You are on page 1of 194

YS% ,xldfõ wdr®:ßl yd

iudc ixLHdk

2018

YS% ,xld uy nexl=j


YS% ,xldfõ wdr®:ßl yd
iudc ixLHdk

2018

YS% ,xld uy nexl=j


ii

YS% ,xld uy nexl=j


ixLHdk fomdr®;fïka;=j

≥rl:kh : 2477377
µelai
a : 2477728
B-fï,a : dst@cbsl.lk
wka;r®cd,h : http://www.cbsl.gov.lk

XL fjΩu
ISSN 1391 - 3611
ISBN 978 - 955 - 575 - 370 - 8

2018 cQ,s

ñ, : re' 300/-

uynexl= uqøKd,h" fkd' 58" YS% chjr®Okmqr udj;" rdc.s˙h" YS% ,xldj ys uqøKh lrk ,≥j
YS% ,xld uy nexl=j" ixLHdk fomdr®;fïka;=j" fkd' 30" ckdêm;s udj;" f ld<U 01" YS% ,xldj u.ska
m%ldYhg m;a lrk ,°'
iii

mgqk

1 uQ,sl iudc wdr®:ßl or®Yl 4 cd;sl .sKqï

uQ,sl f;dr;=re – YS% ,xldj 1 4.1 cd;sl .sKqï ms<sn| idrdxYh 27

1.1 uQr®; wxYh 2 4.2 o'foa'ks'" o'cd'wd' yd wjOuklh


^idOl úhoï ñ, wkqj& 1970 – 2017 28
1.2 lDIslr®uh iy lr®udka; 3
4.3 ia:djr ñ, wkqj o< foaYSh ksIamd†;h
1.3 ñ, yd jegqm
a 4 1970 – 2017 29
1.4 há;, myiqlï 4 4.4 mj;akd fj<|fmd< ñ, wkqj o< foaYSh ksIamd†;h
1.5 úfoaYSh wxYh 5 1970 – 2017 30

1.6 uqo,a iy fmd,S wkqmd; 6 4.5 lr®udka; uQ,h wkqj o< foaYSh ksIamd†;h
(2010 ia:djr ñ, wkqj& 31
1.7 uQ,H iy m%d.aOk fjf<|fmd< 7
4.6 lr®udka; uQ,h wkqj o< foaYSh ksIamd†;h
1.8 rdcH uQ,H 8 ^mj;akd fj<|fmd< ñ, wkqj& 32
1.9 uQ,H wdh;k 8 4.7 mj;akd fj<|fmd< ñ, wkqj o'foa'ks' ixhq;sh 33
f;dard.;a iudc-wdr®:ßl or®Yl 4.8 wdfhdack iy b;=reï
– m%ia:druh rEmigyka 9 ^mj;akd fjf<|fmd< ñ, wkqj& 34
4.9 ldr®;=uh jYfhka o'foa'ks' weia;fïka;=
2 foaY.=Kh ^2010 ia:djr ñ, wkqj& 34
2.1 uOHkHh WIaK;ajh 11 4.10 iuia; b,aÆu 35
2.2 jr®Idm;kh iy jeis †k 4.11 lr®udka; uQ,h wkqj m<d;a o< foaYSh ksIamd†;h
– n,d.dr wdYs%; c,dOdr m%foaY 11 ^mj;akd fj<|fmd< ñ, wkqj& 36
2.3 jr®Idm;kh iy jeis †k 4.12 lr®udka; uQ,h wkqj m<d;a o< foaYSh ksIamd†;h
– f;dard.;a uOHia:dk 12 ^mj;akd fj<|fmd< ñ, wkqj& – 2015 37
2.4 wdr®ø;djh 13 4.13 lr®udka; uQ,h wkqj m<d;a o< foaYSh ksIamd†;h
^mj;akd fj<|fmd< ñ, wkqj& – 2016 39
3 ck.ykh yd Y%u n,ldh
5 lDIslr®uh
3.1 †ia;s%lalh iy wxYh wkqj ck.ykh
– 2001 iy 2012 14 5.1 f;a 41
3.2 wd.u iy ckjr®.h wkqj ck.ykh 5.2 rnr® 42
– ix.Kk jr®I 14
5.3 fmd,a 43
3.3 †ia;s%lalh" wd.u iy ckjr®.h wkqj ck.ykh
5.4 iqΩ wmkhk fnda. 44
– 2012 ix.Kkh 15
5.5 ù 45
3.4 jhia ldKavh wkqj ue† jir ck.ykh 15
5.6 w;sfr®l wdydr fnda. 46
3.5 m<d; iy †ia;s%lalh wkqj ue† jir ck.ykh 16
5.7 m<d; wkqj m%Odk fnda. 47
3.6 ck >k;ajh 17
5.8 lDIsldr®ñl fnda. – M,∞j" f.dúfmd< ñ, iy
3.7 „j ixLHd;s 17
j.d ms˙jeh – 2016 48
3.8 †ia;s%lalh wkqj o< Wm;a iy urK wkqmd;sl 18
5.9 lDIsldr®ñl fnda. – M,∞j" f.dúfmd< ñ, iy
3.9 Y%u n,ldh 19 j.d ms˙jeh – 2017 49
3.10 fiajd kshqla;sh 20 5.10 ëjr iy mY= iïm;a 50
3.11 fiajd úhqla;sh 21 5.11 †ia;s%lalh wkqj foaYSh mY= iïm;a ixLHdf,aLk
3.12 rdcH wxYfha fiajd kshqla;sh 22 – 2016 51

3.13 úfoaY /lshd i|yd ixl%uKhka 23 5.12 †ia;s%lalh wkqj foaYSh mY= iïm;a ixLHdf,aLk
– 2017 51
3.14 úfoaY /lshd i|yd kslau hEï" rgj,a wkqj 24
5.13 mY= iïm;a iy l=l=Ω" ;drd wd° i;=ka
3.15 ksmqK;djh" jhia ldKavh iy ia;S%$mqreI Ndjh – idudkH ksIamdol ñ, – 2016 52
wkqj úfoaY /lshd i|yd kslau hEï 25
5.14 mY= iïm;a iy l=l=Ω" ;drd wd° i;=ka
3.16 †ia;s%lalh" m<d; iy ia;S%$mqreI Ndjh wkqj úfoaY – idudkH ksIamdol ñ, – 2017 52
/lshd i|yd kslau hEï 26
^iïnkaOhs'''&
iv

mgqk

5.15 m<d; wkqj u;aiH ksIamdokh 53 7.13 mämd,l iNdj, fiajlhskaf.a


wju jegqma m%udK or®Yl 78
5.16 Ndú;dfõ fhfok ëjr hd;%d(
m<d; iy jr®.h wkqj 53 7.14 rdcH wxYfha jegqma m%udK or®Yl 79
5.17 j.d Kh – m%;suQ,H Kh fhdackd l%u 54 7.15 wúêu;a fm!oa.,sl wxYfha fiajlhskaf.a
wju jegqma m%udK or®Yl 80
5.18 jeú,s wxYh – ñksia n,h" N+ñ m%udKh"
ksIamdokh iy M,∞j 55 7.16 uqΩ †jhsfkys wúêu;a fm!oa.,sl wxYfha
idudkH ffoksl jegqma – 2016 80
5.19 uyje,s jHdmdrh hgf;a m†xÑ ls¯ï iy
j.d lrk ,o ìï m%udKh 56 7.17 uqΩ †jhsfkys wúêu;a fm!oa.,sl wxYfha
idudkH ffoksl jegqma – 2017 81
6 lr®udka; 7.18 b†ls¯ï wxYfha ms˙jeh or®Yl 82

6.1 iSks 57
8 úfoaY fjf<| iy uQ,H
6.2 ls˙ yd ls˙ ksIamdok 57
8.1 úfoaY fjf<πfï idrdxYh 83
6.3 fr†ms<
s 58
8.2 f;dard.;a wmkhk 84
6.4 Lksc f;,a 59
8.3 f;dard.;a wdkhk 84
6.5 Lksc 59
8.4 m%Odk wdkhk NdKav jr®. 85
6.6 isfuka;
s 60
8.5 wmkhk fjf<| †Ydj 86
6.7 ú≥,s n,h 60
8.6 wdkhk fjf<| †Ydj 87
6.8 ú≥,s n,d.drj, iïmQr®K W;amdokh
– 2016 iy 2017 61 8.7 uy nexl=fõ fjf<| or®Yl – jákdlu 88
6.9 m<d; wkqj ú≥,sh úl=Kqï 62 8.8 uy nexl=fõ fjf<| or®Yl – m˙udj 88
6.10 c,h – m<d; wkqj md˙fNda.slhka" 8.9 uy nexl=fõ fjf<| or®Yl – tall jákdlu 89
m˙fNdackh yd wd∞hu 63
8.10 jr®I wjidkfha ° úksuh wkqmd;sl 89
6.11 wdfhdack uKav,fha jHjidhlhka 65
8.11 f.jqï ;=,kh 90

7 ñ, iy jegqma 8.12 úfoaY fiajd kshqla;slhskaf.a fm%aIK 93


8.13 ixpdrl wxYh 94
7.1 md˙fNda.sl ñ, or®Yl 66
8.14 úfoaYSh Kh iy úfoaYSh Kh fiajdlrK f.ùï 95
7.2 md˙fNda.sl ñ, or®Yl
– cd;sl md˙fNda.sl ñ, or®Ylh 67
9 uqo,a iy m%d.aOk fjf<|fmd<
7.3 ksIamdolhdf.a ñ, or®Ylh 67
9.1 ixÑ; uqo,a 96
7.4 f ld<U md˙fNda.slhkaf.a ñ, or®Ylh
(1952=100) 68 9.2 uqo,a iemhqu 97
7.5 f;dard.;a md˙fNda.sl øjH lsysmhl 9.3 taldnoaO mqΩ,a uqo,a iemhqu (M2b) 98
idudkH is,a,r ñ, .Kka 69 9.4 fmd,S wkqmd;sl 99
7.6 f;dard.;a wdydr øjH lsysmhl 9.5 rdcH Kh fjf<|fmd< 100
m<d; wkqj is,a,r ñ, .Kka 71
9.6 f ldgia fjf<|fmd< or®Yl 101
7.7 f;dard.;a NdKav lsysmhl ksIamdok ñ, .Kka 72
9.7 jHdmd˙l wxYfha f ldgia fjf<| or®Yl 102
7.8 f;dard.;a wdydr øjH lsysmhl
m<d; wkqj is,a,r ñ, .Kka 73 9.8 m%Odk iud.ï i|yd fldgia fjf<| or®Yl 106

7.9 f;dard.;a †ia;%slal lsysmhl f;dard.;a wdydr 9.9 f ldgia ksl=;a ls¯ï 108
øjHj, is,a,r ñ, .Kka – 2016 74
7.10 f;dard.;a †ia;%slal lsysmhl f;dard.;a wdydr 10 rdcH uQ,H lghq;=
øjHj, is,a,r ñ, .Kka – 2017 75
10.1 rdcH uQ,H fufyhqïj, idrdxYh 109
7.11 kdñl jegqma m%udK or®Yl 1965 – 2017 76
10.2 mqkrdjr®;k úhoïj, ls%hdld¯;ajh
7.12 f;dard.;a ls%hdldrlï lsysmhl ms<sn| jQ jr®.SlrKh 110
idudkH ffoksl jegqma 77

^iïnkaOhs'''&
v

mgqk

10.3 m%d.aOk úhou iy Kh °ïj, ls%hdld¯;ajh 13.4 o˙ø;djh" wxYh" m<d; iy †ia;s%lalh wkqj
ms<sn| jQ jr®.SlrKh 110 tal mqoa., ffoksl Yla;s m˙fNdackh
– 2012/13 iy 2016 135
10.4 rdcH wd∞hu 111
13.5 ksjdi ;;aFjh iy l,amj;akd NdKavj, whs;sh
10.5 rdcH foaYSh Kh 112
– 2009/10, 2012/13 iy 2016 136
10.6 rdcH úfoaYSh Kh 113
13.6 wxYh wkqj uQ,sl iudc wdr®:ßl or®Yl
10.7 m<d;a iNdj, wd∞hu iy úhou 114 – 2009/10, 2012/13 iy 2016 139
13.7 idudkH wOHdmkh 142
11 nexl= iy uQ,H wdh;k
13.8 m<d; iy †ia;s%lalh wkqj .=rejreka iy
11.1 uy nexl=fõ j;alï iy j.lSï 115 YsIH ixLHdj 143

11.2 jd◊c nexl=j, f;dard.;a iqúfYaIS uQ,H is≥ùï 116 13.9 YsIH ixLHdj wkqj rcfha mdi,a 144

11.3 jd◊c nexl=j, j;alï iy j.lSï 117 13.10


m;aùfï jr®.SlrKhg wkqj
rcfha mdi,a .=rejreka 146
11.4 ;ekam;= /ials¯u ^;ekam;= jr®.h wkqj& 118
13.11
2017 ° rcfha mdi,aj,g
11.5 ysñlu wkqj jd◊c nexl= ;ekam;= 118 wÆ;ska we;=<;a lr.kakd ,o YsIH ixLHdj 148
11.6 jd◊c nexl= úiska fm!oa.,sl wxYh fj; 13.12
rcfha mdi,a (
,nd≥ka Kh iy w;a;sldrï 119 ldKavh" YsIHhska iy .=rejreka ixLHdj wkqj 149
11.7 m<d; wkqj nexl= YdLd jHdma;sh 120 13.13
wfmalaIlhskaf.a ldr®h idOkh
11.8 †ia;s%lalh wkqj nexl= YdLd iy nexl= >k;ajh 121 – w'fmd'i' ^id$fm& iy w'fmd'i' ^W$fm& 149
11.9 nexl= YdLd cd,h 122 13.14
w'fmd'i' ^id$fm& úNd.h
– mdi,a wh≥ïlrejkaf.a ldr®h idOkh 150
11.10
nexl= fkdjk uQ,H wdh;k 123
13.15
w'fmd'i' ^W$fm& úNd.h
11.11
tall Ndr 124
– mdi,a wh≥ïlrejkaf.a ldr®h idOkh 150
11.12
iuqmldr .%dóh nexl= iy Kh fok iñ;sj,
13.16
úYajúoHd, wOHdmkh 151
idrdxYh 124
13.17
úYajúoHd, wOHdmkh i|yd iq≥iqlï ,enQ"
12 m%jdykh we;=<;a l< iy ,shdm†xÑ l< YsIHhsk
a 152
13.18
m<d; iy †ia;s%lalh wkqj
12.1 udr®. cd,h 125 úYajúoHd,hg we;=<;aùï 153
12.2 m<d; yd †ia;s%lalh wkqj udr®. lsf,daógr 125 13.19
wOHhk Odrdj iy †ia;s%la moku u;
12.3 m<d; wkqj udr®. lsf,daógr 126 úYajúoHd,hg we;=<;aùï 154

12.4 m<d; wkqj fudagr® jdyk 127 13.20


ck jr®.h iy wOHhk Odrdj u;
úYajúoHd,hg we;=<;aùï 156
12.5 fudagr® r: kj ,shdm†xÑ ls¯ï 128
13.21
ldr®ñl úoHd, 157
12.6 YS% ,xld .ukd.uk uKav,h$
m%dfoaYSh nia iud.ï 128 13.22
fi!LH fiajd 158

12.7 YS% ,xld ≥ï˙h fiajh 129 13.23


f;dard.;a rdcH fi!LH fiajl uKav,h 159

12.8 .=jka f iajd : YS%,xlka thdr®,hskai


a 130 13.24
†ia;s%lalh wkqj fi!LH fiajl uKav,h 160

12.9 jrdh f iajd 130 13.25


fi!LH m%pdrK jevigyka wdYs%; ls%hdldrlï 161

12.10
m<d; wkqj f;dard.;a fmd≥ m%jdyk or®Yl 131 13.26
;eme,a f iajdjka 162
13.27
ú≥,s ixfoaY f iajd 163
13 iudc-wdr®:ßl fiajdjka 13.28
ckudOH 163
13.1 YS% ,xldfõ .Dy tall wd∞hï iy úhoï iólaIKh 13.29
nkaOkd.dr /|úhka 164
(HIES) u.ska cd;sl uÜgñka l< fidhd.ekSï 132 13.30
†ia;s%lalh wkqj isrlrejka 165
13.2 f;dard.;a wdydr$wdydr fkdjk øjH i|yd YS% 13.31
isrlrejka ms<sn| f;dard.;a uQ,sl o;a; 166
,xldfõ .Dy tallhl idudkH udisl úhou 133
13.3 wxYh" m<d; iy †ia;s%lalh wkqj
o˙ø;djh ms<sn| or®Ylhka 134

^iïnkaOhs'''&
vi

mgqk

14 YS% ,xldj iy wdishdj


14.1 ck úldYk or®Ylhka ( 14.11
iudc or®Yl (
idla rgj,a 167 f;dard.;a kef.kysr wdishdkq rgj,a 175
14.2 ck úldYk or®Ylhka ( 14.12
jHdmdrhla mj;ajdf.k hdfï fY%a◊.; ls¯ï
f;dard.;a kef.kysr wdishdkq rgj,a 167 – 2018 ( idla rgj,a 176
14.3 cd;sl .sKqï or®Ylhka ( 14.13
jHdmdrhla mj;ajdf.k hdfï fY%a◊.; ls¯ï
idla rgj,a 168 – 2018 ( f;dard.;a kef.kysr wdishdkq rgj,a 176
14.4 cd;sl .sKqï or®Ylhka (
f;dard.;a kef.kysr wdishdkq rgj,a 169 15 f,dal ixLHd igyka
14.5 WoaOukh ( YS% ,xldj iy f;dard.;a rgj,a 170 15.1 f,dal f;a ksIamdokh
14.6 úfoaY fjf<πu iy uQ,H or®Yl ( – N+ñ m%udKh" wmkhk iy wdkhk 177
idla rgj,a 171 15.2 uQr®; o< foaYSh ksIamd†;fha jr®Okhka 179
14.7 úfoaY fjf<πu iy uQ,H or®Yl ( 15.3 md˙fNda.sl ñ, or®Ylfha fjkiaùï 180
f;dard.;a kef.kysr wdishdkq rgj,a 172
15.4 wmkhk 181
14.8 uQ,H iy rdcH uQ,H or®Yl (
idla rgj,a 173 15.5 wdkhk 182

14.9 uQ,H iy rdcH uQ,H or®Yl ( 15.6 udkj ixjr®Ok or®Ylh iy tys Wm or®Yl 183
f;dard.;a kef.kysr wdishdkq rgj,a 174 15.7 udkj ixjr®Ok or®Ylh 184
14.10
iudc or®Yl (
idla rgj,a 175
1

uQ,sl f;dr;=re – YS% ,xldj

j'ls'ó' fyla' oyia wlalr ñ,shk iudc or®Yl


N+ñ m%udKh iïmQr®K 65,610 6,561.0 16.2 udkj ixjr®Ok or®Ylh (2015) –
0.766
wNHka;r c,dY yer 62,705 6,270.5 15.5 (wju 0.0, Wm˙u 1.0)

WIaK;ajh (2017)
my; rg, wju 24.4 ºC Wm˙u 32.0 ºC Wmf;a ° wdhq wfmaCIdj" wjqre≥ (2015) – 75.0
(75.9) ºF (89.6) ºF (idudkHh)

foaY.=Kh Wvrg, wju 16.6 ºC Wm˙u 26.1 ºC


idlaIr;djh^w&, % (2016)
(61.9) ºF (79.0) ºF
idudkHh 93.1
jdr®Isl jr®Idm;kh ^idudkHh& (2017) – 1,757 ñó
ms˙ñ 94.1
.eyekq 92.2
uOH jdr®Isl ck.ykh^wd&^we& (’000) 21,203 (2016) 21,444 (2017)

ck.yk jr®Okh (%) 1.1 (2016) 1.1 (2017)


wdr®:ßl ;;aFjh
uOH jdr®Isl
N+ñ m%udKh ck.yk uQr®; wxYh
m<d; ck.ykh
(j'ls'ó') >k;ajh fjf<| ñ, wkqj o'foa'ks'^wE& re' ì,s' we't'c'fvd' ì,s'
(2017) ’000
2015^b& 10,951 80.6
niakdysr 6,081 3,593 1,692 2016^wd&^b& 11,907 81.8
uOHu 2,722 5,575 488 2017^wd&^b& 13,317 87.4
2,611 5,383 485
ol=Kq tal mqoa., o'foa'ks'^wE& re' we't'c'fvd'
ck.ykh ms<sn| uQ,sl o;a;

W;=re 1,119 8,290 135


2015^b& 552,304 3,842
kef.kysr 1,677 9,361 179
2016^wd&^b& 561,560 3,857
jhU 2,508 7,506 334
2017^wd&^b& 621,026 4,073
W;=re ueo 1,349 9,741 138
W!j 1,349 8,335 162 o'foa'ks' jr®Okh ^uQr®; jYfhka&^wE& %
inr.uqj 2,028 4,921 412 2015^b& 5.0
2016^wd&^b& 4.5
tl;=j 21,444 62,705 342 2017^wd&^b& 3.3
c.y.yk ixhq;sh (2012 ck yd ksjdi ix.Kkh) o'foa'ks' wdxYsl ixhq;sh^wE&" %
lDIs- ldr®ñl fiajd n≥ –
cd;Ska wkqj % wd.u wkqj % ldr®ñl iykdOdr
isxy, 74.9 fn!oaO 70.1 2015^b& 7.7 26.2 56.6 9.4
YS% ,xld fou< 11.2 yska≥ 12.6 2016^wd&^b& 7.1 26.6 56.7 9.6
bka†hdkq fou< 4.1 bia,dï 9.7
2017^wd&^b& 6.8 26.9 56.7 9.6
ls%ia;shdks iy
YS% ,xld uqia,sï 9.3 /lshd úhqla;sh^w&"
frdaudkq lf;da,sl 7.6
fjk;a 0.5
fjk;a 0.0 Y%u n,ldfha % jYfhka
wxYh wkqj % 2015 4.7
jhia ldKav wkqj %
kd.˙l 18.2 2016 4.4
  0 – 14 25.2
.%dóh 77.4 2017 4.2
15 – 59 62.4
j;= 4.4 60 iy Bg jeä 12.4 WoaOukh ( fld'md'ñ'o' ys fjki^B&
^jdr®Isl idudkHh& %
2015 2.2

2015 2016 2017^wd& 2016 4.0
wmkhk ^NdKav" fiajd& re' ì,s' 2,301 2,540 2,915 2017 6.6
we't'c' fvd' ñ,s' 16,943 17,448 19,120 uQ,H wxYh
ixÑ; uqo,a re' ì,s' jr®Okh %
úfoaYSh wxYh

wdkhk ^NdKav" fiajd& re' ì,s' 3,126 3,414 3,873


we't'c' fvd' ñ,s' 23,006 23,442 25,401 2015 673.4 16.5
úfoaY j;alï^W& re' ì,s' 1,345 1,263 1,595 2016 856.1 27.1
we't'c' fvd' ñ,s' 9,337 8,433 10,436 2017^wd& 939.8 9.8
úfoaY Kh re' ì,s' 6,460 6,899 7,922 mgq uqo,a iemhqu (M1) re' ì,s' jr®Okh %
we't'c' fvd' ñ,s' 44,839 46,418 51,824 2015 715.0 16.8
o'foa'ks' ys % f,i 55.7 56.8 59.5 2016 776.6 8.6
2017^wd& 793.3 2.1
úksuh wkqmd;h re'$we't'c'fvd' 135.94 145.60 152.46
  ^idudkHh& re'$ú'.e'ys' 190.16 202.39 211.49 mqΩ,a uqo,a iemhqu (M2) re' ì,s' jr®Okh %
2015 4,057.2 17.2
rdcH uQ,H wxYh

wd∞hï iy m%∞khka re' ì,s' 1,460.9 1,693.6 1,839.6 2016 4,823.6 18.9
2017^wd& 4,823.6 17.5
úhoï iy Y=oaO Kh °ï re' ì,s' 2,290.4 2,333.9 2,573.1
taldnoaO mqΩ,a uqo,a
whjeh ysÛh re' ì,s' -829.5 -640.3 -733.5
  iemhqu (M2b) re' ì,s' jr®Okh %
o'foa'ks' ys % f,i -7.6^W!& -5.4^W!& -5.5^t&
2015 4,565.9 17.8
rdcH Kh re' ì,s' 8,503.2 9,387.3 10,313.0 2016 5,405.6 18.4
o'foa'ks' ys % f,i 77.7^W!& 78.8^W!& 77.4 2017^wd& 6,308.1 16.7
(w) ckf,aLk yd ixLHdf,aLk fomdr®;fïka;=j úiska mj;ajk (wE) ckf,aLk yd ixLHdf,aLk fomdr®;fïka;=j (W) fjf<|fmd< jákdlï wkqj .Kkh lr we;. wdishdkq ksIaldYk ix.ufha
ldr®;=uh Y%u n,ld ióCIKh mokï fldg we;. úiska 2010 mokï jr®Ih hgf;a ksl=;a lrk ,o ,eîï we;=<;a h'
(wd) ;djld,sl. o'foa'ks' weia;fïka;= u; mokï fõ' (W!) ckf,aLk yd ixLHdf,aLk fomdr®;fïka;=j úiska 2018.03.20 †k ksl=;a lrk
(we) 2012 ck yd ksjdi ix.Kkh wjika jdr®;dj mokï fldg we;' (b) ixfYdaê;'
,o 2015 iy 2016 i|yd jQ ixfYdaê; o'foa'ks' weia;fïka;= u; mokï fõ'
(B) fld'md'ñ'o (2013 = 100) u; mokïj we;' (t) ckf,aLk yd ixLHdf,aLk fomdr®;fïka;=j úiska 2018.06.18 †k ksl=;a lrk
,o 2017 i|yd jQ ixfYdaê; o'foa'ks' weia;fïka;= u; mokï fõ'
2
uQ,sl iudc wdr®:ßl or®Yl

ixLHd igyk 1.1

uQr®; wxYh 2009 – 2017

2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017^w&

ck.ykh ms<sn| uQ,sl o;a;


uOH jdr®Isl ck.ykh(wd), ’000 20,476 20,675 20,892 20,425 20,585 20,771^w& 20,966^w& 21,203^w& 21,444^w&
uOH jdr®Isl ck.yk jr®Okh, % 1.1 1.0 1.1 1.0 0.8 0.9^w& 0.9^w& 1.1^w& 1.1^w&
Y%u n,ldh, iyNd.s;aj wkqmd;h %
 ^l=gqïN ck.ykfha % f,i&(we) 48.7^wE& 48.1^wE& 52.9^b& 52.5^b& 53.7^b& 53.2^b& 53.8^b& 53.8^b& 54.1^b&
f iajd úhqla;sh, Y%u n,ldfha % f,i(we) 5.8^wE& 4.9^wE& 4.2^b& 4.0^b& 4.4^b& 4.3^b& 4.7^b& 4.4^b& 4.2^b&
cd;sl .sKqï(B)
o'cd'ks' ^fjf<| ñ,& : re' ì,shk 4,779 6,344 7,147 8,578 9,366 10,125 10,676^W& 11,585^w&^W& 12,961^W&
t'c'fvd' ì,shk 41.6 56.1 64.6 67.2 72.5 77.6 78.5^W& 79.6^w&^W& 85.0^W&
tal mqoa., o'cd'ks'(W!) : re' 233,419 306,839 342,096 419,955 454,993 487,462 509,200^W& 546,408^w&^W& 604,412^W&
t'c'fvd' 2,031 2,714 3,094 3,291 3,524 3,734 3,746^W& 3,753^w&^W& 3,964^W&
o'foa'ks' ^fjf<| ñ,& : re' ì,shk 4,835 6,414 7,219 8,732 9,592 10,361 10,951^W& 11,907^w&^W& 13,317^W&
t'c'fvd' ì,shk 42.1 56.7 65.3 68.4 74.3 79.4 80.6^W& 81.8^w&^W& 87.4^W&
uQr®; o'foa'ks' jr®Okh, % 3.5 8.0^t& 8.4 9.1 3.4 5.0 5.0^W& 4.5^w&^W& 3.3^W&
o'foa'ks' wdxYsl ixhq;sh"
ia:djr ñ, hgf;a" o'foa'ks'ys % f,i(W)
lDIsldr®ñl 12.0 8.5 8.2 7.8 7.8 7.8 7.7^W& 7.1^w&^W& 6.8^W&
ldr®ñl 28.6 26.6 26.9 26.8 27.0 26.9 26.2^W& 26.6^w&^W& 26.9^W&
fiajd 59.3 54.6 54.9 55.9 56.2 56.1 56.6^W& 56.7^w&^W& 56.7^W&
NdKav yd fiajd u; mkjk ,o iykdOdr
  wvq lrk ,o n≥ – 10.2 10.0 9.4 9.0 9.2 9.4^W& 9.6^w&^W& 9.6^W&
úhoï iy b;s˙ls¯ï"
(B)
ia:djr fjf<|fmd< ñ, hgf;a" o'foa'ks' % f,i

m˙fNdackh 82.1 76.9 79.8 72.8 75.4 75.8 76.4^W& 72.4^w&^W& 70.5^W&
  mqoa.,sl m˙fNdackh 64.4 68.5 71.3 65.2 67.6 67.4 67.4^W& 63.8^w&^W& 62.0^W&
  rdcH m˙fNdackh 17.6 8.5 8.6 7.6 7.8 8.4 9.0^W& 8.5^w&^W& 8.5^W&
wdfhdack 24.4 30.4 33.4 39.1 33.2 32.3 31.2^W& 35.0^w&^W& 36.7^W&
foaYSh b;=reï 17.9 23.1 20.2 27.2 24.6 24.2 23.6^W& 27.6^w&^W& 29.5^W&
cd;sl b;=reï 23.7 28.5 26.3 33.3 29.9 29.8 28.8^W& 32.8^w&^W& 34.0^W&

uQ,hka : fr‚iag%dr® fckr,a fomdr®;fïka;=j


(w) ;djld,sl. ckf,aLk yd ixLHdf,aLk fomdr®;fïka;=j
(wd) 2001 ck yd ksjdi ix.Kkh u; mokï jQ o;a; 2011 jr®Ih jk f;la o
2012 ck yd ksjdi ix.Kkh u; mokï jQ o;a; 2012 jr®Ifha isg b†˙hg o
we;=<;a fõ'
(we) 2010 jr®Ih jk f;la l=gqïN ck.ykh f,i wjq' 10 yd Bg jeä mqoa.,hska (W) ixfYdaê;
ie,l+ w;r 2011 isg th wjq' 15 iy Bg jeä mqoa.,hska f,i i,lkq ,nhs' (W!) kj;u ck.yk ixLHd wkqj weia;fïka;= hdj;ald,Sk lr we;'
(wE) kef.kysr m<d; we;=<;a kuq;a W;=re m<d; we;=<;a fkdfõ. ^t& o;a; 2002 mokï jr®Ih fldgf.k we;'
(b) ishÆu †ia;%slal we;=<;ah. igyk ( ckf,aLk yd ixLHdf,aLk fomdr®;fïka;=j úiska 2011 jifr® isg b†˙hg"
(B) 2007 isg 2009 olajd o;a;" ckf,aLk yd ixLHdf,aLk fomdr®;fïka;=j úiska kej; nr ;enQ iy ixfYdaê; Y%u n,ld o;a; fY%a◊hla 2016 cQ,s udifha °
2002 mokï jr®Ih hgf;a ksl=;a lrk ,o weia;fïka;= u; mokïj we;s w;r m%ldYhg m;a lrk ,°'
2010 isg o;a;" 2010 mokï jr®Ih hgf;a ksl=;a lrk ,o o'foa'ks' weia;fïka;=
u; mokï ù we;'

m%Odk wdr®:ßl ls%hdldrlïj, jr®Okh ^ia:djr 2010 ñ,&

8.0

4.0
m%;sY;h

0.0

--4.0
2013 2014 2015 2016 2017

lDIslr®uh lr®udka; fiajd uQr®; o'foa'ks' jr®Okh


3
uQ,sl iudc wdr®:ßl or®Yl

ixLHd igyk 1.2

lDIslr®uh iy lr®udka;

2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017^w&

m%Odk lDIsldr®ñl ksIamdok


ù, fu'fgd' ’000 3,652 4,301 3,894 3,846 4,621 3,381 4,819 4,420 2,383
nqi,a, ñ,shk 175 206 187 184 221 162 231 212 114
f;a, ls'.%E. ñ,shk 291 331 328 328 340 338 329 293 308
rnr®, ls'.%E' ñ,shk 137 153 158 152 130 99 89 79 83
fmd,a, f.ä ñ,shk 2,853 2,584 2,808 2,940 2,513 2,870 3,056 3,011 2,450

lDIsldr®ñl wmkhk, re. ì,shk 210.1 260.6 279.5 297.7 333.9 364.8 337.0 338.7 422.0
f;a 136.2 162.8 164.9 180.4 199.4 212.6 182.1 184.8 233.3
rnr® 11.3 19.6 22.8 15.7 9.2 5.9 3.5 4.8 5.9
fmd,a 18.6 18.7 29.4 26.6 26.5 46.5 47.7 53.3 53.0
wfkl=la lDIsldr®ñl fnda. 43.9 59.5 62.4 75.0 98.8 99.7 103.7 95.9 129.7
lr®udka; Yd,d ksIamdok or®Ylh
  (2010=100)(wd) 86.6 100.0 107.2 108.8 108.3 114.9 125.4 122.0 ,e'fkd'

ldr®ñl wmkhk, re. ì,shk 600.6 688.8 883.8 938.8 1,001.8 1,078.7 1,087.9 1,155.7 1,302.6
fr†ms<s yd weÛΩï 374.6 379.2 463.5 508.6 583.0 643.7 654.8 710.8 767.3
Lksc f;,a ksIamdok 15.4 29.8 61.2 58.9 55.1 44.1 50.5 41.8 66.3
fjk;a ldr®ñl ksIamdok 210.5 279.8 359.1 371.3 363.6 390.9 382.7 403.1 469.0

foaYShj ms˙my≥ l< Lksc f;,a ksIamdok"


  fu'fgd' ’000 1,828 1,589 1,814 1,432 1,526 1,640 1,581 1,624 1,540
fmg%,a 179 158 206 152 144 152 154 166 165
Tfgda ãi,a 485 442 501 411 390 496 510 583 506
N+ñf;,a 83 93 93 75 57 65 75 104 60
±ú f;,a 781 686 779 648 724 641 552 479 431
.=jkahdkd bkaOk 195 126 155 93 125 168 155 148 236
kema;d 105 84 80 71 87 117 135 144 142

wdfhdack uKav,fha lr®udka; – wdfhdack,


  re. ì,shk 774.2 861.1 1,032.6 1,280.8 1,512.0 1,755.7 1,991.8 2,179.8 2,571.4
  f iajdkshqla;sh, ’000 478 426 451 476 483 485 ,e'fkd' ,e'fkd' ,e'fkd'

(w) ;djld,sl. uQ,hka : ckf,aLk yd ixLHdf,aLk fomdr®;fïka;=j


(wd) cd;Hka;r iïu; ldr®ñl jr®.SlrKh ^4 jk ixfYdaOkh& u; mokï ù we;' Y%S ,xld fr®.=j
,e'fkd' - ,eî fkdue; Y%S ,xld Lksc f;,a ixia:dj iy
  wfkl=;a Lksc f;,a wmkhklrejka
igyk ( ldr®ñl ksIamdok or®Ylh (IPI) 2013 jifr® ° lr®udka; Yd,d ksIamdok or®Ylh (FIPI) f,i kïlr we;' cd;sl ue◊la iy iajr®KdNrK wêld˙h
Y%S ,xld uy nexl=j

jeú,s wxYfha ksIamdokh

400 3,250

3,000
300
lsf,da.%Eï ñ,shk

f.ä ñ,shk

2,750

200

2,500

100
2,250

0 2,000
2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

f;a rnr® fmd,a ^ol=Kq wCIh&


4
uQ,sl iudc wdr®:ßl or®Yl

ixLHd igyk 1.3


ñ, yd jegqma

2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017^w&

ñ, or®Yl – jdr®Isl idudkHh


fld<U md˙fNda.slhkaf.a ñ, or®Ylh (2002 = 100)(wd) 206.8 219.1 – – – – – – –
m%;sY;d;aul fjki (%) 3.4 5.9 – – – – – – –
(we)(wE)
fld<U md˙fNda.slhkaf.a ñ, or®Ylh (2006/07 = 100) 133.6 141.9 151.5 162.9 174.2 179.9 181.5 188.3 –
m%;sY;d;aul fjki (%) 3.5 6.2 6.7 7.6 6.9 3.3 0.9 3.7 –
(b)
fld<U md˙fNda.slhkaf.a ñ, or®Ylh (2013 = 100) – – – – – 105.1 107.4 111.7 119.0
m%;sY;d;aul fjki (%) – – – – – – 2.2 4.0 6.6
cd;sl md˙fNda.slhkaf.a ñ, or®Ylh (2013 = 100) – – – – – 105.5 109.5 113.8 122.6
m%;sY;d;aul fjki (%) – – – – – – 3.8 4.0 7.7
ksIamdolhdf.a ñ, or®Ylh (2013 ldr®;=j 4 = 100) – – – – – 101.6 105.3 107.1 125.3
m%;sY;d;aul fjki (%) – – – – – – 3.6 1.7 17.0
o'foa'ks' fha .uH wjOuklh (1996 = 100) 315.8 338.9 351.8 389.9 414.3 426.3 429.1(B) 446.6(w)(B) 483.5(B)
m%;sY;d;aul fjki (%) 5.9 7.3 3.8 10.8 6.2 2.9 0.6(B) 4.1(w)(B) 8.3(B)
b†ls¯ï ms˙jeh or®Ylh (1990 = 100) 456.3 465.9 490.9 550.9 590.4 604.9 621.3 643.4 677.0
m%;sY;d;aul fjki (%) 2.6 2.1 5.4 12.2 7.2 2.5 2.7 3.6 5.2

jegqma m%udK or®Yl – jdr®Isl idudkHh
ishÆ rcfha fiajlhska (2012 = 100) – – – – 106.3 117.5 154.8 160.8 160.8
m%;sY;d;aul fjki (%) – – – – – 10.5 31.7 3.9 0.0
mämd,l iNdj, lïlrejka (1978 foie. = 100) 2,171.4 2,865.3 2,996.1 3,662.0 3,869.2 4,012.2 4,127.1 4,127.9 4,128.6
m%;sY;d;aul fjki (%) 4.9 32.0 4.6 22.2 5.7 3.7 2.9 0.0 0.0
wúêu;a fm!oa.,sl wxYfha fiajlhska (2012 = 100) – – – – 109.8 118.1 126.7 136.7 149.7
m%;sY;d;aul fjki (%) – – – – – 7.6 7.3 7.9 9.5

(w) ;djld,sl ( wE) 2017 cqks udifha isg w;aysgqjk ,°. uQ,hka : ckf,aLk yd ixLHdf,aLk fomdr®;fïka;=j
(wd) 2011 cqks udifha isg w;aysgqjk ,°. (b) 2017 cqks udifha isg fld'md'ñ'o' (2006/07=100) fjkqjg b†ls¯ï mqyqKq iy ixjr®Ok wdh;kh
(we) 2011 cqks udifha isg fld'md'ñ'o' (2002=100) ixfYdaê; fld'md'ñ'o' (2013=100) wdfoaY lr we;' Y%S ,xld uy nexl=j
fjkqjg ixfYdaê; fld'md'ñ'o' (2006/07=100) (B) ixfYdaê;
wdfoaY lr we;'

ixLHd igyk 1.4


há;, myiqlï

2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017^w&

ú≥,sn,h
,nd.; yels Od˙;dj" fu'fjd' 2,684 2,817 3,148 3,312 3,362 3,932 3,847 4,018 4,138
ckkh l< tall" .s'fjd' me' 9,882 10,714 11,528 11,801 11,898 12,357 13,090 14,149 14,671
ú≥,s ixfoaY

≥rl:k - /yeka iys; ≥rl:k 872,120 896,710 941,780 999,354 1,062,065 1,123,126 1,128,291 1,166,348 1,198,483
cx.u ≥rl:k 14,264,442 17,267,407 18,319,447 20,324,070 20,315,150(wd)
22,123,000 24,384,544 26,227,631 28,199,083
/yeka rys; ≥rl:k 2,563,838 2,637,865 2,666,612 2,450,037(we) 1,644,722(wd) 1,586,722 1,472,905 1,384,084 1,404,695
fmd≥ ≥rl:k ^l=á ixLHdj& 7,378 6,958 6,458 6,983 6,773 6,642 5,809 5,301 5,137
≥rl:k >k;ajh ^cx.u ≥rl:k o we;=<;aj
 mqoa.,hka 1,000 lg we;s ≥rl:k ixLHdj& 866 1007 1,051 1,164 1,119 1,196 1,287 1,357 1,436
wka;r®cd, .%dyl ixLHdj(wE) 240,000 502,000 844,749 1,365,655 2,009,456 3,396,295 4,090,920 4,920,554 5,904,260
jrdh fiajd ^fld<U jrdh&

meñ◊ keõ ixLHdj 4,114 3,910 4,124 3,870 3,667 3,742 4,197 4,405 4,329
keõ nvq f.dvnEï" fu'fgd' ’000 27,214 34,307 36,642 36,721 37,453 41,540 43,271 47,982 51,955
keõ nvq megùï, fu'fgd' ’000 19,159 24,461 25,373 24,949 26,029 29,254 30,447 33,896 37,079
nydÆ fufyhqï m%udKhka, TEUs ’000 3,464 4,137 4,263 4,187 4,306 4,908 5,185 5,735 6,209
m%jdykh
udr®. lsf,da ógr® (ta iy î fY%a◊fha udr®.) 11,923 12,019 12,019 12,165 12,169 12,208 12,210 12,210 12,210
fudagr® r: kj ,shdm†xÑ ls¯ï ixLHdj 204,075 359,243 525,421 397,295 326,651 429,556 668,907 493,328 451,653
Y%S ,x'.'u'$m%dfoaYSh nia iud.ï
 Odjkh lrk ,o nia r: ixLHdj
   ^ffoksl idudkHh& 4,482 4,441 4,365 4,314 4,373 4,226 5,284 5,314 5,266
 u.S lsf,da ógr®" ñ,shk 11,233 11,815 11,907 11,909 12,201 12,717 15,210 16,101 15,810
fm!oa.,sl wxYfha nia r: ixLHdj 18,665 19,805 19,699 20,444 19,651 20,421 19,397 19,614 19,998
Y%S ,xld ≥ï˙h fiajh
u.S lsf,da ógr®" ñ,shk 4,568 4,353 4,574 5,039 6,257 6,842 7,407 7,413 7,495
NdKav fgdka lsf,da ógr®, ñ,shk 113 163 154 142 133 130 130 140 145
Y%S,kalka .=jka fiajh
u.Ska , ’000 2,255 2,808 3,010 4,164 4,019 4,169 4,314 4,476 5,355
NdKav" fu'fgd' ’000 69 83 90 98 100 96 103 113 124

(w) ;djld,sl (we) fiajd imhk wdh;k folla taldnoaO ùfuka miq ixLHd
(wd) 2013 ckjd˙ ui ° ilS%h ≥rl:k iïnkaO;d ms<sn| jr®.SlrKh ixfYdaOkh ls¯u jdr®;dj, meje;s úIu;d bj;a ls¯u ksid 2012 ° /yeka rys;
fya;=fjka 2013 ° /yeka rys; ≥rl:k ixLHdj yd cx.u ≥rl:k ixLHdj wvq úh' ≥rl:k ixLHdj wvq úh'
(wE) 2010 isg cx.u wka;r®cd, iïnkaO;d o we;=<;ah'
5
uQ,sl iudc wdr®:ßl or®Yl

ixLHd igyk 1.5


úfoaYSh wxYh

2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017^w&

f.jqï ;=,kh (remsh,a ì,shk)


fjf<| fYaIh -358.7 -545.3 -1,073.9 -1,196.3 -979.1 -1,082.0 -1,141.0 -1,293.6(wd) -1,466.1
fiajd .sKqu ^Y=oaO& 44.8 79.8 121.6 160.8 152.5 245.5 316.2 419.3 508.8
m%d:ñl wd∞hï .sKqu ^Y=oaO& -55.8 -69.8 -72.0 -154.9 -226.1 -236.1 -274.7 -319.7 -357.7
oaú;Shsl wd∞hï .sKqu ^Y=oaO& 345.5 413.9 513.2 688.6 728.7 813.1 842.1 939.8 964.3
cx.u .sKqfï fYaIh -24.2 -121.5 -511.1 -501.9 -324.0 -259.4 -257.5 -254.2 -350.7
iuia; fYaIh 315.2 88.0 -105.8 72.6 143.6 180.9 -129.7 -46.0 330.0

f.jqï ;=,kh (we't'c' fvd,r® ñ,shk)


fjf<| fYaIh -3,122 -4,825 -9,710 -9,417 -7,609 -8,287 -8,388 -8,873(wd) -9,619
fiajd .sKqu ^Y=oaO& 391 707 1099 1262 1,180 1,880 2,325 2,879 3,338
m%d:ñl wd∞hï .sKqu ^Y=oaO& -488 -617 -647 -1219 -1,751 -1,808 -2,013 -2,202 -2,355
oaú;Shsl wd∞hï .sKqu ^Y=oaO& 3,005 3,660 4,643 5,392 5,639 6,227 6,193 6,453 6,327
cx.u .sKqfï fYaIh -214 -1,075 -4,615 -3,982 -2,541 -1,988 -1,883 -1,742 -2,309
iuia; fYaIh 2,725 921 -1,059 151 985 1,369 -1,489 -500 2,068

f.jqï ;=,kh (o'foa'ks' m%;sY;hla f,i)(we)


fjf<| fYaIh -7.4 -8.5 -14.9 -13.8 -10.2 -10.4 -10.4 -10.9(wd) -11.0
oaú;Shsl wd∞hï .sKqu ^Y=oaO& 7.1 6.5 7.1 7.9 7.6 7.8 7.7 7.9 7.3
cx.u .sKqfï fYaIh -0.5 -1.9 -7.1 -5.8 -3.4 -2.5 -2.3 -2.1 -2.6

fjf<| wkqmd;h (2010=100) 78.3 100.0 90.9 89.6 93.8 97.6 100.2 104.2(wd) 105.6

o< úfoaYSh j;alï


re' ì,shk 804.2 956.5 910.0 1,091.8 1,121.0 1,295.3 1,345.1 1,263.3 1,595.3
t'c'fvd' ñ,shk 7,030 8,621 7,991 8,586 8,574 9,884 9,337 8,433 10,436
wdkhksl udi .Kk 8.3 7.7 4.7 5.4 5.7 6.1 5.9 5.3 6.0

úfoaYSh Kh
re' ì,shk 2,392.2 2,755.0 3,730.0 4,717.3 5,217.7 5,623.8 6,459.7 6,899.3 7,921.5
t'c'fvd' ñ,shk 18,662 21,438 32,748 37,098 39,905 42,914 44,839 46,418 51,824
o'foa'ks' fha % f,i(we) 44.4 37.8 50.2 54.2 53.7 54.1 55.7 56.8 59.5
fjf<| NdKav yd fiajd wmkhk bmehqï "
wd∞hï yd cx.u ixl%duj, % f,i(wE)(b)
16.1 11.9 9.3 13.5 18.7 15.2 19.8 18.0 17.2

ixpdrl meñ”ï, ’000 447.9 654.5 856.0 1,005.6 1,274.6 1,527.2 1,798.4 2,050.8 2,116.4

úksuh wkqmd;h ^jdr®Isl idudkHh&


re. / t'c'fvd' 114.94 113.06 110.57 127.60 129.11 130.56 135.94 145.60 152.46
re. / ú'.e'ys 177.22 172.50 174.54 195.38 196.19 198.35 190.16 202.39 211.49
re. / ì%;dkH mjqï 179.87 174.81 177.23 202.28 202.08 215.16 207.99 197.15 196.47
re. / hqfrda 160.21 150.10 153.86 164.01 171.51 173.47 150.84 161.16 171.73
re. / cmka fhka 1.23 1.29 1.39 1.60 1.32 1.24 1.12 1.34 1.36
re. / bka†hdkq remsh,a 2.39 2.49 2.39 2.39 2.21 2.14 2.12 2.17 2.34

(w) ;djld,sl' uQ,hka : Y%S ,xld fr®.=j


(wd) ixfYdaê;. Y%S ,xld uy nexl=j
(we) ckf,aLk yd ixLHdf,aLk fomdr®;fïka;=j úiska m%isoaêhg m;a l< mj;akd fjf<|fmd, ñ, Y%S ,xld ixpdrl ixjr®Ok wêld˙h
wkqj o'foa'ks' u; mokï fõ.
(wE) úfoaY Kh fiajd f.ùï" cd;Hka;r uQ,H wruqof,a úfoaYSh Kh ixLHdk ixialrKh (2003) g
wkqrEm jk m˙† rdcH ne∫ïlr ^úfoaYslhka i;= NdKavd.dr ne∫ïlr& wdmiq f.ùï we;=<;a jk
m˙† 2008 jifr® isg m%;sjr®.SlrKh lr we;'
(b) úfoaY Kh fiajd f.ùï ixLHd we't'c' fvd,r® u; mokï fõ'
6
uQ,sl iudc wdr®:ßl or®Yl

ixLHd igyk 1.6


uqo,a iy fmd,S wkqmd;

2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017^w&

ixÑ; uqo,a" re' ì,shk 303.5 360.5 439.5 484.4 488.6 577.9 673.4 856.1 939.8

uqo,a iuia;h" re' ì,shk


mgq uqo,a iemhqu (M1), re' ì,shk 336.7 407.2 438.7 450.0 484.6 612.2 715.0 776.6 793.3
mqΩ,a uqo,a iemhqu (M2), re' ì,shk 1,536.8 1,813.0 2,192.6 2,593.2 3,058.8 3,460.6 4,057.2 4,823.6 5,665.3
taldnoaO mqΩ,a uqo,a iemhqu (M2b), re' ì,shk 1,806.2 2,091.4 2,491.7 2,929.1 3,417.9 3,875.9 4,565.9 5,405.6 6,308.1
jHjydr uqo,a, re' ì,shk 181.8 216.5 242.9 251.5 264.6 329.4 388.1 429.5 439.4
b,aÆï ;ekam;=, re' ì,shk 154.9 190.6 195.8 198.5 220.0 282.7 326.9 347.1 353.9
wdikak uqo,a, re' ì,shk 1,469.5 1,684.2 2,053.0 2,479.0 2,933.3 3,263.7 3,850.9 4,629.0 5,514.8
m%;sY; fjki : M2 19.9 18.0 20.9 18.3 18.0 13.1 17.2 18.9 17.5
M2b 18.6 15.8 19.1 17.6 16.7 13.4 17.8 18.4 16.7

foaYSh Kh" re' ì,shk 1,907.7 2,262.9 3,038.0 3,696.1 4,200.8 4,640.1 5,732.0 6,671.7 7,504.7
uQ,H wêld¯ka, re' ì,shk 109.0 76.9 262.7 278.8 114.0 149.7 229.9 413.0 225.1
foaYSh nexl= tall, re' ì,shk 1,521.9 1,843.6 2,365.7 2,897.3 3,487.7 3,773.5 4,598.1 5,436.1 6,390.9
úfoaYSh jHjydr uqo,a nexl= tall, re' ì,shk 276.9 342.3 409.6 519.9 599.1 716.9 904.1 822.6 888.7

uqo,a .=Klh : M2 i|yd 5.06 5.03 4.99 5.35 6.26 5.99 6.02 5.63 6.03
M2b i|yd 5.95 5.80 5.67 6.05 7.00 6.71 6.78 6.31 6.71

ixirK m%fõ.h : M2 3.45 3.86 3.59 3.64 3.36 3.19 2.94 2.71(wd) 2.51
M2b 2.90 3.34 3.15 3.17 2.99 2.85 2.62 2.41(wd) 2.25

fmd,S wkqmd; (jir wjidkh),%


nexl= fmd,S wkqmd;h 15.00 15.00 15.00 15.00 15.00 15.00 15.00 15.00 15.00
uQ,sl Kh fok wkqmd;h (udisl) 11.12 9.27 10.49 14.29 9.96 6.35 7.40 11.73 11.33
NdKavd.dr ì,am;a M,∞ wkqmd;slh: m%d:ñl – udi 3 7.73 7.24 8.68 10.00 7.54 5.74 6.45 8.72 7.69
Treasury Bill Yield : Primary – udi 6 8.73 7.35 8.71 11.32 7.85 5.84 6.83 9.63 8.30
Treasury Bill Yield : Primary – udi 12 9.33 7.55 9.31 11.69 8.29 6.01 7.30 10.17 8.90
(we)
m%;sñ,° .ekSï wkqmd;slh 7.50 7.25 7.00 7.50 6.50 6.50 6.00 7.00 7.25
m%;súl=Kqï wkqmd;slh(we) 9.75 9.00 8.50 9.50 8.50 8.00 7.50 8.50 8.75
l,amsreKq NdKavdr ne∫ïlr M,∞ wkqmd;slh(wE) 9.55 8.27 7.77 13.62 10.87 8.93 6.70 11.04 9.83
remsh,a Kh wkqmd;slh 14.00 – – – – – – – –
talaIK uqo,a wkqmd;slh 8.63–9.40 7.75–8.15 8.75–9.10 9.50–9.85 7.50–7.75 6.00–6.50 6.40 8.40–8.44 8.10–8.25

b;=reï wkqmd;
jd◊c nexl= - AWDR(b) 8.01 6.23 7.24 10.10 9.37 6.20 6.20 8.17 9.07
cd;sl b;s˙ls¯fï nexl=j - b;=reï 5.00 5.00 5.00 5.00 5.00 5.00 5.00 4.25 4.00
udi 12 ia:ßr ;ekam;= 9.50 8.50 8.50 12.50 9.50 6.50 7.25 11.00 11.00

(w) ;djld,sl uQ,h : Y%S ,xld uy nexl=j


(wd) ixfYdaê;
(we) m%;sñ,° .ekqï wkqmd;slh iy m%;súl=Kqï wkqmd;slh" 2014 ckjd˙ ui 2 jk †k isg ls%hd;aul jk m˙†"
ms<sfj,ska ks;H ;ekam;= myiqlï wkqmd;slh yd ks;H Kh myiqlï wkqmd;slh f,i m%;skdulrKh lrk ,°'
(wE) NdKavd.dr ne∫ïlr l,ams¯fï M,∞ wkqmd;sl" jifr® ksl=;a jQ my< u w.hka h'
(b) AWDR – N˙; idudkH ;ekam;= wkqmd;h

f;dard.;a fjf<|fmd, fmd,S wkqmd;slhkaf.a úp,kh

16 udisl N˙; idudkHh m%uqL


Kh °fï fmd,S wkqmd;slh ks;H ;ekam;= myiqlï wkqmd;h
N˙; idudkHh
14 ;ekam;= wkqmd;slh ks;H Kh myiqlï wkqmd;h
†k-91 NdKavd.dr ì,am;a
12
m%;sY;h

10

4
cqks

foie

cqks

foie

cqks

foie

cqks

foie

cqks

foie

cqks

foie

cqks

2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018


7
uQ,sl iudc wdr®:ßl or®Yl

ixLHd igyk 1.7


uQ,H iy m%d.aOk fjf<|fmd<

2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017^w&

talaIK uqo,a" re' ì,shk 2,040.2 996.1 2433.8 3,179.1 2,079.2 2,198.4 2,827.9 3,493.4 3,900.4
NdKavd.dr ì,am;a" re' ì,shk
m%d:ñl fjf<|fmd< ksl=;=j 821.2 1,000.1 1,164.6 1,650.0 1,235.3 1,121.7 1,589.5 1,635.4 1,624.3
fkdmshjd meje;s .Kk (jir wjidkfha °) (wd)
481.4 571.8 661.0 709.3 774.1 750.3 663.3 792.4 724.7
uy nexl= oaú;Shsl fjf<|fmd<" re' ì,shk
m%;sñ,° .ekSï (Repo) 1,715.3 10,722.8 14,489.8 2,721.9 5,677.4 3,457.5 750.2 251.9 3,327.7
m%;súl=Kqï (Reverse Repo) 851.9 0.0 141.0 797.9 187.4 4.0 44.4 3937.7 1,049.6
fjk;a – úls”ï(we) 70.2 13.3 – 18.4 128.8 – 127.9 39.6 110.3
ñ,° .ekSï(we) – – – – – – – 15.77 –
uy nexl=j i;= NdKavd.r ì,am;a
 (fmd;a w.h) (wE) 36.0 2.3 167.3 163.3 13.3 3.1 79.1 330.1 25.6
fkdmshjd meje;s uy nexl= iq/l=ïm;a (b) 78.6 95.1 – – – – – – –
ks;H ;ekam;= myiqlu (B) – – – – – 5,181.6
17,989.8 5,572.7 3,954.9
ks;H Kh myiqlu (B) – – – – – 9.8 23.1 3,208.3 2,129.5
uy nexl=j ksl=;a l< iq/l=ïm;a
uy nexl= iq/l=ïm;a – tla †k
1,611.8 313.9 – – – – – – –
uy nexl= iq/l=ïm;a – ld,Sk 169.3 1,153.1 – – – – – – –
NdKavd.dr ne∫ïlr" re' ì,shk
m%d:ñl fjf<|fmd, ksl=;=j 701.4 508.6 603.0 847.9 1,017.1 860.7 869.9 663.6 548.8
fkdmshjd meje;s .Kk (jir wjidkfha) (wd)(W)
1,658.6 1,827.4 2,018.8 2,412.7 2,855.8 3,245.8 3,699.9 4,053.6 4,187.5
úfoaY úksuh yqjudre .kqfokq (SWAP)
.ekqï - úl=Kqï t'c'fvd' ñ,shk(W!) – – 333 2,217.0 3,422.0 4,636.2 6,974.4 6,123.0 2,838.5
re' ì,shk – – 37.7 275.5 442.1 605.4 952.6 891.7 431.4
úl=Kqï - .ekqï t'c'fvd' ñ,shk(W!) 502.0 2,147.2 98.0 0.0 0.0 0.0 – 0.0 0.0
re' ì,shk 57.5 243.3 10.9 0.0 0.0 0.0 – 0.0 0.0

úfoaY úksuh yqjudre .kqfokq (SWAP) fkdmshjd meje;s .Kk
FX SWAP t'c'fvd' ñ,shk 245.0 97.0 303.0 1,368.0 2,338.0 2,195.9 2,134.8 2,498.7 1,495.2
re' ì,shk 28.0 10.8 34.4 177.9 312.2 291.0 300.1 291.4 235.9
remsh,a Kh, re' ì,shk
m%d:ñl fjf<|fmd, ksl=;=j 1.9 – – – – – – – –
fkdmshjd meje;s .Kk (jir wjidkfha) 112.3 87.7 62.0 58.4 55.5 55.5 24.1 24.1 24.1
jd◊c m;%" re' ì,shk
∞hl;aj m%udKh 21.5 12.3 13.5 36.9 28.3 8.2 7.9 7.0 6.5
fkdmshjd meje;s .Kk 5.8 4.3 8.1 10.6 7.4 3.5 4.5 2.2 1.7
fldgia fjf<|fmd<
,ehs;=.; iud.ï 231 241 272 287 289 294 294 295 296
fjf<| ms˙jegqu, re' ì,shk 142.5 570.3 546.3 213.8 200.5 340.9 253.3 176.9 220.6
foaYSh fkdjk .kqfokq ^Y=oaO&, re' ì,shk -0.8 -26.3 -19.0 38.7 22.8 21.2 -5.4 0.3 17.7
fjf<|fmd< m%d.aOkSlrKh, re' ì,shk 1,092.1 2,210.5 2,213.9 2,167.6 2,459.9 3,104.9 2,938.0 2,745.4 2,899.3
iuia; fldgia ñ, or®Ylh (1985=100) 3,385.6 6,635.9 6,074.4 5,643.0 5,912.8 7,299.0 6,894.5 6,228.3 6,369.3
ñ,xld ñ, or®Ylh (1998=1,000) 3,849.4 7,061.5 5,229.2 5,119.1 – – – – –
tia wekaâ mS YS% ,xld 20 or®Ylh
  (S&P SL20) (2004=1,000) (t) – – – 3,085.3 3,263.9 4,089.1 3,625.7 3,496.4 3,671.7
fjf<|fmd< ñ, bmehSï wkqmd;h 16.6 25.2 15.8 15.9 15.9 19.7 18.0 12.4 10.6
fjf<|fmd< ,dNdxY M,∞hS;djh" % 3.0 1.2 1.8 2.4 2.9 2.1 2.2 2.8 3.2

(w) ;djld,sl
(wd) úfoaYslhka i;= NdKavd.dr ì,am;a yd NdKavd.dr ne∫ïlr we;=Ωj'
(we) 2003 udr®;= isg NdKavd.dr ì,am;a tla†k úl=Kqï iy ñ,° .ekqï olajd we;'
(wE)
foieïnr® 31 jk †kg'
(b)
tla †k iy ld,iSud mokï u; ksl=;a l< uy nexl= iq/l=ïm;a we;=<;ah'
2014 ckjd˙ 2 jeks †k isg ls%hd;aul lrk ,°'
(B)
(W)
2003 fkdjeïnr® ui iuqmldr f;d. fjf<| ixia:djg ksl=;a l< re' ñs,shk 4,397 l rcfha NdKavd.dr ne∫ïlr ^2016 fkdjeïnr® ui 14 †k ° m˙K; jQ&" 2012 ckjd˙
udifha ° ,xld Lksc f;,a kS;s.; ixia:djg ksl=;a l< re' ñ,shk 78,441 l rcfha NdKavd.dr ne∫ïlr iy 2017 ckjd˙ ui 01 †k ° YS%,xlka .=jka fiajh m%d.aOkSlrKh
ls¯ug ksl=;a l< re' ñ,shk 13,125 l NdKavd.dr ne∫ïlr o wvx.= fkdfõ'
(W!) kj iy kej; ksl=;a l< úfoaY úksuh yqjudre .kqfokq we;=<;a fõ'
(t) 2012 cqks udifha ° tia wekaâ mS YS% ,xld 20 or®Ylh (S&P SL20) y∫kajd fok ,°'
8
uQ,sl iudc wdr®:ßl or®Yl

ixLHd igyk 1.8


rdcH uQ,H

2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017^w&

(remsh,a ì,shk)
wd∞hu iy m%odk 725.6 834.2 983.0 1,067.5 1,153.3 1,204.6 1,460.9 1,693.6 1,839.6
wd∞hu 699.6 817.3 967.9 1,051.5 1,137.4 1,195.2 1,454.9 1,686.1 1,831.5
m%∞k 25.9 16.9 15.1 16.1 15.9 9.4 6.0 7.5 8.0
úhou iy Y=oaO Kh °u 1,201.9 1,280.2 1,433.2 1,556.5 1,669.4 1,795.9 2,290.4 2,333.9 2,573.1
mqkrdjr®;k úhoï 879.6 937.1 1,024.9 1,131.0 1,205.2 1,322.9 1,701.7 1,757.8 1,927.7
m%d.aOk úhoï iy Y=oaO Kh°ï 322.4 343.1 408.3 425.5 464.2 473.0 588.7 576.1 645.4
jr®;k .sKqfï w;s˙la;h (+) / ysÛh (-) -179.9 -119.8 -57.0 -79.6 -67.7 -127.7 -246.8 -71.7 -96.2
iuia; whjeh w;s˙la;h (+) / ysÛh (-) -476.4 -446.0 -450.2 -489.0 -516.1 -591.2 -829.5 -640.3 -733.5
uQ,Hkh 476.4 446.0 450.2 489.0 516.1 591.2 829.5 640.3 733.5
úfoaYSh 230.8 243.8 219.0 286.5 123.7 212.5 236.8 391.9 439.2
foaYSh 245.6 202.2 231.2 202.5 392.4 378.7 592.7 248.4 294.3
fm!oa.,SlrK ,eîï – – – – – – – – –
fkdmshjQ rdcH Kh 4,161.4 4,590.2 5,133.4 6,000.1 6,793.2 7,390.9 8,503.2 9,387.3 10,313.0

(o'foa'ks' m%;sY;hla f,i)


wd∞hu iy m%odk 15.0 13.0 13.6 12.2 12.0 11.6 13.3 14.2 13.8(wd)
wd∞hu 14.5 12.7 13.4 12.0 11.9 11.5 13.3 14.2 13.8(wd)
m%∞k 0.5 0.3 0.2 0.2 0.2 0.1 0.1 0.1 0.1(wd)
úhou iy Y=oaO Kh°ï 24.9 20.0 19.9 17.8 17.4 17.3 20.9 19.6 19.3(wd)
mqkrdjr®;k úhoï 18.2 14.6 14.2 13.0 12.6 12.8 15.5 14.8 14.5(wd)
m%d.aOk úhoï iy Y=oaO Kh°ï 6.7 5.3 5.7 4.9 4.8 4.6 5.4 4.8 4.8(wd)
jr®;k .sKqfï w;s˙la;h (+) / ysÛh (-) -3.7 -1.9 -0.8 -0.9 -0.7 -1.2 -2.3 -0.6 -0.7(wd)
iuia; whjeh w;s˙la;h (+) / ysÛh (-) -9.9 -7.0 -6.2 -5.6 -5.4 -5.7 -7.6 -5.4 -5.5(wd)
fkdmshjQ rdcH Kh 86.2 71.6 71.1 68.7 70.8 71.3 77.7 78.8 77.4(wd)
foaYSh Kh 49.7 40.0 38.8 37.0 40.0 41.3 45.3 44.9 42.0(wd)
úfoaYSh Kh 36.5 31.6 32.3 31.7 30.9 30.0 32.4 34.0 35.4(wd)
Kh fiajd f.ùï 17.1 12.8 12.4 11.7 12.1 10.4 12.0 11.4 12.0(wd)
fmd,S f.ùï 6.4 5.5 4.9 4.7 4.8 4.3 4.7 5.1 5.5(wd)

(w) ;djld,sl uQ,hka : uqo,a yd ckudOH wud;HdxYh


(wd) ckf,aLk yd ixLHdf,aLk fomdr®;fïka;=j úiska 2018.06.18 †k Y%S ,xld uy nexl=j
ksl=;a lrk ,o ixfYdaê; o'foa'ks' weia;fïka;= u; mokï fõ'

ixLHd igyk 1.9


uQ,H wdh;k

2009 2010 2011 2012 2013 2014^w& 2015 2016 2017^wd&

Y%S ,xld uy nexl=j


j;alï, re' ì,shk 821.9 985.4 1,141.7 1,284.4 1,246.0 1,464.3 1,426.3 1,529.2 1,604.8
cd;Hka;r ixÑ; 685.7 862.5 838.6 965.9 1,058.4 1,130.0 1,126.7 1,049.8 1,328.4
rchg Kh °ï 111.3 80.0 264.5 279.5 114.4 150.0 230.3 413.3 225.4
uQ,H wdh;kj,g Kh °ï 1.1 2.5 2.3 1.8 1.4 1.5 0.9 0.5 0.2
ixirKfha mj;sk uqo,a" re' ì,shk 217.4 255.7 293.2 318.1 339.8 416.9 491.7 552.8 598.1
;ekam;=, re' ì,shk 361.9 465.0 646.6 736.4 678.5 603.3 732.7 794.9 824.4
jd◊c nexl=
nexl= ixLHdj 23 23 24 24 24 25 25 25 25
YdLd ixLHdj(we) 1,948 2,114 2,381 2,530 2,651 2,724 2,781 2,841 2,861
j;alï, re' ì,shk 2,506.6 2,974.6 3,578.5 4,355.7 5,022.1 5,884.4 6,974.3 7,843.3 8,926.4
Kh, re' ì,shk 1,407.0 1,764.2 2,329.1 2,830.7 3,079.4 3,453.9 4,258.3 5,007.5 5,791.2
wdfhdack, re' ì,shk 652.8 763.8 717.2 869.0 1,224.0 1,394.0 1,813.1 1,735.3 1,986.6
m%d.aOkh, re' ì,shk 197.9 236.4 305.4 366.9 418.9 490.7 574.1 645.9 793.5
;ekam;=, re' ì,shk 1,850.6 2,153.4 2,558.7 3,061.3 3,552.4 3,976.6 4,639.0 5,449.4 6,424.4
nexl= fkdjk uQ,H iud.ï
j;alï ^Y=oaO&, re' ì,shk 284.0 370.8 474.2 573.4 684.6 814.6 996.1 1,211.9 1,355.0
wdfhdack, re' ì,shk 25.7 51.6 30.7 40.0 51.8 109.7 99.6 111.7 118.1
Kh iy w;a;sldrï ^Y=oaO&, re' ì,shk 183.1 248.7 373.1 448.9 521.3 603.7 795.8 962.7 1,057.1
;ekam;=, re' ì,shk 119.8 146.1 186.0 254.1 337.3 414.1 480.6 530.7 686.7
f;dard.;a wfkl=;a wdh;k - j;alï, re' ì,sh
k
.%dóh nexl=(wE) 41.6 54.7 67.6 77.2 94.9 103.5 117.6 122.2 132.7
n,m;%,dNS úfYaIs; nexl= (b) 506.7 576.0 673.7 742.5 919.3 1,087.5 1,103.2 1,203.2 1,366.2
tall Ndr 10.0 22.2 22.7 31.1 54.3 126.5 130.3 106.7 131.7
fiajl wr®:idOl wruqo," re' ì,shk 772.0 899.7 1,018.0 1,144.0 1,300.0 1,488.2 1,664.9 1,841.5 2,066.3
fiajl Ndrldr wruqo," re' ì,shk 107.3 125.9 142.4 158.4 178.5 199.1 223.5 248.9 279.0

(w) ixfYdaê;' (we) YsIH b;=reï tall yer" tf;r YdLd o (wE) lïlre fomdr®;fïka;=fjys ,shdm†xÑ jQ'
^wd& ;djld,sl' we;=<;aj ishÆ nexl= YdLd we;=<;a fõ' (b) .%dóh nexl= we;=<;a fkdfõ'
9
uQ,sl iudc wdr®:ßl or®Yl

f;dard.;a iudc-wdr®:ßl or®Yl – m%ia:druh rEmigyka

ck.ykh f;dard.;a idr®j wdr®:ßl or®Yl

21.0 25
oæfoaæksæ jr®Okh uqo,a iemhqu (M2b)
WoaOukh (fldæmdæñæoæ fjkiaùu: 2013=100) jr®Okh
20.0 WoaOukh (fldæmdæñæoæ fjkiaùu: 2013=100) fiajd úhqla;s wkqmd;h
ñ,shk

20

19.0

15
18.0

m%;sY;h
2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

1.4 ck.yk jr®Okh" ] 10

1.2
m%;sY;h

1.0 5

0.8

0.6 0
2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2012 2013 2014 2015 2016 2017

o< foaYSh ksIamd†;h foaYSh úhoï yd b;s˙ls¯ï


^mj;akd ñ, wkqj& ^o'foa'ks' ys m%;sY;hla f,i&
14,000 85.0

12,000
o< tl;= l< w.h 65.0 b;s˙ls¯ï-wdfhdack
mr;rh

10,000 m˙fNdackh
wdfhdack
remsh,a ì,shk

45.0 foaYSh b;s˙ls¯ï


8,000
m%;sY;h

fiajd
6,000
25.0

4,000

lr®udka; 5.0
2,000

lDIslr®uh
0 -15.0
2012 2013 2014 2015 2016 2017
2012 2013 2014 2015 2016 2017

f.jqï ;=,kh rdcH uQ,H lghq;=


^o'foa'ks' ys m%;sY;hla f,i& ^o'foa'ks' ys m%;sY;hla f,i&

40 20
cx.u .sKqfï fYaIh
iuia; fYaIh
wmkhk 15
30 wdkhk
10

20
5
m%;sY;h

m%;sY;h

0
10

-5

0
-10
2012 2013 2014 2015 2016 2017
wd∞hu
-10 jr®;k .sKqu
2012 2013 2014 2015 2016 2017 mqkrdjr®;k úhou
whjeh ysÛh m%d.aOk úhou iy Y=oaO Kh°ï
10
uQ,sl iudc wdr®:ßl or®Yl

f;dard.;a iudc-wdr®:ßl or®Yl – m%ia:druh rEmigyka

uqo,a iemhqu
^o'foa'ks' ys m%;sY;hla f,i& f;dard.;a fmd,S wkqmd;
50 25 NdKavd.dr ì,am;a n˙; idudkH ;ekam;= wkqmd;h
M,∞ wkqmd;slh - ff;%udisl ^jd◊c nexl=&
uQ,sl Kh fok wkqmd;h ,kavka wka;r® nexl=
40 20 wr®mK wkqmd;slh
weætæcæ fvd,r® - ff;%udisl

30 15

m%;sY;h
m%;sY;h

jHjydr uqo,a
ixÑ; uqo,a (M0)
20 10
mgq uqo,a iemhqu (M1)
mqΩ,A uqo,a iemhqu (M2b)
10 5

0 0
2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017
2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

f;dard.;a iudc wdr®:ßl or®Yl iudc or®Yl


f;dard.;a wdishd;sl rgj,a

180 100
idlaIr;djh, % (2015)
≥rl:k, mqoa.,hska 100 lg
frday,a we|ka, mqoa.,hska 10,000 lg Wmf;a ° wdhq wfmalaIdj,
wjqre≥ (2015)
150 ffjoHjreka, mqoa.,hska 100,000 lg 80

120
60
ixLHdj

90
40

60
20

30

0
YS% mdlsia- bka†hdj nx.a,d ms,smSkh bka≥- ;dhs- uef,ais-
0 ,xldj :dkh foaYh kSishdj ,ka;h hdj
2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

tal mqoa., o'foa'ks'$ tal mqoa., o'foa'ks' ^l%h Yla;s iduH& f,dal o'foa'ks' jr®Okh
f;dard.;a l,dm f;dard.;a l,dm

30,000 8.0
o.foa.ks. jr®Okh, % 2016
talmqoa., o.foa.ks. (2016)
o.foa.ks. jr®Okh, % 2017
talmqoa., o.foa.ksæ ^l%h Yla;s iduH& (2016)
24,000 6.0
m%;sY;h
we.t.c. fvd,r®

18,000 4.0

12,000 2.0

6,000
0.0
f,dalh †hqKq ke.S tk ke.S tk ke.S tk ueo fmr†." ,;ska YS%
wdr®:ßlhka iy iy iy W;=re weu˙ldkq ,xldj
ixjr®Okh ixjr®Okh ixjr®Okh wms%ldj" iy
0
YS% mdlsia- bka†hdj nx.a,d ms,smSkh bka≥- ;dhs- uef,ais- fjñka jk fjñka weµa.ksia- le˙ìhka
mj;sk wdishdj mj;sk :dkh iy
,xldj :dkh foaYh kSishdj ,ka;h hdj wdr®:ßlhka hqfrdamh mdlsia:dkh
11
foaY.=Kh

ixLHd igyk 2.1


uOHkHh WIaK;ajh 2008 – 2017
fi,aishia wxYl

ld,.=K úoHd uOHia:dkh 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

wkqrdOmqrh 28.1 28.6 28.5 28.3 28.6 28.3 28.3 28.4 28.7 28.4
n≥,a, 23.1 23.5 23.5 23.2 23.5 23.2 23.3 23.3 23.8 23.6
nKavdrfj, 20.7 21.1 21.1 20.7 21.0 20.7 20.9 20.9 21.6 21.2
uvl,mqj 28.2 28.6 28.5 28.2 28.5 28.4 28.3 28.4 28.9 28.4
fld<U 27.5 27.9 28.0 27.9 28.0 28.0 28.0 28.0 28.6 28.2
.d,a, 27.2 27.5 27.4 27.3 27.3 27.3 27.4 27.5 27.8 27.6
yïnkaf;dg 27.6 27.8 24.1 28.0 28.0 28.0 28.4 28.1 28.6 28.1
hdmkh 28.1 28.5 28.4 28.2 28.5 28.2 28.7 28.4 28.7 28.5
lgq.iaf;dg 24.9 25.2 25.2 24.9 25.1 24.9 25.1 25.1 25.5 26.4
lgqkdhl 27.6 27.9 27.9 27.8 27.8 27.7 27.9 27.9 28.4 28.0
l=reKE., 27.3 27.3 27.3 26.9 27.7 27.5 27.6 27.9 28.5 27.9
uybÆmam,a,u 27.3 27.8 27.7 27.7 27.9 27.6 27.6 27.7 28.1 28.7
ukakdru 28.3 28.3 28.3 28.0 28.3 28.1 28.2 28.4 28.7 28.5
kqjrt<sh 16.2 15.9 16.5 16.5 16.1 16.0 16.3 16.4 16.5 16.3
fmd;=ú,a 28.1 28.6 28.6 28.2 28.6 28.4 28.4 28.5 28.9 28.4
mq;a;,u 27.7 27.9 28.0 27.8 30.6 27.9 27.9 27.5 28.3 28.7
r;au,dk 27.9 28.3 28.4 28.2 28.3 28.3 27.3 28.6 28.9 28.6
r;akmqr 27.1 27.3 27.5 27.4 27.6 27.6 27.7 27.9 27.9 27.6
;%sl=Kdu,h 28.6 29.1 28.0 29.9 29.2 28.5 28.8 28.8 29.1 28.7
jjqkshdj 28.0 28.3 28.4 28.0 28.4 27.9 28.2 28.1 28.7 28.2

uQ,h ( ld,.=K úoHd fomdr®;fïka;=j

ixLHd igyk 2.2


jr®Idm;kh iy jeis †k – n,d.dr wdY%s; c,dOdr m%foaY 2008 – 2017

uOHia:dkh 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

jdr®Isl jr®Idm;kh" ñ,s ógr®

leksfhdka 3,244.6 4,206.4 4,419.3 3,283.4 2,753.1 5,263.2 4,049.7 2,689.3 2,789.7 3,515.8
ldi,a¯ 2,751.7 3,631.2 3,920.0 2,412.8 2,169.3 4,155.8 3,175.3 2,801.9 2,424.8 2,967.2
fld;auf,a n,d.drh 2,073.5 1,989.9 2,969.9 1,974.4 1,054.4 2,740.4 2,381.3 2,064.5 1,311.4 2,105.2
,laImdk 3,764.9 4,091.0 5,010.8 4,009.7 3,215.8 5,224.5 4,341.5 3,431.9 3,795.2 4,396.3
udWiaidlef<a 2,461.4 3,398.4 3,240.7 2,273.9 2,237.8 4,017.8 3,193.1 2,247.1 2,051.0 2,403.7
fkdar®gka 3,638.4 3,704.3 5,199.3 3,829.6 3,186.8 5,783.4 4,667.9 3,624.7 4,119.7 4,566.5
iuk, n,d.drh 4,803.8 4,476.6 5,513.7 4,159.4 3,444.9 4,903.7 3,573.6 4,355.3 3,474.9 4,493.2
úu,iqfr®kaø n,d.drh 3,613.1 2,842.9 4,388.4 3,793.0 2,871.8 5,714.0 4,070.9 3,952.8 4,043.5 4,840.8

jdr®Isl jeis †k

leksfhdka 212 214 220 208 196 219 222 181 195 215
ldi,a¯ 198 198 206 182 158 184 193 183 207 221
fld;auf,a n,d.drh 166 133 168 159 74 142 132 146 134 162
,laImdk 218 224 218 204 179 209 218 189 184 218
udWiaidlef<a 170 183 201 189 178 194 192 160 160 197
fkdar®gka 230 183 218 208 181 220 229 191 203 229
iuk, n,d.drh 213 202 201 191 189 207 187 225 182 205
úu,iqfr®kaø n,d.drh 217 162 174 206 168 220 201 212 198 226

uQ,h ( ld,.=K úoHd fomdr®;fïka;=j


12
foaY.=Kh

ixLHd igyk 2.3


jr®Idm;kh iy jeis †k – f;dard.;a uOHia:dk 2008 – 2017

ld,.=K úoHd uOHia:dkh 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

jdr®Isl jr®Idm;kh" ñ,s ógr®

wkqrdOmqrh 1,485.5 1,075.1 1,665.4 1,815.9 1,878.1 1,193.9 2,483.5 2,220.6 1,034.6 1,629.7
n≥,a, 1,864.3 1,582.9 2,176.0 2,525.1 1,516.2 1,865.1 2,164.4 2,433.7 1,034.7 1,924.5
nKavdrfj, 2,103.6 1,319.5 1,687.7 1,947.5 1,895.5 1,559.0 1,807.8 2,014.9 862.4 1,999.3
uvl,mqj 1,987.3 2,056.0 1,760.6 3,581.3 1,786.4 1,973.7 2,518.3 1,982.2 1,263.8 1,677.8
fld<U 2,622.1 2,134.4 3,369.9 1,774.2 2,464.6 1,990.6 2,635.0 2,948.0 2,357.1 2,281.2
.d,a, 2,776.8 2,303.5 3,049.1 2,308.5 2,367.2 1,799.1 2,677.7 2,577.2 1,981.4 2,432.8
yïnkaf;dg 1,139.8 880.6 875.2 1,014.8 1,294.4 966.3 1,095.7 1,316.4 666.2 1,168.6
hdmkh 1,811.8 1,270.9 1,496.6 1,470.7 943.2 1033.3 1,368.6 1,338.9 1,010.8 1,342.6
lgq.iaf;dg 1,848.6 1,944.0 2,665.6 1,776.6 1,990.9 1,925.5 2,539.1 1,976.6 1,300.1 1,565.7
lgqkdhl 2,516.1 1,690.9 2,585.6 1,446.1 1,945.2 2,057.1 2,276.3 2,364.5 1,422.9 1,880.8
l=reKE., 2,404.8 2,050.8 2,434.3 1,958.0 1,961.9 1,805.4 2,737.4 2,050.2 1,916.5 1,794.0
uybÆmam,a,u 1,545.7 1,010.7 1,600.9 1,706.4 1,486.0 1,161.7 2,064.9 1,844.1 1,125.5 1,525.9
ukakdru 1,219.2 964.5 1,074.9 1,203.2 923.5 918.6 1,052.5 1,548.0 714.3 707.8
kqjrt<sh 1,587.0 1,639.9 2,181.4 1,699.6 1,771.1 2,157.7 1,857.7 2,021.2 1,138.2 1,707.6
fmd;=ú,a 1,727.5 1,473.1 1,224.9 2,196.8 1,400.2 1,613.0 1,861.0 1,610.7 973.0 1,474.7
mq;a;,u 1,341.7 956.9 1,333.9 826.3 1,141.2 905.1 1,696.6 1,664.3 939.0 819.2
r;au,dk 2,967.2 2,476.2 3,404.9 2,042.9 2,272.3 2,128.2 2,222.7 3,013.1 2,371.4 2,228.7
r;akmqr 3,883.5 3,394.2 4,561.1 3,430.0 3,380.3 3,575.7 4,710.6 3,462.5 2,832.6 4,308.4
;%sl=Kdu,h 1,844.5 1,888.9 1,419.5 2,906.5 1,810.4 1,492.5 1,691.5 2,030.3 996.3 1,778.8
jjqkshdj 1,224.3 1,369.0 1,359.6 1,869.2 1,559.3 1,304.5 2,106.0 1,795.7 1,153.9 1,571.3

jdr®Isl jeis †k

wkqrdOmqrh 112 87 103 104 92 93 138 131 76 95


n≥,a, 168 158 148 350 135 151 175 181 109 142
nKavdrfj, 180 162 146 167 135 158 138 180 101 151
uvl,mqj 112 95 94 117 85 98 118 124 72 96
fld<U 184 179 158 161 167 167 211 208 133 158
.d,a, 182 191 193 177 162 172 216 207 168 184
yïnkaf;dg 109 122 104 108 111 110 108 118 74 108
hdmkh 91 59 84 95 69 82 103 105 48 77
lgq.iaf;dg 170 186 174 175 146 171 220 192 131 158
lgqkdhl 156 164 159 151 151 149 183 175 105 147
l=reKE., 158 159 158 148 141 153 204 155 120 158
uybÆmam,a,u 134 103 114 111 98 98 150 122 85 109
ukakdru 82 69 70 86 65 55 96 86 44 65
kqjrt<sh 198 204 204 198 167 196 225 207 154 182
fmd;=ú,a 110 99 83 108 86 94 120 109 72 94
mq;a;,u 116 110 106 102 96 81 112 124 68 103
r;au,dk 206 186 181 173 181 163 206 205 158 168
r;akmqr 243 227 233 219 207 228 257 236 204 238
;%sl=Kdu,h 104 104 105 130 86 82 124 110 73 99
jjqkshdj 86 82 103 114 85 85 128 116 70 106

uQ,h ( ld,.=K úoHd fomdr®;fïka;=j


13
foaY.=Kh

ixLHd igyk 2.4


wdr®ø;djh 2016 – 2017
m%;sY;h

ck' fmn' udr®;= wfm%a' uehs cqks cQ,s wf.da' iema' Tla' fkdje' foie'
ld,.=K úoHd uOHia:dkh
†jd rd;s% †jd rd;s% †jd rd;s% †jd rd;s% †jd rd;s% †jd rd;s% †jd rd;s% †jd rd;s% †jd rd;s% †jd rd;s% †jd rd;s% †jd rd;s%

2016 jir

wkqrdOmqrh 72 91 68 91 58 88 61 88 74 92 69 87 65 86 61 84 58 83 61 87 77 93 71 93
n≥,a, 80 ,e'fkd' 74
,e'fkd' 65
,e'fkd' 67
,e'fkd' 73
,e'fkd' ,e'fkd' ,e'fkd' 66
,e'fkd' 65
,e'fkd' 58
,e'fkd' 59
,e'fkd' 81
,e'fkd' 75
,e'fkd'
nKavdrfj, 76 ,e'fkd' 71
,e'fkd' 61
,e'fkd' 71
,e'fkd' 74
,e'fkd' 61
,e'fkd' 61
,e'fkd' 60
,e'fkd' 55
,e'fkd' 66
,e'fkd' 81
,e'fkd' 71
,e'fkd'
uvl,mqj
77 83 76 82 73 84 71 85 72 86 60 76 61 80 60 77 63 79 68 84 80 88 76 86
fld<U
68 84 69 85 70 86 71 86 79 90 77 85 77 85 74 83 75 83 74 86 77 91 69 85
.d,a,
76 87 76 85 73 84 74 86 83 89 85 87 84 89 83 87 83 88 81 85 81 89 77 87
yïnkaf;dg
72 86 73 86 73 87 75 87 83 91 78 89 71 87 72 88 78 91 77 89 82 91 77 90
hdmkh 71 ,e'fkd' 69
,e'fkd' 64
,e'fkd' 64
,e'fkd' 73
,e'fkd' 73
,e'fkd' 72
,e'fkd' 71
,e'fkd' 73
,e'fkd' 72
,e'fkd' 79
,e'fkd' 76
,e'fkd'
lgq.iaf;dg
70 92 64 91 62 91 72 95 82 96 75 88 74 89 72 86 69 88 66 93 78 95 69 94
lgqkdhl
64 87 66 88 67 87 69 90 79 91 78 86 76 85 74 83 74 83 73 86 79 93 67 87
l=reKE., 63 ,e'fkd' 59
,e'fkd' 57
,e'fkd' 69
,e'fkd' 80
,e'fkd' 76
,e'fkd' 72
,e'fkd' 66
,e'fkd' 62
,e'fkd' 64
,e'fkd' 74
,e'fkd' 65
,e'fkd'
uybÆmam,a,u 75 ,e'fkd' 69
,e'fkd' 60
,e'fkd' 63
,e'fkd' 77
,e'fkd' 73
,e'fkd' 67
,e'fkd' 62
,e'fkd' 59
,e'fkd' 63
,e'fkd' 79
,e'fkd' 73
,e'fkd'
ukakdru
76 86 73 88 71 88 71 85 80 87 77 83 79 86 77 86 78 86 77 86 85 92 80 88
u;a;,
67 89 66 89 60 90 65 92 75 93 63 85 57 81 55 81 54 84 60 87 78 93 82 92
fudKrd., 71 ,e'fkd' 69
,e'fkd' 64
,e'fkd' 66
,e'fkd' 71
,e'fkd' 58
,e'fkd' 57
,e'fkd' 60
,e'fkd' 57
,e'fkd' 61
,e'fkd' 76
,e'fkd' 68
,e'fkd'
kqjrt<sh
72 83 68 79 59 74 71 92 86 94 87 93 85 91 85 92 82 89 78 93 80 88 73 84
fmdf,dkakrej 78 ,e'fkd' 75
,e'fkd' 66
,e'fkd' 64
,e'fkd' 70
,e'fkd' 58
,e'fkd' 58
,e'fkd' 53
,e'fkd' 47
,e'fkd' 50
,e'fkd' 79
,e'fkd' 74
,e'fkd'
fmd;=ú,a 75 ,e'fkd' 73
,e'fkd' 72
,e'fkd' 73
,e'fkd' 71
,e'fkd' 62
,e'fkd' 66
,e'fkd' 65
,e'fkd' 65
,e'fkd' 68
,e'fkd' 81
,e'fkd' 75
,e'fkd'
mq;a;,u
74 95 71 94 71 93 70 91 79 89 78 87 76 88 74 86 74 85 71 86 79 94 73 93
r;au,dk
67 84 67 84 66 85 69 88 77 89 74 83 74 83 73 82 73 82 71 85 74 91 67 86
r;akmqr
75 96 70 94 68 94 77 97 87 98 77 90 75 89 75 89 73 91 75 96 81 97 72 95
;%sl=Kdu,h
76 81 73 83 69 86 68 87 69 85 63 80 62 81 59 78 55 75 61 83 81 90 78 88
jjqkshdj 77 ,e'fkd' 73
,e'fkd' 69
,e'fkd' 63
,e'fkd' 77
,e'fkd' 75
,e'fkd' 68
,e'fkd' 65
,e'fkd' 60
,e'fkd' 66
,e'fkd' 82
,e'fkd' 75
,e'fkd'

2017 jir

wkqrdOmqrh
70 92 65 92 66 91 62 90 69 90 65 88 61 85 67 87 72 92 71 92 80 95 75 94
n≥,a, 77 ,e'fkd' 74
,e'fkd' 73
,e'fkd' 63
,e'fkd' 70
,e'fkd' ,e'fkd' ,e'fkd' 62
,e'fkd' 69
,e'fkd' 70
,e'fkd' 74
,e'fkd' 80
,e'fkd' 83
,e'fkd'
nKavdrfj, 73 ,e'fkd' 72
,e'fkd' 71
,e'fkd' 64
,e'fkd' 71
,e'fkd' 65
,e'fkd' 59
,e'fkd' 68
,e'fkd' 70
,e'fkd' 76
,e'fkd' 80
,e'fkd' 82
,e'fkd'
uvl,mqj
77 85 74 82 74 86 72 86 66 81 64 79
,e'fkd' ,e'fkd' 70 83 73 88 76 90 83 93 80 88
fld<U
67 81 67 82 71 88 72 83 76 85 79 87 76 83 76 84 79 87 81 91 77 91 70 86
.d,a,
76 87 76 84 75 86 80 87 82 87 86 89 83 86 85 89 83 87 83 89 82 90 80 88
yïnkaf;dg
75 87 76 88 80 91 82 92 80 89 82 92 75 90 80 91 83 91 80 91 82 92 79 90
hdmkh 75 ,e'fkd' 69
,e'fkd' 71
,e'fkd' 69
,e'fkd' 72
,e'fkd' 73
,e'fkd' 68
,e'fkd' 73
,e'fkd' 76
,e'fkd' 79
,e'fkd' 85
,e'fkd' 77
,e'fkd'
lgq.iaf;dg
68 92 65 91 71 94 69 94 76 94 76 91 72 88 75 90 76 93 76 94 79 96 75 94
lgqkdhl
66 86 62 84 72 92 72 87 78 88
,e'fkd' 89 77 84 77 85 81 89 81 92 79 95 72 91
l=reKE., 63 ,e'fkd' 60
,e'fkd' 66
,e'fkd' 67
,e'fkd' 73
,e'fkd' 75
,e'fkd' 70
,e'fkd' 71
,e'fkd' 76
,e'fkd' 78
,e'fkd' 77
,e'fkd' 71
,e'fkd'
uybÆmam,a,u ,e'fkd' ,e'fkd' 69
,e'fkd' 70
,e'fkd' 65
,e'fkd' 71
,e'fkd' 68
,e'fkd' 60
,e'fkd' 66
,e'fkd' 74
,e'fkd' 74
,e'fkd' 80
,e'fkd' 77
,e'fkd'
ukakdru
75 86 71 85 75 89 73 84 75 84 85 94 77 84 78 85 80 87 80 87 82 89 77 86
u;a;,
68 89 70 89 71 94 70 93 68 91 68 89 59 85 62 86 68 91 66 91 78 95 77 91
fudKrd., 67 ,e'fkd' 67
,e'fkd' 68
,e'fkd' 65
,e'fkd' 68
,e'fkd' ,e'fkd' ,e'fkd' 59
,e'fkd' 62
,e'fkd' 62
,e'fkd' 68
,e'fkd' 74
,e'fkd' 71
,e'fkd'
kqjrt<sh
73 84 63 70 70 85 60 83 80 94
,e'fkd' ,e'fkd' 80 90 85 93 85 92 86 95 82 92 83 93
fmdf,dkakrej 76 ,e'fkd' 73
,e'fkd' 72
,e'fkd' 60
,e'fkd' 62
,e'fkd' 55
,e'fkd' 53
,e'fkd' 59
,e'fkd' 63
,e'fkd' 66
,e'fkd' 81
,e'fkd' 78
,e'fkd'
fmd;=ú,a 75 ,e'fkd' 76
,e'fkd' 76
,e'fkd' 72
,e'fkd' 68
,e'fkd' 65
,e'fkd' 68
,e'fkd' 67
,e'fkd' 69
,e'fkd' 73
,e'fkd' 78
,e'fkd' 76
,e'fkd'
mq;a;,u
73 94 68 91 69 92 70 86 72 85 73 83 70 83 74 85 77 88 79 91 81 95 77 96
r;au,dk
66 83 65 82 68 88 70 84 73 85 77 86 73 82 74 83 77 88 78 90 75 91 69 86
r;akmqr
68 92 66 91 75 96 75 96 83 97 82 95 77 91 80 94 82 96 84 97 81 96 77 96
;%sl=Kdu,h
76 85 71 82 75 89 65 86 63 83 57 79 62 80 68 84 70 88 72 90 84 92 78 87
jjqkshdj 78 ,e'fkd' 70
,e'fkd' 71
,e'fkd' 67
,e'fkd' 71
,e'fkd' 65
,e'fkd' 61
,e'fkd' 70
,e'fkd' 75
,e'fkd' 78
,e'fkd' 84
,e'fkd' 79
,e'fkd'

,e'fkd. – ,eî fkdue; uQ,h ( ld,.=K úoHd fomdr®;fïka;=j


14
ck.ykh iy Y%u n,ldh

ixLHd igyk 3.1


†ia;%slalh iy wxYh wkqj ck.ykh – 2001 iy 2012

2001 ix.Kkh^w& 2012 ix.Kkh^wd&

†ia;s%lalh ixLHdj" ’000 m%;sY;h ixLHdj" ’000 m%;sY;h

tl;=j kd.˙l .%dóh j;= kd.˙l .%dóh j;= tl;=j kd.˙l .%dóh j;= kd.˙l .%dóh j;=

fld<U 2,251.3 1,229.6 1,014.4 7.3 54.6 45.1 0.3 2,324.3 1,802.9 513.5 7.9 77.6 22.1 0.3
.ïmy 2,063.7 300.9 1,762.0 0.7 14.6 85.4 0.0 2,304.8 360.2 1,943.4 1.2 15.6 84.3 0.1
lΩ;r 1,066.2 113.2 915.5 37.6 10.6 85.9 3.5 1,221.9 109.1 1,075.2 37.6 8.9 88.0 3.1
uykqjr 1,279.0 156.0 1,030.2 92.9 12.2 80.5 7.3 1,375.4 170.5 1,119.2 85.6 12.4 81.4 6.2
ud;f,a 441.3 36.1 383.5 21.8 8.2 86.9 4.9 484.5 60.3 405.2 19.1 12.4 83.6 3.9
kqjrt<sh 703.6 43.1 283.7 376.9 6.1 40.3 53.6 711.6 40.2 290.9 380.6 5.6 40.9 53.5
.d,a, 990.5 109.9 863.3 17.3 11.1 87.2 1.7 1,063.3 133.4 911.2 18.8 12.5 85.7 1.8
ud;r 761.4 64.4 676.5 20.5 8.5 88.9 2.7 814.0 96.6 694.9 22.5 11.9 85.4 2.8
yïnkaf;dg 526.4 21.6 503.4 1.4 4.1 95.6 0.3 599.9 31.7 568.2 – 5.3 94.7 –
hdmkh 490.6 – – – – – – 583.9 117.6 466.3 – 20.1 79.9 –
ukakdru 151.6 – – – – – – 99.6 24.4 75.2 – 24.5 75.5 –
jjqkshdj 149.8 – – – – – – 172.1 34.8 137.3 – 20.2 79.8 –
uq,;sõ 121.7 – – – – – – 92.2 – 92.2 – – 100.0 –
ls,sfkdÉÑh 127.3 – – – – – – 113.5 – 113.5 – – 100.0 –
uvl,mqj 486.4 – – – – – – 526.6 151.2 375.3 – 28.7 71.3 –
wïmdr 593.0 112.5 480.5 – 19.0 81.0 – 649.4 153.3 496.1 – 23.6 76.4 –
;%sl=Kdu,h 340.2 – – – – – – 379.5 85.1 294.4 – 22.4 77.6 –
l=reKE., 1,460.2 34.7 1,418.9 6.6 2.4 97.2 0.5 1,618.5 30.3 1,580.6 7.6 1.9 97.7 0.5
mq;a;,u 709.7 65.3 642.2 2.2 9.2 90.5 0.3 762.4 67.0 693.8 1.6 8.8 91.0 0.2
wkqrdOmqrh 745.7 53.2 691.6 1.0 7.1 92.7 0.1 860.6 50.6 810.0 – 5.9 94.1 –
fmdf,dkakrej 359.0 – 358.7 0.3 – 99.9 0.1 406.1 – 406.1 … – 100.0 –
n≥,a, 780.0 51.5 567.2 161.3 6.6 72.7 20.7 815.4 69.8 591.7 153.9 8.6 72.6 18.9
fudKrd., 397.4 – 388.2 9.1 – 97.7 2.3 451.1 – 442.7 8.3 – 98.1 1.9
r;akmqr 1,015.8 58.2 855.2 102.4 5.7 84.2 10.1 1,088.0 99.5 888.8 99.7 9.1 81.7 9.2
lE.,a, 785.5 17.1 712.9 55.5 2.2 90.8 7.1 840.6 16.0 767.5 57.2 1.9 91.3 6.8
tl;=j
18,797.3 2,467.3
13,547.7 914.7 14.6 80.0 5.4
20,359.4 3,704.5
15,753.3 901.6 18.2 77.4 4.4

(w) †ia;s%lal 18 la wdjrKh lrñka 2001 ° meje;ajQ ck yd ksjdi ix.Kkh' uQ,h : ckf,aLk yd ixLHdf,aLk fomdr®;fïka;=j
(wd) 2012 ° meje;ajQ ck yd ksjdi ix.Kkh
… - ie,lsh hq;= fkdfõ'

ixLHd igyk 3.2


wd.u iy ckjr®.h wkqj ck.ykh – ix.Kk jr®I

wd.u wkqj (%) ckjr®.h wkqj (%)


uqΩ
ix.Kk
ck.ykh YS% YS%
jr®Ih bka†hdkq
'000 fn!oaO yska≥ bia,dï ls%ia;shdks fjk;a isxy, ,xld ,xld nr®.ra uef,a fjk;a
fou<
fou< uqia,sï

1881 2,759.7 61.5 21.5 7.2 9.7 0.1 66.9 24.9 6.7 0.6 0.3 0.5
1891 3,007.8 62.4 20.5 7.0 10.0 ... 67.9 24.1 6.6 0.7 0.3 0.5
1901 3,566.0 60.1 23.2 6.9 9.8 0.1 65.4 26.7 6.4 0.7 0.3 0.6
1911 4,106.4 60.3 22.8 6.9 10.0 ... 66.1 12.9 12.9 6.5 0.7 0.3 0.6
1921 4,498.6 61.6 21.8 6.7 9.9 ... 67.1 11.5 13.4 6.3 0.7 0.3 0.8
1931 5,306.9 61.6 22.0 6.7 9.8 ... 65.4 11.3 15.4 6.1 0.6 0.3 0.8
1946 6,657.3 64.5 19.8 6.6 9.1 ... 69.4 11.0 11.7 6.1 0.6 0.3 0.7
1953 8,097.9 64.3 19.9 6.7 8.9 0.1 69.4 10.9 12.0 6.3 0.6 0.3 0.5
1963 10,582.0 66.2 18.5 6.8 8.4 0.1 71.0 11.0 10.6 6.4 0.4 0.3 0.2
1971 12,689.8 67.3 17.6 7.1 7.9 0.1 72.0 11.2 9.3 6.7 0.4 0.3 0.1
1981 14,846.8 69.3 15.5 7.5 7.6 0.1 74.0 12.7 5.5 7.0 0.3 0.3 0.2
2001^w& 18,797.3 76.7 7.8 8.5 7.0 ... 82.0 4.3 5.1 7.9 0.2 0.3 0.2
2012^wd& 20,359.4 70.1 12.6 9.7 7.6 ... 74.9 11.2 4.1 9.3 0.2 0.2 0.1

(w) †ia;s%lal 18 la wdjrKh lrñka 2001 ° meje;ajQ ck yd ksjdi ix.Kkh' uQ,h : ckf,aLk yd ixLHdf,aLk fomdr®;fïka;=j
(wd) 2012 ° meje;ajQ ck yd ksjdi ix.Kkh
… - ie,lsh hq;= fkdfõ'
15
ck.ykh iy Y%u n,ldh

ixLHd igyk 3.3

†ia;%slalh" wd.u iy ckjr®.h wkqj ck.ykh – 2012 ix.Kkh(w)


wd.u wkqj ck.ykh" % ckjr®.h wkqj ck.ykh" %
ck.ykh
†ia;s%lalh YS% YS%
'000 frdaudkq bka†hdkq
fn!oaO yska≥ bia,dï ls%ia;shdks fjk;a isxy, ,xld ,xld fjk;a
lf;da,sl fou<
fou< uqia,sï

fld<U 2,324.3 70.2 8.0 11.8 7.0 2.9 0.1 76.5 10.1 1.0 10.7 1.6
.ïmy 2,304.8 71.3 2.3 4.9 19.5 2.0 0.0 90.5 3.5 0.4 4.2 1.3
lΩ;r 1,221.9 83.4 3.2 9.4 3.3 0.7 0.0 86.8 1.9 1.9 9.3 0.2
uykqjr 1,375.4 73.4 9.7 14.3 1.6 0.9 0.0 74.4 5.0 6.2 13.9 0.4
ud;f,a 484.5 79.5 9.0 9.4 1.6 0.5 0.0 80.8 5.0 4.8 9.2 0.2
kqjrt<sh 711.6 39.1 51.0 3.0 4.7 2.2 0.0 39.6 4.6 53.1 2.5 0.2
.d,a, 1,063.3 93.9 1.5 3.7 0.4 0.5 0.0 94.4 1.3 0.6 3.6 0.1
ud;r 814.0 94.1 2.0 3.1 0.3 0.4 0.0 94.3 1.1 1.5 3.1 0.0
yïnkaf;dg 599.9 96.7 0.2 2.5 0.2 0.3 0.1 97.1 0.4 0.0 1.1 1.5
hdmkh 583.9 0.4 82.8 0.4 12.9 3.5 0.0 0.4 98.9 0.3 0.4 0.0
ukakdru 99.6 1.8 24.1 16.6 52.6 4.8 0.0 2.3 80.4 0.7 16.5 0.0
jjqkshdj 172.1 9.8 69.4 7.0 8.9 4.9 0.0 10.0 82.0 1.1 6.8 0.1
uq,;sõ 92.2 8.9 75.2 2.0 9.8 4.0 0.1 9.7 85.8 2.5 2.0 0.1
ls,sfkdÉÑh 113.5 1.1 81.9 0.6 10.6 5.7 0.0 1.2 97.3 0.9 0.6 0.0
uvl,mqj 526.6 1.2 64.4 25.5 4.6 4.3 0.0 1.3 72.3 0.4 25.4 0.6
wïmdr 649.4 38.7 15.8 43.4 1.2 0.9 0.0 38.9 17.3 0.1 43.4 0.3
;%sl=Kdu,h 379.5 26.2 25.9 42.0 3.8 2.0 0.0 26.7 30.7 0.3 41.8 0.4
l=reKE., 1,618.5 88.5 0.9 7.3 2.7 0.6 0.0 91.4 1.1 0.2 7.1 0.2
mq;a;,u 762.4 43.2 3.8 19.7 31.5 1.6 0.2 73.6 6.3 0.3 19.4 0.5
wkqrdOmqrh 860.6 90.1 0.4 8.3 0.8 0.4 0.0 91.0 0.5 0.1 8.2 0.2
fmdf,dkakrej 406.1 89.7 1.7 7.5 0.8 0.3 0.0 90.7 1.8 0.0 7.4 0.1
n≥,a, 815.4 72.6 19.3 5.8 1.5 0.8 0.0 73.0 2.7 18.5 5.5 0.4
fudKrd., 451.1 94.6 2.7 2.2 0.4 0.2 0.0 94.9 1.8 1.1 2.1 0.1
r;akmqr 1,088.0 86.7 9.4 2.2 1.0 0.7 0.0 87.1 5.0 5.7 2.1 0.1
lE.,a, 840.6 84.4 6.5 7.3 1.0 0.8 0.0 85.5 2.1 5.2 7.1 0.1
tl;=j 20,359.4 70.1 12.6 9.7 6.2 1.4 0.0 74.9 11.2 4.1 9.3 0.5

(w) 2012 ° meje;ajQ ck yd ksjdi ix.Kkh uQ,h : ckf,aLk yd ixLHdf,aLk fomdr®;fïka;=j

ixLHd igyk 3.4


jhia ldKavh wkqj ue† jir ck.ykh 2001 iy 2010 - 2017
mqoa.,hska oyia .Kkska

jhia 2001^w& 2010^w& 2011^w& 2012^wd& 2013^wd& 2014^wd&^we& 2015^wd&^we& 2016^wd&^we& 2017^wd&^we&

ldKav ms .e ms .e ms .e ms .e ms .e ms .e ms .e ms .e ms .e

 0 –  4 814 783 895 864 904 873 882 868 889 874 897 882 906 891 917 901 927 912
 5 –  9 842 812 920 892 930 901 885 868 892 875 900 883 909 892 919 902 930 913
10 – 14 861 830 948 915 958 925 831 814 838 820 846 827 854 836 864 845 874 855
15 – 19 927 897 1,018 993 1,028 1,004 823 827 829 834 836 841 845 849 854 859 864 869
20 – 24 889 878 973 970 984 980 745 793 751 799 757 807 764 814 773 823 782 832
25 – 29 730 755 805 831 814 840 746 812 752 818 759 825 766 833 774 843 783 853
30 – 34 711 727 776 799 785 808 799 846 806 852 813 860 820 868 830 877 839 888
35 – 39 693 708 760 777 768 785 688 725 694 731 700 738 706 745 714 753 723 761
40 – 44 646 651 712 718 719 726 663 700 669 705 675 712 681 718 689 726 697 734
45 – 49 562 576 621 638 627 644 620 670 625 675 631 681 637 687 644 695 651 703
50 – 54 505 519 552 569 557 574 583 640 588 645 593 651 599 657 605 665 612 672
55 – 59 356 387 395 425 399 429 503 565 506 570 511 575 516 580 521 587 527 593
60 – 64 271 283 294 312 297 315 427 494 430 498 434 502 438 507 443 512 448 518
65 – 69 206 236 229 265 232 268 284 351 287 353 289 357 292 360 295 364 298 368
70 – 74 159 179 173 197 175 200 183 231 184 233 186 235 187 237 189 240 191 242
75 iy Bg jeä 187 217 202 237 204 239 226 333 226 337 229 339 231 341 234 346 236 349
tl;=j 9,359 9,438 10,273 10,402 10,381 10,511 9,888 10,537 9,966 10,619 10,056 10,715 10,151 10,815 10,265 10,938 10,382 11,062
uqΩ ck.ykh 18,797 20,675 20,892 20,425 20,585 20,771 20,966 21,203 21,444

ms – ms˙ñ .e – .eyeKq uQ,h : fr‚iag%dr® ckrd,a fomdr®;fïka;=j


(w) 2001 ck yd ksjdi ix.Kkhg wkqj'
(wd) 2012 ck yd ksjdi ix.Kkhg wkqj'
(we) ;djld,sl
16
ck.ykh iy Y%u n,ldh

ixLHd igyk 3.5

m<d; iy †ia;%slalh wkqj ue† jir ck.ykh 2001 iy 2009 - 2017


mqoa.,hska oyia .Kkska

m<d; $ †ia;s%lalh 2001^w& 2009^w& 2010^w& 2011^w& 2012^wd& 2013^wd& 2014^wd&^we& 2015^wd&^we& 2016^wd&^we& 2017^wd&^we&

niakdysr 5,381 5,841 5,891 5,946 5,865 5,896 5,936 5,979 6,028 6,081
fld<U 2,251 2,543 2,573 2,606 2,330 2,339 2,357 2,375 2,395 2,419
.ïmy 2,064 2,163 2,176 2,189 2,310 2,324 2,338 2,354 2,372 2,391
lΩ;r 1,066 1,135 1,142 1,151 1,225 1,233 1,241 1,250 1,261 1,271

uOHu 2,424 2,668 2,696 2,727 2,582 2,606 2,631 2,658 2,690 2,722
uykqjr 1,279 1,422 1,437 1,455 1,381 1,391 1,402 1,416 1,434 1,452
ud;f,a 441 489 496 503 486 491 496 502 508 514
kqjrt<sh 704 757 763 769 715 724 733 740 748 756

ol=Kq 2,278 2,470 2,495 2,518 2,485 2,508 2,532 2,556 2,584 2,611
.d,a, 991 1,074 1,084 1,094 1,066 1,074 1,082 1,091 1,102 1,113
ud;r 761 830 839 847 817 824 831 837 845 851
yïnkaf;dg 526 566 572 577 602 610 619 628 637 647

W;=re 1,041 1,145 1,149 1,160 1,065 1,074 1,085 1,094 1,107 1,119
hdmkh 491 532 536 542 585 589 593 597 602 608
ls,sfkdÉÑh 127 149 150 154 114 116 118 120 122 124
ukakdru 152 161 162 163 100 101 103 104 106 107
jjqkshdj 150 167 172 176 173 175 177 179 182 184
uq,;sõ 121 136 129 125 93 93 94 94 95 96

kef.kysr 1,419 1,540 1,561 1,584 1,561 1,574 1,593 1,615 1,645 1,677
uvl,mqj 486 537 543 549 528 531 535 541 550 560
wïmdr 593 635 644 654 652 658 667 677 691 705
;%sl=Kdu,h 340 368 374 381 381 385 391 397 404 412

jhU 2,170 2,332 2,353 2,377 2,389 2,405 2,425 2,448 2,477 2,508
l=reKE., 1,460 1,556 1,569 1,583 1,624 1,634 1,645 1,658 1,676 1,694
mq;a;,u 710 776 784 794 765 771 780 790 801 814

W;=re ueo 1,104 1,224 1,238 1,254 1,272 1,285 1,298 1,312 1,330 1,349
wkqrdOmqrh 745 819 829 839 864 874 883 893 905 918
fmdf,dkakrej 359 405 409 415 408 411 415 419 425 431

W!j 1,178 1,316 1,333 1,349 1,271 1,286 1,301 1,316 1,333 1,349
n≥,a, 780 879 891 902 818 826 835 844 854 864
fudKrd., 398 437 442 447 453 460 466 472 479 485

inr.uqj 1,802 1,940 1,959 1,977 1,935 1,951 1,970 1,988 2,009 2,028
r;akmqr 1,016 1,122 1,136 1,149 1,092 1,102 1,115 1,127 1,140 1,151
lE.,a, 786 818 823 828 843 849 855 861 869 877

tl;=j 18,797 20,476 20,675 20,892 20,425 20,585 20,771 20,966 21,203 21,444

(w) 2001 ck yd ksjdi ix.Kkhg wkqj' uQ,h : fr‚iag%dr® ckrd,a fomdr®;fïka;=j


(wd) 2012 ck yd ksjdi ix.Kkhg wkqj'
(we) ;djld,sl
17
ck.ykh iy Y%u n,ldh

ixLHd igyk 3.6


ck >k;ajh 2016 iy 2017

wNHka;r ue† jir ck.ykh" '000 ck >k;ajh" j'ls'ó' 1 lg mqoa.,hska


uqΩ N+ñ m%udKh jkdka;r N+ñ m%udKh^w&
m<d; $ †ia;s%lalh c,dY
j'ls'ó' j'ls'ó' j'ls'ó'
j'ls'ó' 2016^wd&^we& 2017^wd&^we& 2016^wd&^we& 2017^wd&^we&

niakdysr 3,684 91 195 3,593 6,028 6,081 1,678 1,692


fld<U 699 23 15 676 2,395 2,419 3,543 3,578
.ïmy 1,387 46 14 1,341 2,372 2,391 1,769 1,783
lΩ;r 1,598 22 166 1,576 1,261 1,271 800 806
uOHu 5,674 99 1,402 5,575 2,690 2,722 483 488
uykqjr 1,940 23 317 1,917 1,434 1,452 748 757
ud;f,a 1,993 41 599 1,952 508 514 260 263
kqjrt<sh 1,741 35 486 1,706 748 756 438 443
ol=Kq 5,544 161 932 5,383 2,584 2,611 480 485
.d,a, 1,652 35 236 1,617 1,102 1,113 682 688
ud;r 1,283 13 187 1,270 845 851 665 670
yïnkaf;dg 2,609 113 509 2,496 637 647 255 259
W;=re 8,884 594 3,946 8,290 1,107 1,119 134 135
hdmkh 1,025 96 3 929 602 608 648 654
ls,sfkdÉÑh 1,279 74 351 1,205 122 124 101 103
ukakdru 1,996 116 1,024 1,880 106 107 56 57
jjqkshdj 1,967 106 889 1,861 182 184 98 99
uq,;sõ 2,617 202 1,679 2,415 95 96 39 40
kef.kysr 9,996 635 3,030 9,361 1,645 1,677 176 179
uvl,mqj 2,854 244 517 2,610 550 560 211 215
wïmdr 4,415 193 1,696 4,222 691 705 164 167
;%sl=Kdu,h 2,727 198 817 2,529 404 412 160 163
jhU 7,888 382 1,002 7,506 2,477 2,508 330 334
l=reKE., 4,816 192 185 4,624 1,676 1,694 362 366
mq;a;,u 3,072 190 817 2,882 801 814 278 282
W;=re ueo
10,472 731 3,326 9,741 1,330 1,349 137 138
wkqrdOmqrh 7,179 515 1,979 6,664 905 918 136 138
fmdf,dkakrej 3,293 216 1,347 3,077 425 431 138 140
W!j 8,500 165 2,000 8,335 1,333 1,349 160 162
n≥,a, 2,861 34 683 2,827 854 864 302 306
fudKrd., 5,639 131 1,317 5,508 479 485 87 88
inr.uqj 4,968 47 765 4,921 2,009 2,028 408 412
r;akmqr 3,275 39 648 3,236 1,140 1,151 352 356
lE.,a, 1,693 8 117 1,685 869 877 516 520
uqΩ †jhsk
65,610 2,905 16,598 62,705 21,203 21,444 338 342

(w) wNHka;r c,dY yer uqΩ N+ñ m%udKh' uQ,hka : ñkskaf∞are fomdr®;fïka;=j
(wd) 2012 ck yd ksjdi ix.Kkhg wkqj' fr‚iag%dr® ckrd,a fomdr®;fïka;=j
(we) ;djld,sl'

ixLHd igyk 3.7


„j ixLHd;s 2008 - 2017

whs;uh 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014(w) 2015(w) 2016(w) 2017(w)

ue† jir ck.ykh, ’000^wd& 20,246 20,476 20,675 20,892 20,425 20,585 20,771 20,966 21,203 21,444
wjqre≥ 0 – 14 5,320 5,380 5,434 5,491 5,148 5,188 5,235 5,288 5,348 5,411
wjqre≥ 15 – 54 12,253 12,391 12,512 12,643 11,680 11,773 11,879 11,989 12,124 12,263
wjqre≥ 55 yd Bg jeä 2,673 2,705 2,729 2,758 3,597 3,624 3,657 3,689 3,731 3,770
ue† jir ck.yk jr®Ok wkqmd;h, % 1.0 1.1 1.0 1.1 1.0 0.8 0.9 0.9 1.1 1.1
o< Wm;a wkqmd;sl" mqoa.,hska oyilg 18.5 18.0 17.6 17.3 17.6 17.8 16.9 16.0 15.6 15.2
o< urK wkqmd;sl" mqoa.,hska oyilg 6.1 6.2 6.3 5.9 6.0 6.2 6.2 6.3 6.2 6.5
iajNdúl jr®Ok wkqmd;slh" mqoa.,hska oyilg 12.3 11.8 11.3 11.4 11.6 11.6 10.7 9.7 9.4 8.7
ue† jir wNHka;r ixl%uK, ’000 1,644 1,645 2,106 2,433 2,496 2,629 2,875 3,252 3,652 3,730
ue† jir ndysr ixl%uK, ’000 1,688 1,673 2,129 2,479 2,548 2,677 2,917 3,238 3,608 3,680
ue† jir Y=oaO ixl%u◊l wkqmd;slh" oyilg -2.2 -1.4 -1.1 -2.2 -2.5 -2.3 -2.0 0.7 2.1 2.3
ck >k;ajh, (j'ls'ó' 1 lg mqoa.,hka) 323 327 330 333 326 328 331 334 338 342
<ore urK wkqmd;slh" i„ù ore Wm;a oyilg 9.0 9.7 9.9 9.1^w& 8.5^w& 8.3 8.0 8.5 ,e'fkd' ,e'fkd'

(w) ixfYdaê; ,e'fkd' - ,eî fkdue;' uQ,hka : ñkskaf∞are fomdr®;fïka;=j


(we) 2001 ck yd ksjdi ix.Kkfha jdr®;dj mokï fldgf.k 2011 olajd ue† jir ck.yk weia;fïka;= ilid we;' fr‚iag%dr® ckrd,a fomdr®;fïka;=j
2012 isg" 2012 ck yd ksjdi ix.Kkfha jdr®;dj mokï fldg ue† jir ck.yk weia;fïka;= ilid we;'
18

ixLHd igyk 3.8


†ia;%slalh wkqj o< Wm;a iy urK wkqmd;sl 2011 – 2017
mqoa.,hska oyilg

2011(w) 2012^wd& 2013^wd& 2014^wd&^we& 2015^wd&^we& 2016^wd&^we 2017^wd&^we&

†ia;s%lalh o< o< o< o< o< o< o< o< o< o< o< o< o< o<
Wm;a urK Wm;a urK Wm;a urK Wm;a urK Wm;a urK Wm;a urK Wm;a urK
wkqmd;slh wkqmd;slh wkqmd;slh wkqmd;slh wkqmd;slh wkqmd;slh wkqmd;slh wkqmd;slh wkqmd;slh wkqmd;slh wkqmd;slh wkqmd;slh wkqmd;slh wkqmd;slh
ck.ykh iy Y%u n,ldh

fld<U
21.4 7.9 15.1 8.9 15.0 6.8 15.4 6.8 14.4 7.0 14.0 7.1 13.7 7.4
.ïmy
12.3 5.2 14.4 5.1 14.6 6.0 13.7 6.0 13.1 6.2 12.8 6.2 12.4 6.5
lΩ;r
14.5 5.9 15.7 5.7 16.0 6.6 14.8 6.5 14.2 6.8 13.3 6.5 13.0 7.1
uykqjr
20.3 7.2 19.0 7.7 19.6 6.6 18.8 7.2 17.5 7.0 16.4 6.8 15.9 7.2
ud;f,a
20.8 5.5 19.9 5.8 19.2 6.1 19.1 6.5 17.4 6.4 16.9 6.1 14.8 6.5
kqjrt<sh
13.5 4.8 20.9 5.0 20.9 6.7 17.5 6.2 16.5 6.3 17.0 6.1 15.2 6.1
.d,a,
17.8 6.8 17.0 7.2 17.0 6.8 16.7 7.3 16.4 7.6 15.9 7.1 15.2 7.7
ud;r
14.5 5.8 18.8 6.1 17.0 6.5 15.2 6.3 14.2 6.6 13.9 6.3 13.3 6.5
yïnkaf;dg
15.4 4.7 19.7 4.7 19.7 5.5 20.9 5.4 19.7 5.6 19.3 5.3 17.6 5.5
hdmkh
18.5 7.2 15.1 7.1 16.6 7.2 14.9 7.1 13.6 6.9 14.1 7.3 14.9 7.4
ls,sfkdÉÑh
21.5 2.1 22.3 2.7 22.3 5.0 19.1 2.9 16.9 3.1 19.5 3.6 21.8 4.1
ukakdru 9.0 2.1 18.9 3.5 18.1 4.6 15.4 3.7 18.1 3.8 18.5 3.9 19.6 4.0
jjqkshdj
24.5 5.1 17.6 5.1 24.3 5.7 19.6 4.9 17.6 4.7 16.1 4.2 17.8 4.8
uq,;sõ 8.6 16.1 18.9 8.4 16.4 5.2 11.6 4.2 12.2 3.8 10.5 3.8 11.4 3.9
uvl,mqj
17.9 5.2 18.7 5.7 20.4 4.8 18.1 4.8 17.3 4.9 16.9 5.6 17.8 4.9
wïmdr
21.6 4.3 20.7 4.5 21.0 4.5 21.1 4.6 20.5 4.7 20.5 4.6 20.2 4.8
;%sl=Kdu,h
23.2 3.9 22.2 3.7 20.7 4.4 22.1 4.1 20.5 4.4 20.2 4.4 20.4 4.5
l=reKE.,
16.2 6.5 17.8 5.9 17.3 6.6 16.0 6.6 15.4 6.7 15.2 6.3 14.6 6.9
mq;a;,u
18.2 4.7 18.5 4.8 19.2 5.4 19.2 5.4 18.4 5.5 17.6 5.5 17.4 5.9
wkqrdOmqrh
18.9 5.7 20.5 5.4 20.8 5.5 17.8 5.5 17.3 5.8 17.1 5.1 16.9 6.1
fmdf,dkakrej
18.2 4.7 18.9 4.6 19.4 5.5 17.7 5.5 16.9 5.2 16.8 5.1 16.4 5.9
n≥,a,
18.6 5.4 18.7 5.9 18.4 6.1 18.4 6.4 16.2 6.1 16.8 6.2 16.6 6.3
fudKrd.,
15.8 3.9 20.2 3.9 21.2 4.7 19.5 4.7 18.4 4.8 17.5 4.9 17.0 5.1
r;akmqr
18.2 5.1 17.3 5.6 18.1 6.3 18.0 6.1 16.7 6.1 15.9 6.1 15.7 6.5
lE.,a,
12.6 5.6 16.8 5.6 16.7 7.2 16.0 6.9 14.9 6.9 14.4 6.8 13.8 7.4

Y%S ,xldj
17.3 5.9 17.6 6.0 17.8 6.2 16.9 6.2 16.0 6.3 15.6 6.2 15.2 6.5

(w) ixLHdf,aLk mokï jkqfha is≥ùu is≥jk ia:dkh u; h' uQ,h ( fr‚iag%dr® ckrd,a fomdr®;fïka;=j
(wd) ixLHdf,aLk mokï jkqfha idudkH m†xÑ ia:dkh u; h'
(we) ;djld,sl
19
ck.ykh iy Y%u n,ldh

ixLHd igyk 3.9

Y%u n,ldh 2009 – 2017

whs;uh 2009^w& 2010^w& 2011^wd& 2012^wd& 2013^wd& 2014^wd& 2015^wd& 2016^wd& 2017^wd&

l=gqïn ck.ykh" ’000 16,578 16,862 14,976 14,858 14,959 15,134 15,282 15,449 15,844

Y%u n,ldh" ’000 8,074 8,108 7,926 7,798 8,034 8,049 8,214 8,311 8,567
fiajd kshqla;" ’000 7,602 7,707 7,592 7,489 7,681 7,700 7,831 7,948 8,208
fiajd úhqla;" ’000 471 401 335 310 353 348 383 363 358

Y%u n,ld iyNd.s;aj wkqmd;slh, %

  jhia ldKav wkqj


  15 – 19 19.0 17.2 16.2 14.7 16.2 15.2 15.0 13.8 13.3
  20 – 24 58.7 55.9 54.4 54.5 55.0 52.7 55.5 55.6 57.4
  25 – 29 66.2 64.2 66.1 64.4 64.7 63.8 65.4 65.8 67.6
  30 – 39 68.3 67.2 67.4 65.7 67.9 68.0 67.4 67.6 68.1
 40 iy Bg jeä 53.7 53.8 53.1 52.7 54.1 53.4 54.0 54.4 54.6

  ishÆ u jhia ^wjq' 15 iy Bg jeä) 48.7 48.1 52.9 52.5 53.7 53.2 53.8 53.8 54.1

  wxYh iy ia;%S$mqreI Ndjh wkqj

kd.˙l
mqreI 63.1 63.6 69.8 70.7 70.2 70.4 70.0 72.6 72.5
ia;%S 26.2 23.8 28.0 28.9 27.5 29.4 30.0 30.2 31.6
tl;=j 43.5 42.0 47.8 48.3 47.7 48.7 48.6 49.8 50.5

.%dóh
mqreI 67.1 67.7 74.7 75.8 75.9 75.4 75.6 75.6 75.0
ia;%S 33.7 32.3 35.3 33.8 37.0 35.7 37.1 37.0 37.7
tl;=j 49.4 49.0 53.8 53.4 54.9 54.1 54.8 54.6 54.8

uqΩ †jhsk
mqreI 66.6 67.1 74.0 74.9 74.9 74.6 74.7 75.1 74.5
ia;%S 32.8 31.2 34.3 32.9 35.4 34.6 35.9 35.9 36.6
tl;=j 48.7 48.1 52.9 52.5 53.7 53.2 53.8 53.8 54.1

(w) kef.kysr m<d; we;=Ωj iy W;=re m<d; yer' uQ,h : ckf,aLk yd ixLHdf,aLk fomdr®;fïka;=j
(wd) uqΩ †jhsfkys u o;a; wdjrKh ù we;'

igyka ( 1' 2010 jr®Ih olajd l=gqïN ck.ykh f,i wjq' 10 yd Bg jeä mqoa.,hska ie,l+ w;r 2011 isg th wjq' 15 yd Bg jeä mqoa.,hska f,i i,lkq ,nhs'

2' ckf,aLk yd ixLHdf,aLk fomdr®;fïka;=j úiska 2011 jifr® isg b†˙hg" kej; nr ;enQ iy ixfYdaê; Y%u n,ld o;a; fY%a◊hla 2016 cQ,s udifha ° m%ldYhg m;a
lrk ,°'

Y%u n,ldh : jhi wjq'15 yd Bg jeä wdr®:ßl jYfhka il%Sh ck.ykh Y%u n,ldhg we;=<;a fõ'
Y%u n,ld iyNd.s;aj wkqmd;slh : §wdr®:ßl jYfhka ils%h ck.ykh¶ fyda §Y%u n,ldh¶ jev lrk jhfia ck.ykfha m%;sY;hla f,i'
fiajd kshqla;slhka : úur®Yk ld,h ;=< jegqma ,nk fiajlhska" fiajHhka" iajhx /lshdjkays kshq;=jQjka fyda f.ùula fkd,o mjqf,a fiajlhka fiajd kshqla;slhka
f,i ye¢kafõ' fuhg fiajd kshqla;" kuq;a úur®Yk ld,h ;=< fiajfha kshq;= fkdjkakka o we;=<;a h'
fiajd úhqla;slhka : úur®Yk ld,h ;=< /lshdjla ls¯fï yelshdj we;s yd /lshdjla n,dfmdfrd;a;=j isák kuq;a /lshdjla fkdue;s mqoa.,hka" fiajd úhqla;slhka
f,i ye¢kafõ'
20
ck.ykh iy Y%u n,ldh

ixLHd igyk 3.10


(w)
fiajd kshqla;sh 2008 – 2017
m%;sY;h

whs;uh 2008^wd& 2009^wd& 2010^wd& 2011^we& 2012^we& 2013^we& 2014^we& 2015^we& 2016^we& 2017^we&

lr®udka; jr®.h wkqj^wE&


lDIslr®uh 32.6 32.6 32.7 33.1 31.2 – – – – –
ksIamdok lr®udka; 18.5 17.7 17.1 16.7 17.5 – – – – –
b†ls¯ï^b& 7.7 7.4 7.1 7.2 8.4 – – – – –
fjf<|du yd wdmkYd,d 14.3 14.7 15.5 15.1 15.6 – – – – –
m%jdyk" .nvd ls¯ï iy ikaksfõok 5.8 5.9 6.3 6.2 6.5 – – – – –
rlaIK iy ksYap, foam< 3.2 3.0 3.4 3.5 3.5 – – – – –
fm!oa.,sl fiajd 17.9 18.8 17.9 18.2 17.4 – – – – –
tl;=j 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 – – – – –

lr®udka; jr®.h wkqj^B&
lDIslr®uh – – – – – 30.2 28.9 28.7 27.1 26.1
m;,a yd lekSï – – – – – 1.2 1.0 0.8 0.8 0.8
ksIamdok lr®udka; – – – – – 17.8 18.0 18.0 17.9 19.3
b†ls¯ï" ú≥,s" .Eia" jdIam iy jdhqiólrK
  iemhqï" c, iemhqï" c, wmjyk" li<
  l<ukdlrK iy m%;sksfhda‚; ldr®Hhka – – – – – 7.0 7.3 7.0 7.8 8.4
f;d. iy is,a,r fjf<πu" fudagr® jdyk iy
  h;=reme† wÆ;ajeähdj – – – – – 13.6 13.1 13.5 13.9 14.1
m%jdyk iy .nvdls¯ï – – – – – 6.1 6.3 6.1 6.5 6.3
b∫ï ysgqï iy wdydr fiajd ldr®Hhka – – – – – 2.2 2.4 2.6 2.6 2.6
f;dr;=re iy ikaksfõok – – – – – 0.7 0.8 0.7 0.8 0.9
uQ,H iy rCIK ldr®Hhka – – – – – 1.8 1.9 1.8 2.0 1.9
jD;a;sl" úoHd;aul iy ;dCIK ldr®Hhka – – – – – 0.8 0.6 0.8 0.7 0.8
l<ukdlrK iy iydh fiajd ldr®Hhka – – – – – 1.2 1.3 1.5 1.4 1.9
rdcH m˙md,k iy wdrCIl"
  wksjdr®h iudc wdrCIl – – – – – 7.4 7.7 7.7 7.7 6.4
wOHdmk – – – – – 3.9 4.1 4.1 4.3 4.6
udkj fi!LH iy iudc fiajd ldr®Hhka – – – – – 1.7 1.6 1.8 1.8 1.8
wfkl=;a ^W& – – – – – 4.3 5.0 4.9 5.0 4.2
tl;=j – – – – – 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0

/lshd ldKav wkqj
fcHIaG ks,Od¯ka yd l<ukdlrejka 1.7 1.6 1.5 1.7 1.7 4.8 4.6 6.1 6.0 6.8
jD;a;slhka 5.9 6.0 5.6 6.2 6.4 6.3 6.4 6.5 6.5 6.8
;dlaI◊l iy wdYs%; jD;a;slhka 5.5 5.2 5.1 5.0 5.7 5.8 5.8 6.0 6.1 6.8
,smslrejka 4.0 4.1 4.1 4.1 4.4 3.7 4.3 4.0 4.0 4.0
fiajdjkays ksr; jQjka yd fjf<| fiajlhska·
  whs;slrejka iy iud.ï md,lhska 14.4 14.7 14.9 15.3 14.4 11.0 11.7 10.9 11.2 10.0
mqyqKq lDIsldr®ñl iy ëjr wxYfha fiajlhska 22.2 22.5 22.3 23.0 21.5 19.4 20.3 18.6 18.1 17.1
mqyqKq Ys,amSh fiajlhska 16.4 15.5 15.7 15.9 16.9 17.0 17.1 16.2 16.0 16.7
hka;% l%shdlrjkakka yd fldgia iú lrkakka 7.3 7.0 7.3 7.1 8.6 8.3 8.3 8.6 8.8 9.0
iqΩ fiajlhska $ kqmqyqKq lïlrejka 21.9 22.6 22.6 20.7 19.8 23.1 21.2 22.6 22.6 22.4
meye†,sj y∫kd fkd.;a 0.7 1.0 1.0 0.9 0.5 0.6 0.4 0.5 0.6 0.4
tl;=j 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0

fiajd ldKavh wkqj
rdcH wxYfha fiajlhska 15.2 15.5 14.3 14.6 15.3 15.2 15.5 15.1 14.6 14.4
fm!oa.,sl wxYfha fiajlhska 41.2 42.1 41.2 40.5 41.2 40.5 40.9 41.0 43.3 43.3
fiajHhka 2.9 2.6 2.6 2.9 2.8 3.0 2.7 3.1 2.7 3.0
iajhx /lshdjkays kshq;=jQjka 30.2 29.2 31.5 31.5 31.9 32.2 32.0 32.3 31.6 31.3
f.ùula fkd,o mjqf,a fiajlhka 10.5 10.6 10.4 10.6 8.7 9.1 8.9 8.4 7.8 8.0
tl;=j 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0

