See discussions, stats, and author profiles for this publication at: https://www.researchgate.

net/publication/373446739

Application of Blockchain in Protecting Intellectual Property Rights and its

Practical Dimensions

Article · August 2023

DOI: 10.22059/JOLT.2023.358036.1007195

CITATIONS READS

0 29

3 authors, including:

Maedeh Safari
University of Tehran
2 PUBLICATIONS 0 CITATIONS

SEE PROFILE

All content following this page was uploaded by Maedeh Safari on 10 December 2023.

The user has requested enhancement of the downloaded file.

 Private Law Online ISSN: 2423-6209
Home Page: https://jolt.ut.ac.ir
University of Tehran Press

Application of Blockchain in Protecting Intellectual Property Rights and its

Practical Dimensions
Mohsen Sadeghi1 | Sara Molapanah2* | Maedeh Safari3

1. Department of Private and Islamic Law, Faculty of Law and Political Science, University of Tehran, Tehran, Iran. Email:
sadeghilaw@ut.ac.ir
2. Corresponding Author, Department of Private and Islamic Law, Faculty of Law and Political Science, University of
Tehran, Tehran, Iran. Email: sara.molapanah@ut.ac.ir
3. Department of Public Law, Faculty of Law and Political Science, University of Tehran, Tehran, Iran. Email:
maede.safari@ut.ac.ir

ARTICLE INFO ABSTRACT

Protecting intellectual property rights has always been of concern to creators and
Article type: inventors. Despite domestic laws and certain international conventions, some aspects
Research Article of intellectual property rights still remain uncertain. In Iran, the issue of intellectual
property rights protection has been highlighted in the recent years. As there are
several intellectual property rights claims per year it seems that one of the main
reasons behind it is probably due to the lack of a management information system. In
Article History: fact, a lack of such a system has led to different contradictory precedents as well as
Received March 20, 2023 unjustified pronouncements. Furthermore, the jurisprudence reveals the inefficiency
Revised June 06, 2023 of the relevant organizations in tracking intellectual property rights. The present
Accepted July 13, 2023 study analyses whether blockchain can be applied to protect intellectual property
Published online 16 October 2023 rights and how it can be implemented. It seems that blockchain has great potential in
this ground. Therefore, having regarded the importance of protecting intellectual
property rights in addition to the great potential of blockchain, the present paper
discusses the dimensions of the issue through a qualitative research approach with
Keywords: library research tools. In the first section concepts and foundations and the second
Blockchain, section, the methods of applying blockchain in protecting intellectual property rights
Intellectual Property, will be surveyed.
Iranian Law.

Cite this article: Sadeghi, M.; Molapanah, S. & Safari, M. (2023). Application of Blockchain in Protecting Intellectual Property Rights and
its Practical Dimensions. Private Law.20 (1), 31-44. DOI: http//doi.org/10.22059/jolt.2023.358036.1007195

© Mohsen Sadeghi, Sara Molapanah, Maedeh Safari Publisher: University of Tehran Press.
DOI: http//doi.org/10.22059/jolt.2023.358036.1007195
 ‫حقوق خصوصی‬
‫شاپا الكترونيكي‪2423-6209 :‬‬ ‫سایت نشریه‪https://jolt.ut.ac.ir :‬‬
‫انتشارات دانشگاه تهران‬

‫کاربرد بالکچین در حفاظت از حقوق مالکیت فکری و ابعاد کاربردی آن‬

‫*‬
‫‪3‬‬
‫محسن صادقی‪ | 1‬سارا موالپناه‪ | 2‬مائده صفری‬

‫‪ .1‬گروه حقوق خصوصی و اسالمی‪ ،‬دانشکدة حقوق و علوم سیاسی‪ ،‬دانشگاه تهران‪ ،‬تهران‪ ،‬ایران‪ .‬رایانامه‪sadeghilaw@ut.ac.ir :‬‬
‫‪ .2‬نویسندة مسئول‪ ،‬گروه حقوق خصوصی و اسالمی‪ ،‬دانشکدة حقوق و علوم سیاسی‪ ،‬دانشگاه تهران‪ ،‬تهران‪ ،‬ایران‪ .‬رایانامه‪sara.molapanah@ut.ac.ir :‬‬
‫‪ .3‬گروه حقوق عمومی‪ ،‬دانشکدة حقوق و علوم سیاسی‪ ،‬دانشگاه تهران‪ ،‬تهران‪ ،‬ایران‪ .‬رایانامه‪maede.safari@ut.ac.ir :‬‬

