq'
2010 1'0
2017 1'1
2018 1'1
2019 0.6
2020 0 5
2022 01

 Y%S ,xldfõ iajNdúl j¾Okfha ixhq;h


s
j¾Ih ia'j'ix
2005 15'6
2010 15'2
pg. 23 2023 ECON oS.,a, tï chisxy
2020 73
2022 05
 Èia;%l
s l
a uÜgñka Y%S ,xldfõ ck.ykh - 2019
Èia;%slalh ck.ykh ^mqoa' ck>K;ajh
oyia&
fld<U 2448 3621
.ïmy 2417 1802
l¨;r 1284 815
uykqjr 1476 770
ud;f,a 522 267
kqjrt<sh 768 450
.d,a, 1130 699
ud;r 863 680
yïnkaf;dg 661 265
hdmkh 617 664
ukakdru 111 59
jõkshdj 189 102
uq,;sõ 97 40
ls<sfkdÉÑh 129 107
uvl,mqj 575 220
wïmdr 728 172
;%sl=Kdu,h 426 168
l=reKE., 1719 372
mq;a;,u 832 289
wkqrdOmqrh 937 141
fmdf<dkakrej 440 143

pg. 24 2023 ECON oS.,a, tï chisxy


nÿ,a, 880 311
fudKrd., 496 90
r;akmqr 1171 362
lE.,a, 887 526
iuia; Èjhsk 21803 348
 Y%s ,xldfú ck.ykh jeäu fld<T osia;%l
s l
a h jk
w;r wvqu uq,;sú osia;%l
s l
a fha h
 jeäu ck.ykhla we;s Èia;%l
s l
a 5
Èia;%slalh ck.ykh
fld<U 2448
.ïmy 2417
l=reKE., 1719
uykqjr 1476
l¨;r 1284

 wvqu ck.ykhla we;s Èia;%l


s l
a 5
Èia;%slalh ck.ykh
uq,;sõ 97
ukakdru 111
ls<sfkdÉÑh 129
jõkshdj 189
fmdf<dkakrej 426

pg. 25 2023 ECON oS.,a, tï chisxy


 jeäu ck >K;ajhla we;s Èia;%l
s l
a
Èia;%slalh ck>K;ajh
fld<U 3621
.ïmy 1802
l¨;r 815
uykqjr 770
.d,a, 699
m<d;a uágñka ck.ykh ^oyia& iy ck >k;ajh
m<d; 2020 2022
ck.ykh >k;ajh ck.ykh >k;ajh
niakdysr 6165 1716 6209 2728
uOHu 2781 499 2812 504
ol=K 2669 496 2702 502
W;=r 1152 139 1173 141
kef.kysr 1746 187 1788 191
jhT 2563 341 2592 345
W ueo 1386 142 1406 144
W!j 1387 166 1408 169
inr.uqj 2070 421 2091 425
tl;=j 21919 351 22181 354

pg. 26 2023 ECON oS.,a, tï chisxy


 wvqu ck>K;ajhla we;s Èia;%l
s l
a
Èia;%slalh ck>K;ajh
uq,;sõ 40
ukakdru 59
fudKrd., 90
jõkshdj 102
ls<sfkdÉÑh 107
 jhia ldKav wkqj Y%S ,xldfõ m%lafIams; ck.ykh
j¾Ih <ud jev lrk jhfia jeäysá
ck.ykh ck.ykh ck.ykh
1981 35'3 58'1 6'6
2001 26'3 64'5 9'2
2011 22'8 64'7 12'5
2021 19'4 63'8 16'7
2031 16'1 63'2 20'7
2041 15'2 60 24'8
2051 14'9 56'2 28'8
2061 14'4 54'3 31'3
2071 14'8 52'0 33'3
2071 15'1 51 33'9

 Y%S ,xldfõ úhm;a ùfï o¾Ylh 1971$2071


j¾Ih úhm;aùfï o¾Ylh
1971 16'1
1981 18'7
2001 35'2

pg. 27 2023 ECON oS.,a, tï chisxy


2011 54'8
2021 86'0
2031 128'9
2041 163'3
2051 193'1
2061 217'1
2071 225'5

 Y%S ,xldfõ hemqï wkqmd;slfha ixhq;sh


j¾Ih <ud hemqï jeäysá hemqï uq¿ hemqï
1981 60'7] 11'4] 72'1]
2001 40'7] 14] 54'7]
2011 35] 49] 67]
2021 30] 26] 56]

 uE;ld,Sk Y%S ,xldfõ Wmf;a § wdhq wfmalaIdj wjq 75. 5


 Y%s ,xldj my< ueos wdodhï ldkavfha isg by, ueos wdodhï,dNs
rgla njg m;aõug jir 21la .; õh
 idlaIr;djh 2022 - 93.3% thska
 s 94.3%
msrï
 ia;s% 92.3%