(w) 2010 jr®Ih olajd l=gqïN ck.ykh f,i jhi wjq' 10 yd Bg jeä mqoa.,hska uQ,h : ckf,aLk yd ixLHdf,aLk fomdr®;fïka;=j
ie,l+ w;r 2011 isg th jhi wjq' 15 yd Bg jeä mqoa.,hska f,i i,lkq ,nhs'
(wd) kef.kysr m<d; iys;j iy W;=re m<d; fkdue;sj'
(we) uqΩ †jhsfkys u o;a; wdjrKh fõ.
^wE& cd;Hka;r m%ñ;s jr®.SlrK 3 jk ixfYdaOkh u; mokï fõ'
^b& m;,a yd le”ï" ú≥,sh" .Eia iy c,h hk Wm YSr®I o we;=<;ah'
^B& cd;Hka;r m%ñ;s jr®.SlrK 4 jk ixfYdaOkh u; mokï fõ'
^W& ksjeishkaf.a m˙yrKh i|yd iïmdokh lrkq ,nk fiajdfhdacl lghq;="
foafmd, ldr®hhka" l,d yd fmd≥ úfkda∞;aul lghq;= iy cd;Hka;r ixúOdk
lghq;= we;=<;a fõ'

igyk ( ckf,aLk yd ixLHdf,aLk fomdr®;fïka;=j úiska 2011 jifr® isg b†˙hg" kej; nr ;enQ iy ixfYdaê; Y%u n,ld o;a; fY%a◊hla 2016 cQ,s udifha ° m%ldYhg m;a lrk ,°'
21
ck.ykh iy Y%u n,ldh

ixLHd igyk 3.11

fiajd úhqla;sh 2008 – 2017

whs;uh 2008^w& 2009^w& 2010^w& 2011^wd& 2012^wd& 2013^wd& 2014^wd& 2015^wd& 2016^wd& 2017^wd&

jhia ldKavh wkqj

Y%u n,ldfha m%;sY;hla f,i


15 – 19 20.8 20.9 20.3 15.5 18.9 18.8 21.4 24.1 27.1 21.1
20 – 29 13.7 15.4 13.8 12.4 11.3 13.1 13.6 14.2 14.2 13.5
30 – 39 3.1 3.7 3.1 2.8 2.5 2.7 2.7 3.1 2.4 2.7
40 iy Bg jeä 1.2 1.4 1.0 0.7 0.8 1.0 0.9 1.0 0.8 0.9
tl;=j 5.4 5.8 4.9 4.2 4.0 4.4 4.3 4.7 4.4 4.2

m%;sY; jHdma;sh
15 – 19 15.8 14.5 14.8 12.7 14.1 13.7 14.2 14.5 16.1
,e'fkd'
20 – 24 38.4 37.5 38.7 42.2 40.5 41.0 39.8 37.4 39.7
,e'fkd'
25 – 29 21.5 21.3 21.2 20.7 18.8 18.1 19.3 20.5 21.1
,e'fkd'
30 – 39 13.6 15.1 14.7 15.9 15.8 15.1 15.4 15.8 13.2
,e'fkd'
40 iy Bg jeä 10.6 11.6 10.6 8.5 10.8 12.1 11.3 11.8 9.8
,e'fkd'
tl;=j 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0
,e'fkd'

wOHdmk uÜgï wkqj

Y%u n,ldfha m%;sY;hla f,i


5 fY%a◊h iy bka my< … … … … … … … ... ... ...
6 – 10 fY%a◊ 4.5 5.0 3.6 3.4 3.2 3.4 3.4 3.4 3.3 2.8
w'fmd'i' ^id'fm<& 7.8 8.5 6.9 5.3 6.0 6.0 5.9 6.4 5.8 5.9
w'fmd'i' ^W'fm<& iy Bg by< 10.5 11.2 11.6 9.1 7.6 8.7 8.2 9.2 8.3 8.1
tl;=j 5.4 5.8 4.9 4.2 4.0 4.4 4.3 4.7 4.4 4.2

m%;sY; jHdma;sh
5 fY%a◊h iy bka my< 4.5 4.3 2.7 2.9^we& 2.6^we& 3.9 3.1 2.5 2.7 ,e'fkd'
6 – 10 fY%a◊ 39.3 39.9 34.9 38.1 37.4 36.5 37.7 34.4 35.4
,e'fkd'
w'fmd'i' ^id'fm<& 23.4 23.1 22.7 19.8 27.2 22.1 22.4 24.4 22.1
,e'fkd'
w'fmd'i' ^W'fm<& iy Bg by< 32.8 32.7 39.7 39.2 32.9 37.5 36.8 38.7 39.8
,e'fkd'
tl;=j 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0
,e'fkd'

ia;%S$mqreI Ndjh wkqj"


Y%u n,ldfha m%;sY;hla f,i

mqreI 3.7 4.3 3.5 2.7 2.8 3.2 3.1 3.0 2.9 2.9
ia;%S 8.4 8.6 7.7 7.1 6.3 6.6 6.5 7.6 7.0 6.5
tl;=j 5.4 5.8 4.9 4.2 4.0 4.4 4.3 4.7 4.4 4.2

(w) kef.kysr m<d; we;=<;a kuq;a W;=re m<d; we;=<;a fkdfõ' uQ,h : ckf,aLk yd ixLHdf,aLk fomdr®;fïka;=j
(wd) uqΩ †jhsfkys u o;a; wdjrKh fõ.
(we) fuu w.hkays wkqrEm úp,;d ix.=Klhka (Coefficient of Variation) by< w.hka jk neúka fuu o;a; ms<sn|j jvd ie,ls,su;a úh hq;=h'

… – ie,lsh hq;= fkdfõ


,e'fkd' – ,eî fkdue;

igyka ( 1' 2010 jr®Ih olajd l=gqïN ck.ykh f,i jhi wjq' 10 yd Bg jeä mqoa.,hska ie,l+ w;r 2011 isg th jhi wjq' 15 yd Bg jeä mqoa.,hska f,i i,lkq ,nhs'
2' ckf,aLk yd ixLHdf,aLk fomdr®;fïka;=j úiska 2011 jifr® isg b†˙hg" kej; nr ;enQ iy ixfYdaê; Y%u n,ld o;a; fY%a◊hla 2016 cQ,s udifha ° m%ldYhg m;a
lrk ,°'

fiajd úhqla;s wkqmd;h : fiajd úhqla;s mqoa.,hska ixLHdj Y%u n,ldfha m%;sY;hla f,i'
fiajd úhqla;slhka : úur®Yk ld,h ;=< /lshdjla ls¯fï yelshdj we;s yd /lshdjla n,dfmdfrd;a;=j isák kuq;a /lshdjla fkdue;s mqoa.,hka" fiajd úhqla;slhka f,i ye¢kafõ'
22
ck.ykh iy Y%u n,ldh

ixLHd igyk 3.12


rdcH wxYfha fiajd kshqla;sh 2015 – 2017(w)

2015 2016^wd& 2017^we&


fiajd ldKavh
ks;H fjk;a ^wE& tl;=j ks;H fjk;a ^wE& tl;=j ks;H fjk;a ^wE& tl;=j

rdcH wdh;k
fcHIaG uÜgu ^b& 44,926 3,348 48,274 46,117 3,220 49,337 47,701 3,400 51,101
;D;Shsl uÜgu ^B& 163,431 37,183 200,614 74,908 13,521 88,429 76,381 13,224 89,605
oaú;Shsl uÜgu ^W& 605,086 40,633 645,719 701,889 62,229 764,118 704,304 59,993 764,297
m%d:ñl uÜgu ^W!& 229,852 12,197 242,049 232,871 12,240 245,111 232,376 12,488 244,864
tl;=j 1,043,295 93,361 1,136,656 1,055,785 91,210 1,146,995 1,060,762 89,105 1,149,867

wr®O rdcH wdh;k
fcHIaG uÜgu ^b& 14,812 1,489 16,301 16,238 1,838 18,076 17,818 2,238 20,056
;D;Shsl uÜgu ^B& 28,600 2,730 31,330 28,539 2,596 31,135 29,408 2,575 31,983
oaú;Shsl uÜgu ^W& 79,385 6,665 86,050 77,866 6,040 83,906 75,611 6,065 81,676
m%d:ñl uÜgu ^W!& 89,312 15,481 104,793 91,722 17,933 109,655 92,115 18,475 110,590
tl;=j 212,109 26,365 238,474 214,365 28,407 242,772 214,952 29,353 244,305

iuia; rdcH wxYh ^tl;=j&
fcHIaG uÜgu ^b& 59,738 4,837 64,575 62,355 5,058 67,413 65,519 5,638 71,157
;D;Shsl uÜgu ^B& 192,031 39,913 231,944 103,447 16,117 119,564 105,789 15,799 121,588
oaú;Shsl uÜgu ^W& 684,471 47,298 731,769 779,755 68,269 848,024 779,915 66,058 845,973
m%d:ñl uÜgu ^W!& 319,164 27,678 346,842 324,593 30,173 354,766 324,491 30,963 355,454
tl;=j
1,255,404 119,726 1,375,130 1,270,150 119,617 1,389,767 1,275,714 118,458 1,394,172

m%;sY;h
rdcH wdh;k
fcHIaG uÜgu ^b& 4.3 3.6 4.3 4.4 3.5 4.3 4.5 3.8 4.4
;D;Shsl uÜgu ^B& 15.7 39.8 17.7 7.1 14.8 7.7 7.2 14.8 7.8
oaú;Shsl uÜgu ^W& 58.0 43.5 56.8 66.5 68.2 66.6 66.4 67.3 66.5
m%d:ñl uÜgu ^W!& 22.0 13.1 21.3 22.1 13.4 21.4 21.9 14.0 21.3
tl;=j 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0

wr®O rdcH wdh;k
fcHIaG uÜgu ^b& 7.0 5.6 6.8 7.6 6.5 7.4 8.3 7.6 8.2
;D;Shsl uÜgu ^B& 13.5 10.4 13.1 13.3 9.1 12.8 13.7 8.8 13.1
oaú;Shsl uÜgu ^W& 37.4 25.3 36.1 36.3 21.3 34.6 35.2 20.7 33.4
m%d:ñl uÜgu ^W!& 42.1 58.7 43.9 42.8 63.1 45.2 42.9 62.9 45.3
tl;=j 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0

iuia; rdcH wxYh ^tl;=j&
fcHIaG uÜgu ^b& 4.8 4.0 4.7 4.9 4.2 4.9 5.1 4.8 5.1
;D;Shsl uÜgu ^B& 15.3 33.3 16.9 8.1 13.5 8.6 8.3 13.3 8.7
oaú;Shsl uÜgu ^W& 54.5 39.5 53.2 61.4 57.1 61.0 61.1 55.8 60.7
m%d:ñl uÜgu ^W!& 25.4 23.1 25.2 25.6 25.2 25.5 25.4 26.1 25.5
tl;=j 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0

^w& 2006 wfm%a,a 25 jk †k ksl=;a lrk ,o 06/2006 ork rdcH m˙md,k pl%f,aLfhys i|yka ksr®jpkhkag wkqj m%;sjr®.SlrKh lrk ,°' uQ,h : Y%S ,xld uy nexl=j
^wd& ixfYdaê;'
^we& ;djld,sl'
^wE& fldka;%d;a iy wkshï moku hg;g wh;a fiajlhka'
^b& úOdhlhska$fcHIaG úOdhlhska· wêlrK$kS;s ks,Od¯ka iy ffjoH ks,Od¯ka we;=<;a fõ'
^B& lafIa;%.;$ldr®hd,.; ks,Od¯ka· wê fY%a◊fha l<ukdlrK iylrejka· YS% ,xld ú≥y,am;s fiajh· fmd,sia m¯laIl$m%Odk fmd,sia m¯laIl iy wfkl=;a kshduk fiajdjkays
iudk ;k;=re· fyo fiajh$ffjoH lr®uh i|yd jk m˙mQrl jD;a;Sh fiajh iy w;=re ffjoH fiajh hk fiajdjkays úfYaI fY%a◊· iy ffjoH jD;a;slhka we;=<;a fõ'
^W& l<ukdlrK iyldr ^;dÈ◊l iy ;dÈ◊l fkdjk& wdYs%; ks,Od¯ka· YS% ,xld .=re fiajh· fmd,sia fldia;dm,a$ierhka$m%Odk ierhka$Wm fmd,sia m¯Èl iy wksl=;a kshduk
fiajdjkays iudk ;k;=re· wëÈK l<ukdlrK iyldrjreka· iy fyo fiajh$ffjoH lr®uh i|yd jk m˙mQrl jD;a;Sh fiajdj iy w;=re ffjoH fiajh hk fiajdjkays úfYaI
fY%a◊h yer wfkl=;a fY%a◊ we;=<;a fõ'
^W!& m%d:ñl uÜgfï Ys,amSh fkdjk" wr®O Ys,amSh iy Ys,amSh fiajlhska we;=<;a fõ'
23
ck.ykh iy Y%u n,ldh

ixLHd igyk 3.13

úfoaY /lshd i|yd ixl%uKhka 2009 – 2017

ldKavh 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016^w& 2017^wd&

úfoaY /lshd i|yd uqΩ ixl%uK ^ixLHdj& 247,126 267,507 262,961 282,447 293,218 300,703 263,443 242,816 212,162
mqreI ^ixLHdj& 119,381 148,001 136,307 144,135 175,185 190,217 172,788 160,306 139,271
% 48.3 55.3 51.8 51.0 59.7 63.3 65.6 66.0 65.6
ia;%S ^ixLHdj& 127,745 119,506 126,654 138,312 118,033 110,486 90,655 82,510 72,891
% 51.7 44.7 48.2 49.0 40.3 36.7 34.4 34.0 34.4

/lshd i|yd ixl%uKh jQjkaf.a idudkHh"


†klg 677 733 720 774 803 824 721 665 581

/lshd i|yd ixl%uK jQjka
  uqΩ msg;ajQjkaf.a m%;sY;hla f,i 14.9 12.6 10.7 22.6 23.2 22.9 19.4 16.8 14.7

ksmqK;d wkqj ixl%u◊l fiajd kshqla;sh (%)


jD;a;Shuh 1.1 1.1 1.5 1.6 1.8 1.8 2.4 2.7 3.0
uOHu ;;aFjh 2.6 2.6 2.3 3.3 5.6 6.9 2.6 3.4 3.4
,smslre iy wdY%s; 2.7 3.0 3.8 5.7 9.1 9.7 4.7 4.5 4.4
mqyqKq Y%ñl 27.2 28.5 27.4 25.0 26.3 25.7 32.8 33.1 34.1
kqmqyqKq Y%ñl 20.3 22.6 24.2 22.3 24.2 26.4 29.6 29.5 28.8
.Dy fiaúldjka 46.0 42.1 40.9 42.1 33.0 29.5 27.8 26.8 26.4

úfoaY ixl%u◊lhkaf.a fm%aIK ^re' ñ,shk&


ueo fmr†. 229,298 279,688 335,201 428,593 460,195 509,487 512,437 566,260 565,642
fjk;a 153,503 185,684 233,902 335,387 367,494 406,857 436,520 488,229 526,330

ueo fmr†. fm%aIK"
  uqΩ fm%aIKj, % la f,i 59.9 60.1 58.9 56.1 55.6 55.6 54.0 53.7 51.8
uqΩ fm%aIK"
  wmkhk bmehSïj, % la f,i 47.0 47.8 48.7 61.3 61.6 63.1 66.3 70.3 63.0

^w& ixfYdaê; uQ,hka : Y%S ,xld úfoaY fiajd kshqla;s ldr®hdxYh


(wd) ;djld,sl wd.uk yd ú.uk fomdr®;fïka;=j

ksmqK;d wkqj ixl%u◊l fiajd kshqla;sh (%) ia;S% mqreI Ndjh wkqj ixl%u◊l fiajd kshqla;sh (%)
100.0
.Dy fiaúld

80.0
kqmqyqKq Y%ñlhska
34.4
34.0
60.0 mqyqKq Y%ñlhska mqreI
ia;S%
,smslre iy wdYs%; 66.0 65.6
40.0

uOHu ;;aFjh
20.0

jD;a;Shuh 2016 2017


0.0
2016 2017
24

ixLHd igyk 3.14


úfoaY /lshd i|yd kslau hdï" rgj,a wkqj 2009 – 2017

2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016^w& 2017^wd&


rg \ jr®Ih
ixLHdj % ixLHdj % ixLHdj % ixLHdj % ixLHdj % ixLHdj % ixLHdj % ixLHdj % ixLHdj %

ueo fmr†. rgj,a


nyfr®ka 5,925 2.40 7,052 2.64 5,423 2.06 4,536 1.61 4,547 1.55 3,979 1.32 3,722 1.41 3,225 1.33 3,002 1.41
fcdar®∞kh 9,030 3.65 9,425 3.52 13,112 4.99 10,389 3.68 7,060 2.41 6,197 2.06 4,809 1.83 3,867 1.59 3,929 1.85
ck.ykh iy Y%u n,ldh

l=fõgh 42,377 17.15 48,108 17.98 50,624 19.25 44,244 15.66 42,740 14.58 43,552 14.48 38,473 14.60 32,400 13.34 37,420 17.64
f,nkkh 5,905 2.39 6,064 2.27 5,153 1.96 3,949 1.40 3,537 1.21 3,058 1.02 2,604 0.99 2,644 1.09 2,408 1.13
´udkh 5,329 2.16 6,367 2.38 5,379 2.05 4,886 1.73 5,317 1.81 5,759 1.92 7,082 2.69 9,729 4.01 8,872 4.18
lgdr® 43,888 17.76 54,676 20.44 52,743 20.06 57,504 20.36 80,724 27.53 84,622 28.14 65,139 24.73 59,523 24.51 56,644 26.70
fi!† wrdìh 77,788 31.48 70,830 26.48 68,552 26.07 97,964 34.68 80,887 27.59 80,480 26.76 74,894 28.43 63,293 26.07 37,900 17.86
tlai;a wrdì tór® rdcHh 39,603 16.03 42,310 15.82 39,320 14.95 38,297 13.56 48,502 16.54 50,347 16.74 43,666 16.58 40,117 16.52 36,657 17.28

w.aks†. wdishd;sl rgj,a
nDDkdhs 16 0.01 13 0.00 12 0.00 11 0.00 15 0.01 12 0.00 9 0.00 14 0.01 9 0.00
fydxf ldx 352 0.14 306 0.11 366 0.14 451 0.16 513 0.17 468 0.16 493 0.19 574 0.24 635 0.30
uef,aishdj 1,050 0.42 3,693 1.38 2,459 0.94 2,694 0.95 3,297 1.12 3,312 1.10 3,239 1.23 2,914 1.20 1,995 0.94
isx.mamQrej 1,026 0.42 1,042 0.39 1,078 0.41 984 0.35 1,265 0.43 1,470 0.49 1,461 0.55 1,841 0.76 1,789 0.84
ol=Kq f ld˙hdj 3,993 1.62 5,261 1.97 7,406 2.82 5,630 1.99 5,402 1.84 6,686 2.22 6,967 2.64 8,630 3.54 5,805 2.74

hqfrdamSh rgj,a
ihsm%ih 2,931 1.19 2,772 1.04 3,036 1.15 2,875 1.02 1,609 0.55 1,656 0.55 1,578 0.60 2,054 0.85 2,111 0.99
.%Sish 139 0.06 111 0.04 91 0.03 44 0.02 24 0.01 31 0.01 14 0.01 31 0.01 39 0.02
b;d,sh 22 0.01 15 0.01 15 0.01 5 0.00 5 0.00 48 0.02 78 0.03 72 0.03 36 0.02

wfkl=;a rgj,a
ud,†jhsk 3,902 1.58 4,178 1.56 4,194 1.59 4,044 1.43 3,485 1.19 4,511 1.50 4,813 1.83 6,116 2.52 6,279 2.96
uqreish 654 0.26 329 0.12 361 0.14 273 0.10 382 0.13 149 0.05 196 0.07 250 0.10 140 0.07
iSfI,aia 622 0.25 174 0.07 178 0.07 295 0.10 315 0.11 536 0.18 464 0.18 702 0.29 851 0.40
tlai;a ckmoh 11 0.00 4 0.00 10 0.00 6 0.00 5 0.00 9 0.00 4 0.00 3 0.00 13 0.01
wfkl=;a 2,563 1.04 4,777 1.79 3,449 1.31 3,366 1.19 3,587 1.22 3,821 1.27 3,738 1.42 4,817 1.98 5,628 2.65

tl;=j 247,126 100.00 267,507 100.00 262,961 100.00 282,447 100.00 293,218 100.00 300,703 100.00 263,443 100.00 242,816 100.00 212,162 100.00

^w& ixfYdaê; uQ,h : Y%S ,xld úfoaY fiajd kshqla;s ldr®hdxYh


(wd) ;djld,sl
25
ck.ykh iy Y%u n,ldh

ixLHd igyk 3.15

ksmqK;djh" jhia ldKavh iy ia;%S$mqreI Ndjh wkqj úfoaY /lshd i|yd kslau hEï 2016 – 2017

jr®Ih \ jhia ldKavh 25 g wvq 25 – 29 30 – 34 35 – 39 40 – 44 45 – 49 49 g jeä tl;=j

jD;a;Sh" uOHu yd ,smslre uÜgfï /lshd i|yd msg;aj hEï


2016 ^w& mqreI
2,597 4,738 4,830 3,810 2,587 1,905 2,241 22,708
ia;%S 342 785 597 455 281 222 284 2,966
tl;=j
2,939 5,523 5,427 4,265 2,868 2,127 2,525 25,674
2017 ^wd& mqreI
1,840 4,230 4,189 3,369 2,369 1,751 2,111 19,859
ia;%S 307 747 604 399 296 263 285 2,901
tl;=j
2,147 4,977 4,793 3,768 2,665 2,014 2,396 22,760

mqyqKq /lshd i|yd kslau hEï


2016 ^w& mqreI
10,967 12,550 12,668 12,773 9,290 7,052 7,248 72,548
ia;%S 1,040 780 624 612 399 264 278 3,997
tl;=j
12,007 13,330 13,292 13,385 9,689 7,316 7,526 76,545
2017 ^wd&
mqreI
9,098 11,537 11,163 11,631 8,274 6,531 6,846 65,080
ia;%S 951 732 556 607 416 325 326 3,913
tl;=j
10,049 12,269 11,719 12,238 8,690 6,856 7,172 68,993

wr®O mqyqKq /lshd i|yd kslau hEï


2016 ^w& mqreI
705 842 689 537 326 239 181 3,519
ia;%S 56 88 60 68 54 44 37 407
tl;=j
761 930 749 605 380 283 218 3,926
2017 ^wd& mqreI
536 776 568 490 275 173 137 2,955
ia;%S 43 68 66 45 41 40 37 340
tl;=j
579 844 634 535 316 213 174 3,295

kqmqyqKq /lshd i|yd kslau hEï


2016 ^w& mqreI
14,001 13,494 11,529 9,716 5,668 3,895 3,228 61,531
ia;%S 838 1,138 1,364 1,700 1,712 1,665 1,708 10,125
tl;=j
14,839 14,632 12,893 11,416 7,380 5,560 4,936 71,656
2017 ^wd& mqreI
9,796 11,381 9,324 8,539 5,231 3,677 3,429 51,377
ia;%S 764 970 1,154 1,550 1,625 1,684 1,933 9,680
tl;=j
10,560 12,351 10,478 10,089 6,856 5,361 5,362 61,057

.Dy fiaúld /lshd i|yd kslau hEï ^ia;%S mu◊&


2016 ^w& tl;=j 770 5,911 9,020 12,601 12,558 12,746 11,409 65,015
2017 ^wd& tl;=j 646 4,262 6,782 10,543 10,631 11,886 11,307 56,057

ishÆ u jD;a;Ska i|yd kslau hEï


2016 ^w& mqreI
28,270 31,624 29,716 26,836 17,871 13,091 12,898 160,306
ia;%S 3,046 8,702 11,665 15,436 15,004 14,941 13,716 82,510
tl;=j
31,316 40,326 41,381 42,272 32,875 28,032 26,614 242,816
2017 ^wd& mqreI
21,270 27,924 25,244 24,029 16,149 12,132 12,523 139,271
ia;%S 2,711 6,779 9,162 13,144 13,009 14,198 13,888 72,891
tl;=j
23,981 34,703 34,406 37,173 29,158 26,330 26,411 212,162

ishÆ u jD;a;Ska i|yd kslau hEï uqΩ kslau hEï ys m%;sY;hla f,i
2016 ^w& mqreI
18.5 28.3 23.4 21.5 16.5 14.5 6.5 17.6
ia;%S 3.0 16.5 22.0 28.7 28.8 29.4 8.1 15.4
tl;=j
12.2 24.5 23.0 23.6 20.5 19.9 7.3 16.8
2017 ^wd& mqreI
14.5 25.2 20.7 19.4 15.1 13.1 6.2 15.4
ia;%S 2.6 12.8 17.9 24.9 25.7 27.1 8.0 13.6
tl;=j 9.6 21.2 19.9 21.1 18.5 18.2 7.0 14.7

^w& ixfYdaê; uQ,hka : Y%S ,xld úfoaY fiajd kshqla;s ldr®hdxYh


(wd) ;djld,sl wd.uk yd ú.uk fomdr®;fïka;=j
26

ixLHd igyk 3.16

†ia;%slalh" m<d; iy ia;%S mqreI Ndjh wkqj úfoaY /lshd i|yd kslau hEï 2010 – 2017

jr®Ih 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016^w& 2017^wd&

m<d; / †ia;s%lalh mqreI ia;S% mqreI ia;S% mqreI ia;S% mqreI ia;S% mqreI ia;S% mqreI ia;S% mqreI ia;S% mqreI ia;S%

niakdysr 40,550 29,937 38,833 28,729 40,622 30,636 47,212 28,114 52,969 27,253 49,951 21,997 47,022 22,873 40,790 20,944
fld<U 18,834 12,761 18,150 12,837 19,036 13,316 22,365 12,493 23,925 11,731 22,504 8,935 21,682 10,086 18,561 9,261
.ïmy 14,391 11,104 13,707 10,292 14,212 10,952 15,903 9,782 18,892 9,802 17,735 8,309 16,810 8,290 14,837 7,718
ck.ykh iy Y%u n,ldh

lΩ;r 7,325 6,072 6,976 5,600 7,374 6,368 8,944 5,839 10,152 5,720 9,712 4,753 8,530 4,497 7,392 3,965
uOHu 17,614 18,396 15,301 16,838 17,139 20,573 20,746 17,370 22,716 15,256 21,221 13,396 20,440 11,732 16,570 9,254
uykqjr 13,213 11,988 11,010 10,415 12,344 11,781 15,923 12,421 17,595 11,355 16,642 10,037 15,733 7,531 13,257 6,235
ud;f,a 2,979 3,808 2,689 3,437 2,976 3,809 3,986 3,878 4,396 3,478 3,898 2,850 3,659 2,675 2,663 1,894
kqjrt<sh 1,422 2,600 1,602 2,986 1,819 4,983 837 1,071 725 423 681 509 1,048 1,526 650 1,125
ol=Kq 11,622 12,097 11,201 11,049 12,148 12,264 12,192 9,173 14,424 8,611 14,113 7,357 13,552 6,920 11,526 6,070
.d,a, 6,201 6,681 6,195 6,233 6,720 6,938 6,828 5,174 7,968 4,986 7,786 4,310 7,336 4,039 6,559 3,578
ud;r 3,222 2,812 3,029 2,515 3,251 2,818 3,014 2,015 3,782 1,899 3,917 1,612 3,776 1,422 3,008 1,149
yïnkaf;dg 2,199 2,604 1,977 2,301 2,177 2,508 2,350 1,984 2,674 1,726 2,410 1,435 2,440 1,459 1,959 1,343
W;=re 4,850 1,699 4,597 1,799 5,042 2,278 7,668 1,926 10,722 1,902 7,717 1,228 7,940 1,590 6,160 1,065
hdmkh 3,641 645 3,550 683 3,621 707 5,616 565 7,817 473 5,632 257 5875 338 4,492 348
ls,sfkdÉÑh 0 0 0 0 139 198 311 101 447 85 296 83 292 70 187 43
ukakdru 370 267 324 299 484 355 625 375 835 366 666 382 672 684 602 258
uq,;sõ 111 28 123 49 88 72 25 15 11 0 14 0 10 2 37 24
jjqkshdj 728 759 600 768 710 946 1091 870 1,612 978 1,109 506 1,091 496 842 392
kef.kysr 23,466 11,385 26,404 12,676 31,042 14,885 37,302 12,097 43,232 13,250 37,034 9,798 32,827 7,622 29,951 6,178
uvl,mqj 9,885 4,823 11,224 5,102 13,548 6,143 15,693 4,723 18,786 4,821 15,881 4,111 13,921 2,856 12,873 2,366
wïmdr 10,352 2,748 11,284 3,066 12,677 3,538 15,618 2,989 17,442 2,950 15,501 3,090 14,017 2,247 12,971 1,550
;%sl=Kdu,h 3,229 3,814 3,896 4,508 4,817 5,204 5,991 4,385 7,004 5,479 5,652 2,597 4,889 2,519 4,107 2,262
jhU 14,196 22,064 15,416 22,288 16,789 24,500 23,270 24,408 23,502 20,795 21,594 16,972 18,159 14,449 16,538 14,121
l=reKE., 7,893 13,965 9,335 15,103 9,635 15,821 12,798 14,992 14,206 13,791 13,238 11,261 10,472 9,016 9,923 9,140
mq;a;,u 6,303 8,099 6,081 7,185 7,154 8,679 10,472 9,416 9,296 7,004 8,356 5,711 7,687 5,433 6,615 4,981
W;=re ueo 5,719 12,740 5,751 11,772 6,197 13,168 5,620 8,647 9,262 11,732 8,107 9,129 7,907 7,847 7,415 7,525
wkqrdOmqrh 3,615 8,874 3,623 8,219 3,781 8,682 2,849 4,767 6,074 7,850 5,382 6,312 5,247 5,196 5,181 5,254
fmdf,dkakrej 2,104 3,866 2,128 3,553 2,416 4,486 2,771 3,880 3,188 3,882 2,725 2,817 2,660 2,651 2,234 2,271
W!j 3,334 5,618 2,910 5,146 3,524 6,662 4,093 5,048 4,359 4,444 4,033 4,294 3,673 3,631 3,205 2,689
n≥,a, 2,342 4,474 2,127 4,159 2,664 5,372 3,059 4,026 3,105 3,444 2,899 3,482 2,655 2,856 2,041 2,055
fudKrd., 992 1,144 783 987 860 1290 1034 1,022 1,254 1,000 1,134 812 1,018 775 1,164 634
inr.uqj 8,239 10,549 7,958 9,799 8,326 11,015 8,127 7,490 9,030 7,239 8,839 6,285 8,756 5,837 7,094 5,040
r;akmqr 3,037 4,598 3,064 4,408 3,192 5,166 2,781 3,443 3,319 3,303 3,297 2,874 3,616 2,711 2,740 2,339
lE.,a, 5,202 5,951 4,894 5,391 5,134 5,849 5,346 4,047 5,711 3,936 5,542 3,411 5,140 3,126 4,354 2,701

olajd fkdue;s 7,260 6,172 7,936 6,558 3,306 2,331 8,955 3,760 1 4 179 199 30 9 22 5

tl;=j 136,850 130,657 136,307 126,654 144,135 138,312 175,185 118,033 190,217 110,486 172,788 90,655 160,306 82,510 139,271 72,891

^w& ixfYdaê; uQ,h : Y%S ,xld úfoaY fiajd kshqla;s ldr®hdxYh


(wd) ;djld,sl
27
cd;sl .sKqï

ixLHd igyk 4.1


cd;sl .sKqï ms<sn| idrdxYh 2012 – 2017(w)

whs;uh 2012 2013 2014 2015^wd& 2016^wd&^we& 2017^wd&^we&

o< cd;sl wdodhu ^o'cd'wd'&" re' ñ,shk

o'cd'wd' ia:djr ñ, wkqj (2010)


7,453,571 7,662,004 8,049,085 8,432,998 8,795,027 9,081,177
o'cd'wd' mj;akd fj<|fmd< ñ, wkqj 8,577,574 9,366,039 10,125,078 10,675,880 11,585,492 12,961,010

o< foaYSh ksIamd†;h ^o'foa'ks'&" re' ñ,shk

o'foa'ks' ia:djr ñ, wkqj (2010) 7,588,517 7,846,202 8,235,429 8,647,833 9,034,290 9,333,217
o'foa'ks' mj;akd fj<|fmd< ñ, wkqj 8,732,463 9,592,125 10,361,151 10,950,621 11,906,752 13,317,292

uQr®; cd;sl wd∞hu (uQ'cd'wd')
ia:djr ñ, (2010) wkqj" re' ñ,shk 7,342,055 7,591,186 8,020,973 8,435,489 8,847,244 9,155,229

wdr®:ßl jr®Ok fõ.h ^uQr®; w.h wkqj&" %

o'foa'ks' jr®Ok fõ.h 9.1 3.4 5.0 5.0 4.5 3.3


o'cd'wd' jr®Ok fõ.h 8.3 2.8 5.1 4.8 4.3 3.3
uQ'cd'wd' jr®Ok fõ.h 8.2 3.4 5.7 5.2 4.9 3.5

tal mqoa., wd∞hu" ^mj;akd fjf<|fmd< ñ,& wkqj^wE&

o'foa'ks' tal mqoa., wd∞hu" re' 427,538 465,976 498,828 522,304 561,560 621,026
we't'c' fvd,r® 3,351 3,609 3,821 3,842 3,857 4,073
o'cd'wd' tal mqoa., wd∞hu" re' 419,955 454,993 487,462 509,200 546,408 604,412
we't'c' fvd,r® 3,291 3,524 3,734 3,746 3,753 3,964

úhou ^mj;akd fjf<|fmd< ñ, wkqj&" re' ñ,shk

o< foaYSh úhou 9,768,056 10,418,678 11,197,644 11,775,486 12,781,040 14,247,678


m˙fNdackh 6,357,545 7,229,352 7,850,006 8,360,930 8,616,150 9,393,491
wdfhdackh 3,410,511 3,189,326 3,347,638 3,414,556 4,164,890 4,854,187

b;=reï ^mj;akd fjf<|fmd< ñ, wkqj&" re' ñ,shk

foaYSh b;=reï 2,374,918 2,362,773 2,511,145 2,589,690 3,290,601 3,895,975


cd;sl b;=reï 2,908,642 2,865,365 3,088,201 3,157,031 3,909,124 4,530,476

NdKav yd fiajd Y=oaO wmkhk
^mj;akd fjf<|fmd< ñ, wkqj&" re' ñ,shk -1,035,593 -826,553 -836,493 -824,865 -874,289 -958,212

NdKav yd fiajd wmkhk 1,730,467 1,949,158 2,185,039 2,301,065 2,540,049 2,914,309


NdKav yd f iajd wdkhk 2,766,060 2,775,711 3,021,531 3,125,931 3,414,338 3,872,521

úfoaYSh Y=oaO m%d:ñl wd∞hu
^mj;akd fjf<|fmd< ñ, wkqj&" re' ñ,shk -154,889 -226,086 -236,073 -274,740 -321,260^b& -356,282^b&

(w) ckf,aLk yd ixLHdf,aLk fomdr®;fïka;=j úiska 2010 mokï jr®Ih hgf;a ksl=;a lrk ,o uQ,hka : ckf,aLk yd ixLHdf,aLk fomdr®;fïka;=j
o'foa'ks' weia;fïka;= u; mokï fõ' Y%S ,xld uy nexl=j
(wd) ixfYdaê;
(we) ;djld,sl
^wE& kj;u ck.yk o;a; wkqj ilia lrk ,°'
^b& fuu w.h f.jqï fYaIfhys weia;fïka;=.; w.hka j,ska fjkia jkqfha" .Kkh ls¯fï °
we;sjk ld, mudj fya;=fjks'
28
cd;sl .sKqï

ixLHd igyk 4.2

o'foa'ks'" o'cd'wd' yd wjOuklh ^idOl úhoï ñ, wkqj& 1970 – 2017

o< foaYSh ksIamd†;h o< cd;sl wd∞hu


jir mj;akd jr®Ok ia:djr jr®Ok o'foa'ks' mj;akd jr®Ok ia:djr jr®Ok o'cd'wd' .,mk ,o .,mk ,o
fjf<|fmd< wkqmd;h ñ, wkqmd;h wjOuklh fjf<|fmd< wkqmd;h ñ, wkqmd;h wjOuklh o'foa'ks' o'cd'ks'
^w&
ñ, wkqj % wkqj % ñ, wkqj % wkqj % ^w& wjOuklh wjOuklh
^wd&
re' ñ,shk re' ñ,shk re' ñ,shk re' ñ,shk (1959=100) (1959=100)

1970 mokï jr®Ih


1970 13,187 – 13,187 4.3 100.0 12,967 – 12,967 4.8 100.0 119.8 119.4
1971 13,674 3.7 13,209 0.2 103.5 13,486 4.0 13,034 0.5 103.5 124.1 123.6
1972 14,720 7.6 13,631 3.2 108.0 14,542 7.8 13,474 3.4 107.9 129.4 128.4
1973 17,920 21.7 14,138 3.7 126.8 17,737 22.0 14,016 4.0 126.3 151.9 151.1
1974 23,302 30.0 14,585 3.2 159.8 23,119 30.3 14,449 3.1 160.0 191.5 191.1
1975 25,691 10.3 14,987 2.8 171.4 25,478 10.2 14,837 2.7 171.7 205.4 205.1
1976 28,032 9.1 15,431 3.0 181.7 27,750 8.9 15,258 2.8 181.9 217.7 217.2
1977 34,684 23.7 16,078 4.2 215.7 34,432 24.1 15,934 4.4 216.1 258.5 258.1
1978 40,479 16.7 17,401 8.2 232.6 40,242 16.9 17,329 8.8 232.2 278.8 277.3
1979 49,782 23.0 18,501 6.3 269.1 49,542 23.1 18,430 6.4 268.8 322.5 321.0
1980 62,246 25.0 19,575 5.8 318.0 61,814 24.8 19,456 5.6 317.7 381.1 379.4
1981 79,337 27.5 20,706 5.8 383.2 77,625 25.6 20,257 4.1 383.2 459.2 457.7
1982 91,643 15.5 21,756 5.1 421.2 89,609 15.4 21,229 4.8 422.1 504.8 504.1

1982 mokï jr®Ih


1982 94,679 – 94,679 5.1 100.0 92,720 – 92,720 4.8 100.0 504.8 504.1
1983 113,878 20.3 99,375 5.0 114.6 110,664 19.4 96,439 4.0 114.8 578.5 579.5
1984 140,039 23.0 104,395 5.1 134.1 136,638 23.5 101,399 5.1 134.8 677.1 679.3
1985 148,321 5.9 109,570 5.0 135.4 144,921 6.1 106,741 5.3 135.8 683.4 684.5
1986 163,713 10.4 114,261 4.3 143.3 159,852 10.3 111,565 4.5 143.3 723.3 722.3
1987 177,731 8.6 115,922 1.5 153.3 173,395 8.5 113,307 1.6 153.0 774.0 771.5
1988 203,516 14.5 119,050 2.7 171.0 198,250 14.3 116,214 2.6 170.6 863.0 860.0
1989 228,138 12.1 121,729 2.3 187.4 222,399 12.2 118,874 2.3 187.1 946.1 943.2
1990 290,615 27.4 129,244 6.2 224.9 283,930 27.7 126,426 6.4 224.6 1,135.1 1,132.2
1991 337,399 16.1 135,204 4.6 249.6 330,032 16.2 132,214 4.6 249.6 1,259.7 1,258.4
1992 386,999 14.7 140,990 4.3 274.5 379,179 14.9 138,074 4.4 274.6 1,385.6 1,384.4
1993 453,092 17.1 150,783 6.9 300.5 447,113 17.9 148,744 7.7 300.6 1,516.9 1,515.3
1994 523,300 15.5 159,269 5.6 328.6 514,990 15.2 156,571 5.3 328.9 1,658.6 1,658.1
1995 598,327 14.3 167,953 5.5 356.2 591,369 14.8 165,897 6.0 356.5 1,798.3 1,797.0
1996 695,934 16.3 174,261 3.8 399.4 684,741 15.8 171,056 3.2 400.0 2,016.0 2,016.4

1996 mokï jr®Ih


1996 695,934 – 695,934 3.8 100.0 684,676 – 684,676 – 100.0 2,016.0 2,016.4
1997 803,698 15.5 739,763 6.3 108.6 794,289 16.0 730,947 6.8 108.7 2,189.4 2,191.1
1998 912,839 13.6 774,796 4.7 117.8 901,283 13.5 764,908 4.6 117.8 2,374.8 2,374.5
1999 994,730 9.0 808,340 4.3 123.0 976,899 8.4 794,340 3.8 123.1 2,481.7 2,482.7
2000 1,125,259 13.1 857,035 6.0 131.3 1,102,177 12.8 840,200 5.8 131.2 2,647.0 2,645.5
2001 1,245,599 10.7 843,794 -1.5 147.6 1,221,768 10.9 829,055 -1.3 147.4 2,975.6 2,972.2

2002 mokï jr®Ih


2002^we&
1,636,037 – 1,636,037 – 100.0 1,611,994 – 1,611,994 – 100.0 3,225.6 3,220.2
2003 1,822,468 11.4 1,733,222 5.9 105.1 1,805,933 12.0 1,717,497 6.5 105.1 3,391.7 3,386.0
2004 2,090,841 14.7 1,827,597 5.4 114.4 2,070,109 14.6 1,809,475 5.4 114.4 3,690.2 3,684.0
2005 2,452,782 17.3 1,941,671 6.2 126.3 2,422,733 17.0 1,917,884 6.0 126.3 4,074.7 4,067.9
2006 2,938,680 19.8 2,090,564 7.7 140.6 2,898,256 19.6 2,061,806 7.5 140.6 4,534.2 4,526.6
2007 3,578,688 21.8 2,232,656 6.8 160.3 3,539,634 22.1 2,208,291 7.1 160.3 5,170.2 5,161.6
2008 4,410,682 23.2 2,365,501 6.0 186.5 4,305,650 21.6 2,309,171 4.6 186.5 6,014.4 6,004.3
2009 4,835,293 9.6 2,449,214 3.5 197.4 4,779,498 11.0 2,420,952 4.8 197.4 6,368.0 6,357.4

2010 mokï jr®Ih


2010 6,413,668 – 6,413,668 – 100.0 6,343,892 – 6,343,892 – 100.0 6,832.8 6,821.4
2011 7,219,106 12.6 6,952,720 8.4 103.8 7,147,065 12.7 6,885,232 8.5 103.8 7,094.6 7,080.8
2012 8,732,463 21.0 7,588,517 9.1 115.1 8,577,574 20.0 7,453,571 8.3 115.1 7,862.9 7,850.1
2013 9,592,125 9.8 7,846,202 3.4 122.3 9,366,039 9.2 7,662,004 2.8 122.2 8,353.3 8,338.5
2014 10,361,151 8.0 8,235,429 5.0 125.8 10,125,078 8.1 8,049,085 5.1 125.8 8,596.5 8,580.8
^wE&
2015 10,950,621 5.7 8,647,833 5.0 126.6 10,675,880 5.4 8,432,998 4.8 126.6 8,652.4 8,635.7
2016^wE&^b& 11,906,752 8.7 9,034,290 4.5 131.8 11,585,492 8.5 8,795,027 4.3 131.7 9,005.4 8,985.7
2017^wE&^b& 13,317,292 11.8 9,333,217 3.3 142.7 12,961,010 11.9 9,081,177 3.3 142.7 9,749.6 9,735.8

igyk ( 1959 mokï jr®Ih jk fldgi 1960–1970 olajd o;a; uq,a m%ldYkj,ska ,nd.; yel' uQ,hka : YS% ,xld uy nexl=j
(w) 1959–2002 ld,m˙Éf√oh i|yd o'foa'ks' iy o'cd'wd'fha wLKav o;a; f.dkqjla ^1996 idOl úhoï ñ, ckf,aLk yd ixLHdf,aLk fomdr®;fïka;=j
wkqj& 2002 uy nexl= jdr®Isl jdr®;dfõ úfYaI ixLHdf,aLk m˙YsIaGfha 7 jk ixLHd igyfka olajd we;'
(wd) o'foa'ks' wjOuklfha wLKav o;a; f.dkqjla ^1996 idOl úhoï ñ, wkqj& uy nexl= jdr®Isl jdr®;dfõ
úfYaI ixLHdf,aLk m˙YsIaGfha 2 jk ixLHd igyfka olajd we;'
(we) 2002 isg o;a; ckf,aLk yd ixLHdf,aLk fomdr®;fïka;=j u.ska ia:djr ñ, u; .Kkh lrk ,o
weia;fïka;= u; mokï fõ'
(wE) ixfYdaê;.
(b) ;djld,sl.
29
cd;sl .sKqï

ixLHd igyk 4.3

ia:djr ñ, wkqj o< foaYSh ksIamd†;h 1970 – 2017(w)


remsh,a ñ,shk
lDIslr®uh" m;,a ksIamdok b†ls¯ï ú≥,sh" m%jdykh" fjf<πu nexl=" ksjdi rdcH fiajd o<
±j yd lr®udka; .Eia .nvd ls¯u rlaIK whs;sh m˙md,kh ^wka ;ekl foaYSh
jir yd le”ï yd yd yd foam, yd wdrlaIl i|yka ksIamd†;h
ëjr c,h ikaksfõokh fjf<πu lghq;= fkdjQ&
1970 mokï jr®Ih
1970 3,732 95 2,197 744 101 1,258 2,533 152 399 517 1,459 13,187
1971 3,642 96 2,279 708 90 1,219 2,456 166 407 548 1,598 13,209
1972 3,755 103 2,321 651 101 1,335 2,548 175 415 583 1,644 13,631
1973 3,725 472 2,266 665 107 1,354 2,607 182 419 641 1,700 14,138
1974 3,942 295 2,163 712 108 1,462 2,771 213 455 688 1,776 14,585
1975 3,847 395 2,263 649 117 1,497 2,886 276 463 729 1,865 14,987
1976 3,894 571 2,371 685 122 1,425 2,928 246 467 760 1,962 15,431
1977 4,299 515 2,357 619 131 1,498 2,999 295 475 791 2,099 16,078
1978 4,532 619 2,541 794 158 1,607 3,267 318 499 854 2,212 17,401
1979 4,622 652 2,659 960 190 1,716 3,551 350 518 905 2,378 18,501
1980 4,766 684 2,681 1,066 209 1,838 3,849 402 549 959 2,572 19,575
1981 5,097 713 2,820 1,034 234 1,957 4,034 462 579 997 2,779 20,706
1982 5,231 742 2,955 1,013 257 2,079 4,275 517 611 1,102 2,974 21,756
1982 mokï jr®Ih
1982 24,964 2,238 13,601 7,959 1,089 10,666 19,694 3,715 3,250 2,899 4,604 94,679
1983 26,212 2,413 13,710 8,039 1,161 11,281 20,738 4,130 3,315 3,786 4,590 99,375
1984 26,113 2,449 15,390 8,030 1,239 12,437 22,029 4,526 3,381 4,165 4,636 104,395
1985 28,366 2,486 16,193 8,070 1,313 12,959 22,925 4,975 3,432 4,432 4,419 109,570
1986 29,106 2,615 17,558 8,191 1,406 13,377 23,821 5,174 3,497 5,274 4,242 114,261
1987 27,409 3,112 18,748 8,338 1,448 13,538 24,496 5,490 3,550 5,435 4,358 115,922
1988 27,984 3,392 19,622 8,463 1,499 13,619 25,164 5,819 3,603 5,462 4,423 119,050
1989 27,666 3,576 20,488 8,514 1,526 13,883 25,588 6,168 3,650 6,140 4,530 121,729
1990 30,011 3,901 22,427 8,761 1,681 14,410 26,497 6,556 3,705 6,355 4,940 129,244
1991 30,570 3,511 23,949 9,033 1,800 15,534 28,556 6,831 3,761 6,304 5,355 135,204
1992 30,090 3,300 26,059 9,765 1,897 16,606 30,074 7,241 3,795 6,449 5,714 140,990
1993 31,554 3,693 28,806 10,400 2,125 17,287 32,584 8,023 3,841 6,642 5,828 150,783
1994 32,593 3,915 31,418 11,024 2,335 17,823 34,667 8,785 3,887 6,848 5,974 159,269
1995 33,659 4,048 34,294 11,564 2,573 18,803 35,906 9,707 3,938 7,218 6,243 167,953
1996 32,109 4,408 36,539 11,957 2,522 20,213 37,765 10,687 3,989 7,579 6,493 174,261
lDIslr®uh" m;,a ksIamdok b†ls¯ï ú≥,sh" m%jdykh" f;d. iy uQ,H fiajd rdcH o<
±j yd lr®udka; .Eia .nvd ls¯u is,a,r foam, m˙md,kh" foaYSh
jir yd le”ï yd yd fjf<πu" fjf,πï iy fjk;a rdcH ksIamd†;h
ëjr c,h ikaksfõokh fydag,a iy jHdmdr fiajd iy
wdmk Yd,d fiajd wdrlaIl lghq;=

1996 mokï jr®Ih


1996 156,108 13,927 112,724 48,234 9,171 74,502 159,751 68,316 53,203 695,934
1997 160,753 14,460 122,929 50,842 9,918 81,074 170,148 73,951 55,698 739,763
1998 164,804 13,677 130,702 54,461 10,921 87,266 177,611 77,944 57,411 774,796
1999 172,238 14,238 136,498 57,075 11,958 94,303 179,940 81,259 60,851 808,340
2000 175,317 14,921 149,115 59,815 12,496 101,670 195,233 85,766 62,702 857,035
2001 169,377 15,019 142,909 61,292 12,130 105,497 181,733 91,457 64,381 843,795
2002 173,623 14,858 145,864 60,796 12,044 113,525 191,505 99,820 65,213 877,248
lDIslr®uh" m;,a ksIamdok b†ls¯ï ú≥,sh" m%jdykh f;d. iy fydag,a nexl=" ksjdi rdcH fm!oa.,sl o<
±j yd lr®udka; .Eia yd is,a,r iy rlaIK whs;sh fiajd fiajd foaYSh
jir yd le”ï yd ikaks- fjf<πu wdmk iy ksIamd†;h
ëjr c,h fõokh Yd,d foam,
fjf,πï
2002 mokï jr®Ih(wd)
2002 233,615 19,888 302,365 100,404 35,608 173,745 389,332 3,460 130,465 68,371 139,094 39,691 1,636,037
2003 237,531 23,156 314,204 104,136 38,151 191,872 420,478 8,802 144,816 69,252 140,234 40,592 1,733,222
2004 237,536 24,439 330,459 110,259 40,445 210,495 451,633 10,691 153,143 70,008 146,030 42,460 1,827,597
2005 241,851 28,791 350,886 120,196 46,108 230,597 480,402 9,186 163,863 70,749 153,866 45,177 1,941,671
2006 257,147 35,769 370,355 131,248 52,926 259,546 514,511 9,411 177,817 71,533 161,611 48,689 2,090,564
2007 265,870 42,631 394,233 142,996 55,339 286,764 546,145 9,199 193,375 72,345 171,259 52,500 2,232,656
2008 285,897 48,090 413,681 154,173 56,847 310,029 571,911 8,741 206,048 73,137 181,051 55,896 2,365,501
2009 295,097 52,030 427,334 162,790 58,974 329,578 570,698 9,901 217,819 74,051 191,778 59,164 2,449,214
2010 315,610 60,079 458,660 177,912 63,682 368,643 613,358 13,845 234,255 74,692 202,187 62,617 2,645,542
jir lDIs- m;,a ksIamdok b†ls¯ï ú≥,sh" m%jdykh" f;d. kjd;eka uQ,H ksjdi f;dr;=re rdcH jD;a;Shuh o<
lr®udka;h" yd lr®udka; lr®ud- .Eia" .nvd yd iemhSu" fiajd" whs;sh iy m˙md,kh" fiajdjka foaYSh
jk j.dj le”ï ka;h c,h myiqlï is,a,r wdydr rlaIKh iy ikaks- cd;sl iy ksIamd†;h
yd lr®ud- iy iy fjf<πu iy iy foam, fõok wdrCIdj" fjk;a
ëjr ka;h wmøjH ;eme,a yd mdk jr®. m%;srlaIKh fj<πu lghq;= wOHdmkh" fm!oa.,sl
lr®udka;h l<ukd- l+˙hr® iemhSfï ms<sn| fi!LH iy fiajdjka
lrKh fiajdjka fiajdjka fiajdjka iudc
wdrCIK
fiajdjka
2010 mokï jr®Ih(wd)
2010 544,914 124,926 1,157,975 336,381 89,584 666,220 705,778 87,693 342,763 307,112 31,650 658,950 704,156 6,413,668
2011 569,954 148,100 1,198,135 424,798 95,914 749,959 788,048 105,372 382,274 328,076 33,813 659,260 770,353 6,952,720
2012 592,443 184,468 1,235,988 514,757 100,388 809,833 848,686 134,160 433,714 369,719 36,674 726,619 886,056 7,588,517
2013 611,676 198,447 1,263,921 553,438 103,274 853,903 859,977 126,392 456,863 417,024 39,510 686,499 965,476 7,846,202
2014 639,696 201,613 1,296,100 611,842 109,156 889,562 884,094 131,481 495,201 444,049 44,078 723,918 1,006,119 8,235,429
^we&
2015 669,725 191,145 1,360,977 596,697 118,906 935,581 933,216 134,017 575,798 489,352 48,917 750,036 1,027,800 8,647,833
^we&^wE&
2016 644,262 218,587 1,403,905 645,933 130,861 986,903 956,918 139,442 643,520 520,080 52,827 786,812 1,037,514 9,034,290
2017^we&^wE& 639,279 240,699 1,459,140 674,035 135,955 996,151 993,501 146,431 700,556 544,728 58,204 777,519 1,072,317 9,333,217
(w) 1959–2002 ld,m˙Éf√oh i|yd o'foa'ks' wLKav o;a; f.dkqjla ^1996 idOl úhoï ñ, wkqj& 2002 uy nexl= jdr®Isl jdr®;dfõ uQ,hka : YS% ,xld uy nexl=j
úfYaI ixLHdf,aLk m˙YsIaGfha 7 jk ixLHd igyfka olajd we;' ckf,aLk yd ixLHdf,aLk
(wd) 2002 isg o;a; ckf,aLk yd ixLHdf,aLk fomdr®;fïka;=j u.ska ia:djr ñ, u; .Kkh lrk ,o weia;fïka;= u; mokï fõ'   fomdr®;fïka;=j
(we) ixfYdaê;' (wE) ;djld,sl'
30
cd;sl .sKqï

ixLHd igyk 4.4


mj;akd fjf<|fmd< ñ, wkqj o< foaYSh ksIamd†;h 1970 – 2017
remsh,a ñ,shk

lDIslr®uh" m;,a ksIamdok b†ls¯ï ú≥,sh" m%jdykh" fjf<πu nexl=" ksjdi rdcH fiajd o<
±j yd lr®udka; .Eia .nvd ls¯u rlaIK whs;sh m˙md,kh ^wka ;ekl foaYSh
jir yd le”ï yd yd yd foam, yd wdrlaIl i|yka ksIamd†;h
ëjr c,h ikaksfõokh fjf<πu lghq;= fkdjQ&
1970 mokï jr®Ih
1970 3,732 95 2,197 744 101 1,258 2,533 152 399 517 1,459 13,187
1971 3,705 112 2,399 751 113 1,270 3,076 166 407 550 1,549 13,674
1972 3,878 129 2,592 711 130 1,405 2,652 191 414 575 1,619 14,720
1973 4,892 489 3,122 802 136 1,596 3,806 220 421 654 1,782 17,920
1974 7,728 334 4,342 1,011 154 1,853 4,443 302 456 704 1,976 23,303
1975 7,798 450 5,158 1,018 164 2,079 4,975 336 639 798 2,276 25,691
1976 8,133 639 5,620 1,164 171 2,286 5,456 419 726 948 2,470 28,032
1977 10,644 595 8,023 1,133 194 2,723 6,239 542 832 1,177 2,582 34,684
1978 12,332 732 8,094 1,965 239 2,994 7,536 845 969 1,516 3,257 40,479
1979 13,412 947 9,484 3,218 398 4,744 9,435 1,243 1,293 1,664 3,944 49,782
1980 17,151 1,249 11,048 5,552 601 5,293 10,898 1,785 1,457 1,965 5,247 62,246
1981 21,977 1,514 12,883 7,001 808 7,307 14,197 2,463 1,768 2,350 7,069 79,337
1982 25,157 1,734 14,134 7,959 1,244 8,536 16,059 3,192 2,052 2,878 8,698 91,643
1982 mokï jr®Ih
1982 24,964 2,238 13,601 7,959 1,089 10,666 19,694 3,715 3,250 2,899 4,604 94,679
1983 32,180 2,799 15,958 9,807 1,428 12,554 21,759 4,183 3,696 4,100 5,414 113,878
1984 40,138 3,153 20,890 11,180 1,633 15,499 27,192 4,731 3,958 5,322 6,343 140,039
1985 41,069 3,328 21,849 11,640 2,042 16,554 29,261 5,693 4,162 6,376 6,347 148,321
1986 44,355 4,155 24,869 12,272 2,252 17,911 31,808 6,840 4,578 7,945 6,728 163,713
1987 47,923 4,927 28,470 13,020 2,346 18,663 34,520 7,455 4,904 8,501 7,002 177,731
1988 53,600 5,567 31,298 14,943 2,492 21,988 40,578 9,002 5,250 11,050 7,748 203,516
1989 58,462 5,980 34,941 17,332 2,788 23,109 46,625 10,496 5,850 13,600 8,955 228,138
1990 76,488 7,098 43,264 21,541 3,652 28,655 61,812 13,225 7,138 15,840 11,902 290,615
1991 90,257 7,204 49,816 24,535 4,729 32,896 71,556 16,399 8,130 17,630 14,247 337,399
1992 100,080 6,757 59,346 28,485 4,630 38,587 83,904 20,827 9,146 18,141 17,096 386,999
1993 111,659 8,446 68,881 32,615 6,065 45,533 99,736 27,804 10,344 22,622 19,387 453,092
1994 124,370 10,473 80,482 38,323 7,727 52,591 115,021 35,617 11,513 25,314 21,869 523,300
1995 137,678 11,510 94,098 44,455 8,701 59,217 131,449 43,346 12,572 31,136 24,165 598,327
1996 156,108 13,927 112,724 48,234 9,171 73,784 155,316 49,675 14,232 35,215 27,548 695,934
lDIslr®uh" m;,a ksIamdok b†ls¯ï ú≥,sh" m%jdykh" f;d. iy uQ,H fiajd rdcH o<
±j yd lr®udka; .Eia .nvd ls¯u is,a,r foam, m˙md,kh" foaYSh
jir yd le”ï yd yd fjf<πu" fjf,πï iy fjk;a rdcH ksIamd†;h
ëjr c,h ikaksfõokh fydag,a iy jHdmdr fiajd iy
wdmk Yd,d fiajd wdrlaIl lghq;=

1996 mokï jr®Ih


1996 156,108 13,927 112,724 48,234 9,171 74,501 159,750 68,316 53,203 695,934
1997 175,774 16,587 131,876 56,434 11,280 87,192 182,518 80,709 61,328 803,698
1998 192,665 17,433 151,007 69,301 13,660 102,606 202,249 92,943 70,975 912,839
1999 205,599 18,322 163,103 75,538 14,425 114,978 218,293 106,819 77,653 994,730
2000 223,926 21,547 189,331 82,684 13,415 132,990 261,238 114,417 85,711 1,125,259
2001 249,790 23,959 198,721 95,057 16,127 151,983 269,922 138,140 101,898 1,245,599
lDIslr®uh" m;,a ksIamdok b†ls¯ï ú≥,sh" m%jdykh f;d. iy fydag,a nexl=" ksjdi rdcH fm!oa.,sl o<
±j yd lr®udka; .Eia yd is,a,r iy rlaIK whs;sh fiajd fiajd foaYSh
jir yd le”ï yd ikaksfõokh fjf<πu wdmk Yd,d iy ksIamd†;h
ëjr c,h foam,
fjf,πï
2002 mokï jr®Ih(w)
2002 233,615 19,888 302,365 100,404 35,608 173,745 389,332 3,460 130,465 68,371 139,094 39,691 1,636,037
2003 241,122 25,523 338,832 110,111 43,562 200,702 441,950 9,277 153,869 73,033 142,793 41,693 1,822,468
2004 262,271 30,129 391,421 127,692 49,116 240,307 513,498 11,763 178,119 77,676 163,474 45,375 2,090,841
2005 289,906 35,932 478,611 167,999 57,908 287,491 569,255 14,218 205,322 88,759 206,497 50,886 2,452,782
2006 333,137 46,202 564,987 216,833 72,457 344,909 659,597 16,646 266,972 103,201 257,837 55,902 2,938,680
2007 418,104 56,645 661,983 264,104 88,005 423,820 790,628 18,367 328,158 126,212 333,758 68,905 3,578,688
2008 590,114 71,768 791,898 327,138 104,666 530,980 949,372 20,611 413,322 141,794 380,765 88,255 4,410,682
2009 613,694 79,204 875,562 366,248 113,687 599,934 948,425 24,988 499,304 161,485 445,543 107,219 4,835,293
2010 717,910 89,226
1,009,003 423,414 127,625 709,400
1,096,961 33,213 597,540 171,871 500,547 127,393 5,604,104
jir lDIs- m;,a ksIamdok b†ls¯ï ú≥,sh" m%jdykh" f;d. kjd;eka uQ,H ksjdi f;dr;=re rdcH jD;a;Shuh o<
lr®udka;h" yd lr®udka; lr®ud- .Eia" .nvd yd iemhSu" fiajd" whs;sh iy m˙md,kh" fiajdjka foaYSh
jk j.dj le”ï ka;h c,h myiqlï is,a,r wdydr rlaIKh iy ikaks- cd;sl iy ksIamd†;h
yd lr®ud- iy iy fjf<πu iy iy foam, fõok wdrCIdj" fjk;a
ëjr ka;h wmøjH ;eme,a yd mdk jr®. m%;srlaIKh fj<πu lghq;= wOHdmkh" fm!oa.,sl
lr®udka;h l<ukd- l+˙hr® iemhSfï ms<sn| fi!LH iy fiajdjka
lrKh fiajdjka fiajdjka fiajdjka iudc
wdrCIK
fiajdjka
2010 mokï jr®Ih(w)
2010 544,914 124,926 1,157,975 336,381 89,584 666,220 705,778 87,693 342,763 307,112 31,650 658,950 704,156 6,413,668
2011 637,567 153,772 1,330,067 451,714 85,484 788,335 846,106 112,442 283,544 350,090 37,819 740,119 822,044 7,219,106
2012 650,510 213,318 1,697,818 621,140 98,489 1,061,994 975,056 154,007 361,537 424,415 45,560 818,584 1,017,139 8,732,463
2013 735,382 245,382 1,723,093 715,455 113,398 1,167,529 1,047,793 155,197 390,522 512,063 58,085 889,849 1,185,506 9,592,125
2014 829,577 254,392 1,758,713 813,689 105,204 1,292,946 1,117,234 166,608 433,665 562,687 61,818 985,732 1,274,928 10,361,151
2015^wd& 896,229 249,098 1,780,785 830,412 114,937 1,307,311 1,193,649 171,356 450,227 625,695 76,139 1,144,852 1,314,149 10,950,621
2016^wd&^we& 890,602 315,122 1,874,949 934,706 124,210 1,430,798 1,269,831 185,039 527,490 690,146 88,884 1,201,729 1,376,750 11,906,752
2017^wd&^we&1,024,117 341,219 2,119,770 1,027,860 126,066 1,481,469 1,404,435 207,053 642,992 770,243 100,765 1,288,888 1,516,187 13,289,466
(w) ckf,aLk yd ixLHdf,aLk fomdr®;fïka;=j úiska 2002 mokï jr®Ih hgf;a ksl=;a lrk ,o o'foa'ks' weia;fïka;= u; mokï fõ' uQ,hka : YS% ,xld uy nexl=j
(wd) ixfYdaê; ckf,aLk yd ixLHdf,aLk
(we) ;djld,sl   fomdr®;fïka;=j
31
cd;sl .sKqï

ixLHd igyk 4.5

lr®udka; uQ,h wkqj o< foaYSh ksIamd†;h ^2010 ia:djr ñ, wkqj& – 2012 - 2017(w)
remsh,a ñ,shk

wdr®:ßl lghq; = 2012 2013 2014^wd& 2015^wd&^we& 2016^we& 2017^wd&^we&

lDIslr®udka;h" jk j.dj yd ëjr lr®udka;h 592,443 611,676 639,696 669,725 644,262 639,279
OdkH j.dj ^ù yer& 12,521 14,307 13,969 14,984 13,149 11,799
ù j.dj 62,289 65,607 61,019 76,293 52,387 50,269
t<jΩ j.dj 51,244 54,153 55,244 56,730 58,705 49,198
Wla j.dj" ≥ïfld< j.dj iy fjk;a nyqjdr®Isl fkdjk fNda. 2,254 2,441 2,287 1,882 2,168 1,863
m<;=re j.dj 38,248 37,385 40,888 48,038 46,511 49,960
f;,a iys; m<;=re fNda. j.dj ^fmd,a" ;eô,s iy Ths,a µdï j.dj& 62,201 53,424 64,158 67,514 66,970 53,929
f;a j.dj ^fld< meye;s f;a fld<& 72,100 74,734 73,936 72,051 63,970 67,021
fjk;a mdkSh fNda. j.djka ^fldams" fldfldajd wd°'''& 1,319 1,321 1,538 1,259 1,354 1,268
l=Ωnvq" iqj| fok fNda." fnfy;a iy T!Iëh me<Eá j.dj 44,426 50,833 57,505 60,797 62,197 62,500
rnr® j.dj 44,249 37,987 28,688 25,783 23,028 24,167
fjk;a nyqjdr®Isl fNda. j.dj 15,167 14,344 15,402 16,839 16,484 16,739
i;a;aj ksIamdokhka 29,511 36,599 47,950 51,857 55,629 57,810
me, fndals¯u iy lDIsldr®ñl lghq;= i|yd jk wdOdrl ldr®hhka 9,105 9,183 9,767 10,421 10,210 10,250
jk j.dj" ±j yd jkdka;r wdY%s; ksIamdok 38,188 43,044 47,450 48,362 52,669 64,261
lr†h ëjr lr®udka;h iy lr†h c,„j j.dj 97,063 103,879 105,822 104,413 105,094 103,038
ñ˙†h ëjr lr®udka;h iy ñ˙†h c,„j j.dj 12,560 12,435 14,072 12,503 13,735 15,208

lr®udka; 2,035,601 2,119,080 2,218,711 2,267,725 2,399,285 2,509,829


m;,a yd le”ï lr®udka;h 184,468 198,447 201,613 191,145 218,587 240,699
wdydr" îu iy ≥ïfld< ksIamdokh 507,121 507,127 513,960 528,821 527,794 535,983
fr†ms<s" ksñ we∫ï" iï iy iï NdKav ksIamdokh 244,496 264,527 276,800 282,719 287,760 304,291
.DyNdKav yer ±j yd ta wdY%s; ksIamdok 23,472 25,258 23,139 27,320 31,666 31,556
lv∞is yd ta wdY%s; ksIamdok" uqøK lghq;=
  iy oDYH yd Y%jK ;eá kej; ksIamdokh 24,738 24,925 24,968 27,728 30,504 33,236
wÛ=re iy Lksc f;,a ms˙my≥ ls¯fï ksIamdok 28,858 27,514 28,723 29,075 31,245 29,743
ridhk øjH iy ta wdY%s; ksIamdok" T!IO yd ta wdY%s; ksIamdok 75,582 81,982 82,243 83,179 86,929 89,175
rnr® iy ma,diaála ksIamdok 83,307 82,187 71,909 76,144 88,635 96,367
f,dayuh fkdjk fjk;a Lksc ksIamdok 87,090 81,037 78,671 75,191 67,168 72,784
f,day iy ta wdY%s; ksIamdok 24,591 26,589 24,882 28,953 36,186 39,312
hkaf;%damlrK ksIamdok 30,849 30,845 32,064 38,848 45,087 48,104
.Dy NdKav ksIamdokh 63,922 67,488 82,748 94,489 97,958 102,715
fjk;a ksIamdok lr®udka;" hkaf;%damlrK
  wÆ;ajeähdj iy iúls¯u 41,962 44,443 55,993 68,509 72,973 75,874
ú≥,sh" .Eia" jdIam yd jdhq iólrK iemhSu 75,262 76,789 80,298 85,202 92,350 94,819
c,h /ials¯u" ms˙is≥ ls¯u iy fn∞ye¯u 10,554 10,975 11,504 12,023 12,971 13,569
u,dmjyk lghq;=" li, l<ukdlrKh
  iy tu øjH m%;spl%ShlrKh 14,572 15,511 17,355 21,681 25,539 27,567
b†ls¯ï lr®udka;h 514,757 553,438 611,842 596,697 645,933 674,035

fiajdjka 4,245,461 4,405,644 4,618,501 4,894,717 5,124,016 5,289,407


f;d. yd is,a,r fj<πu 848,686 859,977 884,094 933,216 956,918 993,501
u.Ska yd NdKav m%jdyk fiajdjka iy .nvd myiqlï iemhSu 805,391 849,539 885,506 931,529 982,643 991,727
;eme,a iy l=˙hr® fiajdjka 4,441 4,364 4,056 4,052 4,260 4,425
kjd;eka iemhSu iy wdydrmdk iemhSfï fiajdjka 134,160 126,392 131,481 134,017 139,442 146,431
.=jkaú≥,s iy rEmjdyskS úldYkh iy tu ksIamdok lghq;= 2,252 2,422 2,513 2,624 2,831 3,205
ú≥,s ixfoaY fiajdjka 26,450 27,395 30,986 34,146 36,982 41,435
m˙.Kl jevigyka yd uD≥ldx. ksIamdokh iy f;dr;=re ;dlaIK fiajdjka 7,972 9,693 10,579 12,148 13,015 13,564
uQ,H yd uQ,H w;rue† fiajdjka iy ta wdY%s; fjk;a fiajdjka 364,688 386,009 420,223 493,785 554,521 606,468
rlaIKh" m%;srlaIKh iy úY%du wruqo,a l<ukdlrKh 69,026 70,854 74,978 82,013 88,999 94,088
ksjdi whs;sh iy foam< fj<πu 369,719 417,024 444,049 489,352 520,080 544,728
jD;a;Shuh fiajdjka 155,741 161,963 166,486 154,266 152,228 158,720
rdcH m˙md,kh" cd;sl wdrlaIdj iy iudc wdrlaIKh 385,615 382,470 402,205 430,105 452,586 430,671
wOHdmkh 167,107 157,477 173,751 159,875 171,826 172,698
udkj fi!LH ls%hdldrlï" fkajdisl /ljrK fiajdjka iy iudc fiajdjka 173,898 146,551 147,962 160,056 162,400 174,150
fjk;a fm!oa.,sl fiajdjka 730,316 803,514 839,633 873,534 885,286 913,597

uQ,sl ñ, .Kka wkqj iuia; tl;= l< w.h 6,873,506 7,136,401 7,476,908 7,832,167 8,167,563 8,438,515

NdKav yd fiajd u; mkjk ,o iykdOdr wvq lrk ,o n≥ 715,011 709,801 758,521 815,667 866,727 894,702

fjf<|fmd< ñ, wkqj o< foaYSh ksIamd†;h ^o'foa'ks'& 7,588,517 7,846,202 8,235,429 8,647,833 9,034,290 9,333,217

úfoaYSh Y=oaO m%d:ñl wd∞hu -134,946 -184,198 -186,344 -214,835 -239,263 -252,040

fjf<|fmd< ñ, hgf;a o< cd;sl wd∞hu 7,453,571 7,662,004 8,049,085 8,432,998 8,795,027 9,081,177

(w) ckf,aLk yd ixLHdf,aLk fomdr®;fïka;=j úiska 2010 mokï jr®Ih hgf;a ksl=;a lrk ,o o'foa'ks' weia;fïka;= u; mokï fõ' uQ,h : ckf,aLk yd ixLHdf,aLk
(wd) ixfYdaê;   fomdr®;fïka;=j
(we) ;djld,sl
32
cd;sl .sKqï

ixLHd igyk 4.6


lr®udka; uQ,h wkqj o< foaYSh ksIamd†;h ^mj;akd fjf<|fmd< ñ, wkqj& – 2012 - 2017(w)
remsh,a ñ,shk

wdr®:ßl lghq; = 2012 2013 2014^wd& 2015^wd&^we& 2016 2017^wd&^we&

lDIslr®udka;h" jk j.dj yd ëjr lr®udka;h 650,510 735,382 829,577 896,229 890,602 1,024,125
OdkH j.dj ^ù yer& 14,196 17,592 18,454 20,385 16,503 14,640
ù j.dj 61,921 66,851 100,931 118,098 72,809 110,419
t<jΩ j.dj 58,219 69,065 73,091 90,546 85,842 66,363
Wla j.dj" ≥ïfld< j.dj iy fjk;a nyqjdr®Isl fkdjk fNda. 2,623 3,263 3,431 2,801 3,194 3,200
m<;=re j.dj 40,185 44,839 45,697 55,258 64,559 84,328
f;,a iys; m<;=re fNda. j.dj ^fmd,a" ;eô,s iy Ths,a µdï j.dj& 59,795 74,654 79,820 95,586 75,804 104,575
f;a j.dj ^fld< meye;s f;a fld<& 76,362 90,921 91,533 75,789 82,133 116,696
fjk;a mdkSh fNda. j.djka ^fldams" fldfldajd wd°'''& 1,488 1,263 1,622 1,366 2,096 2,044
l=Ωnvq" iqj| fok fNda." fnfy;a iy T!Iëh me<Eá j.dj 48,960 49,507 75,735 80,564 86,459 87,677
rnr® j.dj 46,938 31,493 17,437 14,226 10,717 17,788
fjk;a nyqjdr®Isl fNda. j.dj 18,474 19,251 22,636 24,507 25,674 24,227
i;a;aj ksIamdokhka 28,956 40,334 57,284 65,517 92,499 99,487
me, fndals¯u iy lDIsldr®ñl lghq;= i|yd jk wdOdrl ldr®hhka 10,504 11,166 12,110 13,808 14,889 14,852
jk j.dj" ±j yd jkdka;r wdY%s; ksIamdok 51,152 64,072 71,767 75,549 83,816 100,094
lr†h ëjr lr®udka;h iy lr†h c,„j j.dj 117,495 137,651 141,987 146,923 159,302 159,133
ñ˙†h ëjr lr®udka;h iy ñ˙†h c,„j j.dj 13,244 13,460 16,043 15,305 14,307 18,603

lr®udka;
2,630,766 2,797,328 2,931,998 2,975,232 3,248,987 3,642,478
m;,a yd le”ï lr®udka;h 213,318 245,382 254,392 249,098 315,122 355,649
wdydr" îu iy ≥ïfld< ksIamdokh 798,849 801,748 759,354 823,461 866,921 976,844
fr†ms<s" ksñ we∫ï" iï iy iï NdKav ksIamdokh 346,377 365,685 415,363 399,291 402,540 477,476
.DyNdKav yer ±j yd ta wdY%s; ksIamdok 23,397 27,365 22,269 29,023 27,771 24,794
lv∞is yd ta wdY%s; ksIamdok" uqøK lghq;=
  iy oDYH yd Y%jK ;eá kej; ksIamdokh 26,989 28,261 36,585 39,575 43,487 44,682
wÛ=re iy Lksc f;,a ms˙my≥ ls¯fï ksIamdok 40,339 66,064 66,690 20,399 5,049 4,688
ridhk øjH iy ta wdY%s; ksIamdok" T!IO yd ta wdY%s; ksIamdok 54,254 62,740 74,134 73,804 87,444 87,769
rnr® iy ma,diaála ksIamdok 85,188 74,995 77,754 81,853 94,206 107,078
f,dayuh fkdjk fjk;a Lksc ksIamdok 143,788 124,831 110,571 92,862 97,618 102,962
f,day iy ta wdY%s; ksIamdok 32,086 34,300 33,635 39,298 53,537 68,944
hkaf;%damlrK ksIamdok 33,735 34,584 33,421 46,309 51,049 62,953
.Dy NdKav ksIamdokh 59,516 57,966 78,967 78,569 80,714 87,216
fjk;a ksIamdok lr®udka;" hkaf;%damlrK
  wÆ;ajeähdj iy iúls¯u 53,300 44,553 49,971 56,342 64,615 74,461
ú≥,sh" .Eia" jdIam yd jdhq iólrK iemhSu 78,833 90,539 77,639 82,966 86,874 88,106
c,h /ials¯u" ms˙is≥ ls¯u iy fn∞ye¯u 9,413 11,189 14,425 15,098 17,819 17,733
u,dmjyk lghq;=" li, l<ukdlrKh
  iy tu øjH m%;spl%ShlrKh 10,244 11,671 13,140 16,873 19,517 20,231
b†ls¯ï lr®udka;h 621,140 715,455 813,689 830,412 934,706 1,040,891

fiajdjka
4,858,292 5,406,544 5,895,618 6,283,379 6,770,667 7,412,288
f;d. yd is,a,r fjf<πu 975,056 1,047,793 1,117,234 1,193,649 1,269,831 1,404,537
u.Ska yd NdKav m%jdyk fiajdjka iy .nvd myiqlï iemhSu
1,057,477 1,162,834 1,288,124 1,302,310 1,425,908 1,476,466
;eme,a iy l=˙hr® fiajdjka 4,517 4,695 4,821 5,001 4,890 5,036
kjd;eka iemhSu iy wdydrmdk iemhSfï fiajdjka 154,007 155,197 166,608 171,356 185,039 207,054
.=jkaú≥,s iy rEmjdyskS úldYkh iy tu ksIamdok lghq;= 3,151 4,198 3,680 4,426 4,809 4,883
ú≥,s ixfoaY fiajdjka 33,257 41,986 44,733 56,181 66,805 76,703
m˙.Kl jevigyka yd uD≥ldx. ksIamdokh iy f;dr;=re ;dlaIK fiajdjka 9,151 11,902 13,405 15,532 17,271 19,180
uQ,H yd uQ,H w;rue† fiajdjka iy ta wdY%s; fjk;a fiajdjka 282,003 308,810 340,727 347,909 406,769 499,177
rlaIKh" m%;srlaIKh iy úY%du wruqo,a l<ukdlrKh 79,534 81,712 92,938 102,319 120,722 143,844
ksjdi whs;sh iy foam< fj<πu 424,415 512,063 562,687 625,695 690,146 770,246
jD;a;Shuh fiajdjka 178,781 198,873 210,966 197,247 201,975 224,430
rdcH m˙md,kh" cd;sl wdrlaIdj iy iudc wdrlaIKh 455,798 501,755 563,280 637,473 678,675 746,439
wOHdmkh 171,532 189,298 212,148 250,174 256,884 266,319
udkj fi!LH ls%hdldrlï" fkajdisl /ljrK fiajdjka iy iudc fiajdjka 191,255 198,796 210,304 257,206 266,170 276,135
fjk;a fm!oa.,sl fiajdjka 838,358 986,633 1,063,962 1,116,902 1,174,775 1,291,839

uQ,sl ñ, .Kka wkqj iuia; tl;= l< w.h


8,139,568 8,939,254 9,657,194 10,154,839 10,910,257
12,078,890

NdKav yd fiajd u; mkjk ,o iykdOdr wvq lrk ,o n≥ 592,895 652,871 703,957 795,782 996,495 1,238,401

fjf<|fmd< ñ, wkqj o< foaYSh ksIamd†;h ^o'foa'ks'&


8,732,463 9,592,125 10,361,151 10,950,621 11,906,752 13,317,292

úfoaYSh Y=oaO m%d:ñl wd∞hu -321,260^wE& -356,282^wE&


-154,889 -226,086 236,073 -274,740

fjf<|fmd< ñ, hgf;a o< cd;sl wd∞hu


8,577,574 9,366,039 10,125,078 10,675,880 11,585,492 12,961,010

(w) ckf,aLk yd ixLHdf,aLk fomdr®;fïka;=j úiska 2010 mokï jr®Ih hgf;a ksl=;a lrk ,o o'foa'ks' weia;fïka;= u; mokï fõ' uQ,h : ckf,aLk yd ixLHdf,aLk
(wd) ixfYdaê; (we) ;djld,sl   fomdr®;fïka;=j
^wE& fuu w.h f.jqï fYaIfhys weia;fïka;=.; w.hka j,ska fjkia jkqfha .Kkh ls¯fï ° we;sjk ld, mudj fya;=fjks'
33
cd;sl .sKqï

ixLHd igyk 4.7

mj;akd fjf<|fmd< ñ, wkqj o'foa'ks' ys ixhq;sh – 2012 - 2017(w)

remsh,a ñ,shk jr®Ok wkqmd; (%)


whs;uh
2012 2013 2014^wd& 2015^wd& 2016 2017^wd&^we& 2012 2013 2014^wd& 2015^wd& 2016 2017^wd&^we&

o< foaYSh ksIamd†;h 8,732,463 9,592,125 10,361,151 10,950,621 11,906,752 13,317,292 21.0 9.8 8.0 5.7 8.7 11.8

lDIs lr®udka;h" jk j.dj yd ëjr lr®udka;h 650,510 735,382 829,577 896,229 890,602 1,024,125 2.0 13.0 12.8 8.0 -0.6 15.0
m;,a yd le”ï lr®udka;h 213,318 245,382 254,392 249,098 315,122 355,649 38.7 15.0 3.7 -2.1 26.5 12.9
ksIamdok lr®udka; 1,697,818 1,723,093 1,758,713 1,780,785 1,874,949 2,119,867 27.6 1.5 2.1 1.3 5.3 13.1
b†ls¯ï lr®udka;h 621,140 715,455 813,689 830,412 934,706 1,040,891 37.5 15.2 13.7 2.1 12.6 11.4
ú≥,sh" .Eia" c,h iy wmøjH l<ukdlrKh 98,489 113,398 105,204 114,937 124,210 126,070 15.2 15.1 -7.2 9.3 8.1 1.5
m%jdykh" .nvd myiqlï iemhSu iy
;eme,a yd l+˙hr® fiajdjka 1,061,994 1,167,529 1,292,946 1,307,311 1,430,798 1,481,502 34.7 9.9 10.7 1.1 9.4 3.5
f;d. yd is,a,r fjf<πu 975,056 1,047,793 1,117,234 1,193,649 1,269,831 1,404,537 15.2 7.5 6.6 6.8 6.4 10.6
kjd;eka iemhSu iy wdydr mdk iemhSfï fiajdjka 154,007 155,197 166,608 171,356 185,039 207,054 37.0 0.8 7.4 2.8 8.0 11.9
uQ,H fiajd" rlaIKh iy m%;srlaIKh 361,537 390,522 433,665 450,227 527,491 643,021 27.5 8.0 11.0 3.8 17.2 21.9
ksjdi whs;sh iy foam, fj<πu 424,415 512,063 562,687 625,695 690,146 770,246 21.2 20.7 9.9 11.2 10.3 11.6
f;dr;=re iy ikaksfõok lghq;= ms<sn| fiajdjka 45,560 58,085 61,818 76,139 88,884 100,766 20.5 27.5 6.4 23.2 16.7 13.4
rdcH m˙md,kh" cd;sl wdrlaIdj" wOHdmkh" fi!LH
iy iudc wdrlaIK fiajdjka 818,584 889,849 985,732 1,144,852 1,201,729 1,288,894 10.6 8.7 10.8 16.1 5.0 7.3
jD;a;Shuh fiajdjka iy fjk;a fm!oa.,sl fiajdjka 1,017,139 1,185,506 1,274,928 1,314,149 1,376,750 1,516,268 23.7 16.6 7.5 3.1 4.8 10.1
NdKav yd fiajd u; mojk ,o iykdOdr
wvq lrk ,o n≥ 592,895 652,871 703,957 795,782 996,495 1,238,401 2.2 10.1 7.8 13.0 25.2 24.3

o< foaYSh ksIamd†;h u; úhou 8,732,463 9,592,125 10,361,151 10,950,621 11,906,752 13,289,466 21.0 9.8 8.0 5.7 8.7 11.6

m˙fNdackh 6,357,545 7,229,352 7,850,006 8,360,930 8,616,150 9,393,491 10.3 13.7 8.6 6.5 3.1 9.0
rdcH 665,831 745,684 868,059 984,755 1,014,746 1,130,674 7.8 12.0 16.4 13.4 3.0 11.4
fm!oa.,sl 5,691,714 6,483,669 6,981,947 7,376,176 7,601,405 8,262,817 10.6 13.9 7.7 5.6 3.1 8.7

o< foaYSh m%d.aOk iïmdokh 3,410,511 3,189,326 3,347,638 3,414,556 4,164,890 4,854,187 41.6 -6.5 5.0 2.0 22.0 16.6

NdKav yd fiajd Y=oaO wmkhk


-1,035,593 -826,553 -836,493 -824,865 -874,289 -958,212 -8.8 20.2 -1.2 -1.4 6.0 9.6
NdKav yd fiajd wmkhk 1,730,467 1,949,158 2,185,039 2,301,065 2,540,049 2,914,309 14.7 12.6 12.1 5.3 10.4 14.7
NdKav yd fiajd wdkhk 2,766,060 2,775,711 3,021,531 3,125,931 3,414,338 3,872,521 12.4 0.3 8.9 3.5 9.2 13.4

(w) ckf,aLk yd ixLHdf,aLk fomdr®;fïka;=j úiska 2010 mokï jr®Ih hgf;a ksl=;a lrk ,o o'foa'ks' weia;fïka;= u; mokï fõ' uQ,h : ckf,aLk yd ixLHdf,aLk
(wd) ixfYdaê;   fomdr®;fïka;=j
(we) ;djld,sl

mj;akd fjf<|fmd< ñ, wkqj m˙fNdackh" wdfhdackh iy cd;sl b;s˙ls¯ï

80

60
o'foa'ks' ys m%;sY;h

40

20

0
2013 2014 2015 2016 2017

m˙fNdackh wdfhdackh cd;sl b;s˙ls¯ï


34
cd;sl .sKqï

ixLHd igyk 4.8


wdfhdack iy b;=reï ^mj;akd fj<|fmd< ñ, wkqj&(w) 2014 – 2017
remsh,a ñ,shk

whs;uh 2014^wd& 2015^wd& 2016 2017^we&

o< foaYSh ksIamd†;h ^o'foa'ks'& 10,361,151 10,950,621 11,906,752 13,289,466


m˙fNdackh 7,850,006 8,360,930 8,616,150 9,393,491
wdfhdackh 3,347,638 3,414,556 4,164,890 4,854,187
NdKav yd fiajd Y=oaO wmkhk -836,493 -824,865 -874,289 -958,212
foaYSh b;=reï (o'foa'ks' m˙fNdackh) 2,511,145 2,589,690 3,290,601 3,895,975
úfoaY Y=oaO m%d:ñl wd∞hu -236,073 -274,740 -321,260^wE& -356,282^wE&
úfoaYSh Y=oaO cx.u ixl%du 813,128 842,082 939,782 962,957^wE&
cd;sl b;=reï 3,088,201 3,157,031 3,909,124 4,530,475
cd;sl b;=reï – wdfhdack mr;rh -259,437 -257,524 -255,767 -350,668

mr;rh mshùu -259,436 -257,524 -254,159 -350,695


m%d.aOk ixl%du 7,684 6,256 3,745 1,667
uQ,H .sKqu -200,261 -346,198 -317,181 -336,145
uQ,H .sKqï - j;alï 338,335 121,053 7,128 448,927
Rcq wdfhdack 8,725 7,199 34,476 8,162
úúO wdfhdack -29 3 -1 -12
wfkl=;a wdfhdack 127,197 70,962 38,245 16,297
ixÑ; j;alï 202,442 42,890 65,593 424,480
uQ,H .sKqï - j.lSï 538,595 467,252 324,309 785,072
Rcq wdfhdack 116,721 93,528 131,839 210,361
úúO wdfhdack 269,768 101,935 144,665 271,168
wfkl=;a wdfhdack 152,107 271,788 47,806 303,543
jer°ï yd w;aye¯ï 51,492 94,930 66,767 12,883

o'foa'ks' ^m%;sY;h&
wdfhdack 32.3 31.2 35.0 36.7
foaYSh b;=reï 24.2 23.6 27.6 29.5
cd;sl b;=reï 29.8 28.8 32.8 34.0
cd;sl b;=reï – wdfhdack mr;rh -2.5 -2.4 -2.1 -2.6

(w) ckf,aLk yd ixLHdf,aLk fomdr®;fïka;=j úiska (we) ;djld,sl uQ,hka : ckf,aLk yd ixLHdf,aLk
2010 mokï jr®Ih hgf;a ksl=;a lrk ,o o'foa'ks' ^wE& fuu w.h f.jqï fYaIfhys weia;fïka;=.;   fomdr®;fïka;=j
weia;fïka;= u; mokï fõ' w.hka j,ska fjkia jkqfha .Kkh ls¯fï ° YS% ,xld uy nexl=j
(wd) ixfYdaê; we;sjk ld, mudj fya;=fjks'

ixLHd igyk 4.9

ldr®;=uh jYfhka o'foa'ks' weia;fïka;= [2010 ia:djr ñ, wkqj](w)

2016^wd& 2017^wd&^we&
wxYh
1 jk 2 jk 3 jk 4 jk 1 jk 2 jk 3 jk 4 jk
ldr®;=j ldr®;=j ldr®;=j ldr®;=j ldr®;=j ldr®;=j ldr®;=j ldr®;=j

remsh,a ñ,shk
lDIsldr®ñl 154,640 158,749 164,358 166,515 147,784 153,752 159,478 178,265
ldr®ñl 666,641 523,134 595,941 613,569 691,150 552,373 627,505 638,801
fiajd
1,165,176 1,272,550 1,324,877 1,361,414 1,215,419 1,307,232 1,361,395 1,405,361
o< foaYSh ksIamd†;h ^o'foa'ks'&
2,085,071 2,118,694 2,288,436 2,542,090 2,155,247 2,183,122 2,362,698 2,632,150
o< cd;sl wdodhu ^o'cd'wd'&
2,027,276 2,069,844 2,231,307 2,466,601 2,092,502 2,137,125 2,303,506 2,548,043

jr®Okh, %
lDIsldr®ñl -4.4 -5.6 1.4 -6.2 -4.4 -3.1 -3.0 7.1
ldr®ñl 13.9 0.7 2.4 5.6 3.7 5.6 5.3 4.1
fiajd 3.3 3.3 5.7 6.2 4.3 2.7 2.8 3.2
o< foaYSh ksIamd†;h ^o'foa'ks'& 5.9 1.9 4.5 5.4 3.4 3.0 3.2 3.5
o< cd;sl wdodhu ^o'cd'wd'& 5.9 1.4 4.3 5.5 3.2 3.3 3.2 3.3

(w) ckf,aLk yd ixLHdf,aLk fomdr®;fïka;=j úiska 2010 mokï jr®Ih hgf;a ksl=;a lrk ,o o'foa'ks' weia;fïka;= u; mokï fõ' uQ,h : ckf,aLk yd ixLHdf,aLk
(wd) ixfYdaê;   fomdr®;fïka;=j
(we) ;djld,sl
35
cd;sl .sKqï

ixLHd igyk 4.10


iuia; b,a¨u(w)

mj;akd fjf<|fmd< ñ, wkqj ^re' ñ,shk& 2010 ia:djr ñ, wkqj ^re' ñ,shk&
whs;uh
2015^wd& 2016^wd&^we& 2017^we& 2015^wd& 2016^wd&^we& 2017^we&

w' foaYSh b,aÆu


m˙fNdackh 8,360,930 8,616,150 9,393,491 6,584,691 6,369,395 6,405,552
(% fjki) 6.5 3.1 9.0 7.8 -3.3 0.6

o< foaYSh m%d.aOk iïmdokh 3,414,556 4,164,890 4,854,187 3,006,450 3,821,310 4,478,393
(% fjki) 2.0 22.0 16.6 3.8 27.1 17.2

uqΩ foaYSh b,aÆu 11,775,486 12,781,040 14,247,678 9,591,141 10,190,705 10,883,945
^% fjki& 5.2 8.5 11.5 6.5 6.3 6.8


wd' úfoaYSh b,aÆu
NdKav yd fiajd wmkhkh 2,301,065 2,540,049 2,914,309 1,605,147 1,593,234 1,712,567
(% fjki) 5.3 10.4 14.7 4.7 -0.7 7.5

NdKav yd fiajd wdkhkh 3,125,931 3,414,338 3,872,521 2,548,455 2,749,649 3,281,024


(% fjki) 3.5 9.2 13.4 10.6 7.9 19.3

Y=oaO ndysr b,aÆu
-824,865 -874,289 -958,212 -943,307 -1,156,414 -1,568,457
(% fjki) 1.4 -6.0 -9.6 -22.4 -22.6 -35.6

we' iuia; b,aÆu 10,950,621 11,906,752 13,289,466 8,647,833 9,034,290 9,315,488


(% fjki) 5.7 8.7 11.6 5.0 4.5 3.1

(w) ckf,aLk yd ixLHdf,aLk fomdr®;fïka;=j úiska 2010 mokï jr®Ih hgf;a uQ,hka : ckf,aLk yd ixLHdf,aLk fomdr®;fïka;=j
ksl=;a lrk ,o o'foa'ks' weia;fïka;= u; mokï fõ' Y%S ,xld uy nexl=j
(wd) ixfYdaê;'
(wd) ;djld,sl'

ia:djr ñ, wkqj úhofuys ixhq;sh

12,000,000 6.0

5.0
iuia; b,aÆfuys jr®Okh ^]&

9,000,000

4.0
remsh,a ñ,shk

6,000,000
3.0

3,000,000 2.0

1.0
0
0.0
2015 2016 2017
-3,000,000
foaYSh b,aÆu úfoaYSh b,aÆu
iuia; b,aÆu o'foa'ks' jr®Okh
36
cd;sl .sKqï

ixLHd igyk 4.11

lr®udka; uQ,h wkqj m<d;a o< foaYSh ksIamd†;h ^mj;akd fj<|fmd< ñ, wkqj& 2011 – 2016

kef.k- W;=re inr- YS%


jr®Ih \ m<d; niakdysr uOHu ol=Kq W;=re jhU W!j
ysr ueo .uqj ,xldj

o'foa'ks' ∞hl;ajh ^re' ñ,shk&

2011 2,894,428 644,332 718,768 242,512 379,184 655,182 305,975 297,335 405,596 6,543,313
2012 3,243,854 775,580 834,287 277,828 478,401 760,148 379,243 361,975 467,238 7,578,554
2013^w& 4,049,310 1,003,984 967,872 324,340 544,370 1,045,953 489,622 499,534 667,140 9,592,125
2014^w&^wd& 4,295,228 1,088,825 1,033,443 407,074 568,219 1,112,474 561,261 562,679 731,950 10,361,151
2015^w&^wd& 4,365,571 1,161,045 1,105,781 452,688 624,429 1,163,403 644,717 609,209 823,777 10,950,621
2016^w&^we& 4,737,065 1,251,900 1,194,360 496,667 682,974 1,272,327 688,057 687,407 895,995 11,906,752

o'foa'ks' ∞hl;ajh ^m%;sY;h&

2011 44.2 9.8 11.0 3.7 5.8 10.0 4.7 4.5 6.2 100.0
2012 42.8 10.2 11.0 3.7 6.3 10.0 5.0 4.8 6.2 100.0
2013^w&^ 42.2 10.5 10.1 3.4 5.7 10.9 5.1 5.2 7.0 100.0
2014^w&^wd& 41.5 10.5 10.0 3.9 5.5 10.7 5.4 5.4 7.1 100.0
2015^w&^wd& 39.9 10.6 10.1 4.1 5.7 10.6 5.9 5.6 7.5 100.0
2016^w&^we& 39.8 10.5 10.0 4.2 5.7 10.7 5.8 5.8 7.5 100.0

o'foa'ks' wdr®:ßl wxY wkqj ^re' ñ,shk&

2011
lDIsldr®ñl 92,191 113,969 111,892 58,423 61,056 110,318 70,248 84,822 88,841 791,761
ldr®ñl 966,704 179,054 212,983 47,275 109,015 194,302 74,013 67,339 105,973 1,956,658
fiajd 1,835,532 351,309 393,893 136,814 209,113 350,562 161,714 145,173 210,782 3,794,893
o'foa'ks' 2,894,428 644,332 718,768 242,512 379,184 655,182 305,975 297,335 405,596 6,543,313

2012
lDIsldr®ñl 93,187 117,963 114,187 59,911 85,452 111,772 74,009 94,581 82,414 833,477
ldr®ñl 1,135,586 224,035 287,881 49,467 150,339 230,931 98,046 80,391 131,565 2,388,241
fiajd 2,015,081 433,583 432,218 168,450 242,610 417,445 207,188 187,003 253,259 4,356,837
o'foa'ks' 3,243,854 775,580 834,287 277,828 478,401 760,148 379,243 361,975 467,238 7,578,554

2013^w&
lDIsldr®ñl 87,427 95,261 120,275 47,918 68,055 113,526 60,451 70,030 72,438 735,382
ldr®ñl 1,420,948 234,143 229,387 61,274 166,192 301,476 104,018 124,486 155,403 2,797,328
fiajd 2,265,326 606,246 552,334 193,073 273,071 559,760 291,827 271,017 393,891 5,406,544
o'foa'ks' 4,049,310 1,003,984 967,872 324,340 544,370 1,045,953 489,622 499,534 667,140 9,592,125

2014^w&^wd&
lDIsldr®ñl 88,570 117,727 157,776 47,280 76,944 123,592 71,682 79,647 66,359 829,577
ldr®ñl 1,517,626 240,849 185,879 104,305 148,383 314,744 104,514 145,778 169,920 2,931,998
fiajd 2,397,206 656,272 619,574 227,831 304,286 598,554 346,932 299,025 445,940 5,895,618
o'foa'ks' 4,295,228 1,088,825 1,033,443 407,074 568,219 1,112,474 561,261 562,679 731,950
10,361,151

2015^w&^wd&
lDIsldr®ñl 93,145 125,429 160,898 55,451 82,489 134,380 82,258 90,228 71,950 896,229
ldr®ñl 1,505,766 246,373 185,672 103,425 152,739 309,294 122,137 152,500 197,327 2,975,232
fiajd 2,449,415 704,870 678,854 260,915 343,824 635,185 393,471 322,210 494,636 6,283,379
o'foa'ks' 4,365,571 1,161,045 1,105,781 452,688 624,429 1,163,403 644,717 609,209 823,777
10,950,621

2016^w&^we&
lDIsldr®ñl 97,908 129,550 160,100 62,198 83,200 128,165 72,984 88,364 68,133 890,602
ldr®ñl 1,589,865 264,711 206,371 122,765 170,226 340,354 133,423 189,235 232,039 3,248,987
fiajd 2,652,839 752,866 727,932 270,137 372,389 697,325 424,066 352,278 520,835 6,770,667
o'foa'ks' 4,737,065 1,251,900 1,194,360 496,667 682,974 1,272,327 688,057 687,407 895,995
11,906,752

(w) ckf,aLk yd ixLHdf,aLk fomdr®;fïka;=j úiska 2010 mokï jr®Ih hgf;a ksl=;a lrk ,o o'foa'ks' weia;fïka;= u; mokï fõ' uQ,h : Y%S ,xld uy nexl=j
(wd) ixfYdaê;'
(wd) ;djld,sl'

igyk : o'foa'ks = uQ,sl ñ, .Kka wkqj iuia; tl;= l< w.h + ksIamdok u; ishÆ n≥ – ksIamdok u; ishÆ iykdOdr
37
cd;sl .sKqï

ixLHd igyk 4.12

lr®udka; uQ,h wkqj m<d;a o< foaYSh ksIamd†;h ^mj;akd fj<|fmd< ñ, wkqj& – 2015(w)(wd)
remsh,a ñ,shk
kef.k- W;=re remsh,a ñ,s
inr- YS% hk
m%Odk wxYh \ m<d; niakdysr uOHu ol=Kq W;=re jhU W!j
ysr ueo .uqj ,xldj

lDIslr®udka;h" jk j.dj yd ëjr lr®udka;h 93,145 125,429 160,898 55,451 82,489 134,380 82,258 90,228 71,950 896,229
OdkH j.dj ^ù yer& 0 880 1,022 3,120 2,113 1,824 5,109 6,032 284 20,385
ù j.dj 3,212 4,810 11,883 12,268 26,237 15,022 32,512 9,066 3,087 118,098
t<jΩ j.dj 4,228 31,056 6,889 6,665 4,296 7,747 5,949 19,570 4,147 90,546
Wla j.dj" ≥ïfld< j.dj iy
  fjk;a nyqjdr®Isl fkdjk fNda. 0 152 0 540 148 59 20 1,881 0 2,801
m<;=re j.dj 12,008 3,612 8,699 2,674 2,649 10,131 3,028 6,907 5,550 55,258
f;,a iys; m<;=re fNda. j.dj
  ^fmd,a" ;eô,s iy Ths,a µdï j.dj& 16,488 6,146 14,353 2,473 3,854 34,676 7,194 3,162 7,241 95,586
f;a j.dj ^fld< meye;s f;a fld<&
4,584
25,545
21,709 0 0 0 0 6,022
17,928 75,789
fjk;a mdkSh fNda. j.djka
  ^fldams" fldfldajd wd°'''& 110 776 37 0 0 62 0 166 213 1,366
l=Ωnvq" iqj| fok fNda." fnfy;a
  iy T!Iëh me<Eá j.dj 4,497 19,264 21,873 1,199 541 3,558 2,417 13,405 13,809 80,564
rnr® j.dj 5,851 917 1,000 0 0 414 0 518 5,526 14,226
fjk;a nyqjdr®Isl fNda. j.dj 4,567 2,922 4,661 519 432 5,556 809 664 4,377 24,507
i;a;aj ksIamdokhka 6,748 6,534 4,044 7,536 9,979 16,714 7,849 4,245 1,868 65,517
me, fndals¯u iy lDIsldr®ñl lghq;=
  i|yd jk wdOdrl ldr®hhka 1,334 2,198 2,060 792 1,076 2,051 1,390 1,534 1,372 13,808
jk j.dj" ±j yd jkdka;r wdY%s; ksIamdok 3,164 20,132 4,197 966 5,289 9,678 11,610 14,777 5,736 75,549
lr†h ëjr lr®udka;h iy lr†h c,„j j.dj 25,946 0 57,558 16,201 23,427 23,791 0 0 0 146,923
ñ˙†h ëjr lr®udka;h iy ñ˙†h c,„j j.dj 408 486 910 499 2,447 3,096 4,371 2,277 810 15,305

lr®udka;
1,505,766 246,373 185,672 103,425 152,739 309,294 122,137 152,500 197,327 2,975,232
m;,a yd le”ï lr®udka;h 56,279 34,247 8,607 11,390 16,107 24,432 38,361 27,705 31,970 249,098
wdydr" îu iy ≥ïfld< ksIamdokh 429,944 61,946 55,204 13,952 44,315 52,729 13,944 76,840 74,586 823,461
fr†ms<s" ksñ we∫ï" iï iy iï NdKav
ksIamdokh 225,645 30,519 23,361 4,793 1,782 80,637 10,258 3,898 18,399 399,291
.DyNdKav yer ±j yd ta wdY%s; ksIamdok 17,844 4,060 1,072 348 611 2,986 137 814 1,151 29,023
lv∞is yd ta wdY%s; ksIamdok" uqøK lghq;=
  iy oDYH yd Y%jK ;eá kej; ksIamdokh
36,855 311 228 1,851 29 160 16 1 123 39,575
wÛ=re iy Lksc f;,a ms˙my≥ ls¯fï ksIamdok
20,399 0 0 0 0 0 0 0 0 20,399
ridhk øjH iy ta wdY%s; ksIamdok"
  T!IO yd ta wdY%s; ksIamdok 67,356 1,961 1,212 260 25 2,335 15 75 566 73,804
rnr® iy ma,diaála ksIamdok 66,761 827 3,638 1 0 2,430 405 147 7,644 81,853
f,dayuh fkdjk fjk;a Lksc ksIamdok 44,190 2,338 5,642 69 6,040 29,973 599 297 3,713 92,862
f,day iy ta wdY%s; ksIamdok
30,913 1,800 112 477 398 5,160 98 43 296 39,298
hkaf;%damlrK ksIamdok
45,333 364 94 0 0 361 81 0 77 46,309
.Dy NdKav ksIamdokh 64,610 2,562 3,038 399 681 5,760 236 274 1,008 78,569
fjk;a ksIamdok lr®udka;" hkaf;%damlrK
  wÆ;ajeähdj iy iúls¯u
50,602 1,832 800 205 456 286 108 211 1,842 56,342
ú≥,sh" .Eia" jdIam yd jdhq iólrK iemhSu 21,983 26,754 1,507 1,219 790 25,340 621 836 3,917 82,966
c,h /ials¯u" ms˙is≥ ls¯u iy fn∞ye¯u 9,317 1,215 1,710 79 789 371 661 431 526 15,098
u,dmjyk lghq;=" li, l<ukdlrKh
  iy tu øjH m%;spl%ShlrKh 4,812 2,139 2,057 880 1,300 1,970 1,056 1,059 1,600 16,873
b†ls¯ï lr®udka;h 312,923 73,499 77,390 67,501 79,415 74,364 55,541 39,868 49,909 830,412

(iïnkaOhs'''&
38
cd;sl .sKqï

ixLHd igyk 4.12 ^iïnkaOhs&

lr®udka; uQ,h wkqj m<d;a o< foaYSh ksIamd†;h ^mj;akd fj<|fmd< ñ, wkqj& – 2015(w)(wd)
remsh,a ñ,shk
kef.k- W;=re remsh,a ñ,s
inr- YS% hk
m%Odk wxYh \ m<d; niakdysr uOHu ol=Kq W;=re jhU W!j
ysr ueo .uqj ,xldj

fiajdjka
2,449,415 704,870 678,854 260,915 343,824 635,185 393,471 322,210 494,636 6,283,379
f;d. yd is,a,r fjf<πu 363,259 127,275 135,358 53,419 88,291 144,869 104,145 67,915 109,117 1,193,649
u.Ska yd NdKav m%jdyk fiajdjka iy .nvd
myiqlï iemhSu 540,075 134,073 136,814 50,871 56,142 133,469 71,920 67,830 111,116 1,302,310
;eme,a iy l=˙hr® fiajdjka 1,589 683 610 311 271 492 311 320 415 5,001
kjd;eka iemhSu iy wdydrmdk iemhSfï
fiajdjka 73,567 27,826 33,967 5,756 4,482 1,145 10,667 12,228 1,718 171,356
.=jkaú≥,s iy rEmjdyskS úldYkh iy tu
ksIamdok lghq;= 1,262 561 540 231 341 517 277 278 420 4,426
ú≥,s ixfoaY fiajdjka 12,448 6,292 5,728 5,375 4,117 6,170 5,934 4,833 5,285 56,181
m˙.Kl jevigyka yd uD≥ldx. ksIamdokh
iy f;dr;=re ;dlaIK fiajdjka
10,061 977 647 748 438 1,737 320 72 532 15,532
uQ,H yd uQ,H w;rue† fiajdjka iy ta wdY%s;
fjk;a fiajdjka 243,692 21,639 19,411 9,480 7,606 17,864 8,834 7,179 12,204 347,909
rlaIKh" m%;srlaIKh iy úY%du wruqo,a
l<ukdlrKh 69,783 5,956 6,159 2,516 2,419 6,043 3,588 2,781 3,074 102,319
ksjdi whs;sh iy foam< fj<πu 311,791 69,975 64,328 11,170 21,651 54,241 25,562 23,162 43,815 625,695
jD;a;Shuh fiajdjka 82,194 25,886 17,638 9,603 11,303 15,890 8,547 9,092 17,094 197,247
rdcH m˙md,kh" cd;sl wdrlaIdj iy
wksjdr®h iudc wdrlaIKh 177,399 91,689 68,308 37,426 53,321 65,059 53,164 40,463 50,645 637,473
wOHdmkh 72,445 32,346 28,031 15,170 18,686 28,554 15,107 17,183 22,652 250,174
udkj fi!LH ls%hdldrlï" fkajdisl /ljrK
fiajdjka iy iudc fiajdjka 96,323 26,824 27,303 12,971 16,450 27,416 13,708 15,250 20,961 257,206
fjk;a fm!oa.,sl fiajdjka 393,529 132,869 134,013 45,869 58,306 131,718 71,385 53,624 95,589 1,116,902

uQ,sl ñ, .Kka wkqj tl;= l< w.h 1,076,672


4,048,325 1,025,424 419,792 579,052
1,078,859 597,865 564,937 763,913
10,154,839

ksIamdok u; fjk;a n≥ ^wvq l<d tu iykdOdr& 317,246 84,373 80,357 32,897 45,377 84,545 46,545 44,271 59,864 795,782

mj;akd fj<|fmd< ñ, wkqj


o< foaYSh ksIamd†;h ^o'foa'ks'&
4,365,571
1,161,045
1,105,781 452,688 624,429
1,163,403 644,717 609,209 823,777
10,950,621
o'foa'ks' odhl;ajh m%;sY;hla f,i 39.9 10.6 10.1 4.1 5.7 10.6 5.9 5.6 7.5 100.0
mj;akd fj<|fmd< ñ, wkqj
talmqoa., o'foa'ks'^we&" ^re'& 730,151 436,812 432,622 413,792 386,643 475,246 491,400 462,925 414,375 522,304

(w) ckf,aLk yd ixLHdf,aLk fomdr®;fïka;=j úiska 2010 mokï jr®Ih hgf;a uQ,h : Y%S ,xld uy nexl=j
ksl=;a lrk ,o o'foa'ks' weia;fïka;= u; mokï fõ'
(wd) ixfYdaê;'
(we) kj;u ck.yk w.hkag wkqj weia;fïka;= lr we;'
39
cd;sl .sKqï

ixLHd igyk 4.13

lr®udka; uQ,h wkqj m<d;a o< foaYSh ksIamd†;h ^mj;akd fjf<|fmd< ñ, wkqj& – 2016(w)(wd)
remsh,a ñ,shk
kef.k- W;=re remsh,a ñ,s
inr- YS% hk
m%Odk wxYh \ m<d; niakdysr uOHu ol=Kq W;=re jhU W!j
ysr ueo .uqj ,xldj

lDIslr®udka;h" jk j.dj yd ëjr lr®udka;h 97,908 129,550 160,100 62,198 83,200 128,165 72,984 88,364 68,133 890,602
OdkH j.dj ^ù yer& 1 307 679 1,777 1,594 1,499 4,865 5,552 230 16,503
ù j.dj 1,534 2,882 6,675 6,549 17,425 10,511 19,923 5,583 1,727 72,809
t<jΩ j.dj 3,637 30,611 6,420 6,635 3,843 8,624 5,391 17,265 3,417 85,842
Wla j.dj" ≥ïfld< j.dj iy
  fjk;a nyqjdr®Isl fkdjk fNda. 0 122 0 299 175 74 106 2,404 13 3,194
m<;=re j.dj 14,414 4,456 6,924 2,628 5,587 11,109 3,592 9,826 6,023 64,559
f;,a iys; m<;=re fNda. j.dj
  ^fmd,a" ;eô,s iy Ths,a µdï j.dj& 13,087 5,222 13,455 1,357 3,766 24,035 5,749 2,211 6,923 75,804
f;a j.dj ^fld< meye;s f;a fld<&
5,811
27,541
22,457 0 0 0 0 6,307
20,017 82,133
fjk;a mdkSh fNda. j.djka
  ^fldams" fldfldajd wd°'''& 121 1,204 46 0 4 146 1 220 353 2,096
l=Ωnvq" iqj| fok fNda." fnfy;a
  iy T!Iëh me<Eá j.dj 4,513 20,905 27,740 2,311 1,113 5,264 4,093 8,425 12,094 86,459
rnr® j.dj 5,462 783 1,612 0 0 707 0 453 1,700 10,717
fjk;a nyqjdr®Isl fNda. j.dj 4,078 3,859 6,053 321 602 4,195 979 703 4,883 25,674
i;a;aj ksIamdokhka 9,187 8,750 5,331 12,154 14,872 25,200 10,098 5,375 1,532 92,499
me, fndals¯u iy lDIsldr®ñl lghq;=
  i|yd jk wdOdrl ldr®hhka 1,489 2,568 2,345 820 1,180 2,200 1,320 1,549 1,419 14,889
jk j.dj" ±j yd jkdka;r wdY%s; ksIamdok 2,471 19,907 5,020 2,108 3,604 8,191 13,728 21,475 7,312 83,816
lr†h ëjr lr®udka;h iy lr†h c,„j j.dj 31,745 0 54,310 23,624 26,397 23,226 0 0 0 159,302
ñ˙†h ëjr lr®udka;h iy ñ˙†h c,„j j.dj 358 431 1,033 1,615 3,039 3,183 3,139 1,017 492 14,307

lr®udka;
1,589,865 264,711 206,371 122,765 170,226 340,354 133,423 189,235 232,039 3,248,987
m;,a yd le”ï lr®udka;h 75,757 41,153 10,773 13,373 17,575 27,870 53,092 36,871 38,657 315,122
wdydr" îu iy ≥ïfld< ksIamdokh 432,331 63,460 58,332 17,895 45,585 54,580 13,564 96,493 84,679 866,921
fr†ms<s" ksñ we∫ï" iï iy iï NdKav
ksIamdokh 221,878 31,016 23,283 6,670 1,752 83,444 11,241 3,815 19,441 402,540
.DyNdKav yer ±j yd ta wdY%s; ksIamdok 17,248 3,748 1,011 358 600 2,807 134 744 1,120 27,771
lv∞is yd ta wdY%s; ksIamdok" uqøK lghq;=
  iy oDYH yd Y%jK ;eá kej; ksIamdokh
40,429 355 281 2,047 31 178 21 2 144 43,487
wÛ=re iy Lksc f;,a ms˙my≥ ls¯fï ksIamdok
5,049 0 0 0 0 0 0 0 0 5,049
ridhk øjH iy ta wdY%s; ksIamdok"
  T!IO yd ta wdY%s; ksIamdok 79,488 2,580 1,301 305 27 2,932 22 88 701 87,444
rnr® iy ma,diaála ksIamdok 76,678 905 4,111 2 0 2,933 424 160 8,994 94,206
f,dayuh fkdjk fjk;a Lksc ksIamdok 47,748 2,389 5,535 105 6,150 30,991 590 323 3,786 97,618
f,day iy ta wdY%s; ksIamdok
41,164 2,294 156 860 553 7,783 164 66 497 53,537
hkaf;%damlrK ksIamdok
49,900 420 112 0 0 402 102 0 112 51,049
.Dy NdKav ksIamdokh 65,845 2,771 3,237 511 860 5,897 250 294 1,048 80,714
fjk;a ksIamdok lr®udka;" hkaf;%damlrK
  wÆ;ajeähdj iy iúls¯u
58,385 1,706 839 217 448 357 117 224 2,323 64,615
ú≥,sh" .Eia" jdIam yd jdhq iólrK iemhSu 30,469 19,450 1,479 1,009 901 27,784 729 819 4,234 86,874
c,h /ials¯u" ms˙is≥ ls¯u iy fn∞ye¯u
10,922 1,428 1,957 93 1,023 438 800 510 649 17,819
u,dmjyk lghq;=" li, l<ukdlrKh
  iy tu øjH m%;spl%ShlrKh 5,549 2,476 2,379 1,019 1,514 2,280 1,224 1,227 1,849 19,517
b†ls¯ï lr®udka;h 331,026 88,560 91,586 78,301 93,205 89,679 50,948 47,597 63,805 934,706

(iïnkaOhs'''&
40
cd;sl .sKqï

ixLHd igyk 4.13 ^iïnkaOhs&

lr®udka; uQ,h wkqj m<d;a o< foaYSh ksIamd†;h ^mj;akd fjf<|fmd< ñ, wkqj& – 2016(w)(wd)
remsh,a ñ,shk
kef.k- W;=re remsh,a ñ,s
inr- YS% hk
m%Odk wxYh \ m<d; niakdysr uOHu ol=Kq W;=re jhU W!j
ysr ueo .uqj ,xldj

fiajdjka
2,652,839 752,866 727,932 270,137 372,389 697,325 424,066 352,278 520,835 6,770,667
f;d. yd is,a,r fjf<πu 379,771 138,679 145,392 54,546 91,693 155,631 110,758 77,698 115,662 1,269,831
u.Ska yd NdKav m%jdyk fiajdjka iy .nvd
myiqlï iemhSu 588,814 153,671 146,530 51,612 66,239 151,474 78,195 74,937 114,437 1,425,908
;eme,a iy l=˙hr® fiajdjka 1,572 650 598 305 266 481 301 316 401 4,890
kjd;eka iemhSu iy wdydrmdk iemhSfï
fiajdjka 76,261 30,036 38,258 6,700 5,003 1,247 12,011 13,654 1,870 185,039
.=jkaú≥,s iy rEmjdyskS úldYkh iy tu
ksIamdok lghq;= 1,367 610 586 251 373 562 302 302 456 4,809
ú≥,s ixfoaY fiajdjka 14,846 7,514 6,837 6,434 4,926 7,333 7,046 5,555 6,314 66,805
m˙.Kl jevigyka yd uD≥ldx. ksIamdokh
iy f;dr;=re ;dlaIK fiajdjka
12,523 871 577 667 391 1,419 285 64 474 17,271
uQ,H yd uQ,H w;rue† fiajdjka iy ta wdY%s;
fjk;a fiajdjka 282,903 25,448 22,704 11,548 9,499 21,113 10,878 8,681 13,996 406,769
rlaIKh" m%;srlaIKh iy úY%du wruqo,a
l<ukdlrKh 83,587 6,719 7,151 2,954 2,668 7,042 3,966 2,963 3,671 120,722
ksjdi whs;sh iy foam< fj<πu 343,220 77,322 71,006 12,341 24,079 59,924 28,293 25,616 48,345 690,146
jD;a;Shuh fiajdjka 82,272 28,184 14,329 10,841 12,158 18,737 9,259 9,056 17,139 201,975
rdcH m˙md,kh" cd;sl wdrlaIdj iy
wksjdr®h iudc wdrlaIKh 197,040 83,731 74,789 34,695 58,843 76,549 55,923 44,273 52,833 678,675
wOHdmkh 74,004 32,184 29,961 15,543 17,942 29,518 17,626 16,824 23,282 256,884
udkj fi!LH ls%hdldrlï" fkajdisl /ljrK
fiajdjka iy iudc fiajdjka 100,711 27,486 28,236 13,317 16,865 27,956 14,140 15,782 21,677 266,170
fjk;a fm!oa.,sl fiajdjka 413,948 139,762 140,978 48,383 61,445 138,340 75,083 56,558 100,277 1,174,775

uQ,sl ñ, .Kka wkqj tl;= l< w.h 1,147,127


4,340,612 1,094,402 455,100 625,815
1,165,844 630,473 629,877 821,007
10,910,257

ksIamdok u; fjk;a n≥ ^wvq l<d tu iykdOdr& 396,452 104,773 99,958 41,567 57,159 106,483 57,585 57,530 74,987 996,495

mj;akd fj<|fmd< ñ, wkqj


o< foaYSh ksIamd†;h ^o'foa'ks'&
4,737,065
1,251,900
1,194,360 496,667 682,974
1,272,327 688,057 687,407 895,995
11,906,752
o'foa'ks' odhl;ajh m%;sY;hla f,i 39.8 10.5 10.0 4.2 5.7 10.7 5.8 5.8 7.5 100.0
mj;akd fj<|fmd< ñ, wkqj
talmqoa., o'foa'ks'^we&" ^re'& 785,844 465,390 462,214 448,660 415,182 513,656 517,336 515,684 445,990 561,560

(w) ckf,aLk yd ixLHdf,aLk fomdr®;fïka;=j úiska 2010 mokï jr®Ih hgf;a uQ,h : Y%S ,xld uy nexl=j
ksl=;a lrk ,o o'foa'ks' weia;fïka;= u; mokï fõ'
(wd) ixfYdaê;'
(we) kj;u ck.yk w.hkag wkqj weia;fïka;= lr we;'
41
lDIslr®uh

ixLHd igyk 5.1


f;a 2008 – 2017

whs;uh 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017^w&

^wd&
ìï m%udKh" fylaghdr oyia 222 222 222 222 222 222 222 203 202 203

^wd&
kej; j.d l< ìï m%udKh" fyla' 1,452 1,418 1,683 1,851 1,832 1,748 1,293 1,226 1,060 1,067

fmdfydr ksl=;a ls¯u" ^f;d.&
fuá%la fgdka oyia 132 188 ,e'fkd' ,e'fkd' ,e'fkd' ,e'fkd' 103 140 74 ,e'fkd'

lr®udka; Yd,d" .Kk^we& 864 876 702 695 700 716 713 711 712 734
Wia ìï 202 205 172 169 167 166 ,e'fkd' 165 165 169
ue† ìï 193 183 117 114 108 119 ,e'fkd' 121 121 139
my;a ìï 469 488 413 412 425 431 ,e'fkd' 425 426 426

ksIamdokh" ls'.%E' ñ,shk 318.7 291.0 331.4 327.5 328.4 340.0 338.0 328.8 292.6 307.7
Wia ìï 84.4 73.0 79.1 78.2 73.6 79.2 78.9 76.9 64.4 64.6
ue† ìï 49.0 45.0 56.1 52.6 52.6 52.6 49.2 49.7 44.5 45.7
my;a ìï 185.3 173.0 196.2 196.7 202.1 208.2 210.0 202.4 183.6 197.4

ksIamdok ms˙jeh" re'$ls'.%E' 262.60 269.01 314.17 355.02 390.89 422.70 475.11 458.84 469.24 466.98

f ld<U fjkafoais ñ,, re'$ls'.%E' 301.63 360.85 371.54 360.68 392.40 445.83 459.01 401.46 473.15 620.44
Wia ìï 269.01 325.39 340.68 333.82 378.91 405.66 416.97 387.21 455.37 611.59
ue† ìï 260.68 317.75 331.68 321.24 351.43 399.06 405.33 359.60 424.71 563.35
my;a ìï 325.64 384.99 393.48 381.17 407.47 470.88 485.47 416.47 489.50 637.51

f ld<U fjkafoais úl=Kqï
m%udKh" ls'.%E' ñ,shk 266.7 270.8 317.4 290.2 313.0 323.5 326.1 313.9 274.6 291.6
Wia ìï 61.8 57.5 71.1 66.1 66.2 69.4 68.8 67.4 54.7 55.7
ue† ìï 42.7 42.7 51.2 46.2 47.2 48.7 47.9 46.4 40.9 44.2
my;a ìï 162.0 170.6 195.1 177.9 198.9 205.4 209.3 200.1 179.0 191.7

wmkhk
jákdlu" re' ñ,shk 137,606 136,194 162,793 164,869 180,429 199,446 212,588 182,054 184,778 233,338
m%udKh" ls'.%E' ñ,shk 319.6 289.7 328.0 323.0 319.9 319.7 327.3 307.0 288.8 289.0
ke'ú'i' ñ," re'$ls'.%E' 430.55 470.11 496.27 510.41 563.94 623.91 649.44 593.08 639.88 807.44

úúO ldKavhka hgf;a wmkhk m˙udj" ls'.%E' ñ,shk^wE&
f;a f;d. 209.6 186.9 144.0 134.1 132.7 130.8 128.3 133.9 126.3 126.7
f;a melÜ 86.6 80.4 150.5 157.4 159.9 159.2 166.1 147.0 135.7 136.7
f;a uΩ 22.1 21.0 31.8 29.6 25.8 27.7 30.7 24.0 24.8 23.5
fjk;a 1.4 1.4 1.6 1.9 1.6 2.0 2.2 2.1 2.0 2.1
tl;=j 319.6 289.7 328.0 323.0 319.9 319.7 327.3 307.0 288.8 289.0

re' ñ,shk^wE&

úúO ldKavhka hgf;a wmkhk jákdlu"
f;a f;d. 83,728 80,975 65,852 59,463 65,847 73,047 74,214 69,078 69,657 93,021
f;a melÜ 36,326 37,365 70,286 75,833 84,215 92,461 100,866 82,230 81,260 104,590
f;a uΩ 16,317 16,728 25,225 27,895 28,994 31,934 35,082 28,567 31,416 33,073
fjk;a 1,235 1,125 1,431 1,678 1,373 2,003 2,426 2,179 2,445 2,655
tl;=j 137,606 136,194 162,793 164,869 180,429 199,446 212,588 182,054 184,778 233,338

tl;= l< w.h" o'foa'ks' m%;sY;hla f,i
(j.d lghq;= yd ieliqï) 1.6 1.7 1.6 1.3 1.3 0.9 0.9 0.8 0.7 0.9

foaYSh m˙fNdackh" ls'.%E' ñ,shk^b& 27.5 27.3 27.6 27.9 27.6 27.8 28.0 28.3 28.8 28.9

^w& ;djld,sl' uQ,hka : Y%S ,xld f;a uKav,h


^wd& 2005 jifr® ° ckf,aLk yd ixLHdf,aLk fomdr®;fïka;=j úiska YS% ,xld l=vd f;a j;= ixjr®Ok wêld˙h yd iyfhda.h fld<U f;a ;e/õlrejkaf.a ix.uh
we;sj mj;ajk ,o ix.Kkh u; mokïj f;a j.dìï m%udKh ixfYdaOkh lr we;' Y%S ,xld fr®.=j
^we& f;a flduid˙ia wxYfha ,shdm†xÑ l<' Y%S ,xld uy nexl=j
^wE& tl;= l< w.h u; f;a jr®.SlrKh" 2011 Y%S ,xld f;a uKav,h úiska fhd∞ .kakd jr®.SlrKh u; mokï jk w;r
th wdmiaig o .,md we;' tu l%ufõoh" nE.( .%Eï 4 g wvq" melÜ( .%Eï 4 isg ls'.%Eï 10 olajd" f;d.( ls'.%Eï 10 g jeä'
(b) weia;fïka;=.; foaYSh m˙fNdackh" ckf,aLk yd ixLHdf,aLk fomdr®;fïka;=j u.ska mj;ajk l=gqïN wd∞hï yd úhoï
ióCIKh mokï fldg f.k .Kkh lr we;'
,e'fkd' - ,eî fkdue;'
42
lDIslr®uh

ixLHd igyk 5.2


rnr® 2008 – 2017

whs;uh 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017^w&

ìï m%udKh" fylaghdr® oyia


j.d lrk ,o ìï m%udKh 122 124 126 129 131 134 134 137 133 137
ls˙ lmk ,o ìï m%udKh 94 95 98 101 104 105 111 108 99 103

kej; j.d l<" fylaghdr ^wd& 6,105 1,002 5,941 3,050 2,161 2,024 2,096 1,917 1,467 1,841

wÆ;ska j.d l<" fylaghdr ^wd& 2,436 715 1,413 3,004 2,476 2,979 1,428 769 615 701

kej; j.dj i|yd iykdOdr"


fylaghdrhlg re' oyia 125.0 125.0 125.0 175.0 175.0 175.0 175.0 175.0 175.0 175.0

fmdfydr ksl=;a ls¯u ^f;d.&" fu'fgd' 10,488 8,277 ,e'fkd' ,e'fkd' ,e'fkd' ,e'fkd' 4,465 5,835 5,483 ,e'fkd'

fylaghdrhlg idudkH M,∞j" ls'.%E' 1,382 1,437 1,561 1,566 1,459 1,247 889 819 800 809

ksIamdok ms˙jeh" re'$ls'.%E' 114.00 115.50 119.83 129.56 136.00 150.00 160.00 170.00 180.00 195.00

uqΩ ksIamdokh" ls'.%E' ñ,shk 129.2 136.9 153.0 158.2 152.0 130.4 98.6 88.6 79.1 83.1
≥ï.eiQ ∞r rnr® 55.0 54.6 59.3 60.7 59.2 62.8 48.5 44.4 39.8 41.5
f ida,a f l%ama rnr® 3.9 5.4 6.7 3.4 1.9 2.4 2.4 1.9 1.6 1.5
ial%ema f l%ama rnr® 2.7 3.5 1.8 1.3 1.3 2.4 1.0 0.9 0.8 0.8
f,afglaia f l%ama rnr® 21.0 31.7 52.5 59.9 36.5 15.4 11.8 8.3 12.6 9.2
f,afglaia iy úfYaIKh fkdl< rnr® 35.6 29.9 24.3 24.9 44.4 37.9 27.2 25.5 20.5 28.9
;dlaI◊lj úfYaIs; rnr® 11.0 11.8 8.3 8.0 8.7 9.6 7.6 7.6 3.8 1.2

foaYSh m˙fNdackh" ls'.%E' ñ,shk 80.1 84.9 107.2 111.7 110.0 107.3 85.6 73.2 51.0 57.0

f;d." ls'.%E' ñ,shk 11.5 7.4 1.7 5.5 10.2 9.8 5.0 10.0 4.0 3.5

wmkhk
jákdlu" re' ñ,shk 13,535 11,327 19,580 22,811 15,726 9,194 5,916 3,548 4,758 5,920
m˙udj" ls'.%E' ñ,shk 48.6 56.0 51.9 42.6 37.4 23.6 16.3 10.4 16.2 17.2
ke'ú'i' ñ," re'$ls'.%E' 278.39 202.30 377.54 535.40 420.74 389.81 362.83 342.03 294.33 343.56

wmkhk jHdma;sh" ls'.%E' ñ,shk
hqfrdamd ix.uh 8.1 5.0 6.6 5.8 4.9 4.1 4.2 3.0 4.1 4.0
bka†hdj 7.0 14.1 10.0 3.9 7.1 2.6 2.0 0.4 0.8 1.2
cmdkh 2.4 1.5 1.8 2.3 1.4 1.7 1.7 1.6 1.5 1.7
uef,aishdj 6.5 10.9 13.7 12.6 11.6 5.0 1.1 0.4 2.6 1.6
mlsia:dkh 10.3 9.5 7.8 7.6 5.4 4.7 2.4 1.4 3.0 3.3
weu˙ld tlai;a ckmoh 4.8 2.7 2.9 3.3 1.7 1.0 0.7 0.5 0.9 0.5
fjk;a rgj,a 9.6 12.3 9.1 7.2 5.2 4.6 4.2 3.1 3.3 5.1

^w& ;djld,sl' uQ,hka : rnr® ixjr®Ok fomdr®;fïka;=j


^wd& rnr® ixjr®Ok fomdr®;fïka;=fõ j.d iyk fhdackd l%uh wkqj j.d l< ìï m%udKh fld<U rnr® fjf<∫kaf.a ix.uh
,e'fkd' – ,eî fkdue; Y%S ,xld fr®.=j
Y%S ,xld uy nexl=j
43
lDIslr®uh

ixLHd igyk 5.3


fmd,a 2008 – 2017

whs;uh 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017^w&

fmd,a ksIamdokh" f.ä ñ,shk 2,909 2,853 2,584 2,808 2,940 2,513 2,870 3,056 3,011 2,450

m%Odk fmd,a ksIamdokh" fu'fgd' oyia


f ldmamrd 13.0 8.6 1.0 2.2 0.7 0.1 0.5 0.5 1.2 0.5
fmd,a f;,a 59.0 75.5 65.1 56.0 81.9 45.2 45.3 52.8 48.8 12.8
lmdmq fmd,a 38.0 38.1 28.8 47.7 41.6 29.2 50.4 41.8 51.1 29.6
mqkaklal= 30.0 37.8 11.5 26.5 40.9 22.6 22.6 26.4 24.4 6.4

ksIamdok ms˙jeh" f.ählg remsh,a 12.47 9.53 11.27 10.27 11.63 13.58 13.67 16.39 16.70 16.69

fmdfydr ksl=;a ls¯u ^f;d.&" fu'fgd' 25,136 16,853 ,e'fkd' ,e'fkd' ,e'fkd' ,e'fkd' 24,276 28,483 25,498 ,e'fkd'

wmkhk m˙udj

m%Odk fmd,a ksIamd†;" f.ä ñ,shk 380 367 251 386 351 379 716 552 765 466
f ldmamrd" fu'fgd' oyia 13.3 4.8 0.7 2.1 0.6 0.1 4.2 0.5 1.2 0.5
fmd,a f;,a" fu'fgd' oyia 1.5 1.9 1.7 1.9 2.5 3.8 11.3 22.0 22.7 20.1
lmdmq fmd,a" fu'fgd' oyia 36.3 42.4 29.8 45.9 41.8 44.3 76.4 46.0 72.0 37.0
fmd,a uo wdYs%; fkdjk ksIamdok"
  fu'fgd' oyia 190.7 370.2 345.4 346.8 352.0 328.3 365.9 339.0 384.4 407.3
fmd,a f.ä" fu'fgd' oyia 32.3 48.0 30.6 12.1 14.6 0.8 2.7 4.2 5.3 6.8
fmd,a fldyq fl¢, fu'fgd' oyia 29.5 260.0 265.7 285.7 266.0 265.4 274.7 264.0 306.8 333.1
fmd,a fldyq fuÜg, fu'fgd' oyia 109.6 33.7 25.4 25.4 44.9 41.4 64.7 47.3 44.3 40.1
fmd,a lgq wÛ=re" fu'fgd' oyia 19.3 28.6 23.7 23.6 26.5 20.6 23.8 23.5 28.0 27.3

wmkhk jákdlu" re' ñ,shk
m%Odk fmd,a ksIamd†; 8,923 6,683 6,189 15,101 10,101 11,118 27,970 30,123 31,477 28,921
f ldmamrd 1,486 427 73 272 85 14 899 102 251 171
fmd,a f;,a 426 508 588 854 1,277 2,214 7,629 16,409 13,690 14,406
lmdmq fmd,a 7,011 5,749 5,527 13,975 8,738 8,891 19,441 13,612 17,537 14,344
fmd,a uo wdYs%; fkdjk ksIamdok 6,805 11,951 12,540 14,292 16,493 15,370 18,547 17,623 21,805 24,116
fmd,a f.ä 1,350 1,870 1,350 707 1,000 52 158 308 447 486
fmd,a fldyq fl¢ 1,327 7,562 9,253 11,355 11,984 12,397 13,614 13,561 17,463 19,993
fmd,a fldyq fuÜg 3,417 1,279 1,111 1,365 2,356 2,008 3,649 2,527 2,202 1,935
fmd,a lgq wÛ=re 712 1,240 826 864 1,152 914 1,126 1,227 1,693 1,702

ke'ú'i' ñ," re'$ls'.%E'
f ldmamrd 111.61 88.98 105.20 126.79 137.12 191.32 212.99 212.65 211.93 342.28
fmd,a f;,a 280.18 262.25 345.97 442.26 511.04 579.38 677.92 744.80 603.63 715.78
lmdmq fmd,a 193.34 135.43 185.18 304.61 209.17 200.89 254.45 296.14 243.48 387.35
fmd,a f.ä 41.78 38.97 44.07 58.40 68.34 66.27 59.45 72.60 84.64 71.61
fmd,a fldyq fl¢ 45.03 29.09 34.82 39.75 45.06 46.70 49.56 51.36 56.92 60.02
fmd,a fldyq fuÜg 31.18 37.98 43.73 53.78 52.49 48.49 56.43 53.47 49.72 48.27
fmd,a lgq wÛ=re 36.83 43.38 34.86 36.64 43.50 44.30 47.20 52.18 60.41 62.27

f oaYSh fjf<|fmd< ñ," re'$ls'.%E'
f ldmamrd wxl 1 137.10 88.22 123.71 145.07 114.29 145.30 154.29 164.14 150.46 223.81
fmd,a f;,a 214.24 166.98 217.52 262.08 212.42 252.32 266.85 265.52 264.89 376.60
lmdmq fmd,a 176.00 122.73 172.19 275.59 173.19 239.05 297.05 290.65 265.27 440.55

fmd,a f.ähl ñ, ^is,a,r-idudkHh&" re' 28.88 23.02 30.48 36.41 34.56 43.16 45.58 53.01 45.82 67.40

tl;= l< w.h"


o'foa'ks' ys m%;sY;hla f,i^wd& 1.4 1.4 1.4 1.4 1.0 0.8 0.8 0.8 0.7 0.6

foaYSh m˙fNdackh^we&" f.ä ñ,shk 1,798 1,816 1,836 1,855 1,873 1,826 1,830 1,874 1,787 1,656

^w& ;djld,sl' uQ,hka : fmd,a ixjr®Ok wêld˙h


(wd) j.d ls¯ï yd ieliqï is≥ l< m%udKh mu◊. ckf,aLk yd ixLHdf,aLk fomdr®;fïka;=j
(we) weia;fïka;=.; .Dy tall m˙fNdackh. cd;sl fmdfydr f,alï ldr®hd,h
,e'fkd' - ,eî fkdue;' Y%S ,xld fr®.=j
Y%S ,xld uy nexl=j
44
lDIslr®uh

ixLHd igyk 5.4


iqΩ wmkhk fnda. 2008 – 2017

whs;uh 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017^w&

j.d l< ìï m%udKh" fylaghdr


f ldf ldajd 2,513 2,253 2,279 2,300 2,336 2,365 2,375 2,517 2,240 1,987
l=re∫ 28,971 29,486 30,106 30,523 31,049 31,551 31,867 32,342 32,682 32,985
lrouqx.= 2,790 2,794 2,795 2,795 2,798 2,800 2,801 2,801 1,242 1,257
lrdnqkeá 7,595 7,613 7,603 7,605 7,612 7,622 7,627 7,643 6,842 7,177
.ïñ˙ia 30,156 30,528 30,931 31,296 31,667 31,997 32,291 32,527 39,515 42,989

ksIamdokh" fuá%la fgdka
f ldf ldajd 1,695 467 520 525 513 515 500 457 650 471
l=re∫ 14,899 15,765 16,435 18,250 17,165 17,500 17,600 17,707 18,945 22,341
lrouqx.= 71 61 48 57 80 50 87 91 120 113
lrdnqkeá 8,203 3,032 9,551 5,533 4,009 6,190 3,225 5,253 1,823 6,428
.ïñ˙ia 12,897 15,767 17,332 10,800 18,604 28,000 18,660 28,177 18,476 29,546

wmkhk - m˙udj" fu'fgd'
f ldf ldajd 64 292 1,644 4,343 2,524 102 334 93 43 164
lrouqx.= 12 9 12 12 10 4 8 120 779 839
.ïñ˙ia 6,253 6,580 12,971 5,065 10,532 21,703 8,353 17,027 8,383 13,778
lrdnqkeá 7,413 2,917 8,535 5,208 2,918 5,483 1,233 5,529 1,849 7,815
l=re∫ 12,459 12,234 13,682 13,747 14,762 14,148 13,949 13,828 14,946 16,967
f ldams 86 60 26 10 10 19 57 24 14 14
lcq 206 195 337 311 146 51 129 113 63 60
id†lald yd jidjdis 1,793 1,640 2,314 1,911 1,620 2,306 2,065 2,258 2,387 2,491
ilia fkdl< ≥ïf ld< 1,278 686 695 708 861 1,142 1,162 880 897 918

wmkhk - jákdlu" re' ñ,shk'
f ldf ldajd 9 18 634 2,350 1,648 34 140 33 17 77
lrouqx.= 29 28 38 65 32 21 40 147 843 871
.ïñ˙ia 2,853 2,398 5,121 3,543 9,192 16,693 9,447 20,215 11,147 13,462
lrdnqkeá 3,610 1,391 4,357 3,957 2,373 6,400 1,834 6,444 2,013 7,247
l=re∫ 9,368 8,794 11,057 14,244 17,397 17,992 18,255 19,099 24,973 33,342
f ldams 26 15 15 9 8 15 30 24 21 29
lcq 153 127 253 288 170 77 186 189 112 144
id†lald yd jidjdis 1,016 1,022 2,044 3,112 2,875 4,051 3,886 4,534 5,815 5,366
ilia fkdl< ≥ïf ld< 4,280 3,856 3,643 4,241 5,374 6,149 5,397 4,310 4,536 5,566

wmkhk ñ, (ke'ú'i')" re'$ls'.%E'
f ldf ldajd 141.76 63.11 385.58 541.22 652.70 332.18 419.92 356.94 396.28 469.56
lrouqx.= 2,405.14 3,025.52 3,101.32 5,681.13 3,080.31 5,252.77 4,797.83 1,223.33 1,081.94 1,037.36
.ïñ˙ia 456.31 364.44 394.76 699.38 872.79 769.16 1,130.87 1,187.25 1,329.69 974.04
lrdnqkeá 487.00 476.78 510.47 759.76 813.20 1,167.40 1,487.21 1,165.66 1,088.55 927.28
l=re∫ 751.91 718.80 808.12 1,036.18 1,178.48 1,271.68 1,308.67 1,381.18 1,670.83 1,965.15
f ldams 301.03 254.75 573.76 836.98 836.57 801.38 522.84 1,018.36 1,498.13 2,121.21
lcq 742.94 651.06 751.30 928.03 1168.34 1,516.27 1,435.54 1,674.38 1,774.79 2,426.40
id†lald yd jidjdis 566.30 623.47 883.12 1,628.56 1,774.48 1,756.77 1,882.03 2,007.70 2,436.11 2,152.44
ilia fkdl< ≥ïf ld< 3,347.93 5,616.78 5,239.98 5,991.11 6,245.45 5,383.06 4,643.14 4,898.24 5,056.05 6,064.61

^w& ;djld,sl' uQ,hka : ckf,aLk yd ixLHdf,aLk fomdr®;fïka;=j


Y%S ,xld fr®.=j
Y%S ,xld uy nexl=j
45
lDIslr®uh

ixLHd igyk 5.5


ù 2008 – 2017

whs;uh 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017^w&

jmqrk ,o ìï m%udKh" fyla' oyia 1,053 978 1,065 1,223 1,067 1,227 964 1,254 1,114 792
uy 582 632 646 730 702 780 651 773 756 543
h, 471 345 419 493 365 448 313 481 358 249

jd˙ c,fhka j.d l< ìï m%udKh"
fyla' oyia 820 730 809 940 824 958 717 984 904 792
m%Odk 560 490 562 634 582 636 493 657 609 437
iqΩ 260 240 247 306 242 322 224 327 295 153

jeis c,fhka j.d l< ìï m%udKh"
fyla' oyia 233 248 257 278 242 269 248 269 237 202

wiajekak fk<d.;a
o< ìï m%udKh" fyla' oyia 1,033 943 1,060 1,103 990 1,188 881 1,211 1,123 619
uy 568 605 643 613 685 742 580 735 743 383
h, 465 338 416 489 305 447 301 476 380 236

ksIamdokh" fu'fgd' oyia 3,875 3,652 4,301 3,894 3,846 4,621 3,381 4,819 4,420 2,383
uy 2,125 2,384 2,630 1,996 2,717 2,846 2,236 2,877 2,903 1,474
h, 1,750 1,268 1,671 1,898 1,129 1,774 1,145 1,942 1,517 909

fylaghdrhlg M,∞j" ls'.%E' 4,189 4,337 4,527 3,970 4,353 4,329 4,264 4,429 4,372 4,297
uy 4,181 4,421 4,583 3,668 4,444 4,281 4,222 4,364 4,349 4,301
h, 4,195 4,186 4,444 4,347 4,145 4,408 4,204 4,527 4,417 4,291

fmdfydr ksl=;a ls¯u" fu'fgd' oyia 602 423 490 453 412 363 275 341 203 ,e'fkd'

ù j.dj i|yd ,nd≥ka Kh" re' ñ,shk 1,644 1,918 2,541 4,418 5,527 5,427 4,762 5,582 5,851 5,305
uy 807 1,158 1,402 2,443 3,752 3,527 3,174 3,261 3,701 3,232
h, 837 760 1,139 1,975 1,775 1,900 1,588 2,321 2,683 2,073

ñ, .Kka" nqi,lg re'
iy;sl ñ, 605 605 605 605 605 699 699 939 793 814
újD; fjf<|fmd< ñ, 658 676 598 635 618 637 843 787 772 1,044

rlaIKh
rlaIKh l< ìï m%udKh" fyla'
oyia 29.6 29.6 26.6 36.2 49.4 30.9 25.7 30.2 46.3 30.2
tl;= l< m%udKh" re' ñ,shk 24.5 30.2 43.8 66.4 100.8 77.8 61.8 81.8 74.3 47.1
uqΩ rlaIK jka† f.ùu, re' ñ,shk
21.8 15.4 15.3 184.6 78.3 136.2 55.2 154.7 67.7 141.7

iy,a wdkhkh" fu'fgd' oyia 84 52 126 28 36 23 600 286 30 748
wdkhk ñ, (ñ'r'.e')
fu'fgd' 1 lg re' 56,425 50,202 53,598 73,003 85,229 100,028 61,322 62,870 63,398 61,355

tl;= l< w.h" re' ñ,shk 43,406 41,179 48,377 44,325 43,596 52,084 43,386 76,256 52,649 50,269
o'foa'ks' ys m%;sY;hla f,i 1.8 1.7 1.8 1.5 1.4 1.6 1.2 0.9 0.6 0.5

^w& ;djld,sl uQ,hka : ckf,aLk yd ixLHdf,aLk fomdr®;fïka;=j


,e'fkd' – ,eî fkdue; ù wf,ú uKav,h
cd;sl fmdfydr f,alï ldr®hd,h
Y%S ,xld fr®.=j
Y%S ,xld uy nexl=j
46
lDIslr®uh

ixLHd igyk 5.6


w;sfr®l wdydr fnda. 2008 – 2017

fnda. 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017^w&

j.d l< ìï m%udKh" fylaghdr


f,dl= ΩEKq 4,090 5,081 4,158 3,452 5,387 4,223 6,827 5,618 3,984 3,026
W∫ 8,318 7,868 9,808 8,668 10,842 11,138 11,226 12,305 11,159 8,089
ñ˙ia 14,803 13,554 13,262 13,314 14,728 14,437 13,978 13,029 15,267 10,937
lõms 12,151 11,439 10,870 9,268 11,042 10,816 11,480 9,200 8,220 6,807
;, 9,512 10,881 18,397 14,362 15,557 17,146 14,524 17,841 14,044 9,065
uqx weg 9,356 8,569 10,283 9,335 9,755 11,147 11,840 11,346 11,302 7,371
rglcq 10,272 9,002 9,481 9,289 11,609 15,198 14,326 17,716 19,975 12,639
l=rlalka 6,079 5,902 6,565 5,250 5,195 5,953 7,416 6,950 6,151 4,205
b˙Û= 51,608 50,857 57,618 50,545 59,529 67,722 67,219 69,971 67,630 52,544
u[af∆lald 23,934 23,864 23,445 24,203 23,845 23,928 23,862 23,844 22,754 22,087
fufka˙ 52 28 30 30 34 49 54 57 32 41
wr®;dm,a 4,869 4,139 3,844 4,479 4,648 5,138 5,365 5,496 5,754 4,457
r;= ΩEKq 4,878 4,498 5,228 6,145 6,132 4,606 4,872 4,873 4,994 4,167
f idahd fndaxÑ 1,226 1,654 4,500 2,451 1,517 7,929 4,112 6,383 6,301 8,316

ksIamdokh" fuá%la f gdka
f,dl= ΩEKq 57,371 81,707 58,930 45,682 83,561 69,635 111,137 89,323 65,223 53,603
W∫ 9,477 7,071 9,991 5,782 10,180 9,175 9,644 11,901 11,197 7,329
ñ˙ia 51,003 46,414 49,003 44,398 61,541 71,175 73,679 62,866 72,311 51,827
lõms 11,952 13,485 11,609 10,453 14,812 14,185 15,209 12,276 13,740 8,576
;, 6,337 8,525 16,947 11,293 12,435 14,236 14,297 13,285 14,913 7,754
uqx weg 8,878 9,258 11,703 10,838 11,956 14,252 14,616 15,058 14,546 9,392
rglcq 10,251 13,077 14,354 16,903 21,953 27,486 25,184 28,503 24,200 22,475
l=rlalka 6,511 6,433 7,307 5,411 5,984 7,011 8,851 8,916 8,565 5,574
b˙Û= 112,287 129,769 161,694 137,797 202,315 209,042 240,731 261,115 243,960 195,744
u[af∆lald 240,731 277,847 282,759 292,741 291,354 302,782 310,249 324,097 324,080 306,347
fufka˙ 30 20 17 18 26 33 29 43 25 34
wr®;dm,a 74,814 61,705 51,933 59,360 72,186 78,751 82,750 97,391 95,805 73,358
r;= ΩEKq 49,290 46,234 61,811 72,339 73,970 55,592 63,212 61,202 63,675 57,747
f idahd fndaxÑ 3,032 3,788 7,521 3,847 1,671 13,445 10,812 11,254 7,946 14,363

^w& ;djld,sl' uQ,h : ckf,aLk yd ixLHdf,aLk fomdr®;fïka;=j

w;sfr®l wdydr fnda.