‫چکیده‬ ‫اطالعات مقاله‬

‫حفاظت ا حقتوق مایکیت فکتر همتواره دغدغت پدیدوورنتدگان بتوده است ‪ .‬بتا و تود قتوانی داخلتی و‬ ‫نوع مقاله‪:‬‬
‫کنوانسیونها بی ایمللی‪ ،‬ابعاد ا حقوق مایکی فکر همچنان در هایها ا ابهام قرار دارند‪ .‬در ایتران‪ ،‬در‬ ‫پژوهشی‬
‫سالها اخیر‪ ،‬حمای ا حقوق مایکی فکر مورد تأکید قرار گرفته و ا ونجا که ساییانه دعاو متعتدد در‬
‫ای حو ه مطرح میشود به نظر میرسد یکی ا عواملْ نبودِ سامان امع اطالعاتی اس که منجر بته تشتت‬ ‫تاریخهای مقاله‪:‬‬
‫ورا و صدور برخی ورا نامو ه شده اس ‪ .‬همچنی رویهها حاکی ا ناکارومد برخی دستگاهها ذ ربت در‬ ‫تاریخ دریافت‪1402/01/31 :‬‬
‫پیگیر قراردادها مایکی فکر اس ‪ .‬در نوشتار حاضر به ای موضوع پرداخته میشتود کته ویتا متیتتوان‬ ‫تاریخ بازنگری‪1402/03/16 :‬‬
‫بالکچی را برا حفاظ ا حقوق مایکی فکر به کار گرف و ای امر چگونه میسر خواهد شد‪ .‬استفاده ا‬ ‫تاریخ پذیرش‪1402/04/13 :‬‬
‫بالکچی در مین حقوق مایکی فکر باعث متیشتود ا سیستتم تحقیقتی استتفاده و نتوعی نظتام تامع‬ ‫تاریخ انتشار‪1402/07/24 :‬‬
‫اطالعاتی ایجاد شود که در ون نجیرة مایکی به صورت تغییرناپذیر قابل مشاهده باشتد‪ .‬در نوشتتار پتی رو‬
‫ابعاد ای موضوع بر اساس روش کیفی و با استفاده ا ابزار کتابخانها بررسی متیشتود و نخست مفتاهیم و‬
‫مبانی و سپس شیوهها بهکارگیر بالکچی در حفاظ ا حقوق مایکی فکر تبیی میشود‪.‬‬ ‫کلیدواژه‪:‬‬
‫بالکچی ‪،‬‬
‫حقوق ایران‪،‬‬
‫حقوق مایکی فکر ‪.‬‬

‫استناد‪ :‬صادقی‪ ،‬محس ؛ موالپناه‪ ،‬سارا و صفر ‪ ،‬مائده (‪ .)1402‬کاربرد بالکچی در حفاظ ا حقوق مایکی فکر و ابعاد کاربرد ون‪ .‬حقوق خصوصی‪. 44-31 )1( 20 ،‬‬
‫‪DOI: http//doi.org/10.22059/jolt.2023.358036.1007195‬‬
‫ناشر‪ :‬مؤسسه انتشارات دانشگاه تهران‪.‬‬ ‫© محس صادقی‪ ،‬سارا موالپناه‪ ،‬مائده صفر‬
‫‪DOI: http//doi.org/10.22059/jolt.2023.358036.1007195‬‬
‫‪33‬‬ ‫کاربرد بالکچین در حفاظت از حقوق مالکیت فکری و ابعاد کاربردی آن ‪ /‬صادقی و دیگران‬