 uE; ld,Sk Y%S ,xldfõ fiajd úhql;


a sfha ixhq;h
s 2020
j¾Ih ixhq;sh
1990 15'9
2015 4'6

pg. 28 2023 ECON oS.,a, tï chisxy


2016 4'4
2017 4'2
2018 4'4
2019 4.8
2020 55
2021 51
2022
47

Y%S ,xldfõ fiajd úhqla;f


s ha iajrEmh wkqj ixhq;h
s - 2020
j¾Ih 2021 2020
iuia; fiajd õhqla;sh 5.1 4.7

1. ia;%S mqreI wkqj


) mqreI 3.7 3.7
) ia;%S 7.9 6.5
2. jhia ldKav wkqj
) w'jq ^15-19& 26.
) w'jq ^20-21& 26.5 22.8
) w'jq ^25-29&
11.
) w'jq ^30-39&
3.1
) w'jq ^40 yd jeä&
1.2

3. wOHdmk uÜgï
) 5 fY%aKsh olajd
) 6-10 fY%aKs olajd 3.3
) w'fmd'i' id$fm olajd
6.5
) w'fmd'i' W$fm olajd
9.1 7.8
pg. 29 2023 ECON oS.,a, tï chisxy
 Y%S ,xldfõ fiajd kshql;
a f
s ha iajrEmh wkqj ixhq;h
s -
2020
j¾Ih ixLHdj 2018 -]
rdcH wxYfha fiajlhska 1178708 14'5
fm!oa.,sl wxYfha fiajlhska 43'4
3555323
fiajHhka 2'8
247470
iajhx /lshdj, kshq;=jka 42'3
f.ùula fkd,o mjqf,a
2571023 7'2
fiajlhka 655655
tl;=j 8208179 100

fldfrdakd j,ska jeâu n,mEu iajhx /lshd lafIa;%hg


 wd¾Ólfha l%h
s dldÍ;ajh fiajd kshqla;sh- wd¾Ól
jHqyh wkqj ixhq;sh 2020$22
YS¾Ih 2020 2021 2022
1. lDIsl¾uh 27 1] 27.3 26 .5
2. ld¾ñl 26 9] 26 26.5
3. fiajd 46 ] 46.7
47
100] 100 100

pg. 30 2023 ECON oS.,a, tï chisxy


 Y%S ,xldfõ úfoaY fiajd kshql;
a sh 2022
úfoaY fiajd kshqla;s 2020 2022
iajrEm
1. ia;%S mqreI wkqj
) mqreI 60 4 60 1
) ia;%S 39 6 39 9
2. Y%u ldKav wkqj
) jD;a;Sh 55 46
) ,smslre 46 39
) uOHu 28 26
) mqyqKq Y%ñlhka 31 1 29 8
) w¾O mqyqKq Y%ñlhka 14 19
) fkdmqyqKq Y%ñlhka 26 1 33 9
) .Dy fiajl 28 6 23 8
 jeâu õfoaY /lshd ioyd msg;aj hdu lgd¾ tlai;a wrdí
tï¾ iy l=fjgs rdcH ioydh

Y%s ,xldjg jeâu ixpdrl meïKsu bkaoshdfjks

 l¾udka; uQ,h wkqj o'foa'ks' odhl;ajh


wd¾Ól lghq;= 2020 2021 2022
lDIsl¾uh" jk j.d yd ëjr 7 1] 7 3] 75
lghq;=
ld¾ñl 25 5] 30 2] 27 5
fiajd 58 7] 56 9] 60 5

pg. 31 2023 ECON oS.,a, tï chisxy


Y%S ,xldfõ wd¾Ól jHqyh yd m%;m
s ;a;s ms<sn`oj
;=,kd;aulj úYaf,aIKh lsÍu'

 Y%ufha M<odhs;djh jeä lrk ,o mehla i`oyd


Ys¾Ih 2021 2022
lDIsl¾uh 175.64 RS 243.94
l¾udka; 598.78 RS 759.80
fiajd 734.94 RS 839.85
idudkH jevlrk 768.08 RS 686.57
mehla ioyd

2025 i`oyd ixpdrl ±lau


 Wmdh ud¾. iïnKaO we;=<;a lreKq
 2020 jk úg jd¾Isl bmhSï m%udKh 7 US by<
hhs'
 ixpdrl l¾udka;fha /lshd wjia:d 600000 ,nd
§u'
 ixpdrlfhl=f.a idudkH ffoksl w.h 210 US
by< kexùu'