120 300

80 200
fuá%la fgdka ’000

fuá%la fgdka ’000

40 100

0 0
2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

f,dl= ΩeKq W∫ úh,s ñ˙ia ljqms


;, uqx weg rglcq l=rlalka
wr®;dm,a r;= ΩeKq fidahdfndaxÑ nvb˙Û= ^ol=Kq wCIh&
47
lDIslr®uh

ixLHd igyk 5.7


m<d; wkqj m%Odk fnda. 2013 – 2017

kef.k- W;=re inr- uqΩ


whs;uh niakdysr uOHu ol=Kq W;=re jhU W!j
ysr ueo .uqj †jhsk

f;a
weia;fïka;=.; ksIamdokh" ls'.%E' ñ,shk
2013 19.3 109.7 97.9 – – – – 30.4 82.8 340.0
2014 18.9 109.2 96.8 – – – – 29.0 84.1 338.0
2015 19.2 107.6 89.9 – – – – 29.1 83.0 328.8
2016 19.1 95.4 77.2 – – – – 24.5 76.3 292.6
2017(w) 21.2 93.4 84.7 – – – – 28.1 80.3 307.7
f;a lr®udka;Yd,d .Kk ^±kg ls%hd;a
ul&
2013 33 227 229 – – – – 65 142 696
2014 34 238 235 – – – – 67 140 714
2015 32 237 240 – – – – 64 141 714
2016 36 239 231 – – – – 68 138 712
2017(w) 37 245 232 – – – – 70 140 724

rnr®
weia;fïka;=.; ksIamdokh" ls'.%E' ñ,sh

k
2013 43.0 3.2 11.6 – – 2.6 – 2.5 67.4 130.2
2014 32.4 2.6 8.7 – – 2.3 – 1.9 50.7 98.6
2015 29.1 2.3 7.8 – – 2.0 – 1.7 45.6 88.6
2016(wd) 25.8 1.8 6.8 – – 1.7 – 1.5 41.4 79.1
2017(w) 25.9 1.8 6.9 – – 1.7 – 1.7 45.0 83.1

fmd,a
weia;fïka;=.; N+ñ m%udKh
^2014 ix.Kkh&" fyla' oyia 72.21 18.27 32.24 10.60 7.74 244.98 14.19 12.70 30.50 443.53
weia;fïka;=.; ksIamdokh" f.ä ñ,sh
k
2013 465 125 319 93 64 972 168 115 193 2,513
2014 477 154 332 84 104 1,180 216 143 217 2,905
2015 495 161 355 82 103 1,265 226 96 247 3,027
2016 443 178 353 82 121 1,196 255 108 273 3,011
2017(w) 326 126 312 73 98 991 234 91 200 2,450
idudkH ksIamdok ñ,"
  f.ä 100 la i|yd re'
2013
3,060.74 3,464.15 3,105.96 3,245.39 3,511.32 2,816.10 3,208.16 3,208.09 2,988.75 3,109.29
2014
3,280.26 3,239.08 3,483.98 2,846.46 3,277.46 2,854.74 2,905.29 2,606.21 3,091.60 3,110.10
2015
3,487.84 3,752.87 3,880.64 3,309.40 3,716.82 3,161.43 3,415.72 3,485.69 3,276.01 3,467.76
2016
3,075.79 3,066.04 3,483.76 2,457.36 3,151.11 2,742.86 2,742.86 2,644.12 2,876.71 2,922.25
2017(w)
4,707.49 5,100.03 4,679.59 4,408.72 5,141.51 4,552.15 4,532.62 4,921.87 4,696.47 4,680.11

ù
ksIamdokh" fu'fgd' oyia
2013 117.5 203.8 402.2 313.6 1,039.5 688.0 1,225.7 381.2 249.3 4,620.7
2014 106.6 164.0 429.5 124.5 935.9 496.9 721.4 289.0 113.1 3,380.8
2015 127.5 201.6 507.5 403.3 1,067.2 630.0 1,376.6 379.5 126.2 4,819.4
2016 90.1 181.6 414.7 352.7 1,112.6 627.3 1,190.9 344.4 105.8 4,420.1
2017(w) 74.6 113.5 329.8 160.6 759.9 152.3 535.1 201.2 56.2 2,383.2
j.d l< Y=oaO ìï m%udKh" fyla' oyia
2013 36.9 47.5 82.3 75.1 268.4 158.6 260.4 87.3 50.8 1,067.3
2014 34.8 40.7 91.0 33.2 217.7 129.6 152.2 64.8 29.0 792.9
2015 36.4 47.6 99.4 93.9 254.0 170.4 268.6 86.5 31.6 1,088.4
2016 26.3 43.5 83.1 86.0 263.5 160.8 240.1 82.4 25.3 1,011.6
2017(w) 22.5 26.4 70.5 41.4 186.1 35.9 110.0 46.2 15.7 554.6
M,∞j - wlalrhlg nqi,a
2013 62 83 95 81 75 84 91 85 95 84
2014 59 78 91 73 83 74 92 86 76 82
2015 68 82 99 83 81 72 99 85 77 86
2016 67 81 97 80 82 76 96 81 81 82
(w)
2017 64 83 91 75 79 82 94 84 70 80
M,∞j - fylaghdrhlg ls'.%E'
2013 3,183 4,294 4,884 4,175 3,873 4,337 4,707 4,364 4,908 4,329
2014 3,064 4,032 4,717 3,748 4,299 3,834 4,741 4,457 3,905 4,264
2015 3,501 4,238 5,108 4,295 4,201 3,697 5,125 4,388 3,995 4,428
2016 3,433 4,176 4,988 4,099 4,222 3,902 4,961 4,178 4,179 4,238
2017(w) 3,317 4,297 4,680 3,883 4,083 4,247 4,863 4,354 3,592 4,146

^w& ;djld,sl' uQ,hka : Y%S ,xld f;a uKav,h fmd,a mr®fhaIK wdh;kh
^wd& ixfYdaê;' rnr® ixjr®Ok fomdr®;fïka;=j ckf,aLk yd ixLHdf,aLk fomdr®;fïka;=j
Y%S ,xld uy nexl=j
48
lDIslr®uh

ixLHd igyk 5.8

lDIsldr®ñl fnda. – M,odj" f.dúfmd< ñ, iy j.d ms˙jeh – 2016

f.dúfmd< tall ms˙jeh Y=oaO m%;s,dN


c, iïmdok M,∞j re'$ls'.%E'
fnda.h †ia;s%lalh $ m%foaYh lkakh ñ, re'$fyla'
l%uh ls'.%E'$fyla'
re'$ls'.%E' ^w& ^wd& ^w& ^wd&

l=rlalka jeis c,h wkqrdOmqrh uy 2015/16 1,211 112.00 62.72 24.19 59,667 106,315
nv b˙Û= jeis c,h wkqrdOmqrh uy 2015/16 4,863 36.00 32.04 23.90 19,239 58,859
nv b˙Û= jeis c,h wïmdr uy 2015/16 3,976 40.00 26.33 17.56 54,360 89,218
nv b˙Û= jeis c,h fudKrd., uy 2015/16 3,707 45.00 21.32 23.62 50,705 79,247
W∫ jeis c,h wkqrdOmqrh uy 2015/16 1,045 158.00 68.34 45.92 93,720 117,150
W∫ jeis c,h jjqkshdj uy 2015/16 791 208.00 90.73 71.98 92,732 107,553
lõms jeis c,h wïmdr uy 2015/16 704 168.00 129.81 71.05 26,897 68,274
uqx weg jeis c,h yïnkaf;dg uy 2015/16 1,060 179.00 83.87 74.37 100,846 110,918
wuq ñ˙ia jeis c,h wkqrdOmqrh uy 2015/16 6,370 496.00 43.87 18.54 2,880,183 3,041,564
r;= ΩEKq jd˙ c,h hdmkh uy 2015/16 12,797 66.00 52.24 44.19 176,069 279,085
r;= ΩEKq jd˙ c,h mq;a;,u uy 2015/16 3,069 83.00 54.76 47.77 256,109 319,530
r;= ΩEKq jd˙ c,h ;s%l=Kdu,h uy 2015/16 13,675 77.00 41.48 35.73 485,754 564,297
;, jeis c,h yïnkaf;dg uy 2015/16 608 166.00 141.32 102.60 15,001 38,540
rg lcq jeis c,h fudKrd., uy 2015/16 1,339 177.00 94.00 58.77 111,155 158,344
wr®;dm,a jd˙ c,h n≥,a, uy 2015/16 14,777 80.00 50.38 42.99 437,686 546,850
wr®;dm,a jd˙ c,h kqjrt<sh uy 2015/16 16,867 87.00 51.29 39.12 602,319 807,552
jïngq jd˙ c,h wkqrdOmqrh uy 2015/16 43,821 46.00 12.45 7.04 1,470,247 1,707,335
jÜglald jeis c,h wkqrdOmqrh uy 2015/16 9,155 40.00 12.56 8.87 251,190 285,027
f.dajd jd˙ c,h kqjrt<sh uy 2015/16 21,646 62.00 18.28 11.65 946,292 1,089,827
udΩñ˙ia jd˙ c,h n≥,a, uy 2015/16 10,939 176.00 42.68 26.74 1,458,350 1,632,827
lerÜ jd˙ c,h kqjrt<sh uy 2015/16 27,816 86.00 15.77 11.13 1,953,459 2,082,697
je,a fndaxÑ jd˙ c,h n≥,a, uy 2015/16 12,014 119.00 35.82 19.96 999,297 1,189,833
je,a fndaxÑ jeis c,h ud;f,a uy 2015/16 6,892 97.00 48.88 26.19 331,601 488,013
;lald,s jd˙ c,h n≥,a, uy 2015/16 19,237 73.00 27.46 14.29 876,012 1,129,309

nv b˙Û= jd˙ c,h n≥,a, h, 2016 4,645 43.00 34.11 22.25 41,288 96,386
nv b˙Û= jd˙ c,h uyje,s - tÉ h, 2016 4,561 44.00 38.87 24.44 23,388 89,238
W∫ jd˙ c,h uyje,s - tÉ h, 2016 1,223 242.00 94.46 72.02 180,460 207,915
lõms jeis c,h wïmdr h, 2016 363 192.00 225.97 126.40 -12,340 23,828
f,dl= ΩEKq jd˙ c,h ud;f,a h, 2016 23,040 67.00 26.78 21.69 926,672 1,043,926
wuq ñ˙ia jd˙ c,h wkqrdOmqrh h, 2016 12,901 117.00 46.05 19.53 915,320 1,257,408
r;= ΩEKq jd˙ c,h mq;a;,u h, 2016 11,480 78.00 42.48 37.63 407,777 463,503
r;= ΩEKq jd˙ c,h ;s%l=Kdu,h h, 2016 12,926 72.00 38.02 29.64 439,265 547,517
;, jeis c,h wkqrdOmqrh h, 2016 516 137.00 87.59 58.89 25,518 40,342
fidahd fndaxÑ jd˙ c,h uyje,s - tÉ h, 2016 2,152 98.00 67.14 47.22 66,423 109,292
u[af∆lald jeis c,h .ïmy h, 2016 17,438 43.00 8.77 8.45 596,961 602,425
wr®;dm,a jd˙ c,h n≥,a, h, 2016 14,265 78.00 56.71 45.83 303,765 458,949
wr®;dm,a jd˙ c,h kqjrt<sh h, 2016 16,128 92.00 53.65 43.16 618,543 787,634
n;, jd˙ c,h ud;f,a h, 2016 16,650 35.00 14.98 11.05 333,318 398,777
lrú, jd˙ c,h yïnkaf;dg h, 2016 9,439 82.00 59.69 41.41 210,603 383,178
jïngq jd˙ c,h yïnkaf;dg h, 2016 21,826 20.00 18.98 12.33 22,348 167,395
f.dajd jd˙ c,h kqjrt<sh h, 2016 21,016 11.00 16.47 12.41 -114,946 -29,598
lerÜ jd˙ c,h kqjrt<sh h, 2016 12,829 50.00 39.25 28.90 137,892 270,730
je,a fndaxÑ jd˙ c,h n≥,a, h, 2016 10,255 102.00 43.26 23.76 602,338 802,358
;lald,s jd˙ c,h n≥,a, h, 2016 17,534 58.00 32.96 13.91 439,055 773,040
;lald,s jd˙ c,h uykqjr h, 2016 18,394 44.00 26.27 15.49 326,120 524,373

(w) f.dùkaf.a iaj Y%uh fjkqfjka jQ wdfrdams; ms˙jeh wvx.= fõ. uQ,h : iudc wdr®:ßl yd ie,iqï uOHia:dkh" lDIslr®u fomdr®;fïka;=j
(wd) f.dùkaf.a iaj Y%uh fjkqfjka jQ wdfrdams; ms˙jeh wvx.= fkdfõ.
49
lDIslr®uh

ixLHd igyk 5.9

lDIsldr®ñl fnda. – M,odj" f.dúfmd< ñ, iy j.d ms˙jeh^w& – 2017

f.dúfmd< tall ms˙jeh Y=oaO m%;s,dN


c, iïmdok M,∞j re'$ls'.%E' re'$fyla'
fnda.h †ia;s%lalh $ m%foaYh lkakh ñ,
l%uh ls'.%E'$fyla'
re'$ls'.%E' ^wd& ^we& ^wd& ^we&

ù jd˙ c,h wïmdr - kef.kysr uy 2016/17 5,757 42.00 19.46 16.11 129,784 149,061
ù jd˙ c,h wïmdr - ngysr uy 2016/17 5,604 42.35 23.37 16.78 106,371 143,325
ù jd˙ c,h wkqrdOmqrh uy 2016/17 4,423 42.35 28.84 20.46 59,750 96,813
ù jd˙ c,h yïnkaf;dg uy 2016/17 5,189 42.00 27.84 21.19 73,460 107,988
ù jd˙ c,h l=reKE., uy 2016/17 4,999 45.94 26.33 17.72 98,031 141,064
ù jd˙ c,h ukakdru uy 2016/17 5,612 45.00 21.44 17.63 132,211 153,570
ù jd˙ c,h fmdf,dkakrej uy 2016/17 5,708 45.30 22.49 16.88 130,199 162,236
ù jd˙ c,h uyje,s - î uy 2016/17 5,243 45.69 23.89 18.05 114,329 144,934
ù jd˙ c,h uyje,s - iS uy 2016/17 5,234 46.20 26.00 18.89 105,696 142,954
ù jd˙ c,h uyje,s - tÉ uy 2016/17 4,848 44.00 28.66 21.76 74,375 107,839
ù jeis c,h .ïmy uy 2016/17 2,533 36.73 44.70 33.85 -20,180 7,288
ù jeis c,h lΩ;r uy 2016/17 2,854 40.00 40.19 27.66 -544 35,227
ù jeis c,h uykqjr uy 2016/17 2,609 42.45 53.70 28.48 -29,367 36,460
ù jeis c,h uvl,mqj uy 2016/17 2,041 39.48 40.08 35.25 -1,229 8,625
ù jeis c,h l=reKE., uy 2016/17 1,940 44.55 58.36 41.06 -26,791 6,772
l=rlalka jeis c,h wkqrdOmqrh uy 2016/17 974 139.00 108.78 40.08 29,422 96,305
nv b˙Û= jeis c,h wkqrdOmqrh uy 2016/17 3,262 42.00 36.12 22.62 19,170 63,203
nv b˙Û= jeis c,h wïmdr uy 2016/17 3,716 41.00 34.85 23.80 22,844 63,925
nv b˙Û= jeis c,h fudKrd., uy 2016/17 3,496 46.00 34.64 29.81 39,716 56,623
W∫ jeis c,h wkqrdOmqrh uy 2016/17 489 158.00 141.18 98.53 8,228 29,096
W∫ jeis c,h jjqkshdj uy 2016/17 556 165.00 113.75 102.42 28,496 34,792
ljqm s jeis c,h wïmdr uy 2016/17 729 198.00 116.12 56.36 59,687 103,251
uqx weg jeis c,h yïnkaf;dg uy 2016/17 655 179.00 153.01 131.35 17,020 31,204
wuq ñ˙ia jeis c,h wkqrdOmqrh uy 2016/17 4,628 101.00 75.74 32.29 116,930 317,998
r;= ΩEKq jd˙ c,h hdmkh uy 2016/17 10,074 90.00 73.85 66.01 162,743 241,642
r;= ΩEKq jd˙ c,h mq;a;,u uy 2016/17 9,338 82.00 51.58 44.68 284,049 348,460
;, jeis c,h yïnkaf;dg uy 2016/17 497 259.00 174.63 115.03 41,906 71,506
rg lcq jeis c,h fudKrd., uy 2016/17 806 180.00 176.42 100.48 2,884 64,053
wr®;dm,a jd˙ c,h n≥,a, uy 2016/17 17,287 82.00 52.03 41.59 518,104 698,492
wr®;dm,a jd˙ c,h kqjrt<sh uy 2016/17 17,952 109.00 58.54 53.55 905,814 995,497
jïngq jd˙ c,h wkqrdOmqrh uy 2016/17 25,268 43.00 17.62 13.84 641,192 736,805
jÜglald jeis c,h wkqrdOmqrh uy 2016/17 3,173 32.00 52.77 37.11 -65,889 -16,222
f.dajd jd˙ c,h kqjrt<sh uy 2016/17 22,036 55.00 19.29 15.54 786,902 869,622
udΩñ˙ia jd˙ c,h n≥,a, uy 2016/17 8,779 186.00 70.05 46.56 1,017,956 1,224,212
lerÜ jd˙ c,h kqjrt<sh uy 2016/17 14,144 89.00 36.96 29.25 736,084 845,168
je,a fndaxÑ jd˙ c,h n≥,a, uy 2016/17 9,746 82.00 51.34 34.12 298,791 466,579
je,a fndaxÑ jeis c,h ud;f,a uy 2016/17 3,926 89.00 122.74 66.65 -132,495 87,738
;lald,s jd˙ c,h n≥,a, uy 2016/17 23,719 51.00 27.20 14.75 564,530 859,920

(w) ;djld,sl' uQ,h : iudc wdr®:ßl yd ie,iqï uOHia:dkh" lDIslr®u fomdr®;fïka;=j


(wd) f.dùkaf.a iaj Y%uh fjkqfjka jQ wdfrdams; ms˙jeh wvx.= fõ.
(we) f.dùkaf.a iaj Y%uh fjkqfjka jQ wdfrdams; ms˙jeh wvx.= fkdfõ.
50
lDIslr®uh

ixLHd igyk 5.10


ëjr iy mY= iïm;a 2008 – 2017

whs;uh 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017^w&

u;aiH ksIamdokh" fu'fgd' 319,120 339,730 384,670 444,830 486,170 512,840 535,050 520,190 530,920 531,310
fjr<dY%s; 165,320 180,410 202,420 222,350 257,540 267,980 278,850 269,020 274,160 259,720
.eUqre uqyqo yd wla fjr< 109,310 112,760 129,840 162,920 159,680 177,950 180,450 183,870 182,830 189,720
ñ˙†h 44,490 46,560 52,410 59,560 68,950 66,910 75,750 67,300 73,930 81,870

u;aiH ksIamdok wdkhkh
m%udKh" fu'fgd' oyia – lrj, 48 49 49 50 41 39 36 35 37 35
– fjk;a 29 27 34 33 31 40 43 85 78 71
jákdlu" re' ñ,shk – lrj, 6,275 7,869 7,607 8,404 8,935 11,251 8,918 11,103 14,356 14,465
– fjk;a 6,348 6,101 7,070 8,066 8,548 9,939 9,895 19,095 20,184 18,697

.jhka
.ykh" oyia 1,196 1,137 1,170 1,192 1,236 1,169 1,106 1,088 945 1,001
(wd)
>d;khg ,la jQ m%udKh" oyia 164 168 204 162 174 170 151 167 168 156
ls˙ ksIamdokh" ,Sgr ñ,shk 172 184 192 203 238 265 273 305 318 328

ó .jhka
.ykh" oyia 319 372 423 405 415 381 321 323 267 284
ls˙ ksIamdokh" ,Sgr ñ,shk 36 49 56 55 62 64 61 69 66 69

tΩjka iy negΩjka
.ykh" oyia 387 385 381 384 393 341 307 317 275 297
negΩjka 10 8 8 8 9 10 8 8 8 10
tΩjka 377 377 373 375 384 331 299 309 267 287
(wd)
>d;khg ,la jQ m%udKh" oyia 58 63 68 63 73 65 56 51 52 43

W!rka
.ykh" oyia 89 81 84 82 89 81 108 70 81 95
(wd)
>d;khg ,la jQ m%udKh" oyia 21 22 20 25 30 30 24 23 21 18

l=l=Ω ;drd wd° i;=ka
.ykh" oyia 14,350 13,631 14,032 14,211 14,051 16,660 16,642 16,756 21,068 21,287
  ;drdjka 18 15 13 12 13 13 12 12 12 11
  l=l=<ka 14,331 13,615 14,018 14,199 14,039 16,647 16,630 16,744 21,056 21,276
ì;a;r ksIamdokh" oyia 1,039,813 1,142,239 1,139,940 1,185,318 1,457,101 1,636,844 1,741,366 1,898,856 2,059,653 2,072,870

^w& ;djld,sl' uQ,hka : ckf,aLk yd ixLHdf,aLk fomdr®;fïka;=j


^wd& n,m;%,dNS >d;ld.drj,° >d;khg ,lajQ i;=ka ixLHdj muKla wka;r®.; fõ. ëjr yd c,c iïm;a ixjr®Ok wud;HdxYh
Y%S ,xld fr®.=j
Y%S ,xld uy nexl=j

u;aiH ksIamdokh

300,000 600,000

200,000 400,000
fuá%la fgdka

fuá%la fgdka

100,000 200,000

0 0
2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

wla fjr< fjr<dYs%; ñ˙†h uqΩ u;aiH ksIamdokh ^ol=Kq wlaIh&


51
lDIslr®uh

ixLHd igyk 5.11


†ia;%slalh wkqj" foaYSh mY= iïm;a ixLHdf,aLk 2016
tΩjka
t< .jhsk a ó .jhsk a l=l=Ω" ;drd wd° i;=k a W!rka
iy negΩjka

†ia;s%lalh .jhska ls˙ f∞jk ffoksl ó ls˙ f∞jk ffoksl l=l=<ka udisl idudkH ;drdjka W!rka tΩjka
ixLHdj .jhska idudkH ls˙ .jhska .jhska idudkH ls˙ ixLHdj ì;a;r ksIamdokh" ixLHdj ixLHdj iy
ixLHdj ksIamdokh" ixLHdj ixLHdj ksIamdokh" oyia negΩjka
,Sgr® ,Sgr® ixLHdj

fld<U 7,200 2,460 8,480 5,040 1,590 5,390 1,173,750 9,210 665 6,460 2,260
.ïmy 27,020 7,650 23,600 6,040 1,150 3,620 1,931,520 4,927 1,195 26,410 8,340
lΩ;r 13,940 4,030 10,280 10,310 3,090 8,990 830,020 9,274 335 5,110 6,250
uykqjr 20,810 8,850 49,980 3,130 110 400 881,800 4,197 750 1,710 13,770
ud;f,a 17,950 6,070 29,270 3,920 200 610 530,250 2,805 210 3,850 5,500
kqjrt<sh 34,850 14,490 118,110 2,690 100 190 302,010 6,176 370 510 9,820
.d,a, 10,330 3,420 9,200 8,110 2,920 8,900 203,810 2,253 270 960 3,510
ud;r 7,840 2,240 5,180 4,920 1,590 3,800 103,530 1,145 130 270 2,030
yïnkaf;dg 27,520 10,310 23,200 38,150 13,600 22,770 118,970 1,508 190 430 1,510
hdmkh 48,400 15,390 34,330 280 20 60 351,270 3,210 590 20 47,980
ls,sfkdÉÑh 31,420 9,600 13,320 780 240 290 148,250 1,102 305 200 7,560
ukakdru 48,610 11,870 19,820 1,610 470 1,340 111,790 1,222 665 70 10,540
jjqkshdj 48,700 13,870 25,720 2,170 540 1,030 148,900 1,221 565 230 11,810
uq,;sõ 35,580 11,230 16,900 6,640 2,140 3,680 107,320 913 70 90 5,200
uvl,mqj 74,030 23,670 31,950 22,560 7,420 10,760 192,200 1,322 1,230 210 21,820
wïmdr 85,650 20,530 36,190 20,300 7,040 16,390 289,850 2,010 750 230 11,190
;%sl=Kdu,h 42,540 12,830 23,430 29,600 11,160 23,300 177,840 1,936 880 280 16,930
l=reKE., 102,820 32,140 137,180 14,590 2,970 9,090 9,172,780 91,399 605 11,410 25,730
mq;a;,u 45,830 10,910 36,110 6,100 1,560 6,810 2,290,890 18,937 810 14,760 21,670
wkqrdOmqrh 81,910 25,880 83,420 24,040 7,770 18,980 491,630 1,417 690 2,200 14,470
fmdf,dkakrej 32,810 11,370 35,830 14,810 4,940 10,930 355,530 1,647 150 1,620 4,630
n≥,a, 40,910 11,510 72,720 1,950 320 580 181,980 1,447 170 200 9,480
fudKrd., 39,430 8,760 20,980 29,170 10,030 21,360 199,250 693 100 2,700 2,540
r;akmqr 11,130 3,010 10,080 7,430 2,090 4,200 300,700 696 130 820 5,130
lE.,a, 7,920 2,310 7,720 2,410 90 220 460,180 971 145 670 5,380
tl;=j
945,150 284,400 883,000 266,750 83,150 183,690 21,056,020 171,638 11,970 81,420 275,050
uQ,h : ckf,aLk yd ixLHdf,aLk fomdr®;fïka;=j

ixLHd igyk 5.12


†ia;%slalh wkqj" foaYSh mY= iïm;a ixLHdf,aLk 2017^w&
tΩjka
t< .jhsk a ó .jhsk a l=l=Ω" ;drd wd° i;=k a W!rka
iy negΩjka

†ia;s%lalh .jhska ls˙ f∞jk ffoksl ó ls˙ f∞jk ffoksl l=l=<ka udisl idudkH ;drdjka W!rka tΩjka
ixLHdj .jhska idudkH ls˙ .jhska .jhska idudkH ls˙ ixLHdj ì;a;r ksIamdokh" ixLHdj ixLHdj iy
ixLHdj ksIamdokh" ixLHdj ixLHdj ksIamdokh" oyia negΩjka
,Sgr® ,Sgr® ixLHdj

fld<U 7,930 2,360 8,260 4,760 1,500 4,980 841,090 8,356 335 13,450 2,050
.ïmy 26,110 7,470 22,950 5,460 1,210 3,520 1,813,630 5,219 1,040 27,170 7,940
lΩ;r 13,730 3,930 9,240 10,930 3,320 8,350 1,181,420 8,323 310 5,230 5,610
uykqjr 22,410 8,790 53,110 3,790 60 200 900,000 4,874 490 2,040 14,760
ud;f,a 19,130 6,660 35,960 3,680 280 900 653,070 5,224 250 3,500 5,479
kqjrt<sh 40,220 15,200 156,560 2,710 120 150 330,430 5,276 345 450 10,230
.d,a, 10,710 3,430 8,990 7,540 2,590 7,650 175,010 2,254 215 870 3,200
ud;r 8,850 2,520 5,390 5,620 1,830 4,150 95,440 1,139 115 170 2,140
yïnkaf;dg 31,700 11,740 25,590 41,100 13,850 27,700 106,510 1,290 175 720 2,450
hdmkh 57,320 16,130 32,640 0 0 0 374,950 3,707 340 0 48,610
ls,sfkdÉÑh 35,090 10,100 13,670 950 230 320 158,650 1,785 350 200 8,360
ukakdru 49,160 12,270 20,180 1,530 450 1,440 110,840 1,231 1,150 150 10,460
jjqkshdj 53,420 16,210 29,790 2,150 580 1,040 141,760 1,343 505 510 13,610
uq,;sõ 37,380 11,450 15,710 7,470 2,330 3,960 107,280 976 110 90 5,740
uvl,mqj 78,000 24,550 29,460 23,170 7,860 12,970 185,600 1,294 670 0 25,910
wïmdr 78,120 19,900 32,840 20,230 6,190 13,620 333,930 2,118 770 170 14,020
;%sl=Kdu,h 48,570 15,460 25,090 32,600 13,140 26,080 179,200 2,307 1,170 460 20,690
l=reKE., 102,680 31,160 130,030 17,830 3,250 11,620 8,580,520 87,870 680 11,260 24,340
mq;a;,u 56,650 12,120 38,960 7,400 1,700 5,950 2,924,850 19,785 610 19,990 28,190
wkqrdOmqrh 85,250 26,170 74,700 26,990 8,510 20,680 589,330 1,815 410 2,550 15,170
fmdf,dkakrej 44,050 12,990 43,150 17,150 5,090 11,710 389,480 2,408 190 2,190 8,170
n≥,a, 36,120 11,110 58,500 2,270 470 890 182,710 1,382 165 220 7,570
fudKrd., 35,720 8,040 17,470 26,290 8,880 17,220 180,300 698 140 2,520 2,130
r;akmqr 14,550 4,110 12,470 9,750 2,960 5,180 319,270 1,013 100 610 5,610
lE.,a, 8,010 2,380 9,310 2,180 90 250 420,550 1,051 145 600 5,140
tl;=j
1,000,880 296,250 910,020 283,550 86,490 190,530
21,275,820 172,739 10,780 95,120 297,579

^w& ;djld,sl' uQ,h : ckf,aLk yd ixLHdf,aLk fomdr®;fïka;=j


52
lDIslr®uh

ixLHd igyk 5.13


mY= iïm;a iy l=l=Ω" ;drd wd° i;=ka – idudkH ksIamdol ñ, 2016 remsh,a

mY= iïm;a mY= iïm;a - iïmQr®Kfhka jevqKq

kquqyqka .jhska
m<d; †aia;s%lalh ì;a;r
t< ls˙ ó ls˙ l=l=Ω" ;drd
tll ñ, ó .jhska tΩjka W!rka
,Sgr® 1 ,Sgr® 1 wNsckk fjk;a wd° i;=ka
^idudkH&

f ld<U 62.15 64.99 14.35 83,312.50 90,729.17 55,625.00 22,444.44 29,968.75 334.25
niakdysr .ïmy 59.39 62.50 14.95 49,947.64 60,913.75 39,629.21 16,272.91 19,785.60 441.62
lΩ;r 64.38 71.47 13.84 70,500.00 69,250.00 57,925.00 24,583.33 19,000.00 343.83
uykqjr 60.55 ,e'fkd' 14.83 50,500.00 58,513.72 16,391.65 10,962.48 ,e'fkd' 367.68
uOHu ud;f,a 62.38 95.67 14.71 43,453.12 65,853.71 30,824.98 18,631.95 18,666.67 362.06
kqjrt<sh 66.47 ,e'fkd' 14.20 ,e'fkd' 52,125.00 37,194.44 18,305.51 18,000.00 332.92
.d,a, 60.77 70.07 14.68 60,495.59 52,294.09 39,691.35 23,722.22 ,e'fkd' 696.48
ol=K q ud;r 68.30 74.86 14.96 40,599.84 67,333.00 21,710.41 10,444.33 ,e'fkd' 498.01
yïnkaf;dg 64.75 76.28 14.89 28,198.11 ,e'fkd' 18,854.17 7,720.83 10,000.00 342.01
hdmkh 66.80 60.00 15.14 ,e'fkd' 83,788.89 20,479.17 14,299.96 ,e'fkd' 555.93
ls,sfkdÉÑh 62.29 60.00 15.55 95,666.67 92,083.58 37,972.33 23,694.33 ,e'fkd' 591.67
W;=re ukakdru 72.88 80.97 15.87 34,375.00 56,875.00 35,916.67 12,064.58 ,e'fkd' 470.00
jjqkshdj 57.43 66.73 13.98 52,243.06 29,666.67 20,844.75 13,686.42 40,555.56 713.54
uq,;sõ 69.21 80.00 15.54 ,e'fkd' ,e'fkd' 18,336.11 10,854.17 ,e'fkd' 656.13
uvl,mqj 68.35 78.31 16.57 51,419.31 46,027.81 33,682.31 11,906.25 ,e'fkd' 595.82
kef.kysr ;%sl=Kdu,h 67.48 74.02 15.09 41,213.61 72,500.00 33,633.16 12,580.95 9,416.67 529.31
wïmdr 68.47 79.20 15.21 61,895.13 51,636.01 37,900.30 17,522.10 ,e'fkd' 473.99
jhU l=reKE., 64.22 70.33 13.76 48,313.51 67,958.13 39,251.56 17,392.51 30,225.74 340.81
mq;a;,u 64.88 75.29 13.89 63,175.60 63,270.83 33,990.00 10,669.40 14,855.18 353.42
W;=re ueo wkqrdOmqrh 64.15 68.25 68.79 41,316.78 53,567.94 28,965.48 12,409.56 15,635.37 335.93
fmdf,dkakrej 63.63 69.32 14.72 55,919.63 64,525.78 44,375.46 14,042.41 27,552.08 354.50
W!j n≥,a, 58.73 80.00 15.26 31,000.00 38,345.78 23,966.65 16,742.78 ,e'fkd' 411.03
fudKrd., 62.42 71.62 14.93 ,e'fkd' ,e'fkd' 29,791.67 20,487.50 ,e'fkd' 337.92
inr.uqj r;akmqr 62.83 73.58 14.14 30,000.00 ,e'fkd' 23,687.50 15,333.33 ,e'fkd' 344.58
lE.,a, 57.79 ,e'fkd' 15.01 ,e'fkd' ,e'fkd' ,e'fkd' 12,068.75 ,e'fkd' 394.42

idudkH ñ, 64.03 72.88 16.99 51,677.26 61,862.94 32,526.64 15,553.72 21,138.47 447.11

,e'fkd' - ,eî fkdue; uQ,h : ckf,aLk yd ixLHdf,aLk fomdr®;fïka;=j

ixLHd igyk 5.14


mY= iïm;a iy l=l=Ω" ;drd wd° i;=ka – idudkH ksIamdol ñ, 2017(w) remsh,a

mY= iïm;a mY= iïm;a - iïmQr®Kfhka jevqKq

kquqyqka .jhska
m<d; †aia;s%lalh ì;a;r
t< ls˙ ó ls˙ l=l=Ω" ;drd
tll ñ, ó .jhska tΩjka W!rka
,Sgr® 1 ,Sgr® 1 wNsckk fjk;a wd° i;=ka
^idudkH&

f ld<U 70.29 74.79 11.95 90,000.00 100,000.00 40,000.00 ,e'fkd' 21,815.63 312.63
niakdysr .ïmy 61.56 66.87 11.52 54,601.61 60,723.69 42,939.05 19,376.71 23,075.79 403.38
lΩ;r 67.07 84.85 11.86 79,014.13 82,583.58 31,951.34 23,758.62 21,768.93 392.64
uykqjr 65.93 ,e'fkd' 12.90 59,677.08 65,896.55 31,891.67 13,681.44 ,e'fkd' 380.57
uOHu ud;f,a 63.07 73.96 13.10 43,168.05 70,962.49 36,263.87 21,961.78 19,027.69 365.92
kqjrt<sh 65.94 ,e'fkd' 12.19 ,e'fkd' ,e'fkd' 45,479.17 25,818.05 ,e'fkd' 379.19
.d,a, 67.16 82.94 12.36 66,880.32 50,968.96 40,046.47 21,916.67 ,e'fkd' 714.56
ol=K q ud;r 69.17 70.59 12.72 43,518.52 45,000.00 25,075.66 9,000.00 ,e'fkd' 512.78
yïnkaf;dg 69.74 80.50 12.21 32,105.41 40,000.00 22,470.56 17,833.33 ,e'fkd' 422.05
hdmkh 69.26 69.50 13.30 ,e'fkd' 79,127.08 15,986.03 17,057.56 ,e'fkd' 609.77
ls,sfkdÉÑh 65.33 ,e'fkd' 14.58 150,000.00 89,027.79 34,645.83 30,097.25 ,e'fkd' 703.25
W;=re ukakdru 66.00 80.00 14.70 38,250.00 78,472.22 37,791.67 11,243.75 ,e'fkd' 464.58
jjqkshdj 61.83 68.93 12.19 53,749.83 ,e'fkd' 35,749.98 18,516.63 ,e'fkd' 719.71
uq,;sõ 69.61 79.83 14.57 ,e'fkd' ,e'fkd' ,e'fkd' ,e'fkd' ,e'fkd' ,e'fkd'
uvl,mqj 73.91 84.51 14.53 ,e'fkd' 59,044.42 ,e'fkd' ,e'fkd' ,e'fkd' ,e'fkd'
kef.kysr ;%sl=Kdu,h 70.76 75.52 13.50 49,380.71 51,966.67 40,083.31 13,520.79 10,937.50 803.54
wïmdr 74.17 90.22 13.39 77,263.25 59,953.58 34,833.33 19,879.34 ,e'fkd' 590.83
jhU l=reKE., 66.42 75.61 12.21 50,466.26 77,261.72 39,264.25 16,868.70 25,888.96 350.37
mq;a;,u 69.50 78.01 11.82 64,083.33 73,656.25 34,361.99 13,775.58 16,098.86 392.22
W;=re ueo wkqrdOmqrh 65.89 69.48 13.37 44,521.69 55,638.29 29,376.96 12,452.35 16,097.95 457.76
fmdf,dkakrej 72.29 77.81 12.03 64,451.39 76,752.67 46,393.80 17,199.97 32,102.08 349.91
W!j n≥,a, 59.90 65.00 13.27 ,e'fkd' 39,502.19 28,491.12 14,068.40 ,e'fkd' 419.40
fudKrd., 67.75 80.02 13.03 ,e'fkd' ,e'fkd' 37,500.00 21,687.50 ,e'fkd' 343.80
inr.uqj r;akmqr 65.05 79.18 13.04 29,500.00 45,000.00 27,500.00 14,625.00 ,e'fkd' 362.50
lE.,a, 61.30 ,e'fkd' 12.99 ,e'fkd' 62,500.00 ,e'fkd' 13,902.08 10,167.00 404.30

idudkH ñ, 67.29 77.48 12.77 56,901.29 66,151.31 34,579.34 17,833.78 20,338.47 487.82

^w& ;djld,sl ,e'fkd' - ,eî fkdue; uQ,h : ckf,aLk yd ixLHdf,aLk fomdr®;fïka;=j


53
lDIslr®uh

ixLHd igyk 5.15


m<d; wkqj u;aiH ksIamdokh – 2013 - 2017
fuá%la fgdka

kef.k- W;=re inr- uqΩ


jr®Ih ldKavh niakdysr uOHu ol=Kq W;=re jhU W!j
ysr ueo .uqj †jhsk

uqyq≥ u;aiH 94,030 –  140,620 55,640 84,570 71,070 –  –  –  445,930


2013 ñ˙†h u;aiH 1,369 3,043 8,137 3,539 11,225 13,160 17,160 7,506 1,771 66,910
tl;=j 95,399 3,043 148,757 59,179 95,795 84,230 17,160 7,506 1,771 512,840

uqyq≥ u;aiH 85,320 –  152,790 72,730 75,720 72,740 –  –  –  459,300


2014 ñ˙†h u;aiH 1,244 2,029 7,090 3,583 12,199 10,719 23,883 11,009 3,994 75,750
tl;=j 86,564 2,029 159,880 76,313 87,919 83,459 23,883 11,009 3,994 535,050

uqyq≥ u;aiH 75,380 –  156,530 72,560 70,800 77,620 –  –  –  452,890


2015 ñ˙†h u;aiH 1,315 1,699 4,926 3,736 11,764 13,240 19,100 8,643 2,877 67,300
tl;=j 76,695 1,699 161,456 76,296 82,564 90,860 19,100 8,643 2,877 520,190

uqyq≥ u;aiH 83,550 –  149,950 75,470 72,460 75,560 –  –  –  456,990


2016 ñ˙†h u;aiH 1,850 2,150 5,545 6,405 17,950 16,385 16,515 4,665 2,465 73,930
tl;=j 85,400 2,150 155,495 81,875 90,410 91,945 16,515 4,665 2,465 530,920

uqyq≥ u;aiH 78,095 –  144,600 83,155 77,790 65,800 –  –  –  449,440


2017 (w) ñ˙†h u;aiH 1,665 2,970 10,640 7,170 19,525 9,595 24,070 3,995 2,240 81,870
tl;=j 79,760 2,970 155,240 90,325 97,315 75,395 24,070 3,995 2,240 531,310

^w& ;djld,sl uQ,h : ëjr iy c,c iïm;a wud;HdxYh

ixLHd igyk 5.16


Ndú;dfõ fhfok ëjr hd;%d ( m<d; iy jr®.h wkqj – 2013 - 2017
ixLHdj
kef.k- W;=re inr- uqΩ
ldKavh$jr®Ih niakdysr uOHu ol=Kq W;=re jhU W!j
ysr ueo .uqj †jhsk

we;=<; iúl< tka‚u - nyq†k


2013 1,151 –  1,975 84 681 220 –  –  –  4,111
2014 1,211 –  2,154 266 574 242 –  –  –  4,447
2015 1,088 –  2,229 62 626 213 –  –  –  4,218
2016 (w) 819 –  2,210 101 647 219 –  –  –  3,996
2017 (wd) 1,166 –  2,098 126 617 189 –  –  –  4,196
we;=<; iúl< tka‚u - tla†k
2013 127 –  158 118 352 47 –  –  –  802
2014 155 –  200 176 345 – –  –  –  876
2015 120 –  168 151 277 3 –  –  –  719
2016 75 –  148 309 254 – –  –  –  786
2017 (wd) 53 –  128 559 128 – –  –  –  868
msg; iúl< tka‚u - µhsnr® ù≥re
2013 2,764 –  2,394 5,596 7,425 4,955 –  –  –  23,134
2014 3,034 –  2,654 9,844 3,411 5,039 –  –  –  23,982
2015 4,142 –  2,695 6,831 4,608 5,752 –  –  –  24,028
2016 3,985 –  2,472 7,291 4,866 5,668 –  –  –  24,282
2017 (wd) 2,328 –  2,058 8,159 4,752 5,097 –  –  –  22,394
iïm%∞hsl hdka;%sl lrk ,o
2013 283 –  542 777 666 246 –  –  –  2,514
2014 299 –  585 1,062 512 262 –  –  –  2,720
2015 12 –  696 769 233 162 –  –  –  1,872
2016 6 –  632 797 232 172 –  –  –  1,839
2017 (wd) 7 –  600 1,155 207 216 –  –  –  2,185
iïm%∞hsl hdka;%sl fkdl<
2013 2,657 467 3,352 4,467 11,068 4,619 2,151 741 161 29,703
2014 2,755 505 3,257 7,723 8,529 4,629 2,151 805 145 30,499
2015 2,453 505 3,713 4,773 9,358 4,253 2,226 853 145 28,279
2016 2,167 578 2,994 5,814 10,330 4,255 2,334 784 171 29,427
2017 (wd) 1,977 590 2,616 5,045 9,507 3,877 2,405 795 180 26,992
hd;%d tl;=j
2013 6,928 467 8,421 11,042 20,212 10,087 2,151 741 161 60,264
2014 7,454 505 8,850 19,071 13,371 10,172 2,151 805 145 62,524
2015 7,815 505 9,501 12,586 15,102 10,383 2,226 853 145 59,116
2016 7,052 578 8,456 14,312 16,329 10,314 2,334 784 171 60,330
2017 (wd) 5,531 590 7,500 15,044 15,211 9,379 2,405 795 180 56,635

igyk ( 2013 hd;%d ,ehsia;=j hgf;a ñ˙†h hd;%d wka;r®.; lr we;' uQ,h : ëjr iy c,c iïm;a wud;HdxYh
^w& ixfYdaê; ^wd& ;djld,sl
54
lDIslr®uh

ixLHd igyk 5.17


j.d Kh – m%;suQ,H Kh fhdackd l%u(w)
(foieïnr® 31 †kg ;;a;ajh&

m%∞kh lrk ,o Kh ^re' ñ,shk& wdmiq whlr .ekSï ^re' ñ,shk& wdmiq whlr .ekSfï m%;sY;h
j.d
jr®Ih fjk;a ishΩu fjk;a ishÆu fjk;a ishÆu
ù ù ù
fnda. fnda. fnda. fnda. fnda. fnda.

1989 / 90 372 181 553 328 156 484 88.2 86.4 87.6
1990 / 91 588 234 822 503 190 694 86.0 81.0 84.0
1991 / 92 595 235 830 465 161 626 78.2 68.5 75.4
1992 / 93 569 255 824 461 188 649 81.0 73.7 78.8
1993 / 94 624 293 917 418 189 607 67.0 64.5 66.2
1994 / 95 723 257 980 597 176 773 82.6 68.5 78.9
1995 / 96 476 192 668 318 153 471 66.8 79.7 70.5
1996 / 97 412 178 590 325 151 476 78.9 84.8 80.7
1997 / 98 327 152 479 244 67 311 74.6 44.1 64.9
1998 / 99 312 151 463 235 71 306 75.3 47.0 66.1
1999 / 2000 557 204 761 492 181 673 88.3 88.7 88.4
2000 / 01 517 244 761 484 201 685 93.6 82.4 92.4
2001 / 02 591 233 824 570 215 785 96.4 92.3 95.3
2002 / 03 893 270 1,163 832 232 1,064 93.2 85.9 91.5
2003 / 04 982 475 1,457 853 424 1,277 86.9 89.3 87.6
2004 h, 308 253 561 281 220 501 91.2 87.0 89.3
2004 / 2005 uy 691 325 1,016 592 285 877 85.7 87.7 86.3
2005 h, 467 303 770 421 265 686 90.2 87.5 89.1
2005 / 2006 uy 552 387 939 503 347 850 91.1 89.7 90.5
2006 h, 432 358 790 397 314 711 91.9 87.7 90.0
2006 / 2007 uy 559 520 1,079 525 460 985 93.9 88.5 91.3
2007 h, 598 472 1,070 543 421 964 90.8 89.2 90.1
2007 / 2008 uy 807 977 1,784 782 886 1,668 96.9 90.7 93.5
2008 h, 837 638 1,475 812 533 1,345 97.0 83.5 91.2
2008 / 2009 uy 1,158 970 2,128 1,096 787 1,883 94.7 81.1 88.5
2009 h, 760 599 1,359 710 549 1,259 93.4 91.7 92.6
2009 / 2010 uy 1,402 857 2,259 1,280 734 2,014 91.3 85.7 89.2
2010 h, 1,139 686 1,825 832 343 1,175 73.0 50.0 64.4
2010 / 2011 uy 2,443 1,503 3,946 2,396 977 3,373 98.1 65.0 85.5
2011 h, 1,975 1,250 3,224 1,796 1,102 2,897 90.9 88.1 89.9
2011 / 2012 uy 3,752 2,534 6,286 3,046 2,168 5,214 81.2 85.6 82.9
2012 h, 1,775 2,009 3,783 1,521 1,657 3,177 85.7 82.5 84.0
2012 / 2013 uy 3,527 3,117 6,644 2,625 2,209 4,833 74.4 70.9 72.8
2013 h, 1,900 1,328 3,228 1,830 1,202 3,031 96.3 90.5 93.9
2013 / 2014 uy 3,174 1,978 5,152 2,698 1,780 4,477 85.0 90.0 86.9
2014 h, 1,588 1,307 2,894 1,493 1,114 2,607 94.0 85.3 90.1
2014 / 2015 uy 3,261 3,390 6,650 2,872 2,416 5,287 88.1 71.3 79.5
2015 h, 2,321 2,839 5,160 1,918 1,505 3,423 82.6 53.0 66.3
2015/ 2016 uy(wd) 3,701 3,637 7,337 3,228 1,816 5,044 87.2 49.9 68.7
2016 h,(wd) 2,683 3,533 6,216 2,125 1,186 3,311 79.2 33.6 53.3
2016/ 2017 uy(we) 3,232 3,041 6,273 2,922 1,665 4,587 90.4 54.7 73.1
2017 h,(we) 2,073 2,351 4,424 1,608 934 2,542 77.6 39.7 57.5

(w) Kh fhdackd l%u( 1973 jifr® isg 1986 h, olajd ims˙ .%dóh ^ireidr& Kh l%uh' uQ,hka : ,xld nexl=j
1986 h, mgka" kj ims˙ .%dóh ^ireidr& Kh l%uh. fldur®I,a nexl=j
(wd) ixfYdaê; ãtµaiSiS nexl=j
yegka keIk,a nexl=j
(we) ;djld,sl o;a; – Kh whùï ;j≥rg;a is≥ fõ. ,xldmq;% ixjr®Ok nexl=j
cd;sl ixjr®Ok nexl=j
uyck nexl=j
m%dfoaYSh ixjr®Ok nexl=j
iïm;a nexl=j
iKi ixjr®Ok nexl=j
fi,dka nexl=j
hqkshka nexl=j
55
lDIslr®uh

ixLHd igyk 5.18


jeú,s wxYh – ñksia n,h" N+ñ m%udKh" ksIamdokh iy M,odj 2009 – 2017

whs;uh 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017^w&

ñksia n,h
c'j'ix'u'^wd& udKav,sl fY%a◊ 375 375 370 389 379 355 315 283 298
lïlre fY%a◊ 5,693 5,810 5,807 5,482 5,285 5,429 4,911 4,827 4,414
Y%S rd'je'ix'^wd& udKav,sl fY%a◊ 317 256 272 320 265 255 203 187 192
lïlre fY%a◊ 5,424 4,812 4,567 4,274 4,220 3,932 3,932 3,578 3,247
jeú,s i`ud.ï^we& udKav,sl fY%a◊ 12,162 12,446 11,442 11,621 11,207 11,163 10,675 10,302 9,836
lïlre fY%a◊
200,439 202,204 196,861 183,656 175,660 171,510 163,777 153,152 144,455
tl;=j udKav,sl fY%a◊ 12,854 13,077 12,084 12,330 11,851 11,773 11,193 10,772 10,326
lïlre fY%a◊
211,556 212,826 207,235 193,412 185,165 180,871 172,620 161,557 152,116
lïlre m%;sY;h 94 94 94 94 94 94 94 94 94

uqΩ N+ñ m%udKh yd
ñksia n,h
md,kh lrk ,o c'j'ix'u'^wd& 11,792 11,757 6,181 4,524 4,646 6,439 12,900 12,689 12,332
uqΩ N+ñ m%udKh ^fyla'& Y%S rd'je'ix'^wd& 9,690 9,846 6,168 4,043 6,101 5,831 9,673 9,966 9,969
jeú,s iud.ï^we&
230,655 230,704 172,288 166,548 170,541 171,302 171,061 167,779 166,524
idudkH N+ñ m%udKh c'j'ix'u'^wd& 694 692 364 266 258 358 645 634 685
^fyla'& Y%S rd'je'ix'^wd& 808 821 514 337 469 449 744 767 712
tla j;=hdhlg jeú,s iud.ï^we& 577 577 429 418 431 428 429 420 417
tla j;=hdhlg idudkH c'j'ix'u'^wd& 357 364 363 345 315 321 261 255 262
ñksia n,h Y%S rd'je'ix'^wd& 478 423 403 383 345 322 302 275 232
jeú,s iud.ï^we& 532 537 518 491 442 456 437 410 389

M, ork uqΩ N+ñ m%udKh"
^fyla'&
f;a c'j'ix'u'^wd& 4,146 3,949 3,936 3,927 3,781 4,025 3,870 3,808 2,936
Y%S rd'je'ix'^wd& 3,523 3,495 3,928 3,954 2,900 2,841 2,893 2,668 2,623
jeú,s iud.ï^we&
72,955 72,741 72,661 71,188 70,125 70,955 70,486 69,805 69,265
rnr® c'j'ix'u'^wd& 396 362 363 363 367 408 523 522 504
Y%S rd'je'ix'^wd& 65 65 65 65 65 65 65 65 65
jeú,s iud.ï^we&
33,950 33,561 33,420 32,409 32,128 32,492 31,644 30,767 29,909
fmd,a c'j'ix'u'^wd& – – – – 42 42 34 34 34
Y%S rd'je'ix'^wd& – 2 2 – – – – – –
jeú,s iud.ï^we& 9,601 9,306 9,309 8,941 8,696 8,492 8,431 7,864 7,635

ksIamdokh (fu'fgd' oyia)
ilia lrk ,o c'j'ix'u'^wd& 
2.2 2.2 1.9 1.8 1.3 1.4

4.3 4.3 5.9
f;a ksIamd†;h Y%S rd'je'ix'^wd&

2.1 1.9 1.6 1.6 1.5 1.5
fjk;a rdcH ksfhda‚;dh;k 7.0 8.0 1.5 3.2 3.7 3.6 3.8 2.4 2.5
jeú,s iud.ï 115.4 136.2 122.9 118.8 123.6 118.0 113.9 95.4 100.4
fm!oa.,sl 164.4 183.0 197.2 202.1 208.6 212.9 207.7 192.0 201.9
tl;=j 291.1 331.4 327.5 328.4 340.0 338.0 328.8 292.6 307.7
rnr® ksIamd†;h c'j'ix'u'^wd& 0.20 0.30 0.20 0.21 0.22 0.24 0.26 0.35 0.38
Y%S rd'je'ix'^wd& 0.10 0.10 0.05 0.03 0.05 0.04 0.04 0.04 0.04
jeú,s iud.ï^we& 32.5 32.2 31.3 29.5 29.3 26.6 26.1 26.6 27.9
fm!oa.,sl 104.1 120.4 126.6 122.4 100.8 71.8 62.2 52.1 54.8
tl;=j 136.9 153.0 158.2 152.1 130.4 98.6 88.6 79.1 83.1
fmd,a ^f.ä ñ,shk& jeú,s iud.ï^we& 41 40 37 41 28 36 33 41 42
ksIamd†;h fm!oa.,sl 2,812 2,277 2,771 2,899 2,485 2,834 3,023 2,970 2,408
tl;=j 2,853 2,317 2,808 2,940 2,513 2,870 3,056 3,011 2,450

M,∞j ^ls'.%E'$fyla'&
f;a c'j'ix'u'^wd& 517 587 542 575 586 476 490 363 492
Y%S rd'je'ix'^wd& 519 583 582 716 665 547 525 513 532
jeú,s iud.ï^we& 1,506 1,284 1,276 1,264 1,289 1,248 1,239 1,025 948
cd;sl M,∞j 1,312 1,478 1,475 1,688 1,757 1,736 1,693 1,516 1,428
rnr® c'j'ix'u'^wd& 542 777 661 570 610 661 655 674 752
Y%S rd'je'ix'^wd& – – 754 492 692 615 575 573 649
jeú,s iud.ï^we& 919 884 939 908 936 831 831 864 879
cd;sl M,∞j 1,437 1,582 1,555 1,459 1,245 914 823 800 933
fmd,a ^f.ä$fyla'& jeú,s iud.ï^we& 4,501 4,284 3,979 4,111 3,242 3,420 3,126 5,158 5,501
cd;sl M,∞j 6,995 6,544 – – 6,365 7,404 7,765 7,670 7,879

c'j'ix'u' – ck;d j;= ixjr®Ok uKav,h uQ,hka : jeú,s lr®udka; wud;HdxYh


Y%S rd'je'ix' – Y%S ,xld rdcH jeú,s ixia:dj rdcH jHjidh iy uykqjr ixjr®Ok wud;HdxYh
(w) ;djld,sl
(wd) o;a; uQ,dY%h fjkia ù we;'
^we& jeú,s iud.ï o;a;hkays l=reKE.," y,dj; iy we,alvqj j;= iud.ïys o;a; we;=<;ah'
fuu j;= mqoa.,SlrKh lr we;s jqjo rch úiska m˙md,s;h'
56
lDIslr®uh

ixLHd igyk 5.19


uyje,s jHdmdrh hgf;a m†xÑ ls¯ï iy j.d lrk ,o ìï m%udKh 2008 – 2017

whs;uh 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014^w& 2015 2016^wd& 2017^wd&

m†xÑ ls¯ï ^mjq,a&


î l,dmh ^jï bjqr& 1,049 396 1,360 909 726 658 608 – 2,970 –
iS l,dmh 253 107 1,612 – 199 481 1,373 20 1,200 547
ã l,dmh – – – – – 321 53 – 100 46
„ l,dmh – – 101 – 96 191 98 3 1,371 352
tÉ l,dmh 54 – – 5 – – 5 290 2,015 356
t,a l,dmh – 569 485 1,426 630 2,429 64 – 1,755 1,802
Wvj,j ^jï bjqr › ol=Kq bjqr& 2,931 354 340 – 143 10 221 40 5,975 92
úlafgda˙hd $ fld;auf,a $ rUlekaTh – – 26 2 88 62 5 14 810 102
yqreΩ jej - oUq,a, – – – – – – 295 360 817 –

j.d lrk ,o ìï m%udKh ^fylaghdr®&
tÉ l,dmh 67,529 49,964 67,838 70,993 59,509 67,367 38,789 51,311 36,816 24,069
ù 51,263 36,729 50,508 53,119 44,100 47,172 26,355 42,040 29,508 13,186
wfkl=;a fnda. 16,266 13,235 17,330 17,874 15,409 20,195 12,434 9,271 7,308 10,883

iS l,dmh 46,685 35,813 46,617 46,163 46,171 47,122 39,639 47,403 47,406 36,600
ù 43,184 31,949 44,702 45,645 44,554 44,244 33,990 44,900 44,704 34,086
wfkl=;a fnda. 3,501 3,864 1,915 518 1,617 2,878 5,649 2,503 2,702 2,514

î l,dmh 35,920 33,024 41,222 41,331 40,591 37,407 32,086 40,519 39,695 29,595
ù 33,875 30,370 38,512 38,039 37,898 34,044 30,139 41,332 38,020 28,879
wfkl=;a fnda. 2,045 2,654 2,710 3,292 2,693 3,363 1,947 1,187 1,675 716

„ l,dmh 11,223 8,496 11,522 10,444 6,305 10,020 7,931 12,535 9,782 8,105
ù 9,727 7,641 10,132 9,356 5,362 8,889 7,326 11,168 8,675 7,000
wfkl=;a fnda. 1,496 855 1,390 1,088 943 1,131 605 1,367 1,107 1,105

t,a l,dmh 953 1,436 2,167 1,767 3,050 3,437 1,320 2,758 2,612 2,021
ù 777 1,121 1,557 999 2,054 2,437 715 2,045 2,149 1,319
wfkl=;a fnda. 176 315 610 768 996 1,000 605 713 463 702

Wvj,j 39,059 40,394 43,338 45,229 43,333 45,839 26,489 28,836 27,620 10,052
ù 20,147 21,583 27,081 27,956 24,799 24,444 22,092 24,804 22,806 7,319
wfkl=;a fnda. 18,912 18,811 16,257 17,273 18,534 21,395 4,397 4,032 4,814 2,733

ã l,dmh iy rUlekaTh –  –  –  –  –  –  249 2,792 3,620 1,179


ù –  –  –  –  –  –  116 1,144 1,542 762
wfkl=;a fnda. –  –  –  –  –  –  133 1,648 2,078 417

tl;=j 201,369 169,127 212,704 215,927 198,959 211,192 146,503 186,699 167,551 111,621
ù 158,973 129,393 172,492 175,114 158,767 161,230 120,733 167,433 147,404 92,551
wfkl=;a fnda. 42,396 39,734 40,212 40,813 40,192 49,962 25,770 20,721 20,147 19,070

^w& ixfYdaê; uQ,h : Y%S ,xld uyje,s wêld˙h


^wd& ;djld,sl
57
lr®udka;

ixLHd igyk 6.1

iSks 2008 – 2017

whs;uh 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017^w&

Wla o~q
j.d lr we;s N+ñ m%udKh" fyla' 7,294 7,320 7,360 6,992 9,208 11,801 12,608 12,135 11,784 10,915
wiajekak ,enQ N+ñ m%udKh" fyla' 6,271 6,200 5,988 6,024 7,034 9,329 11,045 9,005 11,676 9,945
Wla o~q wiajekak" fu'fgd' oyia 348 287 272 290 348 534 576 572 653 591
56 47 50 45 54 67 75 89 58 61
fylaghdr® tllg idudkH wiajekak" fu'fgd'

iSks ksIamdokh" fu'fgd' 39,378 32,168 31,336 34,875 35,659 53,061 52,318 55,972 61,265 55,552
fijk., 10,978 8,718 8,602 6,015 9,631 14,190 14,417 14,377 17,234 15,198
me,aj;a; 28,400 23,450 22,734 28,860 22,712 28,358 17,964 27,612 34,188 27,643
.,aTh – – – – 3,316 10,513 19,937 13,994 9,843 12,711

iSks ksIamdok úhou" re'$ls'.%E'


fijk., 58.32 63.00 65.00 ,e'fkd' 68.00 98.00 104.76 99.09 125.00 133.00
me,aj;a; 83.66 96.36 93.80 82.00 112.00 104.00 161.62 132.39 133.00 153.00
.,aTh – – – – 91.00 98.15 102.52 134.62 124.45 114.00

iSks wdkhk
m˙udj" fu'fgd' oyia 571 466 548 606 569 548 520 624 651 498
jákdlu" re' ñ,shk 21,988 25,045 41,077 47,091 43,872 37,187 33,332 34,164 49,919 39,041
wdkhk ñ, ^ñ'r'.e'&" re'$fu'fgd' 38,533 53,717 74,987 77,764 77,149 67,904 64,142 54,753 76,660 78,402

iSks WmfhdacH;dj" fu'fgd' oyia 608.66 494.42 579.12 640.88 604.66 601.06 572.00 679.98 713.18 553.50

tal mqoa., m˙fNdackh" ls'.%E' 30.11 24.18 28.04 30.71 29.84 29.34 27.66 32.43 33.64 25.81

^w& ;djld,sl uQ,hka : ckf,aLk yd ixLHdf,aLk fomdr®;fïka;=j


,e'fkd' - ,eî fkdue;' iS$i' me,aj;a; iSks lïy,
iS$i' fijk., iSks lïy,
iS$i' .,aTh jeú,s mqoa' iud.u
Y%S ,xld fr®.=j
Y%S ,xld uy nexl=j

ixLHd igyk 6.2


ls˙ iy ls˙ ksIamdok 2008 – 2017

whs;uh 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017^w&

ls˙ tl;= ls¯u" ,Sgr oyia 87,845 91,844 99,410 95,710 68,386 66,234 61,478 64,583 70,094 96,202
iS$i' ñ,ala bkaviaà%ia Tµa ,xld iud.u 53,590 54,870 55,530 52,813 68,386 66,234 61,478 64,583 70,094 96,202
iS$i' f kiaf,a ,xld iud.u 34,255 36,974 43,880 42,897 ,e'fkd' ,e'fkd' ,e'fkd' ,e'fkd' ,e'fkd' ,e'fkd'

ksuejQ ksIamdok
øj ls˙^wd&" ,Sgr oyia 13,585 13,837 23,190 18,965 7,768^wd& 6,859^wd& 6,063 5,927 6,201 5,428
meiap¯lrKh l< ls˙^wd& 8,692 8,217 7,427 6,931 3,574^wd& 3,263^wd& 3,163 3,900 3,425 3,527
„jdKqyrKh l< ls˙^wd& 4,893 5,620 15,763 12,034 4,194^wd& 3,596^wd& 2,900 2,027 2,776 1,901
uqojQ ls˙^wd&" ls'.%E' oyia 4,031 3,637 4,743 4,137 4,621^wd& 4,188^wd& 4,076 3,495 ,e'fkd' ,e'fkd'
ls˙ msá^we&" ls'.%E' oyia 7,886 8,421 9,593 8,720 14,242 13,185 11,878 11,113 11,140 ,e'fkd'

ls˙ ksIamd†; wdkhk


<ore ls˙ wdydr" fuá%la fgdka 1,343 1,442 911 1,756 1,446 1,545 1,172 1,613 1,659 2,179
wfkl=;a ls˙ wdydr" fu'fgd' oyia 66 65 76 88 84 69 71 86 100 99

^w& ;djld,sl' uQ,hka : isf,daka flda,aâ iafgdar®ia iud.u


^wd& 2012 jr®Ifha isg iS$i' fkiaf,a ,xld iud.u we;=<;a fkdfõ' iS$i' ñ,ala bkaviaà%ia Tµa ,xld iud.u (MILCO)
(we) fuys 2007 jr®Ih olajd wdkhksl ls˙ msá jr®. yd wfkl=;a fuda,aÜ msá ksIamdok wvx.= fõ' iS$i' f kiaf,a ,xld iud.u (NLL)
2008 jr®Ifha isg b†˙hg wvx.= jkqfha foaYSh ksIamdok mu◊' Y%S ,xld fr®.=j
,e'fkd' - ,eî fkdue;'
58
lr®udka;

ixLHd igyk 6.3


fr†ms<s 2009 – 2017

whs;uh 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017^w&

fr†ms<s iy weÛΩï wmkhk


kQ, a ls'.%E' ñ,shk 17 15 17 18 19 22 21 21 22
re' ñ,shk 4,808 5,621 6,272 7,461 7,543 8,844 8,555 10,121 10,516
fr† ls'.%E' ñ,shk 19 18 17 13 15 16 17 19 19
re' ñ,shk 6,365 7,958 9,363 11,807 15,917 11,791 13,813 15,607 18,185
fl¢ ls'.%E' ñ,shk 6 9 12 7 6 12 11 10 7
re' ñ,shk 239 368 504 392 564 3,231 3,609 3,437 2,612
wfkl=;a ksu l< ls'.%E' ñ,shk 11 15 19 40 11 12 15 14 15
 fr†ms<s øjH re' ñ,shk 4,858 6,124 6,579 6,735 7,363 8,472 10,013 11,807 13,317
weÛΩï re' ñ,shk 358,374 359,113 440,791 482,212 551,659 611,350 618,803 669,796 722,624
uqΩ wmkhk 374,645 379,185 463,509 508,607 583,046 643,688 654,794 710,768 767,254
re' ñ,shk

wmkhk fjf<|fmd< ^weÛΩï wmkhk
  jákdlfuys m%;sY;hla f,i&
wefu˙ld tlai;a ckmoh 41.2 40.8 39.5 39.9 42.9 42.5 46.3 45.7 45.2
cr®uksh 5.7 5.5 5.2 5.0 4.4 3.9 4.3 4.2 4.3
tlai;a rdcOdksh 27.1 25.2 23.1 23.4 21.1 19.3 17.9 18.0 16.9
m%xYh 1.8 1.7 2.0 2.4 2.7 3.5 2.5 1.6 1.4
fkor®,ka;h 1.9 2.8 1.8 1.1 1.4 1.9 2.1 1.9 2.1
lekvdj 1.3 1.7 1.8 2.0 1.8 1.6 1.8 2.1 2.2
b;d,sh 11.2 11.0 12.1 10.9 9.6 10.7 7.8 7.6 9.1

fr†ms<s iy fr†ms<s Wmdx. wdkhk
kQ, a ls'.%E' ñ,shk 61 71 62 66 61 71 82 82 80
re' ñ,shk 25,002 35,800 38,358 40,631 37,782 44,484 48,064 53,560 55,655
fr† ls'.%E' ñ,shk 181 197 224 217 205 216 232 265 263
re' ñ,shk 137,148 155,780 203,883 234,192 210,863 240,882 242,395 317,396 338,519
fl¢ ls'.%E' ñ,shk 8 7 7 7 11 22 37 27 17
re' ñ,shk 2,131 2,282 2,650 2,486 3,452 6,702 10,912 8,665 6,079
weÛΩï Wmdx. ls'.%E' ñ,shk 3 3 4 6 3 3 3 4 4
re' ñ,shk 7,384 6,606 7,036 7,502 6,424 5,968 5,304 8,031 8,106
is,ala" jQ,a" lmq ls'.%E' ñ,shk 4 5 6 7 7 8 9 8 11
 hkd†h wuqøjH f,i re' ñ,shk 1,832 1,893 2,159 2,317 2,420 2,825 2,785 2,977 3,666
fr†ms<s øjH ls'.%E' ñ,shk 1 1 2 5 2 2 2 2 2
  re' ñ,shk 2,183 2,181 2,507 2,418 3,360 3,047 2,505 3,267 3,361

uqΩ wdkhk jákdlu" re' ñ,shk 175,681 204,542 256,592 289,546 264,302 303,907 311,965 393,896 415,386

^w& ;djld,sl uQ,h : Y%S ,xld fr®.=j

fr†ms<s weÛΩï wmkhk


800

wfkl=;a rgj,a
13%
600 b;d,sh
9%
remsh,a ì,shk

cr®uksh
4%
400

hqfrdamd
ix.uh fn,a‚hu-
200
41% ,laiïnr®.a
4%

uyd
0 ì%;dkHh m%xYh
2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 17% 2%

fr†ms<s iy fr†ms<s iy fr†ms<s we.t.c.


weÛΩï wmkhk Wmdx. wdkhk 45% wfkl=;a
6%
59
lr®udka;

ixLHd igyk 6.4


Lksc f;,a 2008 – 2017

whs;uh 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017^w&

fndr f;,a wdkhk


m˙udj" fu'fgd' oyia 1,853 2,066 1,819 2,070 1,486 1,743 1,824 1,763 1,685 1,591
jákdlu (ñ'r'.e'), re' ñ,shk 143,159 111,715 120,180 183,056 157,758 182,064 187,760 100,578 86,969 107,397

ms˙my≥ ksIamd†; wdkhkh^wd&
m˙udj" fu'fgd' oyia 2,396 2,162 2,882 3,501 3,961 2,907 3,385 3,321 3,885 4,895
jákdlu (ñ'r'.e'), re' ñ,shk 222,235 138,190 222,273 335,225 467,058 352,984 391,651 244,148 246,233 375,374

Y%S ,xldfõ ilik ,o" fu'fgd' oyia
fmg%,a 164 179 158 206 152 144 152 154 166 165
N+ñ f;,a 111 83 93 93 75 57 65 75 104 60
±ú f;,a 732 781 686 779 648 724 641 552 479 431
Tfgda ãi,a 451 485 442 501 411 390 496 510 583 506
ner ãi,a iy keõ ãi,a – – – – – – – – – –
.=jka hdkd bkaOk 154 195 126 155 93 125 168 155 148 236
øj fmfg%da,shï jdhq 16 24 23 24 17 20 28 7 9 19
;dr 45 42 35 46 27 5 – – – –
kema;d ^ridhk& 100 105 84 80 71 87 117 135 144 142
ødjl 3 17 2 3 4 ,e'fkd' 3 2 1 –
foaYSh ñY%s; iafkayl – – – – – – – – – –

wmkhk" re' ñ,shk 27,553 15,447 29,761 61,170 58,902 55,128 44,132 50,461 41,794 66,280

^w& ;djld,sl' uQ,hka : ,xld Lksc f;,a kS;s.; ixia:dj yd


^wd& .,a wÛ=re we;=<;a fkdfõ'   wfkl=;a Lksc f;,a wmkhklrejka
,e'fkd' - ,eî fkdue;' ,xld whs´iS mSt,aiS
Y%S ,xld fr®.=j

ixLHd igyk 6.5


Lksc 2008 – 2017

whs;uh 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017^w&

jákd iy wr®O jákd .,a jr®.


wmkhk" re'ñ,shk 8,259.8 7,912.3 7,944.5 10,523.0 14,982.2 16,765.0 22,582.9 22,234.5 21,712.8 22,108.4
ue◊la wmkhk 8,096.2 7,754.3 7,802.1 10,375.7 14,757.6 16,643.8 22,442.7 22,132.2 19,903.5 22,075.6
f.jqv wmkhk 163.6 158.0 142.4 147.3 224.6 121.2 140.2 102.3 101.6 32.8
ixpdrl úl=Kqï" re' ñ,shk
ñksrka –
ksIamdok" fu'fgd'^wd& 6,136 915 766 842 1,018 848 565 718 799^we& 811^we&
wmkhk – m%udKh" fu'fgd' 5,176 3,018 3,231 3,341 3,094 3,083 3,116 2,834 3,163 3,123
– jákdlu" re' ñ,shk 378 260 454 479 561 569 615 531 668 722
– idudkH ñ," re'$fu'fgd'
73,055 86,011 140,533 143,376 181,346 184,487 197,463 187,236 211,274 231,032
b,aukhsÜ –

ksIamdokh" fu'fgd'^wE& 56,824 31,967 53,361 68,085 44,707 42,685 32,972 39,439 17,457 53,734
wmkhk – m%udKh" fu'fgd' 16,731 74,074 36,692 38,122 51,187 15,806 26,956 40,909 30,595 36,994
– jákdlu" re' ñ,shk 214 414 344 923 2,000 436 480 418 335 914
rEghs,a –
ksIamdokh" fu'fgd' 3,405 2,133 2,493 1,970 1,590 1,406 2,111 1,808 2,237 2,174
wmkhk – m%udKh" fu'fgd' 6,090 6,661 2,608 2,302 1,648 1,040 2,753 1,170 2,121 1,976
– jákdlu" re' ñ,shk 231 163 189 295 516 151 330 119 228 215

^w& ;djld,sl uQ,hka : iS$i' ,xld ñkr,a iEkaâia iud.u


(wd) 2009 jifr® isg iS$i' fnda., .%eµhsÜ ,xld iud.fï o;a; we;=<;a fkdfõ' cd;sl ue◊la yd iajr®KdNrK wêld˙h
^we& lyg.y .%eµhsÜ ,xld iud.fuys ksIamdokhka mu◊' iS$i' fnda., .%eµhsÜ ,xld iud.u
^wE& 2010 jifr® isg §yhs-ghs¶ b,aukhsÜ ksIamdokh wvx.= fõ' iS$i' lyg.y .%eµhsÜ ,xld iud.u
YS% ,xld fr®.=j
60
lr®udka;

ixLHd igyk 6.6

isfuka;s 2008 – 2017

whs;uh 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017^w&

foaYSh ksIamdok
ksIamdok m˙udj" fu'fgd' oyia 1,572 1,453 1,737 1,974 2,068 1,910 1,884 2,287 2,695 2,819
wdkhk
m˙udj" fu'fgd' oyia 2,004 1,702 2,012 2,584 3,796 4,123 4,363 4,092 5,299 5,676
jákdlu" re' ñ,shk 16,784 14,042 14,856 22,222 33,337 40,536 41,304 39,372 50,589 53,498
wdkhk ñ, (ñ'r'.e'), fu'fgd' tllg re' 8,375 8,250 7,385 8,599 8,783 9,832 9,468 9,622 9,547 9,425

ñ,, fu'fgd' tllg re'


(jdr®Isl idudkHh)^wd& 10,338 11,279 9,855 10,720 13,097 13,787 13,902 13,160 11,734 11,367

^w& ;djld,sl uQ,hka : fyd,aisï ^,xld& ,sñgâ


(wd) fuá%la fgdka tllg" ksIamdok ñ, fgdalsfhda isfukaÜ lïmeks ,xld mS't,a'iS'
Y%S ,xld fr®.=j

ixLHd igyk 6.7


ú≥,s n,h 2008 – 2017

whs;uh 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2014 2016 2017^w&

ia:dms; Od˙;dj' fu'fjd' 2,645 2,684 2,817 3,148 3,312 3,362 3,932 3,847 4,018 4,138
,x'ú'u' c, ú≥,s n,h 1,207 1,207 1,207 1,207 1,357 1,361 1,377 1,377 1,384 1,384
øj bkaOk^wd& 548 548 548 554 554 564 544 604 604 604
.,a wÛ=re – – – 300 300 300 900 900 900 900
fjk;a 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3
fm!oa.,sl c, ú≥,s n,h - l=vd 138 172 175 194 227 267 288 307 342 353
øj bkaOk^we& 737 742 842 842 784 771 671 511 611 689
fjk;a 12 12 42 48 87 96 150 145 174 206
Wm˙u b,aÆu' fu'fjd' 1,922 1,868 1,955 2,163 2,146 2,164 2,152 2,283 2,453 2,523
ckkh l< tall" .s'fjd' me' 9,901 9,882 10,714 11,528 11,801 11,898 12,357 13,090 14,149 14,671
,x'ú'u' c, ú≥,s n,h 3,700 3,356 4,988 4,018 2,727 5,990 3,632 4,904 3,481 3,059
øj bkaOk^wd& 2,083 2,091 1,394 1,494 2,029 1,283 1,696 1,050 2,297 2,529
.,a wÛ=re – – – 1,038 1,404 1,469 3,202 4,443 5,047 5,103
fjk;a 3 3 3 3 2 2 2 1 2 2
fm!oa.,sl c, ú≥,s n,h - l=vd 428 525 646 601 565 916 902 1,065 739 945
øj bkaOk^we& 3,680 3,883 3,601 4,253 4,906 1,977 2,610 1,225 2,164 2,516
fjk;a 6 23 83 121 168 260 313 401 419 517
uqΩ wf,úh" .s'fjd' me' 8,417 8,441 9,268 10,024 10,475 10,621 11,063 11,786 12,785 13,430
.Dyia: yd wd.ñl 2,799 2,927 3,186 3,430 3,577 3,546 3,585 3,943 4,272 4,463
ldr®ñl 2,678 2,518 2,870 3,131 3,285 3,344 3,498 3,608 3,864 4,041
l=vd tall 202 219 232 252 272 274 275 291 330 315
uOHu tall 1,386 1,316 1,473 1,574 1,628 1,676 1,726 1,812 1,942 1,987
úYd, tall 1,090 983 1,165 1,306 1,385 1,394 1,497 1,504 1,591 1,739
fmd≥ fiajd yd fydag,a ^wE&
1,703 1,768 1,903 2,087 2,202 2,316 2,520 2,681 2,987 3,222
,xld ú≥,s fm!oa.,sl iud.u (LECO) 1,130 1,120 1,201 1,267 1,302 1,308 1,352 1,446 1,553 1,595
ù† wdf,dal ls¯u 108 108 108 109 109 108 108 108 109 108

(w) ;djld,sl' uQ,h : ,xld ú≥,sn, uKav,h


(wd) 2011 jifr® isg .,a wÛ=re ú≥,sn, W;amdokh wdrïN ls¯u fya;=fjka
2011 jifr® isg o;a;" øj bkaOk yd .,a wÛ=re ú≥,s n,h f,i fjkalr olajd we;'
(we) iajdëk ú≥,sn, ksIamdolhkaf.ka ñ,° .;a ú≥,s n,h o we;=<;a h'
(wE) rdcH wxYh i|yd is≥ l< wf,úh 2013 isg o;a;j,g we;=<;a fõ'
61
lr®udka;

ixLHd igyk 6.8


ú≥,s n,d.drj, iïmQr®K W;amdokh – 2016 iy 2017

Od˙;dj
ú≥,s n,d.dr ck' fmn' udr®' wfm%a' uehs cqks cQ,s wf.da' iema' Tla' fkdje' foie' tl;=j
fu'fjd'

,x'ú'u' 2016 jifrys W;amdokh" .s'fjd' me'


c, ú≥,s n,d.dr
,laImdk ixlSr®Kh
leksfhdka 60.00 10.82 14.62 17.67 11.36 4.68 12.07 12.54 6.02 6.10 9.70 7.05 10.10 122.73
mer◊ ,laImdk 53.80 18.46 27.07 17.72 16.62 26.72 37.30 22.26 13.01 15.66 18.18 15.27 8.97 237.24
kj ,laImdk 116.00 34.09 44.25 54.22 36.57 33.37 46.91 42.63 25.06 23.98 33.33 25.79 32.42 432.62
úu,iqfr®kaø 50.00 7.38 11.85 7.38 6.82 8.07 13.64 7.74 2.98 4.84 6.44 4.57 2.98 84.69
fmd,amsáh 75.00 25.37 33.27 32.12 22.65 31.51 46.13 31.02 18.22 19.14 25.14 21.27 19.92 325.74
Wm tl;=j 354.80 96.12 131.06 129.10 94.02 104.35 156.05 116.18 65.29 69.72 92.79 73.94 74.39 1,203.02
uyje,s .Û ixlSr®Kh
Wl=fj, 40.00 12.92 13.65 9.18 4.68 9.97 20.53 21.93 15.30 10.07 11.09 17.27 11.55 158.13
fndaj;ekak 40.00 4.79 2.38 2.29 0.75 6.50 4.50 4.74 4.09 3.88 1.20 4.16 3.14 42.41
úlafgda˙hd 210.00 100.65 62.48 49.47 34.10 37.93 70.64 44.19 42.98 33.54 48.83 38.41 26.25 589.47
by< fld;auf,a 150.00 24.62 10.84 8.76 10.07 45.54 32.03 26.25 22.06 18.96 10.89 17.77 7.01 234.81
fld;auf,a 201.00 21.18 28.45 15.61 1.58 29.13 41.54 39.09 30.20 13.47 18.19 19.00 22.76 280.20
rkafoks., 122.60 66.32 32.48 18.66 23.13 30.82 39.32 33.23 23.40 7.57 11.15 18.41 19.21 323.71
rkagefò 50.00 30.49 15.25 8.00 9.13 14.77 16.06 14.33 10.44 3.29 4.60 8.31 8.02 142.68
Wm tl;=j 813.60 260.97 165.54 111.97 83.44 174.66 224.62 183.76 148.48 90.77 105.94 123.33 97.93 1,771.41
iuk,jej 120.00 38.18 29.92 49.35 35.20 22.22 33.37 13.54 13.44 2.94 2.49 1.10 18.78 260.53
l=l=f,a 75.00 13.77 6.64 5.33 13.33 37.48 31.97 12.73 11.13 9.15 10.38 36.19 14.05 202.14
l=vd c, ú≥,s n,d.dr
^,x'ú'u'&
bÛskshd., 11.25 4.20 2.00 0.86 5.95 5.68 6.09 5.70 1.67 1.08 3.37 2.55 2.63 41.78
Wvj,j 6.00 2.86 1.91 0.52 2.19 2.86 2.71 2.03 0.47 0.00 0.00 0.00 0.00 15.55
ks,fò 3.20 0.97 0.21 0.16 0.30 0.30 0.91 0.27 0.12 0.04 0.13 0.76 0.14 4.31
Wm tl;=j 20.45 8.04 4.13 1.54 8.43 8.83 9.71 8.00 2.26 1.11 3.50 3.31 2.77 61.64
uqΩ c, ú≥,s n,h 1,383.85 417.06 337.29 297.29 234.42 347.53 455.71 334.21 240.60 173.70 215.11 237.87 207.93 3,498.72
iq<x n,h 3.00 0.08 0.08 0.09 0.06 0.18 0.29 0.28 0.31 0.42 0.27 0.02 0.06 2.14
;dm n,h
le,◊;siai n,d.drh
 jdhq 80.00 0.10 1.78 6.38 1.71 1.18 0.15 0.00 0.00 0.18 10.92 9.27 13.06 44.73
 jdhq ^kj& 115.00 2.07 21.39 56.62 34.56 9.98 0.23 0.00 0.00 17.57 43.76 56.66 20.92 263.75
 ixhqla; pl%h 165.00 0.00 0.00 73.82 97.23 65.18 74.01 87.27 20.07 99.59 82.69 87.79 109.90 797.55
imq.ialkao 80.00 18.41 25.70 36.44 33.33 17.63 11.30 13.49 28.88 15.66 34.29 40.83 33.21 309.17
imq.ialkao ^wu;r& 80.00 33.12 39.43 49.56 44.97 32.35 33.68 32.37 42.89 41.63 43.58 42.90 39.17 475.67
nr®– ujqkagâ 60.00 20.37 40.56 42.91 15.92 29.87 25.60 31.70 40.11 36.77 36.67 9.94 37.35 367.76
W;=re ckks 24.00 4.93 7.76 11.60 12.60 7.38 3.75 5.90 10.70 7.14 12.57 9.18 8.10 101.58
uqΩ bkaOk ;dm n,h 604.00 78.99 136.61 277.33 240.32 163.57 148.71 170.72 142.65 218.54 264.49 256.56 261.71 2,360.21
mq;a;,u .,awÛ=re 900.00 395.13 342.78 404.87 399.50 376.31 389.83 512.54 566.58 539.24 380.78 359.92 399.40 5,066.89
uqΩ ;dm ú≥,s n,h 1,504.00 474.12 479.39 682.21 639.82 539.88 538.53 683.26 709.24 757.78 645.27 616.48 661.11 7,427.09
,x'ú'u' tl;=j 2,890.85 891.27 816.76 979.59 874.30 887.59 994.54 1,017.75 950.14 931.90 860.65 854.37 869.10 10,927.96
fm!oa.,sl
l=vd c,dY ^fm!oa.,sl & 342.16 65.96 35.93 23.20 39.55 118.50 111.27 67.04 60.65 45.82 45.00 88.38 37.39 738.68
fj'mq'n'(w) 173.91 24.84 18.29 15.69 16.44 41.09 61.17 52.46 54.09 56.96 37.06 14.14 26.75 418.97
;dm 611.00 167.87 221.64 206.26 224.72 128.55 18.18 81.97 184.26 169.59 284.66 203.29 273.13 2,164.12
fm!oa' ú≥,sn, tl;=j 1,127.07 258.67 275.86 245.15 280.70 288.14 190.62 201.46 298.99 272.38 366.71 305.81 337.27 3,321.78
uqΩ tl;=j 4,017.92 1,149.94 1,092.62 1,224.74 1,155.01 1,175.73 1,185.16 1,219.21 1,249.13 1,204.27 1,227.36 1,160.18 1,206.37 14,249.74

,x'ú'u' 2017 jifrys W;amdokh" .s'fjd' me'


c, ú≥,s n,d.dr
,laImdk ixlSr®Kh
leksfhdka 60.00 6.73 2.62 3.98 6.52 4.40 0.98 8.97 12.76 17.61 18.77 15.36 17.97 116.67
mer◊ ,laImdk 53.80 10.37 13.27 11.91 11.54 14.71 21.74 13.87 23.12 31.57 30.20 33.70 36.05 252.05
kj ,laImdk 116.00 21.30 8.88 13.83 21.39 24.68 15.03 31.92 51.13 62.97 68.35 51.03 59.08 429.60
úu,iqfr®kaø 50.00 4.17 5.59 4.50 4.55 3.44 5.60 3.84 5.60 10.80 8.76 14.04 15.99 86.87
fmd,amsáh 75.00 14.82 10.21 11.96 15.58 18.84 21.13 24.63 37.55 50.96 51.99 43.49 48.35 349.49
Wm tl;=j 354.80 57.39 40.57 46.17 59.59 66.07 64.49 83.23 130.17 173.91 178.07 157.61 177.42 1,234.69
uyje,s .Û ixlSr®Kh
Wl=fj, 40.00 6.34 4.63 5.81 11.92 8.68 18.04 19.88 16.93 12.84 4.39 21.70 23.62 154.78
fndaj;ekak 40.00 4.62 2.43 5.40 2.22 1.24 2.96 3.08 2.76 8.10 0.01 17.05 16.22 66.09
úlafgda˙hd 210.00 5.98 0.49 9.80 23.47 29.45 25.17 49.54 7.16 13.65 26.91 68.88 27.46 287.95
by< fld;auf,a 150.00 7.17 3.95 18.41 8.85 19.01 26.08 12.29 31.41 35.45 46.00 42.31 51.48 302.41
fld;auf,a 201.00 11.56 9.51 4.36 20.19 4.61 19.81 48.27 20.35 28.55 37.83 45.46 49.98 300.48
rkafoks., 122.60 13.95 12.95 6.04 15.79 20.09 19.35 18.75 6.04 2.31 3.35 12.51 10.57 141.71
rkagefò 50.00 7.42 6.51 5.97 7.39 9.27 9.30 9.39 3.24 1.53 3.81 9.52 10.89 84.23
Wm tl;=j 813.60 57.05 40.47 55.79 89.83 92.35 120.72 161.19 87.89 102.43 122.30 217.43 190.21 1,337.65
iuk,jej 120.00 9.08 10.33 3.48 19.56 12.26 1.87 25.83 7.62 6.95 11.09 17.95 32.54 158.55
l=l=f,a 75.00 8.33 5.35 12.66 11.24 28.50 35.50 18.84 34.26 45.32 47.19 35.92 39.58 322.67
l=vd c,dY ^,x'ú'u'&
bÛskshd., 11.25 1.13 1.00 0.26 1.99 2.54 2.03 0.95 0.23 0.06 0.05 0.38 0.98 11.58
Wvj,j 6.00 0.00 0.20 0.04 0.18 0.98 0.59 0.00 0.00 0.00 0.00 0.09 1.16 3.24
ks,fò 3.20 0.20 0.14 0.80 0.51 0.33 0.52 0.12 0.16 0.45 0.92 1.31 1.39 6.85
Wm tl;=j 20.45 1.33 1.34 1.09 2.69 3.84 3.15 1.07 0.38 0.50 0.97 1.79 3.53 21.67
uqΩ c, ú≥,s n,h 1,383.85 133.18 98.05 119.19 182.91 203.02 225.72 290.15 260.32 329.11 359.61 430.69 443.28 3,075.24
iq<x n,h 3.00 0.11 0.15 0.08 0.17 0.35 0.36 0.33 0.29 0.17 0.12 0.04 0.05 2.21
;dm n,h
le,◊;siai n,d.drh
 jdhq 80.00 7.25 5.13 5.61 11.08 8.41 0.16 10.18 1.46 0.32 1.07 2.42 0.00 53.08
 jdhq ^kj& 115.00 26.45 33.59 30.52 49.53 41.27 10.75 63.66 34.11 8.71 21.00 20.10 8.19 347.88
 ixhqla; pl%h 165.00 84.44 53.75 65.70 90.55 74.42 75.69 70.48 108.83 99.63 82.10 92.23 71.68 969.50
imq.ialkao 80.00 25.80 22.85 24.96 34.86 34.22 19.55 30.21 22.53 31.74 26.77 23.68 25.44 322.62
imq.ialkao ^wu;r& 80.00 42.72 34.16 30.79 33.99 34.66 31.60 34.37 27.68 23.24 20.00 26.81 30.05 370.07
nr®– ujqkagâ 60.00 39.41 32.57 42.25 41.29 41.60 34.01 32.83 36.32 32.97 32.03 35.42 37.56 438.25
W;=re ckks 24.00 9.95 4.46 4.53 9.38 10.30 4.44 13.65 9.14 9.13 6.29 7.82 6.46 95.56
uqΩ bkaOk ;dm n,h 604.00 236.01 186.52 204.35 270.69 244.89 176.19 255.38 240.07 205.74 189.26 208.47 179.38 2,596.95
mq;a;,u .,a wÛ=re 900.00 485.78 534.34 583.44 396.42 465.76 496.07 369.25 445.20 335.00 475.19 241.40 292.79 5,120.63
uqΩ ;dm ú≥,s n,h 1,504.00 721.79 720.86 787.79 667.11 710.65 672.26 624.63 685.27 540.74 664.46 449.87 472.18 7,717.59
,x'ú'u' tl;=j 2,890.85 855.08 819.06 907.06 850.19 914.02 898.34 915.10 945.89 870.01 1,024.19 880.60 915.51 10,795.03
fm!oa.,sl
l=vd c,dY ^fm!oa.,sl&
352.58 29.27 20.86 54.94 47.44 65.81 100.44 64.55 102.81 112.91 121.70 105.66 119.07 945.45
fj'mq'n'(w) 205.91 29.40 27.05 21.52 34.39 54.23 75.61 60.07 63.05 55.84 46.30 22.05 27.20 516.71
;dm 689.00 260.12 213.51 286.15 274.63 234.95 169.94 260.33 203.38 186.71 80.75 184.27 161.14 2,515.88
fm!oa' ú≥,sn, tl;=j 1,247.49 318.79 261.42 362.60 356.46 354.99 345.99 384.95 369.24 355.46 248.76 311.98 307.40 3,978.03
uqΩ tl;=j 4,138.34 1,173.86 1,080.48 1,269.67 1,206.64 1,269.01 1,244.33 1,300.05 1,315.12 1,225.48 1,272.94 1,192.58 1,222.91 14,773.07

^w& fjk;a mqkr®ckkSh n,Yla;sh ^iQr®h" ±j" „j jdhq iy iq<x&' uQ,h : ,xld ú≥,sn, uKav,h
62
lr®udka;

ixLHd igyk 6.9


q 2014 – 2017
m<d; wkqj ú≥,sh úl=Kï

m<d; tall" .s'fjd' me' wd∞hu" re' ñ,shk md˙fNda.sl .sKqï ixLHdj
iy
úlsKqï jr®.h 2014 2015 2016 2017 2014 2015 2016 2017 2014 2015 2016 2017

fld<U k.rh
.Dyia: 243.06 251.71 268.26 270.46 7,712.54 6,457.80 7,045.00 7,087.00 134,589 136,943 138,838 140,797
wd.ñl 7.74 7.89 8.73 9.01 67.49 70.23 76.62 79.52 870 878 889 899
ldr®ñl 159.71 161.64 180.52 178.00 2,685.54 2,445.63 2,695.97 2,645.02 396 392 384 374
jd◊cuh 869.14 897.81 948.94 992.79 23,401.28 21,046.89 22,534.18 23,338.79 33,741 34,430 35,017 35,523
ù† myka 9.71 9.71 9.74 9.71 –  –  –  –  –  –  –  – 
tl;=j 1,289.36 1,328.76 1,416.19 1,459.95 33,866.85 30,020.55 32,351.76 33,150.33 169,596 172,643 175,128 177,593
niakdysr m<d;(w)
.Dyia: 979.37 1,067.75 1,150.72 1,186.88 17,705.36 16,331.87 18,475.56 19,202.42 1,053,449 1,081,055 1,117,146 1,142,260
wd.ñl 11.55 12.32 13.43 14.02 84.66 91.09 99.72 105.53 5,146 5,314 5,470 5,643
ldr®ñl 1,920.31 1,995.55 2,121.36 2,260.84 31,456.09 29,065.59 30,475.93 32,870.36 10,846 10,828 10,854 10,821
jd◊cuh 582.90 614.95 694.88 765.86 15,761.37 14,363.09 16,045.91 17,555.56 131,077 138,485 147,617 157,394
ù† myka 39.31 39.33 39.44 39.35 –  –  –  –  –  –  –  – 
tl;=j 3,533.43 3,729.89 4,019.82 4,266.96 65,007.47 59,851.64 65,097.12 69,733.87 1,200,518 1,235,682 1,281,087 1,316,118
uOHu m<d;
.Dyia: 506.03 554.06 582.93 605.56 6,209.57 5,832.10 6,322.49 6,669.62 783,624 806,642 847,188 866,266
wd.ñl 8.91 9.53 10.19 10.72 57.86 62.78 67.56 72.29 5,934 6,113 6,343 6,555
ldr®ñl 268.13 285.05 301.51 307.36 4,589.92 4,313.85 4,542.13 4,682.22 3,828 3,904 3,976 4,031
jd◊cuh 252.37 276.66 309.61 334.70 6,708.43 6,287.63 7,015.66 7,549.22 90,209 94,758 99,693 105,282
ù† myka 7.61 7.61 7.63 7.61 –  –  –  –  –  –  –  – 
tl;=j 1,043.04 1,132.91 1,211.87 1,265.95 17,565.78 16,496.37 17,947.84 18,973.34 883,595 911,417 957,200 982,134
ol=Kq m<d;
.Dyia: 393.06 432.64 462.96 477.75 4,762.87 4,541.55 5,114.11 5,317.62 610,186 629,302 654,437 667,344
wd.ñl 6.33 6.81 7.50 7.66 42.85 47.06 52.54 53.46 3,540 3,707 3,895 4,068
ldr®ñl 269.44 263.76 274.06 284.62 4,456.64 3,903.15 4,022.86 4,199.29 4,441 4,594 4,763 4,944
jd◊cuh 198.78 215.86 260.70 283.57 5,112.70 4,785.16 5,696.96 6,188.21 61,149 64,514 68,736 73,562
ù† myka 10.45 10.47 10.50 10.50 –  –  –  –  –  –  –  – 
tl;=j 878.05 929.54 1,015.73 1,064.10 14,375.05 13,276.92 14,886.46 15,758.59 679,316 702,117 731,831 749,918
W;=re m<d;
.Dyia: 138.10 162.00 185.01 213.64 1,906.07 1,879.48 2,242.17 2,601.71 207,844 234,393 267,250 295,985
wd.ñl 5.54 6.02 7.05 7.89 37.54 43.09 48.52 54.50 3,675 4,003 4,404 4,726
ldr®ñl 20.67 26.12 29.81 31.85 380.72 421.72 481.80 521.28 3,518 3,764 4,101 4,640
jd◊cuh 93.69 105.03 118.68 128.97 2,506.53 2,426.91 2,734.29 2,956.46 26,682 28,103 30,802 34,069
ù† myka 1.63 1.63 1.63 1.63 –  –  –  –  –  –  –  – 
tl;=j 259.62 300.79 342.19 383.98 4,830.86 4,771.20 5,506.77 6,133.95 241,719 270,263 306,565 339,420
kef.kysr m<d;
.Dyia: 255.73 294.85 330.71 352.63 3,423.73 3,436.67 4,060.40 4,323.80 370,193 392,297 426,889 459,151
wd.ñl 5.52 6.18 6.99 7.64 37.76 42.75 49.05 54.09 2,942 3,168 3,389 3,612
ldr®ñl 124.81 123.13 136.16 141.09 2,036.71 1,805.15 1,998.68 2,085.15 4,960 5,048 5,081 5,155
jd◊cuh 113.34 127.94 147.60 166.58 2,990.57 2,902.05 3,306.38 3,742.47 39,919 41,934 44,594 48,777
ù† myka 4.86 4.86 4.87 4.86 –  –  –  –  –  –  –  – 
tl;=j 504.25 556.95 626.32 672.80 8,488.76 8,186.62 9,414.52 10,205.51 418,014 442,447 479,953 516,695
jhU m<d;
.Dyia: 430.31 476.62 523.35 552.91 5,704.96 5,428.12 6,269.78 6,688.49 621,905 649,175 687,209 710,384
wd.ñl 7.27 7.84 8.69 9.28 46.97 51.65 58.46 63.08 4,604 4,734 4,874 5,013
ldr®ñl 461.47 468.97 503.04 509.87 7,576.76 6,880.41 7,370.92 7,502.63 16,517 17,696 18,149 19,159
jd◊cuh 167.63 184.23 207.32 230.27 4,582.48 4,278.82 4,785.80 5,314.87 77,445 81,520 86,962 94,362
ù† myka 27.37 27.37 27.44 27.37 –  –  –  –  –  –  –  – 
tl;=j 1,094.05 1,165.03 1,269.84 1,329.70 17,911.17 16,639.00 18,484.95 19,569.07 720,471 753,125 797,194 828,918
W;=re ueo m<d;
.Dyia: 202.65 223.43 249.87 262.38 2,309.30 2,229.69 2,615.14 2,762.63 327,480 343,252 372,484 382,469
wd.ñl 4.59 4.38 4.99 5.53 30.01 31.15 35.80 40.02 2,053 2,156 2,243 2,332
ldr®ñl 95.38 100.62 125.84 127.24 1,737.76 1,637.45 2,008.17 2,047.20 6,164 6,378 6,685 6,992
jd◊cuh 99.45 107.48 123.48 132.07 2,631.81 2,442.61 2,798.15 2,998.70 36,970 38,988 41,491 44,381
ù† myka 2.08 2.08 2.09 2.08 –  –  –  –  –  –  –  – 
tl;=j 404.15 437.99 506.27 529.29 6,708.88 6,340.89 7,457.26 7,848.56 372,667 390,774 422,903 436,174
W!j m<d;
.Dyia: 154.48 174.12 188.89 197.10 1,527.02 1,494.43 1,675.68 1,756.52 293,387 308,030 328,683 342,593
wd.ñl 2.62 2.83 3.06 3.09 16.15 17.67 19.24 19.86 2,157 2,290 2,427 2,597
ldr®ñl 52.85 55.03 56.81 61.10 935.98 865.18 887.96 975.38 2,314 2,428 2,673 2,796
jd◊cuh 67.22 68.48 83.01 88.07 1,825.58 1,592.87 1,905.58 2,038.14 27,929 29,265 30,839 33,447
ù† myka 0.97 0.97 0.97 0.97 –  –  –  –  –  –  –  – 
tl;=j 278.13 301.42 332.74 350.32 4,304.73 3,970.15 4,488.46 4,789.89 325,787 342,013 364,622 381,433
inr.uq m<d;
.Dyia: 218.63 239.23 255.61 265.53 2,416.51 2,297.57 2,537.76 2,659.85 365,572 386,306 403,309 417,811
wd.ñl 3.05 3.20 3.50 3.65 19.28 20.45 22.62 23.72 2,254 2,347 2,448 2,554
ldr®ñl 125.66 127.68 134.99 141.16 2,158.58 1,962.66 2,064.35 2,165.59 1,593 1,649 1,715 1,782
jd◊cuh 75.15 82.51 92.67 98.77 2,037.02 1,906.38 2,135.88 2,275.26 36,428 38,347 40,237 42,579
ù† myka 4.37 4.37 4.38 4.37 –  –  –  –  –  –  –  – 
tl;=j 426.85 457.00 491.15 513.47 6,631.40 6,187.06 6,760.61 7,124.41 405,847 428,649 447,709 464,726
,xld ú≥,s ^fm!oa'& iud.ug
  iïfm%aIK f;d. iemhqu 1,352.19 1,446.00 1,553.18 1,594.95 24,980.67 22,295.38 24,496.28 23,776.33 1 1 1 1

uqΩ tl;=j
11,063.11 11,786.28 12,785.29 13,431.46 204,671.63 188,035.77 206,892.04 217,063.85 5,417,532 5,649,132 5,964,194 6,193,130

^w& f ld<U k.rh fkdue;sj' uQ,h : ,xld ú≥,sn, uKav,h


igyk 1 ( ,xld ú≥,s ^fm!oa'& iud.ug iïfm%aIK f;d. iemhqu tl .sKqula f,i .sKqï.; lr we;'
igyk 2 ( ù† myka md˙fNda.sl .sKqï tl .sKqula f,i .sKqï.; lr we;'
ixLHd igyk 6.10

c,h - m<d; wkqj md˙fNda.slhka" m˙fNdackh yd wd∞hu 2014 – 2017

md˙fNda.slhska ixLHdj c,h m%udKh ^>k ógr® ñ,shk& ì,am;aj, i|yka jQ wd∞hu ^re' ñ,shk& tl;= l< wd∞hu ^re' ñ,shk&
m<d; \ jr®Ih
2014 2015 2016 2017 2014 2015 2016 2017 2014 2015 2016 2017 2014 2015 2016 2017

niakdysr .Dyia: 764,500 804,082 857,647 902,050 157.1 166.9 186.5 190.6 6,747.8 7,038.4 8,541.4 8,609.2 6,819.8 7,276.4 8,278.1 8,850.0
rdcH 3,396 3,411 3,549 3,592 22.2 20.3 19.9 19.2 1,547.9 1,406.2 1,384.8 1,367.1 1,672.3 1,484.8 1,415.1 1,352.3
lr®udka; 444 504 509 510 1.8 2.2 2.5 2.6 97.4 113.8 133.8 129.3 117.9 171.4 174.6 141.0
fjk;a 65,308 70,382 75,541 80,776 49.2 52.7 60.0 61.7 3,766.0 4,083.4 4,672.7 4,955.4 3,714.8 4,112.5 4,682.9 4,999.7
tl;=j 833,648 878,379 937,246 986,928 230.3 242.1 268.9 274.1 12,159.2 12,641.7 14,732.7 15,061.0 12,324.8 13,045.1 14,550.8 15,343.0

uOHu .Dyia: 209,155 220,016 231,633 243,079 32.7 34.9 39.1 40.6 1,102.6 1,128.1 1,347.8 1,414.7 1,094.4 1,153.9 1,378.9 1,481.2
rdcH 1,007 1,007 1,031 1,048 1.0 1.1 1.2 1.1 73.9 79.3 84.1 85.0 73.9 82.0 79.2 85.7
lr®udka; 63 58 50 46 … … … … 2.1 1.0 0.5 0.4 2.1 1.0 0.6 0.5
fjk;a 13,992 14,971 16,021 17,183 9.6 9.9 10.7 11.6 417.0 440.0 493.1 543.9 403.6 444.6 475.3 563.2
tl;=j 224,217 236,052 248,735 261,356 43.3 45.9 51.1 53.4 1,595.6 1,648.4 1,925.6 2,044.0 1,574.0 1,681.5 1,934.0 2,130.7

ol=Kq .Dyia: 260,239 275,493 284,404 291,732 43.3 46.1 49.9 50.2 1,520.4 1,549.7 1,769.3 1,805.5 1,455.4 1,570.1 1,789.7 1,845.0
rdcH 1,816 1,932 2,008 2,088 2.9 2.9 3.0 2.9 204.6 206.7 215.7 216.1 214.1 211.4 214.1 225.2
lr®udka; 100 102 102 103 0.3 0.2 0.2 0.2 19.3 14.2 13.7 12.9 12.1 15.1 14.1 14.0
fjk;a 14,179 15,690 16,909 18,101 7.2 7.5 8.6 9.4 510.5 549.0 641.6 710.1 527.8 591.0 747.9 725.3
tl;=j 276,334 293,217 303,423 312,024 53.6 56.7 61.7 62.7 2,254.7 2,319.6 2,640.3 2,744.6 2,209.4 2,387.5 2,765.8 2,809.5

W;=re .Dyia: 10,825 13,291 16,102 19,736 1.6 1.9 2.2 2.6 59.6 68.6 81.5 94.4 61.1 65.7 79.9 90.4
rdcH 210 239 279 316 0.2 0.3 0.3 0.3 15.9 18.7 22.5 25.4 16.6 21.1 20.6 24.9
lr®udka; 5 7 7 7 … … … … 0.6 0.7 0.7 0.8 0.6 0.6 0.7 0.9
fjk;a 1149 1,297 1,429 1,594 0.3 0.3 0.3 0.4 16.5 19.3 21.2 25.5 17.0 19.4 24.3 28.1
tl;=j 12,189 14,834 17,817 21,653 2.0 2.4 2.9 3.3 92.6 107.3 125.9 146.1 95.3 106.9 125.4 144.3

kef.kysr .Dyia: 156,199 177,058 206,976 232,498 20.3 23.2 29.1 32.6 654.7 721.1 978.7 1,078.4 656.9 744.3 930.7 1,204.7
rdcH 1,191 1,319 1,449 1,610 2.4 2.6 2.9 2.9 166.9 179.8 199.8 207.2 182.7 175.7 192.6 205.4
lr®udka; 16 17 18 17 0.2 0.3 0.4 0.2 16.0 17.4 27.1 16.7 15.8 15.9 27.2 17.7
fjk;a 5,943 6,904 8,106 9,299 2.0 2.3 2.6 3.5 142.8 151.9 173.7 231.3 138.2 149.5 162.7 242.0
tl;=j 163,349 185,298 216,552 243,424 24.9 28.3 34.9 39.1 980.5 1,070.3 1,379.4 1,533.6 993.6 1,085.4 1,313.1 1,669.9

(iïnkaê;hs.…)
lr®udka;
63
64

ixLHd igyk 6.10 ^iïnkaOhs&

c,h - m<d; wkqj md˙fNda.slhka" m˙fNdackh yd wd∞hu 2014 – 2017


lr®udka;

md˙fNda.slhska ixLHdj c,h m%udKh ^>k ógr® ñ,shk& ì,am;aj, i|yka jQ wd∞hu ^re' ñ,shk& tl;= l< wd∞hu ^re' ñ,shk&
m<d; \ jr®Ih
2014 2015 2016 2017 2014 2015 2016 2017 2014 2015 2016 2017 2014 2015 2016 2017

jhU .Dyia: 58,075 62,719 66,767 70,600 8.3 8.9 10.3 10.3 274.0 279.3 349.7 343.3 277.2 296.2 354.2 351.9
rdcH 468 506 536 564 0.6 0.6 0.6 0.5 42.4 39.3 40.0 37.4 45.3 37.1 40.2 37.8
lr®udka; 73 76 76 80 0.1 0.1 … 0.1 6.3 4.3 3.7 4.5 6.3 4.4 3.7 4.6
fjk;a 5,414 5,881 6,403 6,792 4.0 4.2 4.5 4.5 172.1 180.0 197.0 208.1 169.0 182.5 197.7 206.2
tl;=j 64,030 69,182 73,782 78,036 13.0 13.6 15.4 15.4 494.8 502.9 590.3 593.3 497.8 520.1 595.7 600.5

W;=re ueo .Dyia: 82,976 91,030 97,558 103,473 13.6 14.8 17.4 18.1 471.9 489.1 630.6 648.8 491.0 517.2 645.7 701.0
rdcH 895 934 904 955 2.7 2.8 2.9 2.9 186.9 197.4 204.2 207.7 216.3 204.2 183.2 203.9
lr®udka; 11 11 6 10 … … … … … … 0.5 0.2 … … 0.1 0.1
fjk;a 8,018 8,693 9,218 9,913 2.9 3.2 3.5 3.5 191.9 209.9 244.4 263.1 186.7 208.6 238.7 271.9
tl;=j 91,900 100,668 107,686 114,351 19.2 20.8 23.8 24.5 850.8 896.4 1,079.8 1,119.9 894.1 930.1 1,067.7 1,177.3

W!j .Dyia: 70,213 75,225 79,638 87,375 9.9 10.5 12.2 12.6 319.1 325.0 403.8 423.4 306.2 337.8 396.7 428.1
rdcH 694 697 732 731 2.1 2.0 2.1 2.1 143.9 139.6 148.3 148.7 154.3 145.4 149.3 149.1
lr®udka; 2 2 2 2 … … … … 2.1 0.7 0.7 0.8 2.5 0.5 0.6 1.0
fjk;a 5,155 5,383 5,901 6,686 2.0 2.1 2.3 2.5 110.7 119.5 134.6 145.2 114.1 129.7 133.6 154.2
tl;=j 76,064 81,307 86,273 94,794 14.0 14.6 16.6 17.1 575.9 584.8 687.4 718.1 577.1 613.5 680.3 732.4

inr.uqj .Dyia: 81,173 85,155 90,528 95,376 12.6 13.6 15.4 15.7 442.6 443.2 555.1 573.0 436.0 450.0 548.3 597.5
rdcH 567 595 588 615 0.9 1.2 1.3 1.3 65.4 76.0 90.9 89.0 65.4 74.4 87.9 85.9
lr®udka; 159 216 299 373 … … 0.1 0.1 2.5 3.0 5.2 5.7 2.5 3.0 4.9 5.7
fjk;a 8,368 8,818 9,542 10,242 2.2 2.4 2.7 2.9 180.7 191.2 223.7 244.3 178.1 191.6 218.0 249.7
tl;=j 90,267 94,784 100,957 106,606 15.8 17.2 19.5 19.9 691.2 713.4 875.0 912.0 682.0 719.0 859.0 938.8

tl;=j .Dyia: 1,693,355 1,804,069 1,931,256 2,045,919 299.4 320.7 362.0 373.3 11,592.7 12,042.3 14,657.8 14,990.9 11,598.2 12,411.8 14,402.3 15,549.9
rdcH 10,244 10,640 11,076 11,519 35.0 33.8 34.1 33.2 2,448.0 2,343.2 2,390.4 2,383.6 2,640.9 2,436.1 2,382.1 2,370.1
lr®udka; 873 993 1,069 1,148 2.4 2.7 3.3 3.1 146.2 155.0 186.0 171.4 159.7 211.8 226.3 185.6
fjk;a 127,526 138,019 149,070 160,586 79.4 84.5 95.3 100.1 5,508.3 5,944.2 6,802.1 7,326.9 5,449.3 6,029.4 6,881.1 7,440.5
tl;=j
1,831,998 1,953,721 2,092,471 2,219,172 416.2 441.7 494.7 509.7 19,695.2 20,484.8 24,036.3 24,872.8 19,848.1 21,089.1 23,891.8 25,546.1

… ie,lsh hq;= fkdfõ' uQ,h : cd;sl c, iïmdok yd c,dmjyk uKav,h


65
lr®udka;

ixLHd igyk 6.11


wdfhdack uKav,fha jHjidhlhka 2008 – 2017

ldr®ñl ldKavh 2008 2009 2010 2011 2012^w& 2013^w& 2014^w& 2015 2016 2017^wd&

fiajd kshqla;sh ^f oieïnr® w. jkúg&

wdydr" mdk jr®. iy ≥ïfld< ksIamd†; 13,227 13,195 13,984 13,436 15,612 15,647 14,135 ,e'fkd' ,e'fkd' ,e'fkd'
fr†ms<s" weÛΩï iy iï ksIamd†; 302,304 307,912 264,456 276,551 292,004 291,986 298,746 ,e'fkd' ,e'fkd' ,e'fkd'
±j iy ±j ksIamd†; 1,338 1,771 3,621 3,861 3,553 3,366 3,310 ,e'fkd' ,e'fkd' ,e'fkd'
lv∞is ksIamd†;" m%ldYkh ls¯u iy
uqøKh ls¯u 1,703 1,730 1,890 2,325 1,938 2,241 2,168 ,e'fkd' ,e'fkd' ,e'fkd'
ridhksl øjH" Lksc f;,a" .,awÛ=re"
rnr® iy ma,diaála ksIamd†; 26,494 23,382 20,659 26,017 26,929 27,734 25,410 ,e'fkd' ,e'fkd' ,e'fkd'
f,day fkdjk Lksc ksIamd†; 6,239 9,082 8,854 9,228 9,354 9,119 9,288 ,e'fkd' ,e'fkd' ,e'fkd'
ilia l< f,day ksIamd†; hka;% iQ;% iy
m%jdyk WmlrK 6,441 6,866 6,853 7,113 8,744 6,619 6,635 ,e'fkd' ,e'fkd' ,e'fkd'
ldr®ñl ksIAmd†;
^wka ;ekl i|yka fkdjQ& 31,348 27,164 27,492 27,930 27,165 29,863 31,408 ,e'fkd' ,e'fkd' ,e'fkd'
fiajd ^lDIs lr®udka;h we;=Ωj& 69,071 86,428 78,275 84,452 91,191 96,895 93,575 ,e'fkd' ,e'fkd' ,e'fkd'

tl;=j 458,165 477,530 426,084 450,913 476,490 483,470 484,675 ,e'fkd' ,e'fkd' ,e'fkd'

o< wmkhk wd∞hu ^ke'ú'i'&" ^re' ñ,shk&

wdydr" mdk jr®. iy ≥ïfld< ksIamd†; 38,136 35,277 30,790 34,234 40,442 43,291 44,871 41,342 47,999 55,643
fr†ms<s" weÛΩï iy iï ksIamd†; 260,179 278,120 298,207 373,463 393,442 460,123 542,877 557,370 608,632 657,314
±j iy ±j ksIamd†; 3,678 2,268 4,926 6,031 6,979 7,065 6,904 6,160 6,228 7,648
lv∞is ksIamd†;" m%ldYkh ls¯u iy
uqøKh ls¯u 3,875 3,586 4,160 5,805 6,506 5,165 7,684 6,968 6,819 9,602
ridhksl øjH" Lksc f;,a" .,awÛ=re"
rnr® iy ma,diaála ksIamd†; 80,953 52,383 74,065 110,426 118,088 124,374 140,818 124,712 138,043 156,679
f,day fkdjk Lksc ksIamd†; 16,195 9,679 13,123 19,379 22,832 26,897 30,638 24,277 22,199 20,493
ilia l< f,day ksIamd†; hka;% iQ;% iy
m%jdyk WmlrK 18,493 13,385 17,482 17,871 17,548 17,561 16,692 14,487 17,296 22,518
ldr®ñl ksIAmd†;
^wka ;ekl i|yka fkdjQ& 39,625 35,089 43,132 45,386 48,988 49,071 56,949 58,179 62,727 76,712
fiajd iy há;, myiqlï 36,537 22,085 30,681 40,953 42,008 40,400 56,205 64,476 73,406 82,941

tl;=j 497,671 451,872 516,566 653,548 696,833 773,947 903,638 897,971 983,349
1,089,550

^w& ixfYdaê; uQ,h : Y%S ,xld wdfhdack uKav,h


^wd& ;djld,sl
,e'fkd' - ,eî fkdue;
66
ñ, iy jegqma

ixLHd igyk 7.1


md˙fNda.sl ñ, or®Yl 2008 – 2017

whs;uh 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

fld<U md˙fNda.slhkaf.a
  ñ, or®Ylh (2002=100)(w)
ishÆu whs;u
199.9 206.8 219.1
m%;sY;l fjki
22.6 3.4 5.9
Wm or®Yl
wdydr yd uoHidr fkdjk mdk jr®. 213.3 219.2 234.2
fr†ms<s iy mdjyka 154.8 165.3 176.6
ksjdi" c,h" ú≥,sh
.Eia iy fjk;a bkaOk 226.8 227.5 235.3
.Dy NdKav" .Dy WmlrK iy
.Dy tall kv;a;=j 154.1 168.0 176.4
fi!LHh 163.2 194.8 227.8
m%jdyk 240.3 238.8 240.7
ikaksfõokh 100.0 107.0 109.4
úfkda∞;aul yd ixialD;sl 128.3 161.8 168.7
wOHdmk 141.0 152.0 171.3
úúO NdKav yd f iajd 156.3 168.5 180.7

fld<U md˙fNda.sl
  ñ, or®Ylh (2006/07=100)(wd)(we)
ishÆu whs;u 129.2 133.6 141.9 151.5 162.9 174.2 179.9 181.5 188.3
m%;sY;l fjki 3.5 6.2 6.7 7.6 6.9 3.3 0.9 3.7
Wm or®Yl
wdydr yd uoHidr fkdjk mdk jr®. 144.0 148.5 158.8 172.7 180.9 195.2 202.5 212.4 221.7
fr†ms<s iy mdjyka 112.5 122.0 130.2 147.6 162.1 170.8 171.4 195.3 207.7
ksjdi" c,h" ú≥,sh
.Eia iy fjk;a bkaOk 114.0 115.1 119.2 124.4 136.4 151.0 152.7 138.2 138.0
.Dy NdKav" .Dy WmlrK iy
.Dy tall kv;a;=j 113.0 122.5 128.0 133.8 142.7 148.5 151.9 164.4 170.7
fi!LHh 150.4 184.7 233.9 240.3 247.5 251.7 273.1 311.4 345.6
m%jdyk 141.7 138.4 139.7 149.6 181.9 190.2 198.9 182.9 187.1
ikaksfõokh 82.6 88.2 90.3 90.3 90.3 90.3 93.9 94.0 100.5
úfkda∞;aul yd ixialD;sl 116.1 122.7 131.8 139.0 144.6 150.4 153.8 161.6 166.9
wOHdmk 110.3 120.7 135.9 140.6 141.2 142.6 143.3 148.1 155.2
úúO NdKav yd f iajd 113.3 122.4 126.3 131.1 136.5 142.2 146.8 154.2 160.8

fld<U md˙fNda.sl
  ñ, or®Ylh (2013=100)(wE)
ishÆu whs;u 105.1 107.4 111.7 119.0
m%;sY;l fjki 2.2 4.0 6.6
Wm or®Yl
wdydr yd uoHidr fkdjk mdk jr®. 104.3 110.0 116.7 127.5
uoHidruh mdk jr®. iy ≥ïfld< 111.1 127.3 153.8 186.0
fr†ms<s iy mdjyka 100.9 111.9 119.2 126.3
ksjdi" c,h" ú≥,sh
.Eia iy fjk;a bkaOk 108.9 110.3 110.1 110.2
.Dy NdKav" .Dy WmlrK iy
.Dy tall kv;a;=j 102.2 107.5 107.8 118.0
fi!LHh 104.1 111.7 126.0 144.2
m%jdyk 101.7 91.1 92.9 96.9
ikaksfõokh 103.5 103.5 110.0 119.8
úfkda∞;aul yd ixialD;sl 101.4 105.3 107.4 109.9
wOHdmk 103.6 107.4 112.8 129.0
wdmk Yd,d iy fydag,a 101.2 104.5 107.2 116.4
úúO NdKav yd f iajd 101.5 103.5 118.5 134.0

^w& 2011 cqks ui isg w;aysgqjk ,°. uQ,hka : ckf,aLk yd ixLHdf,aLk fomdr®;fïka;=j
^wd& mokï jr®Ih (2002=100) fld'md'ñ'o' fY%a◊h 2011 cqks ui isg mokï jr®Ih Y%S ,xld uy nexl=j
(2006/07=100) fld'md'ñ'o' kj fY%a◊h kej; ia:dms; lrk ,°'
^we& 2017 ckjd˙ ui isg w;aysgqjk ,°.
^wE& mokï jr®Ih (2006/07=100) fld'md'ñ'o' fY%a◊h 2017 ckjd˙ ui isg mokï jr®Ih
(2013=100) fld'md'ñ'o' kj fY%a◊h kej; ia:dms; lrk ,°'
67
ñ, iy jegqma

ixLHd igyk 7.2


md˙fNda.sl ñ, or®Yl - cd;sl md˙fNda.sl ñ, or®Ylh 2015 – 2017

whs;uh 2015 2016 2017

cd;sl md˙fNda.sl ñ, or®Ylh (2013=100)


ishÆu whs;u 109.5 113.8 122.6
m%;sY;l fjki 3.8 4.0 7.7
Wm or®Yl
wdydr yd uoHidr fkdjk mdk jr®. 110.7 114.1 127.0
uoHidruh mdk jr®. iy ≥ïfld< 129.8 158.5 175.6
fr†ms<s iy mdjyka 110.5 114.5 118.2
ksjdi" c,h" ú≥,sh .Eia iy fjk;a bkaOk 114.7 114.8 115.8
.Dy NdKav" .Dy WmlrK iy .Dy tall kv;a;=j 108.7 113.1 119.0
fi!LHh 114.8 128.0 140.7
m%jdyk 92.8 97.6 103.3
ikaksfõokh 103.8 110.9 121.2
úfkda∞;aul yd ixialD;sl 106.4 109.4 111.3
wOHdmk 112.3 115.0 119.8
wdmk Yd,d iy fydag,a 104.8 106.7 110.7
úúO NdKav yd f iajd 103.8 114.8 127.4

uQ,h : ckf,aLk yd ixLHdf,aLk fomdr®;fïka;=j

ixLHd igyk 7.3


ksIamdolhdf.a ñ, or®Ylh 2015 – 2017
2013 (4 jk ldr®;=j) = 100

whs;uh 2015 2016 2017^w&

ishÆu whs;u 105.3 107.1 125.3

lDIslr®udka;h 121.8 120.4 162.7


fNda. yd OdkH j.d ls¯u" i;aFj f.dúm< lghq;= 121.8 120.4 162.7

ksIamdokh 100.4 103.7 109.2


wdydr øjH iy îu jr®. ksIamdokh 98.7 107.6 127.7
≥ïfld< wdY%s; ksIamdokh 111.9 136.6 182.4
fr† ksIamdokh 97.4 98.5 106.9
weÛΩï" fr†ms<s ksIamdokh" yd f,dau idhï ls¯u 110.3 113.3 119.4
m%ldYkh" uqøKh iy má.; lrk ,o udOH ksIamdokh 101.2 97.0 95.8
wÛ=re ksIamdokh iy Lksc f;,a øjH yd kHIaál bkaOk ms˙my≥j 76.6 59.8 74.1
ridhksl iy ridhksl øjH ksIamdokh 98.3 96.0 95.7
rnr® iy ma,diaála øjH ksIamdokh 93.1 91.8 91.5
fjk;a f,day fkdjk Lkscuh øjH ksIamdokh 104.0 110.5 109.2
uQ,sl f,day jr®. ksIamdokh 97.6 96.2 101.1
ú≥,s hka;% iQ;% iy WmlrK ^wka ;ekl i|yka fkdjQ& ksIamdokh 104.7 109.1 108.9
fjk;a .ukd.uk WmlrK ksIamdokh 103.7 102.1 105.3
.DyNdKav ksIamdokh" ksIamdokh ^wka ;ekl i|yka fkdjQ& 102.6 105.5 117.6

ú≥,sh iy c,h iemhSu 87.6 84.8 84.9


ú≥,sh 86.3 82.8 83.2
c,h /ials¯u" mú;% ls¯u iy fn∞ye¯u 99.6 103.9 101.3

^w& ;djld,sl uQ,h : ckf,aLk yd ixLHdf,aLk fomdr®;fïka;=j


68
ñ, iy jegqma

ixLHd igyk 7.4

fld<U md˙fNda.slhkaf.a ñ, or®Ylh 1958 – 2007


1952=100
bkaOk yd
jr®Ih ishÆu YSr®I fjki ^]& wdydr fr†ms<s l=,sh úúO
wdf,dalh

1958 105.0 2.1 105.8 87.5 101.0 101.5 113.1


1959 105.2 0.2 104.7 92.1 102.4 101.5 115.3
1960 103.5 -1.6 100.8 95.1 102.7 101.5 117.5
1961 104.8 1.3 99.8 103.9 104.4 101.5 122.8
1962 106.3 1.4 100.9 108.2 105.6 101.5 124.9
1963 108.8 2.4 103.0 118.2 103.0 101.5 126.6
1964 112.2 3.1 106.4 127.2 103.2 101.5 129.3
1965 112.5 0.3 107.3 126.7 100.7 101.5 128.3
1966 112.3 -0.2 109.1 117.3 95.9 101.5 127.3
1967 114.8 2.2 112.7 116.7 96.4 101.5 128.9
1968 121.5 5.8 121.2 120.1 103.2 101.5 133.6
1969 130.5 7.4 127.9 130.8 124.9 108.4 147.1
1970 138.2 5.9 136.6 137.3 136.1 109.8 153.2
1971 141.9 2.7 139.1 145.0 140.8 109.8 159.5
1972 150.9 6.3 147.5 163.5 145.9 109.8 169.5
1973 165.4 9.6 166.2 186.1 164.4 109.8 169.8
1974 185.8 12.3 189.7 204.6 220.9 109.8 178.3
1975 198.3 6.7 204.3 208.2 237.0 109.8 191.9
1976 200.7 1.2 202.1 211.7 265.2 109.8 203.8
1977 203.2 1.2 203.3 223.8 257.5 109.8 208.4
1978 227.8 12.1 237.5 226.2 262.1 109.8 224.8
1979 252.3 10.8 263.3 231.2 328.5 109.8 252.4
1980 318.2 26.1 339.7 239.9 563.9 109.8 293.8
1981 375.4 18.0 399.6 257.8 767.9 109.8 345.7
1982 416.1 10.8 450.4 273.8 816.4 109.8 377.1
1983 474.2 14.0 506.3 291.1 1,087.6 109.8 433.7
1984 553.1 16.6 598.0 307.5 1,282.7 109.8 496.9
1985 561.2 1.5 598.4 324.2 1,332.1 109.8 524.4
1986 606.0 8.0 641.4 374.5 1,347.6 109.8 599.7
1987 652.8 7.7 697.0 400.9 1,358.7 109.8 650.7
1988 744.1 14.0 802.0 419.8 1,535.1 109.8 742.6
1989 830.2 11.6 884.6 490.0 1,718.9 109.8 860.1
1990 1,008.6 21.5 1,090.9 610.2 1,934.2 109.8 1,021.0
1991 1,131.5 12.2 1,220.3 678.4 2,252.2 109.8 1,146.0
1992 1,260.4 11.4 1,366.0 723.6 2,334.3 109.8 1,318.7
1993 1,408.4 11.7 1,519.4 782.7 2,730.0 109.8 1,490.4
1994 1,527.4 8.4 1,654.1 795.7 3,131.6 109.8 1,578.7
1995 1,644.6 7.7 1,768.1 803.9 3,322.4 109.8 1,800.6
1996 1,906.7 15.9 2,107.6 821.8 3,591.6 109.8 1,994.7
1997 2,089.1 9.6 2,336.9 844.0 3,739.8 109.8 2,157.8
1998 2,284.9 9.4 2,592.1 852.3 3,872.8 109.8 2,319.9
1999 2,392.1 4.7 2,695.4 863.3 3,929.7 109.8 2,558.1
2000 2,539.8 6.2 2,815.8 872.9 4,660.9 109.8 2,802.4
2001 2,899.4 14.2 3,244.7 909.6 5,328.9 109.8 3,131.1
2002 3,176.4 9.6 3,589.9 950.5 5,795.8 109.8 3,327.9
2003 3,377.0 6.3 3,798.4 974.4 6,674.6 109.8 3,497.5
2004 3,632.8 7.6 4,096.2 984.0 7,315.3 109.8 3,726.4
2005 4,055.5 11.6 4,590.6 1,026.7 8,303.0 109.8 4,098.4
2006 4,610.8 13.7 5,198.7 1,067.2 10,641.8 109.8 4,482.6
2007 5,416.1 17.5 6,143.3 1,115.7 13,338.6 109.8 4,978.4

igyk ( fuu fY%a◊h 2008 uehs ui isg w;aysgqjk ,o w;r uQ,hka : ckf,aLk yd ixLHdf,aLk fomdr®;fïka;=j
fld'md'ñ'o' (2002=100) fY%a◊h fï fjkqjg Ndú;d fõ'
69
ñ, iy jegqma

ixLHd igyk 7.5

f;dard.;a md˙fNda.sl øjH lsysmhl idudkH is,a,r ñ, .Kka 2008 – 2017


remsh,a

whs;uh 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017^w&

iy,a" ls'.%E'
iïnd ^Wm˙u& 76.19 74.97 75.56 71.82 70.33 71.90 83.83 90.25 95.58 101.58
;eïnQ ^Wm˙u& 64.64 63.24 61.37 60.51 60.09 62.04 75.75 76.73 76.69 90.59
lel=Ω ^Wm˙u& 64.21 61.65 59.41 55.33 56.63 58.33 71.92 74.85 69.60 86.03
Wvrg t<jΩ" ls'.%E'
fndaxÑ 102.53 90.45 114.91 144.69 125.45 130.31 134.03 195.82 183.39 176.78
lerÜ 91.55 90.61 108.24 124.06 121.12 131.03 133.37 182.54 168.30 176.58
îÜrEÜ 87.79 81.79 94.92 103.25 101.88 99.31 104.50 131.40 129.69 125.89
f.dajd 65.52 61.57 76.12 85.24 80.99 87.31 88.57 113.86 115.48 118.60
,Slaia 78.71 79.65 101.09 96.23 110.93 115.73 114.69 166.35 143.24 138.26
my; rg t<jΩ" ls'.%E'
jÜglald 45.14 48.03 52.45 59.84 64.30 63.00 66.70 78.18 84.79 95.77
jïngq 62.99 54.42 65.32 82.20 76.17 76.83 84.75 101.12 100.96 117.35
udΩñ˙ia 127.49 115.61 142.38 164.17 145.18 151.87 161.71 223.61 213.51 229.71
foys 102.60 102.10 131.70 172.20 198.53 232.59 176.66 237.85 372.38 248.27
f ld< t<jΩ
ksú;s (ls'.%E'1& 45.11 46.17 48.52 52.80 55.05 59.47 63.16 75.99 81.41 79.64
uql=Kqjekak (ñáhla& 13.81 15.16 16.00 18.14 19.35 20.71 21.52 24.11 26.35 27.58
lxl=x (ñáhla& 12.92 14.10 14.67 16.79 17.94 19.73 20.60 23.09 25.16 26.30
f.dgqf ld< (ñáhla& 13.43 14.60 15.43 17.87 18.39 19.34 20.17 22.38 25.04 26.39
l;=reuqrex.d (ñáhla& 13.87 14.89 15.10 17.00 18.08 19.83 20.50 22.52 24.87 26.23
w, jr®." ls'.%E'
wr®;dm,a 80.15 89.81 96.12 108.12 110.60 117.42 121.26 125.96 134.74 145.90
u[af∆lald 35.81 35.71 37.25 47.21 49.85 50.44 52.92 56.99 61.62 72.59
n;, 44.24 46.63 51.08 58.34 59.68 64.33 66.75 80.59 82.27 85.23
uia iy ì;a;r" ls'.%E'
yrla uia ^lgq rys;& 330.67 365.14 395.96 415.97 441.15 472.24 497.29 539.55 650.60 747.09
tΩ uia ^lgq iys;& 623.07 694.21 737.39 780.93 897.75 1,056.37 1,139.17 1,245.27 1,432.51 1,655.50
l=l=Ω uia ^idudkH& 302.99 332.38 398.70 383.09 389.88 411.82 420.27 458.79 496.94 498.80
ì;a;r ^µdï& 10.05 10.08 14.45 13.00 11.81 14.56 13.55 14.94 16.19 14.19
uqyq≥ udΩ" ls'.%E'
f;dard 678.75 722.10 728.45 834.87 926.20 1,007.71 1,030.13 1,070.95 1,173.76 1,221.96
mrd 484.64 520.41 541.10 590.58 642.99 675.48 697.23 725.97 770.46 815.75
n,hd 367.34 407.04 426.47 459.32 492.82 509.80 528.05 559.38 601.10 596.02
f l,j,a,d 473.67 519.24 548.30 595.06 650.00 680.70 711.20 753.22 802.07 850.57
fudard 371.95 408.60 434.21 479.71 519.06 556.55 579.23 603.51 645.76 675.38
id,hd 144.34 150.34 156.62 161.25 170.06 182.54 177.25 181.92 195.82 201.18
lrj," ls'.%E'
f;dard 666.60 738.95 772.39 839.36 982.49 1,092.87 1,117.16 1,140.73 1,213.61 1,256.88
fudard 487.41 543.70 594.39 656.48 753.77 834.35 861.14 889.07 941.71 978.26
n,hd 407.84 451.81 486.28 543.61 623.65 662.20 693.03 717.22 747.16 740.10
lÜgd 611.22 688.23 704.76 767.34 862.98 919.32 944.45 971.34 1,040.80 1,078.03
yd,aueiaika 309.84 330.62 316.24 325.07 388.08 578.03 495.14 493.22 573.50 613.53
áka udΩ" ^.%E'425&
áka udΩ ^fv,afï–& 160.51 199.14 193.94 220.42 233.49 240.87 242.87 236.58 224.58 205.78
áka udΩ ^lemagka$la,eisla& 160.51 199.14 196.50 232.88 229.66 232.61 233.99 217.97 190.12 186.56
áka udΩ ^if;di& 154.12 198.16 172.62 198.71 197.51 201.04 193.77 153.25 148.49 146.76
udxY fnda." ls'.%E'
uqx weg 134.00 132.86 205.81 198.10 224.37 271.56 299.73 252.11 228.94 234.31
m˙mamq ^uhsiQr®& 189.99 133.85 164.28 149.25 142.57 153.58 161.37 181.88 183.29 167.56
m˙mamq ^lv,& ^wd& 130.43 124.86 112.54 141.23 143.08 151.57 156.10 171.01 184.51 202.54
lõms ^iqms˙& 124.22 130.38 171.47 203.80 220.78 238.17 217.98 236.06 239.38 272.66
l=Ωnvq" ls'.%E'
úh,s ñ˙ia 214.57 214.79 202.22 275.01 231.48 228.00 230.85 275.76 349.26 259.07
.ïñ˙ia 492.40 482.40 498.00 781.70 1,237.63 1,076.80 1,320.54 1,489.80 1,594.28 1,510.30
ishU,d 119.40 113.80 136.20 242.80 219.35 215.00 228.13 274.19 305.56 349.61
fld;a;u,a,s 313.50 297.70 294.10 282.80 268.42 285.40 369.17 329.38 309.91 290.63
úh,s ly 285.70 342.20 763.10 824.00 672.52 689.93 687.19 671.18 677.69 692.04
iq≥ ΩEKq 100.60 109.60 286.30 226.00 216.59 227.85 201.42 234.92 368.89 396.10
f ia¥ ÆKq ^melÜ 1& 32.89 34.49 33.22 32.72 32.57 33.07 34.58 34.80 55.28 61.13
ñ˙ia l=vq ^.%E'100& 32.14 33.41 35.18 40.49 40.06 40.21 40.61 43.93 49.87 48.80
wuq bÛ=re 265.60 293.90 311.00 290.20 288.32 394.17 526.35 429.88 396.84 702.76
;=kmy" ls'.%E'
r;= ΩEKq 99.37 101.85 99.81 142.25 108.13 171.87 102.46 125.91 123.39 236.50
iQ≥re 478.20 473.90 521.00 562.30 593.62 638.91 642.11 638.42 661.80 684.64
ud≥re 292.30 291.90 310.60 361.70 383.33 388.76 386.79 411.29 434.90 466.84
WΩyd,a 197.90 213.40 230.80 232.20 255.90 273.97 288.28 306.02 321.43 321.93
l=re∫ fmd;= 863.20 906.60 972.70 1,151.10 1,551.40 1,817.27 1,810.70 1,890.27 2,021.74 2,394.81
fmd,a
fmd,a ^uOHu m%udKh&" tlla 28.68 22.03 30.48 36.41 29.61 40.17 40.05 45.30 39.70 61.46
fmd,a f;,a" ñ',S'750 185.70 139.50 173.44 211.75 174.18 197.67 210.77 203.17 209.20 265.28

^iïnkaOhs'''&
70
ñ, iy jegqma

ixLHd igyk 7.5 ^iïnkaOhs&

f;dard.;a md˙fNda.sl øjH lsysmhl idudkH is,a,r ñ, .Kka 2008 – 2017 remsh,a

whs;uh 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017^w&

m,;=re" tlla
wkakdis ^ls'.%E'1& 85.35 87.56 106.51 112.25 114.37 112.51 110.73 121.20 150.04 178.73
flfi,a - flda,sl=Ügq 95.93 101.41 128.36 129.08 129.74 133.64 125.51 145.06 176.87 197.44
flfi,a - ^weUq,a& 45.56 46.25 56.41 55.33 57.73 61.70 57.51 63.90 74.84 99.01
mefmd,a ^ls'.%E'1& 42.21 51.80 51.41 58.46 61.51 63.64 61.38 84.30 83.79 79.66
ls˙ wdydr iy mdk jr®.
†hr ls˙" ñ',S'750 49.90 52.77 54.44 59.14 65.36 69.97 73.12 76.96 81.70 84.98
f;a ^î´mS& ^ls'.%E'1& 592.50 648.20 729.90 789.00 822.45 936.64 1,024.85 1,122.02 1,145.63 1,222.04
fldams l=vq ^ls'.%E'1& 982.50 1,033.10 1,113.60 1,113.00 1,138.66 1,156.55 1,177.64 1,179.13 1,295.63 1,643.99
,laiafm%a ^.%E'400& 268.61 243.39 227.43 249.71 289.11 316.96 379.40 329.76 324.78 324.70
wekalr® ^.%E'400& 274.15 258.60 234.46 256.46 300.37 324.67 379.77 330.27 324.58 324.26
,elagcka ^wr®O& ^.%E'400& 301.26 315.27 316.65 333.49 372.38 402.19 460.73 464.95 464.91 480.71
,elagcka ^fhdoh iys;& ^.%E'400& 274.72 275.21 278.54 299.48 343.60 415.72 439.73 440.01 439.93 458.78
fkiafm%a ^.%E'400& 274.45 257.25 233.00 253.96 296.46 323.59 371.93 330.03 324.85 319.17
ñ,alafïâ ^.%E'397& 122.16 128.66 133.18 145.14 173.71 184.59 188.53 195.42 206.93 214.22
whsial%Sï ^yhs,kaâ&" ,Sgr® 1 143.53 145.53 168.27 177.77 208.87 229.16 238.95 240.31 244.02 249.13
≥ïfld< iy ≥ïfld< ksIamdok" tlla
≥ïfld< - hdmkh 52.70 55.25 55.55 56.15 58.44 62.14 63.86 61.96 66.43 75.53
is.rÜ - ì%iag,a 12.69 13.97 14.88 16.67 18.81 20.45 –  20.01 24.66 34.99
fr†ms<s
ifrdï" tlla 268.76 282.98 302.19 347.69 388.15 414.36 434.48 442.05 448.36 476.09
id˙" tlla 762.35 820.10 875.31 983.65 1,059.61 1,196.00 1,277.28 1,315.66 1,507.25 1,644.90
inka" leghla
ika,hsÜ ^tlla& 26.20 27.05 27.00 28.83 33.95 36.90 39.60 40.00 40.87 43.83
ij˙ka ndr®" ndr® inka ^tlla& 162.88 186.82 180.59 184.05 194.58 209.85 233.25 239.11 242.19 256.80
fldfydU ^tlla& 29.80 32.00 32.22 33.61 36.78 38.71 40.35 41.00 42.64 50.59
is.ak,a o;a fnfy;a-uOHu ^.%E'65& 46.87 52.28 52.84 54.68 59.62 63.13 67.15 70.00 70.00 73.26
bkaOk iy wdf,dalh
N+ñf;,a" ,Sgr® 1 73.29 51.19 51.38 59.65 103.73 107.25 99.82 61.70 54.13 48.97
or" ls'.%E' 50 317.99 314.12 349.78 361.75 401.73 437.01 454.24 452.79 510.97 517.08
.sksfmÜá" tlla 2.90 3.37 3.89 4.07 4.48 4.95 4.98 5.00 5.18 5.62
t,a'mS'.Eia ^is,skavr® - ls'.%E' 13& 1,762.78 1,510.32 1,689.10 1,931.28 2,254.27 2,458.32 2,381.84 1,628.03 1,413.51 1,416.70
neg˙ ^tlla&
neg˙ ^,laImdk& 41.44 42.80 47.27 48.21 49.57 56.27 58.26 66.14 70.88 75.65
neg˙ ^tjfrä& 43.49 45.80 50.54 50.50 51.78 59.47 59.99 61.56 64.24 67.83
bámkaoï ^tlla& 3.66 4.01 4.41 5.03 5.40 5.94 5.72 5.96 6.89 7.57
fíl˙ ksIamdok
mdka ^rd;a;,la& 37.40 37.44 40.16 48.80 55.17 59.46 59.74 53.87 56.64 57.71
OdkHuh ieliqï ^msg;ska .kq ,nk&
wdmam ^tlla& 8.41 9.05 9.47 10.36 11.07 11.56 11.84 11.09 11.60 12.38
b¢ wdmam ^tlla& 2.28 2.35 2.60 2.85 3.02 3.22 3.28 3.23 3.46 3.70
fjk;a OdkHuh ieliqï
;s˙Û= msá ^ls'.%E'1& 73.70 71.40 69.75 83.56 91.07 98.05 98.07 86.29 90.20 89.89
l=rlalka msá ^.%E'400& –  –  60.00 62.04 88.53 126.63 131.49 132.70 136.24 143.85
yd,a msá ^.%E'400& ^we& 39.39 39.39 45.96 45.47 47.61 49.28 49.96 52.20 105.70 120.12
fïo iy f;,a
fidahd f;,a ^gr®ls& ^,Sgr® 1& 443.57 491.82 515.21 524.95 569.75 679.17 674.42 681.33 642.34 611.80
ud.˙ka ^weiag%d& ^.%E'250& 103.01 118.54 121.35 134.41 149.70 168.84 182.96 189.12 193.33 206.66
ngr® ^wekalr®& 217.55 248.57 259.61 300.83 313.20 342.10 459.57 494.99 494.80 501.15
ngr® ^yhs,kaâ& 144.55 152.09 162.30 195.10 242.51 251.04 250.36 272.17 332.68 368.14
iSks
iSks ^iq≥& ^ls'.%E'1& 63.19 78.61 93.79 97.37 100.63 102.37 101.95 86.92 100.14 106.73
weiqrE lEu
mmvï ^melÜ 1& 21.45 22.75 26.73 32.02 35.83 39.99 39.24 41.15 42.44 46.57
cEï ^†jq,a& tï'ã' ^.%E'485& 149.26 164.74 187.60 197.69 220.68 252.06 274.54 296.53 317.37 331.84
cEï ^†jq,a& lsiaÜ ^.%E'454& 152.45 175.98 178.20 187.77 213.80 233.48 253.37 276.70 296.62 322.72
uduhsÜ ^.%E'115& 179.45 200.44 203.77 212.92 237.51 228.24 233.15 256.13 266.93 291.20
rgb¢ ^ls'.%E'1& 160.65 192.47 206.04 215.12 223.98 271.84 315.44 340.60 388.82 437.59
fidahdóÜ ^,xld fidahs& ^.%E'90& 40.18 44.15 45.67 46.39 48.35 54.85 57.85 61.47 62.68 64.82
uOHidr fkdjk mdk jr®.
Tfr®ka– ndr®,s ^ñ',S'400& 27.47 29.36 29.88 31.21 35.11 39.46 44.05 45.01 46.77 49.54
µekagd ^ñ',S'300& 27.52 30.15 30.01 31.31 35.55 40.41 44.05 45.01 46.29 49.30
lyg f;a ^fldamamhla& 9.61 10.23 10.73 11.13 11.85 13.63 14.37 12.56 13.63 14.95

^w& ;djld,sl' uQ,h : Y%S ,xld uy nexl=j


^wd& wdkhksl ly jr®K'
^we& 2016 isg fuu whs;uhkays tallh .%Eï 400 f,i isg ls'.%E' 1 la f,ig fjkia lrk ,°'
71
ñ, iy jegqma

ixLHd igyk 7.6

f;dard.;a wdydr øjH lsysmhl m<d; wkqj is,a,r ñ, .Kka 2016 iy 2017
ls'.%E' 1lg remsh,a
kef.k- W;=re inr- uqΩ
whs;uh niakdysr uOHu ol=Kq W;=re jhU W!j
ysr ueo .uqj †jhsk

2016

wΩ flfi,a 109.05 103.03 94.04 69.48 95.61 88.58 82.59 100.22 89.41 94.52
fndaxÑ 184.12 168.08 195.18 186.95 183.69 197.59 183.86 175.51 165.75 183.39
f.dajd 123.46 104.90 122.86 116.25 115.60 120.05 115.88 98.43 104.63 115.48
lerÜ 166.68 162.31 174.88 170.31 176.10 180.08 177.55 150.47 147.00 168.30
jÜglald 88.90 91.46 99.81 65.78 77.63 78.66 79.77 89.68 76.89 84.79
mf;da, 115.87 94.69 105.80 82.24 97.08 101.91 90.52 98.94 89.32 99.91
jïngq 106.50 103.49 94.44 97.61 109.30 105.24 93.32 102.37 88.36 100.96
;lald,s 124.22 108.05 114.67 117.59 107.39 124.34 115.42 100.92 103.79 115.06
iy,a ^iïnd& 93.00 96.02 104.13 93.45 99.02 87.74 89.95 103.18 97.48 95.58
iy,a ^lel=Ω& 69.51 72.97 61.78 69.22 70.43 73.11 74.33 65.15 71.44 69.60
r;= ΩEKq 127.68 124.87 126.55 106.23 125.26 121.56 122.29 138.51 119.94 123.39
f,dl= ΩEKq 90.04 84.94 84.17 91.18 93.86 92.09 84.19 86.12 86.38 88.14
wr®;dm,a 142.94 136.44 137.08 104.48 135.85 132.56 123.93 140.86 136.15 134.74
úh<s ñ˙ia 352.68 363.52 354.45 331.64 349.95 347.94 342.89 339.97 346.83 349.26
m˙mam^w&
q 181.22 184.16 183.15 175.17 183.31 189.40 181.93 196.45 193.95 184.51
ì;a;r ^µdï& ^tlla& 15.85 16.40 16.28 16.54 16.61 15.50 15.59 17.44 16.23 16.19
fmd,a 42.53 40.97 44.48 31.70 39.04 37.72 37.62 39.05 38.42 39.70
fl,j,a,d 869.50 796.10 867.24 423.75 657.50 782.39 842.66 787.66 731.65 802.07
n,hd 665.04 598.09 685.95 433.90 542.37 580.54 539.31 547.82 578.96 601.10
id,hd 219.71 198.99 202.64 172.90 187.52 193.18 152.13 213.42 188.37 195.82

2017^wd&

wΩ flfi,a 119.44 111.67 99.72 79.23 105.82 97.47 92.68 109.95 99.23 103.29
fndaxÑ 184.47 161.80 185.56 184.17 165.49 183.93 182.08 164.47 156.71 176.78
f.dajd 134.48 102.05 131.21 122.78 113.56 112.42 115.77 105.45 101.10 118.60
lerÜ 183.55 165.09 182.88 184.75 182.45 174.32 187.51 166.53 140.68 176.58
jÜglald 100.55 104.65 109.41 71.39 89.02 85.74 98.05 101.32 89.42 95.77
mf;da, 135.09 107.61 130.64 94.92 105.00 112.84 109.94 114.19 101.39 115.69
jïngq 125.53 119.59 119.28 120.94 113.17 113.28 109.59 115.54 100.26 117.35
;lald,s 153.35 134.73 139.97 141.54 144.08 134.96 140.32 127.02 122.59 140.00
iy,a ^iïnd& 99.55 102.15 104.18 102.09 106.07 98.30 97.62 105.86 102.07 101.58
iy,a ^lel=Ω& 85.83 88.57 81.02 88.37 84.72 89.19 86.72 83.32 86.55 86.03
r;= ΩEKq 251.81 239.24 272.21 196.29 211.90 226.65 231.02 263.12 232.50 236.50
f,dl= ΩEKq 123.19 118.22 113.46 120.08 113.68 122.49 118.85 117.45 128.14 119.02
wr®;dm,a 156.97 146.00 148.99 114.42 147.06 138.94 136.48 151.53 151.64 145.90
úh<s ñ˙ia 258.41 257.56 252.43 255.42 296.46 260.32 249.68 265.29 246.60 259.07
m˙mam^w&
q 190.05 204.47 211.01 206.50 198.70 202.32 191.26 217.46 208.40 202.54
ì;a;r ^µdï& ^tlla& 13.73 14.13 13.97 15.17 14.48 13.76 13.83 15.81 13.84 14.19
fmd,a 63.75 65.67 63.74 52.30 66.29 55.46 58.51 65.83 59.79 61.46
fl,j,a,d 956.10 864.42 871.19 449.26 723.28 793.11 872.34 861.82 795.26 850.57
n,hd 664.86 591.02 645.90 421.99 599.73 571.48 495.62 572.21 607.08 596.02
id,hd 221.99 209.65 208.77 188.46 204.55 187.37 148.32 223.99 195.88 201.18

^w& wdkhksl ly jr®K uQ,h : Y%S ,xld uy nexl=j


^wd& ;djld,sl
72
ñ, iy jegqma

ixLHd igyk 7.7

f;dard.;a NdKav lsysmhl ksIamdok ñ, .Kka 2008 – 2017


remsh,a

NdKavh 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017^w&

ù" ls'.%E' 32.99 34.37 31.55 31.09 31.37 33.22 41.12 41.12 38.58 49.07
Wvrg t<jΩ" ls'.%E'
fndaxÑ 59.41 58.79 69.67 98.28 72.98 77.40 83.01 125.74 117.10 112.18
lerÜ 52.70 55.63 65.42 67.60 68.95 80.39 81.57 119.69 108.78 112.28
îÜrEÜ 50.03 50.49 58.43 60.07 58.09 59.79 61.02 79.52 82.20 75.26
my; rg t<jΩ" ls'.%E'
jÜglald ^r;=& 21.72 24.92 27.30 31.28 33.26 31.85 34.83 39.32 43.76 52.25
jïngq 38.65 36.58 37.61 47.14 43.72 43.39 48.72 56.75 57.90 66.28
udΩñ˙ia 77.01 78.21 95.01 105.10 90.23 96.36 103.58 151.32 138.73 151.16
foys 47.83 63.86 59.24 79.48 95.20 116.87 82.46 112.50 207.48 129.57
w, jr®." ls'.%E'
wr®;dm,a 50.60 67.48 67.56 79.02 76.52 84.29 88.88 93.80 99.78 113.34
u[af∆lald 20.45 22.27 21.53 27.64 28.11 28.91 30.76 33.29 35.75 43.67
n;, 24.57 26.16 29.19 34.02 35.07 36.06 37.74 46.30 47.95 49.65
ì;a;r ^µdï&" tlla 8.68 9.53 12.25 11.09 10.03 12.46 11.77 12.88 14.19 12.47
uqyq≥ udΩ" ls'.%E'
f;dard 420.19 439.74 449.98 545.93 576.01 644.24 653.12 723.43 793.22 811.22
mrd 317.87 323.31 351.59 397.06 434.63 461.19 460.25 504.49 550.80 590.65
n,hd 234.67 258.54 268.19 280.32 307.59 309.61 324.29 357.21 391.65 378.12
fl,j,a,d 283.23 302.32 325.60 349.66 412.90 432.85 453.41 478.90 498.73 535.85
fudard 246.83 258.88 269.75 316.23 368.11 380.00 392.24 425.64 477.22 509.09
id,hd 69.53 73.90 78.84 86.18 95.06 105.59 106.39 104.61 108.22 114.88
lrj," ls'.%E'
f;dard 553.47 551.67 518.86 620.08 656.36 649.58 728.71 713.94 829.77 852.67
fudard 317.74 355.98 367.29 484.82 546.90 574.06 605.48 587.08 675.51 667.78
n,hd 308.58 342.88 358.86 434.15 521.88 530.56 532.47 537.25 567.16 553.04
lÜgd 488.86 493.33 514.05 610.16 676.04 657.36 649.95 673.45 724.25 780.91
yd,aueiaika 249.15 261.90 244.17 264.78 310.92 509.71 454.87 397.16 446.72 502.07
udxY fnda." ls'.%E.
uqx weg 96.53 106.06 154.68 157.88 169.99 199.71 225.81 197.38 182.81 183.23
lõms ^tï'whs' 35& ^iq≥& 85.41 99.15 121.26 145.81 156.31 165.68 145.94 161.71 162.21 177.87
bo,a b˙Û= 50.61 64.08 66.90 73.67 85.76 120.00 130.19 137.86 138.13 139.77
l=Ωnvq" ls'.%E.
úh<s ñ˙ia 178.81 183.97 171.48 216.89 180.49 183.47 188.51 217.68 264.25 210.62
.ïñ˙ia 322.56 305.33 329.44 607.81 848.93 749.72 987.07 1,072.10 1,177.48 931.54
ly ^úh<s& 120.30 136.70 299.72 344.56 249.10 274.58 308.75 227.89 262.40 304.06
l=Ωnvq" ls'.%E'
r;= ΩEKq 58.62 60.74 64.11 87.97 64.14 108.94 66.55 75.66 74.29 136.14
lrdnqkeá 465.79 457.26 504.23 1203.42 1,184.32 1,181.60 1,361.98 1,052.26 1,041.66 990.03
lrouqx.= 1,342.59 1,753.85 3,038.98 2,706.62 1,697.18 1,978.62 1,808.33 1,544.86 1,569.59 2,044.35
l=re∫ fmd;= 614.20 581.41 666.73 824.66 954.16 1,006.07 1,060.19 1,132.31 1,345.09 1,598.12
fmd,a
fmd,a" tlla 22.99 18.43 23.82 28.73 22.79 31.14 31.22 34.66 29.19 47.33
fldmamrd" ls'.%E'250 23,201.22 19,835.54 26,472.00 31,555.86 26,215.38 33,064.98 34,682.00 33,912.33 32,511.68 42,567.42
fmd,algq wÛ=re" ls'.%E'50 1,090.41 1,222.62 1,386.10 1,887.85 1,915.84 2,133.45 2,369.95 2,254.63 2,250.67 2,356.41
m,;=re" ls'.%E' 50
wkakdis 2,118.27 2,164.39 2,681.14 2,989.39 3,031.14 2,735.75 2,723.10 2,868.93 3,354.61 4,382.65
flfi,a - flda,sl=Ügq 2,745.85 3,152.49 3,627.08 3,751.90 3,750.80 4,014.56 3,747.69 4,196.37 5,139.15 5,766.30
flfi,a - weUq,a 1,202.64 1,408.59 1,550.12 1,485.01 1,535.76 1,700.80 1,567.22 1,696.99 1,975.24 2,636.28
nq,;a iy mqjla 1,000
nq,;a 717.16 723.89 810.30 951.81 838.08 857.22 923.41 1,214.12 1,792.10 1,192.29
mqjla ^moï l<& 1,134.53 1,016.98 1,320.27 1,606.06 1,301.06 1,373.92 1,715.34 2,399.38 2,435.48 1,913.21
yl=re iy me◊
fmd,a yl=re" ls'.%E' 145.71 150.51 144.46 188.04 203.40 229.51 211.61 208.62 238.46 219.35
fmd,a me◊" ñ',S'750 142.73 177.12 201.09 201.06 254.58 271.16 278.15 289.51 307.06 318.00
fldams weg" ls'.%E' 225.33 212.03 218.22 237.16 248.55 223.33 224.52 241.14 332.69 410.10
fldfldajd" ls'.%E' 133.87 185.22 258.23 317.33 283.59 193.72 236.22 248.36 301.06 300.76
f;a fld<" ls'.%E' 95.72 80.90 55.23 54.40 55.47 61.42 69.12 63.69 64.93 88.94
f.dvke.s,s øjH
.fvd,a" 1"000 4,921.60 5,319.82 5,693.01 6,504.33 10,317.25 11,423.24 11,436.49 12,229.93 14,054.92 15,010.47
je,s" lshqí 3,632.82 3,681.88 3,630.87 4,271.69 4,714.20 4,999.73 4,946.45 5,111.19 5,967.74 7,788.08
.,a 3$4" lshqí 4,932.82 5,248.48 5,195.31 5,541.74 6,243.18 6,577.43 6,501.87 6,387.03 6,643.85 6,903.74

^w& ;djld,sl uQ,h : Y%S ,xld uy nexl=j


73
ñ, iy jegqma

ixLHd igyk 7.8

f;dard.;a wdydr øjH lsysmhl m<d; wkqj ksIamdok ñ, .Kka 2016 iy 2017
ls'.%E' 1lg remsh,a
kef.k- W;=re inr- uqΩ
whs;uh niakdysr uOHu ol=Kq W;=re jhU W!j
ysr ueo .uqj †jhsk

2016

wΩ flfi,a 52.03 61.98 45.68 40.82 50.14 45.38 45.76 53.96 47.91 47.97
jÜglald – 51.75 74.07 37.90 42.38 37.90 41.16 42.89 49.23 43.76
mf;da, 67.64 60.22 61.22 51.85 55.94 58.64 45.59 50.91 56.67 55.47
jïngq 64.04 60.31 55.38 64.21 65.26 57.22 48.51 56.30 46.47 57.90
fndaxÑ – 116.16 – 125.00 – – 115.00 110.37 132.92 117.10
f.dajd – 57.63 – 70.10 – 43.40 40.00 62.42 – 59.81
lerÜ – 106.61 – 155.28 – – – 102.87 98.96 108.78
;lald,s – 60.55 – 74.63 60.14 66.17 49.15 59.36 83.75 63.70
úh<s ñ˙ia – 284.25 – 278.16 248.13 265.50 233.52 – – 264.25
wr®;dm,a – 104.77 – 78.33 – – – 103.57 – 99.78
r;= ΩEKq – 84.42 – 72.51 81.20 69.02 81.25 – – 74.29
f,dl= ΩEKq – 72.80 – 71.63 – – 61.00 – – 70.60
ì;a;r ^µdï& ^100 la&
1,438.64 1,433.93 1,434.08 1,421.13 1,447.85 1,376.40 1,228.03 1,501.24 1,452.72 1,418.73
mrõ 658.58 – 551.07 463.27 616.80 436.81 – – – 550.80
n,hd 443.47 – 378.85 278.42 433.10 304.17 – – – 391.65
fl,j,a,d 626.21 – 472.68 254.44 483.22 455.27 – – – 498.73
id,hd 92.67 – 134.78 101.04 119.93 105.59 – – – 108.22

2017^w&

wΩ flfi,a 61.81 71.04 47.96 47.64 55.83 49.33 53.06 58.10 54.92 53.98
jÜglald 85.00 63.97 77.97 41.01 46.64 44.60 53.67 54.44 63.83 52.25
mf;da, 79.07 71.42 84.74 57.19 58.61 68.05 56.37 61.67 80.71 66.11
jïngq 67.11 76.22 65.65 77.55 65.82 60.21 56.37 64.81 61.50 66.28
fndaxÑ – 107.20 – 117.00 – – 80.00 107.83 136.67 112.18
f.dajd – 60.28 – 56.76 – 31.10 32.31 62.85 – 55.52
lerÜ – 113.26 – 119.29 – – – 113.30 101.05 112.28
;lald,s – 84.74 – 100.63 – 74.64 62.14 79.92 124.74 83.22
úh<s ñ˙ia – – – 217.13 194.00 208.46 202.38 – – 210.62
wr®;dm,a – 115.93 – 85.17 – – – 116.47 – 113.34
r;= ΩEKq – 109.20 – 134.34 147.31 152.15 158.75 – – 136.14
f,dl= ΩEKq – 74.00 – 101.20 – – 55.71 – – 94.30
ì;a;r ^µdï& ^100 la&
1,247.87 1,257.96 1,225.20 1,306.99 1,268.58 1,205.73 1,147.28 1,303.97 1,229.75 1,246.99
mrõ 727.57 – 547.21 490.13 716.23 463.85 – – – 590.65
n,hd 423.18 – 329.55 300.00 467.54 302.39 – – – 378.12
fl,j,a,d 680.34 – 464.34 332.00 552.34 494.35 – – – 535.85
id,hd 108.65 – 119.38 118.64 131.69 94.44 – – – 114.88

^w& ;djld,sl uQ,h : Y%S ,xld uy nexl=j


74
ñ, iy jegqma

ixLHd igyk 7.9

f;dard.;a †ia;%slal lsysmhl f;dard.;a wdydr øjHj, is,a,r ñ, .Kka 2016


ls'.%E' 1lg remsh,a

whs;uh †ia;s%lalh ck' fmn' udr®' wfm%a' uehs cqks cQ,s wf.da' iema' Tla' fkdje' foie' idudkHh.

iïnd iy,a fld<U 96.92 98.43 95.74 93.88 93.61 94.47 95.08 91.16 91.98 91.53 92.83 96.00 94.30
uykqjr 93.60 93.40 93.00 91.60 93.10 93.95 93.50 91.95 92.15 93.63 93.89 94.31 93.14
ud;r 106.29 110.71 106.88 107.50 103.75 98.83 98.63 101.86 99.38 102.31 99.88 107.44 103.68
wkqrdOmqr 94.00 90.00 88.54 89.25 88.86 91.18 89.83 89.58 89.00 91.44 92.05 95.11 90.73

lel=Ω iy,a fld<U 72.83 69.33 66.03 65.53 66.89 67.34 66.30 67.97 68.05 73.13 77.25 83.84 70.28
uykqjr 74.25 68.95 68.80 72.20 72.30 70.70 69.30 70.60 69.75 71.13 76.33 83.50 72.11
ud;r 62.29 57.79 55.19 55.00 57.31 56.00 55.63 59.71 60.00 65.00 69.44 80.78 61.54
wkqrdOmqr 76.50 71.46 71.88 70.95 73.00 74.30 73.06 71.75 71.35 73.33 76.05 81.14 73.71

fndaxÑ fld<U 195.83 142.50 135.37 161.85 226.94 224.12 180.53 147.19 147.00 182.75 217.40 180.94 178.04
uykqjr 200.00 139.00 130.50 152.25 207.50 205.00 172.00 140.00 144.00 156.25 168.89 167.50 165.33
ud;r 224.29 142.14 136.88 170.63 228.75 218.33 190.00 175.00 163.57 210.00 237.50 187.78 190.38
wkqrdOmqr 206.67 155.42 136.04 166.25 225.45 228.18 203.18 176.25 188.00 189.38 177.50 195.00 186.88

f.dajd fld<U 148.89 119.50 105.00 109.15 148.61 175.59 144.21 112.81 97.75 93.30 83.15 84.33 118.03
uykqjr 146.50 99.75 98.75 101.50 127.25 162.00 136.00 88.25 82.00 81.88 80.56 86.88 108.65
ud;r 149.29 113.57 103.13 112.50 143.75 168.33 143.75 125.00 109.29 98.75 92.50 82.22 118.52
wkqrdOmqr 145.83 109.58 91.67 102.50 141.82 170.00 153.18 122.08 103.50 100.00 81.00 68.18 116.65

jïngq fld<U 134.72 98.85 105.00 100.00 145.28 144.12 107.47 89.69 86.75 92.75 92.40 81.88 106.23
uykqjr 141.00 94.25 99.00 96.00 126.25 145.50 99.25 79.75 85.00 93.13 81.11 72.50 101.87
ud;r 121.43 87.86 85.00 81.25 111.88 137.50 81.25 81.43 78.57 85.00 80.63 70.00 90.55
wkqrdOmqr 130.00 95.00 102.92 86.00 120.00 136.36 91.82 85.21 78.00 78.75 71.50 67.27 96.25

jÜglald fld<U 84.41 108.68 80.26 73.75 91.67 116.47 141.84 99.67 83.95 71.75 80.00 82.81 92.58
uykqjr 95.75 95.25 76.00 75.00 89.50 116.75 124.75 80.75 77.25 76.25 80.00 90.00 90.09
ud;r 88.57 120.00 98.13 92.50 86.25 115.00 132.50 97.14 88.33 95.00 86.25 94.44 99.28
wkqrdOmqr 90.08 96.25 74.58 66.00 73.64 106.82 135.00 84.38 67.25 68.13 70.50 74.32 84.72

r;= ΩEKq fld<U 127.78 103.89 101.39 113.33 158.89 155.00 145.50 111.00 115.00 124.00 143.21 126.88 126.59
uykqjr 158.13 111.11 97.78 119.44 140.56 146.67 149.44 103.00 111.25 124.06 121.11 131.07 125.40
ud;r 125.00 90.00 86.67 100.67 119.00 140.00 140.00 105.00 120.00 119.17 125.00 118.33 114.97
wkqrdOmqr 138.13 114.50 99.75 116.67 130.45 164.50 149.50 97.25 113.33 131.11 128.00 123.00 125.47

î ΩEKq^w& fld<U 87.76 64.79 80.55 92.72 91.42 86.00 85.38 89.84 88.88 87.26 96.99 97.09 87.50
uykqjr 73.09 61.13 70.31 78.59 80.59 83.69 85.38 78.63 86.32 87.17 87.64 92.89 80.90
ud;r 68.36 54.64 76.07 76.88 79.69 73.75 77.19 78.00 87.84 80.59 87.21 94.75 80.57
wkqrdOmqr 73.54 75.63 82.40 85.01 84.64 80.56 79.89 86.19 88.58 81.40 86.71 101.13 83.60

wr®;dm,a fld<U 135.00 131.54 120.63 135.50 152.19 165.00 163.17 155.00 133.53 132.63 153.89 173.46 145.61
uykqjr 133.25 125.00 119.00 128.00 139.00 150.00 171.30 150.75 128.00 130.63 144.44 150.31 139.05
ud;r 115.00 103.00 100.75 116.56 129.06 160.00 171.25 155.00 134.38 124.06 137.50 143.89 134.31
wkqrdOmqr 100.00 91.39 115.00 120.31 130.75 147.14 144.44 136.39 129.44 125.63 132.50 135.00 125.42

úh<s ñ˙ia fld<U 341.67 348.29 350.00 356.58 366.11 367.06 370.25 359.33 365.88 360.75 345.25 322.97 354.88
uykqjr 354.50 357.00 365.25 366.50 366.25 364.75 364.44 365.50 350.00 358.75 347.78 319.38 357.30
ud;r 346.79 350.71 359.06 357.50 358.75 364.17 362.19 362.50 343.44 357.81 350.00 344.44 354.51
wkqrdOmqr 333.75 340.42 347.71 352.75 345.00 351.14 351.88 349.58 350.00 347.22 343.25 300.59 342.64

f l,j,a,d fld<U 819.17 816.39 806.84 873.75 862.33 873.75 877.50 861.67 858.50 855.50 835.00 772.31 843.87
uykqjr 779.00 755.50 804.50 745.63 760.50 892.22 800.56 822.50 797.00 721.43 725.56 699.29 778.58
ud;r 852.00 836.00 860.83 915.83 969.00 905.00 922.50 917.00 897.50 853.33 877.50 911.43 893.06
wkqrdOmqr 837.50 795.83 817.27 854.44 880.00 925.00 881.82 892.73 885.00 853.75 908.00 841.82 862.96

yqre,a,d fld<U 376.56 385.31 402.00 430.56 429.29 454.29 436.25 393.75 415.59 378.53 377.89 393.57 405.51
uykqjr 389.00 385.00 382.78 412.78 419.50 393.33 404.29 383.89 399.38 424.29 386.25 408.75 398.77
ud;r 408.33 360.00 448.00 435.00 495.00 380.00 380.00 416.67 435.00 444.00 399.00 417.50 425.83
wkqrdOmqr 364.00 378.13 387.50 385.63 396.67 418.57 381.00 371.11 358.50 368.00 353.89 344.38 374.90

ì;a;r ^µdï& fld<U 16.28 16.05 16.50 17.15 14.97 14.60 16.63 17.53 16.18 13.81 14.34 14.72 15.76
  ^tlla& uykqjr 16.48 16.31 16.78 18.03 14.98 14.65 16.55 18.25 16.58 13.50 14.03 14.81 15.99
ud;r 16.50 16.86 17.31 18.38 14.75 14.67 16.56 19.29 17.06 15.13 14.63 14.89 16.32
wkqrdOmqr 15.06 15.18 15.98 16.53 14.46 14.38 16.19 17.42 16.39 14.18 13.65 14.68 15.39

fmd,a fld<U 45.72 45.05 43.86 43.90 43.53 42.68 39.53 39.56 38.10 41.18 44.10 50.31 43.00
  ^f.ähla& uykqjr 45.00 44.00 42.75 42.50 43.61 42.75 41.85 39.15 36.67 38.13 41.67 43.31 41.82
ud;r 49.58 49.29 49.38 49.56 47.75 50.00 46.29 45.00 41.36 43.00 46.63 57.22 48.01
wkqrdOmqr 43.38 40.67 39.42 39.65 38.82 34.75 33.75 31.88 30.85 32.31 34.85 36.86 36.62

^w& foaYSh iy wdkhksl idudkHh uQ,h : Y%S ,xld uy nexl=j


75
ñ, iy jegqma

ixLHd igyk 7.10

f;dard.;a †ia;%slal lsysmhl f;dard.;a wdydr øjHj, is,a,r ñ, .Kka 2017(w)


ls'.%E' 1lg remsh,a

whs;uh †ia;s%lalh ck' fmn' udr®' wfm%a' uehs cqks cQ,s wf.da' iema' Tla' fkdje' foie' idudkHh.

iïnd iy,a fld<U 97.06 96.21 93.74 95.87 96.50 97.97 97.39 98.44 102.14 105.13 106.46 108.53 99.49
uykqjr 99.05 90.78 88.94 91.25 94.00 98.00 98.61 99.20 102.69 104.17 103.67 108.19 98.24
ud;r 108.75 106.43 105.00 98.57 102.71 104.13 101.94 105.50 104.44 105.88 103.50 105.44 104.41
wkqrdOmqr 97.44 90.17 91.80 90.88 93.32 96.75 98.50 98.04 101.59 104.45 106.88 107.55 98.25

lel=Ω iy,a fld<U 89.31 87.35 81.22 82.77 84.40 85.62 85.32 85.18 87.39 87.60 86.43 88.70 85.96
uykqjr 91.30 89.75 79.38 81.75 85.44 89.60 89.78 90.20 91.19 92.11 92.44 94.25 89.05
ud;r 89.19 79.79 77.88 76.69 77.43 82.63 78.69 79.88 81.25 82.63 82.38 82.31 80.94
wkqrdOmqr 87.22 79.75 79.00 78.54 80.55 84.38 86.96 87.79 89.73 91.45 93.13 92.59 86.12

fndaxÑ fld<U 111.88 175.86 167.35 228.07 220.27 193.89 161.33 165.28 175.83 180.75 190.00 283.75 187.09
uykqjr 92.75 147.50 158.89 162.50 156.11 173.50 155.56 145.25 158.44 150.83 163.06 246.11 158.58
ud;r 113.75 170.71 169.38 211.88 179.17 183.13 171.25 185.00 197.50 168.75 183.75 315.63 187.85
wkqrdOmqr 130.00 180.00 165.25 192.50 198.18 222.08 180.00 197.50 195.45 189.00 172.08 244.09 189.68

f.dajd fld<U 77.81 73.33 75.82 138.00 179.00 158.06 157.00 114.44 123.61 151.25 158.33 169.38 129.94
uykqjr 53.75 52.78 62.78 92.19 127.78 150.50 124.44 89.00 96.25 110.83 129.44 143.33 102.78
ud;r 74.38 76.25 75.00 120.00 128.33 168.75 141.25 124.38 117.50 140.00 163.13 146.88 122.87
wkqrdOmqr 50.00 49.50 72.25 124.58 150.91 172.50 140.83 97.92 94.55 146.00 157.08 151.82 119.27

jïngq fld<U 85.63 95.00 75.29 104.00 136.73 136.94 140.00 138.89 147.65 162.19 167.67 187.50 130.90
uykqjr 74.00 77.22 73.33 90.94 125.56 161.50 135.00 122.00 125.63 129.44 151.67 173.89 120.21
ud;r 62.50 71.88 62.50 88.75 111.43 131.25 109.38 107.50 123.75 154.38 153.75 187.86 112.98
wkqrdOmqr 64.00 74.50 55.25 81.04 105.23 135.00 121.88 110.42 124.55 138.00 175.00 167.27 113.86

jÜglald fld<U 91.06 95.11 100.00 108.00 102.67 128.24 135.67 92.22 81.76 88.75 95.67 94.06 100.79
uykqjr 83.50 90.31 87.50 92.19 93.89 133.75 129.72 90.00 100.31 89.17 100.00 106.39 99.95
ud;r 85.00 95.00 101.25 107.50 97.14 120.00 141.25 106.25 105.00 101.25 110.63 108.75 106.68
wkqrdOmqr 76.25 86.67 95.00 101.67 105.00 117.08 131.25 88.33 67.50 103.25 112.08 106.36 99.98

r;= ΩEKq fld<U 165.00 148.50 147.27 199.67 285.00 293.89 252.86 220.00 280.83 293.75 364.38 463.75 254.22
uykqjr 122.81 133.75 130.56 197.81 255.63 348.06 290.83 195.25 288.13 334.44 347.38 388.75 252.56
ud;r 120.00 117.50 140.00 163.75 260.00 310.00 202.50 185.83 215.00 330.00 388.33 432.50 236.44
wkqrdOmqr 128.33 125.00 131.94 159.17 201.50 281.50 260.00 198.33 284.55 347.00 362.00 352.14 236.76

î ΩEKq^wd& fld<U 97.31 98.13 99.81 101.73 99.43 101.02 108.81 129.40 135.19 141.82 160.98 161.74 119.12
uykqjr 93.43 94.81 87.22 89.93 84.92 88.86 96.00 124.28 129.42 128.22 140.75 153.65 112.82
ud;r 84.38 88.13 84.06 87.81 85.71 89.38 86.25 126.25 119.69 126.43 151.19 154.53 114.23
wkqrdOmqr 93.76 93.25 101.43 98.23 98.64 96.65 107.00 122.13 132.31 130.03 154.59 150.95 117.75

wr®;dm,a fld<U 155.83 151.67 138.00 171.67 173.18 166.43 171.54 169.69 160.00 148.93 143.08 156.43 158.49
uykqjr 149.35 149.67 129.67 151.44 154.50 157.75 156.94 163.25 152.94 140.56 126.11 131.67 147.16
ud;r 140.71 143.57 134.06 157.50 162.14 154.38 158.57 164.17 152.50 140.00 134.38 134.29 147.67
wkqrdOmqr 121.43 122.50 126.88 132.05 144.00 147.22 147.50 144.69 147.75 139.17 136.00 135.71 137.52

úh<s ñ˙ia fld<U 301.72 282.06 287.17 267.00 259.33 261.11 263.14 249.41 263.24 270.36 257.67 260.33 268.51
uykqjr 288.50 271.11 258.33 221.88 225.00 216.00 216.94 222.25 234.38 236.67 236.67 251.25 240.09
ud;r 340.63 282.50 275.63 226.88 230.00 225.63 215.63 220.00 226.88 233.13 231.25 235.63 245.47
wkqrdOmqr 316.11 278.25 270.00 251.67 235.00 231.46 228.75 233.13 233.18 240.65 247.92 245.45 249.08

f l,j,a,d fld<U 856.33 865.33 853.24 918.67 989.33 990.28 985.67 1,039.12 1,009.71 940.63 904.67 993.57 946.67
uykqjr 803.00 784.44 815.00 873.13 810.56 841.88 920.71 930.56 842.14 863.75 768.33 883.13 842.03
ud;r 933.33 905.00 885.83 903.33 927.50 970.00 860.83 920.00 875.00 880.00 830.00 942.50 903.53
wkqrdOmqr 868.75 820.00 923.33 865.83 870.56 1,015.50 940.83 908.33 873.64 898.33 827.50 929.09 895.60

yqre,a,d fld<U 437.00 430.00 434.71 459.33 453.33 482.65 415.71 427.35 427.78 393.33 385.77 415.00 430.98
uykqjr 425.56 428.21 435.00 441.88 428.13 497.50 462.22 433.00 400.63 435.63 418.06 421.25 435.60
ud;r 460.00 490.00 360.00 485.00 546.67 496.67 463.33 456.00 417.00 415.00 416.00 408.00 449.78
wkqrdOmqr 365.56 406.67 347.00 394.17 416.25 398.50 380.45 358.18 365.00 336.11 340.91 368.00 372.22

ì;a;r ^µdï& fld<U 13.94 14.66 14.59 14.39 12.37 13.17 14.31 13.25 13.25 12.47 14.22 14.06 13.71
  ^tlla& uykqjr 14.35 14.44 14.64 14.25 13.03 13.78 14.39 13.58 13.88 12.92 14.39 14.17 13.98
ud;r 14.63 14.71 14.31 15.44 13.79 13.00 14.38 14.00 13.75 12.25 13.50 14.00 13.97
wkqrdOmqr 14.65 14.14 14.41 14.33 13.62 13.03 13.38 13.07 13.19 12.35 13.42 14.27 13.63

fmd,a fld<U 55.13 59.50 61.00 64.50 64.00 61.03 56.93 59.68 66.92 77.50 81.83 79.64 65.40
  ^f.ähla& uykqjr 49.75 56.94 62.44 66.88 66.50 62.00 61.39 58.75 64.06 72.50 81.39 80.56 65.03
ud;r 56.88 64.06 70.63 66.81 67.00 62.50 60.36 59.69 66.06 75.94 80.71 87.50 67.72
wkqrdOmqr 42.00 49.75 49.65 58.13 53.18 53.54 50.63 52.42 63.18 70.83 76.88 74.90 57.86

^w& ;djld,sl uQ,h : Y%S ,xld uy nexl=j


^wd& foaYSh yd wdkhksl idudkHh
76
ñ, iy jegqma

ixLHd igyk 7.11


kdñl jegqma m%udK or®Yl 1965 – 2017
1978 foieïnr® = 100

mämd,l iNdj, fiajlhska rcfha fiajlhska

jr®Ih lDIslr®udka;fha lr®udka; yd fiajd wxYfha úOdhl uOHu rcfha


ishΩ iqΩ
kshq;= jd◊c lghq;=j, kshq;= fkdjk rcfha mdi,a
fiajlhska fiajlhska
fiajlhska kshq;= fiajlhska fiajlhska ks,Od¯ka fiajlhska .=rejreka

1965 24.2 34.7 – 25.3 52.2 42.2 46.0 57.6


1966 24.2 34.5 – 25.3 52.2 42.2 46.0 57.6
1967 25.1 36.3 – 26.2 53.5 44.1 47.7 58.6
1968 29.0 42.3 – 30.2 59.7 52.8 55.4 63.6
1969 29.0 42.3 – 30.2 61.6 54.4 57.2 65.0
1970 29.3 43.4 – 30.6 67.0 59.2 62.2 69.2
1971 29.6 46.1 – 31.1 67.0 59.2 62.2 69.2
1972 31.0 47.5 – 33.6 67.1 59.4 62.4 69.2
1973 35.1 52.2 – 36.4 69.5 62.9 65.4 70.6
1974 43.9 62.0 – 45.5 77.4 71.4 73.7 78.0
1975 50.4 72.0 – 52.4 84.2 79.8 81.5 84.3
1976 51.5 73.9 – 53.6 88.2 84.9 86.2 89.1
1977 64.8 79.5 – 66.2 89.2 86.2 87.3 90.6
1978 94.2 98.8 – 94.7 100.0 100.0 100.0 100.0
1979 123.1 111.3 113.9 119.6 115.6 118.7 117.2 112.3
1980 153.6 138.8 130.5 147.3 126.0 132.0 129.1 120.1
1981 153.9 151.0 146.4 152.2 140.9 151.1 146.1 133.1
1982 181.2 161.0 169.7 175.8 180.6 194.7 187.8 166.4
1983 198.7 163.1 177.8 188.8 204.6 226.2 215.7 188.1
1984 250.3 183.3 190.7 228.8 231.4 260.9 246.6 211.4
1985 273.5 203.9 190.7 247.9 264.4 303.2 284.3 247.3
1986 288.1 224.3 190.7 261.3 276.6 317.2 297.4 247.3
1987 302.3 256.3 196.6 277.7 276.6 317.2 297.4 247.3
1988 378.4 271.7 229.5 335.8 364.0 414.1 390.0 331.5
1989 435.9 334.9 245.9 388.1 396.0 444.6 421.8 367.8
1990 517.2 379.5 267.8 453.5 439.6 513.5 476.8 404.5
1991 577.7 459.6 336.5 518.8 488.2 582.3 534.6 444.8
1992 664.1 510.8 365.9 590.0 507.2 609.9 557.6 461.8
1993 803.7 528.7 365.9 685.8 622.1 728.3 675.5 567.1
1994 821.5 555.8 431.4 712.4 692.7 772.3 735.5 595.6
1995 830.9 651.6 456.7 740.3 749.4 828.1 792.5 760.5
1996 907.9 682.8 559.7 801.7 757.1 878.7 818.2 760.5
1997 971.8 710.8 487.2 849.1 842.9 966.7 906.5 778.5
1998 1,097.7 807.7 506.4 953.3 959.6 1,029.1 1,001.4 805.5
1999 1,116.0 829.2 559.7 977.6 959.6 1,029.1 1,001.4 805.5
2000 1,142.7 857.2 559.7 1,000.4 1,031.3 1,125.8 1,084.7 865.1
2001 1,176.4 919.7 657.6 1,049.3 1,225.9 1,388.2 1,310.8 1,026.8
2002 1,269.6 986.5 678.0 1,126.5 1,410.3 1,636.7 1,525.0 1,180.1
2003 1,382.2 1,009.4 678.0 1,205.2 1,410.3 1,636.7 1,525.0 1,180.1
2004 1,397.7 1,044.1 751.0 1,233.0 1,709.0 2,039.5 1,872.1 1,428.4
2005 1,527.4 1,078.4 779.7 1,329.7 2,178.4 2,672.4 2,417.5 1,818.6
2006 1,567.1 1,090.7 779.7 1,358.2 2,853.8 3,463.0 3,150.8 2,304.2
2007 1,821.4 1,522.4 1,057.1 1,648.8 3,493.4 4,172.7 3,828.4 2,740.0
2008 2,286.6 1,877.5 1,370.8 2,070.4 3,749.5 4,494.7 4,116.1 2,938.6
2009 2,349.4 2,054.0 1,545.8 2,171.4 4,082.4 4,943.5 4,502.8 3,215.3
2010 3,327.6 2,199.0 1,673.3 2,865.3 4,210.4 5,116.1 4,651.6 3,321.7
2011 3,427.2 2,402.1 1,851.8 2,996.1 4,490.1 5,465.1 4,964.5 3,576.1
2012 4,433.0 2,402.1 1,851.8 3,662.0 4,803.6 5,831.8 5,304.7 3,821.8
2013 4,435.9 3,191.6 2,241.5 3,869.2 5,035.6 6,130.5 5,568.3 4,011.0
2014 4,560.9 3,459.1 2,313.2 4,012.2 5,462.2 6,691.7 6,058.0 4,361.9
2015 4,734.4 3,459.1 2,313.2 4,127.0 7,152.1 8,970.2 8,021.6 5,766.6
2016 4,735.7 3,459.1 2,313.2 4,127.9 7,413.0 9,341.6 8,333.2 6,067.7
2017^w& 4,736.7 3,459.1 2,313.2 4,128.6 7,413.0 9,341.6 8,333.2 6,067.7

^w& ;djld,sl uQ,hka : lïlre fomdr®;fïka;=j


Y%S ,xld uy nexl=j
77
ñ, iy jegqma

ixLHd igyk 7.12


f;dard.;a l%shdldrlï lsysmhl idudkH ffoksl jegqma 2008 – 2017
remsh,a

Y%u
ls%hdldrlu 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017^w&
LKavh

ù
k.=f,ka iSiEu mqreI 629 657 702 731 844 939 1,070 1,129 1,197 1,295
W±,af,ka iSiEu mqreI 528 576 632 700 795 885 940 1,045 1,128 1,229
jems¯u mqreI 529 574 637 705 783 879 931 1,041 1,134 1,237
me< isgqùu iy wiajkq fk<Su mqreI 508 554 619 677 753 818 885 970 1,073 1,150
ia;S% 405 445 479 537 597 653 695 749 783 835
fmdfydr fh°u mqreI 519 573 639 702 776 850 912 1,012 1,122 1,224
biSu mqreI 577 635 714 760 848 950 1,050 1,172 1,264 1,399
f.dhï mE.Su mqreI 577 599 674 714 784 916 981 1,077 1,157 1,266
ù yq<x ls¯u mqreI 544 581 623 682 775 857 922 1,019 1,095 1,174
ia;S% 388 424 454 508 586 662 687 795 864 909
fmd,a
j<j,a lemSu mqreI 565 626 661 744 841 943 1,013 1,096 1,165 1,270
me< isgqùu mqreI 530 588 631 699 805 901 954 1,024 1,108 1,202
ia;S% 370 419 443 509 581 663 668 710 742 822
fmd,a leãu mqreI 727 816 875 991 1,114 1,281 1,361 1,352 1,434 1,523
f.ä tl;= ls¯u mqreI 455 503 542 597 687 748 791 856 896 972
ia;S% 335 368 417 451 520 581 602 646 660 703
fmd,a f,,s .eiSu mqreI 590 652 690 775 894 1,000 1,076 1,129 1,200 1,305
f;a
ìï ieliSu mqreI 436 479 532 610 683 759 817 888 947 1,065
me< isgqùu mqreI 429 470 525 611 679 748 805 869 937 1,073
ia;S% 313 355 392 449 511 580 628 667 703 809
fmdfydr fh°u mqreI 430 486 544 617 684 760 820 875 953 1,085
j,a fk<Su mqreI 422 468 525 583 661 728 781 854 916 1,036
ia;S% 312 356 394 443 514 570 622 671 705 798
lmamd≥ ls¯u mqreI 499 552 605 697 776 854 929 1,019 1,083 1,246
oΩ fk<Su mqreI 361 396 444 491 548 620 637 679 703 790
ia;S% 361 395 353 395 435 489 524 555 582 672
rnr®
uq,ska W≥rd Y=oaO ls¯u mqreI 471 501 550 606 687 763 823 878 975 1,103
me< isgqùu mqreI 478 519 566 639 732 851 890 941 979 1,118
lmamd≥ ls¯u mqreI 510 496 554 639 728 816 852 888 924 1,047
fmdfydr fh°u mqreI 525 573 633 714 789 907 938 998 1,061 1,194
ls˙ lemSu mqreI 400 417 477 531 586 653 614 610 632 707
ia;S% 354 373 433 483 533 594 566 548 579 665
f.dvke.s,s b†ls¯u
jvq
jvqldr®ñl mqreI 828 922 1,003 1,115 1,248 1,334 1,407 1,487 1,619 1,794
mqyqKq w;aWoõlrejka mqreI 602 666 732 809 913 995 1,053 1,135 1,241 1,374
kqmqyqKq w;aWoõlrejka mqreI 487 539 581 648 734 811 863 933 1,017 1,122
fmofr®re
fmofr®re mqreI 820 912 987 1,093 1,216 1,304 1,376 1,450 1,593 1,784
mqyqKq w;aWoõlrejka mqreI 600 668 731 802 906 985 1,044 1,122 1,236 1,381
kqmqyqKq w;aWoõlrejka mqreI 494 555 596 655 740 816 867 936 1,024 1,132

^w& ;djld,sl uQ,h : Y%S ,xld uy nexl=j


igyk : lEu rys; uqo,ska lrkq ,nk f.ùï fuu jegqma wkqmd;j,ska ksfhdackh f lfr®'
78
ñ, iy jegqma

ixLHd igyk 7.13

mämd,l iNdj, fiajlhskaf.a wju jegqma m%udK or®Yl^w&


1978 foieïnr® = 100

lDIslr®udka;fha lr®udka; yd jd◊c lghq;=j, fiajd wxYfha mämd,l iNd lr®udka;hkays


kshq;= fiajlhska ^wd& kshq;= fiajlhska ^we& kshq;= fiajlhska ^wE& kshq;= fiajlhska ^b&
ld,Éf√oh
^B& ^B& ^B& ^B&
kdñl uQr®; jegqma kdñl uQr®; jegqma kdñl uQr®; jegqma kdñl uQr®; jegqma

2016 ckjd˙
4,735.8 120.9 3,459.1 88.3 2,313.2 59.1 4,128.0 105.4
fmnrjd˙
4,735.6 121.6 3,459.1 88.8 2,313.2 59.4 4,127.9 106.0
udr®;=
4,735.4 123.0 3,459.1 89.9 2,313.2 60.1 4,127.7 107.2
wfm%a,a
4,735.3 121.4 3,459.1 88.7 2,313.2 59.3 4,127.6 105.8
uehs
4,735.5 118.6 3,459.1 86.6 2,313.2 57.9 4,127.8 103.4
cqks
4,735.7 116.1 3,459.1 84.8 2,313.2 56.7 4,127.9 101.2
cQ,s
4,736.1 115.9 3,459.1 84.6 2,313.2 56.6 4,128.2 101.0
wf.daia;=
4,735.9 118.2 3,459.1 86.3 2,313.2 57.7 4,128.1 103.0
iema;eïnr®
4,735.6 118.6 3,459.1 86.6 2,313.2 57.9 4,127.9 103.4
Tlaf;danr®
4,735.6 117.8 3,459.1 86.1 2,313.2 57.6 4,127.9 102.7
fkdjeïnr®
4,735.8 117.1 3,459.1 85.5 2,313.2 57.2 4,128.0 102.1
foieïnr®
4,736.0 116.0 3,459.1 84.7 2,313.2 56.6 4,128.1 101.1

2017^W& ckjd˙
4,736.2 114.6 3,459.1 83.7 2,313.2 56.0 4,128.3 99.9
fmnrjd˙
4,736.4 114.0 3,459.1 83.2 2,313.2 55.7 4,128.4 99.3
udr®;=
4,736.4 114.2 3,459.1 83.4 2,313.2 55.8 4,128.4 99.5
wfm%a,a
4,736.4 113.6 3,459.1 83.0 2,313.2 55.5 4,128.4 99.0
uehs
4,736.6 112.5 3,459.1 82.2 2,313.2 55.0 4,128.5 98.1
cqks
4,736.7 110.8 3,459.1 80.9 2,313.2 54.1 4,128.6 96.5
cQ,s
4,736.9 111.4 3,459.1 81.4 2,313.2 54.4 4,128.7 97.1
wf.daia;=
4,736.8 112.0 3,459.1 81.8 2,313.2 54.7 4,128.6 97.6
iema;eïnr®
4,736.7 111.1 3,459.1 81.2 2,313.2 54.3 4,128.6 96.9
Tlaf;danr®
4,736.9 110.1 3,459.1 80.4 2,313.2 53.8 4,128.7 96.0
fkdjeïnr®
4,737.1 108.9 3,459.1 79.5 2,313.2 53.2 4,128.9 94.9
f oieïnr®
4,737.4 108.2 3,459.1 79.0 2,313.2 52.9 4,129.0 94.3

^w& 1978 foieïnr® 31 †k fiajfha fh° isá fiajlhka ixLHdj mokï fldg .;a nr;enqï u; or®Yl wxl .Kkh lrkq ,efí' or®Yl uQ,hka : lïlre fomdr®;fïka;=j
wxl .Kkh ls¯u i|yd fhd∞ f.k we;af;a mä md,l iNd u.ska wkqu; l< úúO lr®udka;j, wju jegqma h' Y%S ,xld uy nexl=j
^wd& f;a jeùu yd ksIamdok" rnr® jeùu yd ksIamdok" fmd,a" fldfldajd" lr|uqx.= iy .ïñ˙ia jeùu iïnkaO fõ;k m%udK we;=<;a fõ'
^we& fíl˙ lr®udka;h" .fvd,a yd WΩ lr®udka;h" fmd,a ksIamdokh" uqøK" fr†ms<s" ghr® iy áhqí ksIamdokh" fldyq .=†˙ iy ilia
lrk ,o fldyq fl¢ wmkhk" fïia ksIamdokh" bx‚fkare lr®udka;h" we∫ï ksIamdokh" .sksfmÜá ksIamdokh" ìialÜ iy rileú,s
ksIamdokh" f;a wmkhk iy rnr® wmkhk lr®udka; muKla we;=<;a fõ'
^wE& Ñ;%mg" fudagr®r: m%jdyk iy id;a;= fiajd muKla fuhg we;=<;a fõ'
^b& lDIslr®udka;" lr®udka; yd jd◊c lghq;= iy fiajd wxYfha kshqla; jQjka i|yd jQ taldnoaO or®Ylh'
^B& fld<U md˙fNda.slhkaf.a ñ, or®Ylh ^f ld'md'ñ'o'& - (2006/07 = 100) mokï fldgf.k .,md we;.
^W& ;djld,sl
79
ñ, iy jegqma

ixLHd igyk 7.14


rdcH wxYfha jegqma m%udK or®Yl^w&
2012 = 100

fcHIaG uÜgfï ;D;shsl uÜgfï oaú;Shsl uÜgfï m%d:ñl uÜgfï ishΩ rcfha
ks,Od¯ka ks,Od¯ka ks,Od¯ka ks,Od¯ka ks,Od¯ka
ld,Éf√oh
uQr®; jegqma uQr®; jegqma uQr®; jegqma uQr®; jegqma uQr®; jegqma
kdñl ^wd& kdñl ^wd& kdñl ^wd& kdñl ^wd& kdñl ^wd&

2016 ckjd˙
138.2 123.1 154.0 137.1 161.6 143.8 169.6 150.9 160.4 142.8
fmnrjd˙
138.2 124.4 154.0 138.5 161.6 145.4 169.6 152.6 160.4 144.4
udr®;=
147.6 133.8 158.6 143.7 161.8 146.6 172.1 155.9 161.5 146.4
wfm%a,a
141.4 126.3 155.5 138.9 161.6 144.4 170.4 152.2 160.8 143.6
uehs
141.4 124.0 155.5 136.4 161.6 141.7 170.4 149.4 160.8 141.0
cqks
141.4 121.4 155.5 133.5 161.6 138.8 170.4 146.3 160.8 138.1
cQ,s
141.4 122.4 155.5 134.6 161.6 139.9 170.4 147.5 160.8 139.2
wf.daia;=
141.4 124.4 155.5 136.8 161.6 142.2 170.4 149.9 160.8 141.5
iema;eïnr®
141.4 124.2 155.5 136.6 161.6 142.0 170.4 149.7 160.8 141.2
Tlaf;danr®
141.4 122.9 155.5 135.2 161.6 140.5 170.4 148.1 160.8 139.8
fkdjeïnr®
141.4 120.9 155.5 133.0 161.6 138.2 170.4 145.7 160.8 137.5
foieïnr®
141.4 119.4 155.5 131.4 161.6 136.6 170.4 144.0 160.8 135.9

2017^we& ckjd˙
141.4 118.1 155.5 130.0 161.6 135.1 170.4 142.4 160.8 134.4
fmnrjd˙
141.4 117.6 155.5 129.3 161.6 134.4 170.4 141.7 160.8 133.7
udr®;=
141.4 117.9 155.5 129.7 161.6 134.9 170.4 142.2 160.8 134.1
wfm%a,a
141.4 116.5 155.5 128.1 161.6 133.2 170.4 140.4 160.8 132.5
uehs
141.4 115.7 155.5 127.3 161.6 132.3 170.4 139.5 160.8 131.6
cqks
141.4 114.2 155.5 125.6 161.6 130.6 170.4 137.7 160.8 129.9
cQ,s
141.4 115.2 155.5 126.7 161.6 131.7 170.4 138.8 160.8 131.0
wf.daia;=
141.4 115.2 155.5 126.8 161.6 131.8 170.4 138.9 160.8 131.1
iema;eïnr®
141.4 114.3 155.5 125.7 161.6 130.7 170.4 137.8 160.8 130.0
Tlaf;danr®
141.4 112.9 155.5 124.2 161.6 129.1 170.4 136.1 160.8 128.5
fkdjeïnr®
141.4 111.5 155.5 122.7 161.6 127.5 170.4 134.4 160.8 126.8
f oieïnr®
141.4 111.3 155.5 122.5 161.6 127.3 170.4 134.2 160.8 126.6

^w& rcfha fiajlhka i|yd jQ jvd;a ksfhdackd;aul jegqma m%udK or®Ylhl wjYH;djh y∫kd.ksñka Y%S ,xld uy uQ,h : Y%S ,xld uy nexl=j
nexl=j úiska kj or®Ylhla ilik ,°' me/◊ or®Ylh (1978=100) wdjrKh lrkq ,nkafka úOdhl fkdjk rcfha
fiajlhka iy mdi,a .=rejreka mu◊' kj or®Ylh u.ska fcHIaG" ;D;Shsl" oaú;Shsl iy m%d:ñl uÜgï hk ldKav
ls¯u hgf;a ishÆ uÜgïj, rcfha fiajlhka wdjrKh flfr®' mokï ld,m˙Éf√ofha ° fiajd kshqla;s jHqyh" 2012
jifr® ° meje;ajQ rdcH wxYfha fiajd kshqla;sh ms<sn| úfYaI jdr®Isl iólaIKhla u; mokï fõ' rdcH m˙md,k iy
iajfoaY lghq;= wud;HdxYh u.ska 2006 wfm%a,a ui 25 jeks †k ksl=;a lrk ,o wxl 6, 2006 ork rdcH m˙md,k
pl%f,aLfhys i|yka m˙† tla tla jD;a;Ska i|yd jQ wdrïNl jegqma;, iy w∞< °ukd or®Ylh .Kkh ls¯fï °
Ndú;d lr we;'
^wd& cd;sl md˙fNda.slhkaf.a ñ, or®Ylh - ^cd'md'ñ'o'& (2013=100) mokï f ldg f.k .,md we;
^we& ;djld,sl
80
ñ, iy jegqma

ixLHd igyk 7.15

wúêu;a fm!oa.,sl wxYfha fiajlhskaf.a wju jegqma m%udK or®Yl^w&


2012 = 100

lDIsldr®ñl ldr®ñl fiajd wúêu;a fm!oa.,sl wxYh


ld,Éf√oh
^w& ^w& ^w& ^w&
kdñl uQr®; jegqma kdñl uQr®; jegqma kdñl uQr®; jegqma kdñl uQr®; jegqma

2016 ckjd˙ 135.1 120.3 134.1 119.3 128.1 114.0 131.7 117.3
fmnrjd˙ 134.9 121.3 135.3 121.7 129.1 116.2 132.6 119.3
udr®;= 133.4 120.9 137.4 124.5 129.7 117.5 133.4 120.9
wfm%a,a 132.6 118.5 136.6 122.0 131.5 117.5 133.7 119.5
uehs 133.3 116.9 138.0 121.0 132.7 116.3 134.9 118.3
cqks 134.5 115.5 139.3 119.6 130.8 112.3 134.9 115.8
cQ,s 136.3 117.9 139.5 120.7 131.7 114.0 135.7 117.4
wf.daia;= 136.4 120.0 141.9 124.9 134.3 118.1 137.7 121.2
iema;eïnr® 140.1 123.1 145.9 128.2 135.8 119.3 140.7 123.6
Tlaf;danr® 139.1 120.9 144.6 125.7 136.1 118.3 140.1 121.7
fkdjeïnr® 144.0 123.1 148.6 127.0 135.2 115.6 142.1 121.5
foieïnr® 143.0 120.8 147.6 124.7 138.9 117.3 143.1 120.9

2017^wd& ckjd˙ 144.5 120.7 148.7 124.3 138.1 115.4 143.5 119.9
fmnrjd˙ 145.2 120.7 149.6 124.4 140.9 117.1 145.2 120.7
udr®;= 144.7 120.7 151.3 126.3 140.7 117.4 145.7 121.6
wfm%a,a 147.1 121.2 152.3 125.5 140.7 116.0 146.5 120.7
uehs 147.8 121.0 152.3 124.6 141.5 115.9 147.0 120.3
cqks 148.3 119.8 152.6 123.3 143.5 116.0 148.0 119.6
cQ,s 150.2 122.3 153.7 125.2 142.1 115.8 148.2 120.8
wf.daia;= 151.2 123.2 157.5 128.4 145.6 118.7 151.4 123.4
iema;eïnr® 155.6 125.8 157.3 127.2 145.3 117.5 152.0 122.9
Tlaf;danr® 159.5 127.4 161.0 128.6 148.0 118.2 155.3 124.0
fkdjeïnr® 157.4 124.2 159.1 125.5 147.2 116.1 153.8 121.3
f oieïnr® 159.9 126.0 165.1 130.0 155.6 122.5 160.2 126.2

^w& cd;sl md˙fNda.slhkaf.a ñ, or®Ylh - ^cd'md'ñ'o'& (2013=100) mokï f ldg f.k .,md we;' uQ,h : Y%S ,xld uy nexl=j
^wd& ;djld,sl

ixLHd igyk 7.16

uqΩ †jhsfkys wúêu;a fm!oa.,sl wxYfha idudkH ffoksl jegqm(a w) – 2016 remsh,a
remsh,a
ck' fmn' udr®' wfm%a' uehs cqks cQ,s wf.da' iema' Tla' fkdje' foie'

lDIslr®udka;
f;a bvï ieliSu mqreI 953 914 925 906 919 900 947 925 962 988 987 1,034
oΩ fk<Su mqreI 711 691 684 661 696 700 707 696 708 712 723 759
ia;%S 581 575 575 561 555 561 580 576 593 598 629 598
rnr® me< isgqùu mqreI 906 879 925 944 967 955 975 950 1,022 994 1,079 1,081
ls˙ lemSu mqreI 610 577 612 630 623 612 613 683 618 655 658 707
ia;%S 565 519 565 573 569 560 554 610 567 570 627 689
fmd,a j<j,a lemSu mqreI 1,124 1,129 1,148 1,146 1,154 1,138 1,183 1,138 1,213 1,191 1,203 1,218
f.ä leãu ^fllaflka& mqreI 1,411 1,419 1,459 1,397 1,464 1,468 1,513 1,463 1,420 1,400 1,384 1,418
ù flàu - W±,af,ka mqreI 1,071 1,136 1,108 1,097 1,096 1,119 1,143 1,146 1,160 1,106 1,168 1,171
me< frdamKh iy mqreI 1,031 1,053 1,048 1,076 1,070 1,056 1,117 1,068 1,139 1,069 1,080 1,094
wiajekak fk<Su ia;%S 768 816 774 757 770 758 774 804 788 780 820 781

b†ls¯ï^wd&
jvqldr®ñl jvqldr®ñl mqreI 1,541 1,563 1,570 1,577 1,577 1,610 1,622 1,661 1,674 1,661 1,694 1,711
mqyK
q q w;aWoõlrejka mqreI 1,180 1,200 1,205 1,209 1,227 1,234 1,234 1,259 1,283 1,263 1,319 1,302
kqmyq qKq w;aWoõlrejka mqreI 964 979 1,005 987 1,016 1,008 1,010 1,023 1,052 1,035 1,069 1,075
fmofr®re fmofr®re mqreI 1,515 1,534 1,550 1,552 1,560 1,588 1,599 1,623 1,638 1,635 1,668 1,686
mqyqKq w;aWoõlrejka mqreI 1,171 1,188 1,198 1,199 1,219 1,233 1,231 1,259 1,269 1,259 1,312 1,315
kqmqyqKq w;aWoõlrejka mqreI 968 984 1,001 993 1,016 1,011 1,018 1,038 1,061 1,049 1,079 1,083

^w& lEu rys;j uqo,ska lrk f.ùu ffoksl jegqmaj,ska ksrEmkh flfr®' uQ,h : Y%S ,xld uy nexl=j
^wd& b†ls¯ï wxYfha jegqma ffoksl moku hgf;a f.jkq ,efí'
81
ñ, iy jegqma

ixLHd igyk 7.17

uqΩ †jhsfkys wúêu;a fm!oa.,sl wxYfha idudkH ffoksl jegqm(a w) – 2017(wd)


remsh,a

ck' fmn' udr®' wfm%a' uehs cqks cQ,s wf.da' iema' Tla' fkdje' foie'
rems h,a

lDIslr®udka;
f;a bvï ieliSu mqreI 997 1,003 1,013 1,025 1,035 1,024 1,039 1,068 1,103 1,135 1,150 1,229
oΩ fk<Su mqreI 788 789 769 769 779 783 811 796 813 825 777 793
ia;%S 639 634 652 648 670 688 674 686 686 690 710 693
rnr® me< isgqùu mqreI 1,050 1,050 1,063 1,067 1,045 1,094 1,070 1,095 1,189 1,220 1,191 1,271
ls˙ lemSu mqreI 702 687 688 687 694 704 725 729 654 730 728 783
ia;%S 661 652 620 648 670 679 664 707 623 683 684 683
fmd,a j<j,a lemSu mqreI 1,229 1,219 1,245 1,215 1,221 1,235 1,238 1,286 1,294 1,335 1,335 1,359
f.ä leãu ^fllaflka& mqreI 1,445 1,376 1,550 1,458 1,510 1,538 1,527 1,502 1,612 1,589 1,586 1,603
ù f làu - W±,af,ka mqreI 1,173 1,150 1,188 1,219 1,213 1,224 1,200 1,204 1,234 1,276 1,270 1,316
me< frdamKh iy mqreI 1,144 1,064 1,118 1,171 1,155 1,143 1,117 1,109 1,229 1,198 1,178 1,189
wiajekak fk<Su ia;%S 785 818 805 835 816 837 812 861 858 871 845 862

b†ls¯ï^we&
jvqldr®ñl jvqldr®ñl mqreI 1,725 1,724 1,713 1,781 1,770 1,794 1,781 1,849 1,818 1,856 1,869 1,852
mqyK
q q w;aWoõlrejka mqreI 1,318 1,309 1,319 1,353 1,347 1,370 1,368 1,405 1,399 1,424 1,430 1,458
kqmyq qKq w;aWoõlrejka mqreI 1,098 1,079 1,082 1,103 1,105 1,110 1,127 1,138 1,154 1,157 1,144 1,181
fmofr®re fmofr®re mqreI 1,704 1,698 1,716 1,769 1,766 1,783 1,772 1,835 1,814 1,848 1,859 1,856
mqyqKq w;aWoõlrejka mqreI 1,319 1,322 1,328 1,355 1,357 1,379 1,378 1,415 1,400 1,432 1,440 1,459
kqmqyqKq w;aWoõlrejka mqreI 1,106 1,096 1,084 1,121 1,118 1,119 1,127 1,147 1,147 1,170 1,164 1,194

^w& lEu rys;j uqo,ska lrk f.ùu ffoksl jegqmaj,ska ksrEmkh flfr®' uQ,h : Y%S ,xld uy nexl=j
^wd& ;djld,sl
^we& b†ls¯ï wxYfha jegqma ffoksl moku hgf;a f.jkq ,efí'
82
ñ, iy jegqma

ixLHd igyk 7.18

b†ls¯ï wxYfha ms˙jeh or®Yl 2008 – 2017


1990 = 100

kj wr®O ks;H ishÆ ksjdi ksjdi fkdjk ishÆu ishÆ


jr®Ih ldr®;=j
ksjdi ksjdi b†ls¯ï f.dvke.s,s isú,a lghq;= b†ls¯ï

2008 1 jk ldr®;=j
438.8 593.1 448.4 423.5 390.4 421.4
2 jk ldr®;=j
451.7 622.9 462.3 447.8 414.1 441.1
3 jk ldr®;=j
464.4 642.3 475.5 468.7 434.0 458.4
4 jk ldr®;=j
471.5 666.6 483.6 462.9 427.6 458.2

2009 1 jk ldr®;=j
472.0 673.6 484.5 452.5 419.9 453.6
2 jk ldr®;=j
471.8 684.9 485.0 452.0 418.9 453.3
3 jk ldr®;=j
477.9 685.9 490.8 457.4 423.2 458.4
4 jk ldr®;=j
478.9 700.6 492.6 458.3 424.2 459.7

2010 1 jk ldr®;=j
479.4 701.6 493.2 459.0 424.9 460.4
2 jk ldr®;=j
484.0 712.9 498.2 463.7 428.8 464.9
3 jk ldr®;=j
488.6 722.9 503.1 467.8 430.9 468.6
4 jk ldr®;=j
489.7 725.8 504.3 468.9 432.2 469.8

2011 1 jk ldr®;=j
501.8 738.0 516.5 482.2 442.9 481.7
2 jk ldr®;=j
508.7 762.5 524.5 489.5 447.1 488.1
3 jk ldr®;=j
514.3 780.5 530.8 493.8 450.0 492.7
4 jk ldr®;=j
524.1 796.7 541.0 502.2 456.2 501.1

2012 1 jk ldr®;=j
547.6 826.9 564.9 527.2 479.1 524.7
2 jk ldr®;=j
569.9 850.2 587.2 550.3 505.0 548.6
3 jk ldr®;=j
583.9 861.4 601.1 561.4 513.5 559.9
4 jk ldr®;=j
601.6 871.0 618.3 573.9 515.2 570.2

2013 1 jk ldr®;=j
616.4 899.5 633.9 587.2 524.8 583.1
2 jk ldr®;=j
622.2 924.2 640.9 591.4 526.6 587.6
3 jk ldr®;=j
630.7 941.9 650.0 598.5 530.8 594.4
4 jk ldr®;=j
633.7 943.7 652.9 600.9 532.1 596.6

2014 1 jk ldr®;=j
638.0 948.2 657.2 604.9 534.0 599.9
2 jk ldr®;=j
644.7 957.9 664.1 610.7 537.9 605.5
3 jk ldr®;=j
645.7 983.6 666.7 611.4 538.6 606.9
4 jk ldr®;=j
646.8 986.4 667.9 611.4 538.6 607.4

2015 1 jk ldr®;=j
654.7 993.6 675.8 615.8 538.8 611.7
2 jk ldr®;=j
662.7 1,036.7 685.9 621.5 542.2 618.4
3 jk ldr®;=j
672.8 1,040.5 695.6 628.3 544.2 624.6
4 jk ldr®;=j
681.4 1,051.4 704.3 634.1 546.5 630.3

2016 1 jk ldr®;=j
692.7 1,061.4 715.5 641.7 528.8 629.8
2 jk ldr®;=j
711.9 1,075.5 734.4 654.9 531.6 641.5
3 jk ldr®;=j
720.9 1,085.1 743.4 661.2 536.0 648.2
4 jk ldr®;=j
728.2 1,093.5 750.9 667.2 540.1 654.1

2017(w) 1 jk ldr®;=j
738.2 1,107.3 761.1 675.3 546.0 662.2
2 jk ldr®;=j
746.7 1,120.7 769.9 682.5 562.0 673.4
3 jk ldr®;=j
754.6 1,139.2 778.4 692.4 570.1 682.1
4 jk ldr®;=j
764.7 1,148.6 788.5 701.3 575.6 690.2

(w) ;djld,sl uQ,h : b†ls¯ï mqyqKq yd ixjr®Ok wdh;kh


83
úfoaY fjf<| iy uQ,H

ixLHd igyk 8.1


úfoaY fjf<|dfï idrdxYh 2008 – 2017

ldKavh 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017^w&

wmkhk" re' ñ,shk 878,499 813,911 974,387 1,167,588 1,245,531 1,344,054 1,453,176 1,431,431 1,500,766 1,732,440

lDIsldr®ñl wmkhk 213,132 210,092 260,632 279,466 297,715 333,942 364,762 337,007 338,727 422,031
f;a 137,606 136,194 162,793 164,869 180,429 199,446 212,588 182,054 184,778 233,338
rnr® 13,535 11,327 19,580 22,811 15,726 9,194 5,916 3,548 4,758 5,920
fmd,a ksIamd†; 15,728 18,635 18,728 29,394 26,594 26,488 46,517 47,745 53,283 53,037
wfkl=;a 46,264 43,937 59,531 62,392 74,966 98,814 99,741 103,660 95,907 129,736

ldr®ñl wmkhk 662,220 600,621 688,759 883,771 938,762 1,001,808 1,078,725 1,087,938 1,155,706 1,302,575
fr†ms<s yd weÛΩï 376,990 374,645 379,185 463,509 508,607 583,046 643,688 654,794 710,768 767,254
Lksc f;,a ksIamd†; 27,553 15,447 29,761 61,170 58,902 55,128 44,132 50,461 41,794 66,280
wfkl=;a 257,678 210,529 279,813 359,091 371,254 363,634 390,905 382,684 403,144 469,041

Lksc øjH 2,311 2,280 2,739 3,631 7,833 6,727 7,764 3,826 4,219 5,263

wfkl=;a 835 918 22,258 720 1,221 1,577 1,924 2,660 2,114 2,570

wdkhk" re' ñ,shk 1,525,705 1,172,618 1,519,737 2,241,488 2,441,879 2,323,128 2,535,163 2,572,467 2,794,393^wd& 3,198,572

md˙fNda.sl NdKav 217,295 179,722 279,762 404,037 380,968 410,996 503,021 640,352 628,862 686,424
wka;r® NdKav 976,190 707,655 910,010 1,357,505 1,474,534 1,361,740 1,488,091 1,309,234 1,438,156 1,743,719
wdfhdack NdKav 309,092 240,284 311,496 473,974 582,921 548,604 542,169 620,730 725,473^wd& 746,175
jr®. fkdl< 23,128 44,957 18,470 5,972 3,455 1,788 1,882 2,151 1,902 22,254

fjf<| fYaIh" re' ñ,shk -647,207 -358,707 -545,350 -1,073,900 -1,196,348 -979,074 -1,081,987 -1,141,035 -1,293,627^wd& -1,466,133

wmkhk$wdkhk wkqmd;h 0.58 0.69 0.64 0.52 0.51 0.58 0.57 0.56 0.54^wd& 0.54

wmkhk or®Yl^we&
tall jákdlï or®Ylh 66.6 72.4 100.0 108.7 116.2 117.5 121.9 114.7 121.2 130.0
m˙ud or®Ylh 135.2 115.3 100.0 110.2 110.0 117.3 122.3 128.0 127.0 136.7
jákdlï or®Ylh 90.1 83.5 100.0 119.8 127.8 137.9 149.1 146.8 153.9 177.7

wdkhk or®Yl^we&
tall jákdlï or®Ylh 82.8 92.5 100.0 119.7 129.7 125.3 124.8 114.5 116.3^wd& 123.2
m˙ud or®Ylh 121.5 83.6 100.0 123.6 124.2 122.3 134.0 148.2 158.5^wd& 171.3
jákdlï or®Ylh 100.6 77.3 100.0 147.9 161.1 153.2 167.2 169.7 184.3^wd& 211.0

fjf<| wkqmd;h
 (2010=100) ^wE& 80.4 78.3 100.0 90.9 89.6 93.8 97.6 100.2 104.2^wd& 105.6

^w& ;djld,sl uQ,hka ( ,xld Lksc f;,a kS;s.; ixia:dj iy


^wd& ixfYdaê;   wfkl=;a Lksc f;,a wmkhklrejka
^we& remsh,a w.h wkqj fjf<| or®Yl" 2010 mdol jr®Ih f,i fhd∞ .Kkh lr we;' ,xld whs'´'iS' iud.u
^wE& fjf<| wkqmd;h = ^wmkhk tall jákdlï or®Ylh $ wdkhk tall jákdlï or®Ylh& Ÿ 100' cd;sl ue◊la yd iajr®KdNrK wêld˙h
Y%S ,xld fr®.=j
Y%S ,xld uy nexl=j
84
úfoaY fjf<| iy uQ,H

ixLHd igyk 8.2


f;dard.;a wmkhk 2008 – 2017

ldKavh 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017^w&

lDIsldr®ñl wmkhk
f;a" fu'fgd' oyia 320 290 328 323 320 320 327 307 289 289
rnr®" fu'fgd' oyia 49 56 52 43 37 24 16 10 16 17
fmd,a" f.ä ñ,shk 380 367 251 386 351 379 716 552 765 466
t<jΩ fu'fgd' 12,279 15,670 20,994 13,446 10,814 22,737 40,460 25,846 21,140 21,697
f ldams" fu'fgd' 86 60 26 10 10 19 57 24 14 14
l=re∫" fu'fgd' 12,459 12,234 13,682 13,747 14,762 14,148 13,949 13,828 14,946 16,967
.ïñ˙ia" fu'fgd' 6,253 6,580 12,971 5,065 10,532 21,703 8,353 17,027 8,383 13,778
nq,;a" fu'fgd' 3,002 2,591 2,604 2,845 1,934 3,024 2,998 2,404 1,956 5,145
mqjla" fu'fgd' 3,050 1,426 2,106 2,177 2,435 9,783 29,384 29,513 13,468 10,645
;, weg iy wfkl=;a
f;,a ,nd .kakd weg jr®." fu'fgd' 315 1,449 9,201 546 3298 7,036 4,942 3,926 3,969 1,765
ilia fkdl< ≥ïfld<" fu'fgd' 1,278 686 695 708 861 1,142 1,162 880 897 918

f;dard.;a wfkl=;a wmkhk
Lksc f;,a ksIamdok" fu'fgd' oyia 310 269 436 589 504 511 398 908 807 972
L◊cuh wmkhk" fu'fgd'^wd& 5,176 3,018 3,231 3,341 3,094 3,083 3,116 2,834 3,163 3,123
ue◊la" lerÜ oyia 7,532 7,445 7,345 9,154 9,194 14,393 12,685 12,116 12,136 9,400

^w& ;djld,sl' uQ,hka ( ,xld Lksc f;,a kS;s.; ixia:dj iy


^wd& ñksrka mu◊'   wfkl=;a Lksc f;,a wmkhklrejka
cd;sl ue◊la yd iajr®KdNrK wêld˙h
Y%S ,xld fr®.=j
Y%S ,xld uy nexl=j

ixLHd igyk 8.3


f;dard.;a wdkhk 2008 – 2017

ldKavh 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017^w&

wdydr yd mdk jr®." fu'fgd' oyia


iy,a 84 52 126 28 36 23 600 286 30 748
iSks 571 466 548 606 569 548 520 624 651 498
ls˙ yd ls˙ ksIamd†;
ls˙ yd ls˙ wdydr^wd& 66 65 76 88 84 69 71 86 100 99
<ore ls˙ wdydr" fu'fgd' 1,343 1,442 911 1,756 1,446 1,545 1,172 1,613 1,659 2,179
udΩ iy udΩ ksIAmd†;

úh,k ,o udΩ^we& 48 49 49 50 41 39 36 35 37 35
wfkl=;a udΩ 29 27 34 33 31 40 43 85 78 71
;s˙Û= 919 1,026 1,051 1,242 1,084 895 1,179 1,208 948 1,250

fnfy;a iy T!IO" fu'fgd' oyia 110 61 558 82 189 122 108 74 111 168

fmdfydr" fu'fgd' oyia 773 462 649 801 640 600 765 873 527 399

fndr f;,a" fu'fgd' oyia 1,853 2,066 1,819 2,070 1,486 1,743 1,824 1,763 1,685 2,179

isfuka;s" fu'fgd' oyia 2,004 1,702 2,012 2,584 3,796 4,123 4,363 4,092 5,299 5,676

m%jdyk WmlrK ^ixLHdj&
fudagr® jdyk^wE& 19,460 3,767 37,522 68,763 103,182 32,321 46,647 134,715 47,957 40,519
fudagr® ihsl,a 153,657 112,307 226,426 252,036 186,372 160,524 314,060 349,385 329,978 364,346
g%elagr® 28,175 12,860 18,617 26,870 18,967 13,701 5,842 12,601 13,185 10,295

^w& ;djld,sl ^we& Wïn,lv" yd,aueiaika iy ≥ï.eiQ udΩ we;=<;a fõ' uQ,hka ( Y%S ,xld fr®.=j
^wd& <ore ls˙ wdydr we;=<;a fkdfõ' ^wE& fudagr® ldr®" jEka" f,d˙ iy nia we;=<;a fõ' Y%S ,xld uy nexl=j
85
úfoaY fjf<| iy uQ,H

ixLHd igyk 8.4


m%Odk wdkhk NdKav jr®. 2008 – 2017
remsh,a ñ,shk

ldKavh 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017^w&

md˙fNda.sl NdKav 217,295 179,722 279,762 404,037 380,968 410,996 503,021 640,352 628,862 686,424

wdydr yd mdk jr®. 117,903 107,155 149,568 173,277 166,003 176,423 213,308 220,828 237,036 280,646
iy,a 4,730 2,592 6,741 2,035 3,083 2,297 36,795 17,956 1,872 45,881
msá 112 60 90 1,538 628 237 270 277 255 300
iSks 21,988 25,045 41,077 47,091 43,872 37,187 33,332 34,164 49,919 39,041
ls˙ yd ls˙ ksIamd†; 31,221 18,948 29,214 38,182 39,023 37,572 44,308 34,088 36,338 48,145
udΩ - úh,k ,o 6,275 7,869 7,607 8,404 8,935 11,251 8,918 11,103 14,356 14,465
udΩ - fjk;a 6,348 6,101 7,070 8,066 8,548 9,939 9,895 19,095 20,184 18,697
wfkl=;a wdydr 47,229 46,540 57,768 67,961 61,914 77,940 79,791 104,144 114,112 114,117

fjk;a md˙fNda.sl NdKav 99,391 72,567 130,194 230,760 214,965 234,573 289,713 419,524 391,826 405,778
fudagr® ldr® iy nhsisl,a 21,759 10,195 48,720 94,473 61,189 74,691 116,165 168,869 113,655 109,527
.=jkaú≥,s m%;s.%dyl yd rEmjdyskS lÜg, 6,947 2,760 5,080 13,015 14,923 13,324 11,237 16,358 19,760 21,462
ghr® iy áhqí ksIamd†; 4,320 4,150 6,712 7,621 8,064 8,526 9,573 12,822 12,708 11,900
fnfy;a yd T!Iëh ksIamd†; 23,010 23,199 24,549 38,487 47,537 48,845 49,685 62,498 76,547 79,299
fjk;a 43,356 32,263 45,133 77,165 83,252 89,187 103,053 158,978 169,155 183,590

wka;r® NdKav 976,190 707,655 910,010 1,357,505 1,474,534 1,361,740 1,488,091 1,309,234 1,438,156 1,743,719
fmdfydr 62,420 20,851 27,157 44,992 39,859 30,972 35,591 39,573 19,904 15,703
Lksc f;,a 366,839 251,006 343,809 530,389 640,197 555,930 600,150 366,339 361,895 522,470
ridhksl øjH iy ixfhda. 45,187 40,476 47,203 63,720 70,445 78,074 87,016 98,142 100,613 102,591
vhs jr®." moï ls¯fï yd jr®K øjH 9,809 9,095 11,586 13,943 15,095 16,707 18,517 20,056 24,093 24,641
lv∞is iy >k lv∞is 22,165 17,587 24,763 29,230 25,615 29,082 39,169 41,834 45,827 47,798
;s˙Û= yd b˙Û= 43,441 30,921 30,009 47,382 46,352 41,551 52,844 48,658 36,221 54,394
fr†ms<s 193,764 175,681 204,542 256,592 289,546 264,302 303,907 311,965 393,896 415,386
wfkl=;a 232,565 162,038 220,941 371,257 347,424 345,123 350,898 382,668 455,707 560,737

wdfhdack NdKav 309,092 240,284 311,496 473,974 582,921 548,604 542,169 620,730 725,473^wd& 746,175
f.dvke.s,s øjH 97,405 75,290 92,905 118,935 157,437 175,054 170,901 184,176 228,538 242,621
m%jdyk WmlrK 52,315 40,926 66,991 117,737 124,773 86,170 92,367 125,927 96,605^wd& 102,914
hka;%iQ;% iy WmlrK 158,907 123,731 151,223 236,857 300,138 286,631 278,257 309,811 399,090 399,453
wfkl=;a 465 336 377 445 573 748 644 816 1,239 1,187

jr®. fkdl< wdkhk 23,128 44,957 18,470 5,972 3,455 1,788 1,882 2,151 1,902 22,254

uqΩ wdkhk^we& 1,525,705 1,172,618 1,519,737 2,241,488 2,441,879 2,323,128 2,535,163 2,572,467 2,794,393 3,198,572

^w& ;djld,sl uQ,hka ( Y%S ,xld fr®.=j


^wd& ixfYdaê; iS$i' m%Sud ,xld iud.u
^we& .,mk ,° iS$i' f ifrkaäí µa,dr® ñ,aia ^mqoa.,sl& iud.u
,xld Lksc f;,a kS;s.; ixia:dj
,xld whs'´'iS' iud.u
Y%S ,xld uy nexl=j
86
úfoaY fjf<| iy uQ,H

ixLHd igyk 8.5


wmkhk fjf<| †Ydj^w& 2013 – 2017
jákdlu" remsh,a ñ,shk

2013 2014 2015 2016 2017^wd&


rgj,a ldKavh
∞hl;ajh ∞hl;ajh ∞hl;ajh ∞hl;ajh ∞hl;ajh
jákdlu jákdlu jákdlu jákdlu jákdlu
(%) (%) (%) (%) (%)

m%Odk;u wmkhk .ukdka;


wefu˙ld tlai;a ckmoh 322,044 24.0 356,524 24.5 381,976 26.6 409,131 27.3 443,512 25.6
tlai;a rdcOdksh 139,173 10.4 145,716 10.0 139,907 9.8 152,010 10.1 157,992 9.1
bka†hdj 70,174 5.2 81,575 5.6 87,449 6.1 80,665 5.4 105,397 6.1
cr®uksh 60,487 4.5 65,015 4.5 64,711 4.5 72,827 4.9 82,396 4.8
b;d,sh 65,914 4.9 80,203 5.5 59,011 4.1 62,557 4.2 79,866 4.6
fn,a‚hu-,laiïnr®.a 57,986 4.3 41,261 2.8 38,447 2.7 49,241 3.3 52,864 3.1
tlai;a wdrdì tór® rdcHh 30,574 2.3 36,204 2.5 37,543 2.6 34,041 2.3 41,986 2.4
uyck Ök iuQydKavqj 16,885 1.3 24,565 1.7 41,849 2.9 30,733 2.0 37,732 2.2
;=r®lsh 24,734 1.8 33,906 2.3 24,507 1.7 21,955 1.5 35,515 2.1
fkor®,ka;h 24,650 1.8 31,691 2.2 29,914 2.1 30,263 2.0 33,632 1.9
fjk;a wmkhk .ukdka;
TiafÜ%,shdj 20,109 1.5 21,377 1.5 21,771 1.5 24,137 1.6 28,811 1.7
wir®nhscdkh 6,699 0.5 7,253 0.5 6,361 0.4 6,773 0.5 9,897 0.6
nx.,dfoaYh 10,606 0.8 11,771 0.8 12,618 0.9 16,374 1.1 18,660 1.1
n%iS,h 8,128 0.6 7,154 0.5 6,017 0.4 6,477 0.4 8,161 0.5
lekvdj 19,599 1.5 22,469 1.5 24,591 1.7 26,199 1.7 31,989 1.8
Ñ,S 4,556 0.3 5,735 0.4 5,225 0.4 5,715 0.4 7,555 0.4
fvkaudr®lh 3,625 0.3 3,908 0.3 3,881 0.3 3,804 0.3 5,561 0.3
m%xYh 25,211 1.9 34,513 2.4 26,176 1.8 22,860 1.5 26,265 1.5
fydxf ldx 16,945 1.3 18,395 1.3 18,439 1.3 20,218 1.3 25,943 1.5
yxf.a˙hdj 708 0.1 1,123 0.1 1,610 0.1 3,367 0.2 4,958 0.3
bka≥kSishdj 4,791 0.4 5,884 0.4 4,798 0.3 6,093 0.4 7,159 0.4
brdkh 26,465 2.0 23,635 1.6 21,173 1.5 25,155 1.7 27,002 1.6
brdlh 11,594 0.9 12,013 0.8 14,291 1.0 16,253 1.1 22,392 1.3
whr®,ka; iuQydKavqj 5,534 0.4 6,487 0.4 4,771 0.3 5,408 0.4 6,632 0.4
BY%dh,h 12,928 1.0 16,918 1.2 15,981 1.1 13,051 0.9 12,497 0.7
cmdkh 28,977 2.2 31,003 2.1 29,312 2.0 29,384 2.0 31,882 1.8
fcdar®∞kh 5,686 0.4 5,880 0.4 5,228 0.4 4,752 0.3 6,151 0.4
l=fõgh 7,611 0.6 6,929 0.5 5,422 0.4 4,205 0.3 5,067 0.3
f,nkkh 2,593 0.2 3,537 0.2 3,414 0.2 4,550 0.3 5,611 0.3
,sìhdj 2,868 0.2 5,990 0.4 4,485 0.3 6,752 0.4 8,005 0.5
uef,aishdj 6,047 0.5 5,830 0.4 4,967 0.3 5,243 0.3 8,245 0.5
ud,†jhsk 7,652 0.6 11,535 0.8 10,511 0.7 13,878 0.9 16,459 1.0
fulaisfldaj 13,174 1.0 14,585 1.0 14,427 1.0 19,253 1.3 25,081 1.4
mlsia:dkh 10,726 0.8 9,700 0.7 9,948 0.7 9,296 0.6 11,287 0.7
ms,smSkh 1,077 0.1 4,504 0.3 2,354 0.2 2,153 0.1 5,672 0.3
fmda,ka;h 6,125 0.5 6,861 0.5 5,906 0.4 6,738 0.4 7,249 0.4
reishdj 36,144 2.7 35,749 2.5 26,320 1.8 26,501 1.8 31,991 1.8
ijq† wrdìh 8,225 0.6 9,577 0.7 11,061 0.8 9,467 0.6 11,617 0.7
isx.mamQrej 13,566 1.0 18,413 1.3 11,274 0.8 16,543 1.1 28,878 1.7
ol=Kq wm%sldj 4,003 0.3 4,330 0.3 4,318 0.3 4,750 0.3 6,429 0.4
ol=Kq fld˙hdj 10,116 0.8 9,551 0.7 8,734 0.6 10,020 0.7 9,613 0.6
iamd[a[h 8,680 0.6 8,534 0.6 10,295 0.7 11,966 0.8 11,303 0.7
iaùvkh 7,929 0.6 9,278 0.6 8,739 0.6 10,009 0.7 11,951 0.7
iaúÜir®,ka;h 13,835 1.0 16,958 1.2 13,131 0.9 14,283 1.0 14,810 0.9
is˙hdj 12,483 0.9 8,078 0.6 6,538 0.5 7,979 0.5 6,361 0.4
;dhsjdkh 3,985 0.3 5,152 0.4 6,036 0.4 5,670 0.4 7,560 0.4
;dhs,ka;h 8,584 0.6 8,918 0.6 7,251 0.5 6,977 0.5 8,469 0.5
úhÜkduh 5,461 0.4 9,696 0.7 9,896 0.7 13,793 0.9 15,229 0.9
fjk;a 126,334 9.4 107,268 7.4 121,083 8.4 111,644 7.4 122,688 7.1
hqfrdamd ix.uh (EU)(we) 422,591 31.5 455,926 31.4 411,044 28.7 451,507 30.1 503,227 29.1
wdishdkq ksIaldYk ix.uh (ACU)(wE) 126,429 9.4 138,980 9.6 142,413 9.9 145,689 9.7 179,414 10.4
ol=Kq wdishdkq l,dmSh
(b)
iyfhda.S;d iuqΩj (SAARC) 99,825 7.4 115,097 7.9 121,085 8.4 120,453 8.0 152,213 8.8
ueofmr†. rgj,a (B) 144,228 10.7 158,028 10.9 145,195 10.1 140,437 9.4 176,351 10.2
(W)
wdishd-Ydka;slr fjf<| .súiqu (APTA) 107,793 8.0 127,634 8.8 150,784 10.5 138,263 9.2 171,641 9.9
fnx.d, fndlal wdYs%; rgj,
nyq wdxYsl ;dlaI◊l iy
wdr®:ßl iyfhda.S;djh (BIMSTEC)(W!) 90,169 6.7 103,029 7.1 108,032 7.5 104,337 7.0 133,136 7.7
iajdëk fmd≥rdcH uKav,Sh rgj,a (CIS)(t)
54,048 4.0 52,627 3.6 38,563 2.7 39,913 2.7 49,365 2.9

uQ,hka ( cd;sl ue◊la yd iajr®KdNrK wêld˙h


^w& fuys i|yka lr fkdue;s ishÆu rgj,a i|yd jk wmkhkhka idfmalaIj l=vd w.hka fõ'
Y%S ,xld fr®.=j
^wd& ;djld,sl
Y%S ,xld uy nexl=j
^we& hqfrdamd ix.ufha idud‚lhka jkafka Tiaá%hdj" fn,a‚hu-,laiïnr®.a" n,af.a˙hdj" ihsm%ih" fpla iuQydKavqj" fvkaudr®lh"
tiaf;dakshdj" mska,ka;h" m%xYh" cr®uksh" .%Sish" yxf.a˙hdj" whr®,ka;h" b;d,sh" ,eÜúhdj" ,s;=fõkshdj" fuda,agdj"
fkor®,ka;h" fmda,ka;h" mD;=.d,h" refïkshdj" iaf,dajela ckrch" iaf,dafõkshdj" iaùvkh" iamd[a[h" tlai;a rdcOdksh iy fl%dtaIshdj hk rgj,ah'
^wE& wdishdkq ksIaldYk ix.ufha idud‚lhka jkafka nx.,dfoaYh" N+;dkh" bka†hdj" brdkh" ud,†jhsk" ñhkaudrh" fkamd,h" mlsia:dkh iy Y%S ,xldjhs'
^b& ol=Kq wdishdkq l,dmSh iyfhda.s;d iuqΩj' fuys idud‚lhka jkafka weµa.ksia:dkh" nx.a,dfoaYh" N+;dkh" bka†hdj" ud,†jhsk" fkamd,h" mlsia:dkh iy Y%S ,xldjhs'
^B& ueofmr†. rgj,g wh;a jkafka nyfr®ka" brdkh" brdlh" BY%dh,h" fcdar®∞kh" l=fõgh" ´udkh" m,ia;Skh" lgdr®" ijq† wrdìh" is˙hdj" ;=r®lsh" tlai;a wrdì tór® rdcHh iy fhaukhhs'
^W& wdishd-Ydka;slr fjf<| .súiqu' fuys idud‚lhka jkafka nx.,dfoaYh" Ökh" bka†hdj" ,d´ih" ol=Kq fld˙hdj" Y%S ,xldj iy fudxf.da,shdj hk rgj,ah'
^W!& fnx.d, fndlal wdYs%; rgj, nyq wdxYsl ;dlaI◊l iy wdr®:ßl iyfhda.s;djh' fuys idud‚lhka jkafka nx.a,dfoaYh" N+;dkh" bka†hdj" ñhkaudrh" fkamd,h" ;dhs,ka;h iy Y%S ,xldjhs'
^t& iajdëk fmd≥ rdcH uKav,hg wdr®fïkshdj" wir®nhscdkh" fn,dreia" lilia:dkh" lsr®.Sia:dkh" fud,afvdajd" reishdj" ;‚lsia:dkh" gr®lafuksia:dkh" hqlafr®kh iy Wiafnlsia:dkh wh;a fõ'
87
úfoaY fjf<| iy uQ,H

ixLHd igyk 8.6


wdkhk fjf<| †Ydj^w& 2013 – 2017
jákdlu" remsh,a ñ,shk

2013 2014 2015 2016 2017^wd&


rgj,a ldKavh
∞hl;ajh ∞hl;ajh ∞hl;ajh ∞hl;ajh ∞hl;ajh
jákdlu jákdlu jákdlu jákdlu jákdlu
(%) (%) (%) (%) (%)

m%Odk;u wdkhk uQ,hka


bka†hdj 409,375 17.6 525,264 20.7 580,237 22.5 555,505 19.9 690,229 21.6
uyck Ök iuQydKavqj 381,275 16.4 456,130 18.0 504,619 19.6 581,824(we) 20.8 603,042 18.9
tlai;a wrdì tór® rdcHh 152,253 6.6 239,945 9.5 145,016 5.6 162,935 5.8 258,751 8.1
isx.mamQrej 217,180 9.3 164,485 6.5 144,538 5.6 171,065 6.1 206,117 6.4
cmdkh 86,243 3.7 122,886 4.8 188,853 7.3 138,379 5.0 158,318 4.9
uef,aishdj 73,608 3.2 97,205 3.8 69,116 2.7 92,875 3.3 97,232 3.0
;dhs,ka;h 56,366 2.4 57,741 2.3 67,507 2.6 74,968 2.7 78,988 2.5
wefu˙ld tlai;a ckmoh 53,765 2.3 64,275 2.5 63,991 2.5 78,550 2.8 74,937 2.3
;dhsjdkh 56,213 2.4 57,882 2.3 62,485 2.4 72,232 2.6 73,490 2.3
fydxfldx 55,493 2.4 45,867 1.8 49,668 1.9 67,895 2.4 64,340 2.0
fjk;a wdkhk uQ,hka
TiafÜ%,shdj 27,531 1.2 30,996 1.2 36,500 1.4 28,598 1.0 37,562 1.2
Tiaá%hdj 5,903 0.3 8,109 0.3 11,056 0.4 14,567 0.5 10,216 0.3
fn,a‚hu-,laiïnr®.a 28,361 1.2 15,742 0.6 20,137 0.8 10,424 0.4 12,006 0.4
n%iS,h 16,484 0.7 16,829 0.7 17,316 0.7 28,143 1.6 19,096 0.6
lekvdj 29,537 1.3 40,442 1.6 39,837 1.5 36,744 1.3 34,621 1.1
fvkaudr®lh 7,391 0.3 8,142 0.3 5,882 0.2 8,841 0.3 6,839 0.2
m%xYh 16,906 0.7 21,249 0.8 15,841 0.6 21,496 0.8 24,364 0.8
cr®uksh 49,630 2.1 42,690 1.7 47,155 1.8 63,368 2.3 61,052 1.9
bka≥kSishdj 56,663 2.4 58,906 2.3 62,435 2.4 56,516 2.0 56,899 1.8
BY%dh,h 9,867 0.4 9,196 0.4 7,022 0.3 11,788 0.4 10,143 0.3
b;d,sh 32,569 1.4 34,590 1.4 28,477 1.1 40,235 1.4 46,506 1.5
ud,†jhsk 1,692 0.1 1,311 0.1 3,128 0.1 13,049 0.5 24,934 0.8
ñhkaudrh 1,155 … 3,881 0.2 2,918 0.1 4,644 0.2 12,198 0.4
fkor®,ka;h 11,090 0.5 10,971 0.4 15,614 0.6 16,498 0.6 11,852 0.4
kjiS,ka;h 28,213 1.2 33,062 1.3 25,211 1.0 28,563 1.0 43,736 1.4
´udkh 99,624 4.3 73,095 2.9 25,680 1.0 4,669 0.2 11,837 0.4
mdlsia:dkh 48,846 2.1 36,505 1.4 40,411 1.6 44,310 1.6 53,216 1.7
lgdr® 6,840 0.3 7,462 0.3 4,836 0.2 4,386 0.2 8,053 0.3
reishdj 19,288 0.8 34,009 1.3 32,775 1.3 29,076 1.0 26,655 0.8
ijq† wrdìh 11,301 0.5 14,312 0.6 15,763 0.6 19,709 0.7 22,816 0.7
ol=Kq wms%ldj 4,697 0.2 2,820 0.1 11,666 0.5 28,874 1.0 43,678 1.4
ol=Kq fld˙hdj 37,195 1.6 51,187 2.0 40,267 1.6 47,113 1.7 50,773 1.6
iamd[a[h 5,926 0.3 6,587 0.3 5,642 0.2 11,303 0.4 13,323 0.4
iaùvkh 9,011 0.4 7,070 0.3 11,659 0.5 9,389 0.3 9,980 0.3
iaúÜir®,ka;h 31,195 1.3 16,915 0.7 17,295 0.7 39,968 1.4 46,362 1.4
;=r®lsh 5,192 0.2 6,713 0.3 6,744 0.3 10,074 0.4 12,963 0.4
hqlafr®kh 3,714 0.2 629 … 593 … 9,181 0.3 17,377 0.5
tlai;a rdcOdksh 36,292 1.6 37,888 1.5 49,506 1.9 47,663 1.7 40,859 1.3
úhÜkduh 23,429 1.0 25,090 1.0 33,247 1.3 39,276 1.4 42,828 1.3
fjk;a 117,021 5.0 46,983 1.9 63,284 2.5 68,287(we) 2.4 80,339 2.5
hqfrdamd ix.uh (EU)(wE) 214,973 9.2 207,323 8.2 228,907 8.9 264,765 9.5 261,080 8.2
wdishdkq ksIaldYk ix.uh (ACU)(b) 465,797 20.0 571,396 22.5 632,781 24.6 622,834 22.3 788,878 24.7
ol=Kq wdishdkq l,dmSh
iyfhda.S;d iuqΩj (SAARC)(B) 463,164 19.9 566,491 22.3 628,912 24.4 617,179 22.1 775,058 24.2
ueofmr†. rgj,a (W) 293,321 12.6 355,935 14.0 212,383 8.3 220,230 7.9 332,390 10.4
wdishd-Ydka;slr fjf<| .súiqu (APTA)(W!)
831,093 35.8 1,036,350 40.9 1,131,106 43.9 1,190,172 42.6 1,351,849 42.3
fnx.d, fndlal wdYs%; rgj,
nyq wdxYsl ;dlaI◊l iy
wdr®:ßl iyfhda.S;djh (BIMSTEC)(t) 470,139 20.2 590,294 23.3 655,795 25.5 639,424 22.9 788,077 24.6
iajdëk fmd≥rdcH uKav,Sh rgj,a (CIS)(ta
)
29,921 1.3 37,229 1.5 39,151 1.5 42,130 1.5 48,530 1.5

uQ,hka ( ,xld Lksc f;,a kS;s.; ixia:dj


,xld whs'´'iS' iud.u
^w& fuys i|yka lr fkdue;s ishÆ u rgj,a i|yd jk wdkhkhka idfmalaIj l=vd w.hka fõ' m%Sud ,xld iud.u
^wd& ;djld,sl firkaäí µa,dr® ñ,aia mqoa.,sl iud.u
^we& ixfYdaê; Y%S ,xld fr®.=j
^wE& hqfrdamd ix.ufha idud‚lhka jkafka Tiaá%hdj" fn,a‚hu-,laiïnr®.a" n,af.a˙hdj" fpla iuQydKavqj" fvkaudr®lh" tiaf;dakshdj" Y%S ,xld uy nexl=j
mska,ka;h" m%xYh" cr®uksh" .%Sish" yxf.a˙hdj" whr®,ka;h" b;d,sh" ,eÜúhdj" ,s;=fõkshdj" fuda,agdj" fkor®,ka;h" fmda,ka;h"
mD;=.d,h" refïkshdj" iaf,dajela ckrch" iaf,dafõkshdj" iaùvkh" iamd[a[h" tlai;a rdcOdksh hk rgj,ah'
^b& wdishdkq ksIaldYk ix.ufha idud‚lhka jkafka nx.,dfoaYh" N+;dkh" bka†hdj" brdkh" ud,†jhsk" ñhkaudrh" fkamd,h" mlsia:dkh iy Y%S ,xldjhs'
^B& ol=Kq wdishdkq l,dmSh iyfhda.s;d iuqΩj' fuys idud‚lhka jkafka weµa.ksia:dkh" nx.a,dfoaYh" N+;dkh" bka†hdj" ud,†jhsk" fkamd,h" mlsia:dkh iy Y%S ,xldjhs'
^W& ueofmr†. rgj,g wh;a jkafka nyfr®ka" brdkh" brdlh" BY%dh,h" fcdar®∞kh" l=fõgh" ´udkh" m,ia;Skh" lgdr®" ijq† wrdìh" is˙hdj" ;=r®lsh" tlai;a wrdì tór® rdcHh iy fhaukhhs'
^W!& wdishd-Ydka;slr fjf<| .súiqu' fuys idud‚lhka jkafka nx.,dfoaYh" Ökh" bka†hdj" ,d´ih" ol=Kq f ld˙hdj" Y%S ,xldj iy fudxf.da,shdj hk rgj,ah'
^t& fnx.d, fndlal wdYs%; rgj, nyq wdxYsl ;dlaI◊l iy wdr®:ßl iyfhda.s;djh' fuys idud‚lhka jkafka nx.a,dfoaYh" N+;dkh" bka†hdj" ñhkaudrh" fkamd,h" ;dhs,ka;h iy Y%S ,xldjhs'
^ta& iajdëk fmd≥ rdcH uKav,hg wdr®fïkshdj" wir®nhscdkh" fn,dreia" lilia:dkh" lsr®.Sia:dkh" fud,afvdajd" reishdj" ;‚lsia:dkh" gr®lafuksia:dkh" hqlafr®kh iy Wiafnlsia:dkh wh;a fõ'
… ie,lsh hq;= fkdfõ'
88
úfoaY fjf<| iy uQ,H

ixLHd igyk 8.7


uy nexl=fõ fjf<| or®Yl – jákdlu^w& 2013 – 2017 (2010 = 100)

ldKavh 2013 2014 2015 2016 2017^wd&

uqΩ wmkhk 137.9 149.1  146.8  153.9 177.7


lDIsldr®ñl wmkhk 128.1 140.0 129.3 130.0 161.9
f;a 122.5 130.6 111.8 113.5 143.3
rnr® 47.0 30.2 18.1 24.3 30.2
fmd,a ksIamd†; 141.4 248.4 254.9 284.5 283.2
iqΩ lDIsldr®ñl ksIamd†; 162.5 267.2 270.0 205.5 261.9
ldr®ñl ksIamd†; wmkhk 145.5 156.6  158.0 167.8 189.1
fr†ms<s yd weÛΩï 153.8 169.8 172.7 187.4 202.3
Lksc f;,a ksIamd†; 185.2 148.3 169.6 140.4 222.7
rnr® wdY%s; ksIAmd†; 182.4 184.6 164.1 177.6 202.5
Lksc wmkhk 245.6 283.5 139.7 154.0 192.2

uqΩ wdkhk 153.2 167.2 169.7 184.3(we)