 BRICS rgj,a n%is,h reishdj bkaoshdj pskh


ol=Kq wm%sldj^ke.stk fj<ofmd, wd¾:slhla
iys; rgj,a &

pg. 32 2023 ECON oS.,a, tï chisxy


wdh;ksl wxY wkqj iuia; tl;= l< w.h m%;sY;l
odhl;ajh ^ksujqï m%fõYh&
wxYh 2021 2019
u,H fkdjk wxYh 35 35.4
uq,H wxYh 6.8 5.5
rdcH wxYh 10.2 10.2
.Dy tall
,dN fkd,nd .Dy tallhkag 48 48.8
fiaiw
jeâu odhl;ajh ,dN fkd,nd .Dy tallhkag fiajd
imhk wxYh fõ
ck.ykh Y%u n,ldh iy Y%u n,ld iyNd.s;j
a h

Ys¾Ih 2021 2022


l=gqïN ck.ykh - oyia 17134 17162
Y%u n,ldh - oyia 8553 8547
Y%u n,ld iyNd.s;aj wkqmd;h 49 6 49 8
mqreI 71 70 5
ia;%s 31 8
32 1
ueos jir ck.ykh 22156 22181

ol=Kq wdishdfú ofoaks j¾Okh -2021


rg ofoaks j¾Okh - ia:dkh
ishhg
nx.,dfoaYh 7.3 1
bkaoshdj 7.2 2
pg. 33 2023 ECON oS.,a, tï chisxy
fkamd,h 6.5 3
N+;dkh 5.9 4
ud,osjhsk 5.6 5
Y%s ,xldj 3.5 6
wema>ksia:dkh 3.5 7
mdlsia:dkh 3.0 8
ta wkqj nx.,dfoaYh ol=Kq wdisdhdfú jeäu ofoaksfú Y%s
,xldj 6 jk ia:dkh
f.da,sh ;r.ldrs;j
a o¾Ylh
rg ia:dkh o¾Ylh
iúiag¾,ka;h 1 5.81
isx.mamqrej 2 5.72
wetc 3 5.70
fko¾,ka;h 4 5.56
Y%s ,xldj 89 4.19

jHdmdr lsrsfó myiqj fmkajk o¾Ylh


rg ia:dkh
kjis,ka;h 1
isx.mamqrej 2
fvkaud¾lh 3
Y%s ,xldj 99

.s.a wd¾:slh

 fiajd fhdaclhd iy fiajd odhlhd w;r iïm%odhsl fiajd ieleiaug


fjkiaj Y%u fj<ofmdf,a ksoyia Y%ïlhska fyda iajdêk
fldka;%d;alrejka nyq,j isák wd¾:slhls
Wod – jdydk l=,s moku u; Nõ;h mqo. a ,hl=f.ka mqo.
s ,hl=g kjd;eka
myiqlï iemhsu

pg. 34 2023 ECON oS.,a, tï chisxy


.s.a wd¾:sl lghq;=j, ksr;õug fya;=
 /lshdj fidhk w;r;=r bmhsu
 ;uka leu;s fõ,djl jev lsru s g yelsõu
 /lshdj iy fm!oa.,sl csõ;h iu;=,s;j mj;ajd f.k hdyelsõu
 w;sf¾l wdodhï ud¾.hla jYfhka fhdod.; yelsõu
.s.a wd¾:sl lghq;= cd;sl .sKqïj, igyka fkdõfuka õfõpkhg ,laj
we;

ueos wdodhó W.=f,ka óosu ioyd wOHdmk m%;sixialrK


 udkj m%d.aOkh
 ksmkq ;d j¾Okh
 m%d:ól oaú;sl wOHdmk oshqKqj
 wOHdmkh yd ;dlaIkh

 2020 j¾Ifha Y%s ,xldfú ú/lshdj wvqu osia;%slalh


;%sl=Kdu,h jeäu ud;r

 ÿIK ixcdkk o¾Ylh wkqj 2020 j¾Ifha Y%s ,xldj


94 ia:dkh fú

 jHdmdr lrf.khdfñ o¾Ylh wkqj Y%s ,xldj 99 jk


ia:dkh iy tys w.h 61.8
kj uy nexl= mk; wkqj wruqKq

 foaYsh ï, ia:dhs;djh mj;ajdf.k hdu

fuu.ska wkd.;fha wvq yd ia:dhs WoaOukhla mj;ajd f.khdug uy


nexl=j lemú isgs

fuh uy nexl=fú m%Odk wruqK fú

 Y%s ,xldjg jeäu ixpdrlhska meïfkK rg bkaoshdj fú

pg. 35 2023 ECON oS.,a, tï chisxy


pg. 36 2023 ECON oS.,a, tï chisxy

You might also like