211.0
md˙fNda.sl NdKav
146.9 179.8 228.9 224.8 245.4
wdydr yd mdk jr®.
118.0 142.6 147.6 158.5 187.6
fjk;a md˙fNda.sl NdKav
180.2 222.5 322.2 301.0 311.7
wka;r® NdKav
149.7 163.5 143.9 158.0 191.6
Lksc f;,a
161.7 174.6 106.6 105.3 152.0
fr†ms<s
129.2 148.6 152.5 192.6 203.1
fmdfydr
114.0 131.1 145.7 73.3 57.8
ridhksl ksIamd†;
161.2 179.5 201.1 212.1 216.4
;s˙Û= yd b˙Û=
138.5 176.1 162.1 120.7 181.3
wdfhdack NdKav 176.1 174.1 199.3 232.9(we) 239.5

hka;%iQ;% yd WmlrK
189.5 184.0 204.9 263.9 264.1
m%jdyk WmlrK 128.6 137.9 188.0 144.2(we) 153.6

f.dvke.ss,s øjH
188.4 184.0 198.2 246.0 261.2

^w& jr®;udkfha iy mokï jr®Ifha remsh,a w.hka w;r wkqmd;hla f,i uQ,h ( Y%S ,xld uy nexl=j
jákdlï or®Ylh ir, or®Ylhla jYfhka .Kkh lr we;'
^wd& ;djld,sl'
^we& ixfYdaê;'

ixLHd igyk 8.8


uy nexl=fõ fjf<| or®Yl – m˙udj^w& 2013 – 2017 (2010 = 100)

ldKavh 2013 2014 2015 2016 2017^wd&

uqΩ wmkhk
117.3 122.3 128.0 127.0 136.7
lDIsldr®ñl wmkhk 97.4 103.2 95.6 90.8 96.5
f;a 95.0 98.5 91.3 86.2 87.4
rnr® 45.5 32.3 21.0 27.2 31.4
fmd,a ksIamd†; 112.7 170.7 159.4 174.1 154.5
iqΩ lDIsldr®ñl ksIamd†; 162.6 232.2 205.3 149.6 169.8
ldr®ñl ksIamd†; wmkhk 128.7 133.2 144.4 144.9 156.3
fr†ms<s yd weÛΩï 121.1 128.2 126.4 127.1 129.8
Lksc f;,a ksIamd†; 116.9 92.6 208.6 185.8 228.5
rnr® wdY%s; ksIAmd†; 109.0 108.1 96.9 104.2 109.4
Lksc wmkhk 81.0 158.6 82.4 88.9 105.6

uqΩ wdkhk 122.3 134.0 148.2 158.5(we) 171.3



md˙fNda.sl NdKav
119.2 143.3 177.9 156.5 167.4
wdydr yd mdk jr®.
105.4 125.8 128.1 124.1 146.7
fjk;a md˙fNda.sl NdKav
135.1 163.5 235.0 193.8 191.0
wka;r® NdKav
111.1 122.9 128.7 142.5 158.6
Lksc f;,a
103.4 117.7 116.6 129.5 150.7
fr†ms<s
104.7 115.8 120.4 138.2 137.6
fmdfydr 88.4 112.6 129.5 68.6 53.7
ridhksl ksIamd†;
128.1 138.3 155.6 163.4 161.6
;s˙Û= yd b˙Û= 84.8 123.5 121.3 92.7 134.0
wdfhdack NdKav 157.6 158.2 179.7 208.9(we) 208.7

hka;%iQ;% yd WmlrK
183.9 180.7 197.3 253.9 244.2
m%jdyk WmlrK 103.5 114.4 156.5 110.9(we) 112.8

f.dvke.ss,s øjH
153.9 153.0 167.8 206.2 220.1

^w& m˙ud or®Ylh" ,eismshr®ia or®Ylhla f,i .Kkh lr we;' uQ,h ( Y%S ,xld uy nexl=j
^wd& ;djld,sl'
^we& ixfYdaê;'
89
úfoaY fjf<| iy uQ,H

ixLHd igyk 8.9


uy nexl=fõ fjf<| or®Yl – tall jákdlu^w& 2013 – 2017 (2010 = 100)

ldKavh 2013 2014 2015 2016 2017^wd&

uqΩ wmkhk
117.5 121.9 114.7 121.2 130.0
lDIsldr®ñl wmkhk 131.6 135.6 135.3 143.2 167.7
f;a 129.0 132.6 122.5 131.6 164.0
rnr® 103.2 93.5 86.2 89.4 96.3
fmd,a ksIamd†; 125.5 145.5 160.0 163.4 183.3
iqΩ lDIsldr®ñl ksIamd†; 99.9 115.1 131.5 137.3 154.2
ldr®ñl ksIamd†; wmkhk 113.0 117.5   109.4 115.8 121.0
fr†ms<s yd weÛΩï 126.9 132.4 136.6 147.5 155.9
Lksc f;,a ksIamd†; 158.5 160.2 81.3 75.6 97.4
rnr® wdY%s; ksIAmd†; 167.3 170.7 169.3 170.5 185.0
Lksc wmkhk 303.1 178.7 169.5 173.2 182.0

uqΩ wdkhk 125.3 124.8 114.5 116.3(we) 123.2



md˙fNda.sl NdKav 123.2 125.4 128.7 143.6 146.6
wdydr yd mdk jr®. 111.9 113.4 115.2 127.7 127.9
fjk;a md˙fNda.sl NdKav 133.4 136.1 137.1 155.3 163.2
wka;r® NdKav 134.7 133.0 111.8 110.9 120.8
Lksc f;,a 156.4 148.3 91.4 81.3 100.8
fr†ms<s 123.4 128.3 126.6 139.4 147.6
fmdfydr 129.0 116.4 112.5 106.9 107.7
ridhksl ksIamd†; 125.9 129.8 129.2 129.8 133.9
;s˙Û= yd b˙Û= 163.3 142.6 133.6 130.2 135.3
wdfhdack NdKav 111.7 110.0 110.9 111.5(we) 114.8
hka;%iQ;% yd WmlrK 103.0 101.8 103.8 103.9 108.2
m%jdyk WmlrK 124.3 120.5 120.1 130.1(we) 136.2
f.dvke.s,s øjH 122.5 120.2 118.1 119.3 118.6

fjf<| wkqmd;h 93.8 97.6 100.2 104.2(we) 105.6

^w& remsh,a jákdlï or®Ylh yd m˙ud or®Ylh Ndú;d lrñka §mdfIa¶ tall jákdlï or®Ylh .Kkh lr we;' uQ,h ( Y%S ,xld uy nexl=j
^wd& ;djld,sl'
^we& ixfYdaê;'

ixLHd igyk 8.10


jr®I wjidkfha ° úksuh wkqmd;sl 2008 – 2017
úfoaY uqo,a tallhl jákdlu Y%S ,xld remsh,aj,ska

rg uqo,a jr®.h 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

TiafÜ%,shdj fvd,rh 78.05 101.99 112.88 115.58 132.24 116.67 107.64 105.10 108.43 119.10
lekvdj fvd,rh 92.76 109.29 110.90 111.58 127.83 122.73 113.12 103.89 111.17 121.61
fvkaudr®lh fl%dakr® 21.40 22.00 19.79 19.83 22.54 24.19 21.40 21.09 21.24 24.51
hqfrdamd ix.uh hqfrda 159.45 163.72 147.56 147.42 168.13 180.45 159.42 157.37 157.87 182.49
fydxf ldx fvd,rh 14.60 14.75 14.26 14.66 16.40 16.86 16.89 18.59 19.32 19.55
bka†hdj remsh, 2.36 2.46 2.48 2.15 2.33 2.11 2.07 2.17 2.21 2.39
cmdkh fhka 1.25 1.24 1.36 1.47 1.48 1.25 1.10 1.20 1.29 1.36
l=fjÜ äkdr® 409.56 398.27 394.12 408.73 452.16 463.01 447.86 474.48 489.30 505.92
uef,aishdj ˙x.sÜ 32.58 33.33 35.98 35.83 41.57 39.77 37.52 33.52 33.40 37.63
kjiS,ka;h fvd,rh 65.39 81.85 85.63 88.01 104.81 107.50 102.83 98.63 104.35 108.49
fkdar®fõ fl%dakr® 16.13 19.64 18.86 18.97 22.79 21.51 17.66 16.38 17.38 18.53
mlsia:dkh remsh, 1.44 1.36 1.29 1.27 1.31 1.24 1.30 1.37 1.43 1.38
f i!† wrdìh ˙hd,a 30.15 30.49 29.59 30.37 33.91 34.86 34.92 38.39 39.93 40.76
isx.mamQrej fvd,rh 78.60 81.32 86.14 87.58 104.01 103.26 99.25 101.84 103.67 114.32
ol=Kq wm%sldj ?kaâ 12.07 15.39 16.74 13.93 15.01 12.54 11.34 9.27 11.04 12.32
iaùvkh fl%dakr® 14.59 15.83 16.45 16.50 19.56 20.36 16.93 17.12 16.49 18.53
iaúÜir®,ka;h µ%Ekala 106.94 110.08 118.51 121.02 139.28 147.29 132.59 145.71 146.91 156.17
tlai;a wrdì tór® rdcHh ärdï 30.80 31.14 30.21 31.01 34.62 35.60 35.68 39.23 40.79 41.61
tlai;a rdcOdksh mjqu 163.28 181.75 171.41 175.45 205.47 215.58 204.04 213.57 184.04 205.54
wefu˙ld tlai;a ckmoh fvd,rh 113.14 114.38 110.95 113.90 127.16 130.75 131.05 144.06 149.80 152.85

uQ,h ( Y%S ,xld uy nexl=j


90
úfoaY fjf<| iy uQ,H

ixLHd igyk 8.11(A)

f.jqï ;=,kh^w& 2003 – 2011


remsh,a ñ,shk

YSr®Ih 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

fjf<| fYaIh -148,324 -227,171 -253,082 -350,037 -404,703 -647,207 -358,707 -545,350 -1,073,900
wmkhk 495,426 583,967 638,276 716,579 845,683 878,499 813,911 974,387 1,167,588
wdkhk 643,750 811,138 891,359 1,066,615 1,250,386 1,525,705 1,172,618 1,519,737 2,241,488
fiajd ^Y=oaO& 38,443 42,735 34,043 26,660 33,357 43,557 44,780 79,766 121,635
,eîï 136,123 154,746 154,877 168,802 196,249 217,180 217,378 279,634 340,977
f.ùï 97,680 112,011 120,833 142,142 162,892 173,623 172,598 199,868 219,342
wd∞hu ^Y=oaO& -16,535 -20,688 -30,049 -40,424 -39,054 -105,032 -55,814 -69,776 -72,041
,eîï 16,385 15,813 3,629 32,457 50,213 -3,133 13,551 36,508 51,102
f.ùï 32,920 36,501 33,678 72,881 89,267 101,899 69,365 106,284 123,143
NdKav" fiajd yd wd∞hu ^Y=oaO& -126,416 -205,124 -249,088 -363,801 -410,400 -708,682 -369,740 -535,360 -1,024,306
cx.u ixl%du ^Y=oaO& 119,791 139,710 183,842 208,385 255,684 288,639 345,498 413,885 513,216
  fm!oa.,sl ixl%du ^Y=oaO& 116,350 136,672 174,542 197,861 245,006 277,711 336,578 407,967 506,630
,eîï 136,475 158,291 197,968 224,678 276,814 316,091 382,818 465,166 569,103
f.ùï 20,125 21,619 23,426 26,817 31,808 38,380 46,240 57,199 62,473
  ks, ixl%du ^Y=oaO& 3,441 3,038 9,300 10,524 10,677 10,928 8,920 5,918 6,587
cx.u .sKqfï fYaIh -6,625 -65,414 -65,246 -155,416 -154,717 -420,042 -24,242 -121,475 -511,090
m%d.aOk iy uQ,H .sKqu ^Y=oaO& 69,723 60,539 123,865 190,769 230,978 193,714 299,381 322,035 458,639
m%d.aOk .sKqu ^Y=oaO& 7,146 4,974 25,108 30,292 29,669 31,456 26,832 18,521 18,126
m%d.aOk ixl%du ^Y=oaO& 7,146 4,974 25,108 30,292 29,669 31,456 26,832 18,521 18,126
,eîï 7,768 5,643 25,863 31,171 30,735 32,774 28,465 20,599 20,382
f.ùï 622 669 755 879 1,066 1,319 1,633 2,078 2,256
uQ,H .sKqu 62,577 55,565 98,757 160,477 201,309 162,258 272,550 303,515 440,513
†.=ld,Sk ^Y=oaO& 69,721 69,805 80,391 95,089 140,054 109,174 149,772 268,228 364,307
Rcq wdfhdack 19,450 22,826 23,505 46,985 60,768 74,837 44,112 49,008 99,265
úfoaYSh Rcq wdfhdack ^Y=oaO& 16,557 21,948 23,505 46,985 60,768 74,837 44,112 49,008 99,265
fm!oa.,SlrK ,eîï 2,893 878 – – – – – – –
fm!oa.,sl †.=ld,Sk ^Y=oAO& -3,201 2,270 1,054 -3,590 3,314 7,768 9,105 17,569 19,489
,eîï 9,738 17,503 19,739 14,469 22,033 28,693 44,795 65,934 34,376
f.ùï 12,939 15,233 18,685 18,058 18,719 20,925 35,691 48,365 14,887
rcfha †.=ld,Sk ^Y=oAO& 53,472 44,709 55,832 51,694 75,971 26,568 96,555 201,650 245,553
,eîï 88,106 78,299 75,309 97,690 144,146 114,658 204,435 276,582 333,307
f.ùï 34,634 33,590 19,477 45,996 68,175 88,090 107,880 74,932 87,754
fláld,Sk ^Y=oaO& 2,086 3,623 7,743 2,311 53,861 47,052 182,911 -82,412 -20,073
úúO wdfhdack ^Y=oaO& 209 1,109 6,103 5,377 11,249 6,460 -785 -26,010 -18,979
fm!oa.,sl fláld,Sk ^Y=oaO& 1,877 2,514 1,640 -3,066 1,868 63,987 26,108 -116,655 -26,887
rcfha fláld,Sk ^Y=oAO& – – – – 40,744 -23,395 157,588 60,252 25,794
jd◊c nexl= ^Y=oaO& -9,231 -17,863 10,623 63,076 7,394 6,031 -60,134 117,699 96,279
jd◊c nexl= j;alï ^Y=oaO& -9,090 -45,367 -19,669 23,789 -31,352 17,889 -51,298 33,343 14,724
jd◊c nexl= j.lSï ^Y=oaO&(wd) -141 27,504 30,292 39,287 38,746 -11,858 -8,836 84,356 81,555
ú'.e'ys' fjkals¯ï(we) – – – – – – 58,353 – –
je/°ï yd w;aye¯ï -14,487 -2,599 -10,494 -1,830 -16,259 80,534 40,082 -112,586 -53,399
iuia; fYaIh 48,610 -7,474 48,125 33,523 60,002 -145,795 315,221 87,974 -105,850
uQ,H fjkiaùï -48,610 7,474 -48,125 -33,523 -60,002 145,795 -315,221 -87,974 105,850
jdr®Isl idudkH úksuh wkqmd;slh
we't'c' fvd,r® 1 lg remsh,a 96.52 101.19 100.50 103.96 110.62 108.33 114.94 113.06 110.57
o'foa'ks' fha m%;sY;hla f,i(wE)
fjf<| .sKqu -8.4 -10.9 -10.3 -11.9 -11.3 -14.7 -7.4 -9.7 -16.4
cx.u .sKqu -0.4 -3.1 -2.7 -5.3 -4.3 -9.5 -0.5 -2.2 -7.8
m%∞khka yer cx.u .sKqu -0.6 -3.3 -3.0 -5.7 -4.6 9.8 -0.7 -2.3 -7.9

^w& fuu ixLHd f.jqï ;=,k w;afmdf;a 5 jk ixialrKh (1993) g wkqrEmj" cd;Hka;r uQ,H wruqo, u.ska cd;Hka;rj uQ,hka ( Y%S ,xld wdfhdack uKav,h
wkq.ukh lrk whq˙ka ilia f ldg we;' óg wu;rj 1994 isg wlafjr< nexl= tall o foaYSh nexl= l%ufha fldgila fld<U fldgia yqjudrej
f,i i,ld we;' ckf,aLk yd ixLHdf,aLk
^wd& 2012 jifr® ° jd◊c nexl= úiska ,nd.;a t'c' fvd,r® 973 l †.=ld,Sk úfoaYSh Kh we;=<;a fõ' fomdr®;fïka;=j
^we& cd;Hka;r uQ,H wruqo, u.ska lrk ,o idudkH iy úfYaI" úfYaI .ekqï ysñlï ^ú'.e'ys'& fjka ls¯ï we;=<;a fõ' úfoaY iïm;a fomdr®;fïka;=j
^wE& fuu o;a; ckf,aLk yd ixLHdf,aLk fomdr®;fïka;=j úiska .Kkh lrk ,o o'foa'ks' ^mj;akd fjf<|fmd, ñ, wkqj& Y%S ,xld fr®.=j
u; mokï fõ' Y%S ,xld uy nexl=j
91
úfoaY fjf<| iy uQ,H

ixLHd igyk 8.11(B)

f.jqï ;=,kh^w& 2003 – 2011


we't'c' fvd,r® ñ,shk

YSr®Ih 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

fjf<| fYaIh -1,539 -2,243 -2,516 -3,370 -3,656 -5,981 -3,122 -4,825 -9,710
wmkhk 5,133 5,757 6,347 6,883 7,640 8,111 7,085 8,626 10,559
wdkhk 6,672 8,000 8,863 10,253 11,296 14,091 10,207 13,451 20,269
fiajd ^Y=oaO& 399 419 338 257 302 401 391 707 1,099
,eîï 1,411 1,527 1,540 1,625 1,775 2,004 1,892 2,474 3,084
f.ùï 1,012 1,108 1,202 1,368 1,472 1,603 1,501 1,768 1,985
wd∞hu ^Y=oaO& -172 -204 -299 -389 -358 -972 -488 -617 -647
,eîï 170 157 35 311 449 -32 116 323 467
f.ùï 341 360 335 700 807 940 603 940 1,114
NdKav" fiajd yd wd∞hu ^Y=oaO& -1,312 -2,028 -2,478 -3,502 -3,712 -6,552 -3,219 -4,735 -9,258
cx.u ixl%du ^Y=oaO& 1,241 1,380 1,828 2,004 2,311 2,666 3,005 3,660 4,643
  fm!oa.,sl ixl%du ^Y=oaO& 1,205 1,350 1,736 1,904 2,214 2,565 2,927 3,608 4,583
,eîï 1,414 1,564 1,968 2,161 2,502 2,918 3,330 4,116 5,145
f.ùï 209 214 233 257 288 353 403 508 562
  ks, ixl%du ^Y=oaO& 36 30 93 101 97 101 77 52 60
cx.u .sKqfï fYaIh -71 -648 -650 -1,499 -1,402 -3,886 -214 -1,075 -4,615
m%d.aOk iy uQ,H .sKqu ^Y=oaO& 722 631 1,224 1,808 2,097 1,774 2,594 2,877 4,262
m%d.aOk .sKqu ^Y=oaO& 74 64 250 291 269 291 233 164 164
m%d.aOk ixl%du ^Y=oaO& 74 64 250 291 269 291 233 164 164
,eîï 81 71 257 299 278 303 247 182 185
f.ùï 6 7 7 8 10 12 14 19 20
uQ,H .sKqu 648 567 974 1,517 1,828 1,483 2,361 2,713 4,098
†.=ld,Sk ^Y=oaO& 722 680 798 907 1,251 1,016 1,304 2,379 3,308
Rcq wdfhdack 201 227 234 451 548 691 384 435 896
úfoaYSh Rcq wdfhdack ^Y=oaO& 171 217 234 451 548 691 384 435 896
fm!oa.,SlrK ,eîï 30 10 – – – – – – –
fm!oa.,sl †.=ld,Sk ^Y=oAO& -33 14 11 -35 31 74 79 149 175
,eîï 101 169 197 139 199 265 390 580 310
f.ùï 134 155 186 174 168 191 311 431 135
rcfha †.=ld,Sk ^Y=oAO& 554 439 553 491 672 252 840 1,796 2,237
,eîï 913 771 747 932 1,290 1,059 1,780 2,460 3,026
f.ùï 359 331 194 441 618 807 940 665 789
fláld,Sk ^Y=oaO& 21 39 77 21 493 441 1,590 -730 -181
úúO wdfhdack ^Y=oaO& 2 11 60 51 101 60 -6 -230 -171
fm!oa.,sl fláld,Sk ^Y=oaO& 19 28 16 -30 20 594 228 -1,032 -243
rcfha fláld,Sk ^Y=oAO& – – – – 372 -213 1,369 531 233
jd◊c nexl= ^Y=oaO& 96 -152 100 590 83 26 -533 1,064 971
jd◊c nexl= j;alï ^Y=oaO& -94 -354 -223 297 -281 210 -435 249 183
jd◊c nexl= j.lSï ^Y=oaO&(wd) -2 202 323 293 364 -185 -98 815 788
ú'.e'ys' fjkals¯ï(we) – – – – – – 508 – –
je/°ï yd w;aye¯ï -148 -189 -72 -105 -165 728 346 -881 -708
iuia; fYaIh 502 -205 501 204 531 -1,385 2,725 921 -1,061
uQ,H fjkiaùï -502 205 -501 -204 -531 1,385 -2,725 -921 1,061
jdr®Isl idudkH úksuh wkqmd;slh
we't'c' fvd,r® 1 lg remsh,a 96.52 101.19 100.50 103.96 110.62 108.33 114.94 113.06 110.57
o'foa'ks' fha m%;sY;hla f,i(wE)
fjf<| .sKqu -8.4 -10.9 -10.3 -11.9 -11.3 -14.7 -7.4 -9.7 -16.4
cx.u .sKqu -0.4 -3.1 -2.7 -5.3 -4.3 -9.5 -0.5 -2.2 -7.8
m%∞khka yer cx.u .sKqu -0.6 -3.3 -3.0 -5.7 -4.6 -9.8 -0.7 -2.3 -7.9

^w& fuu ixLHd f.jqï ;=,k w;afmdf;a 5 jk ixialrKh (1993) g wkqrEmj" cd;Hka;r uQ,H wruqo, u.ska cd;Hka;rj uQ,hka ( Y%S ,xld wdfhdack uKav,h
wkq.ukh lrk whq˙ka ilia f ldg we;' óg wu;rj 1994 isg wlafjr< nexl= tall o foaYSh nexl= l%ufha fldgila fld<U fldgia yqjudrej
f,i i,ld we;' ckf,aLk yd ixLHdf,aLk
^wd& 2012 jifr® ° jd◊c nexl= úiska ,nd.;a t'c' fvd,r® 973 l †.=ld,Sk úfoaYSh Kh we;=<;a fõ' fomdr®;fïka;=j
^we& cd;Hka;r uQ,H wruqo, u.ska lrk ,o idudkH iy úfYaI" úfYaI .ekqï ysñlï ^ú'.e'ys'& fjka ls¯ï we;=<;a fõ' úfoaY iïm;a fomdr®;fïka;=j
^wE& fuu o;a; ckf,aLk yd ixLHdf,aLk fomdr®;fïka;=j úiska .Kkh lrk ,o o'foa'ks' ^mj;akd fjf<|fmd, ñ, wkqj& Y%S ,xld fr®.=j
u; mokï fõ' Y%S ,xld uy nexl=j
92
úfoaY fjf<| iy uQ,H

ixLHd igyk 8.11(C)


f.jqï ;=,kh^w&

re' ñ,shk we't'c' fvd,r® ñ,shk


YSr®Ih
2014 2015 2016^wd& 2017^we& 2014 2015 2016^wd& 2017^we&

cx.u .sKqu -259,436 -257,524 -254,159 -350,695 -1,988 -1,883 -1,742 -2,309

fjf<| fYaIh
-1,081,987 -1,141,035 -1,293,627 -1,466,133 -8,287 -8,388 -8,873 -9,619
wmkhk 1,453,176 1,431,431 1,500,766 1,732,440 11,130 10,546 10,310 11,360
wdkhk 2,535,163 2,572,467 2,794,393 3,198,572 19,417 18,935 19,183 20,980

fiajd ^Y=oaO& 245,496 316,170 419,338 508,790 1,880 2,325 2,879 3,338
,eîï 731,863 869,634 1,039,283 1,182,738 5,605 6,397 7,138 7,760
f.ùï 486,367 553,464 619,945 673,949 3,725 4,072 4,259 4,421

m%d:ñl wd∞hï ^Y=oaO& -235,000 -274,740 -319,652 -357,668 -1,808 -2,013 -2,202 -2,355
,eîï 20,263 17,253 18,499 24,414 155 127 127 160
f.ùï 255,263 291,994 338,151 382,082 1,963 2,140 2,329 2,515

oaú;Shsl wd∞hï ^Y=oaO& 813,128 842,082 939,782 964,316 6,227 6,193 6,453 6,327
  fm!oa.,sl ixl%du ^Y=oaO& 809,437 838,471 936,990 962,682 6,199 6,167 6,434 6,316
,eîï 916,344 948,957 1,054,489 1,091,972 7,018 6,980 7,242 7,164
f.ùï 106,906 110,486 117,498 129,291 819 814 807 848
  ks, ixl%du ^Y=oaO& 3,691 3,610 2,792 1,634 28 27 19 11

m%d.aOk .sKqu ^Y=oaO& 7,684 6,256 3,745 1,667 58 46 25 11

cx.u .sKqu › m%d.aOk .sKqu -250,679 -251,268 -250,414 -349,028 -1,929 -1,836 -1,717 -2,298

uQ,H .sKqu -200,261 -346,198 -317,181 -336,145 -1,536 -2,312 -2,182 -2,184
w;am;a lr.kakd ,o Y=oaO j;alï 338,335 121,053 7,128 448,927 2,588 911 31 2,944
Rcq wdfhdack 8,725 7,199 34,476 8,162 67 53 237 72
úúO wdfhdack -29 3 -1 -12 … … ... …
Kh iq/l=ïm;a -29 3 -1 -12 … … ... …
wfkl=;a wdfhdack 127,197 70,962 38,245 16,297 973 503 266 102
uqo,a yd ;ekam;= 36,115 21,127 538 12,094 276 143 5 78
fjf<| Kh yd w;a;sldrï 50,000 15,807 -17,114 8,322 383 116 -118 54
wfkl=;a ,eìh hq;= .sKqï 41,082 34,028 54,821 -4,119 314 244 379 -31
ixÑ; j;alï 202,442 42,890 -65,593 424,480 1,548 354 -472 2,771

fjkiaùï jQ Y=oaO j.lSï 538,595 467,252 324,309 785,072 4,124 3,223 2,213 5,128
Rcq wdfhdack 116,721 93,528 131,839 210,361 894 680 897 1,375
úúO wdfhdack 269,768 101,935 144,665 271,168 2,065 686 993 1,772
ysñlï yd wdfhdack wruqo,a fldgia 23,275 -8,185 3,684 54,606 178 -60 24 359
Kh iq/l=ïm;a 246,492 110,121 140,981 216,562 1,887 747 969 1,413
wfkl=;a wdfhdack 152,107 271,788 47,806 303,543 1,165 1,857 323 1,981
uqo,a yd ;ekam;= -38,152 209,324 -87,671 -33,698 -292 1,457 -609 -228
Kh 223,475 105,244 114,419 280,407 1,713 759 793 1,839
fjf<| Kh yd w;a;sldrï -53,145 -54,437 12,466 47,019 -407 -401 84 309
wfkl=;a f.úh hq;= .sKqï 19,929 11,657 8,592 9,815 151 41 55 61

je/°ï iy w;aye¯ï 51,492 -94,930 -66,767 12,883 393 -476 -465 114

iuia; fYaIh 180,904 -129,654 -46,013 330,004 1,369 -1,489 -500 2,068

^w& cd;Hka;r uQ,H wruqof,ys" f.jqï ;=,k w;afmdf;ys (BPM) 6 jk ixialrKhg (2009) uQ,h ( Y%S ,xld uy nexl=j
wkqrEmj fuu j.=fjys jr®.SlrKhka is≥lr we;'
^wd& ixfYdaê;'
^we& ;djld,sl'
… ie,lsh hq;= fkdfõ'
93
úfoaY fjf<| iy uQ,H

ixLHd igyk 8.12

úfoaY fiajd kshqla;slhskaf.a fm%aIK 2008 – 2017

l,dmh 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017^w&

remsh,a ñ,shk
ueo fmr†. 189,039 229,298 279,688 335,201 428,593 460,195 509,487 512,437 566,260 565,642
hqfrdamd ix.uh 56,901 69,287 81,905 97,886 136,752 149,812 165,858 166,068 186,645 199,831
wE; fmr†. wdishdj 18,967 23,351 27,922 44,390 64,938 72,009 79,722 94,896 107,558 125,577
wfkl=;a hqfrdamd rgj,a 13,909 17,035 20,011 25,610 35,143 39,729 43,984 41,754 48,506 50,231
W;=re wefu˙ldj 12,329 14,546 15,823 17,073 22,155 24,003 26,574 28,469 30,580 31,667
.sksfldK †. wdishdj 9,800 11,484 16,288 22,764 33,615 37,246 41,235 53,142 57,997 60,058
TiafÜ%,shdj iy kjiS,ka;h 6,006 6,508 9,307 11,382 16,808 19,037 21,076 21,826 25,308 26,207
ol=Kq wdishdj 3,477 4,594 6,515 5,691 11,460 10,760 11,912 13,285 15,817 16,380
ol=Kq yd uOHu wefu˙ldj 2,529 3,254 3,956 4,553 6,112 7,449 8,247 8,541 7,381 7,644
wfkl=;a 3,161 3,445 3,956 4,553 8,404 7,449 8,247 8,541 8,436 8,736
tl;=j 316,118 382,801 465,372 569,103 763,980 827,689 916,344 948,957
1,054,489
1,091,972

tlai;a ckmo fvd,r® ñ,shk


ueo fmr†. 1,745 1,995 2,474 3,030 3,358 3,562 3,902 3,769 3,889 3,711
hqfrdamd ix.uh 525 603 724 885 1,071 1,160 1,270 1,222 1,282 1,311
wE; fmr†. wdishdj 175 203 247 401 509 557 611 698 739 824
wfkl=;a hqfrdamd rgj,a 128 148 177 232 275 308 337 307 333 330
W;=re wefu˙ldj 114 127 140 154 174 186 204 209 210 208
.sksfldK †. wdishdj 90 100 144 206 263 288 316 391 398 394
TiafÜ%,shdj iy kjiS,ka;h 55 57 82 103 132 147 161 161 174 172
ol=Kq wdishdj 32 40 58 51 90 83 91 98 109 107
ol=Kq yd uOHu wefu˙ldj 23 28 35 41 48 58 63 63 51 50
wfkl=;a 29 30 35 41 66 58 63 63 58 57
tl;=j 2,918 3,330 4,116 5,145 5,985 6,407 7,018 6,980 7,242 7,164

m%;sY;hla jYfhka
ueo fmr†. 59.8 59.9 60.1 58.9 56.1 55.6 55.6 54.0 53.7 51.8
hqfrdamd ix.uh 18.0 18.1 17.6 17.2 17.9 18.1 18.1 17.5 17.7 18.3
wE; fmr†. wdishdj 6.0 6.1 6.0 7.8 8.5 8.7 8.7 10.0 10.2 11.5
wfkl=;a hqfrdamd rgj,a 4.4 4.4 4.3 4.5 4.6 4.8 4.8 4.4 4.6 4.6
W;=re wefu˙ldj 3.9 3.8 3.4 3.0 2.9 2.9 2.9 3.0 2.9 2.9
.sksfldK †. wdishdj 3.1 3.0 3.5 4.0 4.4 4.5 4.5 5.6 5.5 5.5
TiafÜ%,shdj iy kjiS,ka;h 1.9 1.7 2.0 2.0 2.2 2.3 2.3 2.3 2.4 2.4
ol=Kq wdishdj 1.1 1.2 1.4 1.0 1.5 1.3 1.3 1.4 1.5 1.5
ol=Kq yd uOHu wefu˙ldj 0.8 0.9 0.9 0.8 0.8 0.9 0.9 0.9 0.7 0.7
wfkl=;a 1.0 0.9 0.9 0.8 1.1 0.9 0.9 0.9 0.8 0.8
tl;=j 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0

^w& ;djld,sl uQ,h ( Y%S ,xld uy nexl=j


94
úfoaY fjf<| iy uQ,H

ixLHd igyk 8.13


ixpdrl wxYh 2008 – 2017

ldKavh 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017^w&

uqΩ ixpdrl meñ”ï 438,475 447,890 654,476 855,975 1,005,605 1,274,593 1,527,153 1,798,380 2,050,832 2,116,407

l,dm wkqj meñ◊ .Kk


hqfrdamh 196,627 196,433 292,378 364,459 445,464 546,732 633,160 700,900 804,504 842,868
wdishdj 173,042 174,534 244,124 333,841 380,289 509,653 650,810 822,272 938,697 962,395
W;=re wefu˙ldj 24,311 24,948 40,216 49,057 59,236 65,616 72,653 84,943 98,376 104,375
Tiag%f,aIshdj 21,839 26,068 37,290 46,467 57,776 60,836 65,252 71,672 83,851 92,003
ueo fmr†. 16,776 23,741 37,540 57,501 56,169 80,509 88,991 101,066 107,635 95,581
wms%ldj 2,141 1,549 2,308 3,614 5,045 8,081 12,163 12,899 12,144 12,703
,;ska wefu˙ldj iy le˙ìhka ¥m;a 3,739 617 620 1,036 1,626 3,166 4,124 4,628 5,625 6,482


meñ”fï wruqKq wkqj ixpdrlhskaf.a .Kk
úfkda∞iajdoh 321,079 358,188 516,538 687,830 748,436 915,208 1,037,644 1,198,240 1,710,027 1,776,503
jHdmd˙l lghq;= 37,261 38,473 83,270 68,436 90,040 67,946 20,270 23,323 37,121 60,940
fjk;a 80,135 51,229 54,668 99,709 167,129 291,439 469,239 576,817 303,684 278,964

úfkdao pd˙ldjkays fhfokakkaf.a


  meñ”ï 87,695 89,526 112,497 119,875 126,523 140,009 138,097 195,134 116,544 131,409

l=,S .=jkahdkd u.ska meñ◊


  ixpdrlhska .Kk 13,429 5,469 14,675 15,122 18,681 17,387 5,965 4,068 13,144 ,e'fkd'

kjd;eka iemhSfï wdh;k 834 871 783 906 1,199 967 1,599 1,763 1,940 2,094

fY%a◊.; wdh;k 256 242 253 252 269 279 334^wd& 354 382 401
ldur .Kk 14,793 14,461 14,714 14,653 15,510 16,223 18,510^wd& 19,376^wd& 22,126^wd& 23,477
we|ka .Kk 28,698 28,344 28,978 28,844 30,880 32,284 36,883^wd& 38,370^wd& 46,114^wd& 48,008
w;sfr®l wdh;k 578 629 530 654 930 688 1,265^wd& 1,409 1,558 1,693
ldur .Kk 5,319 5,946 5,895 6,141 8,207 7,373 9,916^wd& 10,702 11,535 12,509
we|ka .Kk 9,712 11,654 11,210 11,601 13,347 14,450 18,340^wd& 20,211 21,570 23,469

jdr®Isl ldur Wmfhdack wkqmd;h, % 43.9 48.4 70.1 77.1 71.2 71.7 74.3 74.5 74.8 73.3

ixpdrl lafIa;%fha fiajd kshqla;sh 123,134 124,970 132,055 138,685 162,869 270,150 299,890 319,436 335,659 359,215
Rcq fiajd kshqla;sh 51,306 52,071 55,023 57,786 67,862 112,550 129,790 135,930 146,115 156,369
weia;fïka;= l< jl% fiajd kshqla;sh 71,828 72,899 77,032 80,899 95,007 157,600 170,100 183,506 189,544 202,846

o< ixpdrl bmehSï
remsh,a oY ,laI 37,094 40,133 65,018 91,926 132,427 221,720 317,479 405,492 512,373^wd& 598,143
tlai;a ckmo fvd,r® oY ,laI 342 350 576 830 1,039 1,715 2,431 2,981 3,518^wd& 3,925

^w& ;djld,sl uQ,hka : Y%S ,xld ixpdrl ixjr®Ok wêld˙h


^wd& ixfYdaê; Y%S ,xld uy nexl=j
,e'fkd' - ,eî fkdue;

igyk : §ixpdrlhska¶ hkafkka woyia lrkq ,nkafka ta rg ;=< tla rd;%shla fyda
Bg jvd jeä †k .Kkla .;ls¯u i|yd meñfKk wd.ka;=lhka h'
§úfkdao pd˙ldjkays fhfokakka¶ jYfhka woyiA lrkq ,nkafka rd;%shla
.; fkdlrk" kuq;a rg ;=< meh lsysmhla .; lrkq ,nk mqoa.,hka h'
95
úfoaY fjf<| iy uQ,H

ixLHd igyk 8.14


úfoaYSh Kh iy úfoaYSh Kh fiajdlrK f.ùï 2008 – 2017
remsh,a ñ,shk

YSr®Ih 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016^w& 2017^wd&

úfoaYSh Kh
fláld,Sk Kh 467,157 611,916 666,567 825,562 816,246 885,234 964,424 1,105,732 1,176,715 1,267,565
rch –   –   –   66,306 73,240 66,331 52,260 4,813 11,943 25,485
uy nexl=j –   –   –   93,299 29,545 38,029 58,073 69,536 80,315 91,074
;ekam;= Ndr.kakd ixia:d"
  uy nexl=j yer –   –   –   383,427 470,619 507,795 622,035 830,153 862,694 877,443
wfkl=;a wxYhka –   –   –   282,530 242,841 273,080 232,056 201,230 221,763 273,563

†.=ld,Sk Kh 1,543,952 1,780,313 2,088,449 2,904,462 3,901,083 4,332,500 4,672,034 5,357,141 5,722,601 6,653,952
rch –   –   –   2,243,132 2,740,138 2,848,167 3,110,214 3,550,762 4,010,319 4,780,900
uy nexl=j –   –   –   287,627 421,676 348,424 238,604 337,135 221,335 203,083
;ekam;= Ndr.kakd ixia:d"
  uy nexl=j yer –   –   –   –   154,471 375,872 443,737 488,860 453,102 454,081
wfkl=;a wxYhka –   –   –   239,808 359,007 485,429 535,382 576,305 614,732 655,809
Rcq wdfhdack (
  wka;r® iud.ï Kh°ï –   –   –   133,894 225,790 274,608 323,398 379,908 423,113 560,079

uqΩ úfoaYSh Kh 2,011,109 2,392,229 2,755,017 3,730,024 4,717,329 5,217,735 5,615,759 6,438,703 6,899,316 7,921,517
  o'foa'ks' fha m%;sY;hla jYfhka (we) 45.6 49.5 37.8 50.2 54.2 53.7 54.1 55.7 56.8 59.5

^wE& 277,297 230,616 208,984 199,233 334,592 522,155 474,527 648,541 648,315 694,127
Kh fiajdlrK f.ùï
Kh wdmiq f.ùï 228,488 189,621 138,941 121,246 222,916 385,362 323,626 487,275 472,270 481,028
fmd,S f.ùï 48,809 40,995 70,043 77,987 111,676 136,793 150,901 161,266 176,045 213,099

fjf<| NdKav yd fiajdjkaf.a
  wmkhk bmehqï 1,095,679 1,031,289 1,254,021 1,508,565 1,730,467 1,949,158 2,185,039 2,301,065 2,540,049 2,915,178

fjf<| NdKav yd fiajd
  wmkhk bmehqï" wd∞hï yd
  cx.u ixl%du 1,419,565 1,436,578 1,761,613 2,135,356 2,519,483 2,796,568 3,125,336 3,270,886 3,615,829 4,033,198

Kh fiajd wkqmd;slh
fjf<| NdKav yd fiajdjkaf.a
  wmkhkj, m%;sY;hla f,i 25.3 22.4 16.7 13.2 19.7 26.8 21.7 28.2 25.6 23.9
fjf<| NdKav yd fiajd"
  wd∞hï yd cx.u ixl%duj,
  m%;sY;hla f,i 19.5 16.1 11.9 9.3 13.5 18.7 15.2 19.8 18.0 17.2

rcfha Kh fiajd f.ùï
 (uqΩ Kh fiajdlrK f.ùïj,
  m%;sY;hla f,i) 81.6 74.5 65.3 82.1 81.9 59.0 59.7 59.6 42.6 53.0

^w& ixfYdaê; uQ,hka : úfoaY iïm;a fomdr®;fïka;=j


^wd& ;djld,sl Y%S ,xld uy nexl=j
^we& ckf,aLk yd ixLHdf,aLk fomdr®;fïka;=j úiska .Kkh lrk ,o o'foa'ks' ^mj;akd fjf<|fmd, ñ, wkqj&
u; mokï fõ'
^wE& cd;Hka;r uQ,H wruqof,a zúfoaYSh Kh ixLHd w;afmd;-2003Z (External Debt Statistics Manual-2003) wkqj
rdcH ne∫ïlr ^W∞' NdKavd.dr ne∫ïlrj, úfoaYSh r|jd .ekSï& Kh fiajdlrKhg we;=<;a ls¯u i|yd
2008 jifr® isg b†˙hg úfoaYSh Kh fiajdlrKh kej; jr®. lrk ,°'
96
uqo,a iy m%d.aOk fjf<|fmd<

ixLHd igyk 9.1


ixÑ; uqo,a 2008 – 2017
remsh,a ñ,shk`

whs;uh 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017(w)

ixÑ; uqo,a

w;e;s uqo,a 186,099 217,430 255,652 293,233 318,060 339,771 416,895 491,700 552,778 598,054
uyckhd 155,023 181,840 216,549 242,871 251,539 264,607 329,426 388,057 429,502 439,396
jd◊c nexl= 31,076 35,590 39,104 50,362 66,522 75,164 87,469 103,643 123,276 158,658

uy nexl=j fj;e;s jd◊c nexl=
;ekam;= 82,311 86,086 104,853 146,269 166,288 148,810 161,009 181,727 303,251 341,712

uy nexl=j fj;e;s rdcH ksfhda‚;
wdh;k i;= ;ekam;= 15 22 6 2 14 5 7 5 118 27

tl;=j ^ixÑ; uqo,a& 268,425 303,537 360,511 439,504 484,362 488,586 577,912 673,432 856,147 939,793

ixÑ; uqo,a ;SrKh lrk idOl

uy nexl=j i;=
Y=oaO úfoaY j;alï 148,157 412,202 505,463 340,090 396,468 529,128 688,007 576,187 558,589 846,139

úfoaY j;alï 325,439 685,659 862,534 838,607 965,910 1,058,355 1,129,975 1,126,674 1,049,800 1,328,413
wvql<d ( úfoaY j.lSï 177,295 273,481 357,069 498,543 569,454 529,238 441,987 550,504 491,221 482,312

uy nexl=j úiska rchg ,nd ≥ka
Y=oaO Kh 217,352 109,005 76,894 262,742 278,843 114,007 149,672 229,926 413,016 225,080
o< Kh 218,582 111,331 79,977 264,540 279,529 114,419 149,976 230,349 413,350 225,377
rcfha iy rch úiska
iy;sl l< iq/l=ïm;a 142,274 37,451 2,098 169,797 168,237 5,252 6,078 79,217 330,043 25,576
w;a;sldrï 76,308 73,881 77,879 94,743 111,292 109,167 143,898 151,132 83,307 199,801
tl;=fjñka mj;akd uqo,a YSr®I 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
wvql<d ( uy nexl=j fj;e;s
   rdcH ;ekam;= 1,231 2,326 3,083 1,797 686 411 305 423 333 297

uy nexl=j úiska uQ,H wdh;k fj;


,nd≥ka Kh 21,150 1,137 2,460 2,132 1,022 14,993 16,749 -2,811 -2,067 3,005

uy nexl=j i;= wfkl=;a
Y=oaO j;alï -118,234 -218,807 -224,306 -165,461 -191,970 -169,538 -276,516 -129,869 -113,392 -134,430

wfkl=;a j;alï 19,443 17,722 22,037 22,323 30,960 47,632 49,210 48,380 46,734 41,496
wvql<d ( wfkl=;a j.lSï 137,677 236,528 246,343 187,784 222,931 217,170 325,726 178,250 160,125 175,927

tl;=j ^ixÑ; uqo,a& 268,425 303,537 360,511 439,504 484,362 488,586 577,912 673,432 856,147 939,793

^w& ;djld,sl uQ,h ( YS% ,xld uy nexl=j


97
uqo,a iy m%d.aOk fjf<|fmd<

ixLHd igyk 9.2


uqo,a iemhqu 2008 – 2017
remsh,a ñ,shk

whs;uh 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015(w) 2016 2017(wd)

uqo,a iuia;

ixirKfhys mj;akd uqo,a 186,099 217,430 255,652 293,233 318,060 339,771 416,895 491,700 552,778 598,054
rch fj;e;s –  –  –  –  –  –  –  –  –  – 
jd◊c nexl= fj;e;s 31,076 35,590 39,104 50,362 66,522 75,164 87,469 103,643 123,276 158,658
uyckhd fj;e;s 155,023 181,840 216,549 242,871 251,539 264,607 329,426 388,057 429,502 439,396

b,aÆï ;ekam;= 386,520 428,429 593,437 771,688 867,583 818,293 832,129 999,640 1,015,251 1,091,379
rch fj;e;s 24,527 22,722 37,690 35,488 26,084 25,165 34,745 44,605 41,995 47,140
jd◊c nexl= fj;e;s 239,693 250,837 365,104 540,364 642,989 573,157 514,655 628,103 626,134 690,336
uyckhd fj;e;s 122,300 154,870 190,643 195,836 198,510 219,971 282,729 326,931 347,123 353,903

mgq uqo,a iemhqu (M1) 277,323 336,710 407,192 438,707 450,049 484,578 612,155 714,988 776,624 793,299


uyckhd i;= ld,Sk iy b;s˙ls¯fï ;ekam;=
remsh,a ;ekam;= 1,004,871 1,200,045 1,405,808 1,753,896 2,143,136 2,574,215 2,848,402 3,342,224 4,046,935 4,872,014
remsh,a iy úfoaY uqo,a ;ekam;= 1,245,453 1,469,459 1,684,216 2,053,032 2,479,021 2,933,275 3,263,698 3,850,929 4,628,972 5,514,762

mqΩ,a uqo,a iemhqu (M2) ^we& 1,282,194 1,536,755 1,813,000 2,192,603 2,593,185 3,058,793 3,460,558 4,057,212 4,823,559 5,665,313

taldnoaO mqΩ,a uqo,a iemhqu (M2b ) ^wE& 1,522,776 1,806,169 2,091,408 2,491,740 2,929,070 3,417,853 3,875,853 4,565,917 5,405,596 6,308,062

M2 i|yd ;=vq≥ka idOl


Y=oaO úfoaY nexl= j;alï 88,760 358,554 390,284 150,916 112,395 133,808 318,203 206,923 167,111 534,863
foaYSh Kh 1,582,340 1,630,858 1,920,515 2,628,418 3,176,184 3,601,713 3,923,201 4,827,980 5,849,104 6,616,026
rchg ≥ka Y=oaO Kh 471,839 513,843 494,804 735,562 912,850 1,109,663 1,227,794 1,387,792 1,667,525 1,801,707
uy nexl=j úiska 217,352 109,005 76,894 262,742 278,843 114,007 149,672 229,926 413,016 225,080
jd◊c nexl= úiska ^b& 254,488 404,838 417,911 472,819 634,007 995,656 1,078,123 1,157,867 1,254,509 1,576,627
rdcH ixia:d ^B& 15,085 73,233 91,927 71,385 91,258 164,674 197,013 261,815 308,382 342,354
iuqmldr 1,948 1,830 1,829 2,131 2,453 1,976 1,936 1,828 1,892 2,635
wfkl=;a fm!oa.,sl ^B& 1,093,468 1,041,952 1,331,955 1,819,341 2,169,624 2,325,400 2,496,458 3,176,544 3,871,305 4,469,330
^B& 1,095,416 1,043,782 1,333,784 1,821,472 2,172,076 2,327,376 2,498,394 3,178,372 3,873,197 4,471,965
fm!oa.,sl wxYhg ≥ka o< Kh
wfkl=;a whs;u (Y=oaO) ^b& -388,906 -452,658 -497,799 -586,730 -695,395 -676,729 -780,846 -977,690 -1,192,656 -1,485,576

tl;=j( mqΩ,a uqo,a iemhqu (M2) 1,282,194 1,536,755 1,813,000 2,192,603 2,593,185 3,058,793 3,460,558 4,057,212 4,823,559 5,665,313

ixÑ; uqo,a 268,425 303,537 360,511 439,504 484,362 488,586 577,912 673,432 856,147 939,793

uqo,a iemhqu (jdr®Isl idudkHh)


M1 270,541 284,673 362,717 426,005 437,590 455,925 528,688 643,308 719,173 758,358
M2 1,212,736 1,400,494 1,662,475 2,008,806 2,398,836 2,854,327 3,247,201 3,720,369 4,397,202 5,299,757
M2b 1,465,236 1,665,465 1,920,181 2,291,879 2,752,434 3,206,259 3,630,606 4,186,260 4,942,840 5,909,735

uqo,a .=Klh ^W& : M1 ys 1.03 1.11 1.13 1.00 0.93 0.99 1.06 1.06 0.91 0.84
M2 ys 4.78 5.06 5.03 4.99 5.35 6.26 5.99 6.02 5.63 6.03
M2b ys 5.67 5.95 5.80 5.67 6.05 7.00 6.71 6.78 6.31 6.71
uqo,a ixirK m%fõ.h ^W!&
M1 ys 16.30 16.99 17.68 16.95 19.96 21.04 19.60 17.02 16.56^B& 17.52
M2 ys 3.64 3.45 3.86 3.59 3.64 3.36 3.19 2.94 2.71^B& 2.51
M2b ys 3.01 2.90 3.34 3.15 3.17 2.99 2.85 2.62 2.41^B& 2.25

igyk ( 1990 isg uqo,a o;a; cd;Hka;r m%ñ;Skag wkqrEm jk m˙† kej; jr®.SlrKh lr we;' uQ,h ( YS% ,xld uy nexl=j
^w& n,m;%,dNS úfYaIs; nexl=jla f,i ls%hd;aul jQ ãtµaiSiS nexl=j 2015 Tlaf;danr® 01 †k isg ls%hd;aul jk m˙† ãtµaiSiS jr®Ok nexl=j
iu. taldnoaO ùfuka wk;=rej ãtµaiSiS nEkala mSt,aiS kñka n,m;%,dNS jd◊c nexl=jla f,i ls%hd;aul fõ'
^wd& ;djld,sl
^we& uqΩ mgq uqo,a ^uyckhd fj;e;s jHjydr uqo,a › uyckhd fj;e;s b,aÆï ;ekam;=& › uyckhd fj;e;s ld,Sk yd b;=reï ;ekam;= ^remsh,a&'
^wE& uqΩ mgq uqo,a › uqΩ wdikak uqo,a ^jd◊c nexl= fj;e;s uyckhd i;= remsh,a iy úfoaY uqo,a ;ekam;=&'
^b& rch úiska rdcH nexl= fol fj; ksl=;a lr ;snQ remsh,a ñ,shk 19,392.6 l jákdlulska hq;a m%;sjHqy.; ls¯fï ne∫ïlr 2006 Tlaf;danr® udifha ° l,ams¯fuka miq
NdKavd.dr ne∫ïlr njg m;af ldg we;' fjk;a j;alï hgf;a fuf;la olajd ;snQ fuu w.h 2006 Tlaf;danr® isg rchg fok ,o Y=oaO Kh hgf;a olajd we;'
^B& ixfYdaê;
^W& ixÑ; uqo,aj,g uqo,a iemhqfuys wkqmd;h'
^W!& uqo,a iemhqug ^idudkHh& o'foa'ks' ys wkqmd;h'
98
uqo,a iy m%d.aOk fjf<|fmd<

ixLHd igyk 9.3

taldnoaO mqΩ,a uqo,a iemhqu (M2b) 2008 – 2017


remsh,a ñ,shk

whs;uh 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015(w) 2016 2017(wd)

mgq uqo,a iemhqu (M1) 277,323 336,710 407,192 438,707 450,049 484,578 612,155 714,988 776,624 793,299
jHjydr uqo,a 155,023 181,840 216,549 242,871 251,539 264,607 329,426 388,057 429,502 439,396
b,aÆï ;ekam;= 122,300 154,870 190,643 195,836 198,510 219,971 282,729 326,931^we& 347,123 353,903

ld,Sk iy b;s˙ls¯fï ;ekam;= (TSD) 1,245,453 1,469,459 1,684,216 2,053,032 2,479,021 2,933,275 3,263,698 3,850,929 4,628,972 5,514,762
foaYSh nexl= tall 1,175,802 1,395,205 1,599,421 1,971,706 2,366,037 2,809,888 3,121,032 3,674,360 4,439,938 5,298,564
wlafjr< nexl= tall 69,651 74,254 84,796 81,326 112,984 123,387 142,666 176,569 189,034 216,198

taldnoaO mqΩ,a uqo,a iemhqu M2b (M1+TSD) 1,522,776 1,806,169 2,091,408 2,491,740 2,929,070 3,417,853 3,875,853 4,565,917 5,405,596 6,308,062

Y=oaO úfoaYSh j;alï 77,700 401,880 377,442 98,057 -25,831 -76,325 15,126 -298,163 -231,238 121,538
uqo,a wêld¯ka ^wE& 148,157 412,202 505,463 340,090 396,468 529,128 688,007 576,187 558,589 846,139
jd◊c nexl= -70,457 -10,323 -128,021 -242,033 -422,299 -605,453 -672,881 -874,350 -789,827 -724,601
foaYSh nexl= tall -14,534 -6,768 -66,558 -63,757 -121,878 -231,155 -220,947 -295,864 -325,659 -290,761
wlafjr< nexl= tall -55,923 -3,555 -61,464 -178,276 -300,421 -374,299 -451,934 -578,486 -464,168 -433,840

Y=oaO foaYSh j;alï 1,445,076 1,404,288 1,713,966 2,393,683 2,954,901 3,494,178 3,860,727 4,864,081 5,636,834 6,186,524
foaYSh Kh 1,897,499 1,907,748 2,262,861 3,037,970 3,696,131 4,200,783 4,640,146 5,732,034 6,671,677 7,504,715
rchg fok ,o Kh (Y=oaO) 582,907 640,326 627,185 833,610 1,045,232 1,301,342 1,435,900 1,759,492 1,972,133 2,168,517
uy nexl=j 217,352 109,005 76,894 262,742 278,843 114,007 149,672 229,926 413,016 225,080
jd◊c nexl= ^b& 365,556 531,321 550,291 570,868 766,389 1,187,335 1,286,228 1,529,566 1,559,116 1,943,438
foaYSh nexl= tall 254,488 404,838 417,911 472,819 634,007 995,656 1,078,123 1,157,867 1,254,509 1,576,627
wlafjr< nexl= tall 111,068 126,483 132,380 98,048 132,382 191,678 208,105 371,699 304,608 366,811
rdcH ixia:dj,g fok ,o Kh ^we& 46,991 73,233 144,578 198,500 292,477 365,098 450,924 530,669 513,768 536,982
foaYSh nexl= tall ^we& 15,085 73,233 91,927 71,385 91,258 164,674 197,013 261,815 308,382 342,354
wlafjr< nexl= tall 31,905 0 52,651 127,115 201,219 200,424 253,911 268,853 205,386 194,628
fm!oa.,sl wxYhg fok ,o Kh ^we& 1,267,601 1,194,189 1,491,099 2,005,860 2,358,421 2,534,343 2,753,322 3,441,874 4,185,777 4,799,215
foaYSh nexl= tall ^we& 1,095,416 1,043,782 1,333,784 1,821,472 2,172,076 2,327,376 2,498,394 3,178,372 3,873,197 4,471,965
wlafjr< nexl= tall 172,185 150,406 157,315 184,388 186,345 206,967 254,928 263,502 312,579 327,250

wfkl=;a whs;u (Y=oaO) ^we& -452,423 -503,460 -548,895 -644,287 -741,230 -706,605 -779,418 -867,954 -1,034,843 -1,318,191
uqo,a wêld¯ka iy
  foaYSh nexl= tall -262,838 -304,379 -352,808 -494,337 -634,688 -605,221 -657,074 -718,954 -865,472 -1,079,540
wlafjr< nexl= tall -189,585 -199,080 -196,087 -149,950 -106,541 -101,384 -122,344 -149,000 -169,371 -238,651

taldnoaO mqΩ,a uqo,a iemhqu M2b 1,522,776 1,806,169 2,091,408 2,491,740 2,929,070 3,417,853 3,875,853 4,565,917 5,405,596 6,308,062

^w& n,m;%,dNS úfYaIs; nexl=jla f,i ls%hd;aul jQ ãtµaiSiS nexl=j 2015 Tlaf;danr® 01 †k isg ls%hd;aul jk m˙† uQ,h ( YS% ,xld uy nexl=j
ãtµaiSiS jr®Ok nexl=j iu. taldnoaO ùfuka wk;=rej ãtµaiSiS nEkala mSt,aiS kñka n,m;%,dNS jd◊c nexl=jla
f,i ls%hd;aul fõ'
^wd& ;djld,sl
^we& ixfYdaê;
^b& YS% ,xld uy nexl=fõ Y=oaO úfoaYSh j;alï fuka u rdcH .sKqï fomdr®;fïka;=j úiska jdr®;d lrkq ,nk rcfha rka
mjqï fYaIh o fuys wka;r®.; fõ'
^B& rch úiska rdcH nexl= fol fj; ksl=;a lr ;snQ remsh,a ñ,shk 19,392.6 l jákdlulska hq;a m%;sjHqy.; ls¯fï
ne∫ïlr 2006 Tlaf;danr® udifha ° l,ams¯fuka miq NdKavd.dr ne∫ïlr njg m;af ldg we;' fjk;a j;alï hgf;a
fuf;la olajd ;snQ fuu w.h 2006 Tlaf;danr® isg rchg fok ,o Y=oaO Kh hgf;a olajd we;'
99
uqo,a iy m%d.aOk fjf<|fmd<

ixLHd igyk 9.4

fmd,S wkqmd;sl 2008 – 2017


jdr®Islj m%;sY;hla jYfhka

whs;uh 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

m%;sm;a;suh fmd,S wkqmd;sl


m%;sñ,°.ekqï wkqmd;slh^w& 10.50 7.50 7.25 7.00 7.50 6.50 6.50 6.00 7.00 7.25
m%;súl=Kqï wkqmd;slh^w& 12.00 9.75 9.00 8.50 9.50 8.50 8.00 7.50 8.50 8.75
uy nexl= w;a;sldrï wkqmd;slh 15.00 15.00 15.00 15.00 15.00 15.00 15.00 15.00 15.00 15.00
wka;r® nexl= talaIK uqo,a wkqmd;slh 12.50–14.50 8.63–9.40 7.75–8.15 8.75–9.10 9.50–9.85 7.50–7.75 6.00–6.50
6.40 8.40–8.44 8.10–8.25

NdKavd.dr ì,am;a M,∞ wkqmd;sl


  ^jir wjidkhg&
m%d:ñl fjf<|fmd<
udi 3 17.33 7.73 7.24 8.68 10.00 7.54 5.74 6.45 8.72 7.69
udi 6 18.57 8.73 7.35 8.71 11.32 7.85 5.84 6.83 9.63 8.30
udi 12 19.12 9.33 7.55 9.31 11.69 8.29 6.01 7.30 10.17 8.90
NdKavd.dr ne∫ïlr" l,ams¯u u; M,∞j
jir 2 20.53 ^foie&  9.55 ^foie& 8.27 ^wf.da& 7.77 ^fmn& 13.62 ^cQ,s& –  –  6.70 ^cQks& 11.04 ^cQ,s& 9.83 ^wf.da&
jir 3 20.54 ^foie& 12.83 ^cQ,s& 8.15 ^foie& 7.99 ^ck& 13.50 ^uehs& 10.87 ^wf.da& –  8.18 ^cQ,s& 11.62 ^cQ,s& 9.55 ^foie&
jir 4 20.34 ^foie&  9.78 ^foie& 8.60 ^foie& 8.20 ^cQ,s& 14.10 ^cQ,s& –  –  8.91 ^foie& 11.14 ^cQ,s&
^fkdje& 11.94
jir 5 17.00 ^iema& 10.32 ^Tla& 8.76 ^iema& 8.60 ^cQks& 14.15 ^cQks& 10.64 ^Tla& 8.93 ^uehs& 9.79 ^foie& 11.76
^wf.da& 10.20 ^fkdje&
jir 6 –    9.92 ^Tla& 8.93 ^iema& 8.85 ^Tla& 14.25 ^cQ,s& 10.97 ^fmn& –  9.90 ^iema& 12.03 ^cQks& – 
oaú;Shsl fjf<|fmd<
udi 3 –  7.78 7.26 8.60 10.10 7.63 5.60 6.58 8.65 7.65
udi 6 18.36 8.78 7.36 8.78 11.30 8.05 5.85 6.80 9.57 8.27
udi 12 19.03 9.58 7.55 9.25 11.65 8.23 5.95 7.25 10.17 8.87

remsh,a iq/l=ïm;a wkqmd;sl –  14 –  –  –  –  –  –  –  – 

jd◊c nexl= ;ekam;= wkqmd;sl


b;s˙ls¯ï
3.00–16.50 1.50–10.50 1.50–9.50 1.00–8.50 0.75–10.50 0.75–9.14 0.50–8.00 0.50-8.00 0.50-9.00 0.50–9.50
n˙; idudkH ;ekam;= wkqmd;slh (AWDR) 11.63 8.01 6.23 7.24 10.10 9.37 6.20 6.20 8.17 9.07
ia:djr ;ekam;=
udi 3 9.50–20.00 3.00–19.00 4.75–  8.50 4.75–11.25 5.00–16.25 5.70–15.00 3.50– 7.00 3.10–11.10 4.00–13.50 4.00–12.75
udi 6 13.00–19.00 6.00–18.00 5.00– 
9.75 5.50–11.00 5.00–16.25 6.20–12.25 3.90– 8.75 3.90– 9.50 4.50–13.50 4.00–13.50
udi 12 ^wd&
8.50–20.25 7.25–19.00 5.05–17.00 5.55–11.00 5.00–17.00 6.00–16.00 3.95–12.00 3.95–15.00 4.50–15.00 4.89–15.00
n˙; idudkH ia:djr ;ekam;=
  wkqmd;slh (AWFDR) 16.89 10.91 8.20 8.95 13.21 11.78 7.33 7.57 10.46 11.48
cd;sl b;s˙ls¯fï nexl= ;ekam;= wkqmd;sl
b;s˙ls¯ï 5.00 5.00 5.00 5.00 5.00 5.00 5.00 5.00 4.25 4.00
ia:djr ;ekam;==
udi 6 15.50 8.50 7.50 7.50 13.00 9.25 6.00 7.00 10.75 10.75
udi 12 15.00 9.50 8.50 8.50 12.50 9.50 6.50 7.25 11.00 11.00
jd◊c nexl= w;a;sldrï wkqmd;sl
m%uqL Kh fmd,S wkqmd;slh 19.17 11.12 9.27 10.49 14.29 9.96 6.35 7.40 11.73 11.33
rdcH iq/l=ïm;a u.ska iqrlaIs; l< Kh 13.00–30.00 9.00–24.00 9.00–22.00 6.85–22.00 9.00–21.00 9.00–18.00 6.60–24.00 6.00–14.25 5.00–20.00 8.00–16.00

wem rys; Kh 6.00–39.00 6.00–40.80 6.00–35.00 6.00–35.00 7.00–32.00 7.00–24.00 5.44–24.00 2.50–24.00 3.50–24.00 4.07–36.87
ñ,g .;a iy jÜgï l< ì,am;a 6.00–26.50 4.58–24.00 5.25–20.00 4.55–20.00 4.70–22.00 4.50–22.00 3.25–22.00 3.00–22.58 2.00–24.00 6.00–27.00


cd;Hka;r fmd,S wkqmd;sl ^ld, m˙Éf√ofha idudkHh&
we't'c' fvd,r® ;ekam;= u;
  ,kavka wka;r® nexl= wr®mK
  wkqmd;slh (LIBOR)
tla†k 2.31 0.23 0.23 0.16 0.15 0.13 0.09 0.14 0.41 1.03
i;a†k 2.56 0.28 0.26 0.20 0.19 0.16 0.12 0.16 0.44 1.06
udisl 2.67 0.33 0.27 0.23 0.24 0.19 0.16 0.20 0.50 1.11
ff;%udisl 2.91 0.69 0.34 0.34 0.43 0.27 0.23 0.32 0.74 1.26
ih udisl 3.05 1.12 0.52 0.51 0.69 0.41 0.33 0.49 1.06 1.48
jdr®Isl 3.08 1.57 0.92 0.83 1.01 0.68 0.56 0.80 1.38 1.79
ff;%udisl ;ekam;= u;
  ,kavka wka;r® nexl= wr®mK
  wkqmd;slh (LIBOR)
hqfrda 4.63 1.23 0.81 1.39 0.57 0.15 0.18 -0.03 -0.28 -0.37
cmdk fhka 0.92 0.48 0.23 0.19 0.19 0.16 0.13 0.09 -0.02 -0.02
iaúÜir®,ka; µ%Ekala 2.58 0.38 0.19 0.12 0.07 0.02 0.01 -0.75 -0.75 -0.73
ì%;dkH mjqu ^me˙ia fjf<|fmd,& 5.51 1.21 0.70 0.87 0.83 0.51 0.54 0.57 0.50 0.36

igyk ( foaYSh fmd,S wkqmd;sl jir wjidkhg olajd we;' uQ,hka ( International Financial Statistics
^w& m%;sñ,° .ekqï wkqmd;slh iy m%;súl=Kqï wkqmd;slh" 2014 ckjd˙ ui 2 jk †k isg ls%hd;aul jk m˙†" fµvr,a ixÑ; wdr®:ßl o;a;
ms<sfj,ska ks;H ;ekam;= myiqlï wkqmd;slh yd ks;H Kh myiqlï wkqmd;slh f,i m%;skdulrKh lrk ,°' YS% ,xld uy nexl=j
^wd& ixfYdaê;
100
uqo,a iy m%d.aOk fjf<|fmd<

ixLHd igyk 9.5

rdcH Kh fjf<|fmd< 2008 – 2017

whs;uh 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017(w)

NdKavd.dr ì,am;a
m%d:ñl fjf<|fmd<
ksl=;a l< $ úlsKQ m%udK" re' ñ,shk 779,576 821,211 1,000,069 1,164,570 1,649,984 1,235,304 1,121,705 1,589,527 1,635,349 1,624,266
uy nexl=j u.ska ñ,° .;a 183,727 190,326 133,823 217,584 485,332 334,764 337,659 564,159 790,738 513,092
wfkl=;a 595,849 630,885 866,246 946,986 1,164,652 900,540 784,046 1,025,368 844,611 1,111,174
nr ;nk ,o idudkH wdka;slh" re' - jir
wjidkfha °
^re' 100 la jákd NdKavd.dr ì,am;la i|yd&

udi 3 95.85 98.12 98.22 97.88 97.56 98.15 98.59 98.43 97.87 97.91
udi 6 91.54 95.86 96.45 95.83 94.64 96.22 97.16 96.77 95.41 95.59
udi 12 83.98 91.47 92.98 91.48 89.54 92.35 94.34 93.36 90.77 91.00
nr ;nk ,o idudkH M,∞j" (%) - jir wjidkfha

°
udi 3 17.33 7.67 7.24 8.68 10.00 7.54 5.74 6.38 8.72 7.69
udi 6 18.49 8.65 7.35 8.71 11.32 7.85 5.84 6.69 9.63 8.30
udi 12 19.08 9.32 7.55 9.31 11.69 8.29 6.00 7.11 10.17 8.90
nr ;nk ,o idudkH M,∞j" (%) - idudkHh
udi 3 18.54 11.43 7.84 7.28 10.72 8.95 6.58 6.32 8.26 9.10
udi 6 18.45 12.18 8.41 7.21 12.29 9.91 6.57 6.50 9.23 9.81
udi 12 18.89 12.76 8.42 7.41 12.14 10.65 6.73 6.60 10.20 10.07
iuia; idudkHh 18.59 12.25 8.31 7.31 11.81 10.45 6.68 6.46 9.24 9.77

uynexl= NdKavd.dr ì,am;a oaú;Shsl fjf<|fmd<
úl=Kqï ^jÜgï&" re' ñ,shk 26,608 70,185 13,250 –  18,448 128,750 –  127,855 39,600 110,325
.ekqï ^ms<sjÜgï&" re' ñ,shk 8,038 –  –  –  –  –  –  –  15,770 – 
ysñlu wkqj fkdmshjQ NdKavd.dr ì,am;a ^wd&" re' ñ,shk
uy nexl=j 163,584 37,451 2,993 169,797 154,005 3,053 123,496 104,754 331,389 9,908
jd◊c nexl= 87,869 160,081 220,358 185,756 219,748 443,951 278,296 340,664 244,139 463,198
fiajl wr®:idOl wruqo, 1 420 5,969 –  33,410 13,969 1,000 –  41,057 74,475
fjk;a wr®:idOl wruqo,a 55 –  15 1,279 122 45 –  162 77 49
b;s˙ls¯fï wdh;k 20,791 42,677 52,541 58,733 61,972 68,328 47,945 67,766 18,049 38,378
rlaIK yd uQ,H wdh;k 10,988 7,192 12,072 11,010 19,097 28,629 47,461 47,388 57,918 58,093
fomdr®;fïka;= yd wfkl=;a rdcH wruqo,a 16,431 21,452 20,636 5,968 2,566 8,114 10,986 7,570 7,616 760
wfkl=;a 102,882 171,757 199,858 158,344 138,149 134,048 185,582 89,937 79,336 52,293
úfoaYSh wdfhdaclhska ^we& 6,358 40,410 57,317 70,123 80,184 73,916 55,500 5,045 12,816 27,552
tl;=j 408,958 481,441 571,759 661,008 709,254 774,053 750,267 663,285 792,396 724,706

NdKavd.dr ne∫ïlr
m%d:ñl fjf<|fmd, ksl=;=j" re' ñ,shk 488,737 701,438 508,576 602,951 847,899 1,017,134 860,695 869,923 663,616 548,815
m˙K;ùu olajd we;s M,∞j" %
jir 02 ne∫ïlr 18.95 16.32 9.46 7.77 11.30 –  –  6.7 11.04 9.92
jir 03 ne∫ïlr 18.44 17.01 9.01 7.99 11.11 10.95 –  8.18 11.62 – 
jir 04 ne∫ïlr 17.87 14.29 9.65 8.23 11.58 –  –  8.91 10.61 11.13
jir 05 ne∫ïlr 17.00 11.20 9.31 8.55 13.32 10.95 8.93 9.79 11.76 10.20
jir 06 ne∫ïlr –  –  9.19 8.84 12.50 –  –  9.9 12.03 11.21
jir 07 ne∫ïlr –  –  9.19 8.84 12.50 –  –  9.65 12.18 12.92
jir 08 ne∫ïlr –  –  9.15 8.91 14.40 11.51 7.15 10.82 10.96 10.33
jir 09 ne∫ïlr –  –  –  9.00 –  11.77 –  –  12.08 12.91
jir 10 ne∫ïlr –  13.39 9.59 9.15 14.00 11.8 9.23 10.94 11.06 10.13
jir 12 ne∫ïlr –  –  –  9.10 –  12.09 –  –  13.72 – 
jir 15 ne∫ïlr –  –  –  9.30 –  12.17 8.63 11.00 14.23 – 
jir 20 ne∫ïlr –  –  –  –  11.00 12.19 11.32 11.45 –  – 
jir 30 ne∫ïlr –  –  –  –  –  12.18 11.75 11.73 12.09 – 
remsh,a Kh
m%d:ñl fjf<|fmd, ksl=;=j" re' ñ,shk –  1,904 –  –  –  –  –  –  –  – 
fmd,S wkqmd;h" % –  14.00 –  –  –  –  –  –  –  – 
ysñlu wkqj fkdmshjQ Kh^wd&^wE&" re' ñ,shk
jd◊c nexl= 90,082 188,576 162,215 206,547 244,770 386,398 595,067 517,613 731,942 803,455
fiajl wr®:idOl wruqo, 607,770 718,717 814,451 927,374 1,117,360 1,356,389 1,450,144 1,612,461 1,737,219 1,855,665
fjk;a wr®:idOl wruqo,a 9,507 13,766 19,872 7,550 30,639 35,031 315 42,713 48,060 – 
b;s˙ls¯fï wdh;k 164,457 195,588 221,805 246,418 261,309 285,915 327,932 358,470 406,722 407,415
rlaIK iy uQ,H iud.ï 26,410 33,194 33,624 34,410 31,711 26,636 42,742 58,808 68,124 68,305
fomdr®;fïka;= iy fjk;a ks, wruqo,a 90,778 21,949 36,963 37,006 37,596 187,904 210,598 245,045 264,014 285,278
fm!oa.,sl iy wfkl=;a 292,975 341,722 354,957 359,946 371,669 174,087 217,255 470,138 458,707 402,501
úfoaYSh wdfhdaclhska ^we& 17,647 145,124 183,538 199,531 317,604 403,486 401,710 298,734 247,222 295,059
tl;=j 1,299,625 1,658,636 1,827,425 2,018,782 2,412,657 2,855,846 3,245,764 3,603,982 3,962,009 4,117,679

^w& ;djld,sl uQ,hka ( uqo,a yd ckudOH wud;HdxYh


^wd& oaú;Shsl fjf<|fmd, .kqfokq i|yd .,mk ,°' YS% ,xld uy nexl=j
^we& úfoaY wdfhdaclhska fj; ksl=;a lrk ,o remsh,a jákdlñka hq;a NdKavd.dr ne∫ïlr yd NdKavd.dr ì,am;a we;=<;a h'
^wE& 2003 fkdjeïnr® udifha ° iuqmldr f;d. fjf<| ixia:djg ksl=;a l< ^2016 fkdjeïnr® ui ° m˙K; jQ& remsh,a ñ,shk 4,397 la jákd
NdKavd.dr ne∫ïlr" 2012 ckjd˙ udifha ° rcfha wdh;k úiska ,xld Lksc f;,a kS;s.; ixia:djg ysÛj meje;s Kh mshùu i|yd ksl=;a lrk
,o remsh,a ñ,shk 78,447 la jákd NdKavd.dr ne∫ïlr iy 2013 udr®;= udifha ° YS%,xlka .=jka iud.ug m%d.aOkh iemhSu i|yd ksl=;a l<
remsh,a ñ,shk 13,125 la jákd NdKavd.dr ne∫ïlr we;=<;a fkdfõ'
101
uqo,a iy m%d.aOk fjf<|fmd<

ixLHd igyk 9.6

fldgia fjf<|fmd< or®Yl 2008 – 2017

whs;uh 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016(w) 2017(wd)

ms˙jegqu" remsh,a ñ,shk 110,453 142,463 570,327 546,256 213,827 200,468 340,917 253,251 176,935 220,591
ffoksl idudkHh ms˙jegqu" remsh,a ñ,shk
464 594 2,396 2,286 884 828 1,415 1,060 737 915
úl=Kqï ixLHdj 776,244 1,266,299 3,355,126 4,579,352 1,857,384 1,421,303 1,982,709 1,506,790 1,056,849 981,977
fjf<πï l< fldgia ixLHdj" ñ,shk 3,155 4,763 18,489 24,544 9,691 9,054 16,722 9,415 7,196 8,468
fjf<πï l< fldgia" uqΩ ,ehsia;=.;
  fldgiaj, m%;sY;hla f,i 11.9 16.7 45.3 42.4 13.6 12.1 21.2 11.1 8.0 9.0
ms˙jegqu" o'foa'ks' ys m%;sY;hla f,i 2.5 2.9 8.9 7.6 2.4 2.1 3.3 2.3 1.5 1.9
ms˙jegqu" fjf<|fmd< m%d.aOkSlrKfhys
  m%;sY;hla f,i 16.9 18.0 34.5 24.7 9.8 8.7 12.3 8.4 6.2 7.6

úfoaYSh .kqfokq ^Y=oaO&" remsh,a ñ,shk 13,951 789 -26,335 -19,039 38,661 22,734 21,139 5,372 384 17,657
.ekqï 66,632 43,057 92,426 49,777 72,614 83,607 104,690 84,415 74,583 112,285
úl=Kqï 52,682 43,846 118,761 68,816 33,954 60,873 83,551 89,784 74,199 94,627

,ehsia;=.; uqΩ fldgia ixLHdj" ñ,shk 26,521 28,555 40,791 57,894 71,276 75,028 78,751 84,920 89,638 94,476
fjf<|fmd< m%d.aOkSlrKh" re' ì,shk 488.8 1,092.1 2,210.5 2,213.9 2,167.6 2,459.9 3,104.9 2,938.0 2,745.4 2,899.3
fjf<|fmd< m%d.aOkSlrKh" o'foa'ks' fha
  m%;sY;hla f,i 11.1 22.6 34.5 30.7 24.8 25.6 30.0 26.8 23.2 24.5

kj fldgia wr®mK ixLHdj" ñ,shk 377 45 455 1,460 253 80 573 107 172 151
kj fldgiaj, jákdlu^we&" re' ñ,shk 2,006 1,219 4,347 19,156 1,739 494 2,694 330 1,898 960
kj ksl=;+ka ixLHdj 3 3 8 13 6 1 6 2 3 1

,ehsia;=.; iud.ï ixLHdj 235 231 241 272 287 289 294 294 295 296

iuia; fldgia ñ, or®Ylh
(1985 = 100) 1,503.0 3,385.6 6,635.9 6,074.4 5,643.0 5,912.8 7,299.0 6,895.0 6,228.3 6,369.3

ñ,xl ñ, or®Ylh
(1998 = 1,000) 1,631.3 3,849.4 7,061.5 5,229.2 5,119.1 – – – – –

S&P Sri Lanka 20 or®Ylh^wE& (2004 = 1,000) – – – – 3,085.3 3,263.9 4,089.1 3,626.0 3,496.4 3,671.7

fjf<|fmd< ñ, bmehqï wkqmd;h (PER) 5.4 16.6 25.2 15.8 15.9 15.9 19.7 18.0 12.4 10.6

fjf<|fmd< ,dNdxY M,∞j, (%) 5.6 3.0 1.2 1.8 2.4 2.9 2.1 2.2 2.8 3.2

fjf<|fmd< ñ," fmd;a w.fhys wkqmd;hg 0.8 1.7 3.0 2.0 2.1 2.0 2.2 2.0 1.4 1.3

fjf<|fmd< ñ, wkqj o'foa'ks'" re' ñ,shk 4,410,682 4,835,293 6,413,668 7,219,106 8,732,463 9,592,125 10,361,151 10,950,621 11,906,752 13,289,466

^w& ixfYdaê; uQ,hka ( fld<U fldgia yqjudrej


^wd& ;djld,sl YS% ,xld uy nexl=j
^we& uqyqK; w.h iy wêñ,
^wE& 2012 cQks udifha ° ñ,xl ñ, or®Ylh fjkqjg y∫kajd fok ,°'
102
uqo,a iy m%d.aOk fjf<|fmd<

jHdmd˙l wxYfha

or®Ylh nexl=" wdydrmdk ridhk øjH b†ls¯ï mdjyka fydag,a


iy uQ,H iy iy iy iy úúOdx.SlrK iy ikSmdrlaIl iy
ldr®;=j rlaIK ≥ïfld< T!IO bx‚fkare fr†ms< s ixpdrl

úlsKQ fldgia" ’000

2016 m<uq ldr®;=j 419,986.5 70,577.4 27,521.0 41,606.3 520,815.3 8,229.3 363,129.5 120,082.6
fojk ldr®;=j 487,520.7 57,087.5 4,880.6 47,165.6 265,450.5 20,642.9 98,319.4 104,441.3
f;jk ldr®;=j 654,195.6 67,282.7 8,390.9 54,493.5 479,171.5 8,688.6 24,401.2 165,869.6
isjqjk ldr®;=j 398,732.7 36,746.3 3,851.2 36,978.4 227,864.8 5,458.1 11,680.5 61,050.2

2017 m<uq ldr®;=j 271,207.8 53,219.3 8,870.0 35,253.2 548,478.9 7,069.8 38,042.3 80,667.0
fojk ldr®;=j 633,589.5 33,026.2 16,441.2 35,372.6 1,030,778.4 13,196.3 17,776.0 113,469.2
f;jk ldr®;=j 646,269.5 48,770.7 14,580.1 84,777.3 700,055.9 9,944.4 9,644.5 61,913.0
isjqjk ldr®;=j 544,134.2 41,886.1 14,523.5 75,429.3 220,453.1 4,660.6 35,494.1 77,461.2

ms˙jegqu" remsh,a ’000

2016 m<uq ldr®;=j


11,987,346.9 3,765,976.7 364,707.0 912,540.5 12,670,583.6 160,368.9 1,723,621.9 1,897,262.3
fojk ldr®;=j 14,673,228.8 4,432,632.9 149,161.4 1,171,592.2 8,240,928.5 427,891.6 2,194,819.8 843,194.3
f;jk ldr®;=j 13,509,406.6 5,885,479.2 205,421.6 1,437,527.7 8,313,439.9 174,332.8 330,862.0 1,291,269.1
isjqjk ldr®;=j
21,029,583.9 2,673,186.8 133,054.3 784,981.6 9,015,488.2 95,324.3 159,084.4 427,663.1

2017 m<uq ldr®;=j 7,774,543.1 4,394,274.2 81,482.4 915,251.5 19,725,992.9 119,021.3 968,803.7 1,059,296.2
fojk ldr®;=j 19,876,728.1 5,473,135.4 100,054.8 932,502.5 23,861,142.2 227,733.2 324,233.6 739,652.1
f;jk ldr®;=j 11,923,642.1 3,191,948.5 196,729.1 1,497,475.3 15,329,227.8 171,399.6 159,162.2 268,875.3
isjqjk ldr®;=j 22,686,174.2 5,153,352.0 84,594.8 1,096,860.5 11,637,466.9 73,935.0 387,490.3 501,878.8

.kqfokq ixLHdj

2016 m<uq ldr®;=j 65,771 14,770 2,857 10,232 28,898 3,480 3,810 10,995
fojk ldr®;=j 77,256 20,107 1,744 14,593 31,811 4,660 7,329 24,513
f;jk ldr®;=j 86,197 19,249 2,206 13,885 59,158 2,903 3,852 19,983
isjqjk ldr®;=j 55,947 9,623 1,503 7,904 18,514 2,738 2,252 15,285

2017 m<uq ldr®;=j 48,699 8,367 1,356 5,372 23,089 3,490 2,385 11,259
fojk ldr®;=j 75,613 15,634 2,884 7,627 40,260 5,925 2,473 23,575
f;jk ldr®;=j 60,529 11,494 2,531 15,714 36,670 2,687 2,234 14,678
isjqjk ldr®;=j 69,298 13,783 2,243 16,892 22,047 1,674 2,196 12,448


fjf<|fmd< m%d.aOkSlrKh" re' ì,shk

2016 m<uq ldr®;=j 618.3 521.0 18.6 34.4 429.4 11.8 52.5 319.4
fojk ldr®;=j 632.6 562.1 19.1 35.1 435.3 11.9 61.5 328.1
f;jk ldr®;=j 680.8 536.5 19.0 41.8 470.4 12.2 66.6 331.4
isjqjk ldr®;=j 653.9 533.9 17.2 37.6 514.1 12.0 59.6 321.2

2017 m<uq ldr®;=j 613.3 552.9 15.9 35.3 505.5 11.5 57.5 307.7
fojk ldr®;=j 757.1 586.4 18.7 38.9 628.1 12.5 57.7 319.2
f;jk ldr®;=j 761.6 561.3 18.6 38.8 572.4 11.8 62.0 306.1
isjqjk ldr®;=j 770.0 581.6 17.5 34.6 555.5 11.8 57.0 305.6

igyk ( by; fldgia m%udKfhka iy ms˙jegqfuka ksfhdackh lrkafka Pkao ysñ idudkH fldgia mu◊'
103
uqo,a iy m%d.aOk fjf<|fmd<

ixLHd igyk 9.7


fldgia fjf<| or®Yl 2016 – 2017

wdfhdack f;dr;=re bvï fudagr® Ths,


a ú≥,sn, .nvd
Ndr ;dlaIK iy ksIamdok jdyk mdïia jeú,s iy fiajd iy ikaksfõok fjf<πï
foam, n,Yla;
s iemhSï

16,589.4 44,850.1 35,056.7 228,198.8 611.1 177.2 6,358.6 73,170.7 9,369.3 209.1 101,104.6 30,442.4
10,206.4 3,297.0 16,593.6 235,261.1 934.8 200.3 4,388.9 42,290.7 11,508.1 16.9 73,135.3 133,135.5
11,087.6 8,512.6 43,677.8 430,663.9 1,078.8 37.8 20,291.6 140,597.6 9,608.0 64.6 122,423.0 35,155.8
6,260.5 1,150.2 15,422.5 117,156.6 673.4 16.5 9,788.3 107,398.5 2,838.8 23.5 120,297.9 12,160.6

8,718.8 5,023.6 325,826.5 131,840.4 403.5 29.5 31,077.1 79,104.2 2,491.6 34.6 109,756.4 31,971.4
15,251.5 17,462.1 24,861.6 238,233.1 1,836.4 73.0 30,313.8 224,480.9 11,765.5 28.2 123,953.7 51,799.6
17,454.3 23,484.1 26,099.9 158,286.9 809.3 50.4 103,331.3 34,565.6 43,795.0 48.9 69,872.3 341,120.5
13,739.1 4,304.2 112,258.4 137,204.3 33,219.9 347.7 74,032.7 37,969.5 31,249.8 22.1 180,026.8 32,188.3

316,230.8 11,698.8 792,860.5 6,559,006.4 245,237.3 63,054.5 110,356.5 1,036,564.8 32,605.1 40,284.6 1,096,302.3 1,068,713.3
333,099.4 33,147.8 378,354.8 7,012,573.3 260,903.1 64,023.9 63,166.4 589,435.3 42,148.7 9,993.5 833,151.2 769,046.1
250,544.9 74,060.0 831,587.2 11,382,936.9 108,605.4 12,935.1 375,859.0 1,817,207.9 83,702.0 43,104.2 1,367,044.3 511,497.0
146,382.4 9,005.6 333,759.2 4,441,496.9 69,171.8 7,026.3 152,893.3 600,360.4 10,717.1 13,031.7 1,307,228.4 141,369.1

210,316.5 4,978.6 223,200.8 6,098,163.3 41,367.5 9,496.6 504,969.0 507,010.7 10,659.5 9,492.1 1,240,042.1 1,662,538.8
389,473.1 10,225.1 362,884.0 8,886,474.3 154,906.2 20,363.3 534,854.7
1,083,300.9 92,785.4 20,476.0 1,488,681.1 390,724.7
419,544.6 34,558.0 466,463.5 6,295,778.2 74,540.2 12,230.5 1,622,534.5 477,159.2 199,343.7 38,614.1 835,140.8 11,828,161.4
469,565.1 18,536.1 1,379,738.6 4,259,045.2
2,615,284.8 88,223.9 1,479,306.4 403,783.8 141,690.9 14,500.4 2,381,138.6 144,911.1

5,449 895 5,491 54,942 2,322 671 4,286 11,129 2,050 629 2,539 4,526
7,926 1,473 7,291 66,551 2,114 769 4,728 11,610 1,722 537 2,618 8,563
5,971 3,198 9,323 87,332 1,958 624 4,730 15,673 2,350 955 2,489 6,508
3,566 815 5,051 32,937 1,136 591 3,542 7,136 994 464 2,013 2,637

3,133 576 5,677 30,743 1,464 446 4,546 6,260 803 520 1,968 3,152
6,720 1,393 10,173 53,684 2,079 436 16,920 9,347 9,538 711 2,610 7,209
7,031 2,415 8,246 42,306 1,779 615 34,730 7,998 9,438 730 1,977 5,146
4,798 1,402 8,286 39,651 1,484 649 35,167 7,562 7,289 370 2,311 5,363

24.6 1.0 47.0 148.6 23.0 80.8 22.2 43.7 6.0 6.6 153.1 24.3
27.3 1.1 48.0 159.8 23.6 75.5 22.8 44.7 5.8 6.6 152.9 23.8
27.2 1.1 47.7 183.4 23.5 71.8 21.9 45.7 5.7 7.2 164.1 27.7
24.0 0.9 51.3 170.4 21.6 75.1 22.0 42.5 5.2 6.7 150.5 25.7

20.5 0.7 49.2 164.3 20.5 57.0 23.7 37.4 4.8 6.9 152.1 26.1
24.9 0.8 54.5 198.1 21.4 54.6 29.1 39.7 7.9 6.7 155.5 29.5
24.6 1.0 50.6 176.6 20.2 48.3 35.3 39.1 6.1 6.8 150.9 27.5
22.5 0.8 50.0 161.8 20.3 45.6 33.0 36.8 5.8 6.8 157.3 25.0

^iïnkaOhs'''&
104
uqo,a iy m%d.aOk fjf<|fmd<

jHdmd˙l wxYfha

or®Ylh nexl=" wdydrmdk ridhk øjH b†ls¯ï mdjyka fydag,a


iy uQ,H iy iy iy iy úúOdx.SlrK iy ikSmdrlaIl iy
ldr®;=j rlaIK ≥ïfld< T!IO bx‚fkare fr†ms< s ixpdrl

ñ, or®Ylh – Wm˙u
2016 m<uq ldr®;=j 17,008.2 22,401.1 2,942.2 7,648.5 1,837.8 1,040.3 930.7 3,270.1
fojk ldr®;=j 16,569.5 22,837.7 2,625.9 7,620.8 1,716.8 1,028.0 1,117.3 3,226.4
f;jk ldr®;=j 16,486.6 22,546.5 2,833.8 7,252.8 1,715.1 980.3 1,161.8 3,156.5
isjqjk ldr®;=j 16,733.5 21,990.3 2,855.5 7,208.8 1,714.9 984.5 1,131.4 3,160.4

2017 m<uq ldr®;=j 15,737.2 21,955.9 2,592.2 6,763.4 1,582.9 949.0 3,022.2 1,016.2
fojk ldr®;=j 17,058.7 24,238.9 2,707.5 6,675.4 1,888.3 1,018.8 3,043.2 1,000.5
f;jk ldr®;=j 16,950.5 23,221.4 2,787.7 6,543.1 1,915.9 1,045.8 3,000.9 1,030.3
isjqjk ldr®;=j 17,828.6 23,207.5 2,639.6 6,429.5 1,754.2 976.7 2,909.7 1,028.4

ñ, or®Ylh – wju
2016 m<uq ldr®;=j
14,155.1 20,608.8 2,139.3 6,827.9 1,498.9 808.2 839.5 2,956.6
fojk ldr®;=j 14,994.7 20,471.5 2,355.6 6,944.4 1,543.9 914.9 880.7 3,019.3
f;jk ldr®;=j 15,216.4 21,179.5 2,365.6 6,790.8 1,554.2 925.8 1,016.3 3,077.7
isjqjk ldr®;=j 15,418.5 20,771.4 2,446.3 6,424.9 1,545.7 890.7 980.1 3,013.5

2017 m<uq ldr®;=j 14,504.0 20,933.8 2,333.2 6,068.4 1,497.6 787.0 2,896.1 932.3
fojk ldr®;=j 14,749.7 21,952.1 2,393.0 6,062.4 1,537.4 893.6 2,903.8 947.6
f;jk ldr®;=j 16,338.4 21,787.6 2,574.8 5,849.2 1,699.8 902.1 2,860.4 924.6
isjqjk ldr®;=j 16,493.7 22,347.1 2,308.6 5,761.6 1,651.0 840.7 2,804.7 924.3

ñ, or®Ylh – idudkHh
2016 m<uq ldr®;=j 15,354.8 21,135.3 2,530.2 7,085.2 1,642.0 917.0 3,104.9 869.3
fojk ldr®;=j 15,963.1 22,139.2 2,512.3 7,323.2 1,633.6 975.2 3,143.1 1,020.1
f;jk ldr®;=j 16,063.0 21,969.9 2,605.8 7,071.4 1,655.8 956.2 3,125.0 1,091.1
isjqjk ldr®;=j
16,049.7 21,372.6 2,618.9 6,845.7 1,628.0 936.3 3,079.6 1,057.7

2017 m<uq ldr®;=j 15,171.8 21,254.8 2,481.0 6,402.1 1,536.9 867.0 2,958.7 970.4
fojk ldr®;=j 16,414.7 23,515.3 2,610.7 6,504.7 1,746.2 962.8 3,002.3 970.5
f;jk ldr®;=j 16,574.1 22,404.0 2,653.0 6,234.6 1,791.9 971.8 2,923.9 969.3
isjqjk ldr®;=j 17,068.3 22,798.6 2,471.3 6,091.5 1,710.6 915.2 2,860.3 973.8

%

fjf<|fmd< ,dNdxY M,∞j"
2016 m<uq ldr®;=j 3.1
3.0 3.0 3.0 2.0 0.3 0.6 2.0
fojk ldr®;=j 3.9 2.7 1.4 3.7 3.3 0.7 1.4 2.2
f;jk ldr®;=j 3.7 3.0 2.4 4.0 2.8 0.7 1.4 1.2
isjqjk ldr®;=j 3.3
3.0 2.7 3.8 2.6 0.0 1.1 1.1

2017 m<uq ldr®;=j 3.3 3.3 2.8 3.6 3.1 0.3 1.4 2.4
fojk ldr®;=j 2.6 3.4 3.9 2.6 2.2 0.2 1.4 2.5
f;jk ldr®;=j 2.7 3.2 2.6 3.4 2.7 0.9 1.4 2.3
isjqjk ldr®;=j 2.5 3.8 3.5 3.1 3.2 0.9 1.4 2.6

fjf<|fmd< ñ, bmehqï
wkqmd;h
2016 m<uq ldr®;=j 9.3 18.1 17.4 16.3 15.7 ,e'fkd' 124.8 29.0
fojk ldr®;=j 7.5 17.2 34.5 10.7 14.2 24.0 47.3 16.9
f;jk ldr®;=j 8.0 16.0 46.0 11.0 16.1 25.7 56.2 14.6
isjqjk ldr®;=j 7.0 14.4 36.6 10.4 17.4 22.8 62.4 12.8

2017 m<uq ldr®;=j 6.2 15.5 41.8 10.5 20.2 17.0 63.6 17.8
fojk ldr®;=j 6.8 17.0 18.3 19.2 20.6 20.7 43.8 16.1
f;jk ldr®;=j 6.7 18.7 14.4 15.6 13.0 26.8 41.7 19.3
isjqjk ldr®;=j 6.6 18.1 36.3 12.0 11.8 47.8 51.8 15.6

fjf<|fmd< ñ," fmd;a w.hg
2016 m<uq ldr®;=j 1.2 4.6 1.1 1.4 1.4 1.2 4.3 2.7
fojk ldr®;=j 1.2 3.8 1.0 0.9 1.1 0.6 2.1 2.9
f;jk ldr®;=j 1.3 3.6 1.2 0.9 1.2 1.1 2.1 3.1
isjqjk ldr®;=j 1.2 3.5 1.0 0.7 1.2 1.0 2.0 2.8

2017 m<uq ldr®;=j 1.0 3.4 1.0 0.7 1.2 0.9 1.9 2.5
fojk ldr®;=j 1.1 6.1 1.1 0.7 1.5 1.0 1.8 2.4
f;jk ldr®;=j 1.2 5.8 1.0 0.8 1.1 0.9 1.7 2.3
isjqjk ldr®;=j 1.1 5.9 0.9 0.7 1.0 0.9 1.7 2.1

igyk ( by; fldgia m%udKfhka iy ms˙jegqfuka ksfhdackh lrkafka Pkao ysñ idudkH fldgia mu◊'
,e'fkd' - ,eî fkdue;
105
uqo,a iy m%d.aOk fjf<|fmd<

ixLHd igyk 9.7 ^iïnkaOhs&


fldgia fjf<| or®Yl 2016 – 2017

wdfhdack f;dr;=re bvï fudagr® Ths,


a ú≥,sn, .nvd
Ndr ;dlaIK iy ksIamdok jdyk mdïia jeú,s iy fiajd iy ikaksfõok fjf<πï
foam, n,Yla;
s iemhSï


17,704.8 62.2 691.6 4,394.5 17,708.2 94,336.1 723.1 170.2 26,732.3 24,190.3 191.4 18,082.7
16,809.0 66.2 728.6 4,318.2 18,199.4 80,294.3 716.4 174.9 27,983.9 23,409.0 190.6 16,403.8
15,256.5 53.4 705.1 4,640.9 16,866.6 74,563.3 678.8 172.4 28,986.0 20,174.5 183.6 17,157.7
14,574.9 48.4 660.3 4,684.2 16,638.1 72,544.6 657.7 158.2 29,014.3 19,292.0 185.0 17,103.8

12,662.0 42.2 635.3 4,386.7 15,246.8 72,123.3 690.9 146.0 28,701.6 17,643.0 175.2 17,041.7
13,151.2 37.7 654.4 4,685.7 15,172.0 67,662.2 920.9 144.5 29,541.5 22,755.6 183.0 18,435.8
14,490.9 46.1 615.9 4,702.6 15,041.1 65,490.2 1,042.3 140.2 28,145.8 21,050.3 173.9 18,432.2
13,229.2 46.7 580.4 4,168.7 14,512.5 59,093.0 1,090.1 132.5 27,561.8 19,151.8 185.3 16,969.7


12,384.0 45.6 626.5 3,541.5 15,180.6 77,171.1 603.0 142.0 23,921.0 19,758.1 158.1 14,634.1
12,979.6 46.1 648.8 3,807.0 16,346.3 72,041.1 655.8 151.1 25,573.6 19,481.9 168.2 14,742.4
13,711.5 41.1 654.1 4,010.7 16,095.4 68,558.4 638.6 155.5 26,407.5 18,596.0 170.2 14,534.3
12,132.7 38.3 597.5 4,283.7 15,140.2 67,584.6 613.1 142.3 26,871.6 17,307.5 162.7 15,522.6

10,653.1 32.8 580.2 4,078.4 14,196.2 64,294.2 624.6 126.9 23,864.9 15,814.0 163.3 15,508.0
10,898.1 32.2 605.3 4,183.9 14,203.0 63,371.8 691.8 128.3 25,264.4 16,287.7 169.4 16,177.7
12,477.5 31.7 571.4 4,147.6 14,084.2 56,379.5 848.7 127.4 27,115.0 18,061.9 160.4 16,145.4
11,287.3 32.8 537.7 3,863.2 14,066.1 53,173.1 907.9 116.0 26,541.9 16,955.9 167.4 14,931.7


14,690.7 49.7 655.4 3,894.6 16,566.9 83,034.4 662.3 153.4 25,236.8 22,032.7 171.1 15,970.7
15,227.6 54.4 694.3 4,178.2 17,244.6 78,438.0 691.2 163.9 27,095.7 21,578.0 178.9 15,688.3
14,529.9 46.3 682.5 4,376.5 16,578.6 71,633.0 657.2 162.2 27,173.9 19,299.8 176.9 16,174.5
13,326.5 43.2 632.9 4,453.4 16,094.4 70,461.8 634.8 150.7 27,551.7 18,225.0 172.9 16,339.2

11,674.8 38.7 606.1 4,247.7 14,778.6 68,716.6 665.0 137.0 26,933.4 16,889.0 168.8 15,974.9
12,691.7 34.8 625.2 4,508.4 14,788.5 65,502.7 836.7 136.8 27,549.8 19,537.8 175.2 17,829.6
13,211.6 36.2 591.0 4,403.8 14,546.5 61,643.7 937.8 133.8 27,710.9 18,969.5 167.3 17,079.4
12,415.9 37.9 562.7 4,024.7 14,262.0 56,805.8 994.8 124.6 27,184.5 18,183.5 177.0 16,343.6


3.5 0.0 1.3 4.2 4.6 0.5 3.1 5.2 1.5 5.6 1.7 3.4
1.3 0.0 4.1 4.5 6.6 0.1 5.9 5.7 1.2 4.5 3.4 1.9
1.3 0.0 4.0 4.7 7.6 0.1 6.3 5.5 1.1 5.6 3.2 0.5
1.7 0.0 3.2 4.6 5.6 0.1 6.6 8.2 1.5 2.1 1.7 0.6

2.6 ,e'fkd' 1.3 5.0 8.3 0.0 6.2 7.0 3.2 2.9 1.7 0.7
1.3 ,e'fkd' 3.0 3.9 6.0 1.7 2.6 4.1 4.1 1.4 1.7 0.6
2.0 ,e'fkd' 6.5 5.7 6.5 3.4 2.4 4.6 4.0 3.2 2.1 4.6
2.5 ,e'fkd' 6.4 6.6 5.1 3.4 2.5 2.8 2.2 2.9 3.0 4.9


8.0 ,e'fkd' 9.4 16.9 9.3 115.8 28.7 9.0 15.1 48.9 14.9 7.1
,e'fkd' 9.2 8.1 7.7 54.4 ,e'fkd' 9.3 15.0 ,e'fkd'
,e'fkd' 15.7 13.0
,e'fkd' 8.3 ,e'fkd'
9.3 7.9 42.1 ,e'fkd' 9.0 10.2 22.4 16.8 13.5
339.8 ,e'fkd' 9.9 8.0 6.8 44.0 ,e'fkd' 8.7 14.6 30.3 13.3 12.6

29.2 ,e'fkd' 9.6 7.6 6.1 33.9 ,e'fkd' 5.6 15.6 ,e'fkd' 11.9 13.5
79.9 ,e'fkd' 9.8 8.9 7.0 7.8 4.7 8.9 15.7 ,e'fkd' 7.2 7.0
7.7 ,e'fkd' 8.6 7.8 8.9 5.4 4.8 13.3 41.2 ,e'fkd' 12.0 6.7
7.5 ,e'fkd' 9.3 7.8 10.9 4.4 3.2 ,e'fkd' 147.8
,e'fkd' 12.9 7.1

0.7 1.0 0.9 2.5 1.0 2.6 0.6 1.3 1.4 1.6 1.3 0.9
0.5 ,e'fkd' 0.9 1.5 0.8 1.4 0.6 1.4 0.7 1.3 1.3 0.9
0.5 ,e'fkd' 0.8 1.7 0.8 1.3 0.6 1.4 0.7 1.3 1.4 1.0
0.5 ,e'fkd' 0.9 1.4 0.7 1.4 0.6 1.2 0.7 1.6 1.2 0.9

0.5 ,e'fkd' 0.9 1.4 0.7 1.0 0.6 1.0 0.7 1.4 1.3 0.9
0.6 ,e'fkd' 1.0 1.5 0.7 1.0 0.9 1.1 0.7 2.4 1.3 0.9
0.6 ,e'fkd' 0.8 1.3 0.7 1.1 0.9 1.1 0.7 1.9 1.2 0.9
0.5 ,e'fkd' 0.7 1.2 0.7 1.0 0.8 1.0 0.7 1.3 1.2 0.8

uQ,h ( fld<U fldgia yqjudrej


106
uqo,a iy m%d.aOk fjf<|fmd<


m%Odk iud.ï i|yd
or®Ylh fcdaka ,xld ,xld vhf,d.a yegka isf,daka fkiaf,a fyaudia äiaá,¯ia
iy lS,aia ≥ïfld< fldur®I,a wdishdgd keIk,a flda,aâ ,xld fyda,aäx.aia iud.u
ldr®;=j fyda,aäx.aia iud.u nEkala mS't,a'iS' nEkala iafgdr®ia mS't,a'iS' mS't,a'iS' mS't,a'iS'
mS't,a'iS' mS't,a'iS' mS't,a'iS' mS't,a'iS' mS't,a'iS'
.kqfokq ixLHdj
2015 m<uq ldr®;=j 16,021 687 4,384 4,215 3,083 460 627 1,708 1,433
fojk ldr®;=j 7,791 733 3,003 2,295 1,685 652 635 1,558 1,063
f;jk ldr®;=j 12,116 934 3,070 4,807 2,256 502 655 1,953 1,222
isjqjk ldr®;=j 8,432 453 5,118 2,139 1,263 476 719 1,123 720
2016 m<uq ldr®;=j 8,948 538 4,896 1,709 1,193 566 590 1,118 639
fojk ldr®;=j 6,302 473 4,132 1,637 1,357 613 533 905 1,111
f;jk ldr®;=j 8,618 1,206 3,600 1,587 1,151 923 290 1,107 3,035
isjqjk ldr®;=j 6,896 737 2,561 1,398 872 1,078 470 570 – 
2017 m<uq ldr®;=j 8,290 499 2,110 1,329 618 699 577 642 – 
fojk ldr®;=j 10,252 597 3,622 1,642 1,330 1,358 608 1,228 – 
f;jk ldr®;=j 4,754 415 2,526 1,112 1,418 720 797 859 – 
isjqjk ldr®;=j 5,464 357 3,553 1,634 1,343 653 687 601 – 
ms˙jegqu" remsh,a ’000
2015 m<uq ldr®;=j
13,137,536 179,517 4,556,916 1,088,339 2,529,918 115,474 136,040 576,059 2,377,344
fojk ldr®;=j 6,349,311 379,013 4,770,698 720,739 1,663,743 169,756 524,049 369,212 2,056,482
f;jk ldr®;=j 9,524,382 956,112 5,116,424 1,996,017 1,848,917 113,683 545,159 1,323,445 1,410,030
isjqjk ldr®;=j 7,749,801 797,085 4,941,382 1,503,091 1,658,124 236,147 366,733 356,634 1,580,284
2016 m<uq ldr®;=j 7,767,744 979,593 3,574,777 1,030,087 672,691 439,550 304,726 758,477 552,077
fojk ldr®;=j 5,653,271 527,131 4,187,088 810,654 1,770,650 133,454 408,350 733,141 1,782,868
f;jk ldr®;=j 4,803,946 1,109,051 1,764,418 1,351,923 721,055 356,079 43,668 861,393 2,735,528
isjqjk ldr®;=j 5,341,351 901,320 3,332,083 1,298,337 1,065,409 238,709 507,475 1,482,170 – 
2017 m<uq ldr®;=j
12,156,702 236,299 1,560,221 1,232,505 1,102,117 624,884 640,899 2,116,625 – 
fojk ldr®;=j
17,080,377 533,317 9,354,540 1,475,739 1,566,515 2,726,227 792,562 2,472,184 – 
f;jk ldr®;=j 9,527,330 257,287 2,457,970 818,943 1,826,918 955,699 432,530 1,156,492 – 
isjqjk ldr®;=j 7,663,000 312,583 6,873,568 2,371,678 2,112,867 988,892 1,341,282 1,631,623 – 
úlsKQ f ldgia m%udKh" ’000
2015 m<uq ldr®;=j 61,680 170 25,541 85,742 11,374 411 60 7,114 10,093
fojk ldr®;=j 31,881 382 28,655 65,131 7,335 478 235 4,614 7,930
f;jk ldr®;=j 52,120 1,033 30,250 182,993 8,490 292 268 14,893 4,838
isjqjk ldr®;=j 43,715 804 32,927 137,309 7,721 573 176 4,153 5,767
2016 m<uq ldr®;=j 49,466 986 28,072 99,228 3,423 1,029 151 9,451 2,518
fojk ldr®;=j 36,378 475 32,232 72,584 8,573 276 180 8,325 8,329
f;jk ldr®;j = 32,560 1,235 12,885 122,016 3,225 561 19 9,073 10,797
isjqjk ldr®;=j 35,606 1,050 22,956 120,050 4,723 329 247 14,141 – 
2017 m<uq ldr®;=j 86,828 283 11,301 109,537 4,820 799 326 19,994 – 
fojk ldr®;=j 105,774 542 66,452 123,565 6,698 3,185 360 17,588 – 
f;jk ldr®;j = 56,939 264 17,798 69,335 7,872 1,143 238 8,160 – 
isjqjk ldr®;=j 49,200 323 48,655 179,709 8,067 1,011 824 12,718 – 
ñ, - Wm˙u ^remsh,a&
2015 m<uq ldr®;=j 250.30 1,124.00 194.00 14.30 242.00 300.00 2,390.00 89.90 246.00
fojk ldr®;=j 214.00 1,050.00 175.00 11.90 239.50 400.00 2,355.00 85.50 296.00
f;jk ldr®;=j 199.00 990.00 175.50 12.10 230.50 425.00 2,160.00 99.80 320.00
isjqjk ldr®;=j 191.00 1,000.00 162.50 11.60 222.00 440.00 2,240.00 93.00 285.00
2016 m<uq ldr®;=j 179.00 1,042.00 142.00 10.90 211.00 479.00 2,100.00 92.90 245.90
fojk ldr®;=j 165.00 1,140.00 136.00 11.50 216.60 564.90 2,445.00 95.00 225.00
f;jk ldr®;=j 159.00 1,050.10 144.50 11.60 228.00 690.00 2,410.00 105.50 294.00
isjqjk ldr®;=j 158.00 900.00 151.90 11.80 235.00 865.00 2,200.20 108.50 – 
2017 m<uq ldr®;=j 150.00 880.00 148.50 11.60 236.50 835.00 2,100.00 110.00 – 
fojk ldr®;=j 180.00 1,030.00 149.00 12.30 250.00 1,000.00 2,310.00 154.90 – 
f;jk ldr®;=j 179.00 1,005.00 141.00 12.20 244.50 889.90 2,049.90 154.90 – 
isjqjk ldr®;=j 166.10 1,005.00 150.00 13.60 271.00 1,029.00 1,740.00 134.90 – 
ñ, - wju ^remsh,a&
2015 m<uq ldr®;=j 195.00 999.00 158.10 10.30 192.00 257.00 2,105.00 70.00 210.50
fojk ldr®;=j 189.90 896.50 160.00 10.30 213.50 275.00 2,000.00 71.00 235.00
f;jk ldr®;=j 167.50 881.00 158.00 10.10 203.00 340.00 1,960.40 78.00 265.00
isjqjk ldr®;=j 166.00 950.00 139.90 10.50 207.50 380.00 2,000.00 79.50 240.00
2016 m<uq ldr®;=j 140.00 950.00 115.00 9.70 185.00 380.00 1,903.30 72.00 205.00
fojk ldr®;=j 135.00 1,000.00 121.00 10.10 197.00 400.10 2,030.00 81.00 205.00
f;jk ldr®;=j 135.00 850.00 120.10 10.40 206.00 540.00 2,030.00 85.00 208.00
isjqjk ldr®;=j 143.00 797.00 138.50 10.10 218.00 613.00 1,975.00 94.60 – 
2017 m<uq ldr®;=j 133.90 800.00 128.50 10.40 221.00 710.00 1,930.10 95.00 – 
fojk ldr®;=j 138.00 865.00 130.50 11.10 220.00 810.00 2,001.00 108.00 – 
f;jk ldr®;=j 157.90 949.00 134.60 11.10 220.00 740.00 1,699.90 118.00 – 
isjqjk ldr®;=j 145.00 934.10 133.00 12.00 236.00 823.00 1,600.00 118.00 – 
fjf<|fmd< m%d.aOkSlrKh"
re' ñ,shk
2015 m<uq ldr®;=j 198,899 187,230 134,135 84,695 71,674 28,341 123,300 37,977 72,150
fojk ldr®;=j 203,388 168,666 131,580 85,510 69,898 33,264 112,705 46,949 81,000
f;jk ldr®;=j 193,476 180,824 130,397 88,767 69,372 36,685 112,754 48,666 82,470
isjqjk ldr®;=j 211,829 185,919 115,033 87,138 68,320 40,069 110,110 53,189 73,800
2016 m<uq ldr®;=j 176,032 189,553 102,998 83,067 65,741 40,867 108,977 46,147 61,860
fojk ldr®;=j 183,508 196,690 101,345 84,695 69,974 52,994 128,941 49,239 62,130
f;jk ldr®;=j 209,367 161,098 119,935 94,468 74,267 61,177 118,201 59,602 71,130
isjqjk ldr®;=j 201,183 151,077 120,852 85,510 74,420 71,318 107,553 56,126 71,130
2017 m<uq ldr®;=j 191,332 163,140 110,297 92,025 75,694 77,077 112,249 62,256 71,130
fojk ldr®;=j 248,079 185,451 129,615 97,725 81,087 83,882 109,063 87,763 71,130
f;jk ldr®;=j 321,024 181,891 128,970 98,540 92,178 92,178 91,328 68,312 71,130
isjqjk ldr®;=j 206,044 188,167 126,554 105,869 97,684 90,278 87,358 72,436 71,130
^w& 2012 jir wjidkfha fjf<|fmd< m%d.aOkSlrKh wkqj'
107
uqo,a iy m%d.aOk fjf<|fmd<

ixLHd igyk 9.8


fldgia fjf<| or®Yl^w& 2015 – 2017
fu,aiagd iïm;a ,xld YS% ,xld ldr®.s,aia ,hka ldr®ika iSà ã'tµa'iS'iS' fi,skafld
fldr®ma nEkala T˙laia ,Sisx fg,sfldï ^isf,daka& nDDj˙ lïnr®neÉ fyda,aäx.aia nEkala bkaIqjrkaia
mS't,a'iS' mS't,a'iS' iud.u mS't,a'iS' mS't,a'iS' ,xld mS't,a'iS' mS't,a'iS'
mS't,a'iS' mS't,a'iS'

–  4,747 562 703 194 112 277 205 1,873 327
–  4,012 1,628 882 484 111 232 138 1,759 169
–  3,704 1,415 1,109 773 128 282 381 1,654 122
–  1,997 615 479 479 98 185 133 1,217 205
–  3,485 897 830 278 181 229 129 1,160 125
–  2,459 650 981 344 319 266 106 1,211 91
–  2,728 1,006 902 361 381 401 223 1,206 59
383 2,026 610 615 361 577 236 158 1,773 115
2,703 2,523 650 639 432 196 268 324 1,320 429
1,456 2,803 3,371 968 508 262 223 210 1,634 199
761 3,883 2,240 865 369 178 274 137 900 158
510 8,338 1,352 677 353 407 317 246 1,496 168

–  1,780,690 44,090 25,514 33,081 41,075 40,427 68,166 745,142 47,915
–  2,320,214 343,532 26,360 158,650 38,908 18,959 10,510 834,677 3,535,993
–  2,026,911 247,457 37,707 177,077 68,869 53,684 48,460 392,628 1,960,268
–  854,570 41,567 10,064 241,582 681,260 8,551 534,744 486,308 206,464
–  1,806,909 55,385 66,215 178,443 284,133 82,522 12,214 204,479 56,289
–  961,168 28,772 22,498 232,409 396,806 25,605 41,934 205,862 54,421
–  986,513 708,091 15,121 74,629 568,898 5,384 33,540 172,141 48,036
43,045 730,362 102,875 8,891 272,337 404,958 7,531 44,619 726,424 33,780
2,393,537 974,758 27,613 7,537 359,449 401,138 10,643 63,009 154,267 102,896
1,463,164 1,954,514 330,120 12,943 186,134 487,988 16,993 67,889 480,947 60,860
893,809 1,978,098 709,735 16,198 53,970 356,655 14,840 68,166 58,688 19,978
382,125 6,886,015 391,693 9,461 441,730 1,632,914 22,862 158,484 732,545 38,169

–  6,894 497 505 227 66 97 484 3,403 30
–  8,953 3,759 559 1,136 61 47 81 4,050 2,207
–  7,658 2,306 789 1,054 108 134 342 2,000 1,225
–  3,393 440 209 1,333 1,088 24 3,821 2,909 145
–  7,906 707 1,876 1,068 567 322 94 1,370 39
–  4,214 334 551 1,614 947 95 331 1,460 37
–  3,927 8,455 407 445 1,498 24 265 1,305 37
716 2,783 1,296 248 1,517 952 41 370 6,130 25
36,778 3,648 435 220 1,827 906 64 455 1,310 77
22,197 6,815 3,456 389 898 1,118 100 424 3,968 40
13,677 6,782 5,836 537 267 789 96 415 477 14
6,520 20,481 2,998 318 2,179 3,061 138 897 6,114 28

–  275.00 97.00 54.90 157.50 654.60 489.00 150.00 232.00 1,949.90
–  272.00 113.00 49.90 145.00 700.00 440.00 140.00 230.00 1,700.00
–  279.90 116.20 50.90 188.00 680.00 430.00 164.00 206.50 1,580.00
–  261.90 102.50 49.50 193.50 660.00 400.00 148.50 183.00 1,500.00
–  253.00 94.50 46.40 189.50 630.00 355.00 142.00 168.00 1,560.00
–  240.00 93.00 45.00 168.90 549.50 300.00 135.00 170.00 1,650.00
–  266.90 92.00 39.80 179.00 435.00 240.00 132.00 140.00 1,440.00
65.00 268.70 83.90 39.90 195.00 509.90 196.90 140.00 132.40 1,499.90
69.50 285.00 79.00 36.70 201.00 495.00 190.00 150.00 124.00 1,599.90
69.50 300.00 114.00 36.00 220.50 475.00 189.00 170.00 133.90 1,720.00
69.50 311.00 130.00 32.80 210.00 475.00 170.00 170.00 130.00 1,624.70
61.00 352.20 145.00 31.90 211.00 598.00 180.00 188.00 138.20 1,597.00

–  235.20 75.00 44.00 136.00 590.00 365.00 127.10 200.00 1,304.00
–  240.00 76.00 44.00 134.10 601.00 370.00 126.20 199.50 1,460.00
–  248.10 95.00 43.00 135.20 618.00 372.00 128.10 182.10 1,345.00
–  246.00 90.10 45.00 162.20 590.00 345.00 130.20 155.00 1,342.00
–  210.00 64.10 31.20 150.00 452.00 212.00 117.00 135.00 1,300.00
–  217.50 71.10 36.70 140.00 372.00 238.00 118.00 126.20 1,340.00
–  227.60 78.00 35.80 150.00 370.00 183.00 120.00 125.50 1,300.00
59.00 253.00 70.20 33.30 165.10 380.00 172.00 114.00 116.10 1,200.00
54.90 256.00 59.00 32.10 180.00 406.10 150.10 120.00 110.00 1,200.00
60.00 253.50 60.50 30.80 183.00 400.00 153.20 142.50 112.00 1,430.00
58.00 266.20 107.10 28.00 190.20 410.10 145.10 140.00 118.00 1,350.00
56.50 305.00 112.00 27.00 192.00 470.00 147.00 170.00 118.30 1,276.00

–  42,330 36,400 82,121 30,688 48,008 71,956 23,436 53,762 33,834
–  44,681 47,377 79,775 31,562 49,616 78,967 –  52,967 31,518
–  44,491 45,904 87,897 38,080 49,600 77,573 24,901 48,486 28,000
–  42,734 44,669 84,828 42,336 50,400 67,970 25,634 44,563 29,712
–  38,943 34,214 70,029 33,600 36,720 53,024 23,784 36,318 29,960
–  40,352 37,066 68,224 34,272 30,400 47,074 21,642 33,667 28,788
–  47,130 39,061 69,668 39,200 30,400 36,076 22,521 34,277 27,976
69,108 46,086 34,452 64,975 43,546 37,200 34,132 22,924 32,474 29,800
68,992 48,223 28,987 60,102 42,045 36,800 32,050 27,263 30,221 31,724
79,597 53,325 53,603 57,756 45,024 34,400 31,167 29,296 34,198 31,934
68,292 57,440 60,350 52,341 43,008 37,768 29,851 31,127 31,547 28,000
69,341 68,577 54,696 51,439 44,778 43,200 34,564 32,958 32,554 31,940
uQ,h ( fld<U fldgia yqjudrej
108
uqo,a iy m%d.aOk fjf<|fmd<

ixLHd igyk 9.9

fldgia ksl=;a ls¯ï 2014 – 2017

2014 2015 2016(w) 2017(wd)


ksl=;a ls¯ï iy wxY ksl=;= fldgia jákdlu ksl=;= fldgia jákdlu ksl=;= fldgia jákdlu ksl=;= fldgia jákdlu
.Kk ’000 re' ’000 .Kk ’000 re' ’000 .Kk ’000 re' ’000 .Kk ’000 re' ’000

kj ,ehsia;=.;ùï^we&
nexl=" uQ,H iy rlaIK 1 235,712 1,649,987 1 6,630 79,565 3 171,500 1,897,500 – – –
wdydrmdk iy ≥ïfld< 1 62,000 300,000 – – – – – – – – –
úúOdx.SlrK iud.ï 1 132,616 397,848 – – – – – – – – –
ksIamdok 1 59,861 838,048 – – – – – – 1* 30, 685* –
bvï iy foam, 1 16,000 96,000 – – – – – – 1 121,000 960,000
ú≥,s iy n,Yla;s – – – – – – – – – – – –
b†ls¯ï iy bx‚fkare – – – – – – – – – – – –
fi!LHdrlaIK 1 100,000 250,000 – – – – – –
fydag,a iy ixpdrl – – – – – – – – – – – –
tl;=j 5 506,189 3,281,882 2 106,630 329,565 3 171,500 1,897,500 1 121,000 960,000*

ysñlï ksl=;=j
nexl=" uQ,H iy rlaIK 5 711,192 3,262,471 4 702,630 4,275,342 4 817,480 1,013,625 11 1,789,484 42,194,731
wdydrmdk iy ≥ïfld< – – – – – – – – – – – –
ridhk øjH iy T!IO – – – – – – – – – – – –
b†ls¯ï iy bx‚fkare – – – 1 53,290 2,398,069 – – – – – –
úúOdx.SlrK iud.ï 1 1,860,000 2,325,000 1 57,255 4,122,325 – – – – – –
mdjyka iy fr†ms<s 1 55,398 526,277 – – – – – – – – –
fydag,a iy ixpdrl 2 160,570 1,798,659 2 137,950 2,101,264 2 98,947 1,517,469 – – –
f;dr;=re ;dlaIK – – – – – – – – – – – –
wdfhdack Ndr – – – 1 3,993 49,909 – – – – – –
bvï iy foam, – – – 1 44,394 976,666 – – – 1 355,151 7,280,602
ksIamdok 1 15,549 186,584 2 234,872 887,696 – – – 1 19 149,328
fudagr® jdyk – – – – – – – – – – – –
jeú,s – – – 1 140,501 1,334,760 – – – 1 10,150 101,500
ú≥,s iy n,Yla;s – – – – – – – – – – – –
fjf<πï – – – – – – – – – – – –
.nvd iy iemhSï – – – 1 380 45,562 – – – – – –
fiajd – – – 1 25 30,008 – – – 1 1,688 877,752
tl;=j 10 2,802,708 8,098,990 15 1,375,290 16,221,603 6 916,427 2,531,094 15 2,156,492 50,603,914

m%ido ksl=;=j^wE&
nexl=" uQ,H iy rlaIK 1 6,522 260,910 – – – 2 15,092 – – – –
wdydrmdk iy ≥ïfld< 1 960
b†ls¯ï iy bx‚fkare – – – – – – – – – – – –
fydag,a iy ixpdrl 1 182
bvï iy foam, – – – – – – – – – – – –
ksIamdok 1 384 3,847 – – – 1 47,316 – 1 66,825 –
ú≥,s iy n,Yla;s 1 238,635 – – – – 1 74,715 –
tl;=j 2 6,906 264,757 1 238,635 – 3 62,409 – 4 142,682 –

^w& ixfYdaê; uQ,h ( fld<U fldgia yqjudrej


^wd& ;djld,sl
^we& y∫kajd°ï i|yd lrk ,o kj ,ehsia;=.;ùï we;=<;a ke;'
^wE& ixÑ; m%d.aOkSlrKh we;=<;aj'
* úlsKqï i|yd b†˙m;a l< o tl;=jg we;=<;a fkdfõ'
109
rdcH uQ,H lghq;=

ixLHd igyk 10.1

rdcH uQ,H fufyhqïj, idrdxYh 2008 – 2017


remsh,a ñ,shk

whs;uh 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017(w)

wd∞hu iy m%∞k 686,482 725,566 834,188 983,003 1,067,532 1,153,306 1,204,621 1,460,892 1,693,558 1,839,562
wd∞hu 655,259 699,644 817,279 967,862 1,051,460 1,137,447 1,195,206 1,454,878 1,686,062 1,831,531
n≥ wd∞hu^wd& 585,621 618,933 724,747 845,697 908,913 1,005,895 1,050,362 1,355,779 1,463,689 1,670,178
wd∞hï n≥ 126,541 139,558 135,623 157,310 172,563 205,666 198,115 262,583 258,857 274,562
NdKav yd fiajd u; n≥ 306,409 272,383 355,366 436,758 457,818 506,906 539,023 724,282 747,147 921,244
úfoaYSh fjf<πu u; n≥ 112,336 137,260 130,749 162,071 184,634 191,815 198,483 244,231 302,538 311,782
fjk;a 40,335 69,732 103,009 89,558 93,898 101,508 114,741 124,683 155,147 162,591

n≥ fkdjk wd∞hu 69,639 80,711 92,532 122,165 142,547 131,552 144,844 99,099 222,374 161,353
foafmd, wdodhu 27,323 43,991 58,147 71,730 103,669 75,686 73,828 39,055 131,198 67,922
fiajd yd m˙md,k .dia;= 16,592 23,321 19,746 30,891 20,739 37,768 35,499 42,398 68,365 66,635
fjk;a 25,724 13,399 14,621 19,544 18,139 18,098 35,517 17,646 22,811 26,795

m%∞k 31,222 25,922 16,909 15,141 16,071 15,859 9,415 6,014 7,496 8,031

úhou iy Y=oaO Kh °ï 996,126 1,201,927 1,280,205 1,433,182 1,556,499 1,669,396 1,795,865 2,290,394 2,333,883 2,573,056
mqkrdjr®;k úhou 743,710 879,575 937,094 1,024,906 1,131,023 1,205,180 1,322,898 1,701,658 1,757,782 1,927,693
NdKav yd fiajd i|yd úhou 360,328 379,731 388,286 451,605 487,833 512,624 568,829 772,563 746,250 756,591
thska ( jegqma yd fõ;k 239,078 271,229 300,558 319,601 347,747 393,228 440,982 561,730 576,471 588,518
fmd,S f.ùï 212,475 309,675 352,592 356,699 408,498 444,007 436,395 509,674 610,895 735,566
foaYSh 182,198 273,978 297,127 288,134 317,659 343,022 327,934 394,289 484,182 570,623
úfoaYSh 30,277 35,698 55,464 68,565 90,839 100,985 108,461 115,386 126,713 164,942
ixl%du f.ùï 170,908 190,168 196,216 216,602 234,692 248,549 317,674 419,420 400,637 435,536

m%d.aOk úhou 232,607 277,416 302,087 377,812 400,082 454,303 459,855 588,175 577,036 638,343
ia:djr m%d.aOk j;alï 128,605 143,590 158,488 217,438 197,350 252,535 252,303 313,260 328,202 360,333
m%d.aOk mejereï 104,002 133,826 143,599 160,374 202,732 201,768 207,551 274,916 248,834 278,010

wdmiq f.ùï wvq l< miq Kh °ï 19,809 44,936 41,025 30,464 25,394 9,913 13,112 561 -934 7,021

jr®;k .sKqï w;s˙la;h ^›& $ ysÛh ^-& -88,450 -179,931 -119,815 -57,044 -79,563 -67,733 -127,692 -246,779 -71,719 -96,162

wh-jeh w;s˙la;h ^›& $ ysÛh ^-& -309,644 -476,361 -446,017 -450,180 -488,967 -516,090 -591,244 -829,502 -640,325 -733,494

uQ,Hkh 309,644 476,361 446,017 450,180 488,967 516,090 591,244 829,502 640,325 733,494
úfoaYSh Kh^we& 4,645 230,807 243,788 218,956 286,455 123,700 212,523 236,803 391,914 439,243
foaYSh Kh 314,287 245,554 202,229 231,224 202,511 392,390 378,721 592,699 248,411 294,251
fjf<|fmd< Kh .ekSï 309,669 234,274 191,999 236,021 202,511 379,390 392,084 592,699 248,411 249,574
nexl= 195,233 49,027 -1,892 191,850 131,527 296,977 126,929 291,841 139,955 187,733
nexl= fkdjk 114,437 185,247 193,891 44,171 70,984 82,414 265,155 300,858 108,456 61,841
wfkl=;a Kh .ekSï 4,619 11,280 10,230 -4,798 – 13,000 -13,363 – – 44,677

fkdmshjQ rdcH Kh 3,588,962 4,161,422 4,590,245 5,133,365 6,000,112 6,793,249 7,390,899 8,503,227 9,387,303 10,313,045
foaYSh 2,140,228 2,400,955 2,565,662 2,804,085 3,232,813 3,832,825 4,277,783 4,959,196 5,341,507 5,594,427
úfoaYSh 1,448,734 1,760,467 2,024,583 2,329,280 2,767,299 2,960,424 3,113,116 3,544,031 4,045,796 4,718,618

o< foaYSh ksIamd†;fhys m%;sY;hla f,i^wE&^b&^B&

wd∞hu iy m%∞k 15.6 15.0 13.0 13.6 12.2 12.0 11.6 13.3 14.2 13.8
iuia; úhou iy Y=oaO Kh °ï 22.6 24.9 20.0 19.9 17.8 17.4 17.3 20.9 19.6 19.3
mqkrdjr®;k úhou 16.9 18.2 14.6 14.2 13.0 12.6 12.8 15.5 14.8 14.5
jr®;k .sKqï w;s˙la;h ^›& $ ysÛh ^-& -2.0 -3.7 -1.9 -0.8 -0.9 -0.7 -1.2 -2.3 -0.6 -0.7
wh-jeh w;s˙la;h ^›& $ ysÛh ^-& -7.0 -9.9 -7.0 -6.2 -5.6 -5.4 -5.7 -7.6 -5.4 -5.5

uQ,hka ( uqo,a yd ckudOH wud;HdxYh


YS% ,xld uy nexl=j
^w& ;djld,sl
^wd& rdcH fiajlhka i|yd jdyk wdkhkh ls¯fï ° ,nd ≥ka n≥ iyk iy úfYaIs; jHdmD;Ska i|yd ,nd ≥ka n≥ iyk fuys we;=<;a h'
^we& úfoaY wdfhdaclhka fj; ksl=;a lrk ,o remsh,a jákdlñka hq;a NdKavd.dr ne∫ïlr iy NdKavd.dr ì,am;a we;=<;a h'
^we& 2003 jifr® isg ckf,aLk yd ixLHdf,aLk fomdr®;fïka;=j úiska is≥ l< o'foa'ks' weia;fïka;= u; mokï jk w;r 2010 jifr® isg ckf,aLk
yd ixLHdf,aLk fomdr®;fïka;=j úiska kj mokï jr®Ih (2010) hgf;a ksl=;a lrk ,o o'foa'ks' weia;fïka;= Wmfhda.S fldgf.k we;'
^b& ckf,aLk yd ixLHdf,aLk fomdr®;fïka;=j úiska 2018 udr®;= 20 †k ksl=;a lrk ,o 2015 iy 2016 ixfYdaê; weia;fïka;= u; mokï fõ'
^B& ckf,aLk yd ixLHdf,aLk fomdr®;fïka;=j úiska 2018 cqks 18 †k ksl=;a lrk ,o 2017 ixfYdaê; weia;fïka;= u; mokï fõ'
110
rdcH uQ,H lghq;=

ixLHd igyk 10.2


mqkrdjr®;k úhoïj, ls%hdld¯;ajh ms<sn| jQ jr®.SlrKh 2008 – 2017
remsh,a ñ,shk

whs;uh 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017(w)

idudkH fmd≥ fiajd 207,348 224,281 228,136 245,266 254,371 270,554 334,354 414,275 408,176 424,975
isú,a m˙md,kh 36,150 37,123 37,895 43,076 47,135 54,303 73,282 105,661 104,519 113,175
wdrlaIl lghq;= 134,710 144,884 145,243 159,553 163,219 170,150 195,401 233,733 224,315 228,013
fmd≥ kS;sh yd wdrlaIdj 36,487 42,274 44,998 42,637 44,017 46,101 65,671 74,881 79,343 83,787

iudc fiajd 240,768 260,071 267,636 314,137 335,427 399,666 446,440 564,190 607,626 640,368
wOHdmkh 77,141 82,414 85,195 99,043 107,271 119,819 139,787 169,600 179,319 187,628
f i!LHh 55,874 58,789 60,506 74,443 81,946 99,609 116,151 140,560 155,402 161,312
iqnidOk 94,789 105,017 107,690 123,122 128,451 159,787 165,467 230,035 251,490 264,510
m%cd fiajd 12,963 13,852 14,245 17,529 17,758 20,451 25,036 23,995 21,415 26,919

wdr®:ßl fiaajd 80,303 85,188 85,440 88,233 92,034 82,146 105,030 173,430 129,435 126,310
lDIslr®uh yd jd˙udr®. 41,579 43,967 44,081 46,290 46,429 29,899 46,782 91,267 63,787 71,460
n,Yla;s yd c, iïmdokh 3,323 3,429 3,492 3,533 3,612 4,001 394 5,479 1,334 1,478
m%jdyk yd ikaksfõokh 29,587 31,068 31,246 31,823 34,995 36,810 41,129 57,028 48,959 34,657
fjk;a 5,814 6,724 6,621 6,587 6,998 11,435 16,726 19,656 15,354 18,715

wfkl=;a 215,291 310,035 355,882 358,996 449,191 452,814 437,073 549,763 612,544 736,040
thska ( fmd,S f.ùï 212,475 309,675 352,592 356,699 408,498 444,007 436,395 509,674 610,895 735,566

uqΩ mqkrdjr®;k úhou 743,710 879,575 937,094 1,006,633 1,131,023 1,205,180 1,322,898 1,701,658 1,757,782 1,927,693

^w& ;djld,sl uQ,h ( uqo,a yd ckudOH wud;HdxYh

ixLHd igyk 10.3

m%d.aOk úhou iy Kh °ïj, ls%hdld¯;ajh ms<sn| jQ jr®.SlrKh 2008 – 2017


remsh,a ñ,shk

whs;uh 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017(w)

idudkH fmd≥ fiajd 34,404 20,094 21,510 32,484 27,510 32,804 43,620 48,699 50,504 46,348
isú,a m˙md,kh 29,675 18,686 20,212 28,668 26,565 31,631 40,282 44,886 46,128 41,362
fmd≥ kS;sh yd wdrlaIdj 4,728 1,409 1,298 3,816 945 1,173 3,338 3,813 4,376 4,986

iudc fiajd 60,236 53,938 56,205 62,953 71,176 77,643 112,338 124,369 117,297 135,306
wOHdmkh 22,942 18,092 19,053 22,326 28,930 31,982 50,363 55,447 58,971 69,752
f i!LHh 18,674 12,664 13,329 14,774 17,155 19,920 22,252 37,230 30,747 35,509
ksjdi 4,826 5,291 5,489 6,712 7,823 8,014 7,769 7,811 7,152 9,553
m%cd f iajd 13,794 17,891 18,334 19,141 17,267 17,727 31,954 23,882 20,426 20,493

wdr®:ßl fiajd 168,879 256,411 278,803 311,594 343,828 369,377 330,136 429,030 424,021 474,118
lDIslr®uh yd jd˙udr®. 17,681 22,105 24,865 28,568 30,351 36,721 57,099 54,447 68,990 66,663
n,Yla;s yd c, iïmdokh 48,783 59,983 66,569 74,028 85,589 87,517 51,314 55,499 48,840 54,872
m%jdyk yd ikaksfõokh 82,916 139,104 165,505 186,342 204,539 210,398 177,471 239,279 200,478 228,847
fjk;a 19,499 35,219 21,864 22,656 23,350 34,741 44,252 79,805 105,713 123,736

wfkl=;a 341 5 1 459 1,459 1,379 516 668 2,191 1,614



uqΩ m%d.aOk úhou iy Kh °ï 263,860 330,448 356,519 407,489 443,973 481,203 486,610 602,767 594,013 657,386

^w& ;djld,sl uQ,h ( uqo,a yd ckudOH wud;HdxYh


111
rdcH uQ,H lghq;=

ixLHd igyk 10.4


rdcH wd∞hu 2008 – 2017
remsh,a ñ,shk

whs;uh 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017(w)

n≥ wd∞hu 585,621 618,933 724,747 845,697 908,913 1,005,895 1,050,362 1,355,779 1,463,689 1,670,178

úfoaYSh fjf<πu u; n≥ 112,336 137,260 130,749 162,071 184,634 191,815 198,483 244,231 302,538 311,782
wdkhk 63,844 79,560 64,163 79,811 80,155 83,123 81,108 132,189 156,487 136,501
j'.='ix'$m%d'h'm'ix'$ú'fj'Nd'
iy wfkl=;a n≥^wd& 48,492 57,700 66,685 82,260 104,479 108,692 117,375 112,042 146,051 175,280
foaYSh NdKav yd fiajd u; n≥ 306,409 272,383 355,366 436,758 457,818 506,906 539,023 724,282 747,147 921,244
NdKav yd fiajd n≥$tl;= l<
w.h u; noao 203,646 171,510 219,990 225,858 229,604 250,757 275,350 219,700 283,470 443,760
  foaYSh 102,805 103,891 120,412 104,897 109,370 124,440 140,084 130,527 168,134 275,367
  wdkhk 100,841 67,620 99,578 120,961 120,234 126,317 135,266 89,173 115,336 168,393
ksIamdok n≥ 100,970 97,604 129,864 204,822 223,960 250,700 256,691 497,652 454,952 469,500
  u;ameka 27,434 28,525 36,654 55,286 60,086 66,008 69,100 105,264 120,238 113,684
  ≥ïfld< $ is./Ü 37,288 37,601 40,675 49,623 53,563 58,567 57,240 80,015 88,792 86,002
  Lksc f;,a 18,977 23,018 28,038 22,470 28,466 27,131 28,732 45,092 55,719 73,983
  wfkl=;a 17,271 8,460 24,497 77,444 81,845 98,994 101,618 267,282 190,203 195,831
n,m;% .dia;= 1,793 3,269 5,512 6,078 4,254 5,449 6,983 6,929 8,726 7,984
Y=oaO wd∞hu yd ,dN u; n≥ 126,541 139,558 135,623 157,310 172,563 205,666 198,115 262,583 258,857 274,562
iduQysl 63,693 66,751 75,208 98,748 91,888 100,649 98,183 162,019 164,592 177,591
iduQysl fkdjk 23,326 28,229 30,993 24,785 21,413 27,337 30,529 38,152 46,426 45,619
fmd,sh u; u≥ 39,522 44,578 29,422 33,776 59,262 77,679 69,402 62,412 47,839 51,351
uqoaor$fiia$iudc j.lSï$cd;sh
f.dvke.Sfï iy wfkl=;a n≥^we& 31,925 61,696 92,165 85,326 93,898 101,508 114,742 124,683 155,147 162,591
yr n≥ 8,410 8,036 10,843 4,232 – – – – – –

n≥ fkdjk wd∞hu 69,639 80,711 92,532 122,165 142,547 131,552 144,844 99,099 222,374 161,353

jr®;k wd∞hu 69,521 80,633 92,292 121,651 141,716 131,272 127,239 99,001 221,966 161,353
foafmd, wd∞hu 27,323 43,991 58,147 71,730 103,669 75,686 73,828 39,055 131,198 67,922
  n≥ l=,S 2,050 1,425 2,048 3,580 2,197 2,331 5,669 2,823 10,980 4,450
  fmd,S 9,305 9,043 8,017 9,846 9,488 9,664 7,978 4,498 4,826 7,395
  ,dN yd ,dNdxY 7,365 11,982 31,301 34,351 46,761 35,169 46,814 29,798 108,160 53,998
  cd;sl f,d;/hsh 603 1,542 1,781 1,953 2,223 2,173 1,868 1,936 2,231 2,079
  uy nexl= ,dN mejereï 8,000 20,000 15,000 22,000 43,000 26,350 11,500 – 5,000 –
iudc ixrlaIK ∞hl uqo,a 6,791 11,165 11,120 12,628 11,738 15,145 14,919 15,213 18,046 22,940
fiajd iy m˙md,k .dia;= 16,592 23,321 19,746 30,891 20,739 37,768 35,499 42,398 68,365 66,635
wfkl=;a 18,815 2,156 3,279 6,402 5,570 2,673 2,993 2,334 4,357 3,855
m%d.aOk wd∞hu^wE& 118 78 240 514 831 280 17,604 98 407 –

tl;=j 655,259 699,644 817,279 967,862 1,051,460 1,137,447 1,195,206 1,454,878 1,686,062 1,831,531

^w& ;djld,sl uQ,h ( uqo,a yd ckudOH wud;HdxYh


^wd& jrdh iy .=jka f;dgqfmd< ixjr®Ok noao$m%dfoaYSh há;, myiqlï ixjr®Ok noao$úfYaI fjf<| NdKav noao
^we& iudc wdrCIK noao iy cd;sh f.dvke.Sfï noao
^wE& m%d.aOk NdKav úl=Kqï
112
rdcH uQ,H lghq;=

ixLHd igyk 10.5


rdcH foaYSh Kh 2008 – 2017
remsh,a ñ,shk

whs;uh 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017(w)

WmlrK wkqj
remsh,a Kh ^wd& 130,009 112,292 87,709 61,961 58,386 55,518 55,518 24,088 24,088 24,088
NdKavd.dr ì,am;a ^we& 402,600 441,032 514,442 590,885 629,070 700,137 694,767 658,240 779,581 697,154
YS% ,xld ixjr®Ok ne∫ïlr 158,805 168,079 173,877 183,845 222,994 369,215 391,083 668,458 572,199 637,886
uy nexl= w;a;sldrï 76,308 73,881 77,879 94,743 111,292 109,167 143,898 151,132 83,307 199,801
NdKavd.dr ne∫ïlr ^wE& 1,281,978 1,513,512 1,643,887 1,819,251 2,095,054 2,452,360 2,844,054 3,305,248 3,714,787 3,822,620
fjk;a ^b& 90,528 92,160 67,869 53,400 116,017 146,429 148,463 152,031 167,545 212,879
tl;=j 2,140,228 2,400,955 2,565,662 2,804,085 3,232,813 3,832,825 4,277,783 4,959,196 5,341,507 5,594,427

ysñld¯;ajh wkqj
nexl= wxYh 657,425 705,766 691,716 886,221 1,060,317 1,433,773 1,669,882 1,924,036 2,114,901 2,328,544
uy nexl=j 239,248 109,593 78,376 263,329 265,198 112,396 267,677 256,050 414,950 209,412
jd◊c nexl= 418,177 596,172 613,340 622,892 795,119 1,321,377 1,402,205 1,667,986 1,699,951 2,119,133
nexl= fkdjk wxYh 1,482,804 1,695,189 1,873,945 1,917,864 2,172,495 2,399,053 2,607,901 3,035,160 3,226,606 3,265,883
b;s˙ls¯fï wdh;k 204,067 257,084 286,514 314,319 330,150 358,243 379,877 428,236 426,771 447,792
rlaIK wruqo,a 25,976 34,490 32,839 34,356 33,768 30,849 30,536 50,597 57,944 72,305
^B& 698,192 835,402 884,279 959,303 1,204,729 1,428,534 1,474,560 1,655,336 1,826,633 1,942,739
wr®:idOl yd úY%du wruqo,a
ks, wruqo,a ^W& 107,234 132,485 167,374 161,568 178,900 202,118 221,584 252,615 271,630 289,154
fm!oa.,sl jHdmdr iy
mqoa.,hska ^W!& 443,084 426,177 495,261 447,385 424,015 365,376 500,773 647,807 643,628 513,894
wfkl=;a 4,251 9,551 7,678 933 933 13,933 570 570 –  – 
tl;=j 2,140,228 2,400,955 2,565,662 2,804,085 3,232,813 3,832,825 4,277,783 4,959,196 5,341,507 5,594,427

^w& ;djld,sl uQ,hka ( uqo,a yd ckudOH wud;HdxYh


^wd& ksoka wruqo,a fjkqfjka noaO wdfhdack wruqo, u.ska mj;ajdf.k hkq ,nk wdfhdackj, fjf<| jákdlu wvx.= fõ' cd;sl m%;sm;a;s iy
  wdr®:ßl lghq;= wud;HdxYh
^we& úfoaYSh wdfhdaclhskag ksl=;a lrk ,o fkdmshjd we;s NdKavd.dr ì,am;a we;=<;a fkdfõ'
YS% ,xld uy nexl=j
^wE& (i) úfoaY wdfhdaclhka fj; ksl=;a lrk ,o remsh,a jákdlñka hq;a NdKavd.dr ne∫ïlr" (ii) ,xld Lksc f;,a kS;s.;
ixia:djg mshúh hq;= Kh fjkqfjka 2012 ckjd˙ ui ksl=;a lrk ,o remsh,a ñ,shk 78,447 la jákd NdKavd.dr
ne∫ïlr iuyrla 2017 ckjd˙ udifha ° l,ams¯u ksid 2017 ckjd˙ isg fkdmshjQ m%udKh jk remsh,a ñ,shk 56,662 yd
(iii) YS%,xlka .=jka fiajhg m%d.aOkh iemhSu i|yd ksl=;a lrk ,o remsh,a ñ,shk 13,125 la jákd NdKavd.dr ne∫ïlr·
we;=<;a fkdfõ'
^b& rdcH fyda wr®O rdcH wdh;k u.ska ,nd .kakd ,o úfoaYSh Kh fya;=fjka mek ke.=kq m˙md,k Kh .ekSï iy wlafjr<
nexl= tallhkaf.ka ,nd .;a Khj, fkdmshjQ fYaIh we;=<;a fõ'
^B& Ndrldr" iqnidOl" úY%du jegqma yd wr®:idOl wruqo,a iy fiajl wr®:idOl wruqo,a'
^W& uOHu wdKavqj" m<d;a md,k wêld¯ka" rcfha ixia:d" fomdr®;fïka;= iy wfkl=;a ks, wruqo,a'
^W!& NdKavd.dr ;ekam;= iy;sl l< jákdlï" rdcH Kh ksOka wruqo,a ^wdfhdack wruqo, 1971 iema'& yd cd;sl ksjdi ksOka
wruqo, o óg we;=<;a ù we;'
113
rdcH uQ,H lghq;=

ixLHd igyk 10.6


rdcH úfoaYSh Kh 2008 – 2017
remsh,a ñ,shk

whs;uh 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017(w)

iajrEmh wkqj
^wd& 1,261,304 1,362,806 1,461,729 1,640,117 1,846,772 1,938,909 1,904,599 2,180,388 2,361,118 2,610,547
jHdmD;s Kh

jHdmD;s fkdjk Kh 187,430 397,661 562,854 689,163 920,527 1,021,515 1,208,516 1,363,642 1,684,678 2,108,070
^we& 66,499 62,304 54,653 53,460 56,599 61,597 69,993 71,470 69,101 62,727
NdKav Kh
fjk;a ^wE& 120,931 335,357 508,201 635,703 863,928 959,918 1,138,523 1,292,173 1,615,577 2,045,344

tl;=j 1,448,734 1,760,467 2,024,583 2,329,280 2,767,299 2,960,424 3,113,116 3,544,031 4,045,796 4,718,618

ysñld¯;ajh wkqj

nyqmdr®Yaùh 618,181 665,040 674,936 721,916 844,292 903,540 887,960 994,430 1,076,549 1,198,243
wdishdkq ixjr®Ok nexl=j 317,763 344,661 358,872 383,461 448,421 478,796 471,762 533,806 569,686 632,237
hqfrdamSh wdfhdack nexl=j 18,010 20,463 18,792 18,054 23,438 23,248 21,133 29,728 27,518 29,193
m%' ix' cd' nexl=j 240 – – – 322 4,530 6,987 10,382 27,760 28,462
cd;Hka;r ixjr®Ok ix.uh 267,475 284,074 281,217 302,244 349,997 373,085 363,052 391,149 417,636 467,832
lDIs' ix' cd' wruqo, 9,052 10,309 11,032 13,007 16,013 17,419 17,098 18,631 21,520 24,405
Tfmla 2,355 2,173 1,913 2,052 2,699 2,998 4,783 7,547 9,309 12,743
fkdar®äla ixjr®Ok wruqo, 3,285 3,360 3,110 3,099 3,403 3,464 3,145 3,187 3,119 3,370

oaúmdr®Yaùh 666,533 684,750 739,213 842,804 1,035,907 823,180 793,196 888,971 945,754 992,157
lekvdj 7,718 8,488 8,134 7,701 8,269 7,409 6,339 5,373 5,275 5,254
m%xYh ^b& 12,424 15,021 18,427 19,503 24,273 26,861 24,698 25,406 24,448 27,977
cr®uksh 61,528 58,279 50,263 47,547 51,164 52,112 43,342 40,726 39,145 43,506
bka†hdj 15,294 17,902 17,292 41,927 78,322 102,843 119,982 137,413 142,277 145,071
cmdkh 426,936 426,767 478,931 529,013 547,515 468,366 416,408 457,483 486,199 506,829
l=fõÜ 4,649 5,103 5,237 5,799 6,194 5,749 5,357 6,765 7,774 8,768
fkor®,ka;h 751 291 87 – – – – – – –
uyck Ök iuQydKavqj 29,688 46,641 56,459 59,497 67,434 67,154 87,743 117,284 131,604 135,728
ijq† wrdì wruqo, 1,217 2,328 2,338 2,544 2,648 3,868 4,982 10,724 13,255 16,722
weu˙ld tlai;a ckmoh 50,708 46,952 42,414 40,318 41,386 38,854 35,246 34,594 31,798 28,295
fjk;a 55,619 56,978 59,633 88,957 208,702 49,963 49,100 53,205 63,978 74,007

uQ,H fjf<|fmd< 164,020 410,676 610,433 764,560 887,100 1,233,704 1,431,959 1,660,630 2,023,493 2,528,218
˙.aia keIk,a nexl=j 3,674 3,476 3,140 2,984 3,064 2,922 2,651 2,607 2,336 2,110
nEkalr®ia g%iaÜ iud.u 634 560 466 399 356 275 184 101 – –
fid,uka n%or®ia
bkafldamfr®gâ ^ksõfhdar®la& 374 270 157 54 – – – – – –
isá nEkala $ fklais 11,314 – – – – – – 201 – –
Ök wdkhk-wmkhk nexl=j ^B& – – – – – – 146,262 192,889 242,416 299,405
fjk;a ^W& 148,024 406,370 606,670 761,124 883,680 1,230,507 1,282,863 1,464,832 1,778,741 2,226,703

tl;=j 1,448,734 1,760,467 2,024,583 2,329,280 2,767,299 2,960,424 3,113,116 3,544,031 4,045,796 4,718,618

^w& ;djld,sl uQ,hka ( uqo,a yd ckudOH wud;HdxYh


^wd& m%;sixialrKh yd ixjr®Okh ms<sn| cd;Hka;r nexl=j" wefu˙ld tlai;a ckmoh" lekvdj" fvkaudr®lh" uyck Ök cd;sl m%;sm;a;s iy
iuQydKavqj" cr®uksh" tlai;a rdcOdksh" bka†hdj" cd;Hka;r ixjr®Ok wdh;kh" wdishdkq ixjr®Ok nexl=j" fkor®,ka;h"   wdr®:ßl lghq;= wud;HdxYh
l=fõÜ" Tfmla" cmdkh" tlai;a tór® rdcHh" lD'ix'cd' wruqo," iaùvkfha ielekaäfkaúiald tkaials,avd nekalkaia" fid,uka YS% ,xld uy nexl=j
n%or®ia bkafldamfr®gâ ksõfhdar®la" bka≥ iqjia nexl=j ^î'tia'iS'B' m%xY&" isá nEkala bkagr®keIk,a ^we't'c'&" TiafÜ%,shdj"
Tiaá%hdj" fi!† wdrdì wruqo," fydxfldx iy fld˙hdj iu. jQ Kh .súiqï u; mshùug b;s˙j we;s m%udKhka ±lafõ'
^we& we't' ckmoh" lekvdj" cr®uksh" cmdkh" m%xYh" bka†hdj" b;d,sh" mdlsia:dkh iy fkor®,ka;h iu. jQ Kh .súiqï u;
,nd.;a Khj,ska mshùug b;s˙j we;s m%udKhka ±lafõ'
^wE& wdishdkq ixjr®Ok nexl=j" tlai;a ckmoh" Ökh" cr®uksh" cmdkh yd Tfmla fj;ska ,o Kh uqo,a o úfoaYslhkag ksl=;a lrk
,o NdKavd.dr ne∫ïlr iy NdKavd.dr ì,am;a" cd;Hka;r iaffj¯;aj ne∫ïlr iy wdrlaIl lghq;= iïnkaO fkdmshjQ Kh
iy úfoaY úksuh ld,Sk uQ,H myiqlï o we;=<;a h'
^b& uQ,H wdh;kj,ska ,o Kh we;=<;a h'
^B& rchg wh;a jd◊c jHjidhhka hgf;a we;s jHdmD;sj, fkdmshjQ Kh we;=<;a fkdfõ'
^W& wdrlaIl wxYfha fkdmshjQ Kh" úfoaYSh wdfhdaclhskag ksl=;a l< NdKavd.dr ne∫ïlr iy NdKavd.dr ì,am;a" rch úiska
ksl=;a l< cd;Hka;r iaffj¯;aj ne∫ïlr iy Ök tlaisï nexl=fjka ,nd.;a fkdmshjQ Kh we;=<;a fõ'
114
rdcH uQ,H lghq;=

ixLHd igyk 10.7


m<d;a iNdj, wdodhu iy úhou ^w&
remsh,a ñ,shk

kef.k- W;=re inr- uqΩ


whs;uh niakdysr uOHu ol=Kq W;=re jhU W!j
ysr ueo .uqj †jhsk

wd∞hu iy úhou
,eîï 2015
uOHu rcfhka ,enqKq m%∞k 21,128 25,432 23,449 18,108 18,937 23,384 15,833 17,962 20,848 185,082
wd∞hu 35,607 6,027 6,104 2,219 2,705 6,384 2,818 2,727 3,381 67,972
tl;=j 56,736 31,459 29,553 20,327 21,642 29,768 18,651 20,689 24,229 253,053
úhou
mqkrdjr®;k
^m<d;a md,k wdh;k we;=<;ah& 49,434 27,998 25,637 18,373 19,886 26,598 14,848 18,590 20,858 222,223
m%d.aOk úhoï^wd& 4,654 1,513 2,025 1,798 1,393 1,649 1,980 1,824 3,351 20,187
tl;=j 54,088 29,511 27,662 20,171 21,279 28,247 16,829 20,414 24,209 242,410

,eîï 2016
uOHu rcfhka ,enqKq m%∞k 23,344 24,866 22,118 19,068 18,971 22,688 16,124 17,937 19,555 184,691
wd∞hu 41,203 6,874 6,630 3,115 3,316 7,383 3,592 3,297 4,186 79,585
tl;=j 64,547 31,760 28,748 22,183 22,287 30,070 19,716 21,234 23,741 264,276
úhou
mqkrdjr®;k
^m<d;a md,k wdh;k we;=<;ah& 54,325 29,300 28,199 19,313 20,276 28,017 16,732 19,386 22,116 237,664
m%d.aOk úhoï^wd& 6,218 2,665 3,556 2,772 1,954 1,951 3,121 2,284 3,497 28,016
tl;=j 60,544 31,964 31,755 22,084 22,230 29,968 19,853 21,670 25,613 265,680

,eîï 2017
uOHu rcfhka ,enqKq m%∞k 16,091 25,420 23,977 21,304 21,420 24,631 16,688 18,840 21,747 190,117
wd∞hu 44,498 7,382 8,171 3,583 3,699 8,092 3,822 3,487 4,242 86,976
tl;=j 60,589 32,802 32,149 24,887 25,119 32,723 20,510 22,327 25,989 277,094

úhou
mqkrdjr®;k
^m<d;a md,k wdh;k we;=<;ah& 52,651 30,355 27,548 20,438 22,052 28,527 17,030 20,069 22,668 241,338
m%d.aOk úhoï^wd& 7,158 1,477 5,430 3,659 2,749 2,806 3,012 2,911 4,539 33,742
tl;=j 59,810 31,832 32,978 24,097 24,800 31,333 20,042 22,980 27,207 275,080

/ial< wd∞hï úYaf,aIKh


2015
ms˙jegqï n≥^we& 42 8 3 – – 1 9 2 384 448
n,m;% .dia;= - u;ameka ^wE& 723 416 171 – 50 164 58 126 113 1,820
n,m;% .dia;= - jdyk 3,751 806 945 283 335 1,131 488 347 626 8,711
n,m;% .dia;= - fjk;a – 4 3 – – – … … … 6
,dN yd ,dNdxY – – – – – – – – – –
fjk;a 14,204 2,582 2,824 1,456 1,527 2,833 1,675 1,552 1,332 29,986
Wm tl;=j 18,720 3,816 3,946 1,738 1,912 4,129 2,229 2,027 2,455 40,972
uqoaor .dia;=
16,887 2,212 2,158 481 793 2,255 589 699 926 27,000
tl;=j 35,607 6,027 6,104 2,219 2,705 6,384 2,818 2,727 3,381 67,972
2016
ms˙jegqï n≥^we& 29 5 2 – – 3 1 2 2 44
n,m;% .dia;= - u;ameka ^wE& 812 431 197 42 82 155 67 119 124 2,028
n,m;% .dia;= - jdyk 3,869 851 612 305 455 1,234 535 387 672 8,921
n,m;% .dia;= - fjk;a – 5 2 – – – ... ... ... 7
,dN yd ,dNdxY – – – – – – – – – –
fjk;a 16,240 2,992 3,052 2,237 1,820 3,266 2,253 1,938 2,239 36,038
Wm tl;=j 20,951 4,284 3,864 2,585 2,357 4,659 2,856 2,456 3,037 47,038
uqoaor .dia;= 20,252 2,590 2,766 530 959 2,723 736 841 1,149 32,547
tl;=j 41,203 6,874 6,630 3,115 3,316 7,383 3,592 3,287 4,186 79,585

2017
ms˙jegqï n≥^we& 16 3 1 – – 4 1 3 1 29
n,m;% .dia;= - u;ameka ^wE& 659 367 142 47 101 141 75 102 96 1,731
n,m;% .dia;= - jdyk 3,988 901 1,176 324 464 1,295 570 420 712 9,849
n,m;% .dia;= - fjk;a – 13 2 – – – … … – 15
,dN yd ,dNdxY – – – – – – – – – –
fjk;a 19,966 3,688 4,191 2,808 2,184 4,066 2,454 2,201 2,350 43,909
Wm tl;=j 24,629 4,972 5,512 3,180 2,749 5,506 3,101 2,726 3,159 55,533
uqoaor .dia;= 19,869 2,410 2,659 404 950 2,586 721 761 1,083 31,443
tl;=j 44,498 7,382 8,171 3,583 3,699 8,092 3,822 3,487 4,242 86,976

^w& foieïnr® wjidkhg' uQ,h ( m<d;a md,k yd m<d;a iNd wud;HdxYh


^wd& Wmudk mdol m%odk iy m<d;a úfYaIs; ixjr®Ok m%∞k we;=<;a fõ'
^we& 2011 whjeh fhdackdjla f,i ms˙jegqï n≥ tl;= ls¯u wjika lr we;' fuys i|yka jkafka 2010 i|yd tl;= jQ ysÛ uqo,a h'
^wE& n,m;% .dia;= - u;ameka we;=<;ah'
… ie,lsh hq;= fkdfõ'
115
nexl= iy uQ,H wdh;k

ixLHd igyk 11.1


uy nexl=fõ j;alï iy j.lSï 2008 – 2017
remsh,a ñ,shk

whs;uh 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017(w)

j;alï 598,370 821,873 985,407 1,141,717 1,284,448 1,246,0122^wd& 1,464,295 1,426,259 1,529,210 1,604,834

cd;Hka;r ixÑ; 325,439 685,659 862,534 838,607 965,910 1,058,355 1,129,975 1,126,674 1,049,800 1,328,413
msgrg we;s uqo,a iy nexl= fYaI
^NdKavd.dr ì,am;a o we;=Ωj& 158,193^wd&
232,705 243,672 360,508 327,749 541,148 603,773 666,961 548,126 601,551
úfoaYSh rdcH iy rdcH fkdjk
iq/l=ïm;a 94,721 376,411 547,591 404,983 554,219 431,703 446,262 376,041 378,427 596,218
úfYaI .ekqï ysñlï 221 2,286 273 502 491 2,032 1,200 970 303 677
cd'uQ'w' (IMF) yd iïnkaO j;alï 72,179 74,223 70,926 72,588 80,861 83,369 78,616 82,666 116,705 126,161
,eìh hq;= Kh 125 33 72 26 2,590 104 124 36 6,238 3,807

Kh iy w;a;sldrï 77,885 75,017 80,339 97,057 113,136 110,542 145,387 152,018 83,791 200,025
rchg 76,308 73,881 77,879 94,743 111,292 109,167 143,898 151,132 83,307 199,801
wfkl=;a 1,577 1,137 2,460 2,314 1,844 1,375 1,489 886 484 224

rcfha iy rch úiska
iy;sl l< iq/l=ïm;a 142,274 37,451 2,098 169,797 168,237 5,252 6,078 79,217 330,043 25,576

wfkl=;a j;alï iy .sKqï 52,772^wd&


23,746 40,436 36,257 37,165 71,863^wd&
182,855 68,349 65,577 50,819

j.lSï 598,370 821,873 985,407 1,141,717 1,284,448 1,246,012^wd&


1,464,295 1,426,259 1,529,210 1,604,834

m%d.aOkh 25,000 25,000 25,000 25,000 35,000 35,000 50,000 50,000 50,000 50,000

jHjydr uqo,a ksl=;=j 186,099 217,430 255,652 293,233 318,060 339,771 416,895 491,700 552,778 598,054
ixirKfhys mj;akd fkdaÜgq 181,307 212,173 249,977 287,080 311,152 332,382 408,773 481,969 541,460 585,328
ixirKfhys mj;akd ldis 4,792 5,257 5,675 6,153 6,908 7,389 8,122 9,731 11,318 12,726

;ekam;= 260,859 361,918 465,017 646,615 736,446 678,469 603,314 732,662 794,927 824,353
rch 1,231 2,326 3,083 1,797 686 411 305 423 333 297
jd◊c nexl= 82,311 86,086 104,853 146,269 166,288 148,810 161,009 181,727 303,251 341,712
rdcH ksfhda‚;dh;k iy
  wfkl=;a wdh;k 15 22 6 2 14 5 7 5 118 27
cd;Hka;r ixúOdk"
  úfoaYSh rdcH iy
  úfoaYSh nexl= wdh;k 177,295 273,481 357,069 498,543 569,454 529,238 441,987 550,504 491,221 482,312
wfkl=;a 7 3 6 4 4 5 5 3 4 4

fkdmshjQ iq/l=ïm;a – 78,023 95,055 – – – – – – –

úfoaY Kh .ekSï – – – – – – – – – –

wfkl=;a j.lSï iy .sKqï 126,413 139,502 144,682 176,869 194,941 192,772 394,086 151,897 131,505 132,426

^w& ;djld,sl uQ,h ( YS% ,xld uy nexl=j


^wd& ixfYdaê;
116
nexl= iy uQ,H wdh;k

ixLHd igyk 11.2

jd◊c nexl=j, f;dard.;a iqúfYaIS uQ,H is≥ùï 2013 – 2017^w&


remsh,a ñ,shk

whs;uh 2013 2014 2015 2016(w) 2017(wd)

,dN w,dN .sKqï


uqΩ wd∞hï 676,936 659,850 688,809 860,358 1,094,182
fmd,S wd∞hï 591,156 561,809 591,331 757,486 971,871
fmd,S fkdjk wd∞hï 85,780 98,041 97,478 102,872 122,311
uqΩ úhoï 536,716 500,645 503,727 650,415 835,063
fmd,S úhoï 394,747 340,461 325,235 453,185 630,247
fmd,S fkdjk úhoï 141,969 160,184 178,492 197,230 204,816
Y=oaO fmd,S wd∞hï 196,409 221,348 266,096 304,301 341,624
n≥ iy fnd,a yd wvudk Kh i|yd fjka ls¯ug fmr ,dNh 140,220 159,205 185,082 209,943 259,119
fnd,a yd wvudk Kh i|yd uqΩ fjka ls¯ï 18,433 10,690 19,058 10,726 19,623
n≥ fmr fufyhqï ,dN$w,dN 121,787 148,515 166,023 199,217 239,496
n≥ miq ,dNh 74,595 88,005 97,124 116,495 138,918
fYaI m;% whs;u
uqΩ j;alï 5,941,473 6,971,832 8,077,474 9,046,583 10,292,397
uqo,a yd nexl=j, whúh hq;= fYaI 590,606 936,801 807,917 988,082 1,022,595
uqo,a yd flá ld,Sk wruqo,a 290,408 557,270 330,197 364,823 354,507
uy nexl=j iu`. fYaIhka 150,765 164,327 190,765 296,282 339,248
nexl=" uQ,H wdh;k iy ;u m%Odk ldr®hd, iu. we;s ;ekam;= 149,433 215,205 286,954 326,978 328,840
wdfhdack 1,719,197 1,953,237 2,367,810 2,291,323 2,576,672
NdKavd.dr ì,am;a 529,780 447,597 443,834 293,329 506,270
NdKavd.dr ne≥ïlr 721,080 994,636 1,144,029 1,285,286 1,291,860
wfkl=;a rdcH iq/l=ïm;a 364,344 394,158 633,767 572,977 639,671
wdY%s; yd md,s; iud.ïj, wdfhdack 24,246 25,689 20,213 20,790 22,288
wfkl=;a wdfhdack 800,826 1,085,793 1,269,995 1,404,226 1,408,443
Kh yd w;a;sldrï ^wúksYaÑ; fmd,sh iy wl%Sh Kh u; fjka ls¯ï rys;j& 3,349,325 3,810,652 4,620,046 5,438,604 6,318,684
uqΩ o< Kh yd w;a;sldrï 3,566,188 4,022,838 4,839,334 5,686,828 6,592,546
wúksYaÑ; fmd,sh 139,630 128,293 124,044 146,076 161,626
uqΩ o< Kh yd w;a;sldrï ^wúksYaÑ; fmd,sh iy wl%Sh Kh u; fjka ls¯ï rys;j& 3,426,558 3,894,545 4,715,290 5,540,751 6,430,920
wl%Sh Kh u; uqΩ fjka ls¯ï 77,233 83,893 95,245 102,148 112,236
úfYaI fjka ls¯ï 62,080 65,683 71,619 74,150 79,726
fmd≥ fjka ls¯ï 15,152 18,210 23,626 27,998 32,510
Y=oaO Kh ^wúksYaÑ; fmd,sh iy wl%Sh Kh u; fjka ls¯ï rys;j& 3,349,325 3,810,652 4,620,046 5,438,604 6,318,684
ia:djr j;alï 67,530 78,306 90,050 98,052 110,694
wfkl=;a j;alï 214,814 192,835 191,652 230,522 263,753
uqΩ j.lSï ^m%d.aOkh we;=<;aj& 5,941,473 6,971,832 8,077,474 9,046,583 10,292,397
;ekam;= 4,169,520 4,686,306 5,403,131 6,295,559 7,399,006
remsh,a ;ekam;= 3,489,550 3,914,396 4,471,076 5,254,085 6,230,629
úfoaY uqo,a ;ekam;= 679,970 771,910 932,055 1,041,474 1,168,377
Kh .ekSï 1,015,391 1,448,209 1,758,389 1,696,414 1,607,062
remsh,a Kh .ekSï 359,562 582,730 679,969 665,760 599,826
úfoaY uqo,a Kh .ekSï 655,829 865,479 1,078,421 1,030,654 1,007,236
wfkl=;a j.lSï 266,951 268,807 279,227 347,326 419,625
fldgia m%d.aOkh yd ixÑ; 489,611 568,511 636,727 707,285 866,704
fldgia m%d.aOkh$fjkal< m%d.aOkh$f.jd ksñ m%d.aOkh 138,692 163,657 165,692 185,402 246,915
jHjia:dms; ixÑ; wruqo, 22,963 26,153 29,628 34,502 42,255
fjk;a ixÑ; 327,956 378,701 441,407 487,381 577,535
fYaI m;% fkdjk wkdjrK 3,064,778 3,228,916 3,455,573 7,258,154 3,997,673
wiïNjH j;alï 2,244,189 2,171,108 2,271,576 5,973,241 2,633,406
ne†hdjka (Commitments) 730,206 937,514 1,092,437 1,185,251 1,240,530
m%;s .sKqï (Contra Accounts) 90,383 120,293 91,560 99,661 123,736
øjYs,;djh
uqΩ øjYS, j;alï ^foaYSh nexl= tall mu◊& 1,704 1,913 1,946 2,139 2,578
jHjia:dms; øjYS, j;alï wkqmd;h ^m%;sY;hla f,i& ^foaYSh nexl= tall mu◊& 37.7 39.5 33.9 29.9 31.3
m%d.aOk m%udKd;au;d
m<uq fm< idudkH fldgia m%d.aOkh ,e'fkd' ,e'fkd' ,e'fkd' ,e'fkd' 706,234
m%:u ia:rfha m%d.aOkh 438,271 513,527 559,966 636,755 706,228
uqΩ m%d.aOk moku 517,844 600,993 661,315 790,189 870,557
uq,sl m%d.aOk m%udKd;au;d wkqmd;h ^m%;sY;hla f,i& ,e'fkd' ,e'fkd' ,e'fkd' ,e'fkd' 12.4
m%:u ia:rfha m%d.aOk m%udKd;au;d wkqmd;h ^m%;sY;hla f,i& 14.9 14.7 13.0 12.6 12.4
uqΩ m%.aOk m%udKd;au;d wkqmd;h ^m%;sY;hla f,i& 17.6 17.2 15.4 15.6 15.2
j;alïj, .=K;ajh ^m%;sY;hka f,i&
uqΩ o< Kh yd w;a;sldrïj,g o< wl%Sh Kh °ï ^wúksYaÑ; fmd,sh rys;j& 5.6 4.2 3.2 2.6 2.5
uqΩ o< Kh yd w;a;sldrïj,g Y=oaO wl%Sh Kh °ï
^wúksYaÑ; fmd,sh yd wl%Sh Kh u; fjka ls¯ï rys;j& 3.4 2.1 1.2 0.7 0.8
fjka ls¯ï wdjrK wkqmd;h ^úfYaI& 32.5 39.7 46.9 52.1 49.6
fjka ls¯ï wdjrK wkqmd;h ^uqΩ& 40.4 50.7 62.3 71.8 69.9
bmehqï ^m%;sY;hka f,i&
j;alï u; m%;s,dN ^n≥ fmr& 1.9 2.0 1.9 1.9 2.0
j;alï u; m%;s,dN ^n≥ miq& 1.3 1.4 1.3 1.4 1.4
m%d.aOkh u; m%;s,dN ^n≥ miq& 16.0 16.6 16.2 17.3 17.6
fmd,S wdka;slh 3.5 3.5 3.6 3.6 3.5

^w& ixfYdaê; ^wd& ;djld,sl ,e'fkd' - ,eî fkdue; uQ,h ( YS% ,xld uy nexl=j
117
nexl= iy uQ,H wdh;k

ixLHd igyk 11.3

jd◊c nexl=j, j;alï iy j.lSï 2008 – 2017


remsh,a ñ,shk

whs;uh 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017(w)

j;alï

w;e;s uqo,a 31,076 35,590 39,104 50,362 66,522 75,164 87,469 103,643 123,276 158,658

uy nexl=fjka whúh hq;= 84,432 88,047 107,705 149,711 169,466 151,200 164,428 199,646 308,671 341,828

foaYSh nexl=j,ska whúh hq;= 21,649 18,800 11,474 51,390 49,840 25,568 43,810 80,582 74,813 78,804

tl;=fjñka mj;akd uqo,a YSr®I 12,799 27,893 6,066 21,866 35,890 25,762 14,831 17,591 20,289 24,048

w;e;s iy msgrg nexl=j,ska


  whúh hq;= úfoaYSh uqo,a 197,624 236,081 191,240 159,567 155,013 108,503 196,950 359,740 432,933 525,901

wdfhdack 249,665 476,507 538,474 517,045 648,725 980,866 1,063,638 1,189,962 1,282,031 1,567,654
NdKavd.dr ì,am;a 75,642 144,393 205,405 175,644 200,718 398,394 262,049 325,001 227,517 428,452
rcfha iq/l=ïm;a 144,093 221,798 198,195 283,750 389,824 514,241 718,972 741,493 937,305 1,022,461
wfkl=;a 29,930 110,316 134,874 57,651 58,183 68,231 82,616 123,468 117,209 116,741

Kh iy w;a;sldrï 1,146,442 1,137,416 1,454,619 1,905,732 2,305,613 2,547,661 2,776,488 3,477,653 4,205,719 4,890,777
ñ,g .;a iy jÜgï l< ì,am;a 36,081 30,376 29,574 31,021 34,655 45,008 42,580 19,029 20,063 24,711
whsrd 286,702 246,205 338,357 373,762 495,973 489,383 531,878 605,893 707,018 864,011
Kh 823,659 860,834 1,086,687 1,500,949 1,774,985 2,013,271 2,202,030 2,852,731 3,478,638 4,002,056

ia:djr iy wfkl=;a j;alï 204,254 210,022 218,055 302,005 326,301 413,542 508,326 269,706 234,850 237,169

tl;=j 1,947,940 2,230,356 2,566,737 3,157,677 3,757,370 4,328,266 4,855,940 5,698,522 6,682,581 7,824,839


j.lSï

f.jd ksñ m%d.aOkh" ixÑ; wruqo,a yd


fkdfn¥ ,dN 183,183 191,017 237,814 313,334 375,920 444,945 528,661 608,898 716,963 850,931

b,aÆï ;ekam;= 153,687 184,283 235,981 243,451 243,735 272,753 339,458 389,293 405,152 425,822
wka;r® nexl= 3,068 5,124 6,920 9,856 14,865 22,321 11,629 9,540 8,923 16,193
YS% ,xld rch i;= 23,297 20,396 34,607 33,691 25,398 24,754 34,441 44,182 41,661 46,843
fkajdislhka i;= 122,285 154,849 190,637 195,835 198,496 219,966 282,722 326,926 347,005 353,876
wfkajdislhka i;= 5,037 3,914 3,817 4,069 4,976 5,713 10,667 8,645 7,563 8,910

ld,Sk iy b;s˙ls¯fï ;ekam;= 1,256,881 1,488,603 1,718,996 2,117,734 2,554,485 2,980,394 3,301,517 3,901,124 4,672,937 5,566,871
YS% ,xld rch i;= 4,087 7,063 14,851 30,840 54,401 26,422 30,513 29,150 16,419 27,973
fkajdislhka i;= 1,004,871 1,200,045 1,405,808 1,753,896 2,143,136 2,574,215 2,848,402 3,342,224 4,046,935 4,872,014
wfkajdislhka i;= 247,923 281,495 298,337 332,998 356,948 379,757 422,601 529,750 609,584 666,884

Kh .ekSï 124,942 103,329 112,825 167,017 217,952 239,441 283,758 377,930 418,504 417,328
foaYSh wka;r® nexl= 107,054 88,998 99,473 147,275 142,492 127,460 145,315 182,212 206,131 254,942
úfoaYSh 17,889 14,331 13,351 19,742 75,460 111,981 138,443 195,717 212,374 162,385

wfkl=;a j.lSï 229,247 263,124 261,121 316,141 365,278 390,732 402,545 421,277 469,025 563,888

tl;=j 1,947,940 2,230,356 2,566,737 3,157,677 3,757,370 4,328,266 4,855,940 5,698,522 6,682,581 7,824,839

^w& ;djld,sl uQ,h ( YS% ,xld uy nexl=j


igyk ( foaYSh nexl= tallj, ls%hdld¯;ajhg wod, o;a; muKla we;=<;a fõ'
118
nexl= iy uQ,H wdh;k

ixLHd igyk 11.4


;ekam;= /ials¯u ^;ekam;= jr®.h wkqj& 2013 – 2017

remsh,a ñ,shk tl;=fjys m%;sY;hla f,i


whs;uh
2013 2014 2015 2016(w) 2017(w) 2013 2014 2015 2016(w) 2017(w)

b,aÆï ;ekam;=

n,m;%,dNS jd◊c nexl= 296,548 380,970 446,448 479,202 496,010 6.63 7.55 7.67 7.07 6.18

b;s˙ls¯fï ;ekam;=
1,162,817 1,519,193 1,794,032 1,926,016 2,114,111 25.99 30.09 30.80 28.43 26.34
n,m;%%,dNS jd◊c nexl= 974,164 1,282,186 1,518,521 1,627,851 1,779,045 21.78 25.40 26.07 24.02 22.16
n,m;%%,dNS úfYaIs; nexl= 143,608 179,425 211,073 230,256 253,293 3.21 3.55 3.62 3.40 3.16
n,m;%%,dNS uqo,a iud.ï 8,563 16,984 22,568 22,184 30,014 0.19 0.34 0.39 0.33 0.37
iliqrejï yd Kh
iuqmldr iñ;s 2,665 2,839 1,203 3,225 5,820 0.06 0.06 0.02 0.05 0.07
iuqmldr .%dóh nexl= 33,816 37,759 40,666 42,500 45,939 0.76 0.75 0.70 0.63 0.57

ld,Sk ;ekam;=
3,014,316 3,148,426 3,583,894 4,370,522 5,416,291 67.38 62.36 61.53 64.50 67.48
n,m;%%,dNS jd◊c nexl=
2,170,548 2,180,149 2,531,020 3,200,730 3,985,888 48.52 43.18 43.46 47.24 49.66
n,m;%%,dNS úfYaIs; nexl= 467,244 523,884 548,497 611,719 718,422 10.44 10.38 9.42 9.03 8.95
n,m;%%,dNS uqo,a iud.ï 328,062 396,468 457,486 507,688 655,670 7.33 7.85 7.85 7.49 8.17
iliqrejï yd Kh
iuqmldr iñ;s 2,923 1,044 401 1,075 ,e'fkd' 0.07 0.02 0.01 0.02 –
iuqmldr .%dóh nexl= 45,539 46,881 46,490 49,310 56,311 1.02 0.93 0.80 0.73 0.70

tl;=j^wd& 4,473,681 5,048,589 5,824,374 6,775,740 8,026,412 100.00 100.00 100.00 100.00 100.00

^w& ;djld,sl uQ,hka ( iuqmldr ixjr®Ok fomdr®;fïka;=j


^wd& ishΩ wdh;khkays b,aÆï" b;s˙ls¯fï iy ld,Sk ;ekam;= iKi uyd ix.uh
,e'fkd' - ,eî fkdue; YS% ,xld uy nexl=j

ixLHd igyk 11.5

ysñlu wkqj jd◊c nexl= ;ekam;= 2013 – 2017


remsh,a ñ,shk

2013 2014 2015 2016 2017

ysñlu ld,Sk yd ld,Sk yd ld,Sk yd ld,Sk yd ld,Sk yd


b,aÆï b,aÆï b,aÆï b,aÆï b,aÆï
b;s˙ls¯fï b;s˙ls¯fï b;s˙ls¯fï b;s˙ls¯fï b;s˙ls¯fï
;ekam;= ;ekam;= ;ekam;= ;ekam;= ;ekam;=
;ekam;= ;ekam;= ;ekam;= ;ekam;= ;ekam;=

rch
24,754 26,422 34,441 30,513 44,182 29,150 41,661 16,419 46,843 27,973
uQ,H wdh;k^w& 14,112 81,296 18,189 78,243 21,197 72,337 21,381 70,830 22,563 166,064
jeú,s 2,846 5,987 3,396 6,156 3,670 7,839 3,553 7,370 8,440 11,706
fjf<| 20,640 42,563 25,012 48,169 29,205 46,823 28,228 55,198 32,501 67,124
ksIamdokh 15,125 28,504 19,299 35,739 15,779 45,846 18,368 61,211 16,297 69,224
wfkl=;a fjf<| wdh;k 79,327 304,077 95,115 289,477 98,808 318,190 102,345 435,570 115,186 541,053
fjf<| fkdjk wdh;k 26,205 128,343 29,229 120,708 31,094 124,977 31,348 161,684 29,847 149,023
;ks mqoa., 76,818 1,968,451 92,725 2,240,810 110,696 2,618,366 115,793 3,111,058 122,145 3,642,324
m<d;a md,k wdh;k iy
m%dfoaYSh iNd 12,413 17,373 14,633 17,404 16,344 15,207 20,553 16,247 18,035 11,174
;ekam;= iy;sl^wd& – – – – – – – – – –
úfoaY uqo,a ;ekam;= 19,394 480,572 29,871 521,453 33,778 652,247 40,726 735,307 40,369 816,303

tl;=j 291,634 3,083,588 361,910 3,388,672 404,753 3,930,982 423,956 4,670,895 452,224 5,501,968

^w& wka;r® nexl= ;ekam;= we;=<;a fõ' uQ,h ( YS% ,xld uy nexl=j
^wd& 2011 isg ;ekam;= iy;sl wfkl=;a ldKavhka hgf;a tajdfha ysñlu wkqj ldKav fldg jdr®;d lrk ,°'
119
nexl= iy uQ,H wdh;k

ixLHd igyk 11.6

jd◊c nexl= úiska fm!oa.,sl wxYh fj; ,nd ≥ka Kh iy w;a;sldrï^w&^wd&


remsh,a ñ,shk

whs;uh 2013 foie' 2014 foie' 2015 foie'^we& 2016 foie'^we& 2017 foie'^wE&

1. lDIslr®uh yd ëjr 304,922 287,292 308,950 361,463 412,371


thska"
f;a 54,303 68,543 72,707 82,435 91,048
rnr® 18,906 20,754 18,459 23,803 24,432
fmd,a 7,010 7,821 12,234 16,261 20,444
ù 14,783 16,852 19,004 28,947 32,594
t<jΩ yd m,;=re j.dj iy iqΩ wdydr fnda. 14,720 16,441 20,022 25,093 29,336
mY= iïm;a iy ls˙ .j md,kh 8,246 11,221 14,432 15,387 21,502
ëjr 10,374 11,707 11,022 14,045 17,504

2. lr®udka; 899,620 1,118,034 1,397,487 1,707,466 2,041,423
thska"

b†ls¯ï 384,160 469,764 639,240 811,249 993,450


thska"
ksjdi ñ,° .ekSï" b†ls¯ï iy
wÆ;ajeähd ls¯u we;=Ω fm!oa.,sl ksjdi 174,633 224,829 306,252 389,440 472,969
ldr®h uKav, ksjdi 50,253 55,983 64,563 69,077 72,981
wdydr iy mdk jr®. 60,572 71,072 85,372 95,334 105,135
fr†ms<s iy weÛΩï 105,960 148,528 129,884 159,358 174,671
±j iy ±j wdYs%; ksIamd†; ^.Dy NdKav we;=Ωj& 7,156 8,153 14,474 14,911 17,980
lv∞is iy lv∞is ksIamd†; 8,377 7,573 11,260 13,336 17,418
ridhksl" Lksc f;,a" T!IO yd fi!LH wdrlaIK iy
  rnr® yd ma,diaála ksIamd†; 37,038 51,094 76,174 76,706 90,476
f,day fkdjk Lksc ksIamd†; 8,299 10,786 14,994 16,645 24,092
uQ,sl f,day ksIamd†; 12,140 12,704 19,040 23,610 30,991
ilia l< f,day ksIamd†;" hka;% iQ;% iy
  m%jdyk WmlrK 85,988 101,003 124,892 148,762 170,257
ksIamd†; NdKav ^wka ;ekl i|yka fkdjQ& 8,363 10,898 14,513 19,366 21,660

3. fiajd 616,628 709,311 950,916 1,287,626 1,393,900
thska"

f;d. iy is,a,r fjf<πu 233,835 230,826 273,033 387,271 435,796


ixpdrl jHdmdrh 62,986 76,757 102,908 138,726 171,975
uQ,H iy jHdmd˙l fiajd 117,705 147,513 217,593 308,134 306,533
m%jdykh 28,373 31,376 53,983 64,603 71,755
ikaksfõokh iy f;dr;=re ;dlaIKh 24,243 40,567 50,049 61,881 60,455
uqøKh iy m%ldYkh 11,162 12,982 15,742 18,512 22,545
wOHdmkh 5,355 5,380 7,134 9,378 10,752
fi!LHh 10,229 15,386 25,194 30,454 34,731
kdúl" .=jka iy iemhSï" iy NdKav ksIaldYkh 14,238 13,926 13,248 28,097 19,190

4. mqoa.,sl Kh iy w;a;sldrï^b& 713,816 651,608 771,128 888,561 1,053,177
thska"

l,a mj;sk md˙fNda.sl NdKav 74,920 92,015 143,517 198,146 210,206


Wlia ls¯ï 292,873 172,699 133,418 132,408 148,411
Kh ldâm;a 52,789 57,520 64,641 75,947 91,451
fm!oa.,sl wOHdmk lghq;= 1,033 1,760 2,223 2,322 2,920
fm!oa.,sl fi!LH wdrlaIK 1,236 2,062 3,300 3,516 3,979
fjk;a 259,573 293,542 378,535 443,063 556,633

5. tl;=j 2,534,986 2,766,246 3,428,481 4,245,116 4,900,870

^w& jd◊c nexl= u.ska fm!oa.,sl lafIa;%hg ,nd fok Kh iy w;a;sldrï ms<sn| ldr®;= iólaIKh mokï lrf.k we;' uQ,h ( YS% ,xld uy nexl=j
fï i|yd jd◊c nexl=j, foaYSh nexl= taall fukau wlafjr< lghq;= nexl= tall u.ska ,nd ≥ka Kh iy w;a;sldrï we;=<;a fõ'
^wd& Kh" whsrd iy jÜgï l< iy ñ,°.;a ì,am;a we;=<;a jk w;r tl;=fjñka mj;akd uqo,a YSr®Ihka we;=<;a fkdfõ'
^we& ixfYdaê;
^wE& ;djld,sl
^b& fm!oa.,sl ksjdi Kh fuys we;=<;a fkdjk w;r" th zb†ls¯ïZ ldKavh hgf;a wvx.= fõ' tfiau iudc wdrlaIK cd, iïnkaê;
Kh fuu ldKavfha we;=<;a fõ'
120
nexl= iy uQ,H wdh;k

ixLHd igyk 11.7

m<d; wkqj nexl= YdLd jHdma;sh 2016 – 2017


ixLHdj

kef.k- W;=re inr- uqΩ


nexl=j \ m<d; niakdysr uOHu ol=Kq W;=re jhU W!j
ysr ueo .uqj †jhsk

2016 wjidkfha
n,m;%,dNS jd◊c nexl=
foaYSh nexl=
wudkd nEkala ,sñgâ 8 3 1 0 9 3 1 1 2 28
,xld nexl=j 163 74 69 71 62 61 48 41 51 640
ldr®.s,aia nEkala ,sñgâ 4 4 2 3 0 1 0 1 0 15
fldur®I,a nEkala Tµa isf,daka mSt,aiS 128 22 28 17 10 20 8 9 14 256
ãtµaiSiS nEkala mSt,aiS^w& 40 15 22 6 10 9 9 9 14 134
yegka keIk,a nEkala mSt,aiS 93 24 25 22 25 18 10 12 11 240
keIk,a äjf,dmaukaÜ nEkala mSt,aiS 47 8 9 7 6 11 5 4 7 104
fkaIkaia g%iaÜ nEkala mSt,aiS 50 8 13 3 4 7 2 3 4 94
mEka taIshd nEkalska fldamfr®Ika mSt,aiS 38 11 6 5 5 5 3 3 6 82
uyck nexl=j 215 96 86 47 64 74 46 49 58 735
iïm;a nEkala mSt,aiS 100 22 24 13 17 21 9 9 14 229
fi,dka nEkala mSt,aiS 72 15 13 10 12 15 12 7 10 166
hqkshka nEkala Tµa l<ïnq mSt,aiS 27 5 7 5 2 7 5 2 5 65
úfoaYSh nexl= 40 4 4 3 2 0 0 0 0 53
tl;=j
1,025 311 309 212 228 252 158 150 196 2,841

n,m;%,dNS úfYaIs; nexl=
YS% ,xld ksjdi ixjr®Ok uQ,H ixia:d nexl=j 13 4 5 2 3 4 2 2 3 38
,xldmq;% äjf,dmaukaÜ nEkala ,sñgâ 1 1 1 0 2 1 1 0 1 8
cd;sl b;s˙ls¯fï nexl=j 78 27 37 21 17 26 15 12 22 255
m%dfoaYSh ixjr®Ok nexl=j 34 33 54 7 20 32 25 26 34 265
iKi äjf,dmaukaÜ nEkala 18 8 12 5 14 9 10 4 8 88
YS% ,xld fiaúka.aia nexl=j 1 0 1 1 0 0 1 0 0 4
rdcH Wlia yd wdfhdack nexl=j 7 3 3 2 2 2 2 2 2 25
tl;=j 152 76 113 38 58 74 56 46 70 683
uqΩ nexl=
1,177 387 422 250 286 326 214 196 266 3,524

2017 wjidkfha ^wd&


n,m;%,dNS jd◊c nexl=
foaYSh nexl=
wudkd nEkala ,sñgâ 8 3 1 0 9 3 1 1 2 28
,xld nexl=j 161 74 69 71 62 61 48 41 51 638
ldr®.s,aia nEkala ,sñgâ 5 3 2 3 0 1 1 1 1 17
fldur®I,a nEkala Tµa isf,daka mSt,aiS 131 22 28 18 10 20 8 9 16 262
ãtµaiSiS nEkala mSt,aiS^w& 40 15 26 6 10 11 9 9 15 141
yegka keIk,a nEkala mSt,aiS 93 24 25 21 25 18 10 12 11 239
keIk,a äjf,dmaukaÜ nEkala mSt,aiS 50 8 9 7 6 11 5 4 7 107
fkaIkaia g%iaÜ nEkala mSt,aiS 50 8 13 3 4 7 2 3 4 94
mEka taIshd nEkalska fldamfr®Ika mSt,aiS 38 11 8 5 5 6 3 3 6 85
uyck nexl=j 215 95 86 48 64 74 46 49 58 735
iïm;a nEkala mSt,aiS 101 22 24 13 17 21 9 9 14 230
fi,dka nEkala mSt,aiS 72 15 13 10 12 15 12 7 10 166
hqkshka nEkala Tµa l<ïnq mSt,aiS 27 6 7 5 2 7 5 3 5 67
úfoaYSh nexl= 39 4 4 3 2 0 0 0 0 52
tl;=j
1,030 310 315 213 228 255 159 151 200 2,861

n,m;%,dNS úfYaIs; nexl=
YS% ,xld ksjdi ixjr®Ok uQ,H ixia:d nexl=j 13 5 5 2 3 4 2 2 3 39
,xldmq;% äjf,dmaukaÜ nEkala ,sñgâ 1 1 1 0 2 1 1 0 1 8
cd;sl b;s˙ls¯fï nexl=j 80 28 38 21 17 26 15 12 22 259
m%dfoaYSh ixjr®Ok nexl=j 34 33 54 7 20 32 25 26 34 265
iKi äjf,dmaukaÜ nEkala 18 8 13 6 14 9 10 5 8 91
YS% ,xld fiaúka.aia nexl=j 1 0 1 1 0 0 1 0 0 4
rdcH Wlia yd wdfhdack nexl=j 7 3 3 2 2 2 2 2 2 25
tl;=j 154 78 115 39 58 74 56 47 70 691
uqΩ nexl=
1,184 388 430 252 286 329 215 198 270 3,552

igyk ( YsIH b;=reï tall yer ishΩ nexl= YdLd' uQ,h ( YS% ,xld uy nexl=j
^w& 2015/10/01 †k ãtµaiSiS nEkala iy ãtµaiSiS jr®Ok nEkala ,sñgâ taldnoaO lr ãtµaiSiS nEkala mSt,aiS msysgqjk ,°'
^wd& ;djld,sl
121
nexl= iy uQ,H wdh;k

ixLHd igyk 11.8


†ia;s%lalh wkqj nexl= YdLd iy nexl= >k;ajh 2017(w)

YS% ,xld ksjdi ixjr®Ok uQ,H ixia:d nexl=j


mEka taIshd nEkalska fldamfr®Ika mSt,aiS

,xldmq;% äjf,dmaukaÜ nEkala ,sñgâ


fldur®I,a nEkala Tµa isf,daka mSt,aiS

keIk,a äjf,dmaukaÜ nEkala mSt,aiS

iKi äjf,dmaukaÜ nEkala ,sñgâ


hqkshka nEkala Tµa l<ïnq ,sñgâ

rdcH Wlia yd wdfhdack nexl=j

tla nexl= YdLdjlg mqoa.,hska .Kk


yegka keIk,a nEkala mSt,aiS

fkaIkaia g%iaÜ nEkala mSt,aiS

YS% ,xld fiaúka.aia nexl=j


m%dfoaYSh ixjr®Ok nexl=j
ãtµaiSiS nEkala mSt,ai^wd&

cd;sl b;s˙ls¯fï nexl=j


ldr®.s,aia nEkala ,sñgâ

fi,dka nEkala mSt,aiS


wudkd nEkala ,sñgâ

iïm;a nEkala mSt,aiS


†ia;s%lalh

nexl= >k;aj or®Ylh^wE&


úfoaYSh nexl=^we&

uqΩ nexl= YdLd .Kk


uyck nexl=j
,xld nexl=j

ck.ykh ’000
foaYSh jd◊c nexl= n,m;%,dNS úfYaIs; nexl=

wïmdr 5 25 0 4 6 11 2 3 2 28 7 6 0 1 1 0 8 10 8 0 1 128 705 5,508 18


wkqrdOmqrh 0 34 0 6 4 7 1 3 2 31 6 7 5 0 1 0 12 14 8 1 1 143 918 6,420 16
n≥,a, 1 24 0 6 5 6 2 3 2 35 5 4 2 0 1 0 6 16 2 0 1 121 864 7,140 14
uvl,mqj 3 21 0 5 3 6 1 2 2 19 6 4 1 1 1 1 7 7 3 0 1 94 560 5,957 17
f ld<U 7 93 4 77 23 54 36 31 28 121 63 41 17 37 6 1 43 4 9 1 3 699 2,419 3,461 29
.d,a, 1 27 1 12 9 9 5 4 3 36 10 5 3 4 2 0 14 19 6 0 1 171 1,113 6,509 15
.ïmy 1 46 1 41 9 30 9 14 7 59 28 21 7 2 5 0 25 12 5 0 2 324 2,391 7,380 14
yïnkaf;dg 0 19 0 6 6 8 4 3 2 21 6 4 2 0 2 1 11 15 4 0 1 115 647 5,626 18
hdmkh 0 38 2 12 4 12 2 6 3 29 8 6 3 3 1 0 15 2 2 0 1 149 608 4,081 25
lΩ;r 0 22 0 13 8 9 5 5 3 35 10 10 3 0 2 0 12 18 4 0 2 161 1,271 7,894
13
kqjr 3 42 2 15 8 14 6 5 7 51 15 9 5 4 2 1 17 18 4 0 1 229 1,452 6,341 16
lE.,a, 1 24 0 6 5 4 1 2 3 28 6 6 2 0 1 1 10 16 6 0 1 123 877 7,130 14
ls,sfkdÉÑh 0 7 0 2 1 2 0 0 1 4 1 1 0 0 0 0 1 1 1 0 0 22 124 5,636 18
l=reKE., 2 37 1 12 6 9 5 6 2 51 13 8 4 0 3 0 18 21 6 0 1 205 1,694 8,263 12
ukakdru 0 8 0 1 0 2 0 0 0 5 1 1 1 0 0 0 2 1 2 1 0 25 107 4,280 23
ud;f,a 0 14 0 3 5 3 1 2 3 19 3 2 1 0 2 0 4 7 2 0 1 72 514 7,139 14
ud;r 0 23 1 10 11 8 4 2 3 29 8 4 2 0 1 0 13 20 3 1 1 144 851 5,910
17
fudKrd., 0 17 1 3 4 6 1 1 1 14 4 3 1 0 1 0 6 10 3 0 1 77 485 6,299 16
uq,;sõ 0 9 0 1 0 3 0 0 0 7 1 1 0 0 0 0 2 0 0 0 0 24 96 4,000 25
kqjrt<sh 0 18 1 4 2 7 1 1 1 25 4 4 0 0 1 0 7 8 2 0 1 87 756 8,690 12
fmdf<dkakrej 1 14 1 2 5 3 1 2 1 15 3 5 0 0 1 1 3 11 2 0 1 72 431 5,986 17
mq;a;,u 1 24 0 8 5 9 2 5 4 23 8 7 3 0 1 1 8 11 3 0 1 124 814 6,565 15
r;akmqrh 1 27 1 10 10 7 3 5 3 30 8 4 3 0 2 0 12 18 2 0 1 147 1,151 7,830
13
;s%l=Kdu,h 1 16 0 1 1 8 1 1 1 17 4 2 1 0 1 1 2 3 3 0 0 64 412 6,438 16
jjqkshdj 0 9 1 2 1 2 1 1 1 3 2 1 1 0 1 0 1 3 1 0 1 32 184 5,750 17

tl;=j 28 638 17 262 141 239 94 107 85 735 230 166 67 52 39 8 259 265 91 4 25 3,552 21,444 6,037 17

igyk ( YsIH b;=reï tall yer ishΩ nexl= YdLd' uQ,h ( YS% ,xld uy nexl=j
^w& ;djld,sl
^wd& 2015/10/01 †k ãtµaiSiS nEkala iy ãtµaiSiS jr®Ok nEkala ,sñgâ taldnoaO lr ãtµaiSiS nEkala mSt,aiS msysgqjk ,°'
^we& úfoaYSh nexl= - welaisia nEkala ,sñgâ" isá nEkala tkata" fvdhsIa nEkala ta„" yîí nEkala ,sñgâ" whsiSwhsiSwhs nEkala ,sñgâ"
bka†hka nexl=j" bka†hka ´jr®iSia nexl=j" tïiSî ,sñgâ" mí,sla nEkala nr®ydâ" iagEkavr®â pdr®gâ nEkala ,sñgâ" iafÜÜ
nEkala Tµa bka†hd iy fydxfldx wekaâ Iexyhs nEkalska fldamfr®Ika ,sñgâ'
^wE& mqoa.,hska 100,000 lg nexl= YdLd .Kk'
122
nexl= iy uQ,H wdh;k

ixLHd igyk 11.9


nexl= YdLd cd,h 2008 – 2017

nexl=fõ ku 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015(w) 2016 2017(wd)

n,m;%,dNS jd◊c nexl= * 1,816 1,948 2,114 2,381 2,530 2,651 2,724 2,781 2,841 2,861

foaYSh nexl= 1,779 1,911 2,075 2,338 2,485 2,604 2,673 2,728 2,788 2,809
wudkd nEkala ,sñgâ 0 0 0 14 14 24 24 24 28 28
,xld nexl=j^we& 450 495 523 565 608 628 632 637 640 638
ldr®.s,aia nEkala ,sñgâ 0 0 0 0 0 0 3 11 15 17
fldur®I,a nEkala Tµa isf,daka mSt,ai^we&
S 166 168 182 210 226 234 238 246 256 262
ãtµaiSiS nEkala mSt,aiS 36 55 90 93 101 115 120 123 134 141
yegka keIk,a nEkala mSt,aiS 160 169 188 217 225 231 231 239 240 239
keIk,a äjf,dmaukaÜ nEkala mSt,aiS 40 44 47 60 69 78 83 93 104 107
fkaIkaia g%iaÜ nEkala mSt,aiS 38 40 42 52 62 77 94 97 94 94
mEka taIshd nEkalska fldamfr®Ika mSt,aiS 32 35 41 64 73 77 78 79 82 85
uyck nexl=j 623 647 656 702 723 730 736 735 735 735
iïm;a nEkala mSt,aiS 112 130 168 203 206 209 217 222 229 230
fi,dka nEkala mSt,aiS 108 111 117 128 142 150 156 158 166 166
hqkshka nEkala Tµa l<ïnq ,sñgâ 14 17 21 30 36 51 61 64 65 67
úfoaYSh nexl= 37 37 39 43 45 47 51 53 53 52

n,m;%,dNS jd◊c nexl= * 461 505 568 608 630 656 654 671 683 691
YS% ,xld ksjdi ixjr®Ok uQ,H ixia:d nexl=j 21 26 28 31 32 33 36 38 38 39
,xldmq;% äjf,dmaukaÜ nEkala ,sñgâ 6 7 7 7 7 8 8 8 8 8
cd;sl b;s˙ls¯fï nexl=j 137 157 186 210 219 229 235 245 255 259
m%dfoaYSh ixjr®Ok nexl=j 225 235 245 252 261 265 265 265 265 265
iKi äjf,dmaukaÜ nEkala ,sñgâ 45 53 73 79 81 82 82 87 88 91
YS% ,xld fiaúka.aia nexl=j 1 1 1 1 1 4 4 4 4 4
rdcH Wlia yd wdfhdack nexl=j 13 13 15 15 16 22 24 24 25 25
fjk;a ^wE& 13 13 13 13 13 13 0 0 0 0
nexl= YdLd tl;=j 2,277 2,453 2,682 2,989 3,160 3,307 3,378 3,452 3,524 3,552
†ia;s%la iuqmldr .%dóh nexl= 1,763 1,805 1,935 2,019 1,949 2,080 2,185 2,210 2,227 2,258
ishΩu YdLd ^.%dóh nexl= we;=Ωj& 4,040 4,258 4,617 5,008 5,109 5,387 5,563 5,662 5,751 5,810
ck.ykh ^oyia& 20,246 20,476 20,675 20,869 20,424 20,579 20,771 20,966 21,203 21,444
tla nexl= YdLdjlg mqoa.,hska 8,892 8,347 7,709 6,982 6,463 6,223 6,149 6,074 6,017 6,037
mqoa.,hska 100"000 lg nexl= YdLd ^>k;ajh&
uqΩ YdLd ixLHdj 11.2 12.0 13.0 14.3 15.5 16.1 16.3 16.5 16.6 16.6
jd◊c nexl= YdLd 9.0 9.5 10.2 11.4 12.4 12.9 13.1 13.3 13.4 13.3
uqΩ YdLd ^.%dóh nexl= we;=Ωj& 20.0 20.8 22.3 24.0 25.0 26.2 26.8 27.0 27.1 27.1

* YsIH b;=reï tall yer ishÆ nexl= YdLd' uQ,h ( YS% ,xld uy nexl=j
^w& ixfYdaê;
^wd& ;djld,sl
^we& úfoaYSh nexl= YdLd o we;=<;a h'
^wE& ±kg ls%hdld¯ fkdjk nexl='

m<d; wkqj nexl= >k;ajh 2017 wjidkhg


^n,m;%%,dNS jd◊c nexl= yd n,m;%%,dNS úfYaIs; nexl=&

W;=re

W;=re
ueo

jhU kef.kysr

uOHu

niakdysr
W!j
inr.uqj

ol=Kq
123
nexl= iy uQ,H wdh;k

ixLHd igyk 11.10


nexl= fkdjk uQ,H wdh;k 2010 – 2017(w)
remsh,a ñ,shk

whs;uh 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016(wd) 2017(we)

j;alï 370,806 474,229 573,435 684,585 814,553 996,127 1,211,891 1,354,991

uqo,a iy nexl= fYaI 12,414 20,351 25,887 40,907 44,091 43,844 76,129 107,746
w;e;s uqo,a 1,493 1,517 2,100 2,540 3,097 3,391 4,463 6,702
jd◊c nexl= fj;e;s b,aÆï ;ekam;= 5,938 8,042 9,850 12,168 12,637 12,977 18,869 29,671
jd◊c nexl= fj;e;s ld,Sk iy b;=reï ;ekam;= 4,685 10,563 12,898 24,304 26,149 24,726 51,175 67,187
n,m;%,dNS uQ,H iud.ï fj;e;s
ld,Sk iy b;=reï ;ekam;= 0 6 500 340 439 403 695 1,054
wfkl=;a wdh;k fj;e;s ;ekam;= 298 222 539 1,555 1,769 2,347 928 3,131
wdfhdack 51,592 30,724 40,000 51,776 109,717 99,634 111,708 118,068
YS% ,xld rcfha iq/l=ïm;aj, wdfhdack 20,237 12,525 18,949 30,623 62,325 58,122 73,205 65,552
NdKavd.dr ì,am;a 13,976 12,230 17,465 26,327 48,690 49,040 62,679 58,603
NdKavd.dr ne∫ïlr 6,261 295 1,483 4,296 13,636 9,082 10,526 6,949
úls”fï wNsm%dh u; r|jd.;a fldgia 4,072 4,181 4,344 4,607 6,990 6,269 6,221 4,566
Khlr 1,024 1,055 597 1,684 909 2,418 1,238 2,544
fjk;a iud.ïj, fldgia 2,080 2,339 2,136 1,472 1,699 2,616 1,561 1,821
md,s; iud.ï iy wdYs%; iud.ïj, fldgia 16,668 5,494 6,243 5,584 26,821 27,408 26,676 26,955
wdfhdack foam, 4,899 5,262 6,659 7,541 8,668 9,990 11,218 14,654
wfkl=;a wdfhdack 2,929 255 1,526 1,522 3,382 5,302 1,543 12,461
wdfhdack iq/l=ïj, w.h wvqùu u;
fjka ls¯u -316 -386 -455 -1,258 -1,079 -12,492 -9,954 -10,487
Kh iy w;a;sldrï ^Y=oaO& 248,726 373,104 448,941 521,320 603,748 795,844 962,672 1,057,097
l,an≥ 87,503 166,052 214,866 249,117 275,593 419,296 490,412 554,274
l=,Smsg .ekqï 96,036 118,400 122,985 122,176 120,613 73,364 42,241 27,183
Kh 53,545 72,664 91,267 144,443 210,704 307,816 431,332 475,989
uQr®; foam, 7,435 6,000 5,909 5,211 4,308 3,619 2,194 2,479
Wlia w;a;sldrï 15,231 20,568 31,374 26,279 22,577 23,934 27,225 35,099
iïnkaê; mdr®Yajj,ska ,eìh hq;= Kh 5,707 4,733 5,296 5,860 7,554 9,643 12,901 13,666
Kh mdvq i|yd fjkals¯u iy wúksYaÑ; fmd,S -16,730 -15,312 -22,757 -31,765 -37,601 -41,828 -43,634 -51,594
fjf<| f;d. 19,104 15,716 14,292 15,065 14,572 12,936 7,662 7,756
uQr®; foam, 15,630 11,330 9,926 8,065 7,006 5,737 2,955 2,985
kej; w;am;a lr.;a whs;uhka 1,560 1,453 2,239 4,768 6,173 4,821 4,126 4,473
wfkl=;a 1,914 2,933 2,128 2,232 1,392 2,378 582 298

ia:djr j;alï 19,989 16,479 19,921 21,888 25,840 28,305 33,326 38,446
wfkl=;a j;alï 18,982 17,855 24,394 33,628 16,585 15,565 20,394 25,878

j.lSï 370,806 474,229 573,435 684,585 814,553 996,127 1,211,891 1,354,991

m%d.aOk .sKqu 48,048 76,853 93,614 96,584 116,870 123,139 146,107 169,674
f.jd ksñ m%d.aOkh 22,280 51,592 58,829 58,894 65,899 63,026 64,297 66,554
r|jd.;a ,dN iy ixÑ; wruqo,a 25,768 25,262 34,785 37,690 50,971 60,113 81,810 103,120
;ekam;= 146,120 186,016 254,117 337,297 414,116 480,636 530,740 686,720
ia:djr ;ekam;= 140,196 179,268 248,516 328,062 396,468 457,486 507,688 655,670
b;s˙ls¯fï ;ekam;= 5,074 5,938 4,855 8,563 16,984 22,568 22,184 30,014
;ekam;= iy;slm;a 850 810 747 672 664 581 869 1036
Kh .ekSï 138,992 171,682 177,284 193,111 217,385 314,295 438,662 396,030
uQQ,H wdh;k 91,412 103,100 96,383 94,938 110,835 176,595 276,588 235,890
wfkl=;a 47,580 68,582 80,900 98,173 106,550 137,700 162,074 160,140
wfkl=;a j.lSï 37,647 39,678 48,420 57,593 66,181 78,058 96,382 102,567
wdh;k ixLHdj 58 55 60 58 56 53 53 51

^w& nexl= fkdjk uQ,H wdh;k wxYh ksfhdackh lrkq ,nkafka uQ,h ( YS% ,xld uy nexl=j
n,m;%,dNS uQ,H iud.ï iy úfYaIs; l,an≥ iud.ïh'
^wd& ixfYdaê;
^we& ;djld,sl
124
nexl= iy uQ,H wdh;k

ixLHd igyk 11.11

tall Ndr 2014 – 2017

whs;uh 2014 2015 2016(w) 2017(wd)

iuia; j;alï ^re' ì,shk& 126.5 130.3 104.0 128.8


Y=oaO j;alï w.h ^re' ì,shk& 126.0 129.4 103.1 127.6

fldgiaj, wdfhdack ^re' ì,shk& 13.6 14.4 13.9 13.0


iuia; Y=oaO j;alïj, m%;sY;hla f,i ^]& 10.8 11.1 13.5 10.2

rcfha iq/l=ïm;aj, wdfhdackh ^re' ì,shk& 56.1 29.4 49.6 22.5


iuia; j;alïj, m%;sY;hla f,i ^]& 44.4 22.6 48.1 17.7

tall Ndr ixLHdj 67 74 78 79


wruqo,a jr®.(
iu;=,s; wruqo,a ixLHdj 8 11 11 11
jr®Ok wruqo,a ixLHdj 8 8 8 8
or®Yl$wxY wruqo,a ixLHdj 4 4 4 4
wd∞hï wruqo,a ixLHdj 15 16 17 17
.s,aÜ t–â wruqo,a ixLHdj 13 15 16 16
uqo,a fjf<|fmd, wruqo,a ixLHdj 12 13 15 16
uQ,sl ysñlï ksl=;= wruqo,a ixLHdj 2 2 2 2
I˙hd wruqo,a ixLHdj 4 4 4 4
fvd,r® ne∫ïlr wruqo,a ixLHdj 1 1 1 1

tall ksl=;+ka .Kk ^ñ,shk& 9,772 8,812 7,141 7,638


tallhla i|yd Y=oaO j;alï jákdlu 13 15 14 17

iuia; tall ysñhkaf.a ixLHdj 32,619 38,140 41,154 41,037

^w& ixfYdaê; uQ,hka ( YS% ,xld tall Ndr ix.uh


^wd& ;djld,sl YS% ,xld iq/l=ïm;a yd úksuh fldñIka iNdj

ixLHd igyk 11.12

iuqmldr .%dóh nexl= iy Kh fok iñ;sj, idrdxYh 2008 – 2017

whs;uh 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017(w)

iuqmldr .%dóh nexl=


nexl= ixLHdj 1,763 1,805 1,935 2,019 1,949 2,080 2,185 2,210 2,227 2,258
;ekam;=" re' ñ,shk 33,042 103,877 61,984 71,081 63,627 79,355 84,640 87,157 91,810 102,249
b;=reï ;ekam;= 24,451 63,989 35,262 41,642 33,524 33,816 37,759 40,666 42,500 45,939
ld,Sk ;ekam;= 8,591 39,886 26,723 29,440 30,103 45,539 46,881 46,490 49,310 56,311
Kh fYaIh" re' ñ,shk 9,775 67,424 44,398 30,781 51,371 39,520 37,757 45,130 49,770 55,488
3,277 ⎫
lDIslr®uh yd i;aFj md,kh ⎬ 4,315 2,952 1,162 4,759 2,083 2,344 4,475 2,796 2,690
l=vd lr®udka; 618 2,089
⎭ 858 1,262 2,858 1,906 2,668 3,098 3,563
3,509 ⎫
⎬ 43,150 15,703 14,462 24,160 14,013 12,983 21,094 24,810 29,370
ksjdi" ú≥,s iïnkaO;d yd c,h
jd◊c iy fjk;a jHdmD;s 399 6,059 2,774
⎭ 17,607 8,298 7,737 5,854 5,440 6,504
fjk;a 1,973 19,959 17,595 11,525 3,582 12,269 12,786 11,038 13,626 13,362

iliqrejï yd Kh fok iuqmldr iñ;s

iñ;s ixLHdj 8,440 8,440 8,440 8,424 8,424 8,424 8,424 8,424 8,423 8,423
;ekam;=" re' ñ,shk 3,565 4,483 4,764 5,311 5,287 5,588 3,883 1,603 4,300 5,820
Kh fYaIh" re' ñ,shk 3,105 3,093 3,205 3,987 4,175 4,766 4,808 7,060 18,200 15,664
lDIslr®uh yd i;aFj md,kh 755 955 1,037 1,243 1,461 1,561 1,734 1,959 5,049 3,163
l=vd lr®udka; 208 265 273 483 434 476 357 1,047 2,699 2,450
ksjdi" ú≥,s iïnkaO;d yd c,h 1,001 732 695 915 1,360 1,603 1,460 2,554 6,583 7,073
jd◊c iy fjk;a jHdmD;s 503 796 865 673 564 664 734 904 2,331 2,173
fjk;a 638 345 335 672 357 462 523 597 1,538 805

^w& ;djld,sl uQ,hka ( iuqmldr ixjr®Ok fomdr®;fïka;=j


iKi uyd ix.uh
125
m%jdykh

ixLHd igyk 12.1


udr®. cd,h 2000 – 2017
lsf,da ógr

jr®Ih A fY%a◊h B fY%a◊h C fY%a◊h D fY%a◊h wêfõ.S udr®. tl;=j

2000 4,222 7,265 7,315 5,425 – 24,227


2001 4,337 7,571 7,536 5,720 – 25,164
2002 4,339 7,670 7,682 5,763 – 25,454
2003 4,339 7,670 8,136 5,765 – 25,910
2004 4,339 7,679 8,136 5,771 – 25,925
2005 4,314 7,706 8,257 6,074 – 26,351
2006 4,219 7,553 9,565^w& 5,412^w& – 26,750
2007 4,219 7,655 9,575^w& 5,418^w& – 26,867
2008 4,219 7,670 9,552^w& 5,546^w& – 26,988
2009 4,216 7,704 11,231 5,855 – 29,006
2010 4,219 7,800 11,316 5,783 – 29,119
2011 4,219 7,800 11,424 6,356 95 29,895
2012 4,219 7,945 11,304 6,287 95 29,850
2013 4,219 7,949 11,669 6,726 121 30,684
2014 4,215 7,993 11,837 7,193 161 31,398
2015 4,215 7,995 12,497 6,385 170 31,262
2016 4,215 7,995 12,497 6,385 170 31,262
2017 4,215 7,995 12,529 6,394 170 31,303

uQ,hka ( udr®. ixjr®Ok wêld˙h


^w& W;=re m<d; fkdue;sj' m<d;ano udr®. ixjr®Ok wêld˙

ixLHd igyk 12.2


m<d; yd †ia;s%lalh wkqj udr®. lsf,da ógr 2017

m<d;/ A B C D wêfõ.S m<d;/ A B C D wêfõ.S


tl;=j tl;=j
†ia;s%lalh fY%a◊h fY%a◊h fY%a◊h fY%a◊h udr®. †ia;s%lalh fY%a◊h fY%a◊h fY%a◊h fY%a◊h udr®.

niakdysr 374 1,224 1,078 874 98 3,649 kef.kysr 620 551 848 273 – 2,292
fld<U 166 261 242 162 34 864 uvl,mqj 206 61 313 45 – 624
.ïmy 128 622 385 499 35 1,670 wïmdr 273 282 319 128 – 1,002
lΩ;r 80 341 451 213 29 1,115 ;s%l=Kdu,h 141 209 216 100 – 666

uOHu 409 1,338 1,666 578 – 3,990 jhU 352 1,003 1,914 831 – 4,101
uykqjr 184 563 929 352 – 2,027 l=reKE., 196 638 1,254 488 – 2,576
ud;f,a 105 283 300 177 – 865 mq;a;,u 156 365 661 344 – 1,525
kqjrt<sh 120 492 436 49 – 1,097
W;=re ueo 492 702 1,211 736 – 3,141
ol=Kq 347 1,154 915 715 71 3,204 wkqrdOmqrh 350 471 741 698 – 2,259
.d,a, 97 393 387 272 60 1,209 fmdf,dkakrej 143 230 471 39 – 882
ud;r 135 257 288 243 11 935
yïnkaf;dg 115 504 240 200 – 1,060 W!j 471 693 1,689 682 – 3,535
n≥,a, 267 432 1,109 406 – 2,214
W;=re 734 525 1,959 161 – 3,379 fudKrd., 204 261 580 276 – 1,321
hdmkh ⎫
381
^w&
277
^w& 544 45 – ⎫ 1,608^w&

ls,sfkdÉÑh
⎬ ⎬
⎭ 322 39 – ⎭ inr.uqj 416 804 1,247 1,544 – 4,011
ukakdru 113 92 309 26 – 540 lE.,a, 144 365 559 714 – 1,781
uq,;sõ 113 103 390 17 – 622 r;akmqr 272 440 688 830 – 2,230
jjqkshdj 128 54 394 34 – 609

uQ,hka ( udr®. ixjr®Ok wêld˙h
m<d;ano udr®. ixjr®Ok wêld˙
^w& hdmkh yd ls,sfkdÉÑ †ia;s%lalj, tl;=j
A fY%a◊h – m<d;ano w.kqjrj,a tlsfkl iïnkaO lrjk iy ta ish,a, m%Odk w.kqjr yd iïnkaO lrjk w;=re udr®. cd,hla iys; ishÆ udr®.' tfia u" ishÆ m%Odk
mdrj,a o fuhg we;=<;a fõ ^wä 24 - 36 w;r iy wä 36 - 56 m<, we;s m†l fõ†ldjlska hq;= ;dr iy .fvd,a w;=rk ,o u;=msglska hq;a jdyk Odjkh
l< yels ishÆ udr®.&'
B fY%a◊h – jeo.;a ia:dk iïnkaO lrjk w;=re udr®. moaO;shla imhk iy jeo.;a k.rhkag iïnkaO jQ m%Odk udr®. ^.,a iys; udr®. iy iqΩ m%;sY;hla fndrΩ iys;
;dr udr®.&'
C fY%a◊h – lDIsldr®ñl udr®. iy m<d;a no udr®. jeks wfkl=;a udr®. ^;ks jdykhla Odjkh l< yels wä 12 la m<, we;s iy fndfyda ≥rg .,a we;srE kuq;a iqΩ
m%;sY;hla fndrΩ iys; wä 22 la m<, we;s m†l fõ†ld iys; udr®.&'
D fY%a◊h – u;=msg wä 8 - 10 w;r fndrΩ udr®." fudagr® r: jdykj,g Odjk l< yelafla úh<s ld,.=Khkays ° mu◊'
126
m%jdykh

ixLHd igyk 12.3


m<d; wkqj udr®. lsf,daógr

W;=re uqΩ
udr®. fY%a◊h niakdysr uOHu ol=Kq W;=re kef.kysr jhU W!j inr.uqj
ueo †jhsk

2013 jr®Ih
A fY%a◊h 374 409 347 734 620 353 495 471 416 4,219
B fY%a◊h
1,219 1,338 1,149 524 551 971 699 693 804 7,949
C fY%a◊h 998 1,665 915 1959 722 1,429 1,211 1,522 1,247 11,669
D fY%a◊h 954 578 715 161 376 1,446 736 215 1,544 6,726
wêfõ.S udr®. 79 – 42 – – – – – – 121
tl;=j 3,625 3,990 3,169 3,379 2,269 4,199 3,141 2,901 4,011 30,684

2014 jr®Ih
A fY%a◊h 374 409 347 734 620 352 492 471 416 4,215
B fY%a◊h
1,222 1,338 1,154 525 551 1,003 702 693 804 7,995
C fY%a◊h 998 1,666 915 1,959 817 1,914 1,211 1,689 1,247 12,497
D fY%a◊h 954 578 715 161 263 831 736 682 1,544 6,385
wêfõ.S udr®. 89 – 71 – – – – – – 170
tl;=j 3,638 3,991 3,204 3,379 2,251 4,101 3,141 3,535 4,011 31,262

2015 jr®Ih
A fY%a◊h 374 409 347 734 620 352 492 471 416 4,215
B fY%a◊h
1,224 1,338 1,154 525 551 1,003 702 693 804 7,995
C fY%a◊h
1,078 1,666 915 1,959 817 1,914 1,211 1,689 1,247 12,497
D fY%a◊h 874 578 715 161 263 831 736 682 1,544 6,385
wêfõ.S udr®. 98 – 71 – – – – – – 170
tl;=j 3,649 3,991 3,204 3,379 2,251 4,101 3,141 3,535 4,011 31,262

2016 jr®Ih
A fY%a◊h 374 409 347 734 620 352 492 471 416 4,215
B fY%a◊h
1,224 1,338 1,154 525 551 1,003 702 693 804 7,995
C fY%a◊h
1,078 1,666 915 1,959 817 1,914 1,211 1,689 1,247 12,497
D fY%a◊h 874 578 715 161 263 831 736 682 1,544 6,385
wêfõ.S udr®. 98 – 71 – – – – – – 170
tl;=j 3,649 3,991 3,204 3,379 2,251 4,101 3,141 3,535 4,011 31,262

2017 jr®Ih
A fY%a◊h 374 409 347 734 620 352 492 471 416 4,215
B fY%a◊h
1,224 1,338 1,154 525 551 1,003 702 693 804 7,995
C fY%a◊h
1,078 1,666 915 1,959 848 1,914 1,211 1,689 1,247 12,529
D fY%a◊h 874 578 715 161 273 831 736 682 1,544 6,394
wêfõ.S udr®. 98 – 71 – – – – – – 170
tl;=j 3,649 3,991 3,204 3,379 2,292 4,101 3,141 3,535 4,011 31,303

uQ,hka ( udr®. ixjr®Ok wêld˙h


m<d;ano udr®. ixjr®Ok wêld˙

A fY%a◊h – m<d;ano w.kqjrj,a tlsfkl iïnkaO lrjk iy ta ish,a, m%Odk w.kqjr yd iïnkaO lrjk w;=re udr®. cd,hla iys; ishÆ udr®.' tfia u" ishÆ m%Odk
mdrj,a o fuhg we;=<;a fõ ^wä 24 - 36 w;r iy wä 36 - 56 m<, we;s m†l fõ†ldjlska hq;= ;dr iy .fvd,a w;=rk ,o u;=msglska hq;a jdyk Odjkh
l< yels ishÆ udr®.&'
B fY%a◊h – jeo.;a ia:dk iïnkaO lrjk w;=re udr®. moaO;shla imhk iy jeo.;a k.rhkag iïnkaO jQ m%Odk udr®. ^.,a iys; udr®. iy iqΩ m%;sY;hla fndrΩ iys;
;dr udr®.&'
C fY%a◊h – lDIsldr®ñl udr®. iy m<d;a no udr®. jeks wfkl=;a udr®. ^;ks jdykhla Odjkh l< yels wä 12 la m<, we;s iy fndfyda ≥rg .,a we;srE kuq;a iqΩ
m%;sY;hla fndrΩ iys; wä 22 la m<, we;s m†l fõ†ld iys; udr®.&'
D fY%a◊h – u;=msg wä 8 - 10 w;r fndrΩ udr®." fudagr® r: jdykj,g Odjk l< yelafla úh<s ld,.=Khkays ° mu◊'
127
m%jdykh

ixLHd igyk 12.4


m<d; wkqj fudagr® jdyk(w)
ixLHdj

kef.k- W;=re uqΩ


jdyk jr®.SlrKh niakdysr uOHu ol=Kq W;=re jhU W!j inr.uqj
ysr ueo †jhsk

2015 jr®Ih
fmd≥ niar:¬ 8,710 2,164 2,005 1,239 659 2,161 926 939 2,000 20,803
mqoa.,sl niar:¬¬ 16,033 2,522 3,505 560 534 3,385 841 924 2,529 30,833
oaú;aj ldr®h jdyk 147,961 31,114 36,716 7,106 11,929 43,369 21,372 14,992 21,983 336,542
mqoa.,sl fudagr® r: 333,614 45,735 46,223 4,488 9,265 43,717 16,290 13,567 27,907 540,806
bvï jdyk 14,937 2,807 14,276 12,757 19,275 15,020 9,682 8,201 3,478 100,433
NdKav m%jdyk jdyk 94,811 21,005 21,844 3,766 6,231 32,867 12,055 10,144 16,896 219,619
h;=reme† 671,641 117,646 325,046 150,623 194,193 356,233 194,061 91,369 126,308 2,227,120
;s%frdao r: 307,204 112,924 126,055 16,854 43,984 96,065 56,428 62,912 109,590 932,016
fjk;a 808 8,094 199 1,935 164 519 45 750 605 13,119
tl;=j
1,595,719 344,011 575,869 199,328 286,234 593,336 311,700 203,798 311,296 4,421,291

2016 jr®Ih
fmd≥ niar:¬ 8,562 2,257 1,933 1,010 669 1,883 881 958 1,730 19,883
mqoa.,sl niar:¬¬ 16,454 2,752 3,493 643 604 3,960 951 968 2,495 32,320
oaú;aj ldr®h jdyk 149,444 34,821 38,375 8,074 13,493 50,627 23,828 17,077 21,386 357,125
mqoa.,sl fudagr® r: 346,534 52,036 49,259 5,212 10,833 48,371 18,552 15,327 27,796 573,920
bvï jdyk 15,936 3,535 14,810 14,367 20,820 16,031 11,228 9,099 3,023 108,849
NdKav m%jdyk jdyk 96,106 22,816 21,079 3,837 6,672 32,033 12,002 10,390 16,325 221,260
h;=reme† 732,567 134,928 351,563 168,056 221,113 383,543 211,523 106,352 127,460 2,437,105
;s%frdao r: 321,866 123,410 132,425 18,283 48,655 102,670 58,977 69,127 103,564 978,977
fjk;a 872 4,179 196 503 57 111 94 784 1,079 7,875
tl;=j
1,688,341 380,734 613,133 219,985 322,916 639,229 338,036 230,082 304,858 4,737,314

2017 jr®Ih^wd&
fmd≥ niar:¬ 8,947 1,743 1,980 1,014 654 2,082 828 1,329 1,911 20,488
mqoa.,sl niar:¬¬ 17,727 3,835 3,980 744 686 4,117 1,131 1,175 3,186 36,581
oaú;aj ldr®h jdyk 154,890 37,719 40,599 8,469 14,225 53,882 24,888 17,485 25,523 377,680
mqoa.,sl fudagr® r: 367,165 56,549 53,659 5,632 12,125 53,043 20,762 16,646 34,552 620,133
bvï jdyk 16,241 3,936 14,812 14,175 21,551 15,810 11,337 9,504 3,360 110,726
NdKav m%jdyk jdyk 98,482 24,501 24,016 5,771 7,096 34,994 12,315 10,526 18,485 236,186
h;=reme† 772,660 152,818 367,631 183,024 241,997 409,446 226,577 114,808 155,956 2,624,917
;s%frdao r: 326,087 130,731 133,894 18,715 50,232 101,710 59,854 69,066 119,632 1,009,921
fjk;a 1,068 91 174 145 66 97 47 2,478 95 4,261
tl;=j
1,763,267 411,923 640,745 237,689 348,632 675,181 357,739 243,017 362,700 5,040,893

^w& j,x.= wd∞hï n,m;% iys; fudagr® r:' uQ,hka ( m%dfoaYSh f,alï ldr®hd,
^wd& ;djld,sl YS% ,xld uy nexl=j

¬ udr®. n,m;%% iys; YS% ,xld .ukd.uk uKav,h i;= niar: iy fm!oa.,sl nia r:
¬¬ udr®. n,m;%% fkdue;s wfkl=;a fm!oa.,sl nia r:
128
m%jdykh

ixLHd igyk 12.5


fudagr® r: kj ,shdm†xÑ ls¯ï 2008 – 2017
ixLHdj

whs;uh 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017(w)

u.S m%jdykh 222,173 179,286 316,022 453,891 325,740 283,138 394,554 610,204 444,931 410,430
niar: 1,180 739 2491 4,248 3,095 1,805 3,851 4,140 2,685 3,331
fm!oa.,sl fudagr® r: 20,237 5,762 23,072 57,886 31,546 28,380 38,780 105,628 45,172 39,182
h;=reme†
155,952 135,421 204,811 253,331 192,284 169,280 272,885 370,889 340,129 344,380
;s%frdao r: 44,804 37,364 85,648 138,426 98,815 83,673 79,038 129,547 56,945 23,537

NdKav m%jdykh
16,894 9,697 23,557 48,336 49,663 30,475 25,920 46,598 34,450 28,174
f,d˙ r:
13,588 8,016 10,803 12,446 10,445 4,525 3,851 5,356 5,271 8,689
oaú;aj ldr®h jdyk 2,856 1,280 11,712 33,518 37,397 24,603 20,799 39,456 26,887 16,742
fjk;a 450 401 1,042 2,372 1,821 1,347 1,270 1,786 2,292 2,743

bvï jdyk
26,132 15,092 19,664 23,194 21,892 13,038 9,082 12,105 13,947 13,049
g%elagr® 3,339 2,286 4,389 6,649 6,221 3,437 2,003 4,299 5,261 5,309
w;a g%elagr®
20,724 11,473 12,974 13,424 12,229 7,335 5,067 5,678 5,024 3,512
fjk;a 2,069 1,333 2,301 3,121 3,442 2,266 2,012 2,128 3,662 4,228

tl;=j
265,199 204,075 359,243 525,421 397,295 326,651 429,556 668,907 493,328 451,653

^w& ;djld,sl' uQ,h ( fudagr® r: m%jdyk fomdr®;fïka;=j

ixLHd igyk 12.6


YS% ,xld .ukd.uk uKav,h$m%dfoaYSh nia iud.ï 2008 – 2017

whs;uh 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016(w) 2017(wd)

fufyhqï
u.S .uka jdr" ñ,shk 910 918 669 671 915 892 924 1,019 1,064 1,005
ie,iqï.; niaar:
(idudkHh), ixLHdj 7,112 7,134 7,129 7,131 7,176 7,176 7,226 7,235 7,257 7,257
Odjkh jQ niar:
(ffoksl idudkHh), ixLHdj 4,246 4,482 4,441 4,365 4,314 4,373 4,596 5,284 5,342 5,274
niar: Odjkh jQ ls'ó' ixLHdj" ñ,shk 313 332 341 341 338 344 371 440 452 448

u.S ls'ó'^we&^wE&" ñ,shk 15,080 11,233 11,815 11,907 11,909 12,201 12,717 15,210 16,101 15,697

wdik ls'ó'^b&" ñ,shk 15,569 15,780 16,576 17,012 17,007 17,317 18,258 21,911 22,642 22,485

u.S .uka jdr idudkHh" ls'ó' 16.6 17.1 17.1 17.7 18.7 18.7 18.7 19.8 20.0 20.0

Ndr idOlh^B&, % 96.0 96.0 71.3 70.0 70.0 70.5 69.7 69.4 71.1 69.8

Odjkh jQ jdykj, idudkH Od˙;dj" ixLHdj 52 52 49 48 52 52 52 52 52 53

Odjkh jQ jdyk Wmfhda.S;djfhys


idudkHh^W&" ls'ó' 201 199 204 214 214 215 217 228 232 233

wdodhu" re' ñ,shk 18,083 21,528 21,560 21,018 26,117 30,189 33,665 35,825 40,928 42,163
  thska (
udr®. ì,am;a u.ska 12,973 13,442 14,658 15,176 18,209 19,430 21,956 24,249 26,017 27,172
jdr m%fõYm;% u.ska 528 536 542 553 654 684 741 741 833 904

(w) ixfYdaê; (b) Odjkh jQ lsf,daógr .Kk × idudkH Od˙;dj uQ,h ( YS% ,xld .ukd.uk uKav,h
(wd) ;djld,sl (B) u.S lsf,daógr .Kk
(we) uqΩ wd∞hu $ lsf,daógrhla i|yd jk idudkHh .dia;=j × 100

wdik lsf,daógr .Kk
^wE& o;a; uQ,h cd;sl .ukd.uk fldñIka iNdfõ isg YS% ,xld
.ukd.uk uKav,h olajd fjkiaùu fya;=fldgf.k 2009 (W) †klg" tla nihlg
jifr® isg o;a; ixfYdaOkh ù we;'
129
m%jdykh

ixLHd igyk 12.7


YS% ,xld ≥ï˙h fiajh 2008 – 2017

whs;uh 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017(w)

≥ï˙h hka;% yd ue†˙" ixLHdj

≥ï˙h tka‚ka (wd)


m<,a udkh 187^we& 187 191 68^wE& 125^b& 137^b& 247^b& 72^wE& 74^wE& 74^wE&
oaú udkh (le<◊je,s udr®.h) – – – – – – 5 – – –

u.S ≥ï˙h
m<,a udkh 800 800 800 560 560 740 950 565^wE& 565^wE& 665^wE&
oaú udkh (le<◊je,s udr®.h) – – – – – – 18 – – –

NdKav m%jdyk ^≥ï˙h .e,a&
m<,a udkh 1,200 1,200 1,200 1,090 1,090 800 755 862 850 860
oaú udkh (le<◊je,s udr®.h) – – – – – – 12 – – –

Odjk udr®." lsf,daógr
m<,a udkh 1,143 1,150 1,153 1,448 1,448 1,448 1,449 1,449 1,461 1,461
oaú udkh (le<◊je,s udr®.h) – – – – – – – – – –

m%Odk ≥ï˙h ia:dk" ixLHdj
m<,a udkh 172 172 172 183 183 174 168 174 174 179
oaú udkh (le<◊je,s udr®.h) – – – – – – – – – –

Wm ≥ï˙h ia:dk" ixLHdj
m<,a udkh 161 162 162 160 160 164 194 162 162 161
oaú udkh (le<◊je,s udr®.h) – – – – – – – – – –

u.S .ukajdr" ñ,shk
idudkH m%fõYm;% ork u.Ska (B) 53 54 52 49 62 57 67 73 69 67
jdr m%fõYm;% ork u.Ska 52 48 49 47 44 61 62 68 67 69

u.S lsf,daógr(W), ñ,shk
idudkH m%fõYm;% ork u.Ska 2,932 2,964 2,814 2,912 3,340 4,235 4,693 5,077 5,143 5,141
jdr m%fõYm;% ork u.Ska (W!) 1,749 1,604 1,539 1,663 1,699 2,023 2,149 2,281 2,271 2,354

u.S .ukd.ukfhys uqΩ wd∞hu" re' ñ,shk
idudkH m%fõYm;% ork u.Ska 2,024 2,490 2,363 2,445 2,806 3,557 3,942 4,164 4,308 4,261
jdr m%fõYm;% ork u.Ska 699 777 749 794 793 930 1,009 1,011 1,058 1,075

≥ï˙h Odjk ls'ó'" ls'ó' ñ,shk 9.2 9.5 9.8 10.0 10.6 10.9 11.1 – 11.1 10.7

NdKav m%jdykh" fgdka ñ,shk 1.7 1.6 2.7 1.9 2.1 1.9 1.9 1.8 2.0 2.0

NdKav fgdka ls'ó'(t)" ñ,shk 121 113 163 154 143 133 130 130 140 145

NdKav m%jdykfhka ,o wd∞hu" re' ñ,shk 364 337 420 430 447 413 387 384 409 429

NdKav ls'ó'" ls'ó' ñ,shk 0.3 0.3 0.3 0.5 0.5 0.5 0.6 – 0.4 0.5

o< wd∞hu" re' ñ,shk 3,671 4,020 4,018 4,235 4,852 5,423 5,909 6,335 6,463 6,477

fufyhqï úhou" re' ñ,shk 8,225 8,788 7,191 8,295 8,648 10,586 16,943 14,049 13,396 14,081

fiajl uKav,h" ixLHdj 15,168 15,273 15,488 15,480 13,499 12,883 12,443 14,452 14,460 16,617

^w& ;djld,sl uQ,h ( YS% ,xld ≥ï˙h fiajh


^wd& jdIam yd ãi,a tka‚ka" n,fõ. lÜg, iy ≥ï˙h fudagr® r: hk ishΩ tka‚ka jr®. wvx.=h'
^we& kv;a;= l< yels f;d. ^ãi,a n,fõ. lÜg, iy Ikaáka tka‚ka we;=<;aj&'
^wE& ±kg m%fhdackhg .; yels ≥ï˙h tka‚ka'
^b& kv;a;= l< yels f;d.'
^B& u.Ska úiska ixpdrh i|yd ,nd .kakd ,o idudkH álÜ .Kk ^fyda ,nd .kakd ,o álÜ .Kk&'
^W& m%jdykh lrk ,o u.Ska .Kk Ÿ .uka lrk ,o ≥r m%udKh'
^W!& jdr m%fõYm;% orkakka .Kk 40 ka .=K lrkq ,nhs ^udihla ;=< ° jdr m%fõYm;% orkafkla .uka jdr 40 la .uka lrk ,±hs i,lñka&'
^t& w†k ,o fgdka .Kk Ÿ w†k ,o ≥r m%udKh'
130
m%jdykh

ixLHd igyk 12.8


.=jka fiajd ( YS%,xlka thdr®,hskaia 2009 – 2017

whs;uh 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017(w)

ie,iqï.; fiajdjka
mshdir l< ls'ó' ixLHdj" ’000 38,012 40,451 52,757 66,559 67,174 70,450 77,125 67,393 74,979
mshdir l< meh ixLHdj 54,228 62,003 74,886 93,922 95,238 97,319 96,494 96,221 107,673
f.k .sh u.Ska" ixLHdj 2,435,479 2,807,889 3,261,341 4,164,234 4,232,343 4,240,195 4,332,411 4,491,709 5,342,456
f.h .sh NdKav" fgdka 69,106 83,147 87,919 97,829 99,190 97,563 101,429 102,734 127,235
mshdir u.S ls'ó' ixLHdj" ’000 7,851,363 9,399,619 10,676,945 12,790,217 12,987,511 12,719,412 12,747,024 12,854,710 13,983,801
;sfnk wdik ls'ó' ixLHdj" ’000
10,382,321 12,076,114 13,733,446 15,871,522 15,854,641 15,965,221 15,843,430 15,952,239 17,096,075
Ndr idOlh ^u.S&, % 75.6 77.8 77.7 80.6 81.9 79.7 80.5 80.6 81.8
NdKav fgdka ls'ó'" ’000 976,052 1,472,746 1,287,385 1,493,190 1,511,496 1,473,534 1,478,424 1,522,284 1,617,816
u.Ska ^wu;r .uka uΩ we;=<;aj& 699,448 1,154,213 943,146 1,118,415 1,143,095 1,108,076 1,129,192 1,137,299 1,232,998
;eme,a lrk ,o NdKav wd†h 276,604 318,533 344,239 374,775 368,400 365,458 349,232 384,985 384,818
fgdka ls'ó' ^m%fhdackhg .; yels&" ’000 1,477,005 1,716,252 1,917,296 2,175,677 2,191,103 2,200,320 2,176,147 2,206,539 2,363,781
Ndr idOlh ^NdKav&, % 58 55 55 53 52 51 68 69 68
/lshd" ixLHdj 4,664 4,969 5,487 6,159 6,548 6,903 7,020 6,959 7,021

^w& ;djld,sl uQ,h ( YS%,xlka thdr®,hskaia

ixLHd igyk 12.9


jrdh fiajd 2008 – 2017

whs;uh 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017(w)

meñ◊ keõ ixLHdj 4,814 4,456 4,067 4,332 4,134 3,976 4,264 4,728 4,998 4,879
fld<U 4,424 4,114 3,910 4,124 3,870 3,667 3,742 4,197 4,405 4,329
.d,a, 68 32 48 73 69 36 60 72 96 87
;s%l=Kdu,h 322 310 109 126 161 134 127 164 216 233
yïnkaf;dg – – – 9 34 139 335 295 281 230
keõnvq f.dvnEï" fu'fgd' ’000 30,451 29,284 36,585 39,448 39,806 40,019 44,870 46,654 51,799 55,942
fld<U 28,086 27,214 34,307 36,642 36,721 37,453 41,540 43,271 47,982 51,955
.d,a, 458 166 318 464 422 200 394 540 771 711
;s%l=Kdu,h 1,907 1,904 1,960 2,337 2,646 2,276 2,621 2,649 2,825 3,120
yïnkaf;dg – – – 5 17 90 316 195 220 156
keõnvq megùï" fu'fgd' ’000
20,132 19,494 24,655 25,620 25,165 26,224 29,540 30,925 34,720 37,915
fld<U 19,874 19,159 24,461 25,373 24,949 26,029 29,254 30,447 33,896 37,079
.d,a, 1.5 0.8 0.4 0.3 0.0 6.7 0.4 1.8 0.1 0.1
;s%l=Kdu,h 256 334 194 237 213 159 127 379 689 778
yïnkaf;dg – – – 10 3 29 158 98 135 58
fufyhjk ,o uqΩ NdKav m%udKh
(fld<U jrdh), fu'fgd' ’000 47,960 46,373 58,768 62,016 61,670 63,482 70,794 73,718 81,879 89,035
nyÆj, ouk ,o keõnvq 40,490 39,601 51,426 54,109 53,504 56,195 63,329 65,682 73,682 79,825
f;d. lvk 838 649 627 722 618 364 601 1113 879 843
úh,s keõnvq 2,565 2,097 2,556 2,620 2,709 2,657 2,444 2,344 2,572 2,501
øjuh keõnvq 4,068 4,026 4,159 4,565 4,839 4,265 4,420 4,579 4,746 5,865
nyÆ fufyhqï m%udKh
(fld<U jrdh), TEU 3,687,338 3,464,297 4,137,441 4,262,887 4,187,120 4,306,206 4,907,915 5,185,467 5,734,923 6,209,068
foaYSh 813,271 751,992 932,244 1,046,886 1,020,255 1,031,977 1,126,985 1,217,971 1,299,850 1,383,551
m%;skeõ.; ls¯ï 2,785,422 2,633,055 3,095,589 3,123,828 3,064,767 3,208,117 3,699,710 3,888,321 4,355,261 4,741,582
;ekaudre fufyhqï 88,645 79,250 109,608 92,173 102,098 66,112 81,220 79,175 79,812 83,935
wd∞hu" re' ñ,shk 25,143 23,331 28,280 31,086 38,098 37,232 37,492 40,805 44,080 45,609
fld<U 24,561 22,816 27,724 30,347 36,943 35,804 35,159 37,214 39,913 41,325
.d,a, 314 178 277 441 597 478 696 915 1239 1388
;s%l=Kdu,h 268 337 279 285 423 366 400 530 886 1120
yïnkaf;dg – – – 13 135 585 1237 2,145 2,042 1,776
fiajl ixLHdj 13,715 13,367 12,828 11,008 10,200 9,886 9,598 9,550 9,651 9,377
fld<U 12,548 12,263 11,681 10,059 9,325 9,014 8,747 8,725 8,856 8,588
.d,a, 553 513 500 433 391 378 373 355 348 351
;s%l=Kdu,h 614 591 598 466 436 426 419 417 402 401
yïnkaf;dg – – 49 50 48 68 59 53 45 37

^w& ;djld,sl uQ,h ( YS% ,xld jrdh wêld˙h


TEU = wä 20 g iudk nyÆ tall'
131
m%jdykh

ixLHd igyk 12.10


m<d; wkqj f;dard.;a fmd≥ m%jdyk or®Yl

kef.k- W;=re uqΩ


whs;uh niakdysr uOHu ol=Kq W;=re jhU W!j inr.uqj
ysr ueo †jhsk

YS% ,xld ≥ï˙h fiajh


Odjk lsf,daógr" ñ,shk
2014 5.4 0.9 1.1 0.4 0.7 1.3 0.8 0.2 0.3 11.1
2015 ^w& 7.1 0.6 0.5 1.0 0.4 0.6 0.4 0.2 0.3 11.3
2016 ^w& 6.9 0.7 0.6 1.1 0.5 0.7 0.5 0.2 0.3 11.5
2017 ^wd& 6.9 0.7 0.6 0.8 0.5 0.7 0.5 0.2 0.3 11.2
u.S lsf,daógr" ñ,shk
2014
4,166.6 411.2 342.8 686.9 274.4 342.8 274.4 136.8 205.9 6,841.9
2015 ^w&
4,732.2 411.2 342.8 686.9 274.4 342.8 274.4 136.8 205.9 7,407.4
2016 ^w&
4,502.7 459.3 371.1 743.7 297.0 371.1 297.0 148.2 223.0 7,413.1
2017 ^wd&
4,668.4 464.4 394.2 521.2 341.9 408.4 309.7 157.0 229.9 7,495.1
NdKav fgdka ls'ó'" ñ,shk
2014 33.8 5.7 6.7 0.1 17.8 52.6 10.2 2.4 1.2 130.4
2015 ^w& 33.0 6.0 6.8 0.1 17.7 52.7 10.1 2.4 1.2 130.0
2016 ^w& 35.5 6.4 7.3 0.1 19.1 56.7 10.9 2.6 1.3 139.9
2017 ^wd& 36.8 6.7 7.5 0.1 19.7 58.7 11.3 2.7 1.3 144.8

fm!oa.,sl nia fiajdj
uqΩ nia r: ixLHdj
2014 7,526 2,888 1,932 1,122 678 2,075 902 1,193 2,105 23,569*
2015 ^w& 6,019 2,113 1,338 1,153 560 1,470 672 1,074 2,104 19,617*
2016 ^w& 5,851 2,377 1,324 1,079 634 1,505 693 1,032 1,827 19,614*
2017 ^wd& 6,159 2,421 1,323 1,112 637 1,520 759 1,166 1,715 19,998*
Odjkfha fhojQ nia r:
2014 6,746 2,806 1,816 968 460 1,820 764 1,152 2,001 21,353*
2015 ^w& 4,802 2,012 1,240 997 416 1,258 609 810 1,700 16,950*
2016 ^w& 4,302 2,367 1,191 901 501 1,470 625 785 1,772 17,131*
2017 ^wd& 4,154 2,410 1,280 965 493 1,478 626 825 1,715 16,972*
wiqka Od˙;dj
2014
283,349 117,837 76,280 40,652 19,324 76,446 32,107 48,386 84,044 930,705*
2015 ^w&
201,684 84,504 52,080 41,874 17,472 52,836 25,578 34,020 71,400 749,172*
2016 ^w&
180,684 99,414 50,022 37,842 21,042 61,740 26,250 32,970 74,424 758,106*
2017 ^wd&
174,468 101,220 53,760 40,530 20,706 62,076 26,292 34,650 72,030 749,136*
Odjk lsf,daógr" ñ,shk
2014 361.8 152.4 112.7 50.4 27.3 115.2 45.9 64.0 112.1 1,336.2*
2015 ^w& 238.4 99.9 61.6 49.5 20.7 62.4 30.2 40.2 84.4 1,012.6*
2016 ^w& 214.1 117.8 59.2 44.8 24.9 73.1 31.1 39.1 88.2 1,030.2*
2017 ^wd& 206.2 119.6 63.5 47.9 24.4 73.3 31.0 40.9 85.1 1,008.8*
u.S lsf,daógr" ñ,shk
2014 16,715.2 7,040.3 5,205.9 2,328.0 1,261.2 5,321.5 2,121.6 2,954.6 5,181.1 65,676.7*
2015 ^w& 11,012.8 4,614.3 2,843.8 2,286.5 954.0 2,885.1 1,396.7 1,857.6 3,898.8 47,552.4*
2016 ^w& 9,893.1 5,443.3 2,738.9 2,072.0 1,152.1 3,380.5 1,437.3 1,805.2 4,074.9 49,544.5*
2017 ^wd& 9,256.7 5,527.0 2,935.5 2,213.1 1,130.6 3,389.6 1,435.6 1,892.0 3,933.1 50,542.4*
^we&
YS%,x.u$m%dfoaYSh nia iud.ï
Odjkfha fhojQ nia r:
2014 1,349 739 446 200 263 541 403 496 566 5,003
2015 ^w& 1,416 789 493 241 308 587 421 573 612 5,440
2016 ^w& 1,335 793 486 245 301 581 424 568 603 5,336
2017 ^wd& 1,276 789 480 236 295 588 420 578 604 5,266
u.S lsf,daógr" ñ,shk
2014 3,146.9 1,709.3 1,337.7 570.9 932.9 1,451.7 1,305.9 1,139.8 1,122.4 12,717.4
2015 ^w& 3,677.0 2,143.4 1,598.5 824.1 1,166.1 1,663.0 1,330.4 1,470.7 1,337.3 15,210.3
2016 ^w& 3,624.1 2,232.9 1,639.9 944.4 1,283.1 1,772.1 1,451.2 1,560.0 1,593.6 16,101.4
2017 ^wd& 3,465.6 2,241.3 1,624.8 919.8 1,272.8 1,826.5 1,455.9 1,679.9 1,215.3 15,701.8
Odjk lsf,daógr" ñ,shk
2014 95.0 42.4 38.5 17.1 23.7 43.5 38.4 35.1 35.1 368.8
2015 ^w& 109.7 54.6 45.4 23.3 30.3 50.4 38.5 45.4 40.3 437.8
2016 ^w& 107.0 56.3 46.1 25.8 32.1 51.6 40.6 48.4 41.2 449.1
2017 ^wd& 103.8 56.2 45.4 25.3 32.0 52.5 40.8 48.3 40.9 445.3

^w& ixfYdaê; uQ,hka ( cd;sl .ukd.uk fldñIka iNdj


^wd& ;djld,sl YS% ,xld .ukd.uk uKav,h
^we& 2014 jifr® isg" YS% ,xld ixpdrl m%jdyk fiajhg wh;a niar: o niakdysr m<d;g we;=<;a fldg we;' YS% ,xld ≥ï˙h fiajh

* cd;sl .ukd.uk fldñIka iNdfjka n,m;% ksl=;a lrkq ,o niar: o we;=<;a h'
132
iudc wdr®:ßl fiajdjka

ixLHd igyk 13.1

YS% ,xldfõ .Dy tall wdodhï iy úhoï iólaIKh (HIES) u.ska


cd;sl uÜgñka l< fidhd.ekSï

.Dy tall wdodhï iy úhoï iólaIK ld,Éf√oh


ksr®Kdhlh tallh
1985/86 1990/91 1995/96 2002 2005 2006/07 2009/10 2012/13 2016

l=gqïnhl udisl uOHk wd∞hu re' 2,012 3,549 6,476 12,803 20,048 26,286 36,451 45,878 62,237

l=gqïnhl udisl uOHia: wd∞hu re' 1,322 2,547 3,793 8,482 13,617 16,735 23,746 30,814 43,511

udisl uOHk talmqoa., wd∞hu re' 395 724 1,439 3,056 4,896 6,463 9,104 11,819 16,377

wd∞hï ,nkakdf.a udisl uOHk wd∞hu re' 941 1,819 3,367 6,959 10,563 14,457 20,427 25,963 33,894

l=gqïnhl wd∞hï ,nkakkaf.a ixLHdj .Kk 2.0 2.0 1.8 1.8 1.9 1.8 1.8 1.8 1.8


l=gqïnhl m%udKh .Kk 5.1 4.9 4.5 4.2 4.1 4.1 4.0 3.9 3.8


l=gqïnhl udisl uQ,H wd∞hu re' 1,334 2,963 5,264 10,386 17,089 22,616 31,209 39,300 52,979

l=gqïnhl udisl uQ,H fkdjk wd∞hu re' 678 586 1,212 2,419 2,959 3,670 5,242 6,578 9,257


l=gqïnhl .sks ix.=Klh" udisl wd∞hu 0.46 0.43 0.46 0.47 0.47 0.49 0.49 0.48 0.45

l=gqïnhl .sks ix.=Klh" udisl úhou – – 0.36 0.41 0.40 0.41 0.37 0.40 0.41

.sks ix.=Klh" wd∞hï ,nkakdf.a wd∞hu – 0.52 0.52 0.53 0.55 0.55 0.55 0.53 0.51


l=gqïnhl udisl uOHk úhou re' 2,079 3,905 6,525 13,147 19,151 22,952 31,331 41,444 54,999
  wdydr yd mdk jr®. i|yd úhou re' 1,198 2,377 3,552 5,848 7,593 8,641 13,267 15,651 19,114
  wdydr fkdjk øjH i|yd úhou
 (u;ameka" u;aøjH iy ≥ïf ld< yer) re' 802 1,384 2,753 6,993 11,079 13,819 17,399 25,088 34,829
  u;ameka" u;aøjH iy ≥ïf ld< i|yd úhou re' 79 144 219 306 479 492 665 705 1,056


wdydr wkqmd;h
 (l=gqïNhl úhofï m%;sY;hla f,i) % 57.6 60.9 54.4 44.5 39.6 37.6 42.3 37.8 34.8

ck.yk o˙ø;d wkqmd;h % – 26.1 28.8 22.7 – 15.2 8.9 6.7 4.1

uQ,h ( .Dy tall wd∞hï iy úhoï iólaIK ud,dj"


ckf,aLk yd ixLHdf,aLk fomdr®;fïka;=j

uqΩ wdodhu iy wdydr wkqmd;h ^wdydr yd mdk $ .Dy tall úhou&

70,000 70

60,000 60
uqΩ wdodhu ^remsh,a&

wdydr wkqmd;h (%)

50,000 50

40,000 40

30,000 30

20,000 20

10,000 10

0 0
1985/86 1990/91 1995/96 2002 2005 2006/07 2009/10 2012/13 2016

.Dy tallhl udisl uqΩ wdodhu wdydr wkqmd;h


133
iudc wdr®:ßl fiajdjka

ixLHd igyk 13.2

f;dard.;a wdydr$wdydr fkdjk øjH i|yd YS% ,xldfõ .Dy tallhl idudkH udisl úhou
[.Dy tall wdodhï iy úhoï iólaIK (HIES) ld,Éf√oh u; mokï ù we;]

.Dy tall wdodhï iy úhoï iólaIK ld,Éf√oh


úhoï ldKavh
1985/86 1990/91 1995/96 2002 2005 2006/07 2009/10 2012/13 2016

idudkH udisl úhou (re')


wdydr úhou
iy,a 306 610 752 1,052 1,051 1,197 2,298 2,134 2,452
;s˙Û= msá 31 35 39 72 94 97 189 210 185
mdka 64 107 158 254 273 303 426 462 464
l=Ωnvq 119 252 353 532 687 803 1,209 1,416 1,881
udIfnda. 44 115 130 185 259 304 547 552 693
t<jΩ 120 235 296 464 617 727 1,006 1,279 1,530
fmd,a 71 130 244 426 429 473 738 962 1,096
uia 31 80 156 188 337 366 517 669 918
udΩ 71 137 233 371 647 744 1,163 1,430 1,820
lrj, 48 101 162 219 290 348 492 656 773
ls˙ yd ls˙ ksIamdok 52 122 254 489 748 754 1,038 1,389 1,562
ì;a;r 11 27 39 47 78 85 134 160 205
m,;=re 15 32 62 212 296 294 386 461 612
iSks 76 155 184 193 248 315 452 459 418
wfkl=;a wdydr yd mdkjr®. 151 239 490 1,144 1,539 1,831 2,672 3,412 4,505
tl;=j 1,198 2,383 3,552 5,848 7,593 8,641 13,267 15,651 19,114
wdydr fkdjk úhoï
ksjdi 148 340 825 1,661 2,054 2,639 3,446 4,667 6,873
bkaOk iy wdf,dalh 104 180 294 552 811 1,042 1,278 1,755 1,757
we∫ï" fr†ms<s iy mdjyka 95 159 282 388 588 694 903 1,194 1,581
mqoa., ikSmdrlaIKh iy fi!LH 80 148 309 581 1,106 980 1,429 2,181 2,529
m%jdykh iy ikaksfõokh 105 192 382 929 1,733 2,401 3,072 4,315 5,548
wOHdmkh 29 66 128 315 473 632 1,018 1,448 2,066
ixialD;sl ls%hdldrlï iy úfkdaoh – 33 69 149 255 260 402 515 908
l,a fkdmj;akd" .Dyhg wjYH NdKav – 59 87 142 315 301 264 318 362
l,a mj;akd md˙fNda.sl NdKav 39 53 121 318 713 786 780 1,018 2,261
wfkl=;a md˙fNda.sl fkdjk úhoï 202 153 256 1,957 3,033 4,083 4,807 7,678 10,945
≥ïf ld< iy uoHidr 79 144 219 306 479 492 665 705 1,056
tl;=j 881 1,528 2,972 7,299 11,558 14,311 18,064 25,793 35,8865

idudkH udisl úhou (m%;sY;hla f,i)


wdydr úhou
iy,a 25.3(w) 25.7(w) 21.2 18.0 13.8 13.9 17.3 13.6 12.8
;s˙Û= msá 2.6(w) 1.5(w) 1.1 1.2 1.2 1.1 1.4 1.3 1.0
(w) (w)
mdka 5.3 4.5 4.4 4.3 3.6 3.5 3.2 3.0 2.4
(w) (w)
l=Ωnvq 9.8 10.6 9.9 9.1 9.0 9.3 9.1 9.0 9.8
(w) (w)
udIfnda. 3.6 4.8 3.7 3.2 3.4 3.5 4.1 3.5 3.6
t<jΩ (w)
9.9 9.9 (w) 8.3 7.9 8.1 8.4 7.6 8.2 8.0
fmd,a 5.9(w) 5.5(w) 6.9 7.3 5.6 5.5 5.6 6.1 5.7
uia 2.6(w) 3.4(w) 4.4 3.2 4.4 4.2 3.9 4.3 4.8
udΩ 5.9(w) 5.8(w) 6.6 6.3 8.5 8.6 8.8 9.1 9.5
lrj, 4.0(w) 4.2(w) 4.6 3.7 3.8 4.0 3.7 4.2 4.0
(w) (w)
ls˙ yd ls˙ ksIamdok 4.3 5.1 7.1 8.4 9.9 8.7 7.8 8.9 8.2
(w) (w)
ì;a;r 0.9 1.1 1.1 0.8 1.0 1.0 1.0 1.0 1.1
(w) (w)
m,;=re 1.2 1.3 1.7 3.6 3.9 3.4 2.9 2.9 3.2
(w) (w)
iSks 6.3 6.5 5.2 3.3 3.3 3.6 3.4 2.9 2.2
wfkl=;a wdydr yd mdkjr®. 12.5(w) 10.1(w) 13.8 19.6 20.3 21.2 20.1 21.8 23.6
tl;=j 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0
wdydr fkdjk úhoï
ksjdi 16.8(w) 22.3 27.8 22.8 17.8 18.4 19.1 18.1 19.2
bkaOk iy wdf,dalh 11.8(w) 11.8 9.9 7.6 7.0 7.3 7.1 6.8 4.9
(w)
we∫ï" fr†ms<s iy mdjyka 10.8 10.4 9.5 5.3 5.1 4.9 5.0 4.6 4.4
(w)
mqoa., ikSmdrlaIKh iy fi!LH 9.1 9.7 10.4 8.0 9.6 6.9 7.9 8.5 7.0
(w)
m%jdykh iy ikaksfõokh 11.9 12.6 12.9 12.7 15.0 16.8 17.0 16.7 15.5
wOHdmkh 3.3(w) 4.3 4.3 4.3 4.1 4.4 5.6 5.6 5.8
ixialD;sl ls%hdldrlï iy úfkdaoh – 2.2 2.3 2.0 2.2 1.8 2.2 2.0 2.5
l,a fkdmj;akd" .Dyhg wjYH NdKav – 3.9 2.9 1.9 2.7 2.1 1.5 1.2 1.0
l,a mj;akd md˙fNda.sl NdKav 4.4(w) 3.5 4.1 4.4 6.2 5.5 4.3 3.9 6.3
(w)
wfkl=;a md˙fNda.sl fkdjk úhoï 22.9 10.0 8.6 26.8 26.2 28.5 26.6 29.8 30.5
≥ïf ld< iy uoHidr 9.0(w) 9.4 7.4 4.2 4.1 3.4 3.7 2.7 2.9
tl;=j 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0

^w& ixfYdaê; uQ,h ( .Dy tall wd∞hï iy úhoï iólaIK ud,dj"


ckf,aLk yd ixLHdf,aLk fomdr®;fïka;=j
134
iudc wdr®:ßl fiajdjka

ixLHd igyk 13.3

wxYh" m<d; iy †ia;s%lalh wkqj o˙ø;djh ms<sn| or®Ylhka

ck.yk o˙ø;d or®Ylh ^m%;sY;h& †<s∫ .Dy tall wka;r® o˙ø;d or®Ylh
wxYh $ m<d; $ ^.Dy tall wd∞hï iy úhoï iólaIK ld,Éf√oh wkqj& ^m%;sY;h& (%)
†ia;s%lalh
1995/96 2002 2006/07 2009/10 2012/13 2016 2009/10 2012/13 2016 2009/10 2012/13 2016

YS% ,xldj 28.8 22.7 15.2 8.9 6.7 4.1 7.0 5.3 3.1 1.7 1.2 0.6

wxYh
kd.˙l
14.0 7.9 6.7 5.3 2.1 1.9 3.8 1.5 1.3 1.2 0.3 0.3
.%dóh
30.9 24.7 15.7 9.4 7.6 4.3 7.5 6.0 3.3 1.8 1.4 0.6
j;=
38.4 30.0 32.0 11.4 10.9 8.8 8.9 8.8 6.8 2.1 1.6 1.2

m<d;
niakdysr 16.3 10.8 8.2 4.2 2.0 1.7 3.0 1.5 1.2 0.8 0.4 0.3
uOHu 36.2 25.1 22.3 9.7 6.6 5.4 8.2 5.1 4.1 1.8 1.0 0.9
ol=Kq 32.6 27.8 13.8 9.8 7.7 3.0 7.5 6.3 2.3 1.8 1.4 0.4
W;=re ,e'fkd' ,e'fkd' ,e'fkd' 12.8 10.9 7.7 10.0 8.8 6.3 2.1 2.3 1.1
kef.kysr ,e'fkd' ,e'fkd' 10.8 14.8 11.0 7.3 12.4 8.0 5.3 3.2 2.1 1.2
jhU 27.7 27.3 14.6 11.3 6.0 2.7 8.2 4.5 2.1 2.4 1.1 0.4
W;=re ueo 24.7 21.5 14.2 5.7 7.3 3.3 4.6 6.1 2.4 1.0 1.0 0.5
W!j 46.7 37.2 27.0 13.7 15.4 6.5 12.0 13.5 5.4 2.4 2.6 0.7
inr.uqj 41.7 33.6 24.2 10.6 8.8 6.7 8.7 6.6 5.1 2.1 1.5 1.1

†ia;s%lalh
fld<U 12.0 6.4 5.4 3.6 1.4 0.9 2.5 1.1 0.6 0.7 0.3 0.2
.ïmy 14.1 10.7 8.7 3.9 2.1 2.0 3.0 1.5 1.3 0.7 0.4 0.3
lΩ;r 29.5 20.0 13.0 6.0 3.1 2.9 4.1 2.5 2.3 1.3 0.5 0.4
uykqjr 36.7 24.9 17.0 10.3 6.2 5.5 8.3 4.6 4.2 2.2 1.0 1.0
ud;f,a 41.9 29.6 18.9 11.4 7.8 3.9 9.3 6.0 3.2 2.0 1.1 0.6
kqjrt<sh 32.1 22.6 33.8 7.6 6.6 6.3 7.1 5.6 4.6 1.0 1.0 0.8
.d,a, 31.6 25.8 13.7 10.3 9.9 2.9 7.9 7.7 2.0 2.1 1.8 0.4
ud;r 35.0 27.5 14.7 11.2 7.1 4.4 8.3 6.2 3.7 1.7 1.2 0.5
yïnkaf;dg 31.0 32.2 12.7 6.9 4.9 1.2 5.4 3.8 1.1 1.3 0.9 0.1
hdmkh ,e'fkd' ,e'fkd' ,e'fkd' 16.1 8.3 7.7 12.4 6.6 6.0 2.6 1.7 0.9
ukakdru ,e'fkd' ,e'fkd' ,e'fkd' ,e'fkd' 20.1 1.0 ,e'fkd' 15.0 0.9 ,e'fkd' 4.6 0.1
jjqkshdj ,e'fkd' ,e'fkd' ,e'fkd' 2.3 3.4 2.0 2.0 2.4 1.5 0.3 0.5 0.2
uq,;sõ ,e'fkd' ,e'fkd' ,e'fkd' ,e'fkd' 28.8 12.7 ,e'fkd' 24.7 11.2 ,e'fkd' 6.2 2.1
ls,sfkdÉÑh ,e'fkd' ,e'fkd' ,e'fkd' ,e'fkd' 12.7 18.2 ,e'fkd' 10.7 15.0 ,e'fkd' 2.4 3.4
uvl,mqj ,e'fkd' ,e'fkd' 10.7 20.3 19.4 11.3 17.0 14.3 8.1 5.1 4.5 1.8
wïmdr ,e'fkd' ,e'fkd' 10.9 11.8 5.4 2.6 10.0 4.1 2.1 2.3 0.6 0.4
;s%l=Kdu,h ,e'fkd' ,e'fkd' ,e'fkd' 11.7 9.0 10.0 9.0 6.2 6.8 1.8 1.4 1.8
l=reKE., 26.2 25.4 15.4 11.7 6.5 2.9 8.6 5.0 2.3 2.6 1.3 0.4
mq;a;,u 31.1 31.3 13.1 10.5 5.1 2.1 7.5 3.3 1.6 2.0 0.9 0.3
wkqrdOmqrh 27.0 20.4 14.9 5.7 7.6 3.8 4.6 6.3 2.7 1.0 1.1 0.5
fmdf,dkakrej 20.1 23.7 12.7 5.8 6.7 2.2 4.5 5.6 1.7 1.0 0.9 0.5
n≥,a, 41.0 37.3 23.7 13.3 12.3 6.8 10.9 10.4 5.9 2.2 1.8 0.7
fudKrd., 56.2 37.2 33.2 14.5 20.8 5.8 13.9 18.8 4.4 2.8 4.2 0.7
r;akmqr 46.4 34.4 26.6 10.4 10.4 6.5 8.5 7.5 4.8 2.4 1.8 1.1
lE.,a, 36.3 32.5 21.1 10.8 6.7 7.1 9.0 5.4 5.4 1.7 1.1 1.1

,e'fkd' – ,eî fkdue; uQ,h ( ckf,aLk yd ixLHdf,aLk fomdr®;fïka;=j


135
iudc wdr®:ßl fiajdjka

ixLHd igyk 13.4

o˙ø;djh" wxYh" m<d; iy †ia;s%lalh wkqj tal mqoa., ffoksl Yla;s m˙fNdackh
2012/13 iy 2016
lsf,da le,˙

2012 / 13 2016
wxYh $ m<d; $
†ia;s%lalh †<s∫ †<s∫ fkdjk ishÆ †<s∫ †<s∫ fkdjk ishÆ
l=gqïn l=gqïn l=gqïn l=gqïn l=gqïn l=gqïn

YS% ,xldj 1,530 2,153 2,111 1,445 2,123 2,095



wxYh
kd.˙l 1,243 1,915 1,901 1,222 1,947 1,933
.%dóh 1,539 2,197 2,147 1,454 2,152 2,122
j;= 1,646 2,388 2,307 1,550 2,322 2,254

m<d;
niakdysr 1,176 1,975 1,958 1,195 1,967 1,954
uOHu 1,523 2,246 2,198 1,471 2,167 2,129
ol=Kq 1,443 2,214 2,155 1,379 2,141 2,118
W;=re 1,545 2,219 2,146 1,624 2,225 2,179
kef.kysr 1,453 2,152 2,075 1,423 2,099 2,050
jhU 1,501 2,197 2,155 1,386 2,164 2,143
W;=re ueo 1,553 2,254 2,203 1,429 2,275 2,247
W!j 1,783 2,404 2,308 1,703 2,360 2,318
inr.uqj 1,675 2,209 2,162 1,420 2,178 2,127

†ia;s%lalh
fld<U
1,077 1,875 1,863 1,170 1,955 1,948
.ïmy
1,240 2,034 2,018 1,138 1,977 1,961
lΩ;r
1,178 2,050 2,023 1,283 1,971 1,951
uykqjr
1,431 2,131 2,088 1,430 2,068 2,033
ud;f,a
1,553 2,331 2,270 1,379 2,141 2,111
kqjrt<sh
1,664 2,407 2,358 1,578 2,373 2,323
.d,a,
1,383 2,108 2,036 1,281 2,028 2,007
ud;r
1,568 2,229 2,182 1,444 2,125 2,094
yïnkaf;dg
1,406 2,373 2,326 1,463 2,353 2,343
hdmkh
1,592 2,257 2,202 1,743 2,199 2,164
ukakdru 1281 1,961 1,825 1,670 2,235 2,230
jjqkshdj
1,486 2,201 2,177 1,666 2,328 2,315
uq,;sõ
1,584 2,115 1,962 1,514 2,262 2,167
ls,sfkdÉÑh
1,699 2,314 2,236 1,419 2,151 2,018
uvl,mqj
1,386 2,091 1,954 1,504 2,066 2,002
wïmdr
1,546 2,193 2,158 1,378 2,161 2,141
;s%l=Kdu,h
1,558 2,155 2,101 1,319 2,030 1,959
l=reKE.,
1,530 2,184 2,142 1,374 2,203 2,179
mq;a;,u
1,425 2,224 2,183 1,418 2,083 2,069
wkqrdOmqrh
1,539 2,225 2,172 1,400 2,279 2,245
fmdf,dkakrej
1,587 2,315 2,266 1,536 2,266 2,250
n≥,a,
1,894 2,425 2,359 1,688 2,373 2,326
fudKrd.,
1,664 2,361 2,216 1,735 2,337 2,302
r;akmqr
1,761 2,289 2,234 1,449 2,243 2,192
lE.,a,
1,500 2,109 2,069 1,386 2,091 2,041

uQ,h ( .Dy tall wd∞hï iy úhoï iólaIKh 2012/13 iy 2016"


ckf,aLk yd ixLHdf,aLk fomdr®;fïka;=j
136
iudc wdr®:ßl fiajdjka

ixLHd igyk 13.5(A)


wxYh wkqj ksjdi ;;aFjh iy l,amj;akd NdKavj, whs;sh
2009/10, 2012/13 iy 2016
m%;sY;h

2009 / 10 ^w& 2012 / 13 2016


whs;uh
uqΩ uqΩ uqΩ
kd.˙l .%dóh j;= kd.˙l .%dóh j;= kd.˙l .%dóh j;=
†jhsk †jhsk †jhsk

ì;a;sj, iajNdjh^wd&
ia:djr 94.1 91.5 89.1 91.7 96.0 92.8 95.0 93.5 97.30 95.1 96.2 95.5
wr®O ia:djr 5.9 8.5 10.9 8.3 4.0 7.2 5.0 6.5 2.7 4.9 3.8 4.5
f.ìu iajNdjh^we&
ia:djr 97.1 87.6 83.1 88.7 98.4 91.6 84.9 92.4 98.9 95.2 89.1 95.6
wr®O ia:djr 2.9 12.4 16.9 11.3 1.6 8.4 15.1 7.6 1.1 4.8 10.9 4.4
jy,fha iajNdjh^wE&
ia:djr 91.1 88.9 23.0 86.0 95.5 91.5 32.3 89.6 96.1 94.2 33.0 91.9
wr®O ia:djr 8.9 11.1 77.0 14.0 4.5 8.5 67.7 10.4 3.9 5.8 67.0 8.1
mdkSh c,fha m%Odk uQ,h
wdrlaIs; 97.4 87.6 60.3 87.7 98.8 90.0 46.3 89.7 97.8 89.3 44.7 88.8
wkdrlaIs; 2.6 12.4 39.7 12.3 1.2 10.0 53.7 10.3 2.2 10.7 55.3 11.2
jeisls<s myiqlï
l=gqïnhg muKla iSud jQ 86.4 90.9 74.0 89.5 90.0 90.7 76.2 89.9 91.9 92.4 77.3 91.7

;j;a l=gqïnhla iu. yjqf,a Ndú;d lrk 7.1 6.2 13.1 6.6 7.3 7.8 21.1 8.4 6.6 7.0 19.8 7.5
fmd≥ jeisls<s 5.1 0.4 7.2 1.4 2.7 0.2 2.1 0.7 1.6 0.1 2.6 0.4
jeisls<s myiqlï fkdue;s 1.3 2.5 5.6 2.5 0.0 1.2 0.7 0.9 – 0.5 0.4 0.4
wdf,dalh
ú≥,s n,h 95.6 84.1 76.9 85.3 98.0 88.8 83.0 90.2 98.9 96.7 92.7 96.9
N+ñf;,a 4.4 13.7 22.5 12.8 1.8 10.2 16.5 9.0 0.8 3.0 7.1 2.8
iQr®h Yla;sh 0.0 2.2 0.7 1.8 0.2 0.9 0.3 0.7 0.3 0.3 0.2 0.3
fjk;a – – – – 0.0 0.2 0.2 0.2 0.1 … – …
wdydr msiSug Ndú;d lrk bkaOk
or 39.2 86.7 97.3 80.5 36.7 86.7 95.7 78.5 25.1 76.8 85.8 68.6
.Eia 48.0 11.3 1.5 16.0 54.7 11.4 2.4 18.5 68.6 21.7 12.9 29.1
N+ñf;,a 11.4 1.1 0.6 2.5 6.5 1.0 1.1 1.9 4.5 0.6 0.9 1.2
fjk;a 1.3 0.9 0.6 0.9 2.2 1.0 0.6 1.1 1.8 1.0 0.4 1.1
le,sli< bj;a lrk wdldrh
r: u.ska tl;= lrk 67.1 7.2 1.3 15.3 74.8 9.4 4.4 20.4 79.9 10.1 2.1 21.4
je<,Su $ ms<siaiSu 21.1 62.5 31.3 55.2 16.1 47.7 29.9 41.5 13.8 50.7 36.4 43.9
fmdfydr ls¯u 1.9 7.5 4.7 6.6 2.0 6.5 3.2 5.6 1.2 4.4 2.6 3.8
bvfï u f.dv .eiSu 2.5 18.3 15.2 16.0 5.9 35.1 43.6 30.5 4.4 33.9 37.3 29.1
bvfuka msg;g ùis ls¯u 6.4 4.0 46.2 6.3 0.4 0.5 7.5 0.8 0.3 0.4 7.5 0.7
fjk;a 1.1 0.5 1.2 0.7 0.8 0.8 11.3 1.2 0.4 0.6 14.1 1.1
ikaksfõok myiqlï
ia:djr ≥rl:k 10.6 17.7 25.1 17.0 4.5 6.3 15.4 6.4 3.0 3.1 7.7 3.3
cx.u ≥rl:k mu◊ 32.5 29.7 22.2 29.8 46.0 52.7 37.4 50.9 56.8 63.4 53.3 61.9
ia:djr iy cx.u iïnkaO;djhka 41.7 29.3 13.8 30.3 42.6 28.0 22.6 30.3 35.5 24.6 22.4 26.3
≥rl:k myiqlï fkdue;s 15.2 23.3 38.9 22.9 6.8 13.0 24.7 12.5 4.8 8.9 16.6 8.5
l=gqïn WmlrK
.=jka ú≥,s $ leiÜ hka;% 76.5 75.6 69.4 75.4 73.7 71.2 65.7 71.4 61.7 64.0 54.9 63.2
rEmjdyskS 86.9 79.3 70.5 80.0 90.4 81.6 73.3 82.7 88.9 86.1 81.2 86.3
ùiSã $ ãùã hka;% 48.7 33.5 39.8 35.9 53.4 40.7 46.4 43.1 40.7 35.5 45.1 36.8
mqoa.,sl m˙.Kl 23.6 11.2 2.2 12.5 34.5 15.9 3.8 18.5 34.0 18.2 5.4 20.3
by; lsisjla Ndú;d fkdlrk 7.4 10.1 17.4 10.1 4.9 9.5 16.7 9.0 5.9 7.3 11.6 7.3
.Dyia: ú≥,s whs;u
fr† uyk hka;% 50.7 42.7 20.2 42.7 52.0 41.1 17.5 41.9 44.1 39.1 16.1 39.0
fr† fidaok hka;% 28.0 11.3 1.7 13.1 37.4 13.5 2.3 17.2 40.2 17.1 2.5 20.3
YS;lrK 60.2 37.9 7.9 39.6 67.7 43.2 14.3 46.2 68.8 51.4 17.3 52.9
W∫ka ^.Eia$ú≥,s$N+ñf;,a& 73.1 33.6 11.6 38.1 75.2 37.1 21.1 42.9 81.1 48.9 40.1 53.9
ú≥,s mxld 78.1 48.4 11.5 50.8 84.0 52.5 19.3 56.5 83.3 59.2 17.9 61.5
by; lsisjla Ndú;d fkdlrk 11.5 34.7 68.6 33.1 7.7 30.6 57.9 27.8 5.6 22.2 44.3 20.4
jdyk whs;sh
mdme† 35.6 42.5 6.7 39.8 31.1 39.0 4.9 36.2 25.2 32.6 3.3 30.1
h;=re me† $ ial+gr 21.2 27.9 4.1 25.8 27.6 32.2 6.5 30.3 30.1 39.9 5.7 36.8
;s%frdao r: 6.1 6.9 2.3 6.5 9.9 11.1 4.4 10.6 13.3 14.5 9.1 14.1
fudagr® ldr® $ jEka 10.4 5.1 1.1 5.6 15.4 5.5 1.0 7.0 16.2 8.3 0.9 9.3
nia $ f,d˙ 1.4 1.9 0.4 1.8 1.9 2.3 0.4 2.2 1.1 3.3 0.6 2.8
jdyk fkdue;s 43.0 38.8 87.3 41.8 38.2 37.0 85.4 39.2 36.9 33.5 82.6 36.1

^w& W;=re m<d; iy kef.kysr m<df;a ;s%l=Kdu,h †ia;s%lalh yer' ^we& ia:djr - isfuka;s" fgrdfida$msÛka .fvd,a" fldkalS%Ü uQ,h ( .Dy tall wd∞hï iy úhoï iólaIKh
wr®O ia:djr - ueá" ,S" je,s" fjk;a 2009/10, 2012/13 iy 2016
^wd& ia:djr - .fvd,a" lfndla" isfuka;s .,a" fudav .,a
wr®O ia:djr - ,S$;yvq" fmd,a w;=$;,a w;=" fjk;a ^wE& ia:djr - WΩ" weianeiafgdaia" fldkalS%Ü ckf,aLk yd ixLHdf,aLk fomdr®;fïka;=j
wr®O ia:djr - glrka" fmd,a w;=$;,a w;=" fjk;a
… ie,lsh hq;= fkdfõ'
137
iudc wdr®:ßl fiajdjka

ixLHd igyk 13.5(B)

m<d; wkqj ksjdi ;;aFjh iy l,amj;akd NdKavj, whs;sh : 2012/13


m%;sY;h

kef.k- W;=re inr- uqΩ


whs;uh niakdysr uOHu ol=Kq W;=re jhU W!j
ysr ueo .uqj †jhsk

ì;a;sj, iajNdjh^w&
ia:djr
95.2 95.3 93.7 82.1 91.2 94.0 94.6 91.8 93.3 93.5
wr®O ia:djr 4.8 4.7 6.3 17.9 8.8 6.0 5.4 8.2 6.7 6.5
f.ìu iajNdjh^wd&
ia:djr
98.3 89.0 93.9 88.4 92.5 93.5 86.2 78.8 91.7 92.4
wr®O ia:djr 1.7 11.0 6.1 11.6 7.5 6.5 13.8 21.2 8.3 7.6
jy,fha iajNdjh^we&
ia:djr
96.1 75.7 95.7 80.4 90.0 90.8 92.4 81.5 87.5 89.6
wr®O ia:djr 3.9 24.3 4.3 19.6 10.0 9.2 7.6 18.5 12.5 10.4
mdkSh c,fha m%Odk uQ,h
wdrlaIs;
97.1 77.6 88.2 95.1 97.2 92.9 93.4 74.8 80.3 89.7
wkdrlaIs; 2.9 22.4 11.8 4.9 2.8 7.1 6.6 25.2 19.7 10.3
jeisls<s myiqlï
l=gqïnhg muKla iSud jQ 91.0 89.3 93.1 83.9 82.5 91.4 90.4 89.3 91.2 89.9

;j;a l=gqïnhla iu. yjqf,a Ndú;d lrk 7.4 10.0 6.7 9.8 11.5 7.4 8.2 9.7 8.8 8.4
fmd≥ jeisls<s 1.6 0.6 0.1 0.3 1.1 0.1 0.3 0.6 0.0 0.7
jeisls<s myiqlï fkdue;s 0.1 0.1 0.1 5.9 4.9 1.1 1.1 0.5 0.0 0.9
wdf,dalh
97.6 92.5 94.4 66.0 79.9 89.1 87.4 83.7 88.2 90.2
ú≥,s n,h 2.2 7.1 5.2 31.9 19.6 9.4 11.1 14.1 11.1 9.0
N+ñf;,a 0.2 0.4 0.3 2.0 0.5 1.5 1.0 2.0 0.8 0.7
iQr®h Yla;sh 0.0 0.0 0.1 0.1 0.2 0.0 1.0 0.2 0.0 0.2
wdydr msiSug Ndú;d lrk bkaOk
or
53.0 84.3 85.3 87.3 77.5 92.5 94.8 95.2 91.6 78.5
.Eia
41.0 13.8 13.0 8.9 16.3 6.2 4.6 4.2 7.7 18.5
N+ñf;,a 4.4 1.0 0.3 3.3 4.2 0.2 0.0 0.1 0.2 1.9
fjk;a 1.6 0.7 1.4 0.5 1.9 1.2 0.6 0.5 0.5 1.1
le,sli< bj;a lrk wdldrh
r: u.ska tl;= lrk
40.2 12.2 11.6 12.4 43.0 6.7 4.9 6.9 8.8 20.4
je<,Su $ ms<siaiSu
35.6 35.5 38.1 54.2 35.0 55.5 74.3 37.6 32.4 41.5
fmdfydr ls¯u 4.2 6.8 8.0 9.3 0.7 5.8 3.1 8.4 6.1 5.6
bvfï u f.dv .eiSu
18.7 37.9 41.1 23.1 20.3 31.4 17.6 44.5 50.8 30.5
bvfuka msg;g ùis ls¯u 0.5 2.3 0.6 0.8 1.1 0.3 0.0 0.7 0.7 0.8
fjk;a 0.8 5.3 0.5 0.1 0.0 0.3 0.1 1.7 1.3 1.2
ikaksfõok myiqlï
ia:djr ≥rl:k 4.4 8.6 6.7 2.5 3.4 6.2 8.9 12.9 7.5 6.4
cx.u ≥rl:k mu◊
47.4 45.9 53.8 68.6 61.2 56.6 52.7 38.9 45.7 50.9
ia:djr iy cx.u iïnkaO;djhka
41.3 34.4 27.5 16.9 11.1 25.3 23.6 30.5 29.2 30.3
≥rl:k myiqlï fkdue;s 6.9 11.1 12.0 12.0 24.3 11.9 14.8 17.8 17.6 12.5
l=gqïn WmlrK
.=jka ú≥,s $ leiÜ hka;%
74.8 74.7 74.7 50.4 51.5 73.0 70.4 74.4 75.6 71.4
rEmjdyskS
91.6 85.2 85.0 54.8 66.1 83.4 80.9 77.6 82.0 82.7
ùiSã $ ãùã hka;%
52.3 47.3 39.8 30.2 31.3 40.0 35.6 37.8 43.9 43.1
mqoa.,sl m˙.Kl
31.3 19.0 14.2 14.8 9.2 15.4 10.1 8.0 12.3 18.5
by; lsisjla Ndú;d fkdlrk 4.3 7.2 6.4 25.1 22.2 8.4 9.3 11.0 9.0 9.0
.Dyia: ú≥,s whs;u
fr† uyk hka;%
53.7 42.9 45.1 18.4 25.7 43.0 36.1 30.0 38.0 41.9
fr† fidaok hka;%
32.3 15.3 11.7 4.5 10.5 15.7 7.4 6.2 10.1 17.2
YS;lrK
67.2 40.3 45.6 20.8 29.3 47.5 38.9 23.8 38.1 46.2
W∫ka ^.Eia$ú≥,s$N+ñf;,a&
69.0 43.1 37.3 22.2 33.5 36.1 26.9 17.8 29.0 42.9
ú≥,s mxld
79.4 33.8 58.1 39.8 61.4 55.5 56.4 27.3 43.3 56.5
by; lsisjla Ndú;d fkdlrk
10.3 35.4 25.6 51.6 30.7 27.8 31.5 51.7 38.8 27.8
jdyk whs;sh
mdme†
27.7 11.4 41.1 81.6 60.4 52.7 66.7 19.1 14.4 36.2
h;=re me† $ ial+gr
31.8 12.5 32.4 34.4 29.8 48.3 49.7 15.6 18.3 30.3
;s%frdao r:
12.6 10.1 12.0 5.1 5.3 11.5 11.7 7.8 10.6 10.6
fudagr® ldr® $ jEka
13.8 4.9 5.1 1.8 1.6 6.6 3.8 3.0 4.9 7.0
nia $ f,d˙ 2.2 2.1 2.1 0.3 1.0 4.1 2.7 1.7 1.6 2.2
jdyk fkdue;s
36.3 67.5 34.8 13.1 28.0 21.6 13.5 63.6 62.2 39.2

^w& ia:djr - .fvd,a" lfndla" isfuka;s .,a" fudav .,a uQ,h ( .Dy tall wd∞hï iy úhoï iólaIKh 2012/13"
wr®O ia:djr - ,S$;yvq" fmd,a w;=$;,a w;=" fjk;a ckf,aLk yd ixLHdf,aLk fomdr®;fïka;=j
^wd& ia:djr - isfuka;s" fgrdfida$msÛka .fvd,a" fldkalS%Ü
wr®O ia:djr - ueá" ,S" je,s" fjk;a
^we& ia:djr - WΩ" weianeiafgdaia" fldkalS%Ü
wr®O ia:djr - glrka" fmd,a w;=$;,a w;=" fjk;a
138
iudc wdr®:ßl fiajdjka

ixLHd igyk 13.5(B) (iïnkaOhs)

m<d; wkqj ksjdi ;;aFjh iy l,amj;akd NdKavj, whs;sh : 2016


m%;sY;h

kef.k- W;=re inr- uqΩ


whs;uh niakdysr uOHu ol=Kq W;=re jhU W!j
ysr ueo .uqj †jhsk

ì;a;sj, iajNdjh^w&
ia:djr 96.3 96.6 95.6 93.5 95.2 93.6 97.4 94.7 94.6 95.5
wr®O ia:djr 3.7 3.4 4.4 6.5 4.8 6.4 2.6 5.3 5.4 4.5
f.ìu iajNdjh^wd&
ia:djr 98.8 92.8 96.1 98.0 95.6 96.0 93.5 87.2 94.4 95.6
wr®O ia:djr 1.2 7.2 3.9 2.0 4.4 4.0 6.5 12.8 5.6 4.4
jy,fha iajNdjh^we&
ia:djr 96.6 78.5 95.5 91.9 94.5 92.5 97.4 85.0 89.8 91.9
wr®O ia:djr 3.4 21.5 4.5 8.1 5.5 7.5 2.6 15.0 10.2 8.1
mdkSh c,fha m%Odk uQ,h
wdrlaIs; 98.2 77.7 92.7 92.3 97.7 92.7 71.2 79.4 76.0 88.8
wkdrlaIs; 1.8 22.3 7.3 7.7 2.3 7.3 28.8 20.6 24.0 11.2
jeisls<s myiqlï
l=gqïnhg muKla iSud jQ 93.0 91.5 92.8 89.1 90.6 90.3 88.7 92.4 91.8 91.7

;j;a l=gqïnhla iu. yjqf,a Ndú;d lrk 6.0 7.9 6.9 9.3 7.3 8.5 10.6 7.2 7.7 7.5
fmd≥ jeisls<s 0.9 0.4 0.1 0.6 0.1 0.3 – 0.3 0.4 0.4
jeisls<s myiqlï fkdue;s 0.1 0.1 0.1 1.0 1.9 0.8 0.7 0.1 0.1 0.4
wdf,dalh
ú≥,s n,h 98.7 96.8 98.6 92.4 93.2 95.9 97.3 96.0 96.4 96.9
N+ñf;,a 1.0 2.8 1.3 7.2 5.9 3.7 2.6 3.6 3.5 2.8
iQr®h Yla;sh 0.2 0.4 0.1 0.4 0.8 0.4 0.1 0.4 0.1 0.3
fjk;a 0.1 – – – 0.1 – – – 0.1 –
wdydr msiSug Ndú;d lrk bkaOk
or 39.3 74.3 75.9 79.0 98.9 83.0 86.1 89.8 85.5 68.6
.Eia 56.5 24.4 22.8 17.1 28.0 15.1 13.4 9.5 13.7 29.1
N+ñf;,a 2.5 0.8 0.3 3.2 1.7 0.7 0.1 0.1 0.2 1.2
fjk;a 1.7 0.5 1.0 0.8 1.3 1.1 0.5 0.6 0.6 1.1
le,sli< bj;a lrk wdldrh
r: u.ska tl;= lrk 43.6 11.7 10.4 15.7 42.6 7.6 4.3 6.9 8.4 21.4
je<,Su $ ms<siaiSu 35.9 40.1 46.0 56.1 38.4 53.8 74.4 37.3 39.1 43.9
fmdfydr ls¯u 2.2 4.9 4.3 9.4 0.7 4.2 1.6 7.6 4.0 3.8
bvfï u f.dv .eiSu 17.1 37.2 38.3 18.0 17.3 33.5 19.7 44.7 46.8 29.1
bvfuka msg;g ùis ls¯u 0.5 0.8 0.3 0.2 0.9 0.3 0.1 2.6 1.3 0.7
fjk;a 0.6 5.3 0.6 0.7 0.1 0.5 – 0.8 0.4 1.1
ikaksfõok myiqlï
ia:djr ≥rl:k 2.9 4.1 3.2 1.8 2.0 3.5 4.7 6.0 2.1 3.3
cx.u ≥rl:k mu◊ 55.8 59.1 68.6 74.6 72.6 63.2 62.5 50.8 64.7 61.9
ia:djr iy cx.u iïnkaO;djhka 35.4 30.0 20.7 15.4 13.3 24.1 22.9 26.7 23.5 26.3
≥rl:k myiqlï fkdue;s 5.9 6.9 7.4 7.9 12.1 9.3 9.8 16.5 9.6 8.5
l=gqïn WmlrK
.=jka ú≥,s $ leiÜ hka;% 67.4 71.3 62.9 40.7 45.5 63.3 64.3 68.2 62.7 63.2
rEmjdyskS 90.9 87.7 87.8 72.2 15.1 85.3 87.7 85.2 87.0 86.3
ùiSã $ ãùã hka;% 43.5 38.5 33.1 31.4 25.0 34.4 35.5 36.3 36.3 36.8
mqoa.,sl m˙.Kl 31.5 18.8 16.7 16.7 11.2 18.3 14.1 11.6 16.4 20.3
by; lsisjla Ndú;d fkdlrk 4.3 6.5 5.5 17.5 17.1 7.7 6.8 6.5 6.2 7.3
.Dyia: ú≥,s whs;u
fr† uyk hka;% 47.0 41.2 39.0 22.8 26.2 38.0 36.9 33.7 37.8 39.0
fr† fidaok hka;% 35.5 19.9 15.9 7.4 14.1 17.0 11.7 8.8 12.0 20.3
YS;lrK 71.2 46.5 53.4 29.5 34.4 55.0 49.7 33.2 47.4 52.9
W∫ka ^.Eia$ú≥,s$N+ñf;,a& 77.5 54.5 51.1 30.3 41.9 47.4 40.1 29.6 44.5 53.9
ú≥,s mxld 81.7 35.4 63.7 55.2 69.3 63.8 67.6 23.9 49.1 61.5
by; lsisjla Ndú;d fkdlrk 7.4 26.1 20.0 34.4 22.3 20.4 20.1 42.6 27.4 20.4
jdyk whs;sh
mdme† 22.3 7.5 32.1 72.8 58.1 44.7 58.5 13.1 8.7 30.1
h;=re me† $ ial+gr 35.4 16.4 43.8 44.1 39.4 56.6 58.7 20.3 24.1 36.8
;s%frdao r: 15.7 15.1 14.6 5.4 8.6 13.9 14.3 13.4 16.7 14.1
fudagr® ldr® $ jEka 16.1 7.7 7.6 2.1 2.5 9.8 6.1 5.1 7.4 9.3
nia $ f,d˙ 2.7 2.7 2.6 0.9 0.9 4.8 4.5 2.9 2.6 2.8
jdyk fkdue;s 34.4 62.5 30.7 15.2 23.0 19.3 14.3 58.8 56.3 36.1

^w& ia:djr - .fvd,a" lfndla" isfuka;s .,a" fudav .,a uQ,h ( .Dy tall wd∞hï iy úhoï iólaIKh 2016"
wr®O ia:djr - ,S$;yvq" fmd,a w;=$;,a w;=" fjk;a ckf,aLk yd ixLHdf,aLk fomdr®;fïka;=j
^wd& ia:djr - isfuka;s" fgrdfida$msÛka .fvd,a" fldkalS%Ü
wr®O ia:djr - ueá" ,S" je,s" fjk;a
^we& ia:djr - WΩ" weianeiafgdaia" fldkalS%Ü
wr®O ia:djr - glrka" fmd,a w;=$;,a w;=" fjk;a
139
iudc wdr®:ßl fiajdjka

ixLHd igyk 13.6(A)

wxYh wkqj uQ,sl iudc wdr®:ßl or®Yl – 2009/10, 2012/13 iy 2016

2009 / 10 ^w& 2012 / 13 2016


whs;uh
uqΩ uqΩ uqΩ
kd.˙l .%dóh j;= kd.˙l .%dóh j;= kd.˙l .%dóh j;=
†jhsk †jhsk †jhsk

l=gqïn ,laIK
l=gqïnhl isák mqoa.,hska .Kk 4.3 4.0 4.2 4.0 4.0 3.8 4.3 3.9 4.0 3.8 4.1 3.8
l=gqïnhl wd∞hï ,nkakka .Kk 1.9 1.7 2.1 1.8 1.8 1.7 2.1 1.8 1.9 1.8 2.0 1.8

ck.yk jHdma;sh
ia;S% mqreI Ndjh wkqj, %
mqreI 47.7 47.4 47.6 47.4 47.4 47.0 48.0 47.1 46.9 46.8 47.1 46.8
ia;S% 52.3 52.6 52.4 52.6 52.6 53.0 52.0 52.9 53.1 53.2 52.9 53.2
jhia ldKav wkqj, %
wjqre≥   0 – 14 25.3 25.9 29.7 26.0 24.2 26.0 31.1 25.9 23.8 25.3 30.3 25.3
wjqre≥ 15 – 59 61.9 61.8 59.9 61.8 61.5 60.6 57.0 60.6 60.1 59.1 57.0 59.2
wjqre≥ 59 g jeä 12.8 12.3 10.5 12.3 14.3 13.5 11.9 13.6 16.1 15.6 12.7 15.5
wOHdmk uÜgï wkqj, %
mdi,a fkd.sh 2.5 4.0 13.1 4.2 2.2 3.5 12.2 3.7 2.4 3.1 10.1 3.3
5 fY%a◊h olajd 21.6 24.6 43.0 25.1 19.2 25.0 42.0 24.7 19.3 23.5 39.6 23.5
6 – 10 fY%a◊ 42.1 45.5 37.7 44.6 39.8 44.8 38.7 43.6 40.4 45.0 41.8 44.1
w'fmd'i' ^id$fm& iu;a 17.5 14.9 3.8 14.7 18.2 15.5 4.9 15.5 18.4 15.1 5.4 15.3
w'fmd'i' ^W$fm& iy by< úNd. iu;a 16.2 10.8 2.3 11.2 20.5 11.1 2.2 12.4 19.4 13.2 3.0 13.8

wd∞hu
uOHk wd∞hu" udisl ^re'&
l=gqïNhlg
47,783 35,228 24,162 36,451 69,880 41,478 30,220 45,878 88,692 58,137 34,804 62,237
mqoa.,fhl=g
11,245 8,916 5,782 9,104 17,262 10,843 7,100 11,819 22,297 15,508 8,566 16,377
uOHia: wd∞hu" udisl ^re'&
l=gqïnhlg
31,000 23,126 17,366 23,746 42,267 29,376 24,087 30,814 57,833 42,133 29,134 43,511
mqoa.,fhl=g 6,925 5,758 4,161 5,803 10,420 7,657 5,503 7,881 14,090 11,140 7,107 11,307
wd∞hï mx.=" l=gqïnhkaf.a oYul wkqj, %
m<uqjk oYulh 1.7 1.6 2.1 1.6 1.5 1.5 1.9 1.5 1.7 1.6 2.1 1.6
fojk oYulh 2.9 2.9 3.8 2.9 2.8 3.2 3.7 3.0 3.1 3.3 3.8 3.2
;=kajk oYulh 4.0 4.0 4.8 3.9 3.7 4.4 5.1 4.1 4.1 4.5 5.3 4.3
y;rjk oYulh 5.0 4.9 5.7 4.9 4.6 5.4 6.4 5.1 5.0 5.5 6.6 5.3
miajk oYulh 6.0 6.0 6.7 6.0 5.6 6.5 7.4 6.2 5.8 6.7 7.8 6.4
yhjk oYulh 7.2 7.2 7.8 7.1 6.7 7.7 8.7 7.3 7.2 7.9 9.0 7.6
y;ajk oYulh 8.8 8.7 9.1 8.7 8.3 9.2 9.9 8.9 8.9 9.5 10.6 9.2
wgjk oYulh 11.1 10.9 10.6 10.8 10.3 11.4 11.8 10.9 10.7 11.7 12.5 11.5
kjjk oYulh 15.1 14.5 13.4 14.6 14.5 15.1 14.8 14.9 14.8 15.6 15.8 15.4
oyjk oYulh 38.2 39.3 36.0 39.5 42.0 35.6 30.3 38.0 38.6 33.7 26.7 35.4
wd∞hï mx.=" l=gqïNhka wkqj, %
fmdfydi;a u 20% 53.3 53.8 49.4 54.1 56.5 50.7 45.1 52.9 53.4 49.3 42.5 50.8
≥mam;a u 20% 4.7 4.5 5.9 4.5 4.4 4.7 5.7 4.5 4.9 4.9 5.9 4.8
uOHia: 60% 42.1 41.7 44.7 41.4 39.2 44.6 49.3 42.6 41.7 45.8 51.6 44.4
.sks ix.=Klh" tla uil wd∞hu
l=gqïn 0.48 0.49 0.43 0.49 0.51 0.45 0.39 0.48 0.48 0.44 0.36 0.45
mqoa.,fhl=g 0.49 0.48 0.42 0.49 0.51 0.44 0.37 0.46 0.48 0.42 0.34 0.44
wd∞hï ,nkakka 0.54 0.54 0.50 0.55 0.56 0.51 0.44 0.53 0.53 0.50 0.42 0.51

úhou" udisl ^l=gqïnhlg& ^re'&


44,928 29,423 23,988 31,331 58,930 38,274 29,379 41,444 77,337 51,377 34,851 54,999
l=gqïn úhoï mx.=" uqΩ úhofuka %
wdydr 35.6 43.7 50.8 42.3 32.1 39.2 49.8 37.8 31.2 35.4 48.5 34.8
ksjdi 16.9 9.8 4.3 11.0 17.5 9.4 5.0 11.3 18.9 10.7 6.0 12.5
bkaOk iy wdf,dalh 5.0 3.8 4.0 4.1 5.5 3.8 4.1 4.2 3.9 3.0 3.5 3.2
mqoa., ikSmdrlaIKh iy fi!LH úhoï 5.4 4.4 3.7 4.6 5.3 5.3 3.5 5.3 4.5 4.7 3.1 4.6
m%jdykh 6.7 7.7 4.6 7.4 8.9 8.1 5.6 8.3 9.3 7.8 5.4 8.1
ikaksfõokh 2.8 2.3 1.7 2.4 2.7 2.0 1.7 2.2 2.2 1.9 1.7 2.0
wOHdmkh 4.0 3.1 1.6 3.2 4.7 3.2 1.8 3.5 4.6 3.5 2.5 3.8
ixialD;sl ls%hdldrlï iy úfkdaoh 1.1 1.3 2.1 1.3 1.4 1.2 1.0 1.2 1.9 1.6 0.9 1.7
l,a fkdmj;akd" .Dyhg wjYH
  NdKav yd fiajd 1.4 1.1 1.2 1.2 1.6 1.1 1.1 1.2 1.5 1.0 0.9 1.2
we∫ï" fr†ms<s iy mdjyka 2.3 3.0 3.7 2.9 2.4 3.0 3.0 2.9 2.5 3.0 3.7 2.9
l,a mj;akd md˙fNda.sl NdKav 2.0 2.6 2.1 2.5 1.5 2.8 2.3 2.5 3.1 4.5 2.5 4.1
wfkl=;a úúO úhoï 10.8 9.3 8.4 9.5 9.2 11.5 10.1 10.9 7.8 11.9 9.7 10.8
wfkl=;a wyUq úhoï 4.2 5.7 6.7 5.5 6.4 7.5 5.7 7.2 7.1 9.1 6.1 8.6
u;ameka" u;aøjH yd ≥ïfld< 1.5 2.1 5.1 2.1 1.0 1.8 5.4 1.7 1.4 2.0 5.5 1.9

^w& W;=re m<d; iy kef.kysr m<df;a ;s%l=Kdu,h †ia;s%lalh yer' uQ,h ( .Dy tall wd∞hï iy úhoï iólaIKh 2009/10" 2012/13 iy 2016"
ckf,aLk yd ixLHdf,aLk fomdr®;fïka;=j
140
iudc wdr®:ßl fiajdjka

ixLHd igyk 13.6(B)

m<d; wkqj uQ,sl iudc wdr®:ßl or®Yl : 2012/13

kef.k- W;=re inr- uqΩ


whs;uh niakdysr uOHu ol=Kq W;=re jhU W!j
ysr ueo .uqj †jhsk

l=gqïn ,laIK
l=gqïnhl isák mqoa.,hska .Kk 4.0 4.0 3.8 4.1 4.0 3.7 3.7 3.8 3.8 3.9
l=gqïnhl wd∞hï ,nkakka .Kk 1.9 1.8 1.8 1.8 1.6 1.7 1.7 1.6 1.8 1.8

ck.yk jHdma;sh
ia;S% mqreI Ndjh wkqj, %
mqreI
47.5 46.6 47.0 47.0 46.4 47.0 47.1 47.1 47.4 47.1
ia;S%
52.5 53.4 53.0 53.0 53.6 53.0 52.9 52.9 52.6 52.9
jhia ldKav wkqj, %
wjqre≥   0 – 14
23.8 26.7 25.7 26.9 31.2 25.8 27.2 28.2 24.1 25.9
wjqre≥ 15 – 59
61.4 59.6 59.1 60.6 60.0 61.3 61.5 59.8 60.7 60.6
wjqre≥ 59 g jeä
14.7 13.8 15.2 12.5 8.9 12.9 11.2 11.9 15.2 13.6
wOHdmk uÜgï wkqj, %
mdi,a fkd.sh 2.2 5.2 4.0 2.1 4.4 3.5 3.6 6.3 4.5 3.7
5 fY%a◊h olajd 18.3 27.0 25.4 27.1 33.8 25.1 28.3 29.7 25.7 24.7
6 – 10 fY%a◊ 41.5 42.7 43.1 47.7 40.7 46.3 47.3 45.5 45.0 43.6
w'fmd'i' ^id$fm& iu;a 19.5 13.6 15.6 13.9 13.1 14.3 13.4 10.8 14.6 15.5
w'fmd'i' ^W$fm& iy by< úNd. iu;a
18.4 11.5 11.8 9.3 8.0 10.7 7.4 7.7 10.1 12.4

wd∞hu
uOHk wd∞hu" udisl ^re'&
l=gqïnhlg
64,152 40,146 41,834 34,286 30,676 42,756 36,632 35,638 40,375 45,878
mqoa.,fhl=g
16,124 10,104 10,973 8,339 7,622 11,596 9,877 9,382 10,718 11,819
wd∞hï ,nkafkl=g
33,564 22,292 23,606 18,916 19,836 25,854 21,848 21,909 23,134 25,963
uOHia: wd∞hu" udisl ^re'&
l=gqïnhlg
42,100 28,900 28,921 23,571 22,710 29,343 29,707 24,228 27,775 30,814
mqoa.,fhl=g
10,567 7,150 7,624 5,540 5,385 7,927 7,824 6,110 7,229 7,881
wd∞hï ,nkafkl=g
20,500 15,083 16,000 12,692 15,000 16,612 15,930 13,867 15,000 16,667
wd∞hï mx.=" l=gqïnhka wkqj, %
fmdfydi;a u 20%
53.1 49.6 50.9 53.0 49.8 52.0 44.5 53.8 51.9 52.9
≥mam;a u 20% 5.0 5.0 5.2 3.8 4.2 4.4 5.5 4.1 5.1 4.5
uOHia: 60%
41.9 45.4 43.9 43.2 46.0 43.6 50.1 42.1 43.0 42.6
.sks ix.=Klh" tla uil wd∞hu
l=gqïn
0.47 0.44 0.45 0.48 0.45 0.47 0.39 0.48 0.46 0.48
mqoa.,fhl=g
0.46 0.43 0.44 0.47 0.44 0.47 0.38 0.47 0.44 0.46
wd∞hï ,nkakka
0.54 0.50 0.51 0.57 0.50 0.53 0.47 0.54 0.52 0.53

úhou" udisl ^l=gqïnhlg& ^re'&


58,298 38,989 36,430 34,562 30,886 37,665 33,935 28,867 32,376 41,444
l=gqïn úhoï mx.=" %
ishÆ wdydr i|yd
100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0
OdkH 13.2 20.3 15.9 20.5 15.8 16.4 19.8 22.5 19.0 16.7
ms<sfh, lrk ,o wdydr 16.2 8.2 9.2 8.8 9.6 10.2 6.2 7.5 10.1 11.3
udI fnda. 3.2 4.3 3.8 3.3 1.9 3.2 3.9 4.6 4.2 3.5
t<jΩ 7.4 8.6 8.5 6.2 7.4 8.5 9.6 10.7 8.8 8.2
uia 4.6 4.4 2.0 4.9 7.3 4.9 4.0 2.9 3.0 4.3
udΩ 10.2 4.9 10.5 13.1 13.3 9.4 8.8 5.4 5.3 9.1
lrj, 4.5 4.1 4.5 0.5 2.1 5.5 4.6 3.7 5.2 4.2
fmd,a 5.5 5.9 7.1 6.4 5.8 6.4 7.3 5.1 7.7 6.2
l=Ωnvq 8.1 9.0 10.5 8.7 11.2 9.1 9.7 8.3 9.1 9.0
ls˙ iy ls˙ ksIamdok 10.0 9.7 9.5 7.8 6.9 7.5 7.1 8.4 8.4 8.9
f;,a iy fïo 1.7 3.2 2.0 3.3 3.0 2.3 3.2 3.6 2.7 2.4
iSks" yl=re iy me◊ 2.5 3.2 3.3 4.0 3.5 3.1 3.6 2.9 3.1 3.0
m,;=re 3.2 2.8 3.3 2.7 2.7 3.0 2.5 2.9 2.5 2.9
fjk;a 9.7 11.5 9.7 9.9 9.3 10.6 9.7 11.4 10.8 10.2
ishÆ wdydr fkdjk øjH i|yd
100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0
ksjdi 20.8 18.0 17.3 9.3 15.0 14.6 14.0 16.8 17.9 18.1
bkaOk iy wdf,dalh 6.8 6.2 5.7 10.6 12.3 5.7 6.1 6.3 6.6 6.8
mqoa., ikSmdrlaIKh
iy fi!LH úhoï 8.7 7.4 7.8 9.5 12.0 8.2 8.2 5.5 9.0 8.5
m%jdykh
13.0 13.1 11.7 11.0 11.6 15.5 14.7 14.6 14.4 13.3
ikaksfõokh 3.5 3.4 3.1 4.1 3.8 3.3 3.4 3.5 3.4 3.5
wOHdmkh 6.4 5.3 5.4 4.9 4.9 4.9 4.2 4.5 5.4 5.6
ixialD;sl ls%hdldrlï
iy úfkdaoh 2.2 2.3 2.2 1.8 1.2 1.3 2.2 1.6 1.6 2.0
l,a fkdmj;akd" .Dyhg wjYH
NdKav yd fiajd 2.0 1.8 1.7 2.5 2.3 2.0 2.1 2.4 1.7 2.0
we∫ï" fr†ms<s iy mdjyka 3.4 5.4 4.9 6.2 8.4 5.0 5.9 6.0 5.3 4.6
l,a mj;akd md˙fNda.sl NdKav 3.1 3.9 4.6 4.5 4.5 4.5 5.6 6.0 4.6 3.9
wfkl=;a úúO úhoï
17.3 17.0 18.2 15.8 11.7 19.5 21.5 14.2 18.4 17.5
wfkl=;a wyUq úhoï
11.0 12.7 14.0 17.0 8.9 12.3 9.1 12.6 7.6 11.5
u;ameka" u;aøjH yd ≥ïfld< 1.7 3.5 3.3 2.7 3.4 3.2 3.0 6.0 4.0 2.7

uQ,h ( .Dy tall wd∞hï iy úhoï iólaIKh 2012/13"


ckf,aLk yd ixLHdf,aLk fomdr®;fïka;=j
141
iudc wdr®:ßl fiajdjka

ixLHd igyk 13.6(B) (iïnkaOhs)

m<d; wkqj uQ,sl iudc wdr®:ßl or®Yl : 2016

kef.k- W;=re inr- uqΩ


whs;uh niakdysr uOHu ol=Kq W;=re jhU W!j
ysr ueo .uqj †jhsk

l=gqïn ,laIK
l=gqïnhl isák mqoa.,hska .Kk 3.9 3.9 3.8 4.1 3.8 3.6 3.6 3.7 3.7 3.8
l=gqïnhl wd∞hï ,nkakka .Kk 1.9 1.9 1.8 2.0 1.6 1.8 1.7 1.7 1.9 1.8

ck.yk jHdma;sh
ia;S% mqreI Ndjh wkqj, %
mqreI
47.8 45.9 47.3 47.3 46.4 46.2 45.4 46.8 46.3 46.8
ia;S%
52.2 54.1 52.7 52.7 53.6 53.8 54.6 53.2 53.7 53.2
jhia ldKav wkqj, %
wjqre≥   0 – 14
23.4 26.7 25.4 25.3 28.9 24.8 29.4 25.9 23.6 25.3
wjqre≥ 15 – 59
60.1 56.9 57.6 59.9 61.1 59.6 58.1 59.9 59.3 59.2
wjqre≥ 59 g jeä
16.5 16.5 17.0 14.8 10.0 15.6 12.5 14.2 17.1 15.5
wOHdmk uÜgï wkqj, %
mdi,a fkd.sh 2.0 5.0 3.6 1.9 3.9 3.1 3.1 5.1 4.4 3.3
5 fY%a◊h olajd 18.0 26.2 23.9 25.6 32.0 23.9 25.6 25.6 24.4 23.5
6 – 10 fY%a◊ 42.8 41.8 43.4 51.0 40.6 45.6 49.1 45.4 44.6 44.1
w'fmd'i' ^id$fm& iu;a 18.6 13.8 15.8 10.8 14.9 13.5 11.8 13.9 14.7 15.3
w'fmd'i' ^W$fm& iy by< úNd. iu;a 18.6 13.0 13.2 10.7 8.5 13.8 10.2 9.9 11.8 13.8

wd∞hu
uOHk wd∞hu" udisl ^re'&
l=gqïnhlg 84,231 53,053 59,375 46,081 43,168 60,398 60,298 51,635 49,057 62,237
mqoa.,fhl=g 21,665 13,729 15,730 11,384 11,259 16,671 16,567 13,867 13,157 16,377
wd∞hï ,nkafkl=g 43,959 28,328 32,354 23,286 27,511 33,274 35,186 29,623 26,153 33,894
uOHia: wd∞hu" udisl ^re'&
l=gqïnhlg
57,514 40,010 43,605 34,500 32,621 41,977 42,092 36,597 37,043 43,511
mqoa.,fhl=g
14,400 9,890 11,253 8,434 8,261 11,420 11,248 10,139 9,711 11,307
wd∞hï ,nkafkl=g
30,000 20,000 23,143 17,200 21,500 22,127 23,417 20,377 19,436 23,260
wd∞hï mx.=" l=gqïnhka wkqj, %
fmdfydi;a u 20%
51.2 47.5 48.2 48.4 47.6 51.5 51.6 49.8 47.0 50.8
≥mam;a u 20% 5.3 5.2 5.6 4.3 5.2 4.5 4.7 4.3 5.5 4.8
uOHia: 60%
43.4 47.2 46.2 47.3 47.2 44.0 43.7 45.9 47.5 44.4
.sks ix.=Klh" tla uil wd∞hu
l=gqïn
0.45 0.42 0.42 0.44 0.42 0.46 0.46 0.45 0.41 0.45
mqoa.,fhl=g
0.45 0.41 0.40 0.41 0.40 0.44 0.45 0.42 0.39 0.44
wd∞hï ,nkakka
0.51 0.49 0.49 0.52 0.46 0.53 0.53 0.50 0.47 0.51

úhou" udisl ^l=gqïnhlg& ^re'& 74,505 50,334 52,271 42,537 38,407 55,514 48,176 39,140 42,810 54,999
l=gqïn úhoï mx.=" %
ishÆ wdydr i|yd
100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0
OdkH 12.5 19.0 14.3 20.1 13.9 15.1 18.1 20.6 18.7 15.5
ms<sfh, lrk ,o wdydr 15.7 9.3 11.0 9.2 11.4 12.1 8.6 7.1 8.8 11.8
udI fnda. 3.3 4.3 4.0 3.9 2.2 3.2 3.6 4.5 4.7 3.6
t<jΩ 8.7 10.8 10.3 7.8 9.0 9.8 10.7 13.1 11.8 9.9
uia 5.1 5.2 2.7 5.4 8.4 4.9 4.7 3.4 3.1 4.8
udΩ 9.9 6.1 11.0 13.2 14.9 9.3 9.6 6.5 5.9 9.5
lrj, 4.1 4.1 4.1 0.6 2.1 5.4 4.4 3.8 5.4 4.0
ì;a;r 0.9 1.3 1.1 1.0 1.2 1.0 1.1 1.3 1.1 1.1
fmd,a 5.2 5.7 6.8 5.4 4.7 5.9 6.4 4.8 7.7 5.8
l=Ωnvq 9.2 9.6 11.2 9.8 10.5 10.2 9.4 10.0 9.8 9.8
ls˙ iy ls˙ ksIamdok 9.2 8.6 8.5 7.6 6.7 7.0 6.7 7.9 7.6 8.2
f;,a iy fïo 2.2 2.9 1.9 3.2 2.6 2.1 3.1 4.0 2.6 2.5
iSks" yl=re iy me◊ 1.8 2.2 2.6 3.2 2.7 2.3 2.5 2.5 2.4 2.3
m,;=re 3.8 2.8 3.2 2.6 2.4 3.1 2.9 3.5 2.9 3.2
fjk;a 8.3 8.2 7.3 7.0 7.3 8.8 8.2 7.2 7.4 8.0
ishÆ wdydr fkdjk øjH i|yd
100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0
ksjdi 24.9 18.5 15.8 8.8 16.2 12.8 13.2 17.2 16.7 19.2
bkaOk iy wdf,dalh 5.0 4.9 4.0 7.2 9.2 4.0 4.1 4.7 4.6 4.9
mqoa., ikSmdrlaIKh
iy fi!LH úhoï 6.8 7.2 7.4 10.9 7.3 7.2 6.0 5.6 6.8 7.0
m%jdykh
12.9 12.1 10.9 11.4 11.9 12.5 12.6 13.1 13.1 12.4
ikaksfõokh 3.2 3.2 2.4 3.8 3.8 2.7 2.5 3.0 3.0 3.0
wOHdmkh 6.2 6.3 5.0 6.9 6.0 4.9 4.5 5.7 5.6 5.8
ixialD;sl ls%hdldrlï
iy úfkdaoh 2.8 2.1 2.6 1.7 1.1 2.0 1.7 2.3 4.5 2.5
l,a fkdmj;akd" .Dyhg wjYH
NdKav yd fiajd 1.9 1.8 1.4 1.8 2.0 1.5 1.9 1.9 1.8 1.8
we∫ï" fr†ms<s iy mdjyka 3.4 5.0 4.4 5.9 7.9 4.2 5.4 6.0 5.2 4.4
l,a mj;akd md˙fNda.sl NdKav 4.9 4.9 9.2 5.4 6.2 10.3 5.7 4.5 6.5 6.3
wfkl=;a úúO úhoï 14.4 18.4 17.6 17.7 12.8 19.6 22.1 16.3 17.0 16.6
wfkl=;a wyUq úhoï 11.7 12.5 16.0 15.1 12.3 14.9 16.7 11.8 11.8 13.1
u;ameka" u;aøjH yd ≥ïfld< 1.9 3.1 3.4 3.4 3.2 3.4 3.6 7.6 3.4 2.9

uQ,h ( .Dy tall wd∞hï iy úhoï iólaIKh 2016"


ckf,aLk yd ixLHdf,aLk fomdr®;fïka;=j
142
iudc wdr®:ßl fiajdjka

ixLHd igyk 13.7

idudkH wOHdmkh 2008 – 2017

whs;uh 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017^w&

uqΩ mdi,a .Kk 10,445 10,205 10,502 10,548 10,737 10,849 10,971 10,997 11,021 11,053

rcfha mdi,a 9,662 9,410 9,685 9,731 9,905 10,012 10,121 10,144 10,162 10,194
fjk;a mdi,a 783 795 817 817 832 837 850 853 859 859
ms˙fjka 691 697 719 720 734 734 747 749 754 753
fm!oa.,sl iy úfYaI mdi,a 92 98 98 97 98 103 103 104 105 106

rcfha mdi,a jr®.SlrKh(wd) 9,662 9,410 9,685 9,731 9,905 10,012 10,121 10,144 10,162 10,194

1ta iy 1î ldKavfha mdi,a 698 702 716 716 748 868 974 1,004 1,016 1,029
1iS ldKavfha mdi,a 1,937 1,944 2,005 2,027 2,038 1,910 1,814 1,801 1,805 1,818
2 jeks jr®.fha mdi,a 4,166 4,043 4,094 4,131 3,910 3,730 3,584 3,462 3,408 3,287
3 jeks jr®.fha mdi,a 2,861 2,721 2,870 2,857 3,209 3,504 3,749 3,877 3,933 4,060

uqΩ isiqka .Kk 4,101,586 4,037,896 4,119,525 4,155,255 4,194,336 4,233,555 4,273,065 4,330,368 4,345,740 4,367,493

rcfha mdi,a 3,930,451 3,864,824 3,940,072 3,972,983 4,004,059 4,037,095 4,078,798 4,129,534 4,143,330 4,165,964
fjk;a mdi,a 171,135 173,072 179,453 182,272 190,277 196,460 194,267 200,834 202,410 201,529
ms˙fjka 56,065 58,098 62,091 62,645 64,608 66,116 62,870 64,606 66,003 62,872
fm!oa.,sl iy úfYaI mdi,a 115,070 114,974 117,362 119,627 125,669 130,344 131,397 136,228 136,407 138,657

kj n|jd .ekSï(we) 326,466 329,832 332,562 331,491 339,143 342,451 349,182 334,877 317,895 322,135

uqΩ .=rejreka .Kk 224,410 225,951 224,541 228,672 235,924 236,131 245,628 247,453 245,930 255,037

rcfha mdi,a (wE) 213,212 214,307 212,457 216,397 223,724 223,752 232,990 233,883 232,555 241,591
fjk;a mdi,a 11,198 11,644 12,084 12,275 12,200 12,379 12,638 13,570 13,375 13,446
ms˙fjka 5,744 5,943 6,090 6,487 6,086 6,062 6,162 6,495 6,503 6,414
fm!oa.,sl iy úfYaI mdi,a 5,454 5,701 5,994 5,788 6,114 6,317 6,476 7,075 6,872 7,032

isiq $ .=re wkqmd;h (ishÆ mdi,a) 18.3 17.9 18.3 18.6 17.8 17.9 17.4 17.5 17.6 17.2

(w) ;djld,sl uQ,h ( wOHdmk wud;HdxYh


(wd) mdi,a jr®.SlrKh my; i|yka m˙† fõ(
1ta iy 1î ldKav – w'fmd'i' ^W$fm& úoHd mka;s iys; mdi,a
1iS ldKavh – w'fmd'i' ^W$fm& l,d$jd◊c mka;s iys; tfy;a úoHd mka;s fkdue;s mdi,a
2 jeks jr®.h – 11 fY%a◊h olajd muKla mka;s iys; mdi,a
3 jeks jr®.h – 5 fY%a◊h olajd muKla mka;s iys; mdi,a
(we) rcfha mdi,a mu◊'
(wE) ±kg ls%hd;aul mdi,a iy ;djld,slj jid we;s mdi,aj, .=rejreka we;=<;a h'

igyk ( 2009 ix.Kk †kfha ° (2009.06.01) ls,sfkdÉÑh iy uq,;sõ †ia;s%lalj, mdi,a ;djld,slj jid ;sì◊'

uqΩ YsIH ixLHdj iy .=re$YsIH wkqmd;h ^ish¨ mdi,a&

4,400,000 19.0

18.5
.=re$YsIH wkqmd;h
uqΩ YsIH ixLHdj

4,200,000
18.0

17.5
4,000,000

17.0

3,800,000 16.5
2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

uqΩ YsIH ixLHdj .=re$YsIH wkqmd;h


143
iudc wdr®:ßl fiajdjka

ixLHd igyk 13.8

m<d; iy †ia;s%lalh wkqj .=rejreka iy YsIH ixLHdj 2010 – 2017


oyia

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017^w&


m<d; $ †ia;s%lalh
.=rejre isiqka .=rejre isiqka .=rejre isiqka .=rejre isiqka .=rejre isiqka .=rejre isiqka .=rejre isiqka .=rejre isiqka

niakdysr 39 916 41 929 43 938 43 946 46 956 45 969 44 969 46 965


fld<U 15 362 16 366 17 369 17 372 18 376 18 380 17 380 18 375
.ïmy 15 344 15 348 16 351 16 353 17 357 16 362 16 361 17 362
lΩ;r 10 210 10 215 10 218 11 220 11 223 11 227 11 228 12 228

uOHu 30 522 30 523 32 526 32 530 32 535 34 543 33 544 34 548
uykqjr 16 271 16 269 16 270 16 272 17 274 17 278 17 279 18 282
ud;f,a 6 95 6 96 6 97 6 98 6 99 7 101 7 101 7 104
kqjrt<sh 9 156 9 157 9 159 9 160 9 162 10 164 10 164 10 162

ol=Kq 29 504 29 506 29 511 29 513 30 519 29 524 29 526 30 532
.d,a, 11 218 11 217 11 219 11 220 12 223 11 224 11 223 12 225
ud;r 10 160 10 162 10 163 10 164 10 164 10 167 10 167 10 168
yïnkaf;dg 8 126 8 126 8 130 8 130 8 132 8 134 8 136 8 138

W;=re 14 240 14 248 15 249 15 250 16 249 16 247 17 243 18 241
hdmkh 8 130 7 131 7 128 7 125 8 123 8 121 8 118 9 116
ls,sfkdÉÑh 1 26 2 28 2 29 2 31 2 32 2 32 2 33 2 32
ukakdru 1 28 2 29 2 28 2 29 2 29 2 27 2 27 2 27
uq,;sõ 3 12 1 20 1 23 2 26 2 28 2 28 2 28 2 28
jjqkshdj 1 43 2 41 2 39 2 39 3 38 3 38 3 37 3 37

kef.kysr 20 386 20 385 21 386 21 388 21 389 21 392 21 394 22 395
uvl,mqj 6 131 6 130 7 130 7 130 7 130 7 131 7 132 7 131
wïmdr 9 155 9 156 9 158 9 159 9 161 9 161 9 162 9 165
;s%l=Kdu,h 5 100 5 98 5 98 5 99 5 98 5 100 5 100 5 99

jhU 27 473 27 476 28 479 27 486 28 492 28 502 28 505 28 509
l=reKE., 20 313 20 317 20 319 20 323 20 329 20 334 20 337 20 341
mq;a;,u 7 160 7 159 8 160 7 163 8 164 8 168 8 168 8 168

W;=reueo 14 254 15 259 15 266 16 270 17 273 17 279 17 287 17 292
wkqrdOmqrh 11 176 11 179 11 184 11 187 12 189 12 193 12 199 12 202
fmdf,dkakrej 4 79 4 80 4 82 4 84 5 83 5 86 5 88 5 90

W!j 18 277 18 279 19 278 19 280 20 283 20 287 20 288 21 291
n≥,a, 12 182 12 184 13 183 13 183 13 185 13 186 13 186 14 185
fudKrd., 6 95 6 95 6 95 6 97 6 98 6 101 6 103 7 105

inr.uqj 21 368 22 367 22 371 23 374 23 383 24 387 24 387 25 393
r;akmqr 11 209 11 207 12 209 12 210 12 215 13 218 13 219 13 223
lE.,a, 10 159 10 160 10 162 11 165 11 168 11 168 11 168 12 170

tl;=j 212 3,940 216 3,973 224 4,004 224 4,037 233 4,079 234 4,130 233 4,143 242 4,166

igyk ( 2009 ix.Kk †kfha ° (2009.06.01) ls,sfkdÉÑh iy uq,;sõ †ia;s%lalj, mdi,a ;djld,slj jid ;sì◊' uQ,h ( wOHdmk wud;HdxYh
(w) ;djld,sl
144
iudc wdr®:ßl fiajdjka

ixLHd igyk 13.9(A)

YsIH ixLHdj wkqj rcfha mdi,a – 2016


.Kk

1,001 – 1,500

1,501 – 2,000

2,001 – 2,500

2,501 – 3,000

3,001 – 3,500

3,500 g by<
501 – 1,000
101 – 500
m<d; $ †ia;s%lalh

0 – 100

tl;=j
niakdysr
201 603 265 112 61 45 20 19 34 1,360
fld<U 41 164 85 37 23 16 9 10 20 405
.ïmy 59 249 116 48 23 21 7 6 7 536
lΩ;r 101 190 64 27 15 8 4 3 7 419

uOHu 494 713 199 58 21 17 8 4 7 1,521
uykqjr 183 306 98 30 10 7 7 2 7 650
ud;f,a 117 153 29 11 4 8 0 1 0 323
kqjrt<sh 194 254 72 17 7 2 1 1 0 548

ol=Kq 302 527 152 56 29 13 14 6 15 1,114
.d,a,
115 200 56 22 14 6 7 2 9 431
ud;r
102 167 55 14 10 7 3 3 2 363
yïnkaf;dg 85 160 41 20 5 0 4 1 4 320

W;=re
411 433 89 21 8 7 1 1 0 971
hdmkh 172 204 39 16 3 4 1 0 0 439
ls,sfkdÉÑh 31 51 19 2 0 1 0 0 0 104
ukakdru 65 56 9 0 3 0 0 0 0 133
uq,;sõ 52 57 11 2 1 0 0 0 0 123
jjqkshdj 91 65 11 1 1 2 0 1 0 172

kef.kysr 309 556 168 37 16 14 3 3 0 1,106
uvl,mqj 103 167 63 10 6 7 1 0 0 357
wïmdr 113 230 60 19 8 2 2 3 0 437
;s%l=Kdu,h 93 159 45 8 2 5 0 0 0 312

jhU 327 658 163 44 32 12 11 3 9 1,259
l=reKE., 268 450 100 24 20 9 10 3 6 890
mq;a;,u 59 208 63 20 12 3 1 0 3 369

W;=reueo 256 392 106 21 15 6 2 3 4 805
wkqrdOmqrh 176 272 74 14 9 5 1 2 4 557
fmdf,dkakrej 80 120 32 7 6 1 1 1 0 248

W!j 285 436 125 23 11 8 5 0 2 895
n≥,a, 204 291 74 14 6 6 4 0 2 601
fudKrd., 81 145 51 9 5 2 1 0 0 294

inr.uqj 413 516 113 44 18 9 7 6 5 1,131
r;akmqr 207 274 66 28 13 6 2 2 3 601
lE.,a, 206 242 47 16 5 3 5 4 2 530

tl;=j 2,998 4,834 1,380 416 211 131 71 45 76 10,162

uQ,h ( wOHdmk wud;HdxYh


145
iudc wdr®:ßl fiajdjka

ixLHd igyk 13.9(B)

YsIH ixLHdj wkqj rcfha mdi,a – 2017(w)


.Kk

1,001 – 1,500

1,501 – 2,000

2,001 – 2,500

2,501 – 3,000

3,001 – 3,500

3,500 g by<
501 – 1,000
101 – 500
m<d; $ †ia;s%lalh

0 – 100

tl;=j
niakdysr
201 607 262 112 58 40 21 24 34 1,359
fld<U 38 167 87 37 19 13 9 16 18 404
.ïmy 61 250 115 48 21 20 8 6 8 537
lΩ;r 102 190 60 27 18 7 4 2 8 418

uOHu 503 704 193 61 22 17 9 2 8 1,519
uykqjr 186 305 90 32 12 8 7 1 8 649
ud;f,a 115 153 29 10 6 7 0 1 0 321
kqjrt<sh 202 246 74 19 4 2 2 0 0 549

ol=Kq 291 537 145 58 33 13 12 7 16 1,112
.d,a,
110 204 56 21 16 6 6 1 10 430
ud;r 97 171 49 17 11 7 3 4 2 361
yïnkaf;dg 84 162 40 20 6 0 3 2 4 321

W;=re
443 423 93 20 9 8 0 1 0 997
hdmkh 194 196 38 15 5 5 0 0 0 453
ls,sfkdÉÑh 32 48 21 2 0 1 0 0 0 104
ukakdru 68 57 9 1 2 0 0 0 0 137
uq,;sõ 50 58 13 1 1 0 0 0 0 123
jjqkshdj 99 64 12 1 1 2 0 1 0 180

kef.kysr 324 545 168 33 19 14 3 4 0 1,110
uvl,mqj 107 167 63 6 9 6 1 0 359
wïmdr 119 223 59 20 8 3 2 4 0 438
;s%l=Kdu,h 98 155 46 7 2 5 0 0 0 313

jhU 323 654 166 50 27 10 11 6 9 1,256
l=reKE., 261 452 97 30 16 7 10 6 6 885
mq;a;,u 62 202 69 20 11 3 1 0 3 371

W;=reueo 254 393 114 19 17 5 3 2 5 812
wkqrdOmqrh 179 270 79 11 11 4 2 1 5 562
fmdf,dkakrej 75 123 35 8 6 1 1 1 0 250

W!j 301 428 117 27 10 11 4 0 2 900
n≥,a, 219 286 66 16 6 8 3 0 2 606
fudKrd., 82 142 51 11 4 3 1 0 0 294

inr.uqj 406 514 117 45 20 4 9 9 5 1,129
r;akmqr 200 270 72 28 15 2 6 3 2 598
lE.,a, 206 244 45 17 5 2 3 6 3 531

tl;=j 3,046 4,805 1,375 425 215 122 72 55 79 10,194

^w& ;djld,sl uQ,h ( wOHdmk wud;HdxYh


146
iudc wdr®:ßl fiajdjka

ixLHd igyk 13.10(A)


m;aùfï jr®.SlrKhg wkqj rcfha mdi,a .=rejreka 2016
.Kk

m<d; $ †ia;s%lalh WmdêOd¯ mqyqKq kqmqyqKq mqyqKqjkakka fjk;a tl;=j

niakdysr 23,931 20,096 198 50 86 44,361


fld<U 9,517 7,550 72 23 28 17,190
.ïmy 8,491 7,410 95 6 25 16,027
lΩ;r 5,923 5,136 31 21 33 11,144

uOHu 12,841 19,489 615 496 28 33,469
uykqjr 7,392 9,216 258 125 9 17,000
ud;f,a 2,727 3,686 96 48 8 6,565
kqjrt<sh 2,722 6,587 261 323 11 9,904

ol=Kq 12,791 15,922 185 109 20 29,027
.d,a, 4,743 6,236 96 33 1 11,109
ud;r 4,588 5,281 46 48 12 9,975
yïnkaf;dg 3,460 4,405 43 28 7 7,943

W;=re 6,183 9,661 159 384 172 16,559
hdmkh 3,749 4,187 53 32 16 8,037
ls,sfkdÉÑh 607 1,207 5 221 4 2,044
ukakdru 569 1,279 50 35 9 1,942
uq,;sõ 503 1,162 17 92 81 1,855
jjqkshdj 755 1,826 34 4 62 2,681

kef.kysr 7,192 13,271 267 71 53 20,854
uvl,mqj 2,817 3,835 79 15 4 6,750
wïmdr 2,883 5,913 92 32 22 8,942
;s%l=Kdu,h 1,492 3,523 96 24 27 5,162

jhU 11,798 15,564 354 57 32 27,805
l=reKE., 8,614 10,846 253 35 16 19,764
mq;a;,u 3,184 4,718 101 22 16 8,041

W;=reueo 6,971 9,508 108 56 56 16,699
wkqrdOmqrh 4,841 7,021 61 29 52 12,004
fmdf,dkakrej 2,130 2,487 47 27 4 4,695

W!j 7,562 11,219 370 443 207 19,801
n≥,a, 4,832 7,820 229 343 168 13,392
fudKrd., 2,730 3,399 141 100 39 6,409

inr.uqj 10,455 13,127 170 221 7 23,980
r;akmqr 5,113 7,383 65 121 3 12,685
lE.,a, 5,342 5,744 105 100 4 11,295

tl;=j 99,724 127,857 2,426 1,887 661 232,555

uQ,h ( wOHdmk wud;HdxYh


147
iudc wdr®:ßl fiajdjka

ixLHd igyk 13.10(B)


m;aùfï jr®.SlrKhg wkqj rcfha mdi,a .=rejreka 2017(w)
.Kk

m<d; $ †ia;s%lalh WmdêOd¯ mqyqKq kqmqyqKq mqyqKqjkakka fjk;a tl;=j

niakdysr 25,263 20,103 261 50 148 45,825


fld<U 9,917 7,646 94 13 70 17,740
.ïmy 9,143 7,278 102 26 30 16,579
lΩ;r 6,203 5,179 65 11 48 11,506

uOHu 13,548 19,424 690 352 44 34,058
uykqjr 7,976 9,153 309 94 22 17,554
ud;f,a 2,695 3,699 131 40 6 6,571
kqjrt<sh 2,877 6,572 250 218 16 9,933

ol=Kq 13,614 16,252 285 113 32 30,296
.d,a, 5,067 6,242 147 40 14 11,510
ud;r 4,743 5,469 68 46 13 10,339
yïnkaf;dg 3,804 4,541 70 27 5 8,447

W;=re 7,258 10,482 91 6 104 17,941
hdmkh 4,371 4,486 44 1 17 8,919
ls,sfkdÉÑh 694 1,417 11 1 – 2,123
ukakdru 676 1,351 18 2 11 2,058
uq,;sõ 632 1,305 9 2 75 2,023
jjqkshdj 885 1,923 9 – 1 2,818

kef.kysr 7,631 13,843 242 50 44 21,810
uvl,mqj 2,978 3,994 54 12 4 7,042
wïmdr 3,080 6,138 117 24 20 9,379
;s%l=Kdu,h 1,573 3,711 71 14 20 5,389

jhU 12,251 15,345 515 73 55 28,239
l=reKE., 8,908 10,607 372 44 30 19,961
mq;a;,u 3,343 4,738 143 29 25 8,278

W;=reueo 7,597 9,542 186 46 69 17,440
wkqrdOmqrh 5,230 6,980 125 22 63 12,420
fmdf,dkakrej 2,367 2,562 61 24 6 5,020

W!j 7,949 11,658 664 478 94 20,843
n≥,a, 5,053 8,065 410 409 72 14,009
fudKrd., 2,896 3,593 254 69 22 6,834

inr.uqj 11,645 12,989 377 125 3 25,139
r;akmqr 5,631 7,286 136 73 1 13,127
lE.,a, 6,014 5,703 241 52 2 12,012

tl;=j 106,756 129,638 3,311 1,293 593 241,591

^w& ;djld,sl uQ,h ( wOHdmk wud;HdxYh


148
iudc wdr®:ßl fiajdjka

ixLHd igyk 13.11

2017 ° rcfha mdi,aj,g w¨;ska we;=<;a lr.kakd ,o YsIH ixLHdj(w)


.Kk

isxy, udOHh fou< udOHh bx.S%is udOHh uqΩ YsIHhska


m<d; $ †ia;s%lalh
ms˙ñ .eyeKq tl;=j ms˙ñ .eyeKq tl;=j ms˙ñ .eyeKq tl;=j ms˙ñ .eyeKq tl;=j

niakdysr
32,546 31,980 64,526 3,245 3,478 6,723 0 0 0 35,791 35,458 71,249
fld<U
11,675 11,281 22,956 1,412 1,439 2,851 0 0 0 13,087 12,720 25,807
.ïmy
12,964 13,228 26,192 682 774 1,456 0 0 0 13,646 14,002 27,648
lΩ;r 7,907 7,471 15,378 1,151 1,265 2,416 0 0 0 9,058 8,736 17,794

uOHu
13,889 13,513 27,402 7,521 7,550 15,071 0 0 0 21,410 21,063 42,473
uykqjr 7,885 7,739 15,624 2,666 2,758 5,424 0 0 0 10,551 10,497 21,048
ud;f,a 3,578 3,365 6,943 808 747 1,555 0 0 0 4,386 4,112 8,498
kqjrt<sh 2,426 2,409 4,835 4,047 4,045 8,092 0 0 0 6,473 6,454 12,927

ol=Kq
20,468 19,698 40,166 560 597 1,157 0 0 0 21,028 20,295 41,323
.d,a, 8,639 8,331 16,970 185 211 396 0 0 0 8,824 8,542 17,366
ud;r 6,197 5,946 12,143 306 323 629 0 0 0 6,503 6,269 12,772
yïnkaf;dg 5,632 5,421 11,053 69 63 132 0 0 0 5,701 5,484 11,185

W;=re 264 271 535 8,213 7,971 16,184 0 0 0 8,477 8,242 16,719
hdmkh 0 0 0 4,127 4,007 8,134 0 0 0 4,127 4,007 8,134
ls,sfkdÉÑh 0 0 0 905 915 1,820 0 0 0 905 915 1,820
ukakdru 0 0 0 900 889 1,789 0 0 0 900 889 1,789
uq,;sõ 101 97 198 932 853 1,785 0 0 0 1,033 950 1,983
jjqkshdj 163 174 337 1,349 1,307 2,656 0 0 0 1,512 1,481 2,993

kef.kysr 3,475 3,452 6,927 12,041 11,664 23,705 0 0 0 15,516 15,116 30,632
uvl,mqj 26 18 44 4,959 4,732 9,691 0 0 0 4,985 4,750 9,735
wïmdr 2,451 2,415 4,866 4,280 4,072 8,352 0 0 0 6,731 6,487 13,218
;s%l=Kdu,h 998 1,019 2,017 2,802 2,860 5,662 0 0 0 3,800 3,879 7,679

jhU
17,949 17,106 35,055 2,811 2,776 5,587 0 0 0 20,760 19,882 40,642
l=reKE.,
12,712 12,187 24,899 1,062 1,019 2,081 0 0 0 13,774 13,206 26,980
mq;a;,u 5,237 4,919 10,156 1,749 1,757 3,506 0 0 0 6,986 6,676 13,662

W;=reueo
11,479 11,220 22,699 1,046 1,036 2,082 0 0 0 12,525 12,256 24,781
wkqrdOmqrh 7,983 7,796 15,779 648 661 1,309 0 0 0 8,631 8,457 17,088
fmdf,dkakrej 3,496 3,424 6,920 398 375 773 0 0 0 3,894 3,799 7,693

W!j 9,670 9,327 18,997 2,155 2,196 4,351 0 0 0 11,825 11,523 23,348
n≥,a, 5,159 4,980 10,139 1,934 1,960 3,894 0 0 0 7,093 6,940 14,033
fudKrd., 4,511 4,347 8,858 221 236 457 0 0 0 4,732 4,583 9,315

inr.uqj
13,736 13,387 27,123 1,943 1,902 3,845 0 0 0 15,679 15,289 30,968
r;akmqr 8,163 7,935 16,098 899 868 1,767 0 0 0 9,062 8,803 17,865
lE.,a, 5,573 5,452 11,025 1,044 1,034 2,078 0 0 0 6,617 6,486 13,103

tl;=j
123,476 119,954 243,430 39,535 39,170 78,705 0 0 0 163,011 159,124 322,135

^w& ;djld,sl uQ,h ( wOHdmk wud;HdxYh


149
iudc wdr®:ßl fiajdjka

ixLHd igyk 13.12

rcfha mdi,a ( ldKavh" YsIHhska iy .=rejreka ixLHdj wkqj – 2016 iy 2017

mdi,a YsIHhska .=rejreka


mj;akd mka;s wkqj .=rejrfhl=g
mdi,a ldKavh .Kk m%;sY;h .Kk m%;sY;h .Kk m%;sY;h YsIHhska

2016
w'fmd'i' ^W$fm& úoHd ^1taî& 1,016 10.0 1,626,565 39.3 76,012 32.7 21.4
w'fmd'i' ^W$fm& jd◊c$l,d
 (úoHd úIh yer& ^1iS& 1,805 17.8 1,034,743 25.0 60,001 25.8 17.2
11 jir olajd ^2 jeks jr®.h& 3,408 33.5 826,255 19.9 61,586 26.5 13.4
1 jir isg 5 jir olajd fyda
 1 jir isg 8 jir olajd
  ^3 jeks jr®.h& 3,933 38.7 655,767 15.8 34,956 15.0 18.8

ishÆ rcfha mdi,a 10,162 100.0 4,143,330 100.0 232,555 100.0 17.8

2017 ^w&
w'fmd'i' ^W$fm& úoHd ^1taî& 1,029 10.1 1,657,886 39.8 80,520 33.3 20.6
w'fmd'i' ^W$fm& jd◊c$l,d
 (úoHd úIh yer& ^1iS& 1,818 17.8 1,033,277 24.8 62,052 25.7 16.7
11 jir olajd ^2 jeks jr®.h& 3,287 32.2 793,746 19.1 61,593 25.5 12.9
1 jir isg 5 jir olajd fyda
 1 jir isg 8 jir olajd
  ^3 jeks jr®.h& 4,060 39.8 681,055 16.3 37,426 15.5 18.2

ishÆ rcfha mdi,a 10,194 100.0 4,165,964 100.0 241,591 100.0 68.4

^w& ;djld,sl uQ,h ( wOHdmk wud;HdxYh

ixLHd igyk 13.13

wfmalaIlhskaf.a ldr®h idOkh – w'fmd'i' ^id$fm&(w) iy w'fmd'i' ^W$fm& – 2012 - 2017


.Kk

whs;uh 2012 2013 2014 2015 2016 2017

w'fmd'i' ^id$fm& i|yd fmkS isá mdi,a wh≥ïlrejka 294,338 287,040 277,414 290,929 286,251 312,464
w'fmd'i' ^W$fm& i|yd iq≥iqlï ,enQjkaf.a m%;sY;h 62.39 64.21 66.55 67.15 69.94 71.03

w'fmd'i' ^id$fm& i|yd fmkS isá ishÆ wh≥ïlrejka 312,832 308,054 298,549 314,635 293,218 326,424
w'fmd'i' ^W$fm& i|yd iq≥iqlï ,enQjkaf.a m%;sY;h 60.87 62.42 64.51 64.81 69.68 70.11

w'fmd'i' ^W$fm& i|yd fmkS isá mdi,a wh≥ïlrejka 196,954 209,906 207,304 210,340 211,865 206,630
úYajúoHd, msúiqu i|yd iq≥iqlï ,enQ
  mdi,a wh≥ïlrejka 124,434 122,913 126,971 131,137 134,238 136,421
úYajúoHd, msúiqu i|yd iq≥iqlï ,enQjkaf.a m%;sY;h 63.18 58.56 61.25 62.35 63.36 66.02

w'fmd'i' ^W$fm& i|yd fmkS isá uqΩ wh≥ïlrejka 233,632 246,680 247,376 255,191 258,193 253,330
úYajúoHd, msúiqu i|yd iq≥iqlï ,enQ
  uqΩ wh≥ïlrejka 144,819 143,695 149,489 155,447 160,520 163,104
úYajúoHd, msúiqu i|yd iq≥iqlï ,enQjkaf.a m%;sY;h 61.99 58.25 60.43 60.91 62.17 64.38

^w& úIhhka 5 la fyda Bg jeä ixLHdjla i|yd fmkS isá wfmalaIlhskag w∞< o;a;' uQ,h ( YS% ,xld úNd. fomdr®;fïka;=j
150
iudc wdr®:ßl fiajdjka

ixLHd igyk 13.14


w'fmd'i' ^id$fm& úNd.h – 2014 - 2017
mdi,a wh≥ïlrejkaf.a ldr®h idOkh

2014 2015 2016 2017


fmkS isá fmkS isá fmkS isá fmkS isá
wh≥ï- w'fmd'i' ^W$fm& wh≥ï- w'fmd'i' ^W$fm& wh≥ï- w'fmd'i' ^W$fm& wh≥ï- w'fmd'i' ^W$fm&
m<d; lrejka i|yd lrejka i|yd lrejka i|yd lrejka i|yd
.Kk iq≥iqlï ,enQ .Kk iq≥iqlï ,enQ .Kk iq≥iqlï ,enQ .Kk iq≥iqlï ,enQ
^úIhka ^úIhka ^úIhka ^úIhka
5 fyda .Kk % 5 fyda .Kk % 5 fyda .Kk % 5 fyda .Kk %
Bg jeä& Bg jeä& Bg jeä& Bg jeä&

niakdysr 71,981 50,112 69.62 76,264 54,023 70.84 75,414 54,994 72.92 81,560 59,484 72.93
uOHu 37,148 23,488 63.23 37,557 24,134 64.26 37,665 25,932 68.85 41,114 28,501 69.32
ol=Kq 35,658 25,234 70.77 36,586 26,735 73.07 34,994 26,828 76.66 37,539 29,162 77.68
W;=re 16,919 10,268 60.69 19,400 11,113 57.28 17,413 10,562 60.66 19,877 12,490 62.84
kef.kysr 21,331 13,898 65.15 22,807 14,169 62.13 23,744 14,617 61.56 25,599 16,927 66.12
jhU 31,609 21,598 68.33 33,473 22,687 67.78 33,833 23,896 70.63 36,330 26,441 72.78
W;=re ueo 17,883 11,227 62.78 17,980 11,584 64.43 19,041 12,632 66.34 20,908 14,177 67.81
W!j 19,066 11,814 61.96 20,042 12,708 63.41 18,558 12,630 68.06 20,947 14,089 67.26
inr.uqj 25,819 16,982 65.77 26,820 18,205 67.88 25,589 18,117 70.80 28,590 20,685 72.35
YS% ,xldj 277,414 184,621 66.55 290,929 195,358 67.15 286,251 200,208 69.94 312,464 221,956 71.03

uQ,h ( YS% ,xld úNd. fomdr®;fïka;=j

ixLHd igyk 13.15

w'fmd'i' ^W$fm& úNd.h – 2014 - 2017


mdi,a wh≥ïlrejkaf.a ldr®h idOkh

2014 2015 2016 2017

úYajúoHd, msúiqu úYajúoHd, msúiqu úYajúoHd, msúiqu úYajúoHd, msúiqu


m<d; fmkS isá i|yd fmkS isá i|yd fmkS isá i|yd fmkS isá i|yd
wh≥ï- iq≥iqlï ,enQ wh≥ï- iq≥iqlï ,enQ wh≥ï- iq≥iqlï ,enQ wh≥ï- iq≥iqlï ,enQ
lrejka lrejka lrejka lrejka
.Kk .Kk .Kk .Kk
.Kk % .Kk % .Kk % .Kk %

niakdysr 55,376 33,330 60.19 56,521 35,516 62.84 57,254 36,860 64.38 55,573 36,898 66.40
uOHu 25,975 15,547 59.85 26,046 15,967 61.30 26,654 16,524 61.99 26,633 17,509 65.74
ol=Kq 30,083 18,707 62.18 29,945 18,668 62.34 29,620 18,894 63.79 29,581 19,367 65.47
W;=re 12,330 7,910 64.15 12,684 8,274 65.23 12,327 7,955 64.53 11,591 7,925 68.37
kef.kysr 14,267 8,817 61.80 14,658 9,043 61.69 14,979 9,292 62.03 14,551 9,089 62.46
jhU 23,404 13,977 59.72 24,032 14,455 60.15 23,833 14,661 61.52 22,929 15,257 66.54
W;=re ueo 11,775 6,961 59.12 11,910 7,094 59.56 12,307 7,294 59.27 12,130 7,643 63.01
W!j 13,764 8,523 61.92 14,093 8,852 62.81 14,393 9,110 63.29 13,613 9,157 67.27
inr.uqj 20,330 13,199 64.92 20,451 13,268 64.88 20,498 13,648 66.58 20,029 13,576 67.78
YS% ,xldj 207,304 126,971 61.25 210,340 131,137 62.35 211,865 134,238 63.36 206,630 136,421 66.02

uQ,h ( YS% ,xld úNd. fomdr®;fïka;=j


151
iudc wdr®:ßl fiajdjka

ixLHd igyk 13.16


úYajúoHd, wOHdmkh(w) 2008 – 2017

whs;uh 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017^wd&

úYajúoHd, ixLHdj 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15
wfkl=;a Wiia wOHdmk wdh;k
ixLHdj^we& 17 17 17 17 17 18 18 18 18 19
isiqka .Kk ^Wmdê wfmalaIl& 79,644 82,375 86,216 92,572 88,713^wE& 97,119 104,455 109,182 110,287 116,388
úYajúoHd, 66,891 68,768 70,477 74,440 70,222 77,126 80,222 83,778 84,451 88,855
wdh;k 2,600 2,703 2,921 3,217 3,073 3,254 3,317 3,307 3,290 3,389
újD; úYajúoHd,h 10,153 10,904 12,818 14,915 15,418 16,739 20,916 22,097 22,546 24,144
l:ßldpdr®hjreka ixLHdj 4,281 4,419 4,341 4,513 4,718 4,921 5,024 5,199 5,440 5,498
úYajúoHd, 3,836 3,938 3,865 4,021 4,223 4,411 4,502 4,661 4,863 4,962
wdh;k 192 204 211 217 219 221 234 242 268 280
újD; úYajúoHd,h 253 277 265 275 276 289 288 296 309 256
uQ,sl Wmdê i|yd
kj n|jd.ekSï^b& 20,069 20,846 21,547 22,016 28,908^B&^W& 24,198^W!&
25,200 25,676 29,083 30,668
Wmdê ,nd.;a ixLHdj^t& 12,958 13,952 13,042 16,686 11,614^ta& 20,839 29,243 29,545 28,808 30,001
l,d iy m%dÖk wOHhk
– î'ta'$î'ta' úfYaI 4,012 4,830 4,432 6,940 5,330 9,156 14,651 16,387 14,082 14,672
jd◊c iy l<ukdlrK wOHhk
– î'tiaiS'$î'fldï$î'î'ta' 2,547 2,705 2,704 2,791 1,992 4,159 5,982 5,152 5,630 5,860
kS;s t,a't,a'î' 345 425 392 348 445 454 496 337 414 431
úoHd î'tiaiS'^T& 2,342 2,573 2,028 2,651 1,443 3,180 2,740 2,711 3,027 3,020
bx‚fkare úoHdj î'tiaiS'
(bx‚fkare) 1,114 1,157 1,307 1,346 167 1,507 1,438 1,344 1,617 1,677
ffjoH úoHdj tï'î'î'tia' 1,294 943 797 1,061 800 547 1,209 1145 1,135 1,157
oka; Y,H úoHdj î'ã'tia' 125 71 64 65 20 73 68 79 91 97
lDIslr®u î'tiaiS' 510 513 540 595 515 727 867 710 799 952
mY= ffjoH úoHdj î'ù'tiaiS' 80 39 60 58 54 59 57 69 73 87
.Dy ksr®udK iy m%udK
iólaIK î'tiaiS' 116 200 118 211 150 201 214 77 224 232
m˙.Kl úoHdj/whsà/
whs'iS'à'/tï'whs'à' 303 382 392 439 561 644 947 1,043 946 992
foaYSh ffjoH úoHdj 170 114 208 181 137 132 175 227 169 181
m˙mQrl ffjoH wOHhk – – – – – – 399 264 601 643
Wiia wOHdmkh i|yd jQ
úhou" re' ñ,shk^´& 13,825 13,692 15,018 19,700 21,806 27,838 36,937 40,583 48,914 40,327
m%d.aOk úhou 3,233 2,648 2,666 3,788 4,941 6,183 11,200 9,735 14,719 10,478
mqkrdjr®;k úhou 10,592 11,044 12,352 14,307 16,865 21,655 25,737 30,848 34,195 29,849

uQ,h ( úYajúoHd, m%;smdok fldñIka iNdj

^w& fuys olajd we;af;a úYajúoHd, mk; hgf;a msysgqjd we;s úYajúoHd, iy Wiia wOHdmk wdh;k iïnkaO f;dr;=re mu◊' Bg wu;rj wfkl=;a mdr®,sfïka;= mk;a u.ska msysgqjk
,o nqoaOY%djl NslaIq úYajúoHd,h" YS% ,xld fn!oaO yd md,s úYajúoHd,h" ckrd,a ir® fcdaka fld;,dj, wdrlaIl úYajúoHd,h yd jD;a;Sh mqyqKq ;dCIK úYajúoHd,h jeks
úYajúoHd, o we;'
^wd& ;djld,sl
^we& úYajúoHd, m%;smdok fldñiu hg;g .efkk mYapd;a Wmdê wdh;k iy Wiia wOHdmk wdh;k we;=<;a h' fuu wdh;k w;=˙ka foaYSh ffjoH úoHd wdh;kh" fld<U
úYajúoHd,hSh m˙.Kl mdi," .ïmy úl%udrÉÑ wdhqr®fõo wdh;kh iy iajdñ úmq,dkkao fi!kaor®h wOHdmk wdh;kh hk wdh;k 4 i|yd muKla úYajúoHd, m%;smdok
fldñiu hgf;a Wmdê wfmalaIlhska n|jd.kq ,efí'
^wE& kj n|jd.ekSï ^2011$Wiia fm<& fkdls¯u ksid 2012 jifr® isiqka ,shdm†xÑ ls¯u 2011 jirg idfmalaIj wvq ù we;' flfia fj;;a 2012 jifr® meje;s wOHhk yd wkOHhk
ldr®h uKav, jr®ck ksid iuyr úYajúoHd,j, wjidk jifr® úNd. fkdmeje;ajQ w;r wOHhk jdrhka iïmQr®K fkdls¯u ksid fuu wvqùu t;rï m%udKd;aul fkdfõ'
^b& újD; úYajúoHd,h iy ndysr Wmdê mdGud,d we;=<;a fkdfõ'
^B& Z w.h .Kkh ls¯u i|yd fhd∞.;a l%ufõoh iïnkaOj fY%aIaGdêlrKfha f.dkqlr ;snQ kvq fya;=fjka idudkH n|jd .ekSï j,g wu;rj isiqka 5,182 fofkl= wÆ;ska
n|jdf.k ;sfí'
^W& 2012 jifr® kj we;=<;aùï u.ska 2011 w'fmd'i ^W'fm<& úNd.hg w∞,j 2013 jifr® ° we;=<;a lr.;a isiqka ixLHdj ±lafjk w;r" 2013 jifr® kj we;=<;aùï u.ska 2014
jifr® m<uq ldr®;=fõ ° we;=<;a lr.;a isiqka ixLHdj ±lafõ'
^W!& 2013 jifr® kj we;=<;aùï u.ska 2014 jifr® m<uq ldr®;=fõ ° we;=<;a lr.;a 2013 jr®Ihg w∞, 2012 w'fmd'i' ^W'fm<& isiqka ixLHdj ±lafõ'
^t& ndysr iy újD; úYajúoHd,h we;=<;ah'
^ta& 2012 jifr® iuyrla mSGj, ;snQ wOHhk yd wkOHk ldr®h uKav,j, jr®ck fya;=fjka wjidk jifr® úNd. fkdmeje;ajQ ksid WmdêOd¯ka ixLHdfõ wvqùula mj;S'
^T& 2007 jifr® isg wdydr úoHd WmdêOd¯ka úoHdfõ° WmdêOd¯ka hgf;a wka;r®.; fõ'
^´& 2016 jir i|yd we;s Wiia wOHdmkh i|yd jQQ uqΩ úhou tu jifr® W;amdokh jQ wd∞hu iy fjk;a jHdmD;s we;=Ωj ienE úhou fmkakqï lrk w;r 2017 jir i|yd we;s
w.h 2016 jir i|yd Wiia wOHdmk wdh;kj,g fjka l< rdcH m%%;smdok u; mokï jQQ ;djld,sl w.hls'
152
iudc wdr®:ßl fiajdjka

ixLHd igyk 13.17

úYajúoHd, wOHdmkh i|yd iq≥iqlï ,enQ" we;=<;a l< iy ,shdm†xÑ l< YsIHhsk(w)
a – 2011/12 - 2016/17

2011 / 2012 2012 / 2013 2013 / 2014

iq≥iqlï we;=<;a iq≥iqlï we;=<;a iq≥iqlï we;=<;a


% % %
,enQ^wd& l< ,enQ^wd& l< ,enQ^wd& l<

l,d ms˙ñ 19,818 2,075 10.5 17,408 1,539 8.8 16,943 1,589 9.4
.eyeKq 56,020 8,222 14.7 51,695 6,456 12.5 51,352 6,638 12.9
tl;=j 75,838 10,297 13.6 69,103 7,995 11.6 68,295 8,227 12.1
jd◊c ms˙ñ 13,199 2,418 18.3 18,179 2,063 11.3 16,332 2,085 12.8
.eyeKq 17,714 3,324 18.8 22,353 2,903 13.0 21,412 3,140 14.7
tl;=j 30,913 5,742 18.6 40,532 4,966 12.3 37,744 5,225 13.8
úoHd ms˙ñ 15,818 6,429 40.6 15,292 5,178 33.9 16,599 5,796 34.9
.eyeKq 18,411 6,396 34.7 19,166 5,994 31.3 20,118 5,860 29.1
tl;=j 34,229 12,825 37.5 34,458 11,172 32.4 36,717 11,656 31.8
wfkl=;a ^we& ms˙ñ 106 12 11.3 192 25 13.0 309 36 11.7
.eyeKq 325 32 9.8 531 40 7.5 675 56 8.3
tl;=j 431 44 10.2 723 65 9.0 984 92 9.4
tl;=j ms˙ñ 48,941 10,934 22.3 51,071 8,805 17.2 50,183 9,506 18.9
.eyeKq 92,470 17,974 19.4 93,745 15,393 16.4 93,557 15,694 16.8
tl;=j
141,411 28,908 20.4 144,816 24,198 16.7 143,740 25,200 17.5

2014 / 2015 2015 / 2016 2016 / 2017

iq≥iqlï we;=<;a iq≥iqlï we;=<;a iq≥iqlï we;=<;a


% % %
,enQ^wd& l<^wE& ,enQ^wd& l<^b& ,enQ^wd& l<^B&

l,d ms˙ñ 17,078 1,577 9.2 15,709 1,756 11.2 14,798 1,676 11.3
.eyeKq 51,487 7,040 13.7 49,802 8,135 16.3 49,420 7,742 15.7
tl;=j 68,565 8,617 12.6 65,511 9,891 15.1 64,218 9,418 14.7
jd◊c ms˙ñ 17,505 2,043 11.7 16,868 2,010 11.9 15,480 2,053 13.3
.eyeKq 23,097 3,256 14.1 24,050 3,431 14.3 23,288 3,740 16.1
tl;=j 40,602 5,299 13.1 40,918 5,441 13.3 38,768 5,793 14.9
úoHd ms˙ñ 17,561 6,036 34.4 17,774 5,797 32.6 19,197 6,441 33.6
.eyeKq 21,492 5,567 25.9 22,912 5,865 25.6 24,890 6,614 26.6
tl;=j 39,053 11,603 29.7 40,686 11,662 28.7 44,087 13,055 29.6
bx‚fkare ms˙ñ –  –  –  3,214 870 27.1 5,775 1,032 17.9
  ;dlaIKh^W& .eyeKq –  –  –  733 260 35.5 936 183 19.6
tl;=j –  –  –  3,947 1,130 28.6 6,711 1,215 18.1
ffcj moaO;s ms˙ñ –  –  –  661 138 20.9 1,242 172 13.9
  ;dlaIKh^W& .eyeKq –  –  –  2,245 583 26.0 3,471 685 19.7
tl;=j –  –  –  2,906 721 24.8 4,713 857 18.2
wfkl=;a ^we& ms˙ñ 435 51 11.7 565 130 23.0 851 182 21.4
.eyeKq 917 73 8.0 1,017 80 7.9 1,169 142 12.2
tl;=j 1,352 124 9.2 1,582 210 13.3 2,020 324 16.0
tl;=j ms˙ñ 52,579 9,707 18.5 54,791 10,701 19.5 57,343 11,556 20.2
.eyeKq 96,993 15,936 16.4 100,759 18,354 18.2 103,174 19,106 18.5
tl;=j
149,572 25,643 17.1 155,550 29,055 18.7 160,517 30,662 19.1

igyk ( Wmdê wfmalaIlhska ,shdm†xÑ ls¯u le,ekavr® jr®I wkqj;a" we;=<;a ls¯ï uQ,h ( úYajúoHd, m%;smdok fldñIka iNdj
w'fmd'i' ^W$fm& úNd. meje;ajQ jr®Ij,g w∞< wOHhk jr®I wkqj;a mokï ù we;'
^w& fuys olajd we;af;a úYajúoHd, mk; hgf;a msysgqjd we;s úYajúoHd, iy Wiia wOHdmk wdh;k iïnkaO f;dr;=re mu◊'
^wd& w'fmd'i' ^W'fm<& úNd.fhka úYajúoHd,hg we;=<;aùug úYajúoHd, m%;smdok fldñIka iNdj u.ska olajd we;s wju wjYH;djhka imqrd we;s wfmaCIlhka ziq≥iqlï ,enQZ f,i
olajd we;'
^we& 2011 w'fmd'i' ^W'fm<& úNd.fha isg y∫kajd ≥ka úIu úIh ixl,khka zwfkl=;aZ hgf;a olajd we;'
^wE& úfoaYSh yd .=rejre hk ldKav hgf;a we;=<;a lr.;a isiqka 33 fofkl= we;=<;a fkdfõ'
^b& úfoaYSh yd .=rejre hk ldKav hgf;a we;=<;a lr.;a isiqka 28 fofkl= we;=<;a fkdfõ'
^B& úfoaYSh yd .=rejre hk ldKav hgf;a we;=<;a lr.;a isiqka 6 fofkl= we;=<;a fkdfõ'
^W& 2015/16 wOHhk jr®Ifha isg ;dlaI◊l úIh Odrdj o we;=<;a lr we;'
153
iudc wdr®:ßl fiajdjka

ixLHd igyk 13.18

m<d; iy †ia;s%lalh wkqj úYajúoHd,hg we;=<;aùï – 2009/10 - 2016/17

m<d; $ †ia;s%lalh 2009/10 2010/11 2011/12 2012/13 2013/14 2014/15 2015/16 2016/17

niakdysr 5,512 5,517 7,147 6,466 6,863 6,869 7,571 8,248


fld<U 2,861 2,874 3,410 3,139 3,322 3,252 3,605 3,994
.ïmy 1,627 1,618 2,187 1,969 2,172 2,206 2,475 2,662
lΩ;r 1,024 1,025 1,550 1,358 1,369 1,411 1,491 1,592

uOHu 2,111 2,123 2,794 2,494 2,512 2,548 2,770 3,224
uykqjr 1,290 1,311 1,671 1,517 1,532 1,579 1,656 1,892
ud;f,a 357 322 504 446 421 421 457 555
kqjrt<sh 464 490 619 531 559 548 657 777

ol=Kq 3,553 3,497 4,503 3,754 4,047 4,042 3,898 4,525
.d,a, 1,585 1,543 2,055 1,512 1,776 1,865 1,606 1,924
ud;r 1,243 1,228 1,464 1,390 1,402 1,310 1,359 1,575
yïnkaf;dg 725 726 984 852 869 867 933 1,026

W;=re 1,532 1,526 2,139 1,576 1,567 1,589 1,851 2,039
hdmkh 967 885 1,265 881 902 950 1,121 1,190
ls,sfkdÉÑh 98 168 203 153 165 146 164 209
ukakdru 141 138 207 163 151 143 171 198
uq,;sõ 230 195 196 158 151 139 157 179
jjqkshdj 96 140 268 221 198 211 238 263

kef.kysr 1,308 1,364 1,883 1,597 1,676 1,667 2,086 2,307
uvl,mqj 467 456 642 515 542 572 717 785
wïmdr 565 609 819 705 709 699 859 939
;s%l=Kdu,h 276 299 422 377 425 396 510 583

jhU 2,226 2,189 2,958 2,447 2,457 2,520 2,761 3,142
l=reKE., 1,640 1,600 2,154 1,755 1,767 1,804 1,934 2,198
mq;a;,u 586 589 804 692 690 716 827 944

W;=reueo 879 992 1,374 1,186 1,294 1,327 1,472 1,554
wkqrdOmqrh 619 714 972 830 935 966 1,054 1,097
fmdf,dkakrej 260 278 402 356 359 361 418 457

W!j 1,005 1,034 1,526 1,271 1,388 1,380 1,558 1,770
n≥,a, 647 674 985 812 898 898 1,063 1,170
fudKrd., 358 360 541 459 490 482 495 600

inr.uqj 1,985 2,032 2,620 2,152 2,376 2,401 2,574 2,887
r;akmqr 1,169 1,178 1,488 1,242 1,375 1,368 1,465 1,168
lE.,a, 816 854 1,132 910 1,001 1,033 1,109 1,719

1,436
úfYaI iy wu;r we;=<;a ls¯ï^w& 1,742^wd& 1,964 1,255 1,020 1,333 2,542 972

tl;=j 21,547 22,016 28,908 24,198 25,200 25,676 29,083 30,668

igyk ( fuys olajd we;af;a úYajúoHd, mk; hgf;a msysgqjd we;s úYajúoHd, iy uQ,h ( úYajúoHd, m%;smdok fldñIka iNdj
Wiia wOHdmk wdh;k iïnkaO f;dr;=re mu◊'
^w& zúfYaI iy wu;r we;=<;a ls¯ïZ hgf;a wkaO iy úúO olaaI;d we;s" wOHhk lghq;= j,g m˙ndysrj wfkl=;a lafIa;%j, olaI;d we;s" yuq∞" úfoaY" .=rejre wd° wNshdpkd lñgqj
u.ska ksr®foaY l< iy f;dard.ekSu i|yd †ia;s%la moku fkdi,ld yer úfYaI fya;+ka u; we;=<;a l< YsIHhska we;=<;a fõ'
^wd& m˙mQrl we;=<;a ls¯ï hgf;a we;=<;a jQ YsIHhska fuhg tl;= lr we;'
154
iudc wdr®:ßl fiajdjka

ixLHd igyk 13.19(A)


wOHhk Odrdj iy †ia;s%la moku u; úYajúoHd,hg we;=<;aùï – 2015/2016
jd◊c iy
l,d^w& kS;s úoHd^wd& ffjoH mY= ffjoH oka; ffjoH
†ia;s%lalh l<ukdlrK
ta î ta î ta î ta î ta î ta î ta î

fld<U 320 53 616 322 33 22 525 304 137 77 14 5 21 5


.ïmy 508 49 256 317 17 21 181 297 38 76 0 4 0 4
lΩ;r 383 25 145 167 8 11 126 159 23 41 0 2 0 3
uykqjr 340 42 106 191 9 13 200 187 35 46 2 3 0 3
ud;f,a 101 16 16 69 1 5 12 66 4 16 0 1 0 1
kqjrt<sh 133 27 24 120 1 8 3 111 1 29 0 2 0 2
.d,a, 394 24 111 151 9 10 182 139 45 35 8 2 5 2
ud;r 299 29 99 114 5 8 150 105 35 27 3 2 2 2
yïnkaf;dg 263 13 36 103 6 7 73 100 20 25 1 2 0 2
hdmkh 306 39 30 104 4 7 64 113 27 29 0 3 0 2
ls,sfkdÉÑh 38 12 0 25 0 1 0 28 0 5 0 1 0 1
ukakdru 28 11 6 23 1 1 0 34 1 5 0 1 0 1
uq,;sõ 46 10 0 20 0 1 0 27 0 4 0 1 0 1
jjqkshdj 54 13 8 34 0 2 0 37 8 7 0 1 0 1
uvl,mqj 259 38 10 87 2 6 7 86 15 21 0 1 0 1
wïmdr 278 47 25 111 1 8 15 103 9 27 0 2 0 2
;s%l=Kdu,h 177 27 9 67 1 4 4 63 8 16 0 1 0 1
l=reKE., 566 37 97 224 5 15 135 210 31 54 0 4 0 3
mq;a;,u 232 18 28 128 3 9 20 118 9 31 0 2 0 2
wkqrdOmqrh 331 23 56 147 10 10 6 139 8 35 0 2 0 2
fmdf,dkakrej 88 10 15 71 0 5 4 67 2 17 0 1 0 1
n≥,a, 275 33 52 139 5 9 49 143 8 33 0 2 0 2
fudKrd., 144 12 26 79 1 5 3 74 1 19 0 1 0 1
r;akmqr 346 32 137 182 10 12 89 173 17 45 0 3 0 3
lE.,a, 347 24 71 116 6 8 81 110 12 28 0 2 0 2
úfYaI iy wu;r
  we;=<;a ls¯ï^we& 0
2,221 0 85 0 2 0 89 0 24 0 2 0 3
tl;=j 6,256 2,885 1,979 3,196 138 210 1,929 3,082 494 772 28 53 28 53

.Dy ksr®udK iy m˙.Kl


lDIslr®uh bx‚fkare fjk;a ^B& tl;=j uqΩ
†ia;s%lalh m%udK iólaIK^wE& úoHdj^b&
we;=<;aùï
ta î ta î ta î ta î ta î ta î

fld<U 82 83 193 109 43 24 137 90 204 186 2,325 1,280 3,605


.ïmy 36 84 52 107 11 21 36 87 90 183 1,225 1,250 2,475
lΩ;r 40 43 23 57 3 13 11 46 63 99 825 666 1,491
uykqjr 58 51 44 65 12 23 18 55 40 113 864 792 1,656
ud;f,a 5 21 3 24 1 5 2 20 27 41 172 285 457
kqjrt<sh 1 31 5 41 0 7 4 30 8 69 180 477 657
.d,a, 41 40 73 50 17 11 62 41 70 84 1,017 589 1,606
ud;r 54 29 71 38 15 7 47 29 123 66 903 456 1,359
yïnkaf;dg 27 27 28 35 6 5 25 28 44 57 529 404 933
hdmkh 35 35 60 35 7 9 58 29 73 52 664 457 1,121
ls,sfkdÉÑh 0 13 0 8 0 3 0 10 3 16 41 123 164
ukakdru 0 14 0 7 0 3 4 11 5 15 45 126 171
uq,;sõ 0 13 0 7 0 3 0 10 0 14 46 111 157
jjqkshdj 2 14 3 11 0 3 1 13 6 20 82 156 238
uvl,mqj 4 25 10 30 0 7 13 26 22 47 342 375 717
wïmdr 9 29 4 37 1 6 21 27 35 62 398 461 859
;s%l=Kdu,h 4 21 5 23 0 4 8 18 11 38 227 283 510
l=reKE., 51 57 50 76 5 15 35 61 73 130 1,048 886 1,934
mq;a;,u 4 32 7 43 3 6 1 30 26 75 333 494 827
wkqrdOmqrh 9 40 9 50 1 7 4 40 41 84 475 579 1,054
fmdf,dkakrej 3 22 1 24 0 4 1 19 23 40 137 281 418
n≥,a, 9 38 19 46 2 16 14 38 50 81 483 580 1,063
fudKrd., 0 22 3 27 0 4 3 20 7 43 188 307 495
r;akmqr 25 46 17 62 2 11 18 46 83 106 744 721 1,465
lE.,a, 40 29 11 39 2 12 22 30 48 69 640 469 1,109
úfYaI iy wu;r
  we;=<;a ls¯ï^we& 0 33 0 24 0 6 0 22 0 31 0
2,542 2,542
tl;=j 539 892 691 1,075 131 235 545 876 1,175 1,821 13,933
15,150 29,083

ta – l=i,;d î – fjk;a ^†ia;s%la moku yd jrm%ido fkd,;a †ia;s%la moku u; we;=<;a l< isiqka& ^iïnkaOhs&
igyk( fuys olajd we;af;a úYajúoHd, mk; hgf;a msysgqjd we;s úYajúoHd, iy Wiia wOHdmk wdh;k iïnkaO f;dr;=re mu◊'
^w& l,d mdGud,d i|yd n|jd .ekSï iïmQr®Kfhka u l=i,;d moku u; jqj;a" tu †ia;s%lahka- ^wE& N+ñ ksr®udKfõoh" k.r yd .%du ie,iqï ksr®udK iy myiqlï
f.ka n|jd .kakd ixLHdj 1993$94 fyda 2002$03 jifr® ta w;˙ka jeä u w.h tu †ia;s%lalhka- l<ukdlrKh jeks jdia;= úoHd mSGh u.ska fufyhjkq ,nk
f.ka is≥ l< n|jd .ekSïj,g jvd wvq fkdúh hq;= njg m%;sm;a;suh ;SrKhla we;' wfkl=;a ishÆu úIhhka we;=<;a h'
fjk;a mdGud,d hgf;a fuys .e,mSï is≥lr we;'
^b& l<ukdlrK yd f;dr;=re ;dCIKh" f;dr;=re ;dCIKh" f;dr;=re
^wd& ffcùh úoHdj" fN!;Sh úoHdj" wdydr úoHdj" ëjr yd kdjql úoHdj iy Yd¯˙l wOHhk yd ikaksfõok ;dCIKh" f;dr;=re ;dCIKh yd l<ukdlrKh"
mdGud,d we;=<;ah' m˙.Kkh yd l<ukdlrKh" jHdmdr f;dr;=re moaO;sh yd tjeks
^we& zúfYaI iy wu;r we;=<;a ls¯ïZ hgf;a wkaO iy úúO olaaI;d we;s" wOHhk lghq;= j,g ;j;a úIhhka we;=<;a h'
m˙ndysrj wfkl=;a lafIa;%j, olaI;d we;s" yuq∞" úfoaY" .=rejre wd° wNshdpkd lñgqj u.ska ^B& fjk;a mdGud,d – fudaia;r ie,iqï Ys,amh$m%jdyk iy m%jr®Ok
ksr®foaY l< isiqka iy cmka NdIdj" bx.S%is" idys;Hh wd° úfYaIs; úIhhka i|yd jQ wu;r l<ukdlrK" foaYSh ffjoH" m˙mQrl ffjoH" m˙mQrl ffjoH fyo
we;=<;a ls¯ï we;=<;a fõ' fiajh we;=<;a" T!IOd.dr" ffjoH ridhkd.dr úoHdj" úlsrK
fr®LKh" fN!; Ñls;aidj iy l:k yd Y%jK úoHdj'
155
iudc wdr®:ßl fiajdjka

ixLHd igyk 13.19(B)


wOHhk Odrdj iy †ia;s%la moku u; úYajúoHd,hg we;=<;aùï – 2016/2017
jd◊c iy
l,d^w& kS;s úoHd^wd& ffjoH mY= ffjoH oka; ffjoH
†ia;s%lalh l<ukdlrK
ta î ta î ta î ta î ta î ta î ta î

fld<U 476 54 603 352 39 22 614 353 139 81 12 5 16 6


.ïmy 530 50 268 340 10 21 217 349 29 79 0 4 0 4
lΩ;r 426 27 105 183 8 11 156 187 25 42 0 2 0 2
uykqjr 439 47 111 209 7 13 208 216 34 48 5 3 0 3
ud;f,a 132 21 33 76 0 5 16 75 3 17 0 1 0 1
kqjrt<sh 184 23 34 132 1 8 5 130 0 30 0 2 0 2
.d,a, 509 24 185 161 13 10 197 165 53 37 7 2 10 2
ud;r 360 22 110 123 8 8 203 122 44 28 5 2 2 2
yïnkaf;dg 272 13 39 113 4 7 102 114 16 26 0 2 0 2
hdmkh 295 44 28 114 0 7 66 114 28 29 0 3 0 2
ls,sfkdÉÑh 63 12 4 26 0 1 0 30 2 5 0 1 0 1
ukakdru 53 12 1 25 2 1 0 36 1 5 0 1 0 1
uq,;sõ 51 13 2 24 0 1 0 29 1 4 0 1 0 1
jjqkshdj 55 15 10 37 1 2 2 39 10 7 0 1 0 1
uvl,mqj 251 32 24 97 4 6 13 99 7 22 0 1 0 1
wïmdr 292 49 22 123 0 8 24 121 7 28 0 2 0 2
;s%l=Kdu,h 203 28 13 73 2 4 1 72 5 16 0 1 0 1
l=reKE., 673 44 142 247 6 15 136 250 38 56 0 3 0 3
mq;a;,u 280 27 50 139 6 9 12 140 5 33 0 2 0 2
wkqrdOmqrh 294 28 58 161 2 10 17 161 7 37 0 2 0 2
fmdf,dkakrej 97 10 29 77 1 5 0 76 1 17 0 1 0 1
n≥,a, 308 43 39 155 5 9 70 155 12 35 0 2 0 2
fudKrd., 181 10 49 86 3 5 4 86 0 19 0 1 0 1
r;akmqr 471 33 127 199 9 12 110 205 40 46 0 3 0 3
lE.,a, 376 28 79 126 7 8 87 127 7 29 0 2 0 2
úfYaI iy wu;r
  we;=<;a ls¯ï^we& 0 722 0 55 0 2 0 86 0 16 0 1 0 2
tl;=j 7,271 1,431 2,165 3,453 138 210 2,260 3,537 514 792 29 51 28 52

.Dy ksr®udK iy m˙.Kl


lDIslr®uh bx‚fkare fjk;a ^B& tl;=j uqΩ
†ia;s%lalh m%udK iólaIK^wE& úoHdj^b&
we;=<;aùï
ta î ta î ta î ta î ta î ta î

fld<U 80 90 208 110 54 35 159 99 167 220 2,567 1,427 3,994


.ïmy 29 91 42 109 9 22 32 96 119 212 1,285 1,377 2,662
lΩ;r 34 46 27 58 5 13 15 50 55 115 856 736 1,592
uykqjr 62 54 59 67 15 22 28 60 48 134 1,016 876 1,892
ud;f,a 6 22 11 24 0 6 4 22 34 46 239 316 555
kqjrt<sh 4 34 2 42 1 8 4 33 17 81 252 525 777
.d,a, 64 42 62 51 13 16 65 45 90 101 1,268 656 1,924
ud;r 54 31 70 39 12 9 68 33 144 76 1,080 495 1,575
yïnkaf;dg 20 29 30 36 2 6 34 31 63 65 582 444 1,026
hdmkh 52 36 58 36 14 7 56 30 112 59 709 481 1,190
ls,sfkdÉÑh 2 13 1 8 0 3 0 11 9 17 81 128 209
ukakdru 1 14 0 8 0 4 1 10 7 15 66 132 198
uq,;sõ 0 13 1 7 0 3 0 10 3 15 58 121 179
jjqkshdj 4 14 4 12 0 4 0 14 7 24 93 170 263
uvl,mqj 7 25 9 31 0 5 17 28 51 55 383 402 785
wïmdr 11 31 8 39 2 7 26 30 35 72 427 512 939
;s%l=Kdu,h 4 22 5 23 2 6 6 20 30 46 271 312 583
l=reKE., 43 61 49 77 3 21 22 68 92 149 1,204 994 2,198
mq;a;,u 5 35 5 45 0 7 3 33 19 87 385 559 944
wkqrdOmqrh 21 42 2 51 0 7 12 44 41 98 454 643 1,097
fmdf,dkakrej 1 22 2 25 1 4 1 21 17 48 150 307 457
n≥,a, 12 40 19 47 0 8 12 44 60 93 537 633 1,170
fudKrd., 1 23 3 28 0 5 6 22 17 50 264 336 600
r;akmqr 33 50 19 64 0 8 26 49 87 125 922 797 1,719
lE.,a, 26 31 14 40 3 10 10 35 44 77 653 515 1,168
úfYaI iy wu;r
  we;=<;a ls¯ï^we& 0 22 0 21 0 4 0 17 0 24 0 972 972
tl;=j 576 933 710 1,098 136 250 607 955 1,368 2,104 15,802
14,866 30,668

uQ,h ( úYajúoHd, m%;smdok fldñIka iNdj


ta – l=i,;d î – fjk;a ^†ia;s%la moku yd jrm%ido fkd,;a †ia;s%la moku u; we;=<;a l< isiqka&
igyk( fuys olajd we;af;a úYajúoHd, mk; hgf;a msysgqjd we;s úYajúoHd, iy Wiia wOHdmk wdh;k iïnkaO f;dr;=re mu◊'
^w& l,d mdGud,d i|yd n|jd .ekSï iïmQr®Kfhka u l=i,;d moku u; jqj;a" tu ^wE& N+ñ ksr®udKfõoh" k.r yd .%du ie,iqï ksr®udK iy myiqlï l<ukdlrKh jeks
†ia;s%lahkaf.ka n|jd .kakd ixLHdj 1993$94 fyda 2002$03 jifr® ta w;˙ka jeäu jdia;= úoHd mSGh u.ska fufyhjkq ,nk wfkl=;a ishÆu úIhhka we;=<;a h'
w.h tu †ia;s%lalhkaf.ka is≥ l< n|jd .ekSïj,g jvd wvq fkdúh hq;= njg ^b& l<ukdlrK f;dr;=re ;dCIKh" f;dr;=re ;dCIKh" f;dr;=re yd ikaksfõok
m%;sm;a;suh ;SrKhla we;' fjk;a mdGud,d hgf;a fuys .e,mSu is≥lr we;' ;dCIKh" f;dr;=re ;dCIKh yd l<ukdlrKh" m˙.Kkh yd l<ukdlrKh"
^wd& ffcùh úoHdj" fN!;Sh úoHdj" wdydr úoHdj" ëjr yd kdjql úoHdj iy Yd¯˙l jHdmdr f;dr;=re moaO;sh yd tjeks ;j;a úIhhka we;=<;a h'
wOHhk mdGud,d we;=<;ah' ^B& fjk;a mdGud,d – fudaia;r ie,iqï Ys,amh$m%jdyk iy m%jr®Ok l<ukdlrK" foaYSh
^we& zúfYaI iy wu;r we;=<;a ls¯ïZ hgf;a wkaO iy úúO olaaI;d we;s" wOHhk ffjoH" m˙mQrl ffjoH" m˙mQrl ffjoH fyo fiajh we;=<;a" T!IOd.dr" ffjoH
lghq;= j,g m˙ndysrj wfkl=;a lafIa;%j, olaI;d we;s" yuq∞" úfoaY" .=rejre ridhkd.dr úoHdj" úlsrK fr®LKh" fN!; Ñls;aidj iy l:k yd Y%jK úoHdj'
wd° wNshdpkd lñgqj u.ska ksr®foaY l< isiqka iy cmka NdIdj" bx.S%is" idys;Hh
wd° úfYaIs; úIhhka i|yd jQ wu;r we;=<;a ls¯ï we;=<;a fõ'
156
iudc wdr®:ßl fiajdjka

ixLHd igyk 13.20


ck jr®.h iy wOHhk Odrdj u; úYajúoHd,hg we;=<;aùï 2013/2014 – 2016/2017

jd◊c iy
ck jr®.h wOHhk jr®Ih l,d kS;s úoHd^w& ffjoH oka; ffjoH
l<ukdlrK

isxy, 2013/14 5,353 4,169 297 4,129 1,052 86


2014/15 5,736 4,298 289 4,130 997 67
2015/16 5,605 4,455 279 4,221 1,009 66
2016/17 5,907 4,763 286 4,891 1,042 63
fou< 2013/14
1,172 472 40 431 127 11
2014/15
1,238 526 33 449 145 9
2015/16
1,869 495 38 458 164 7
2016/17
1,532 566 34 529 155 11
uqia,sï 2013/14 852 233 32 286 83 7
2014/15 965 190 26 312 92 4
2015/16 1,601 210 28 310 83 5
2016/17 1,224 268 27 355 100 6
fjk;a 2013/14 19 8 1 3 15 0
2014/15 27 16 2 3 21 0
2015/16 54 15 3 19 1 2
2016/17 37 21 1 21 7 0
tl;=j 2013/14 7,396 4,882 370 4,849 1,277 104
2014/15 7,966 5,030 350 4,894 1,255 80
2015/16 9,129 5,175 348 5,008 1,257 80
2016/17 8,700 5,618 348 5,796 1,304 80

.Dy ksr®udK
mY= m˙.Kl
ck jr®.h wOHhk jr®Ih lDIslr®uh bx‚fkare iy m%udK fjk;a ^wE& tl;=j
ffjoH úoHdj^we&
iólaIK^wd&

isxy, 2013/14 99 1,338 1,351 331 1,085 883 20,173


2014/15 85 1,213 1,331 287 1,055 827 20,315
2015/16 66 1,163 1,464 312 1,075 903 22,618
2016/17 65 1,206 1,485 314 1,186 1,104 22,312
fou< 2013/14 15 166 200 48 185 150 3,017
2014/15 11 175 194 58 192 173 3,203
2015/16 13 191 223 39 207 133 3,837
2016/17 11 206 232 54 229 185 3,744
uqia,sï 2013/14 3 92 72 18 125 152 1,955
2014/15 3 107 74 17 117 166 2,073
2015/16 1 76 75 13 133 132 2,667
2016/17 4 94 87 18 139 159 2,481
fjk;a 2013/14 1 1 5 0 1 1 55
2014/15 0 2 4 2 4 4 85
2015/16 1 1 2 1 6 3 111
2016/17 0 3 3 0 8 8 109
tl;=j 2013/14 118 1,597 1,628 397 1,396 1,186 25,200
2014/15 99 1,497 1,603 364 1,368 1,170 25,676
2015/16 81 1,431 1,764 365 1,421 1,171 27,230
2016/17 80 1,509 1,807 386 1,562 1,456 28,646

igyk( fuys olajd we;af;a úYajúoHd, mk; hgf;a msysgqjd we;s úYajúoHd, iy uQ,h ( úYajúoHd, m%;smdok fldñIka iNdj
Wiia wOHdmk wdh;k iïnkaO f;dr;=re mu◊'

^w& ffcùh úoHdj" fN!;Sh úoHdj" ñkskaf∞are úoHdj" wdydr úoHdj" ëjr yd kdjql úoHdj iy Yd¯˙l wOHhk mdGud,d we;=<;ah'
^wd& .Dy ksr®udK mSGh u.ska fufyhjkq ,nk ksr®udK Ys,amh" k.r yd .%%du ie,iqï N+ñ ksr®udKfõoh iy myiqlï l<uKdlrKh hk fjk;a mdGud,d o we;=<;ah'
^we& l<ukdlrK f;dr;=re ;dCIKh" f;dr;=re ;dCIKh" f;dr;=re yd ikaksfõok ;dCIKh" f;dr;=re ;dCIKh yd l<ukdlrKh" m˙.Kkh yd l<ukdlrKh" jHdmdr
f;dr;=re moaO;s ^f;dr;=re moaO;s" m˙.Kl úoHdj yd ;dlaIKh& yd tjeks ;j;a úIhhka we;=<;a h'
^wE& foaYSh ffjoH" m˙mQrl ffjoH yd ú,dis;d ksr®udK$m%jdyk iy m%jr®Ok l<ukdlrKh we;=<;a h'
157
iudc wdr®:ßl fiajdjka

ixLHd igyk 13.21

ldr®ñl úoHd, 2011 – 2017

;dlaIK úoHd,^w& ldr®ñl úoHd, tl;=j


mdGud,dj jr®Ih
we;=<;aùï ,shdm†xÑùï we;=<;aùï ,shdm†xÑùï we;=<;aùï ,shdm†xÑùï

Wiia ämaf,daud 2011 883 883 – – 883 883


  [cd'jD'iq' (NVQ) 2012 785 1,169 23 23 808 1,192
  uÜgu 5 yd 6] 2013 943 1,178 22 22 965 1,200
2014 1,631 2,170 377 478 2,008 2,648
2015 1,512 2,636 292 578 1,804 3,214
2016 1,729 3,143 382 630 2,111 3,773
2017^wd& 2,127 3,866 707 966 2,834 4,832

cd;sl ämaf,daud 2011 104 117 80 218 184 335
  ^cd'jD'iq' fkdjk& 2012 145 212 86 157 231 369
2013 166 292 85 156 251 448
2014 223 343 – – 223 343
2015 278 449 – – 278 449
2016 262 460 – – 262 460
2017^wd& 348 522 25 25 373 547

cd;sl iy;slm;% 2011 3,052 4,873 5,873 9,056 8,925 13,929
2012 3,307 4,876 5,741 8,387 9,048 13,263
2013 3,546 5,371 6,587 9,478 10,133 14,849
2014 2,888 4,780 6,084 9,023 8,972 13,803
2015 2,652 4,337 5,551 8,177 8,203 12,514
2016 2,698 3,939 5,726 7,843 8,424 11,782
2017^wd& 3,229 4,371 5,651 7,527 8,880 11,898

cd;sl lr®udka; ^fjf<|& 2011 1,107 1,386 2,076 2,434 3,183 3,820
  iy;slm;% 2012 1,140 1,520 1,975 2,461 3,115 3,981
2013 1,236 1,651 1,964 2,412 3,200 4,063
2014 1,259 1,684 2,044 2,593 3,303 4,277
2015 1,059 1,224 1,651 1,916 2,710 3,140
2016 837 1,353 1,600 2,265 2,437 3,618
2017^wd& 872 1,302 1,609 2,249 2,481 3,551

fláld,Sk mdGud,d 2011 1,420 1,420 2,586 2,586 4,006 4,006
  (m%Odk jYfhka 2012 1,992 1,992 4,511 4,511 6,503 6,503
  iajhx /lshd wruqKq 2013 2,691 2,691 5,496 5,496 8,187 8,187
  fldg we;) 2014 2,364 2,364 5,993 5,993 8,357 8,357
2015 2,228 2,228 4,641 4,641 6,869 6,869
2016 4,006 4,006 9,351 9,351 13,357 13,357
2017^wd& 5,778 5,778 12,895 12,895 18,673 18,673

wfkla wdh;kj,g 2011 – – 29 29 29 29
  m%∞kh l< 2012 – – – – – –
  fláld,Sk mdGud,d^we& 2013 – – – – – –
2014 – – – – – –
2015 – – – – – –
2016 – – – – – –
2017^wd& 93 93 316 316 409 409

tl;=j 2011 6,566 8,679 10,644 14,323 17,210 23,002
2012 7,369 9,769 12,336 15,539 19,705 25,308
2013 8,582 11,183 14,154 17,564 22,736 28,747
2014 8,365 11,341 14,498 18,087 22,863 29,428
2015 7,729 10,874 12,135 15,312 19,864 26,186
2016 9,532 12,901 17,059 20,089 26,591 32,990
2017^wd& 12,447 15,932 21,203 23,978 33,650 39,910

NVQ – cd;sl jD;a;Sh iq≥iqlï mdGud,dj uQ,h ( ldr®ñl wOHdmk yd mqyqKq fomdr®;fïka;=j

^w& 2007 isg ldr®ñl úoHd, 9la §;dlaIK úoHd,¶ njg Wiia lrk ,°'
^wd& ;djld,sl
^we& 2008 ° hdmkh ;dlaIK úoHd,h" m,af,lef,a iy je,slkao t,aààB hg;ajQjka mqkre;a:dmkh lrk wdh;kj,° uyskao Ñka;k jevms<sfj, hgf;a ^W;=re jika;h&
úfYaI jD;a;Sh mqyqKq mdGud,djka i|yd wu;r isiqka 12,273 la ,shdm†xÑ lrk ,°'
igyk ( idudkHfhka wOHhk jr®Ihla cQ,s udifhkaa wdrïN ù B<Û jifr® cQks udifhka wjika fõ' tu ksid YsIH ixLHdf,aLk fuys olajd we;af;a wOHhk jr®Ih wkqjh'
158
iudc wdr®:ßl fiajdjka

ixLHd igyk 13.22

fi!LH fiajd 2008 – 2017

whs;uh 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016^w& 2017^wd&

ngysr ffjoH f iajh^we&


frday,a 619 555 568 592 593 603 601 610 610 612
m%d:ñl f i!LH fiajd tall 411 475 476 475 480 481 484 475 475 506
ffjoHjre^wE& 14,255 14,831 15,283^b& 17,481^b&
18,190 18,610 18,958 20,446^b& 21,469 21,259
frday,a we|ka
65,835 68,897 69,501 69,731 73,437 74,636 76,918 76,781 76,829 76,774
fyo fiajl ixLHdj
22,996 25,549 27,494 29,101 30,136 30,928 31,964 32,272 32,499 34,221
Wmia:dhl fiajl ixLHdj 7,184 8,301 8,189 7,477 8,403 8,091 8,215 8,689 8,268 9,218
m%;sldr ,;a
  wNHka;r frda.Sk,a ’000 4,898 5,474 5,591 ,e'fkd' 5840 5,926 6,120 6,322 6,493 ,e'fkd'
m%;sldr ,;a
 ndysr frda.Ska ’000 45,382 48,782 49,871 ,e'fkd' 50631 53,861 55,105 54,652 53,044 ,e'fkd'
úkakUq ud;djka 8,937 8,943 8,726 8,748 8,745 8,874 9,022 9,021 8,864 8,532

mjq,a ixúOdk lghq;=
wÆ;ska ms<s.;a" ixLHdj
267,133 245,013 223,595 208,100 238,016 181,645 127,130 153,901 157,191 168,120
¨maia 58,770 52,141 48,350 47,315 73,932 52,917 40,813 44,916 37,517 32,986
.s,sk fm;s 53,594 50,454 45,398 38,433 79,957 43,556 26,644 33,279 27,609 26,080
jkaOHdlrK 23,480 22,091 21,587 19,787 21,109 15,771 11,657 14,419 14,806 16,106
tkak;a
120,004 110,966 98,540 87,865 37,886 34,713 8,195 14,491 36,322 49,262
frdamKh 11,285 9,361 9,720 14,700 25,132 34,688 39,821 46,796 40,937 43,686

f i!LH i|yd uqΩ úhou
  re' ñ,shk 74,548 71,452 73,835 89,237 99,101 119,530 138,403 177,789 186,149 196,820
 jr®;k úhou
55,874 58,789 60,506 74,443 81,946 99,609 116,151 140,560 155,402 161,312
 m%d.aOk úhou
18,674 12,664 13,329 14,794 17,155 19,920 22,252 37,230 30,747 35,509

ffjoH iy T!IO ksIamdokhkays
  wdkhk ^rch iy fm!oa.,sl&"
  re' ñ,shk
23,010 23,199 24,549 38,487 47,537 48,845 49,685 62,498 76,547 79,299

^w& ixfYdaê; uQ,hka ( fi!LH wud;HdxYh


^wd& ;djld,sl mjq,a fi!LH ldr®hdxYh
^we& rdcH wxYh YS% ,xld fr®.=j
^wE& iyldr ffjoH jD;a;slhka we;=<;ah'
^b& iSudjdisl ffjoH ks,Od¯ka we;=<;ah'
,e'fkd' - ,eî fkdue;

fi!LH fiajdj u; jk ish¨ úhoï


200,000

160,000
remsh,a ñ,shk

120,000

80,000

40,000

0
2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017
159
iudc wdr®:ßl fiajdjka

ixLHd igyk 13.23

f;dard.;a rdcH fi!LH fiajl uKav,h 1992 – 2016

oka; Y,H ,shdm†xÑ $ uyck fi!LH frday,a


ffjoH fyo
jr®Ih ffjoH iyldr ffjoH fyo m¯laIl- úkakUq úkakUq
ks,Od¯ka ^w& fiajlhska ^we&
úfYaI{hska ^wd& ks,Od¯ka fidfydhq˙hka ^wE& jreka ud;djka ud;djka

1992 3,345 381 1,253 11,214 113 846 4,108 2,025


1993 3,713 390 1,305 11,818 109 876 4,361 2,172
1994 4,047 387 1,357 13,060 117 928 4,400 2,214
1995 4,577 421 1,376 13,403 174 932 4,383 2,288
1996 5,117 462 1,397 13,933 189 915 4,352 2,393
1997 5,628 481 1,384 13,815 145 901 4,497 2,284
1998 6,427 521 1,340 14,448 183 888 4,578 2,410
1999 6,994 529 1,340 14,052 237 1,142 4,625 2,503
2000 7,963 637 1,349 14,716 270 1,486 4,798 2,596
2001 8,384 751 1,343 15,797 259 1,401 4,654 2,723
2002 9,290 867 1,326 16,517 310 1,470 4,819 2,794
2003 9,063 889 1,260 16,621 310 1,420 4,319 3,154
2004 8,874 915 1,218 18,654 315 1,397 4,524 2,668
2005 10,198 954 1,274 19,934 313 1,512 4,896 2,371
2006 10,279 1,181 1,183 18,950 299 1,535 5,080 2,555
2007 11,023 1,314 1,194 22,370 290 1,740 6,167 2,828
2008 12,479 858 1,134 23,800 270 1,475 5,331 3,016
2009 13,874 1,051 1,099 31,198 169 1,371 5,167 2,773
2010 14,388 1,122 1,096 32,680 310 1,383 5,634 2,823
2011 ,e'fkd' ,e'fkd' ,e'fkd' ,e'fkd' ,e'fkd' ,e'fkd' ,e'fkd' ,e'fkd'
2012 15,910 1,223 1,130 31,218 332 1,510 5,821 2,605
2013 16,690 1,279 1,064 31,235 322 1,544 5,950 2,848
2014 17,615 1,360 999 32,893 277 1,526 5,954 2,888
2015 18,243 1,340 936 34,051 290 1,604 6,041 2,765
2016 ^b& 18,968 1,433 883 34,069 277 1,692 6,247 2,365

^w& m%%;sldrl" m˙md,k iy ksjdrK fiajdj, kshqla; ffjoH ks,Od¯ka we;=<;a h' uQ,hka ( ffjoH ixLHdf,aLk wxYh"
^wd& m%dfoaYSh iy WmfoaYl oka; Y,H ffjoHjre we;=<;a h' fi!LH wud;HdxYh
^we& YsIH fy†hka we;=<;a fkdfõ'
^wE& wëlaIK uyck fi!LH fyo fidfydhq˙hka $ uyck fyo fidhq˙hka'
^b& ;djld,sl
,e'fkd' - ,eî fkdue;

ffjoH ks,Od¯ka ixLHdj ^rdcH wxYh&


20,000

16,000

12,000
ixLHdj

8,000

4,000

0
2006 2007 2008 2009 2010 2012 2013 2014 2015 2016
160
iudc wdr®:ßl fiajdjka

ixLHd igyk 13.24


†ia;s%lalh wkqj rdcH fi!LH fiajl uKav,h 2016(w)
oka; Y,H ,shdm†xÑ $ uyck fi!LH frday,a
ffjoH fyo
†ia;s%lalh ffjoH iyldr ffjoH fyo m¯laIl- úkakUq úkakUq
ks,Od¯ka ^wd& fiajlhska ^wE&
úfYaI{hska ^we& ks,Od¯ka fidfydhq˙hka ^b& jreka ^B& ud;djka ud;djka

fld<U 4,515 296 133 9,724 29 255 430 215


.ïmy 2,043 86 78 3,041 30 115 457 151
lΩ;r 826 69 45 2,131 40 105 469 139
uykqjr 1,812 190 135 4,319 16 86 440 202
ud;f,a 381 21 34 607 10 44 163 66
kqjrt<sh 300 34 14 424 4 42 322 57
.d,a, 898 58 57 2,814 17 93 310 145
ud;r 590 37 40 1,400 9 65 271 110
yïnkaf;dg 424 32 10 1,442 15 55 208 101
hdmkh 589 41 15 830 3 60 175 38
ukakdru 104 7 4 123 1 20 59 28
jjqkshdj 229 18 1 340 2 15 88 3
uq,;sõ 69 7 – 94 1 17 43 18
ls,sfkdÉÑh 108 13 1 93 – 12 57 12
uvl,mqj 432 30 13 891 11 56 189 96
wïmdr 350 26 4 1,461 1 29 138 30
;s%l=Kdu,h 300 27 11 441 1 37 154 55
l,auqfKa 374 27 14 661 7 49 151 126
l=reKE., 1,063 94 92 2,902 22 113 454 178
mq;a;,u 479 47 21 644 3 50 189 58
wkqrdOmqrh 565 43 29 1,970 9 83 232 118
fmdf,dkakrej 395 33 11 618 5 36 123 48
n≥,a, 613 62 35 1,916 12 58 295 118
fudKrd., 317 23 9 527 10 36 193 61
r;akmqr 672 68 35 1,993 11 89 369 94
lE.,a, 520 44 42 1,150 8 72 268 98
tl;=j
18,968 1,433 883 42,556 277 1,692 6,247 2,365

fnfy;a ffjoH B'iS'„' B'B'„' mdi,a


úlsrK fN!;
†ia;s%lalh T!IOfõ°ka ksl=;a ;dlaIK igyka igyka oka;
Ys,amSka Ñls;ailhska
lrkakka Ys,amSka lrejka lrejka Ñls;ailhska

fld<U 393 129 498 212 157 102 27 32


.ïmy 116 92 108 34 54 23 7 35
lΩ;r 54 51 79 14 13 16 2 30
uykqjr 137 97 130 76 49 29 10 20
ud;f,a 30 48 23 7 5 6 – 8
kqjrt<sh 21 49 19 8 6 4 2 10
.d,a, 80 79 74 34 27 9 6 26
ud;r 53 63 45 14 12 8 2 21
yïnkaf;dg 39 54 33 13 7 7 2 15
hdmkh 48 52 34 15 16 4 2 8
ukakdru 6 13 6 2 2 – – 2
jjqkshdj 3 13 15 5 4 1 4 4
uq,;sõ 3 12 4 2 3 – – 1
ls,sfkdÉÑh 5 13 4 2 2 1 1 –
uvl,mqj 33 34 31 11 11 9 2 4
wïmdr 29 24 30 9 8 9 1 3
;s%l=Kdu,h 29 27 22 7 8 4 2 2
l,auqfKa 35 29 36 12 8 8 1 5
l=reKE., 90 129 83 27 22 16 5 39
mq;a;,u 41 76 36 9 7 7 2 12
wkqrdOmqrh 53 87 52 20 19 13 3 15
fmdf,dkakrej 42 27 26 11 11 8 2 11
n≥,a, 62 79 57 19 19 11 3 16
fudKrd., 27 42 26 8 6 6 – 11
r;akmqr 64 75 50 22 13 10 3 19
lE.,a, 53 70 45 14 11 4 – 15
tl;=j
1,546 1,464 1,566 607 500 315 89 364

^w& ;djld,sl uQ,h ( ffjoH ixLHdf,aLk wxYh"


^wd& m˙md,k fY%a◊ iy úfYaI{ ffjoH ks,Od¯ka we;=<;a h' fi!LH wdrlaIK iy fmdaIK wud;HdxYh
^we& m%dfoaYSh iy WmfoaYl oka; Y,H fjoHjreka we;=<;a h'
^wE& wëlaIK uyck fi!LH fy† fidfydhq˙hka" uyck fi!LH fy† fidfydhq˙hka yd fy† isiqúhka we;=<;a h'
^b& wëlaIK uyck fi!LH fy† fidfydhq˙hka $ uyck fi!LH fy† fidfydhq˙hka
^B& wëlaIK uyck fi!LH m¯laIljreka we;=<;a h'
161
iudc wdr®:ßl fiajdjka

ixLHd igyk 13.25

fi!LH m%pdrK jevigyka wdYs%; ls%hdldrlï 2008 – 2017

whs;uh 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017^w&

,sx.dY%s; iïfm%aIs; frda.


m¯laId lrk ,o frda.Ska" ’000 16.8 17.2 13.7 19.3 15.5 19.6 22.1 22.9 22.0 19.5
y∫kd.;a frda.Ska" ’000 10.0 10.5 8.3 11.7 9.0 10.5 10.9 11.0 11.0 10.9
ldr®h uKav,h^wd& – ffjoHjreka 26 30 37 75 25 80 67 93 103 110
wksl=;a 128 98 99 339 98 350 328 378 380 336
úhou^we&" re' ñ,shk 51.8 58.7 69.4 75.2 75.1 158.0 196.2 263.2 323.9 388.3

uef,a˙hd
m¯laId lrk ,o frda.Ska" ’000
1,047.1 909.6 1,001.1 994.5 948.2 988.7 1,069.8 1,142.4 1,031.0 1,074.7
y∫kd.;a frda.Ska" ’000 0.7 0.6 0.7 0.1 ... 0.0^wE& 0.0^wE& 0.0^wE& 0.0^wE& 0.0^wE&
ldr®h uKav,h – ffjoHjreka 27 29 23 24 19 25 23 24 20 28
wksl=;a 2,227 2,084 1,861 1,858 1,734 1,712 1,627 1,611 1,448 1,430
úhou" re' ñ,shk 207.0 204.0 335.0 556.0^b& 414.0^b& 429.0^b& 465.0^b& 532.0^b& 456.0^b& 694.0^b&

,d≥re
m¯laId lrk ,o frda.Ska" ’000 ,e'fkd' ,e'fkd' ,e'fkd' ,e'fkd' ,e'fkd' ,e'fkd' ,e'fkd' ,e'fkd' ,e'fkd' ,e'fkd'
y∫kd.;a frda.Ska" ’000 2.0 2.0 2.1 1.9 2.2 2.1 2.3 2.1 1.8 1.8
ldr®h uKav,h – ffjoHjreka ^B& 10 8 7 6 11 9 12 13 13 13
wksl=;a ^B& 71 60 63 75 67 65 67 87 92 74
úhou" re' ñ,shk 35.8 32.9 42.1 38.5 50.3 64.8 66.2 87.1 91.2 107.8

Yajik wdYs%; frda.
m¯laId lrk ,o frda.Ska" ’000 56.2 91.4 106.3 139.8 150.5 157.5 162.9 216.5 140.9 131.5
fiu mg,j, úIîc iys;j
y∫kd.;a frda.Ska" ’000 4.7 4.8 4.6 4.5 4.3 4.4 4.3 4.7^W& 4.5^W& 4.3^W&
ldr®h uKav,h – ffjoHjreka 115 81 150 569 109^W!& 37^t& 39^t& 47^t& 51^t& 44^t&
wksl=;a 505 487 677 516 545^W!& 133^t& 153^t& 136^t& 137^t& 147^t&
úhou" re' ñ,shk 332.3 454.0 555.0 514.0 561.3 213.9 289.0 267.3 430.2 458.0

nrjd
m¯laId lrk ,o frda.Ska" ’000 513.4 494.7 482.9 411.6 373.1 420.0 344.9 337.9 372.4 330.8
y∫kd.;a frda.Ska" ’000 0.2 0.2 0.2 0.1 0.1 0.2 0.2 0.1 0.2 0.1
ldr®h uKav,h – ffjoHjreka ^ta& 5 6 6 5 10 9 10 4 4 4
wksl=;a ^ta& 20 25 25 27 24 27 25 25 28 28
úhou" re' ñ,shk ,e'fkd' 13.7^T& 21.9^T& 23.1^T& 28.4 35.7 38.8 34.8 50.7 35.6

^w& ;djld,sl uQ,hka : ,sx.dYs%; frda. yd taâia ur®ok jevigyk


^wd& cd;sl ,sx.dY%%s; frda. yd taâia ur®Ok jevigyk uef,a˙hd ur®ok jevigyk
,d≥re ur®ok jevigyk
^we& uOHu ,sx.dYs%; iïfm%aIs; frda. idhkj, úhou mu◊' Yajik wdYs%; frda. md,k jevigyk
^wE& foaYSh uef,a˙hd frda.Ska jdr®;d ù fkdue;' nrjd ur®ok jevigyk
^b& uef,a˙hd ur®ok jHdmdr wOHlaI uKav,h yd m<d;aj, úhoï fuys we;=<;a fõ' n,Od¯kag
uef,a˙hd md,kh i|yd úhoï jQ kshñ; uqo,a m%udKhla b†˙m;a ls¯ug fkdyels jQ neúka
yïnkaf;dg" wkqrdOmqr yd r;akmqr hk †ia;s%lalj, úhoï we;=<;a fkdfõ'
^B& m%Odk ,d≥re ur®ok jevigyk yd iïnkaO o;a; muKla we;=<;a fõ'
^W& fiu mg,j, úIîc ;=<ska" j.dj (Culture) fyda f,dal fi!LH ixúOdkh wkqu; l< YS>% frda. ksr®Kh l%ufõoh hk wdldrj,ska y∫kd.;a kj iy kej; m%;sldr .kakd
frda.Ska we;=<;a fõ' 2013 iy 2014 jirj,° wÆ;ska y∫kd.;a" fiu mg,j, úIîc iys; fmkyΩ.; laIh frda.Ska muKla ie,ls,a,g f.k we;'
^W!& uOHu tallh" Yajik wdYs%; frda. i|yd cd;sl frday, - je,sir" cd;sl laIh frda. iïnkaO mr®fhaIKd.drh" uOHu T!IO .nvd" fld<U yd .ïmy ,h Ñls;aid.dr hk
wdh;kj, fiajl uKav,h we;=<;a h'
^t& uOHu tallh" cd;sl laIh frda. iïnkaO mr®fhaIKd.drh" uOHu T!IO .nvd" fld<U yd .ïmy ,h Ñls;aid.drhj, fiajl uKav, we;=<;a h'
^ta& fi!LH m%pdr yd ldr®h uKav, mu◊'
^T& uOHu rcfha úhou muKla we;=<;a h'
,e'fkd' – ,eî fkdue;
… – ie,lsh hq;= fkdfõ'
162
iudc wdr®:ßl fiajdjka

ixLHd igyk 13.26

;eme,a fiajdjka 2008 – 2017

whs;uh 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017^w&

m%Odk ;eme,a ldr®hd, (ixLHdj) 643 643 648 648 651 651 653 653 652 653
Wm ;eme,a ldr®hd, (ixLHdj) 3,410 3,410 3,410 3,410 3,411 3,375 3,410 3,410 3,410 3,409
ksfhda‚; ;eme,a ldr®hd, (ixLHdj) 684 684 684 684 676 602 629 629 629 628
;eme,a fn°fï fldÜGdY (ixLHdj) 6,729 6,729 6,729 6,729 6,729 6,729 6,729 6,729 6,729 6,729

;eme,a ldr®hd,hlska fiajdj ,nk


  m%foaYh (j' ls'ó') 14 14 14 14 13 14 14 14 14 15

;eme,a ldr®hd,hlska fiajdj ,nk


  ck.ykh 4,311 4,311 4,312 4,330 4,641 4,378 4,332 4,332 4,428 4,572

tla mqoa.,fhl=g ,enqKq


  idudkHh ,sms ixLHdj 21 21 21 14 13 13 16 16 17 17

foaYSh ;eme,a, ’000


,sms 238,400 236,852 291,294 201,647 203,135 272,729 341,225 365,249 369,445 373,096
;eme,am;a 11,531 12,250 14,742 12,654 13,025 10,992 9,538 10,024 10,005 9,504
mqj;am;a iy
 uqø ; s øjH 82,711 79,525 14,773 15,512 14,003 15,356 13,101 13,769 14,457 15,179
YS>%.dó 198 212 95 86 91 86 82 86 87 110
rlaIKh l< 162 281 28 36 33 31 83 87 96 94
,shdm†xÑ l< 32,413 59,426 19,149 28,698 30,954 21,418 35,183 36,987 29,596 25,603

mdr®i,a
mdr®i,a (idudkH) uqo,a f.jQ ⎫ 320 323 202 294 261 162 113
⎬ 1,210 1,194 438
mdr®i,a (idudkH) fjk;a ⎭ 62 58 125 134 75 61 75

úfoaY ;eme,a (hk), ’000


uqyq≥ ;eme,a
,sms 72 69 76 74 71 72 80 64 65 65
;eme,am;a 29 34 19 21 23 25 20 11 11 11
mqj;am;a iy uqø;
s øjH 27 31 56 53 52 43 55 41 41 42
l=vd meleÜgq $ mdr®i,a 33 38 33 4 3 6 16 9 9 9

.=jka ;eme,a
.=jka ,shqï – – 2,131 2,023 2,213 2,122 63 42 42 42
,sms 24,997 27,356 4,526 5,382 4,748 4,885 2,020 1,587 1,603 1,618
;eme,am;a 3,025 3,451 6,631 7,329 7,163 7,041 829 862 871 878
mqj;am;a iy uqø;
s øjH 917 840 134 143 156 144 219 196 198 199
l=vd meleÜgq $ mdr®i,a 406 387 94 6 3 5 8 6 6 6

úfoaY ;eme,a (tk), ’000


uqyq≥ ;eme,a
,sms 65 67 62 59 57 62 210 187 190 192
;eme,am;a 43 40 31 28 29 34 3 1 1 1
mqj;am;a iy uqø;
s øjH 59 57 43 39 37 47 91 74 75 76
l=vd meleÜgq $ mdr®i,a 48 48 98 7 7 5 8 6 5 5

.=jka ;eme,a
,sms 20,745 22,498 19,315 20,167 20,489 20,642 1,805 1,346 1,359 1,372
;eme,am;a 2,420 2,765 2,165 3,154 2,932 2,687 25 27 27 27
mqj;am;a iy uqø;
s øjH 1,492 1,623 1,456 1,569 1,635 1,559 225 187 189 190
l=vd meleÜgq $ mdr®i,a 408 422 410 27 32 25 840 2,011 2,031 2,051

^w& ;djld,sl uQ,h ( ;eme,a fomdr®;fïka;=j


163
iudc wdr®:ßl fiajdjka

ixLHd igyk 13.27

ú≥,s ixfoaY fiajd 2008 – 2017

whs;uh 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017^w&

ia:djr ≥rl:k fiajd

.%dyl ixLHdj (’000) 3,446 3,436 3,535 3,608 3,449 2,707 2,710 2,601 2,550 2,603
/yeka iys; fiajd (’000) 934 872 897 942 999 1,062 1,123 1,128 1,166 1,198
/yeka rys; fiajd (’000) 2,513 2,564 2,638 2,667 2,450(wd) 1,645(we) 1,587 1,473 1,384 1,405
.%dyl jr®Ok wkqmd;h 25.7 -0.3 2.9 2.1 -4.4 -21.5 0.1 -4.0 -2.0 2.1
≥rl:k >k;ajh(wE)
 (mqoa.,hska 100 lg we;s ≥rl:k ixLHdj)
17.0 16.8 17.1 17.3 16.9 13.2 13.0 12.4 12.0 12.1

wfkl=;a fiajd
cx.u ≥rl:k (’000) 11,083 14,264 17,267 18,319 20,324 20,315(we)
22,123 24,385 26,228 28,199
mqoa.,hska 100 lg we;s
  cx.u ≥rl:k ixLHdj 55 70 84 88 100 99 107 116 124 132
fmd≥ ≥rl:k l=á 7,417 7,378 6,958 6,458 6,983 6,773 6,642 5,809 5,301 5,137
wka;r®cd, iïnkaO;d(b) 234,000 240,000 502,000 844,749 1,365,655 2,009,456 3,396,295 4,090,920 4,920,554 5,904,260

^w& ;djld,sl uQ,hka : YS% ,xld ú≥,s ixfoaY kshduk fldñIka iNdj
^wd& fiajd imhk wdh;k folla taldnoaO ùfuka miq ixLHd jdr®;dj, meje;s úIu;d YS% ,xld uy nexl=j
bj;a ls¯u ksid 2012 ° /yeka rys; ≥rl:k ixLHdj wvq úh'
^we& 2013 ckjd˙ ui ° ilS%h ≥rl:k iïnkaO;d ms<sn| jr®.SlrKh ixfYdaOkh ls¯u
fya;=fjka 2013 ° /yeka rys; ≥rl:k ixLHdj yd cx.u ≥rl:k ixLHdj wvq úh'
^wE& /yeka iys; iy /yeka rys; fiajd muKla we;=<;a h'
^b& 2010 jr®Ifha isg cx.u wka;r®cd, iïnkaO;d we;=<;a h'

ixLHd igyk 13.28

ckudOH 2008 – 2017

whs;uh 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017^w&

mqj;am;a fn∞ye¯u(wd)

†km;d mqj;am;a, ’000


161,578 164,547 170,240 173,255 228,269 334,348 345,029 383,129 411,760 398,759
isxy, 117,136 123,245 126,730 128,163 156,375 210,805 206,979 226,490 258,995 245,103
fou< 12,927 9,347 8,884 10,194 28,748 47,302 62,625 75,906 60,969 60,249
bx.S%is 31,516 31,955 34,627 34,897 43,146 76,241 75,424 80,734 91,796 93,407
†klg mqoa.,hska 1,000 lg
mqj;am;a msgm;a, ixLHdj 25 26 26 27 36 52 53 58 62 59

i;sm;d mqj;am;a, ’000 88,696 82,801 80,295 88,281 90,403 106,574 117,544 124,949 127,064 136,307
isxy, 66,178 62,096 62,948 70,453 66,710 68,699 74,960 80,811 83,288 91,461
fou< 8,007 7,071 3,233 3,964 9,698 15,432 20,335 21,653 19,324 19,479
bx.S%is 14,511 13,635 14,115 13,864 13,995 22,443 22,250 22,485 24,452 25,367
i;shlg mqoa.,hska 1,000 lg
mqj;am;a msgm;a, ixLHdj 84 78 75 81 85 100 109 115 115 122

rEmjdyskS
rEmjdyskS kd,sld" ixLHdj 18 20 21 22 25 25 25 25 24 22

.=jka ú≥,s
.=jka ú≥,s f iajd" ixLHdj 56 48 51 51 54 54 54 54 54 55

^w& ;djld,sl' uQ,hka : iS$i' ,xld tlai;a m%jD;a;sm;% iud.u


^wd& cd;sl mqj;am;a mu◊' iS$i' tlaiam%ia mqj;am;a ^,xld& iud.u
iS$i' iqu;s m%ldYk iud.u
iS$i' Wmd,s mqj;am;a iud.u
iS$i' úch m%ldYk iud.u
uqo,a yd ckudOH wud;HdxYh
164
iudc wdr®:ßl fiajdjka

ixLHd igyk 13.29

nkaOkd.dr /|úhka 2008 – 2017

whs;uh 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

;reK jrolrejka i|yd mqyqKqls¯ï mdi,a


we;=<;a ls¯ï 36 26 32 28 16 29 16 21 14 22
idudkH ffoksl ck.ykh 75 69 67 70 63 57 37 40 41 39

wmrdOh wkqj /|úhka we;=<;a ls¯ï
ñkSuereï 124 108 96 103 125 118 136 175 174 211
ñkSue¯ug ;e;a ls¯ï 166 121 149 113 144 115 95 74 94 110
idmrdë ukqIH >d;kh iy 64 88
idmrdë ukqIH >d;khg W;aidy ls¯u 529 335 470 210 273 228 200 136 125 110
meyerf.k hdï 2 11 87 6 11 14 43 6 7 10
ia;S% ¥IK 319 227 250 166 273 244 281 211 199 148
iqΩ iy nrm;, ;=jd, ls¯u 290 317 347 217 284 307 301 374 348 233
idmrdë n,y;aldrh iy Nh.ekaùu 46 31 85 18 17 21 29 50 50 18
kS;Hdkql+, fkdjk ixir®.h iy W;aidy ls¯u 65 163 208 142 195 33 14 35 18 28
ish†ú ydkslr .ekSu iy Bg ;e;a ls¯u 2 0 0 0 3 3 15 9 13 13
f.j,a ì£u iy f ld,a,lEu 894 1130 1,438 819 1097 1,536 1,422 910 937 944
whq;= f,i we;=Ωùu" f.j,a ì£u iy
f.j,a ì¢k WmlrK <Û ;nd .ekSu 550 868 502 488 636 656 606 485 536 479
meyer .ekSu iy uxfld,a,lEu 583 519 683 537 603 1065 603 504 671 312
jxpd ls¯u iy idmrdë f,i úYajdih lvls¯u 344 321 493 405 501 885 513 369 379 485
fidrlu 1,216 1,268 1,356 1,282 1,893 1,780 1,689 1,218 1,220 1,278
fjk;a wmrdO 28,436 32,453 25,964 22,512 22,336 23,755 21,641 19,530 19,225 18,366

tl;=j 33,566 37,872 32,128 27,018 28,391 30,760 27,588 24,086 24,060 22,833

oKavkhg m;ajk ld,h wkqj nkaOkd.dr.;ùï
udihlg wvq 2,440 3,034 2,972 2,098 3,826 2,961 3,518 2,243 4,774 4,316
udifha isg udi 6 olajd 13,647 12,973 11,150 11,147 13,192 15,013 12,559 12,317 11,780 11,479
udi 6 isg jr®Ih olajd 6,895 8,566 6,424 5,706 4,984 6,003 5,421 5,509 3,214 3,195
jr®Ifha isg jr®I 2 olajd 7,103 9,375 8,367 5,757 3,772 4,104 3,651 2,322 2,502 2,251
jr®I 2 isg jr®I 5 olajd 2,377 3,105 2,433 1,698 2,003 2,024 1,783 1,043 1,203 989
jr®I 5 isg jr®I 10 olajd 576 453 415 357 296 352 311 205 226 213
jr®I 10 g jeä iy ur”h oKavkh ,;a 528 366 367 255 318 303 345 447 361 390

tl;=j 33,566 37,872 32,128 27,018 28,391 30,760 27,588 24,086 24,060 22,833

ur”h oKavk
ur”h oKavkhg kshu jQ 128 108 96 107 131 124 153 186 180 217
ur”h oKavkh fjkia fldg
nkaOkd.dr.; l< isrlrejka 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
ur”h oKavkh ls%hd;aul ls¯ug fyda
wjika ;SrKh ,sys,a ls¯ug isák 128 108 96 107 131 124 153 186 180 217
isrlrejka

we;=<;aùï wkqmd;h
(mqoa.,hska 100,000 lg) 166 185 156 130 140 151 133 115 114 107

uQ,h ( nkaOkd.dr fomdr®;fïka;=j


165
iudc wdr®:ßl fiajdjka

ixLHd igyk 13.30

†ia;s%lalh wkqj isrlrejka 2013 – 2017

2013 2014 2015 2016 2017


†ia;s%lalh
ms˙ñ .eyeKq tl;=j ms˙ñ .eyeKq tl;=j ms˙ñ .eyeKq tl;=j ms˙ñ .eyeKq tl;=j ms˙ñ .eyeKq tl;=j

fld<U 10,614 301 10,915 9,574 279 9,853 10,982 241 11,223 8,189 276 8,465 8,832 205 9,037
.ïmy 4,647 97 4,744 4,160 90 4,250 1,577 89 1,666 2,432 173 2,605 2,001 78 2,079
lΩ;r 1,288 45 1,333 1,275 46 1,321 839 43 882 1,824 68 1,892 1,549 44 1,593
uykqjr 1295 27 1322 638 29 667 556 34 590 516 36 552 725 13 738
ud;f,a 401 11 412 540 9 549 401 17 418 243 14 257 468 8 476
kqjrt<sh 390 13 403 453 12 465 270 18 288 366 12 378 207 19 226
.d,a, 1,553 66 1,619 1,513 76 1,589 962 49 1,011 1,156 36 1,192 1,090 6 1,096
ud;r 472 25 497 382 18 400 486 21 507 617 16 633 368 9 377
yïnkaf;dg 348 4 352 307 8 315 81 1 82 240 6 246 279 6 285
hdmkh 253 18 271 200 16 216 266 11 277 409 13 422 463 11 474
ukakdru 95 5 100 107 8 115 223 9 232 187 5 192 181 3 184
jjqkshdj 435 12 447 460 14 474 279 13 292 273 15 288 312 10 322
uq,;sõ 108 3 111 205 8 213 256 8 264 224 9 233 231 7 238
ls,sfkdÉÑh 127 4 131 123 6 129 330 7 337 328 27 355 94 4 98
uvl,mqj 488 24 512 534 32 566 426 20 446 456 13 469 430 12 442
wïmdr 499 26 525 508 21 529 358 17 375 414 11 425 293 7 300
;s%l=Kdu,h 330 8 338 254 9 263 318 14 332 235 8 243 202 6 208
l=reKE., 1,838 59 1,897 1,541 30 1,571 1,436 60 1,496 1,282 72 1,354 880 27 907
mq;a;,u 961 34 995 685 32 717 573 21 594 895 37 932 280 16 296
wkqrdOmqrh 935 37 972 1,136 35 1,171 878 18 896 895 19 914 1,101 19 1,120
fmdf,dkakrej 436 19 455 292 12 304 257 8 265 231 3 234 211 5 216
n≥,a, 459 7 466 401 10 411 350 10 360 324 4 328 359 10 369
fudKrd., 414 13 427 279 1 280 203 7 210 255 1 256 253 10 263
r;akmqr 836 19 855 729 28 757 477 13 490 578 10 588 873 21 894
lE.,a, 644 17 661 458 5 463 543 10 553 596 11 607 586 9 595

tl;=j 29,866 894 30,760 26,754 834 27,588 23,327 759 24,086 23,165 895 24,060 22,268 565 22,833

uQ,h ( nkaOkd.dr fomdr®;fïka;=j

isrlrejka ixLHdj ^m<d;a wkqj& – 2016/17

16,000

2016
12,000
2017

8,000

4,000

niakdysr uOHu ol=Kq W;=re kef.kysr jhU W;=re W!j inr.uqj


ueo
166
iudc wdr®:ßl fiajdjka

ixLHd igyk 13.31

isrlrejka ms<sn| f;dard.;a uQ,sl o;a; 2014 – 2017

2014 2015 2016 2017


whs;uh
ms˙ñ .eyeKq tl;=j ms˙ñ .eyeKq tl;=j ms˙ñ .eyeKq tl;=j ms˙ñ .eyeKq tl;=j

jhia ldKav wkqj isrlrejka


wjq' 16 g wvq – – – – – – – – – – – –
wjq' 16 isg wjq' 40 olajd 16,491 504 16,995 14,263 347 14,610 14,428 406 14,834 11,546 276 11,822
wjq' 41 isg wjq' 60 olajd 9,852 300 10,152 8,618 390 9,008 8,104 475 8,579 9,471 253 9,724
wjq' 60 g jeä 411 30 441 446 22 468 633 14 647 1251 36 1,287

wOHdmk ;;aFjh wkqj isrlrejka
mdi,a fkd.sh 1,445 95 1,540 981 118 1,099 1,361 162 1,523 1,294 82 1,376
1–5 fY%a◊h olajd 5,818 219 6,037 4,304 142 4,446 12,239 534 12,773 9,480 163 9,643
8 fY%a◊h iu;a 12,721 414 13,135 13,663 327 13,990 6,028 101 6,129 7,294 103 7,397
w'fmd'i' ^id$fm<& iu;a 3,359 78 3,437 2,957 122 3,079 2,559 84 2,643 2,878 188 3,066
w'fmd'i' ^W$fm<& iu;a 1,052 24 1,076 1,315 39 1,354 896 13 909 1,149 25 1,174
WmdêOd¯ 38 3 41 66 9 75 54 1 55 112 1 113
fjk;a 2,321 1 2,322 41 2 43 28 – 28 61 3 64

isú,a ;;aFjh wkqj isrlrejka
wújdyl 7,884 59 7,943 10,025 116 10,141 6,115 138 6,253 6,916 96 7,012
újdyl
17,398 555 17,953 12,179 473 12,652 15,131 629 15,760 13,756 408 14,164
jekaoUq 519 97 616 221 69 290 563 55 618 551 29 580
†lalido jQ 659 76 735 508 52 560 779 48 827 741 17 758
kS;sfhka fjka jQ 294 47 341 394 49 443 577 25 602 304 15 319

ckjr®.h wkqj isrlrejka
isxy,
18,572 521 19,093 17,174 436 17,610 13,109 496 13,605 15,269 356 15,625
fou< 4,283 176 4,459 3,261 212 3,473 4,876 296 5,172 3,891 117 4,008
uqia,sï 3,633 126 3,759 2,860 90 2,950 4,995 100 5,095 3,043 85 3,128
uef,a 55 2 57 8 9 17 90 – 90 12 – 12
,kais 90 4 94 19 7 26 85 2 87 16 3 19
fjk;a 121 5 126 5 5 10 10 1 11 37 4 41

wd.ï wkqj isrlrejka
fn!oaO
17,089 441 17,530 16,158 362 16,520 11,833 467 12,300 14,240 327 14,567
yska≥ 3,363 163 3,526 2,579 171 2,750 4,153 240 4,393 3,302 97 3,399
bia,dï 3,708 127 3,835 2,870 116 2,986 4,969 91 5,060 3,050 85 3,135
frdaudkq lf;da,sl 1,595 70 1,665 1,398 70 1,468 1,899 77 1,976 1,381 43 1,424
wfkl=;a ls%ia;shdks 976 32 1,008 302 40 342 296 20 316 277 9 286
fjk;a 23 1 24 20 – 20 15 – 15 18 4 22

uqΩ f∞aIs; isrlrejka


26,754 834 27,588 23,327 759 24,086 23,165 895 24,060 22,268 565 22,833

uQ,h ( nkaOkd.dr fomdr®;fïka;=j


167
YS% ,xldj iy wdishdj

ixLHd igyk 14.1


ck úldYk or®Ylhka ( idla rgj,a

wod< weµa.ksia- nx.a,d


or®Ylh YS% ,xldj N+;dkh bka†hdj ud,†jhsk fkamd,h mdlsia:dkh
jr®Ih :dkh foaYh

ue† jir ck.ykh" ñ,shk 2000 19.1 21.0 129.3 0.6 1,019.0 0.3 21.0 140.0
2005 19.6 23.6 138.6 0.6 1,106.0 0.3 25.3 156.0
2010 20.7 26.0 148.6 0.7 1,186.0 0.4 26.3 173.5
2016 21.4^w& 29.2 160.8 0.8 1,299.0 0.5 28.3 195.4
ck.yk jr®Okh, %
2005 1.1 1.5 1.5 1.3 1.5 3.3 2.3 2.2

2010 1.0 2.0 1.4 1.8 1.4 2.3 1.4 2.1

2016 1.1 2.1 1.2 1.5 1.2 3.7 1.4 1.9
N+ñ m%udKh^wd&, ’000 j' lsó' 2016 62.7 652.9 147.6 38.4 3,287.3 0.3 147.2 796.1
ck.yk >k;ajh
[j' lsó' 1lg mqoa.,hsk]a 2016 342^w& 53 1,252 21 445 1,392 202 251
jhia ldKav wkqj ck.ykh, %
wjqre≥   0 – 14 2016 25.2^w& 43.9 28.9 26.9 28.2 23.4 31.7 34.9
wjqre≥ 15 – 64 2016 66.9^w& 53.6 66.0 68.3 66.0 72.5 62.7 60.6
wjqre≥ 65 iy by< 2016 ^w&
7.9 2.5 5.1 4.8 5.8 4.1 5.6 4.5
kd.˙l ck.ykh, % 2016 19.3 23.7 34.9 39.5 31.0^we& ,e'fkd' 19.6 39.9
o< Wm;a wkqmd;slh" mqoa.,hska 1,000lg 2015 15.2^w& 33.3 19.5 17.4 19.7 20.8 20.2 28.8
o< urK wkqmd;slh" mqoa.,hska 1,000lg 2015 6.5^w& 8.0 5.4 6.2 7.3 3.8 6.3 7.3
ore iM,;d wkqmd;h
[.eye◊hlg ore Wm;a ] 2015 2.1 4.7 2.1 2.0 2.4 2.1 2.2 3.6
<ore urK wkqmd;h
[i„ù Wm;a 1"000 lg] 2015 9 66 31 27 38 7 29 66
ud;D urK wkqmd;h
[i„ù Wm;a 100"000 lg] 2015 27 396 176 148 174 68 258 178
Wmf;a ° „ú; wfmalaIdj" wjqre≥ 2015 75.0 60.7 72.0 69.8 68.3 77.0 70.0 66.4

^w& 2017 uQ,hka : Key Indicators for Asia and the Pacific 2017, ADB World Development Indicators 2018
^wd& wNHka;r c,dY yer N+ñ m%udKh Human Development Report 2016, UNDP ^f,dal nexl=j – 2018/05/21 †kg&
^we& 2015 ckf,aLk yd ixLHdf,aLk fomdr®;fïka;=j
,e'fkd' – ,eî fkdue; fr‚iag%dr® ckrd,a fomdr®;fïka;=j

ixLHd igyk 14.2


ck úldYk or®Ylhka ( f;dard.;a kef.kysr wdishdkq rgj,a
w∞< fld˙hdkq
or®Ylh bka≥kSishdj uef,aishdj ms,smSkh isx.mamQrej ;dhs,ka;h
jr®Ih ckrch

ue† jir ck.ykh" ñ,shk


2000 206.3 23.5 76.8 47.0 4.0 62.2

2005 219.9 26.0 84.7 48.2 4.3 64.1

2010 238.5 28.6 93.1 49.6 5.1 65.9

2016 258.7 31.7 103.2 51.2 5.6 67.5
ck.yk jr®Okh, %
2005 1.3 2.1 1.9 0.2 2.4 0.6

2010 2.7 1.8 2.3 0.5 1.8 0.6

2016 1.3 1.5 1.7 0.5 1.3 0.4
N+ñ m%udKh^w&, ’000 j' lsó'
2016 1,910.9 330.8 300.0 100.3 0.7 513.1
ck.yk >k;ajh
[j' lsó' 1lg mqoa.,hsk]a
2016 144 95 347 526 7,909 135
jhia ldKav wkqj ck.ykh, %
wjqre≥   0 – 14
2016 27.7 24.6 32.0 13.7 15.2 17.7
wjqre≥ 15 – 64
2016 67.1 69.3 63.3 72.9 72.5 71.4
wjqre≥ 65 iy by<
2016 5.2 6.1 4.7 13.4 12.3 11.0
kd.˙l ck.ykh, % 2016 53.7^wd& 74.8 44.3 82.6 100.0 44.5^we&
o< Wm;a wkqmd;slh" mqoa.,hska 1,000lg
2015 19.6 16.8 23.3 8.6 9.7 10.5
o< urK wkqmd;slh" mqoa.,hska 1,000lg
2015 7.2 5.0 6.8 5.4 4.8 8.0
ore iM,;d wkqmd;h
[.eye◊hlg ore Wm;a ]
2015 2.4 1.9 2.9 1.2 1.2 1.5
<ore urK wkqmd;h
[i„ù Wm;a 1"000 lg]
2015 23 6 22 3 2 11
ud;D urK wkqmd;h
[i„ù Wm;a 100"000 lg]
2015 126 40 114 11 10 20
Wmf;a ° „ú; wfmalaIdj" wjqre≥
2015 69.1 74.9 68.4 82.2 82.6 74.6

^w& wNHka;r c,dY yer N+ñ m%udKh uQ,hka : Key Indicators for Asia and the Pacific 2016, ADB
^wd& 2015 Human Development Report 2016, UNDP
^we& 2013 World Development Indicators 2018
^f,dal nexl=j – 2018/05/21 †kg&
168
YS% ,xldj iy wdishdj

ixLHd igyk 14.3


cd;sl .sKqï or®Ylhka ( idla rgj,a
wod< weµa.ksia- nx.a,d
or®Ylh YS% ,xldj^w& N+;dkh bka†hdj ud,†jhsk fkamd,h mdlsia:dkh
jr®Ih :dkh foaYh

o< foaYSh ksIamd†;h (o'foa'ks')^wd&, 2013 74,294 20,264 149,990 1,798 1,856,722 3,295 19,271 231,219
we't'c' fvd,r® ñ,shk 2014 79,359 20,616 172,885 1,945 2,035,393 3,697 20,003 244,361
2015 80,556^we& 19,216 195,079 2,059 2,089,865 4,007 21,411 270,556
2016 81,776^we&^wE& 19,469 221,415 2,213 2,263,792 4,224 21,132 278,913

tal mqoa., o'foa'kss'^wd&, 2013 3,609 639 952 2,351 1,452 8,291 689 1,272
we't'c' fvd,r® 2014 3,821 629 1,085 2,505 1,573 9,057 706 1,317
^we&
2015 3,842 570 1,210 2,615 1,596 9,576 747 1,429
^we&^wE&
2016 3,857 562 1,359 2,774 1,710 9,875 729 1,444

tal mqoa., o'foa'ks' 2013 10,599 2,295 2,989 7,636 5,368 10,722 2,315 4,554
^l%h Yla;s iduHh&" 2014 11,219 2,357 3,184 8,086 5,798 11,171 2,472 4,757
we't'c' fvd,r® 2015 11,778 2,298 3,384 8,566 6,251 11,201 2,544 4,939
2016 12,316 2,363 3,629 9,190 6,700 12,429 2,556 5,178

uQr®; o'foa'ks'ys jr®Okh, % 2013 3.4 6.4 6.0 2.1 6.1 4.7 4.1 4.4
2014 5.0 3.1 6.1 5.7 7.2 6.0 6.0 4.7
^we&
2015 5.0 -1.8 6.6 6.5 7.9 2.8 3.3 4.7
2016 4.5^we&^wE& 3.6 7.1 ,e'fkd' 6.6 3.9 0.4 5.5

o'foa'ks'ys wdxYsl ixhq;sh^wd&^b&, %

lDIsldr®ñl 2013 7.7 25.6^B& 16.3^W& 17.1 18.0^B& 3.9 33.8 24.8^B&
2014 8.0 25.2^B& 16.1^W& 17.7 17.0^B& 3.4 32.5 25.0^B&
2015 8.2^we& 22.9 15.5 17.4 17.0 3.1 31.8 25.5
2016 7.5^we&^wE& 24.1 14.8 ,e'fkd' 17.4 ,e'fkd' 31.6 24.6

^B& ^W& ^B&
ldr®ñl 2013 29.2 20.5 27.6 44.6 30.7 16.7 15.2 21.0^B&
2014 28.3 21.7^B& 27.6^W& 42.9 30.0^B& 18.5 15.1 20.9^B&
2015 27.2^we& 22.9 28.2 43.2 29.7 22.0 14.9 19.0
2016 27.3^we&^wE& 22.0 28.8 ,e'fkd' 28.8 ,e'fkd' 14.2 19.4

f iajd 2013 56.4 53.9^B& 56.1^W& 38.3 51.3^B& 79.5 51.0 54.2^B&
2014 56.9 53.1^B& 56.3^W& 39.4 53.0^B& 78.1 52.4 54.1^B&
2015 57.4^we& 54.2 56.4 39.4 53.2 74.9 53.3 55.5
2016 56.9^we&^wE& 53.9 56.5 ,e'fkd' 53.8 ,e'fkd' 54.2 56.0

m˙fNdackh" wdfhdackh iy b;s˙ls¯ï,


o'foa'ks'ys m%;sY;hla f,i^wd&

fm!oa.,sl m˙fNdackh 2013 67.6 80.6 72.8 51.1 59.7 ,e'fkd' ,e'fkd' 80.8
2014 67.4 80.5 72.6 ,e'fkd' 60.1 ,e'fkd' ,e'fkd' 80.7
^we&
2015 67.4 84.1 72.4 55.3 59.5 ,e'fkd' 80.2 79.2
2016 63.8^we&^wE& 81.6 69.1 ,e'fkd' 58.8 ,e'fkd' 84.6 80.0

rcfha m˙fNdackh 2013 7.8 11.7 5.1 17.5 11.3 ,e'fkd' ,e'fkd' 11.0
2014 8.4 12.4 5.3 ,e'fkd' 11.4 ,e'fkd' ,e'fkd' 10.8
^we&
2015 9.0 12.3 5.4 17.8 10.6 ,e'fkd' 11.0 11.8
^we&^wE&
2016 8.5 12.0 5.9 ,e'fkd' 11.7 ,e'fkd' 11.6 11.3

o< foaYSh m%d.aOk iïmdokh 2013 33.2 17.0 28.4 47.3 32.0 ,e'fkd' ,e'fkd' 15.0
2014 32.3 17.7 28.6 ,e'fkd' 30.8 ,e'fkd' ,e'fkd' 15.0
2015 31.2^we& 19.4 28.9 54.0 33.3 ,e'fkd' 38.8 15.1
2016 35.0^we&^wE& 17.2 29.7 ,e'fkd' ,e'fkd' ,e'fkd' 33.7 15.6

o< foaYSh b;s˙ls¯ï 2013 24.6 7.8 22.0 24.1 ,e'fkd' ,e'fkd' 10.6 8.2
2014 24.2 8.0 22.1 30.7 ,e'fkd' ,e'fkd' 11.9 8.2
^we&
2015 23.6 5.1 22.2 26.9 ,e'fkd' ,e'fkd' 8.8 9.3
^we&^wE&
2016 27.6 6.4 25.0 ,e'fkd' ,e'fkd' ,e'fkd' 5.3 8.7

o< cd;sl b;s˙ls¯ï 2013 29.9 23.4 29.8 23.2 32.3 15.7 40.6 13.9
2014 29.8 23.2 29.1 35.0 33.3 16.8 45.7 13.4
2015 28.8^we& 21.4 30.3 32.0 31.8 12.7 44.0 14.7
^we&^wE&
2016 32.8 25.5 30.9 33.4 29.7 0.4 40.0 13.8

^w& ckf,a L k yd ixLHdf,a L k fomdr® ; fïka ; = j ^B& YS% ,xldj i|yd NdKav yd fiajd mkjk ,o uQ,hka : Key Indicators for Asia and the Pacific 2017, ADB
úiska 2010 mokï jr®Ih hgf;a ksl=;a lrk ,o iykdOdr wvq lrk ,o n≥ yer olajd we;' World Development Indicators 2018
o'foa'ks' weia;fïka;= u; mokï fõ' ^o'foa'ks' = uQ,sl ñ, .Kka wkqj iuia; ^f,dal nexl=j – 2018/05/21 †kg&
^wd& mj;akd fjf<| ñ, wkqj weia;fïka;= tl;= l< w.fhys tl;=j + NdKav u; jk ckf,aLk yd ixLHdf,aLk fomdr®;fïka;=j
ishÆ n≥ - NdKav u; jk ishÆ iykdOdr&
^we& ixfYdaê;
^B& mj;akd idOl úhoï ñ, wkqj weia;fïka;=
^wE& ;djld,sl
^W& mj;akd ksIamdok ñ, wkqj weia;fïka;=
,e'fkd' – ,eî fkdue;
169
YS% ,xldj iy wdishdj

ixLHd igyk 14.4


cd;sl .sKqï or®Ylhka ( f;dard.;a kef.kysr wdishdkq rgj,a
w∞< fld˙hdkq
or®Ylh bka≥kSishdj uef,aishdj ms,smSkh isx.mamQrej ;dhs,ka;h
jr®Ih ckrch

o< foaYSh ksIamd†;h (o'foa'ks')^w&" 2013 912,524 323,277 271,836 1,305,605 302,511 420,529
we't'c' fvd,r® ñ,shk 2014 890,815 338,062 284,585 1,411,334 308,143 406,522
2015 861,256 296,434 292,774 1,382,764 296,841 399,235
2016 932,259 296,536 304,905 1,411,246 296,976 407,026

tal mqoa., o'foa'kss'^w&" 2013 3,621 10,882 2,760 25,890 56,029 6,171
we't'c' fvd,r® 2014 3,492 11,184 2,843 27,811 56,336 5,942
2015 3,336 9,649 2,878 27,105 53,630 5,815
2016 3,570 9,508 2,951 27,539 52,962 5,911

tal mqoa., o'foa'ks' 2013 10,108 23,867 6,546 32,616 81,287 15,611
^l%h Yla;s iduHh&" 2014 10,661 25,178 6,953 33,632 84,594 15,977
we't'c' fvd,r® 2015 11,155 26,200 7,331 34,422 86,128 16,566
2016 11,720 27,267 7,812 35,751 87,855 17,270

uQr®; o'foa'ks'ys jr®Okh" %


2013 5.6 4.7 7.1 2.9 5.0 2.7

2014 5.0 6.0 6.1 3.3 3.6 0.9

2015 4.9 5.0 6.1 2.8 1.9 2.9

2016 5.0 4.2 6.9 2.8 2.0 3.2

o'foa'ks'ys wdxYsl ixhq;sh^w&" %

lDIsldr®ñl 2013 13.7 9.2^wd& 11.2 2.3 0.0 11.3


2014 13.7 9.0^wd& 11.3 2.3 0.0 10.5
2015 14.0 8.6 10.3 2.3 0.0 9.1
2016 14.0 8.8 9.7 2.2 0.0 8.3

ldr®ñl 2013 43.6 40.3^wd& 31.2 38.4 24.8 37.0


2014 42.9 40.4^wd& 31.4 38.2 24.9 36.8
2015 41.3 39.6 30.8 38.0 26.4 35.7
2016 40.8 38.9 30.9 38.6 26.1 35.8

f iajd 2013 42.6 50.5^wd& 57.9 59.3 75.1 51.7


2014 43.3 50.6^wd& 57.3 59.4 75.0 52.7
2015 44.7 51.8 58.9 59.7 73.6 55.1
2016 45.3 52.4 59.5 59.2 73.8 55.8


m˙fNdackh" wdfhdackh iy b;s˙ls¯ï"
o'foa'ks'ys m%;sY;hla f,i^w&

fm!oa.,sl m˙fNdackh
2013 56.2 51.8 73.3 50.9 36.7 52.0

2014 56.1 52.4 72.4 50.4 36.8 52.3

2015 55.9 54.1 73.8 47.1 36.7 51.6

2016 56.5 54.9 73.6 46.4 36.5 49.7

rcfha m˙fNdackh
2013 9.5 13.7 10.8 15.0 10.1 16.9

2014 9.5 13.3 10.4 15.1 10.0 17.1

2015 9.8 13.1 11.0 15.2 10.4 17.2

2016 9.4 12.6 11.1 15.2 11.3 17.1

o< foaYSh m%d.aOk iïmdokh


2013 34.0 25.9 20.0 29.1 29.0 27.5

2014 34.7 25.0 20.9 29.2 27.6 24.1

2015 34.6 25.1 20.6 28.5 26.3 24.1

2016 34.3 26.1 24.3 29.2 25.3 22.0

o< foaYSh b;s˙ls¯ï


2013 33.7 34.5 15.8 34.1 52.8 31.3

2014 33.4 34.3 17.0 34.5 53.2 31.8

2015 32.9 32.7 15.2 35.7 52.7 34.9

2016 32.9 32.5 15.3 36.0 51.2 37.7

o< cd;sl b;s˙ls¯ï


2013 30.7 29.4 24.2 35.3 47.4 26.3

2014 31.5 29.4 24.3 35.3 48.4 27.7

2015 32.1 28.2 23.7 36.6 44.9 30.3

2016 32.5 28.2 24.5 36.2 44.4 33.5

^w& mj;akd fjf<| ñ, wkqj weia;fïka;= uQ,hka : Key Indicators for Asia and the Pacific 2017, ADB
^wd& mj;akd ksIamdok ñ, wkqj weia;fïka;= World Development Indicators 2018
^f,dal nexl=j – 2018/05/21 †kg&
170
YS% ,xldj iy wdishdj

ixLHd igyk 14.5


WoaOukh^w& ( YS% ,xldj iy f;dard.;a rgj,a
m%;sY;hka

rg 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

idla rgj,a
YS% ,xldj(wd) 6.2 6.7 7.6 6.9 3.3 2.2 4.0 6.6
weµa.ksia:dkh 2.2 11.8 6.4 7.4 4.7 -0.7 4.4 5.0
nx.a,dfoaYh 9.4 11.5 6.2 7.5 7.0 6.2 5.7 5.7
N+;dkh 5.7 7.3 9.3 11.3 9.9 6.3 3.9 3.4
bka†hdj 9.5 9.5 10.0 9.4 5.8 4.9 4.5 3.6
ud,†jhsk 6.2 11.3 10.9 3.8 2.1 1.0 0.5 2.8
fkamd,h 9.6 9.6 8.3 9.9 9.0 7.2 9.9 4.5
mdlsia:dkh 10.1 13.7 11.0 7.4 8.6 4.5 2.9 4.1

kef.kysr wdishdkq rgj,a (f;dard.;a)

bka≥kSishdj 5.1 5.3 4.0 6.4 6.4 6.4 3.5 3.8


uef,aishdj 1.7 3.2 1.7 2.1 3.1 2.1 2.1 3.8
ms,smSkh 3.8 4.7 3.2 2.9 4.2 1.4 1.8 3.2
f ld˙hdkq ckrch 2.9 4.0 2.2 1.3 1.3 0.7 1.0 1.9
isx.mamQrej 2.8 5.2 4.6 2.4 1.0 -0.5 -0.5 0.6
;dhs,ka;h 3.3 3.8 3.0 2.2 1.9 -0.9 0.2 0.7

ldr®ñl rgj,a (f;dard.;a)

cmdkh -0.7 -0.3 -0.1 0.3 2.8 0.8 -0.1 0.5


tlai;a rdcOdksh 3.3 4.5 2.8 2.6 1.5 0.0 0.7 2.7
weu˙ld tlai;a ckmoh 1.6 3.1 2.1 1.5 1.6 0.1 1.3 2.1

^w& md˙fNda.sl ñ, or®Ylfha jdr®Isl idudkHh fjkiaùfï m%;sY;h' uQ,hka : World Economic Outlook April 2018 – IMF
^wd& 2010 isg 2014 – fld<U md˙fNda.sl ñ, or®Ylh (2006/07 = 100) ckf,aLk yd ixLHdf,aLk fomdr®;fïka;=j
2015 isg b†˙hg – fld<U md˙fNda.sl ñ, or®Ylh (2013 = 100)

WoaOukh – idla rgj,a : 2013–17

14.0

10.0
m%;sY;h

6.0

2.0

-2.0
YS% ,xldj weµa.ksia:dkh nx.a,dfoaYh N+;dkh bka†hdj ud,†jhsk fkamd,h mdlsia:dkh

2013 2014 2015 2016 2017


171
YS% ,xldj iy wdishdj

ixLHd igyk 14.6


úfoaY fjf<πu iy uQ,H or®Yl ( idla rgj,a

wod< weµa.ksia- nx.a,d


or®Ylh YS% ,xldj N+;dkh bka†hdj ud,†jhsk fkamd,h mdlsia:dkh
jr®Ih :dkh foaYh

wmkhk" we't'c' fvd,r® ñ,shk 2014 11,130 571 30,098 519 299,596 145 925 25,869
(10.9) (8.8) (9.8) (-0.4) (-12.9) (19.6) (9.4)
2015 10,546 571 30,375 543 258,881 144 797 23,048
(–) (1.6) (9.4) (-9.5) (-0.6) (-7.3) (-7.0)
2016 10,310^w& 596 33,255 481 270,782 ,e'fkd' 651 20,853
(4.5) (9.8) (-9.1) (7.3) (,e'fkd') (-17.8) (-9.6)

talmqoa., wmkhk" 2014 535 20 192 697 236 322 34 138


we't'c' fvd,r® 2015 502 20 191 717 202 308 28 120
2016 486 20 207 626 208 ,e'fkd' 23 107

wdkhk" we't'c' fvd,r® ñ,shk 2014 19,417 7,729 40,869 901 432,399 1,990 7,187 46,093
(-11.4) (5.3) (12.7) (0.8) (15.1) (28.3) (6.5)
2015 18,935 7,723 40,276 945 375,611 1,893 7,240 44,472
(-0.1) (-0.8) (9.8) (-9.0) (-4.9) (8.4) (0.7)
2016 19,183^w& 6,534 42,684 1,008 375,136 ,e'fkd' 7,183 44,652
(-15.4) (6.2) (9.4) (2.4) (,e'fkd') (-0.1) (0.3)

talmqoa., wdkhk" 2014 934 275 261 1,209 341 4,423 260 245
we't'c' fvd,r® 2015 902 270 253 1,248 293 4,057 259 232
2016 905 224 265 1,311 289 ,e'fkd' 254 229

wmkhk $ wdkhk wkqmd;h 2014 0.57 0.07 0.74 0.58 0.69 0.07 0.13 0.56
2015 0.56 0.07 0.75 0.57 0.69 0.08 0.11 0.52
2016 0.54 0.09 0.78 0.48 0.72 ,e'fkd' 0.09 0.47

fjf<| fYaIh(wd)" 2014 -8,287.0 -6,115 -7,481.9 -394.1 -144,047.4 -1,660.0 -6,558.2 -17,877.0
we't'c' fvd,r® ñ,shk 2015 -8,388.0 -6,435 -6,120.2 -427.0 -136,884.2 -1,655.0 -5,697.6 -16,677.0
2016 -8,873.0^w& ,e'fkd' -6,229.7 -538.0 ,e'fkd' -1,839.5 -7,995.6 -19,910.0

cx.u .sKqï fYaIh" 2014 -1,987.7 -3,919.9 755.8 -483.5 -27,314.3 -117.8 496.2 -3,616.0
we't'c' fvd,r® ñ,shk 2015 -1,882.8 -5,056.7 2,579.6 -572.3 -22,456.8 -294.1 2,446.6 -2,122.0
2016 -1,742.4^w& ,e'fkd' 1,279.0 -617.6 ,e'fkd' -840.0 -168.1 -5,036.0

uqΩ úfoaY úksuh ixÑ; 2014 7,316 6,681 21,785 1,245 303,455 627 6,027 11,807
^r;arka yer&" 2015 6,543 6,232 27,023 1,103 344,311 576 7,937 17,830
we't'c' fvd,r® ñ,shk 2016 5,189^w& 6,476 31,776 1,127 341,145 478 8,498 19,650

úfoaY Kh" 2015 44,839 2,489 38,640 1,956 479,559 943 4,155 65,482
we't'c' fvd,r® ñ,shk

úfoaY Kh fiajd$ 2015 28.2 2.9 4.1 17.8 10.9 3.5 8.3 12.9
wmkhk wkqmd;h(we)" %
2014 130.56 57.25 77.64 61.03 61.03 15.38 97.55 101.10
úksuh wkqmd;h(wE)" 2015 135.94 61.14 77.95 64.15 64.15 15.37 102.41 102.77
we't'c' fvd,r® 1 la i|yd 2016 145.60 67.87 78.47 67.20 67.20 15.37 107.38 104.77

^w& ixfYdaê; uQ,hka : International Financial Statistics, 2018 April, IMF


^wd& wmkhk j,ska wdkhk wvq l< miq' International Financial Statistics, Yearbook 2017, IMF
Key Indicators for Asia and the Pacific 2017, ADB
^we& uqΩ Kh fiajd j,g" †.=ld,Sk Kh i|yd fmd,sh yd uq,a uqo, o" fláld,Sk Kh i|yd fmd,sh YS% ,xld uy nexl=j
iy cd'uQ'w' m%;sñ,° .ekSï yd .dia;= we;=<;a fõ'
^wE& we't'c' fvd,rhlg jQ foaYSh jHjydr uqo,a tall ^jdr®Isl idudkHh& m%udKh'
,e'fkd' – ,eî fkdue;
igyk ( jdr®Isl fjkiaùfï m%;sY;h jryka ;=< olajd we;'
172
YS% ,xldj iy wdishdj

ixLHd igyk 14.7


úfoaY fjf<πu iy uQ,H or®Yl ( f;dard.;a kef.kysr wdishdkq rgj,a

w∞< fld˙hdkq
or®Ylh bka≥kSishdj uef,aishdj ms,smSkh isx.mamQrej ;dhs,ka;h
jr®Ih ckrch

wmkhk" we't'c' fvd,r® ñ,shk 2014 175,981 218,691 62,102 572,665 398,536 223,360
(-3.6) (6.3) (9.5) (2.3) (0.1) (5.3)
2015 150,366 181,202 58,827 526,757 348,806 203,189
(-14.6) (1.6) (-5.3) (-8.0) (-6.5) (-0.4)
2016 144,490 175,041 56,313 495,426 322,008 210,866
(-3.9) (1.1) (-4.3) (-5.9) (-5.1) (3.0)

talmqoa., wmkhk" 2014 698 7,147 622 11,295 72,461 3,334
we't'c' fvd,r® 2015 589 5,808 579 10,329 63,419 3,022
2016 559 5,529 546 9,676 57,501 3,126

wdkhk" we't'c' fvd,r® ñ,shk 2014 178,179 195,125 65,398 525,515 362,563 206,341
(-4.5) (5.3) (4.8) (1.9) (-1.4) (-2.5)
2015 142,695 159,855 71,067 436,499 300,286 177,529
(-19.9) (0.4) (8.7) (-16.9) (-11.5) (-5.8)
2016 135,653 155,604 80,834 406,193 278,141 175,651
(-4.9) (1.9) (13.7) (-6.9) (-4.7) (-1.8)

talmqoa., wdkhk" 2014 706 6,377 655 10,365 65,921 3,080
we't'c' fvd,r® 2015 558 5,124 699 8,559 54,597 2,640
2016 524 4,915 783 7,933 49,668 2,604

wmkhk $ wdkhk wkqmd;h 2014 0.99 1.12 0.95 1.09 1.10 1.08
2015 1.05 1.13 0.83 1.21 1.16 1.14
2016 1.07 1.12 0.70 1.22 1.16 1.20

fjf<| fYaIh(w)" 2014 6,982.6 34,605.1 -17,330.4 88,885.4 81,712.2 17,263.1
we't'c' fvd,r® ñ,shk 2015 14,048.6 27,943.9 -23,309.2 122,269.2 82,848.0 26,841.1
2016 15,436.5 24,376.6 -34,079.5 120,445.7 82,786.2 ,e'fkd'

cx.u .sKqï fYaIh" 2014 -27,509.9 14,846.5 10,755.9 84,373.0 60,818.9 15,285.7
we't'c' fvd,r® ñ,shk 2015 -17,518.7 9,067.6 7,265.7 105,939.6 53,756.9 32,149.0
2016 -16,909.1 6,920.9 600.7 98,677.4 56,501.1 ,e'fkd'

uqΩ úfoaY úksuh ixÑ; 2014 108,836 114,572 72,057 358,785 256,643 151,253
^r;arka yer&" 2015 103,268 93,979 73,964 363,149 247,534 151,266
we't'c' fvd,r® ñ,shk 2016 113,493 93,072 73,433 366,308 246,365 166,157

úfoaY Kh"
we't'c' fvd,r® ñ,shk 2015 308,540 190,951 77,725 395,400 – 129,654

úfoaY Kh fiajd$
wmkhk wkqmd;h(wd)" % 2015 32.1 6.1 9.9 27.1 – 6.9

úksuh wkqmd;h(we)" 2014 11,865.20 3.27 44.40 1,053.00 1.27 32.48
we't'c' fvd,r® 1 la i|yd 2015 13,389.40 3.91 45.50 1,131.20 1.37 34.25
2016 13,308.30 4.15 47.50 1,160.40 1.38 35.30

uQ,hka : International Financial Statistics, 2018 April, IMF


^w& wmkhk j,ska wdkhk wvq l< miq'
International Financial Statistics, Yearbook 2017, IMF
^wd& uqΩ Kh fiajd j,g" †.=ld,Sk Kh i|yd fmd,sh yd uq,a uqo, o" fláld,Sk Kh i|yd fmd,sh Key Indicators for Asia and the Pacific 2017, ADB
iy cd'uQ'w' m%;sñ,° .ekSï yd .dia;= we;=<;a fõ'
^we& we't'c' fvd,rhlg jQ foaYSh jHjydr uqo,a tall ^jdr®Isl idudkHh& m%udKh'
,e'fkd' – ,eî fkdue;
igyk ( jdr®Isl fjkiaùfï m%;sY;h jryka ;=< olajd we;'
173
YS% ,xldj iy wdishdj

ixLHd igyk 14.8


uQ,H iy rdcH uQ,H or®Yl ( idla rgj,a

wod< weµa.ksia- nx.a,d


or®Ylh YS% ,xldj N+;dkh bka†hdj ud,†jhsk fkamd,h mdlsia:dkh
jr®Ih :dkh foaYh

ixÑ; uqo,a" 2014 4,410 4,694 17,749 549 278,986 812 4,050 27,498
  we't'c' fvd,r® ñ,shk 2015 4,675 4,082 20,308 389 304,409 667 4,920 32,942
2016 5,715 4,647 24,137 504 208,932 583 5,222 40,196

mgq uqo,a iemhqu" 2014 4,671 6,655 18,991 684 345,746 727 3,566 78,971
  we't'c' fvd,r® ñ,shk 2015 4,963 5,725 21,442 670 370,768 866 4,762 88,778
2016 5,184 6,333 25,978 768 294,185 875 4,872 103,477

mqΩ,a uqo,a iemhqu" 2014 29,575 6,961 95,094 1,184 1,613,071 1,764 16,926 129,794
  we't'c' fvd,r® ñ,shk 2015 31,695 6,098 106,766 1,175 1,705,056 1,980 19,566 139,497
2016 36,085 6,811 121,227 1,378 1,772,154 1,976 22,814 158,643

  o'foa'ks'fha m%;sY;hla f,i 2014 37.3 33.8 55.0 60.9 79.3 47.7 84.6 53.1
2015 39.3 31.7 54.7 57.0 81.6 49.4 91.4 51.6
2016 44.1 35.0 54.8 62.3 78.3 46.8 108.0 56.9

mqΩ,a uqo,a iemhqfï ixhq;sh (%)
jHjydr uqo,a 2016 7.9 47.5 12.8 8.9 10.5 8.9 13.3 20.0
b,aÆï ;ekam;= 2016 6.4 45.5 9.5 46.7 11.9 35.4 7.2 42.0
wdikak uqo,a 2016 85.6 7.0 73.8 44.4 84.2 55.8 70.9 14.0

uqo,a iemhqu fjkiaùu(w)" %
mgq uqo,a 2015 16.8 1.2 13.7 2.6 12.3 19.1 43.7 17.3
2016 8.6 8.7 21.5 17.6 -18.6 1.0 3.0 16.4

mqΩ,a uqo,a 2015 17.8 3.1 13.1 3.9 10.7 12.3 24.4 12.2
2016 18.4 9.7 13.8 20.3 6.6 -0.2 17.4 13.6

mqΩ,a uqo,a iemhqu fjkiaùu f lfrys
n,mE idOl" we't'c' fvd,r® ñ,shk
Y=oaO úfoaY j;alï 2016 -1,544 8,720 29,624 1,077 366,472 506 8,877 13,942
foaYSh Kh 2016 44,537 -241 101,814 1,046 1,811,943 2,338 16,766 128,252
wfkl=;a Y=oaO whs;uhka 2016 -6,908 -1,669 -14,999 -745 -289,434 -867 -4,801 -21,670

uqo,a .=Klh(wd)
mgq uqo,a i|yd 2014 1.1 1.4 1.1 1.2 1.2 0.9 0.9 2.9
2015 1.1 1.4 1.1 1.7 1.2 1.3 1.0 2.7
2016 0.9 1.4 1.1 1.5 1.4 1.5 0.9 2.6

mqΩ,a uqo,a i|yd


2014 6.7 1.5 5.4 2.2 5.8 2.2 4.2 4.7

2015 6.8 1.5 5.3 3.0 5.6 3.0 4.0 4.2

2016 6.3 1.5 5.0 2.7 8.5 3.4 4.4 3.9
uqof,a ixirK m%fõ.h(we)
mgq uqo,a i|yd
2014 17.0 3.1 9.1 2.8 5.9 5.1 5.6 3.1

2015 16.2 3.4 9.1 3.1 5.6 4.6 4.5 3.0

2016 15.8 3.1 8.5 2.9 7.7 4.8 4.3 2.7

mqΩ,a uqo,a i|yd
2014 2.7 3.0 1.8 1.6 1.3 2.1 1.2 1.9

2015 2.5 3.2 1.8 1.8 1.2 2.0 1.1 1.9

2016 2.3 2.9 1.8 1.6 1.3 2.1 0.9 1.8

rdcH uQ,H or®Yl"
o'foa'ks'fha m%;sY;hla f,i
wd∞hu 2016 14.2^wE& 10.3 10.0 17.8 9.8 37.1 20.5 15.3
uqΩ úhou 2016 19.6^wE& 25.7 13.7 29.4 13.4 45.0 26.4 20.6
whjeh w;s˙la;h (+) / ysÛh (-) 2016 -5.4^wE& -0.1 -3.7 -1.0 -3.5 -5.8 -4.5 -4.5

^w& m%;sY; fjkiaùu foaYSh uqo,a m%udKh wkqjhs' uQ,hka : International Financial Statistics, Yearbook 2017, IMF
^wd& uqo,a iemhqu $ ixÑ; uqo,a wkqmd;h Key Indicators for Asia and the Pacific 2017, ADB
^we& o< foaYSh ksIamd†;h $ uqo,a iemhqu wkqmd;h YS% ,xld uy nexl=j
^wE& ckf,aLk yd ixLHdf,aLk fomdr®;fïka;=j úiska 2018 udr®;= 20 †k
ksl=;a lrk ,o 2015 iy 2016 ixfYdaê; weia;fïka;= u; mokï fõ'
174
YS% ,xldj iy wdishdj

ixLHd igyk 14.9


uQ,H iy rdcH uQ,H or®Yl ( f;dard.;a kef.kysr wdishdkq rgj,a

w∞< fld˙hdkq
or®Ylh bka≥kSishdj uef,aishdj ms,smSkh isx.mamQrej ;dhs,ka;h
jr®Ih ckrch

ixÑ; uqo,a" 2014 79,849 35,646 52,082 106,244 41,823 48,893


  we't'c' fvd,r® ñ,shk 2015 74,658 32,010 52,301 112,101 43,075 45,755
2016 79,640 31,469 55,366 118,767 44,579 48,939

mgq uqo,a iemhqu" 2014 75,741 98,976 51,977 532,905 121,377 51,010
  we't'c' fvd,r® ñ,shk 2015 76,509 84,023 56,553 604,224 113,791 49,268
2016 92,114 84,820 61,626 658,716 119,141 52,029

mqΩ,a uqo,a iemhqu" 2014 335,476 433,417 202,957 1,889,597 388,205 509,951
  we't'c' fvd,r® ñ,shk 2015 329,743 364,366 209,640 1,916,738 368,965 486,331
2016 372,505 357,476 224,985 1,993,425 387,646 510,449

  o'foa'ks'fha m%;sY;hla f,i 2014 37.7 128.2 71.3 133.9 126.0 125.4
2015 38.3 122.9 71.6 138.6 124.3 121.8
2016 40.0 120.6 73.8 141.3 130.5 125.4

mqΩ,a uqo,a iemhqfï ixhq;sh (%)
jHjydr uqo,a 2015 10.1 5.3 8.2 3.6 6.9 7.3
b,aÆï ;ekam;= 2015 14.6 18.4 19.2 29.4 23.9 2.9
wdikak uqo,a 2015 75.3 78.2 54.2 67.0 69.3 89.8

uqo,a iemhqu fjkiaùu(w)" %
mgq uqo,a 2015 12.0 4.1 15.0 20.9 0.1 5.8
2016 17.3 5.7 15.1 12.3 7.7 4.8

mqΩ,a uqo,a 2015 9.0 3.0 9.2 8.2 1.5 4.4


2016 10.0 2.7 13.3 7.1 8.0 4.2

mqΩ,a uqo,a iemhqu fjkiaùu f lfrys
n,mE idOl, we't'c' fvd,r® ñ,shk
Y=oaO úfoaY j;alï 2016 96,676 115,967 86,509 442,309 217,323 171,122
foaYSh Kh 2016 389,275 392,374 184,700 2,192,030 382,342 507,622
wfkl=;a Y=oaO whs;uhka 2016 -113,446 -142,539 46,061 -640,915 -212,020 -168,295

uqo,a .=Klh(wd)
mgq uqo,a i|yd 2014 0.9 2.8 1.0 5.0 2.9 1.0
2015 1.0 2.6 1.1 5.4 2.6 1.1
2016 1.2 2.7 1.1 5.5 2.7 1.1

mqΩ,a uqo,a i|yd


2014 4.2 12.2 3.9 17.8 9.3 10.4

2015 4.4 11.4 4.0 17.1 8.6 10.6

2016 4.7 11.4 4.1 16.8 8.7 10.4
uqof,a ixirK m%fõ.h(we)
mgq uqo,a i|yd
2014 11.8 3.4 5.5 2.6 2.5 8.0

2015 11.3 3.5 5.2 2.3 2.6 8.1

2016 10.1 3.5 4.9 2.1 2.5 7.8

mqΩ,a uqo,a i|yd
2014 2.7 0.8 1.4 0.7 0.8 0.8

2015 2.6 0.8 1.4 0.7 0.8 0.8

2016 2.5 0.8 1.4 0.7 0.8 0.8

rdcH uQ,H or®Yl"
o'foa'ks'fha m%;sY;hla f,i
wd∞hu 2016 12.5 17.3 15.2 22.7 22.5^wE& 18.8

uqΩ úhou 2016 15.0 20.4 17.5 20.9 18.1^wE& 19.5

whjeh w;s˙la;h (+) / ysÛh (-) 2016 -2.5 -3.1 -2.4 1.0 4.4^wE& -0.7

^w& m%;sY; fjkiaùu foaYSh uqo,a m%udKh wkqjhs' uQ,hka : International Financial Statistics, Yearbook 2016, IMF
^wd& uqo,a iemhqu $ ixÑ; uqo,a wkqmd;h Key Indicators for Asia and the Pacific 2016, ADB
^we& o< foaYSh ksIamd†;h $ uqo,a iemhqu wkqmd;h
^wE& 2015 jr®Ifha o;a;
175
YS% ,xldj iy wdishdj

ixLHd igyk 14.10


iudc or®Yl ( idla rgj,a
wod< weµa.ksia- nx.a,d
or®Ylh YS% ,xldj N+;dkh bka†hdj ud,†jhsk fkamd,h mdlsia:dkh
jr®Ih :dkh foaYh

udkj ixjr®Ok or®Ylh(w)


(Wm˙uh: 1.000 ; wjuh: 0.000)
2015 0.766 0.479 0.579 0.607 0.624 0.701 0.558 0.550
idlaIr;djh, % ms˙ñ 2015 94.1^wd& 51.5 75.6^wd& 71.1 80.9 99.8 75.8 69.6
(wjq' 15 yd Bg jeä) .eyeKq 92.2^wd& 23.9 69.9^wd& 55.1 63.0 98.9 54.8 42.7
Y%u n,ld iyNd.s;aj wkqmd;h, %
ms˙ñ 2015 74.5^wd&^we&
83.6 83.0 72.8 79.1 78.8 86.8 82.2
.eyeKq 36.6^wd&^we& 9.1 43.1 58.7 26.8 57.3 79.7 24.3
fiajd úhqla;s wkqmd;h, % 2015 4.2^wd&^we& 8.2^b& 4.4^B& 2.5^W& 4.9^W& 5.2^W& 3.0^W& 5.9
fiajd kshqla;sh
(uqΩ fiajd kshqla;sfha % f,i)
2016
lDIsldr®ñl 26.1^we& 39.5 42.7 58.0^W!& 53.2^t& 10.4^W& 65.6^b& 42.3^W!&
ldr®ñl 2016 28.4^we& 14.8 20.5 9.6^W!& 21.5^t& 18.8^W& 9.8^b& 23.6^W!&
fiajd 2016 45.5^we& 45.7 36.9 32.4^W!& 25.3^t& 70.8^W& 24.6^b& 34.2^W!&
o˙ø;d fr®Ldfjka
my< ck.ykh(ta), % 2005–2014 ,e'fkd' 35.8 31.5 12.0 21.9 15.7 25.2 29.5
ffjoHjreka" mqoa.,hska 10"000 lg 2014 9.5^we& 3.0 3.9^T& 2.6 7.3 15.8^´& ,e'fkd' 8.1
frday,a we|ka" mqoa.,hska 10"000 lg 2014 36.0^we& 5.0^T& 6.0^b& 18.00^T& 7.0^b& 43.0^t& ,e'fkd' 6.0^T&
wka;r®cd, .%dylhska"
mqoa.,hska 100 lg 2016 27.5^we& 11 18 42 30 59 20 16
≥rl:k ^/yeka iys;&"
mqoa.,hska 1"000 lg 2016 121^we& 3 5 27 19 58 30 16
cx.u ≥rl:k" mqoa.,hska 1"000 lg 2016 1,436^we& 660 779 888 870 2,230 1,117 714

(w) „ú; wfmalaIdj" wOHdmkh iy wd∞hï uÜgu we;=<;a ixhqla; or®Ylh. uQ,hka : Key Indicators for Asia and the Pacific 2017, ADB
(wd) 2016 (we) 2017 Human Development Report 2016, UNDP
(wE) 2011 jifr® isg b†˙hg kej; nr ;enQ" ixfYdaê; o;a; fY%a◊hla 2016 cQks ui ° ck yd ixLHdf,aLk ckf,aLk yd ixLHdf,aLk fomdr®;fïka;=j
fomdr®;fïka;=j u.ska m%isoaO lrk ,°' YS% ,xld uy nexl=j
(b) 2011 (B) 2013 (W) 2014 (W!) 2015 (t) 2009
(ta) cd;sl o˙ø;d fr®Ldj ^w∞, ld,Éf√ofha olajd we;af;a ,nd.; yels kj;u o;a;hkah&'
(T) 2016 (´) 2017
,e'fkd' - ,eî fkdue; ixLHd igyk 14.11
iudc or®Yl ( f;dard.;a kef.kysr wdishdkq rgj,a
w∞< fld˙hdkq
or®Ylh bka≥kSishdj uef,aishdj ms,smSkh isx.mamQrej ;dhs,ka;h
jr®Ih ckrch

udkj ixjr®Ok or®Ylh(w)


(Wm˙uh: 1.000 ; wjuh: 0.000)
2015 0.689 0.789 0.682 0.901 0.925 0.740
idlaIr;djh, % ms˙ñ 2015 97.2^wd& 96.2 96.2 98.3^wd& 98.7^we& 94.7
(wjq' 15 yd Bg jeä) .eyeKq 93.6^wd& 93.1 97.0 97.6^wd& 95.4^we& 91.2
Y%u n,ld iyNd.s;aj wkqmd;h, %
ms˙ñ 2015 83.9 77.6 78.8 71.8 76.4 80.2
.eyeKq 50.9 49.3 50.5 50.0 58.2 62.9
fiajd úhqla;s wkqmd;h, % 2015 5.6^wd& 3.1 6.3 3.7^wd& 2.8^wE& 0.2
fiajd kshqla;sh
(uqΩ fiajd kshqla;sfha % f,i)
2016
lDIsldr®ñl 32.9^b& 11.4 27.0 4.9 0.1 31.2
ldr®ñl 2016 21.8^b& 27.5 17.5 24.9 16.0 23.7
fiajd 2016 45.3^b& 61.1 55.6 70.2 83.9 45.2
o˙ø;d fr®Ldfjka
my< ck.ykh(B), % 2005–2014 11.3 ,e'fkd' 25.2 ,e'fkd' ,e'fkd' 10.5
ffjoHjreka" mqoa.,hska 10"000 lg 2014 2.0^W& 12.8^W!& ,e'fkd' 22.3^wE& 19.1^t& 3.9^ta&
frday,a we|ka" mqoa.,hska 10"000 lg 2014 9.0^W& 19.0^W& 10.0^W!& 103.0^T& 20.0^W!& 21.0^ta&
wka;r®cd, .%dylhska"
mqoa.,hska 100 lg
2016 25 79 56 93 81 48
≥rl:k ^/yeka iys;&"
mqoa.,hska 1"000 lg
2016 40 145 37 561 350 70
cx.u ≥rl:k" mqoa.,hska 1"000 lg
2016 1,491 1,412 1,092 1,227 1,469 1,726

(w) „ú; wfmalaIdj" wOHdmkh iy wd∞hï uÜgu we;=<;a ixhqla; or®Ylh. uQ,hka : Key Indicators for Asia and the Pacific 2017, ADB
(wd) 2016 (we) 2008 (wE) 2014 (b) 2015 Human Development Report 2017, UNDP
(B) cd;sl o˙ø;d fr®Ldj ^w∞, ld,Éf√ofha olajd we;af;a ,nd.; yels kj;u o;a;hkah&'
(W) 2012 (W!) 2011 (t) 2013 (ta) 2010 (T) 2009
,e'fkd' - ,eî fkdue;
176
YS% ,xldj iy wdishdj

ixLHd igyk 14.12


jHdmdrhla mj;ajdf.k hdfï fY%a◊.; ls¯ï – 2018(w) ( idla rgj,a

weµa.ksia- nx.a,d
or®Ylh YS% ,xldj N+;dkh bka†hdj ud,†jhsk fkamd,h mdlsia:dkh
:dkh foaYh

iuia; fY%a◊h
111 183 177 75 100 136 105 147

jHdmdrhla wdrïN ls¯u 77 107 131 88 156 68 109 142


f.dvke.s,s n,m;%j,g
  w∞, wkque;sh ,nd .ekSu 76 185 130 82 181 54 157 141
ú≥,sh ,nd .ekSu 93 163 185 56 29 143 133 167
foam, ,shdm†xÑ ls¯u
157 186 185 56 154 174 84 170
Kh ,nd .ekSu
122 105 159 77 29 133 90 105
iqΩ wdfhdaclhka wdrlaId ls¯u 43 189 76 124 4 132 62 20
n≥ f.ùï
158 176 152 17 119 118 146 172
foaY iSud yryd fjf<πï ls¯u 86 175 173 26 146 152 76 171
.súiqï n,.ekaùu
165 181 189 25 164 106 153 156
nqkaj;aNdjh fíreï ls¯u 88 161 152 168 103 139 76 82

^w& kj l%ufõohg wkqj' uQ,h : Doing Business Ranking – 2018



f,dal nexl=j

ixLHd igyk 14.13


jHdmdrhla mj;ajdf.k hdfï fY%a◊.; ls¯ï – 2018(w) ( f;dard.;a kef.kysr wdishdkq rgj,a

fld˙hdkq
or®Ylh bka≥kSishdj uef,aishdj ms,smSkh isx.mamQrej ;dhs,ka;h
ckrch

iuia; fY%a◊h 72 24 113 4 2 26

jHdmdrhla wdrïN ls¯u


144 111 173 9 6 36
f.dvke.s,s n,m;%j,g
108 11 101 28 16 43
  w∞, wkque;sh ,nd .ekSu
38 8 31 2 12 13
ú≥,sh ,nd .ekSu

106 42 114 39 19 68
foam, ,shdm†xÑ ls¯u
55 20 142 55 29 42
Kh ,nd .ekSu
43 4 146 20 4 16
iqΩ wdfhdaclhka wdrlaId ls¯u
n≥ f.ùï
114 73 105 24 7 67

foaY iSud yryd fjf<πï ls¯u


112 61 99 33 42 57
.súiqï n,.ekaùu
145 44 149 1 2 34
nqkaj;aNdjh fíreï ls¯u 38 46 59 5 27 26

^w& kj l%ufõohg wkqj' uQ,h : Doing Business Ranking – 2018



f,dal nexl=j
177
f,dal ixLHd igyka

ixLHd igyk 15.1


f,dal f;a ksIamdokh - N+ñ m%udKh" wmkhk iy wdkhk 2008 – 2016

rg 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

ksIamdokh ^ls'.%E' ñ,shk&


YS% ,xldj 318.7 289.8 331.4 328.6 328.4 340.0 338.0 329.0 292.6
nx.a,dfoaYh 58.7 60.0 61.6 65.9 62.2 66.3 64.5 66.3 82.7
Ökh 1,257.6 1,358.6 1,475.1 1,623.2 1,789.8 1,924.5 2,095.7 2,249.0 2,350.0
bka†hdj 980.8 979.0 966.4 1,115.7 1,126.3 1,200.4 1,207.3 1,208.7 1,267.4
bka≥kSishdj 153.3 152.6 151.0 142.3 137.8 136.9 135.7 129.3 125.5
wdishdfõ tl;=j 3,335.1 3,403.7 3,552.1 3,859.8 4,011.4 4,242.9 4,423.2 4,564.5 4,712.7

flkahdj 345.8 314.2 399.0 377.9 369.6 432.5 445.1 399.2 473.0
u,dú 41.6 52.6 51.6 47.1 42.5 46.5 45.9 39.5 43.1
wms%ldfõ tl;=j 519.9 513.5 610.0 583.1 571.9 643.2 668.5 607.9 679.3

CIS tl;=j 7.8 7.8 7.9 8.0 8.2 8.3 8.4 8.5 8.8
ol=Kq weu˙ldfõ tl;=j 93.7 85.1 102.8 103.5 93.7 90.6 92.1 91.3 93.8
´Ikshdfõ tl;=j 8.4 8.4 8.5 8.1 7.9 8.0 8.1 8.3 8.6

f,dalfha tl;=j 3,964.9 4,018.5 4,281.2 4,562.4 4,693.0 4,993.0 5,200.3 5,280.5 5,503.2

N+ñ m%udKh (fyla' ’000)
YS% ,xldj 188.3 188.2 188.0 187.9 187.0 187.0 187.9 188.0 202.8
nx.a,dfoaYh 54.1 54.7 54.9 54.4 54.5 55.0 56.0 56.8 59.0
Ökh 1,719.4 1,848.5 1,970.2 2,112.5 2,279.9 2,468.8 2,649.8 2,791.4 2,920.0
bka†hdj 560.5 560.6 560.6 579.4 564.0 564.0 566.7 566.7 577.5
bka≥kSishdj 139.4 124.1 122.8 122.8 122.2 122.5 121.0 119.4 118.1
wdishdfõ tl;=j 3,054.4 3,165.8 3,285.1 3,443.8 3,592.3 3,783.7 3,980.3 4,120.6 4,281.0

flkahdj 157.7 158.4 171.9 187.9 190.7 198.7 203.0 209.4 218.5
u,dú 18.6 18.6 18.6 18.6 18.6 18.6 18.6 18.6 18.6
wms%ldfõ tl;=j 271.1 270.6 287.5 307.6 311.8 323.2 330.3 339.3 350.7

CIS tl;=j 38.5 38.3 38.3 38.4 38.4 37.4 36.4 36.4 36.5
ol=Kq weu˙ldfõ tl;=j 48.6 49.0 49.5 49.9 49.6 48.6 48.6 48.3 48.6
´Ikshdfõ tl;=j 4.7 4.7 4.7 4.7 4.8 4.8 4.8 4.8 4.9

f,dalfha tl;=j 3,417.3 3,528.4 3,665.1 3,844.4 3,996.9 4,197.7 4,400.4 4,549.4 4,721.5

f,dal f;a wmkhkh
  m%;sY;hla f,i
YS% ,xldj 18.1 17.3 16.6 17.1 17.2 16.6 17.4 16.8 15.6
Ökh 18.0 18.8 16.9 18.3 18.2 17.9 16.5 18.1 18.3
bka†hdj 12.1 12.1 12.2 12.1 11.6 11.6 11.2 12.5 12.1
bka≥kSishdj 5.8 5.7 4.9 4.3 4.0 3.8 3.6 3.4 2.9
;dhsjdkh 0.1 0.1 0.1 0.2 0.2 0.2 0.2 0.3 0.3
;=r®lsh 0.3 0.2 0.2 0.2 0.2 0.3 0.2 0.3 0.3
úhÜkduh 6.3 8.0 7.7 7.4 8.1 7.6 7.2 7.4 7.9
wfkl=;a wdishdkq rgj,a 1.5 1.3 1.2 1.1 1.2 1.2 1.6 1.3 1.5
wdishdfõ tl;=j 62.2 63.5 59.8 60.7 60.7 59.2 57.9 60.1 58.9

flkahdj 23.2 21.2 24.7 23.9 24.3 26.6 27.4 24.7 26.7
u,dú 2.4 2.9 2.7 2.5 2.4 2.0 2.2 1.7 1.6
rejkavdj 1.2 1.3 1.2 1.3 1.3 1.2 1.2 1.3 1.3
gekaidkshdj 1.5 1.3 1.5 1.5 1.6 1.4 1.4 1.9 1.5
W.kavdj 2.6 3.0 3.0 2.6 2.9 3.1 3.1 3.1 2.8
isïndífõ 0.3 0.5 0.5 0.6 0.6 0.6 0.7 0.8 0.8
wfkl=;a wms%ldkq rgj,a 1.0 1.2 1.1 1.3 1.2 1.3 1.3 1.4 1.4
wms%ldfõ tl;=j 32.2 31.4 34.7 33.7 34.3 36.2 37.3 34.9 36.1

wdckaákdj 4.7 4.3 4.8 4.9 4.3 4.0 4.2 4.3 4.4
wfkl=;a ol=Kq weu˙ldkq rgj,a 0.3 0.2 0.2 0.2 0.2 0.1 0.1 0.1 0.1
wfkl=;a tl;=j 0.6 0.6 0.5 0.5 0.5 0.5 0.5 0.6 0.5

tl;=j 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0

f,dal wmkhkfha tl;=j
(fu'fgdka ’000) 1,652.4 1,615.1 1,785.9 1,762.0 1,772.9 1,858.0 1,823.5 1,793.9 1,797.9

CIS – iajdëk fmd≥ rdcH uKav,Sh rgj,a ^iïnkaOhs'''&


178
f,dal ixLHd igyka

ixLHd igyk 15.1 ^iïnkaOhs&


f,dal f;a ksIamdokh – N+ñ m%udKh" wmkhk iy wdkhk 2008 – 2016

rg 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

m˙fNdackh i|yd f,dal f;a


  wdkhkh ^ls'.%E' ñ,shk&
hqfrdamh
m%xYh 15.1 13.9 15.3 14.9 14.7 15.1 13.0 14.8 12.2
cr®uksh 23.8 19.0 24.9 25.9 29.8 28.7 31.3 32.8 32.2
whr®,ka;h (ckrch) 9.9 10.7 10.2 8.6 6.7 7.0 7.8 7.3 7.9
fmda,ka;h 31.0 28.7 29.4 34.0 29.5 32.4 35.6 34.8 35.5
reishdkq iuQydKavqj 175.0 175.2 174.6 180.3 165.8 156.3 168.0 169.0 160.0
wfkl=;a CIS 82.3 87.6 91.8 94.2 105.2 102.0 94.0 92.5 86.7
tlai;a rdcOdksh 129.8 120.1 119.2 128.1 123.3 115.3 106.3 114.9 107.2
hqfrdamfha wfkl=;a 46.7 45.2 45.3 44.5 45.0 45.5 46.6 46.0 45.2
Wm tl;=j 513.6 500.4 510.7 530.5 520.0 502.3 502.7 512.1 486.9

W;=re weu˙ldj iy
  ngysr bka°h ¥m;a
lekvdj 15.2 15.7 15.9 17.5 16.4 16.5 17.3 16.3 17.6
weu˙ld tlai;a ckmoh 116.7 110.9 126.8 127.5 125.7 130.2 129.2 129.7 131.1
wfkl=;a rgj,a 1.8 1.7 1.9 1.9 2.0 2.0 2.2 2.8 2.4
Wm tl;=j 133.7 128.3 144.6 146.9 144.1 148.7 148.6 148.8 151.1

,;ska weu˙ldj
Ñ,s 22.4 18.0 21.4 21.9 21.1 20.4 21.2 21.3 20.9
wfkl=;a rgj,a 4.7 4.9 5.0 5.4 5.6 6.3 6.4 6.7 7.1
Wm tl;=j 27.1 22.9 26.4 27.3 26.7 26.7 27.6 28.0 28.0

wdishdj
weµa.ksia:dkh 40.3 48.0 57.7 46.6 49.3 71.8 68.0 54.5 55.7
vqndhs 60.0 54.0 63.0 53.0 46.4 57.4 67.0 68.0 62.0
fcdar®∞kh 13.7 11.8 15.8 9.0 10.2 9.9 6.7 7.1 6.8
brdkh 61.6 50.5 55.0 66.5 70.5 80.0 61.1 59.5 65.4
brdlh 39.5 43.8 41.4 40.8 38.9 33.4 31.3 37.0 39.3
mdlsia:dkh 99.1 85.7 120.3 126.2 131.3 126.6 137.9 151.9 173.8
ijq† wrdìhdj 15.6 13.5 14.8 16.4 14.6 15.2 16.0 16.7 16.2
is˙hdj 32.2 30.3 27.3 28.0 24.2 20.2 14.0 12.0 13.3
fhaukh 14.3 14.4 16.0 14.8 13.9 17.7 16.7 13.4 12.5
wfkl=;a wdishdkq rgj,a 52.4 58.6 61.4 60.7 59.5 72.4 78.6 71.8 71.2
Wm tl;=j 428.7 410.6 472.7 462.0 458.8 504.6 497.3 491.9 516.2

wms%ldj
B‚ma;=j 107.0 77.6 93.5 84.0 98.4 100.7 103.3 87.9 88.5
,sìhdj 9.0 9.5 12.4 8.9 20.0 10.8 15.0 14.3 15.0
fudfrdlafldaj 48.2 53.7 56.3 58.5 53.7 57.3 59.0 64.4 67.3
ol=Kq wms%ldj 19.3 19.5 19.8 19.5 17.0 17.7 19.9 19.9 19.0
iQvdkh 21.4 23.2 29.1 25.0 23.5 28.2 27.0 29.0 26.0
áhqkSishdj 11.7 8.8 10.5 12.8 8.0 6.8 7.0 6.4 5.6
wfkl=;a wms%ldkq rgj,a 89.6 88.4 100.6 104.6 104.5 123.5 122.9 126.3 122.4
Wm tl;=j 306.2 280.7 322.2 313.3 325.1 345.0 354.1 348.2 343.8

´Ikshdj
TiafÜ%,shdj 12.7 12.3 12.5 11.8 11.4 11.8 11.6 10.5 10.7
wfkl=;a ´Ikshdkq rgj,a 5.6 5.8 5.9 5.8 5.7 5.8 5.9 6.0 5.9
Wm tl;=j 18.3 18.1 18.4 17.6 17.1 17.6 17.5 16.5 16.6

wdishdfõ m%Odk ksIamd†;
  rgj,a 142.7 141.6 160.9 174.2 173.1 189.8 192.2 174.5 175.0

uqΩ wdkhk 1,570.3 1,502.6 1,656.0 1,671.9 1,664.9 1,734.7 1,739.9 1,720.0 1,717.6

CIS – iajdëk fmd≥ rdcH uKav,Sh rgj,a uQ,h : Annual Statistics Bulletin - 2017, International Tea Committee
179
f,dal ixLHd igyka

ixLHd igyk 15.2


uQr®; o< foaYSh ksIamd†;fha jr®Okhka m%;sY;hka

idudkHh
l,dmh $ rg 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017
2000–2009

ixjr®ê; wdr®:ßlhka 1.8 3.0 1.7 1.2 1.3 2.1 2.3 1.7 2.3
TiafÜ%,shdj 3.1 2.4 2.7 3.9 2.2 2.6 2.5 2.6 2.3
lekvdj 2.1 3.1 3.1 1.7 2.5 2.9 1.0 1.4 3.0
fvkaudr®lh 1.0 1.9 1.3 0.2 0.9 1.6 1.6 2.0 2.1
m%xYh 1.4 2.0 2.1 0.2 0.6 0.9 1.1 1.2 1.8
cr®uksh 0.8 3.9 3.7 0.7 0.6 1.9 1.5 1.9 2.5
.S%ish 2.7 -5.5 -9.1 -7.3 -3.2 0.7 -0.3 -0.2 1.4
cmdkh 0.5 4.2 -0.1 1.5 2.0 0.4 1.4 0.9 1.7
fld˙hdj 4.7 6.5 3.7 2.3 2.9 3.3 2.8 2.8 3.1
BY%dh,h 3.5 5.5 5.2 2.2 4.2 3.5 2.6 4.0 3.3
b;d,sh 0.5 1.7 0.6 -2.8 -1.7 0.1 1.0 0.9 1.5
kjiS,ka;h 2.9 2.0 1.9 2.5 2.2 3.2 4.2 4.2 3.0
isx.mamQrej 5.2 15.2 6.4 4.1 5.1 3.9 2.2 2.4 3.6
iaùvkh 2.0 6.0 2.7 -0.3 1.2 2.6 4.5 3.2 2.4
tlai;a rdcOdksh 1.7 1.7 1.5 1.5 2.1 3.1 2.3 1.9 1.8
weu˙ld tlai;a ckmoh 1.8 2.5 1.6 2.2 1.7 2.6 2.9 1.5 2.3

ixjr®Okh fjñka mj;sk
  wdr®:ßlhka 6.4 7.4 6.4 5.4 5.1 4.7 4.3 4.4 4.8


wms%ldkq Wm uyoaùmh 5.7 7.0 5.1 4.4 5.3 5.1 3.4 1.4 2.8
fndÜiajdkd 3.4 8.6 6.0 4.5 11.3 4.1 -1.7 4.3 2.2
b;sfhdamshdj 8.4 10.6 11.4 8.7 9.9 10.3 10.4 8.0 10.9
>dkdj 5.4 7.9 14.0 9.3 7.3 4.0 3.8 3.7 8.4
flkahdj 3.4 8.4 6.1 4.6 5.9 5.4 5.7 5.8 4.8
khs„˙hdj 8.3 11.3 4.9 4.3 5.4 6.3 2.7 -1.6 0.8
ol=Kq wms%ldj 3.6 3.0 3.3 2.2 2.5 1.8 1.3 0.6 1.3
gekaidkshdj 6.2 6.4 7.9 5.1 7.3 7.0 7.0 7.0 6.0
W.kavdj 7.5 7.7 6.8 2.2 4.7 4.6 5.7 2.3 4.5
isïndífõ -6.1 15.4 16.3 13.6 5.3 2.8 1.4 0.7 3.0
ixjr®Okh jk wdishdj 8.1 9.6 7.9 7.0 6.9 6.8 6.8 6.5 6.5
nx.a,dfoaYh 5.8 6.0 6.5 6.3 6.0 6.3 6.8 7.2 7.1
N+;dkh 8.2 9.3 9.7 6.4 3.6 4.0 6.1 6.3 6.0
Ökh 10.3 10.6 9.5 7.9 7.8 7.3 6.9 6.7 6.9
µS‚ 0.9 3.0 2.7 1.4 4.7 5.6 3.8 0.4 3.8
bka†hdj 6.9 10.3 6.6 5.5 6.4 7.4 8.2 7.1 6.7
bka≥kSishdj 5.3 6.4 6.2 6.0 5.6 5.0 4.9 5.0 5.1
uef,aishdj 4.7 7.5 5.3 5.5 4.7 6.0 5.0 4.2 5.9
ud,†jhsk 6.3 7.1 8.4 2.3 7.1 7.6 2.2 4.5 4.8
ñhkaudrh 11.1 5.3 5.6 7.3 8.4 8.0 7.0 5.9 6.7
fkamd,h 4.1 4.8 3.4 4.8 4.1 6.0 3.3 0.4 7.5
memqjd ksõ.skshdj 2.8 10.1 1.1 4.6 3.8 12.5 8.0 2.4 2.5
ms,smSkh 4.4 7.6 3.7 6.7 7.1 6.1 6.1 6.9 6.7
YS% ,xldj 5.1 8.0 8.4 9.1 3.4 5.0 5.0 4.5 3.3
;dhs,ka;h 4.3 7.5 0.8 7.2 2.7 1.0 3.0 3.3 3.9
ixjr®Okh jk hqfrdamh 4.7 4.3 6.6 2.5 4.9 3.9 4.7 3.2 5.8
yxf.a˙hdj 2.4 0.7 1.7 -1.6 2.1 4.2 3.4 2.2 4.0
fmda,ka;h 3.9 3.6 5.0 1.6 1.4 3.3 3.8 2.9 4.6
frdfïkshdj 4.8 -2.8 2.0 1.2 3.5 3.1 4.0 4.8 7.0
;=r®lsh 3.8 8.5 11.1 4.8 8.5 5.2 6.1 3.2 7.0
ueo fmr†." W;=re wms%ldj"
  weµa.ksia:dkh yd mdlsia:dkh 5.2 4.7 4.4 5.0 2.6 2.8 2.5 4.9 2.6
weµa.ksia:dkh ,e'fkd' 8.4 6.5 14.0 5.7 2.7 1.3 2.4 2.5
nyfr®ka 5.6 4.3 2.0 3.7 5.4 4.4 2.9 3.2 3.2
B‚ma;=j 5.0 5.1 1.8 2.2 3.3 2.9 4.4 4.3 4.2
brdkh 4.8 5.7 3.1 -7.7 -0.3 3.2 -1.6 12.5 4.3
fcdar®∞kh 6.5 2.3 2.6 2.7 2.8 3.1 2.4 2.0 2.3
l=fõÜ 5.3 -2.4 10.9 7.9 0.4 0.6 -1.0 2.2 -2.5
mdlsia:dkh 4.7 2.6 3.6 3.8 3.7 4.1 4.1 4.5 5.3
ijq† wrdìhdj 3.4 4.8 10.3 5.4 2.7 3.7 4.1 1.7 -0.7
,;ska weu˙ldkq iy
  le˙ìhdkq rgj,a 3.0 6.1 4.6 2.9 2.9 1.3 0.3 -0.6 1.3
wdr®ckaákdj 2.3 10.1 6.0 -1.0 2.4 -2.5 2.7 -1.8 2.9
n%iS,h 3.4 7.5 4.0 1.9 3.0 0.5 -3.5 -3.5 1.0
Ñ,s 4.2 5.8 6.1 5.3 4.1 1.8 2.3 1.3 1.5
fldf<dïìhdj 4.0 4.0 6.6 4.0 4.9 4.4 3.1 2.0 1.8
cefuhsldj 0.9 -1.4 1.4 -0.5 0.2 0.6 0.8 1.5 1.0
fulaisfldaj 1.4 5.1 3.7 3.6 1.4 2.8 3.3 2.9 2.0
mekudj 5.5 5.8 11.8 9.2 6.6 6.0 5.8 5.0 5.4
mer.=fõ 1.9 13.1 4.3 -1.2 14.0 4.7 3.0 4.0 4.3
fmare 5.0 8.5 6.5 6.0 5.8 2.4 3.3 4.1 2.5
Wre.=fõ 2.2 7.8 5.2 3.5 4.6 3.2 0.4 1.5 3.1

f,dalh 3.9 5.4 4.3 3.5 3.5 3.6 3.5 3.2 3.8

,e'fkd' - ,eî fkdue; uQ,hka : World Economic Outlook, April 2018, IMF
ckf,aLk yd ixLHdf,aLk fomdr®;fïka;=j
180
f,dal ixLHd igyka

ixLHd igyk 15.3


md˙fNda.sl ñ, or®Ylfha fjkiaùï^w& m%;sY;hka

idudkHh
l,dmh $ rg 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017
2000–2009

ixjr®ê; wdr®:ßlhka 2.0 1.5 2.7 2.0 1.4 1.4 0.3 0.8 1.7
TiafÜ%,shdj 3.2 2.9 3.3 1.7 2.5 2.5 1.5 1.3 2.0
lekvdj 2.1 1.8 2.9 1.5 0.9 1.9 1.1 1.4 1.6
fvkaudr®lh 2.1 2.3 2.8 2.4 0.8 0.6 0.5 0.3 1.1
m%xYh 1.9 1.7 2.3 2.2 1.0 0.6 0.1 0.3 1.2
cr®uksh 1.6 1.2 2.5 2.1 1.6 0.8 0.1 0.4 1.7
.S%ish 3.2 4.7 3.1 1.0 -0.9 -1.4 -1.1 0.0 1.1
fydxf ldx -0.2 2.3 5.3 4.1 4.3 4.4 3.0 2.4 1.5
BY%dh,h 2.0 2.7 3.5 1.7 1.5 0.5 -0.6 -0.5 0.2
b;d,sh 2.3 1.6 2.9 3.3 1.2 0.2 0.1 -0.1 1.3
cmdkh -0.3 -0.7 -0.3 -0.1 0.3 2.8 0.8 -0.1 0.5
fld˙hdj 3.1 2.9 4.0 2.2 1.3 1.3 0.7 1.0 1.9
kjiS,ka;h 2.7 2.3 4.1 1.0 1.1 1.2 0.3 0.6 1.9
isx.mamQrej 1.5 2.8 5.2 4.6 2.4 1.0 -0.5 -0.5 0.6
iaùvkh 1.9 1.9 1.4 0.9 0.4 0.2 0.7 1.1 1.9
tlai;a rdcOdksh 1.8 3.3 4.5 2.8 2.6 1.5 0.0 0.7 2.7
weu˙ld tlai;a ckmoh 2.6 1.6 3.1 2.1 1.5 1.6 0.1 1.3 2.1
ixjr®Okh fjñka mj;sk wdr®:ßlhka 7.4 5.6 7.1 5.8 5.5 4.7 4.7 4.3 4.0
wms%ldkq Wm uyoaùmh 10.3 8.1 9.4 9.2 6.6 6.3 7.0 11.3 11.0
fndÜiajdkd 8.7 6.9 8.5 7.5 5.9 4.4 3.1 2.8 3.3
b;sfhdamshdj 10.3 8.1 33.2 24.1 8.1 7.4 10.1 7.3 9.9
>dkdj 17.7 6.7 7.7 7.1 11.7 15.5 17.2 17.5 12.4
flkahdj 7.3 4.3 14.0 9.4 5.7 6.9 6.6 6.3 8.0
khs„˙hdj 12.3 13.7 10.8 12.2 8.5 8.0 9.0 15.7 16.5
ol=Kq wms%ldj 6.0 4.3 5.0 5.6 5.8 6.1 4.6 6.3 5.3
gekaidkshdj 6.5 7.2 12.7 16.0 7.9 6.1 5.6 5.2 5.3
W.kavdj 6.4 3.7 15.0 12.7 4.9 3.1 5.4 5.5 5.6
ieïìhdj 17.2 8.5 8.7 6.6 7.0 7.8 10.1 17.9 6.6
isïndífõ -5.5 3.0 3.5 3.7 1.6 -0.2 -2.4 -1.6 1.3
ixjr®Okh jk wdishdj 4.0 5.1 6.5 4.6 4.6 3.4 2.7 2.8 2.4
nx.a,dfoaYh 5.6 9.4 11.5 6.2 7.5 7.0 6.2 5.7 5.7
N+;dkh 4.8 5.7 7.3 9.3 11.3 9.9 6.3 3.9 3.4
Ökh 1.8 3.3 5.4 2.6 2.6 2.0 1.4 2.0 1.6
µS‚ 3.4 3.7 7.3 3.4 2.9 0.5 1.4 3.9 3.4
bka†hdj 5.9 9.5 9.5 10.0 9.4 5.8 4.9 4.5 3.6
bka≥kSishdj 8.5 5.1 5.3 4.0 6.4 6.4 6.4 3.5 3.8
uef,aishdj 2.2 1.7 3.2 1.7 2.1 3.1 2.1 2.1 3.8
ud,†jhsk 3.2 6.2 11.3 10.9 3.8 2.1 1.0 0.5 2.8
fudxf.da,shdj 8.8 10.2 7.7 15.0 8.6 12.9 5.9 0.6 4.6
ñhkaudrh 18.9 8.2 2.8 2.8 5.7 5.1 10.0 6.8 5.1
fkamd,h 5.5 9.6 9.6 8.3 9.9 9.0 7.2 9.9 4.5
memqjd ksõ.skshdj 7.5 5.1 4.4 4.5 5.0 5.2 6.0 6.7 5.2
ms,smSkh 4.9 3.8 4.7 3.2 2.9 4.2 1.4 1.8 3.2
YS% ,xldj^wd& 8.7 6.2 6.7 7.6 6.9 3.3 2.2 4.0 6.6
;dhs,ka;h 2.4 3.3 3.8 3.0 2.2 1.9 -0.9 0.2 0.7
ixjr®Okh jk hqfrdamh 12.7 5.7 5.5 6.1 4.5 4.1 3.2 3.2 6.2
we,afíkshdj 2.7 3.6 3.4 2.0 1.9 1.6 1.9 1.3 2.0
fl%dtaIshdj 3.2 1.0 2.3 3.4 2.2 -0.2 -0.5 -1.1 1.1
yxf.a˙hdj 6.1 4.9 3.9 5.7 1.7 -0.2 -0.1 0.4 2.4
fmda,ka;h 3.5 2.6 4.3 3.7 0.9 0.0 -0.9 -0.6 2.0
frdfïkshdj 15.6 6.1 5.8 3.3 4.0 1.1 -0.6 -1.6 1.3
;=r®lsh 21.7 8.6 6.5 8.9 7.5 8.9 7.7 7.8 11.1
fmd≥rdcH uKav,Sh iajdëk rdcHhka 13.7 7.2 9.8 6.2 6.5 8.1 15.5 8.3 5.5
fcdar®‚hdj 6.3 7.1 8.5 -0.9 -0.5 3.1 4.0 2.1 6.0
lilia:dkh 9.2 7.1 8.3 5.1 5.8 6.7 6.7 14.6 7.4
reishdj 13.9 6.9 8.4 5.1 6.8 7.8 15.5 7.1 3.7
ge‚lsia:dkh 16.0 6.5 12.4 5.8 5.0 6.1 5.8 5.9 7.3
hqlafr®kh 12.9 9.4 8.0 0.6 -0.3 12.1 48.7 13.9 14.4
ueo fmr†." W;=re wms%ldj"
  weµa.ksia:dkh yd mdlsia:dkh 6.7 6.6 9.3 9.8 9.2 6.7 5.6 4.7 6.3
weµa.ksia:dkh ,e'fkd' 2.2 11.8 6.4 7.4 4.7 -0.7 4.4 5.0
we,a„˙hdj 3.2 3.9 4.5 8.9 3.3 2.9 4.8 6.4 5.6
nyfr®ka 1.6 2.0 -0.4 2.8 3.3 2.7 1.8 2.8 1.4
B‚ma;=j 7.0 11.7 11.1 8.6 6.9 10.1 11.0 10.2 23.5
brdkh 14.7 12.3 21.5 30.6 34.7 15.6 11.9 9.1 9.9
fcdar®∞kh 3.6 4.8 4.2 4.5 4.8 2.9 -0.9 -0.8 3.3
l=fõÜ 2.9 4.5 4.9 3.2 2.7 3.1 3.7 3.5 1.5
f,nkkh 2.4 4.0 5.0 6.6 4.8 1.9 -3.7 -0.8 4.5
mdlsia:dkh 7.5 10.1 13.7 11.0 7.4 8.6 4.5 2.9 4.1
ijq† wrdìhdj 1.6 3.8 3.8 2.9 3.5 2.2 1.3 2.0 -0.9
,;ska weu˙ldkq iy le˙ìhdkq rgj,a 6.2 4.2 5.2 4.6 4.6 4.9 5.5 5.6 4.1
wdr®ckaákdj 8.4 10.5 9.8 10.0 10.6 ,e'fkd' ,e'fkd' ,e'fkd' 25.7
n%iS,h 6.9 5.0 6.6 5.4 6.2 6.3 9.0 8.7 3.4
Ñ,s 3.5 1.4 3.3 3.0 1.9 4.4 4.3 3.8 2.2
fldf<dïìhdj 6.3 2.3 3.4 3.2 2.0 2.9 5.0 7.5 4.3
cefuhsldj 10.9 12.6 7.5 6.9 9.4 8.3 3.7 2.3 4.4
fulaifldaj 5.2 4.2 3.4 4.1 3.8 4.0 2.7 2.8 6.0
mekudj 2.4 3.5 5.9 5.7 4.0 2.6 0.1 0.7 0.9
mer.=fõ 8.2 4.6 8.2 3.7 2.7 5.0 3.1 4.1 3.6
fmare 2.6 1.5 3.4 3.7 2.8 3.2 3.5 3.6 2.8
Wre.=fõ 8.5 6.7 8.1 8.1 8.6 8.9 8.7 9.6 6.2

^w& md˙fNda.sl ñ, or®Ylfha jdr®Isl idudkHh fjkiaùfï m%;sY;h' uQ,hka : World Economic Outlook, April 2018, IMF
^wd& 2000 isg 2003 olajd fld<U md˙fNda.sl ñ, or®Ylh ^fld'md'ñ'o'& (1952=100) o" ckf,aLk yd ixLHdf,aLk fomdr®;fïka;=j
2004 isg 2009 olajd fld'md'ñ'o' (2002=100) o fhd∞f.k we;s w;r
2010 isg 2014 olajd fld'md'ñ'o' (2006/07=100) o fhd∞f.k we;s w;r
2015 isg b†˙hg fld'md'ñ'o' (2013=100) f,i fhd∞f.k we;'
,e'fkd' - ,eî fkdue;
181
f,dal ixLHd igyka

ixLHd igyk 15.4


wmkhk
we't'c' fvd,r® ì,shk

l,dmh $ rg 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

ixjr®ê; wdr®:ßlhka 7,852.9 9,282.8 10,771.6 10,539.5 10,689.4 10,836.2 9,613.9 9,537.2
TiafÜ%,shdj 154.0 212.3 271.7 256.7 253.0 241.2 187.7 191.2
lekvdj 314.0 387.5 452.1 454.8 458.4 469.9 409.0 389.4
fvkaudr®lh 91.8 95.8 111.9 106.1 111.4 110.5 94.2 94.2
m%xYh 476.1 517.0 585.3 558.6 568.6 568.8 494.8 489.4
cr®uksh 1,120.7 1,261.6 1,476.9 1,408.4 1,451.6 1,492.5 1,323.7 1,335.9
.S%ish 25.1 28.2 33.9 35.5 36.2 36.0 28.7 28.1
fydxfldx 318.5 390.1 428.7 442.8 459.0 473.7 465.1 462.3
BY%dh,h 47.9 58.4 67.6 63.2 66.6 68.6 63.6 60.2
b;d,sh 406.7 446.9 523.3 501.5 517.6 528.1 458.5 455.8
cmdkh 580.7 769.8 822.6 798.6 714.6 690.2 624.8 644.9
fld˙hdj 363.5 466.4 555.2 547.9 559.6 572.7 526.8 535.7
kjiS,ka;h 24.8 32.3 37.5 37.4 41.1 40.7 34.3 33.9
isx.mamQrej 269.8 351.9 409.5 408.4 410.2 405.3 346.6 338.1
iaùvkh 131.0 158.1 187.2 172.7 167.6 162.5 140.0 139.5
tlai;a rdcOdksh 356.5 417.8 493.8 476.5 474.1 481.9 439.3 407.2
weu˙ld tlai;a ckmoh 1,056.0 1,278.5 1,480.3 1,545.7 1,579.0 1,623.4 1,504.6 1,453.8

ixjr®Okh fjñka mj;sk
  wdr®:ßlhka 4,615.1 5,922.6 7,411.0 7,698.4 7,931.9 7,983.8 6,766.9 6,421.0
wms%ldkq Wm uyoaùmh 238.4 314.7 403.7 398.5 399.9 390.9 306.2 ,e'fkd'
fndÜiajdkd 3.5 4.7 5.9 ,e'fkd' ,e'fkd' ,e'fkd' ,e'fkd' ,e'fkd'
uOHu wms%ldkq ckrch 0.1 0.1 0.1 0.1 0.1 ,e'fkd' ,e'fkd' ,e'fkd'
fldxf.da ckrch 6.1 8.2 11.5 11.0 9.8 8.6 4.6 ,e'fkd'
b;sfhdamshdj 1.3 1.8 2.6 3.1 3.0 4.5 3.8 ,e'fkd'
flkahdj 4.5 5.1 5.8 6.1 5.9 6.0 5.9 5.7
ol=Kq wms%ldj 62.6 81.8 96.9 87.4 83.5 91.2 81.7 76.5
gekaidkshdj 2.4 3.5 4.4 5.1 5.1 5.0 4.9 ,e'fkd'
W.kavdj 3.0 3.1 2.4 2.9 2.8 2.7 2.7 ,e'fkd'
isïndífõ 1.6 3.2 4.4 3.8 3.7 3.6 3.6 2.8
ixjr®Okh jk wdishdj 1,943.9 2,562.4 3,109.2 3,297.6 3,492.3 3,671.0 3,491.0 3,334.6
nx.a,dfoaYh 12.4 14.2 19.8 27.7 29.1 24.3 31.7 34.8
N+;dkh 0.5 0.6 0.7 0.5 0.5 0.6 0.5 0.5
Ökh 1,201.8 1,578.3 1,899.2 2,048.9 2,210.2 2,343.2 2,284.5 2,134.5
µS‚ 0.7 0.8 1.1 1.2 1.1 1.2 1.0 0.9
bka†hdj 164.9 226.4 303.0 296.8 314.7 322.5 267.8 264.4
bka≥kSishdj 119.6 158.1 200.6 188.5 182.7 176.3 150.4 144.3
uef,aishdj 157.2 198.6 228.1 227.5 228.3 233.9 199.2 189.4
ud,†jhsk 0.1 0.1 0.1 0.2 0.2 0.1 0.1 0.1
fudxf.da,shdj 1.9 2.9 4.8 4.4 4.3 5.8 4.7 4.9
ñhkaudrh 6.7 8.7 9.2 8.9 11.2 11.3 11.4 ,e'fkd'
fkamd,h 0.9 0.8 0.9 0.9 0.8 0.9 0.7 ,e'fkd'
memqjd ksõ.skshdj 4.4 5.7 6.9 6.3 6.0 8.8 8.5 ,e'fkd'
ms,smSkh 38.4 51.5 48.3 52.1 56.6 62.1 58.6 56.3
YS% ,xldj 7.1 8.6 10.6 9.8 10.4 11.1 10.5 10.3
;dhs,ka;h 151.9 193.4 220.2 227.8 224.9 225.2 211.0 213.9
úhÜkduh 57.1 71.7 94.5 115.5 132.5 149.6 162.1 176.4
hqfrdamh 938.5 1,147.5 1,461.4 1,475.1 1,488.2 1,485.0 1,161.8 1,094.6
fmda,ka;h 136.6 159.8 188.7 181.8 202.6 218.9 199.4 203.7
frdfïkshdj 40.6 49.4 62.7 57.9 65.9 69.9 60.6 63.6
reishdj 301.2 392.7 515.4 527.4 521.8 497.8 341.5 282.2
;=r®lsh 102.1 113.9 134.9 152.5 151.8 157.6 143.8 142.8
hqlafr®kh 39.7 51.4 68.4 68.8 63.3 53.9 38.1 36.4
ueo fmr†." W;=re wms%ldj iy
  mdlsia:dkh 830.3 1,049.9 1382.4 1,456.9 1,473.5 1,390.0 905.4 ,e'fkd'
nyfr®ka 11.9 15.4 19.7 20.5 17.5 20.5 11.2 ,e'fkd'
B‚ma;=j 23.1 26.4 30.5 29.4 28.5 24.7 19.1 ,e'fkd'
fcdar®∞kh 6.5 7.0 8.0 7.9 7.9 8.4 7.8 7.5
l=fõÜ 54.0 62.7 102.7 114.5 114.1 100.8 54.1 46.2
mdlsia:dkh 17.5 21.4 25.4 24.6 25.1 24.7 22.1 20.6
ijq† wrdìhdj 192.3 251.1 364.7 388.4 375.9 342.3 203.5 182.3
tlai;a wrdì tór® rdcHh 185.0 220.0 285.0 300.0 365.0 359.0 265.0 ,e'fkd'
wmrdr®Of.da,h 678.3 860.9 1,072.8 1,085.3 1,088.9 1,055.3 896.7 875.9
wdr®ckaákdj 56.1 64.7 84.3 75.2 83.0 71.9 59.7 57.7
n%iS,h 153.0 201.9 256.0 242.6 242.0 225.1 191.1 185.3
Ñ,s 52.0 69.0 80.0 79.7 77.9 74.5 64.1 59.9
.hkdj 0.8 0.9 1.1 1.4 1.4 1.2 1.1 ,e'fkd'
cefuhsldj 1.3 1.3 1.6 1.7 1.6 1.4 1.3 ,e'fkd'
fulaisfldaj 229.7 298.1 349.6 370.9 380.1 397.7 380.8 373.9
mekudj 0.9 0.8 ,e'fkd' ,e'fkd' ,e'fkd' ,e'fkd' ,e'fkd' ,e'fkd'
mer.=fõ 5.1 6.5 7.8 7.3 9.5 9.6 8.4 8.5
fmare 27.1 35.8 46.4 47.4 42.9 39.5 34.4 37.0
Wre.=fõ 5.4 6.7 8.0 8.6 8.8 9.5 7.7 7.2

f,dalh 12,430.3 15,154.5 18,116.0 18,166.6 18,545.5 18,744.7 16,323.7 15,931.0

,e'fkd' - ,eî fkdue; uQ,hka : International Financial Statistics, April 2017, IMF
YS% ,xld uy nexl=j
182
f,dal ixLHd igyka

ixLHd igyk 15.5


wdkhk
we't'c' fvd,r® ì,shk

l,dmh $ rg 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

ixjr®ê; wdr®:ßlhka 8,321.5 9,864.8 11,543.4 11,338.6 11,361.5 11,527.6 10,109.6 9,994.1
TiafÜ%,shdj 165.5 201.6 243.7 260.9 242.1 236.9 208.7 196.1
lekvdj 330.9 403.9 464.8 476.3 475.8 480.0 436.3 416.6
fvkaudr®lh 80.4 83.2 96.4 92.3 98.4 99.1 84.5 85.0
m%xYh 560.5 608.7 712.9 667.3 673.5 670.2 564.8 561.7
cr®uksh 926.2 1,056.2 1256.2 1,164.6 1,192.8 1,209.3 1,052.9 1,056.5
.S%ish 74.1 69.2 68.1 63.7 62.4 64.2 48.3 48.2
fydxfldx 347.3 433.1 483.6 504.4 523.6 544.1 522.0 516.4
cmdkh 550.5 692.4 854.1 885.6 832.4 811.9 648.3 607.0
fld˙hdj 323.1 425.2 524.4 519.6 515.6 525.5 436.5 443.7
BY%dh,h 49.3 61.2 75.8 75.4 74.9 75.5 65.0 68.9
b;d,sh 414.7 487.0 558.8 489.1 477.3 470.5 407.9 401.7
kjiS,ka;h 25.2 31.8 37.3 37.8 40.4 42.5 36.6 36.6
isx.mamQrej 245.8 310.8 365.8 379.7 373.0 366.2 296.7 291.9
iaùvkh 120.3 148.5 174.7 164.1 159.7 159.5 137.7 139.8
tlai;a rdcOdksh 486.0 568.5 646.0 651.8 662.7 683.7 622.3 588.4
weu˙ld tlai;a ckmoh 1,605.3 1,969.2 2,265.9 2,336.5 2,329.1 2,412.5 2,248.2 2,250.2

ixjr®Okh fjñka mj;sk wdr®:ßlhka 4,301.1 5,471.8 6,765.9 7,036.4 7,309.0 7,319.9 6,358.3 6,069.7
wms%ldkq Wm uyoaùmh 211.9 258.7 331.1 319.8 324.0 333.6 291.0 263.7
fndÜiajdkd 4.7 5.7 7.3 9.1 8.4 8.1 7.2 ,e'fkd'
uOHu wms%ldkq ckrch 0.3 0.2 0.3 0.3 0.3 ,e'fkd' ,e'fkd' ,e'fkd'
fldxf.da ckrch 3.0 3.0 5.2 5.2 5.5 6.2 7.7 ,e'fkd'
b;sfhdamshdj 6.8 7.6 7.9 10.8 12.0 19.0 19.1 ,e'fkd'
flkahdj 10.2 12.1 14.8 16.3 16.4 18.4 16.1 14.1
khs„˙hdj 33.8 44.2 64.4 35.7 44.6 46.5 34.9 35.2
ol=Kq wms%ldj 74.1 94.2 121.5 124.3 106.9 104.8 90.4 79.0
gekaidkshdj 6.3 7.7 10.7 11.3 12.3 12.0 10.3 ,e'fkd'
W.kavdj 4.3 4.7 4.6 5.2 4.9 5.1 4.8 ,e'fkd'
isïndífõ 3.2 5.2 7.6 6.7 6.8 6.3 6.1 5.2
ixjr®Okh jk wdishdj 1,818.7 2,470.2 3,098.3 3,272.4 3,396.6 3,416.6 2,992.9 2,871.6
nx.a,dfoaYh 20.6 26.1 34.0 38.4 36.2 37.7 48.1 52.6
N+;dkh 0.5 0.9 1.0 1.0 0.9 0.9 1.1 1.0
Ökh 1004.2 1,396.2 1,742.9 1,818.2 1,949.3 1,963.1 1,680.8 1,589.5
µS‚ 1.6 1.8 2.2 2.3 2.8 2.7 2.3 2.3
bka†hdj 257.2 350.1 464.4 489.7 465.5 462.9 393.8 362.0
bka≥kSishdj 93.8 135.3 176.9 191.0 186.4 178.2 142.7 135.5
uef,aishdj 123.8 164.6 187.5 196.4 205.9 208.9 176.0 168.4
ud,†jhsk 1.0 1.1 1.5 1.6 1.7 2.0 1.9 2.1
fudxf.da,shdj 2.1 3.3 6.5 6.7 6.4 5.2 3.8 3.4
ñhkaudrh 4.3 4.8 9.0 9.2 12.0 16.2 16.8 ,e'fkd'
fkamd,h 3.7 5.1 5.4 5.4 6.0 7.3 6.4 ,e'fkd'
memqjd ksõ.skshdj 3.2 4.0 4.9 5.5 4.5 ,e'fkd' ,e'fkd' ,e'fkd'
ms,smSkh 45.9 58.5 64.1 65.8 65.6 68.7 74.6 85.9
YS% ,xldj 10.2 13.5 20.3 19.2 18.0 19.4 18.9 19.2
;dhs,ka;h 134.7 185.1 229.1 250.6 249.7 228.0 201.9 195.7
úhÜkduh 69.9 83.8 104.0 115.1 131.3 148.8 162.8 174.2
hqfrdamh 934.0 1,127.6 1,414.3 1,410.7 1,454.7 1,407.1 1,108.2 1,110.0
yxf.a˙hdj 78.0 87.6 101.0 94.3 99.1 103.9 90.7 92.0
fmda,ka;h 149.6 178.1 208.3 195.4 204.3 222.2 195.2 198.4
frdfïkshdj 54.3 61.9 76.3 70.3 73.5 77.9 69.9 74.6
reishdj 205.4 270.2 350.4 369.3 375.4 338.8 212.2 210.7
;=r®lsh 140.9 185.5 240.8 236.5 251.7 242.2 207.2 198.5
hqlafr®kh 45.4 60.7 82.6 84.7 77.0 54.4 37.5 39.2
ueo fmr†." W;=re wms%ldj iy
  mdlsia:dkh 651.9 733.5 841.8 916.0 967.4 992.9 908.1 ,e'fkd'
nyfr®ka 7.3 9.8 12.7 14.9 13.0 13.9 9.7 ,e'fkd'
B‚ma;=j 44.9 52.9 58.9 65.8 59.7 61.0 65.0 ,e'fkd'
fcdar®∞kh 14.5 15.1 18.5 20.7 21.7 23.0 20.0 19.5
l=fõÜ 19.9 22.7 25.1 27.3 29.3 31.0 31.0 30.8
´udkh 17.9 19.8 23.6 29.4 34.3 29.4 29.0 ,e'fkd'
mdlsia:dkh 31.6 37.8 44.0 44.1 44.6 47.4 43.8 46.6
ijq† wrdìhdj 95.5 106.9 131.6 155.6 168.2 173.8 174.7 135.9
tlai;a wrdì tór® rdcHh 150.0 165.0 205.0 220.0 245.0 262.0 230.0 ,e'fkd'
wmrdr®Of.da,h 688.2 880.8 1,081.1 1,111.9 1,159.4 1,158.2 1,039.6 962.7
wdr®ckaákdj 39.1 48.0 74.3 68.5 74.0 65.3 59.8 55.6
n%iS,h 133.7 191.5 236.9 228.4 250.6 239.2 178.8 143.6
Ñ,s 41.4 57.9 73.5 79.1 80.4 72.4 62.8 58.9
fldf<dïìhdj 32.9 40.7 54.7 58.6 59.4 64.1 54.1 44.9
.hkdj 1.2 1.4 1.8 2.0 1.8 1.8 1.6 ,e'fkd'
cefuhsldj 4.9 5.2 6.5 6.5 6.2 5.8 5.0 ,e'fkd'
fulaisfldaj 246.1 316.6 368.4 389.3 400.3 420.0 415.0 406.4
mer.=fõ 6.9 10.0 12.3 11.5 12.1 12.2 10.2 9.8
fmare 20.9 30.1 37.6 41.1 41.5 42.7 ,e'fkd' ,e'fkd'
Wre.=fõ 6.2 8.6 10.6 10.6 11.0 10.9 9.1 7.9
f,dalh 12,579.1 15,277.5 18,232.7 18,291.9 18,581.2 18,759.4 16,392.7 16,014.6

,e'fkd' – ,eî fkdue; uQ,hka : International Financial Statistics, April 2017, IMF
YS% ,xld uy nexl=j
183
f,dal ixLHd igyka

ixLHd igyk 15.6


udkj ixjr®Ok or®Ylh iy tys Wm or®Yl – 2015

tal mqoa., mdi,a mdi,a


udkj Wmf;a ° ud'ix'o'
o, cd;sl wd∞hu hdfï hd hq;=
ixjr®Ok ud'ix'o' wfmalaIs; ud'ix'o' fY%a◊fha
rg ^o'cd'wd'& uOHhk wfmalaIs;
or®Ylh fY%a◊h wdhq ld,h 2014 fjkiaùu
^ud'ix'o'& (2011 l%'Y'id' fvd,r® ) jr®I .Kk jr®I .Kk
2015 2010–2015
2015 2015(w) 2015(w)

b;d by< udkj


  ixjr®Okh
TiafÜ%,shdj 0.939 2 82.5 42,822 13.2 20.4 0.937 1
lekvdj 0.920 10 82.2 42,582 13.1 16.3 0.919 1
mska,ka;h 0.895 23 81.0 38,868 11.2 17.0 0.893 1
m%xYh 0.897 21 82.4 38,085 11.6 16.3 0.894 1
cr®uksh 0.926 4 81.1 45,000 13.2 17.1 0.924 0
fydxfldx" Ökh (SAR) 0.917 12 84.2 54,265 11.6 15.7 0.916 3
whsia,ka;h 0.921 9 82.7 37,065 12.2 19.0 0.919 7
cmdkh 0.903 17 83.7 37,268 12.5 15.3 0.902 1
fld˙hdkq ckrch 0.901 18 82.1 34,541 12.2 16.6 0.899 0
,s;=fõkshdj 0.848 37 73.5 26,006 12.7 16.5 0.846 -1
fkor®,ka;h 0.924 7 81.7 46,326 11.9 18.1 0.923 -2
kjiS,ka;h 0.915 13 82.0 32,870 12.5 19.2 0.913 0
fkdar®fõ 0.949 1 81.7 67,614 12.7 17.7 0.948 0
frdfïkshdj 0.802 50 74.8 19,428 10.8 14.7 0.798 -2
ijq† wrdìhdj 0.847 38 74.4 51,320 9.6 16.1 0.845 9
isx.mamQrej 0.925 5 83.2 78,162 11.6 15.4 0.924 0
iamd[a[h 0.884 27 82.8 32,779 9.8 17.7 0.882 0
iaùvkh 0.913 14 82.3 46,251 12.3 16.1 0.909 -1
tlai;a wrdì tór® rdcHh 0.840 42 77.1 66,203 9.5 13.3 0.836 -4
tlai;a rdcOdksh 0.909 16 80.8 37,931 13.3 16.3 0.908 -4
weu˙ld tlai;a ckmoh 0.920 10 79.2 53,245 13.2 16.5 0.918 -3

by< udkj
  ixjr®Okh
we,a„˙hdj 0.745 83 75.0 13,533 7.8 14.4 0.743 3
Ökh 0.738 90 76.0 13,345 7.6 13.5 0.734 11
µS‚ 0.736 91 70.2 8,245 10.5 15.3 0.734 6
uef,aishdj 0.789 59 74.9 24,620 10.1 13.1 0.787 1
ud,†jhsk 0.701 105 77.0 10,383 6.2 12.7 0.701 10
fulaisfldaj 0.762 77 77.0 16,383 8.6 13.3 0.758 -5
fmare 0.740 87 74.8 11,295 9.0 13.4 0.737 3
YS% ,xldj 0.766 73 75.0 10,789 10.9 14.0 0.764 -2
;dhs,ka;h 0.740 87 74.6 14,519 7.9 13.6 0.738 4
;=r®lsh 0.767 71 75.5 18,705 7.9 14.6 0.764 9

uOHu udkj
  ixjr®Okh
nx.a,dfoaYh 0.579 140 72.0 3,341 5.2 10.2 0.575 2
fndÜiajdkd 0.698 108 64.5 14,663 9.2 12.6 0.698 -3
B‚ma;=j 0.691 111 71.3 10,064 7.1 13.1 0.688 -3
bka†hdj 0.624 131 68.3 5,663 6.3 11.7 0.615 4
bka≥kSishdj 0.689 113 69.3 10,053 7.9 12.9 0.686 3
ñhkaudrh 0.556 145 66.1 4,943 4.7 9.1 0.552 2
fkamd,h 0.558 144 70.0 2,337 4.1 12.2 0.555 2
mdlsia:dkh 0.550 147 66.4 5,031 5.1 8.1 0.548 2
ms,smSkh 0.682 116 68.3 8,395 9.3 11.7 0.679 -7
úhÜkduh 0.683 115 75.9 5,335 8.0 12.6 0.678 2

my< udkj ixjr®Okh
wekaf.da,dj 0.533 150 52.7 6,291 5.0 11.4 0.531 4
b;sfhdamshdj 0.448 174 64.6 1,523 2.6 8.4 0.441 1
khs„˙hdj 0.527 152 53.1 5,443 6.0 10.0 0.525 -1
memqjd ksõ.skshdj 0.516 154 62.8 2,712 4.3 9.9 0.515 1
is˙hdkq wrdì ckrch 0.536 149 69.7 2,441 5.1 9.0 0.553 -29
W.kavdj 0.493 163 59.2 1,670 5.7 10.0 0.488 -3

f,dalh 0.717 – 71.6 14,447 8.3 12.3 0.715 –

l%'Y'id' – l%h Yla;s iduHh uQ,h : Human Development Report 2016, UNDP
^w& 2015 jirg fyda wdikak;u jirg w∞, o;a; we;=<;a fõ'
184
f,dal ixLHd igyka

ixLHd igyk 15.7


udkj ixjr®Ok or®Ylh – 1990 - 2015

rg ud'ix'o' fY%a◊h
rg 1990 2000 2010 2012 2013 2014 2015
2015

b;d by< udkj ixjr®Okh 0.791 0.836 0.876 0.884 0.887 0.890 0.892
TiafÜ%,shdj 0.866 0.899 0.927 0.933 0.936 0.937 0.939 2
lekvdj 0.849 0.867 0.903 0.909 0.912 0.919 0.920 10
mska,ka;h 0.783 0.856 0.878 0.887 0.890 0.893 0.895 23
m%xYh 0.779 0.849 0.882 0.887 0.890 0.894 0.897 21
cr®uksh 0.801 0.860 0.912 0.919 0.920 0.924 0.926 4
fydxfldx" Ökh (SAR) 0.781 0.825 0.898 0.907 0.913 0.916 0.917 12
whsia,ka;h 0.797 0.854 0.894 0.907 0.915 0.919 0.921 9
b;d,sh 0.768 0.828 0.872 0.876 0.877 0.881 0.887 26
cmdkh 0.814 0.856 0.884 0.894 0.899 0.902 0.903 17
fld˙hdkq ckrch 0.731 0.820 0.884 0.891 0.896 0.899 0.901 18
,s;=fõkshdj 0.731 0.757 0.826 0.834 0.841 0.846 0.848 37
fkor®,ka;h 0.830 0.878 0.911 0.922 0.923 0.923 0.924 7
kjiS,ka;h 0.818 0.868 0.901 0.908 0.910 0.913 0.915 13
fkdar®fõ 0.849 0.917 0.939 0.942 0.945 0.948 0.949 1
frdfïkshdj 0.700 0.708 0.798 0.794 0.797 0.798 0.802 50
reishdkq iuQydKavqj 0.733 0.720 0.785 0.799 0.803 0.805 0.804 49
isx.mamQrej 0.718 0.820 0.911 0.920 0.922 0.924 0.925 5
iamd[a[h 0.755 0.825 0.867 0.874 0.877 0.882 0.884 27
iaùvkh 0.815 0.877 0.901 0.904 0.906 0.909 0.913 14
iaúÜir®,ka;h 0.831 0.888 0.932 0.934 0.936 0.938 0.939 2
tlai;a wrdì tór® rdcHh 0.726 0.798 0.824 0.829 0.832 0.836 0.840 42
tlai;a rdcOdksh 0.775 0.866 0.902 0.899 0.904 0.908 0.909 16
weu˙ld tlai;a ckmoh 0.860 0.884 0.910 0.915 0.916 0.916 0.918 10

by< udkj ixjr®Okh 0.574 0.637 0.716 0.728 0.736 0.744 0.746
we,a„˙hdj 0.577 0.644 0.724 0.737 0.741 0.743 0.745 83
Ökh 0.499 0.592 0.700 0.713 0.723 0.734 0.738 90
uef,aishdj 0.643 0.725 0.774 0.779 0.783 0.787 0.789 59
fulaisfldaj 0.648 0.700 0.745 0.753 0.754 0.758 0.762 77
ud,†jhsk – 0.587 0.663 0.683 0.693 0.701 0.701 105
fmare 0.613 0.677 0.721 0.731 0.735 0.737 0.740 87
YS% ,xldj 0.626 0.686 0.746 0.757 0.760 0.764 0.766 73
;dhs,ka;h 0.574 0.649 0.720 0.733 0.737 0.738 0.740 87
;=r®lsh 0.576 0.653 0.737 0.754 0.759 0.764 0.767 71
fjksishq,dj 0.634 0.672 0.756 0.770 0.771 0.769 0.767 71
(fnd,sfõ˙hdkq ckrch)

uOHu udkj ixjr®Okh 0.465 0.525 0.598 0.613 0.620 0.626 0.631
nx.a,dfoaYh 0.386 0.468 0.545 0.565 0.57 0.575 0.579 139
fndÜiajdkd 0.585 0.560 0.678 0.693 0.697 0.698 0.698 108
lïfnda‚hdj 0.357 0.412 0.533 0.546 0.553 0.558 0.563 143
B‚ma;=j 0.547 0.612 0.671 0.681 0.686 0.688 0.691 111
bka†hdj 0.428 0.494 0.580 0.599 0.607 0.615 0.624 131
bka≥kSishdj 0.528 0.604 0.662 0.677 0.682 0.686 0.689 113
ñhkaudrh 0.353 0.427 0.526 0.540 0.547 0.552 0.556 145
fkamd,h 0.378 0.446 0.529 0.545 0.551 0.555 0.558 144
ms,smSkh 0.586 0.622 0.669 0.671 0.676 0.679 0.682 116
ol=Kq wms%ldj 0.621 0.629 0.638 0.652 0.660 0.665 0.666 119
úhÜkduh 0.477 0.576 0.655 0.668 0.675 0.678 0.683 115

my< udkj ixjr®Okh 0.356 0.388 0.475 0.486 0.490 0.494 0.497
wekaf.da,dj – 0.391 0.495 0.523 0.527 0.531 0.533 150
b;sfhdamshdj – 0.283 0.411 0.427 0.435 0.441 0.448 174
khs„˙hdj – – 0.500 0.514 0.521 0.525 0.527 152
memqjd ksõ.skshdj 0.360 0.422 0.494 0.506 0.511 0.515 0.516 154
W.kavdj 0.309 0.396 0.477 0.478 0.483 0.488 0.493 165

f,dalh 0.597 0.641 0.697 0.706 0.710 0.715 0.717

uQ,h : Human Development Report 2016, UNDP


185
igyka
186
igyka
re. 300.00

re' 300'00
ISBN 978-955-575-370-8

uqøKh( Ys% ,xld uy nexl= uqøKd,h" fkd 58" YS% chjr®Okmqr udj;" rdc.s˙h" YS% ,xldj'

You might also like