‫مقدمه‬
‫مایکی فکر حقوقی اس که مطابق با قانون برا دارندة یک اثر ادبی‪ ،‬هنر ‪ ،‬علمی‪ ،‬یا صنعتی شناخته میشود و ا طریق‬
‫اعطا حقوق معنو و ماد به و ا ا ه میدهد تکثیر یا عرض اثر خود را کنترل و استفاده یا بهرهبردار ا اثر خود را توس‬
‫دیگران محدود یا مطابق قرارداد مجا کند (کاتو یان‪، 1401 ،‬ص‪ .)14‬ای قسم حقوق عمدتاً به موضوعاتی میپردا د که اییدة‬
‫فکر و اندیش انسان و مرتب با وفرین ها ذهنی اوس ‪ .‬به بیان دیگر‪ ،‬موضوع ای مایکی ذاتاً یمسنشدنی اس (امامی‪،‬‬
‫‪،1371‬ص ‪ .)3‬حقوق مایکی فکر در مادة ‪ 27‬بیانی هانی حقوق بشر مطرح شده و در ون بر حق بهرهمند ا حمای اخالقی‬
‫و ماد ‪ ،‬منتج ا تأییف وثار علمی یا ادبی یا محصوالت هنر ‪ ،‬تأکید شده اس ‪.‬‬
‫با گسترش داراییها فکر ‪ ،‬حمای ا مایکی فکر اهمیتی رو افزون یافته اس ‪ .‬ا ای رو‪ ،‬اغلب کشورها دنیا با‬
‫پیوست به کنوانسیونها درصدد حمای ا ای مهم در سطح داخلی و بی ایمللی هستند‪ .‬به طور کلی‪ ،‬به هر میزان که حمای ا‬
‫حقوق مایکی فکر در یک کشور قو تر باشد و قوانی ِ حمایتی ضمان ِ ا رایی سختگیرانهتر داشته باشند مخترعان و‬
‫نوووران با ورام خاطر بیشتر و به دور ا نگرانیها ناشی ا تقلید میتوانند به کارها و ابداعات نوووران خود بپردا ند (شاهوباد‬
‫و حیدر ‪،1390 ،‬ص ‪ .)98‬دستیابی به حفاظ ا حقوق مایکی فکر و بهتبع ون داراییها فکر ا یک سو به و ود‬
‫ظرفی ها قانونی در حقوق مایکی فکر و ا سو دیگر به ایجاد یک محی حامی حقوق مایکی فکر بستگی دارد‪.‬‬
‫ای در حایی اس که میتوان ادعا کرد‪ ،‬با و ود وضع قوانی داخلی و پیوست کشورها به کنوانسیونها بی ایمللی متعدد‪،‬‬
‫همچنان موضوع حفاظ ا حقوق مایکی فکر با نظر به یرمجموعهها ون همچون اثبات خلق یک اثر‪ ،‬اثبات اصای یک‬
‫اثر و پیگیر اویی استفاده ا ون‪ ،‬اعطا مجو بهرهبردار ‪ ،‬انعقاد قراردادها واگذار یا فروش حقوق مایکی فکر ‪ ،‬و حفظ‬
‫اسرار تجار و ضمان ا را تقلید و تقلب بهروشنی تببی نشدهاند و مقررات مو ود برا رفع ای خأل قابل اتکا نیستند؛ بهویژه‬
‫ونکه در حال حاضر هیچ سیستم تعریفشدها برا ثب و اثبات مایکی و ود ندارد و برخی کشورها ا یرساخ ها و‬
‫پشتوانهها حقوقی ال م برا دفاع در برابر نقض حقوق مایکی فکر برخوردار نیستند‪.‬‬
‫در دههها اخیر گسترش مفاهیم مربوط به فناور بالکچی تغییرات گستردها را به دنبال وورده اس که ای امر مینه را‬
‫برا ظهور محیطی مطلوب برا حفاظ ا حقوق افراد طی تعامالت و مراودات ونان فراهم کرده اس ؛ بهویژه ونکه در ایران نیز‬
‫برخی دستگاهها ا رایی بهخصوص در حو ة ثب اموال و امالک در پی ایجاد سامان امع ثب اطالعات هستند تا با‬
‫مستندسا اموال غیرمنقول امکان مدیری بهین ای اموال را فراهم کنند‪ .‬در ای مینه استفاده ا ظرفی فناور بالکچی‬
‫مطلوب بسیار ا ونان واقع شده اس ‪.‬‬
‫در حوزة حقوق مالكيت فكری بهخصوص در مالكيت صنعتي‪ ،‬قانون ثبت اختراعات‪ ،‬طرحهای صنعتي‪ ،‬عالئم‬
‫تجاری ایران مصوب ‪ 1386‬و آیيننامة اجرایي آن مصوب ‪ 1387‬نظام ثبت اختراع کشورمان را از سيستم اعالمي به‬
‫تحقيقي تغيير داده است که به موجب آن‪ ،‬در صورت وجود شرایط شكلي ثبت اختراع‪ ،‬شرایط ماهوی اختراع بررسي‬
‫ميشود و پس از انجام گرفتن تشریفات مربوط و احراز شرایط ماهوی اختراع ثبت ميشود‪ 1.‬بدین منظور استفاده از‬
‫بالکچين به منزلة یک دفتر دیجيتال عمومي برای دستيابي به نظام تحقيقي بسيار مؤثر واقع خواهد شد‪.‬‬
‫بالکچی یا نجیرة بلوکی در واقع یک دفتر دیجیتال عمومی تو یعشده اس که اطالعات را به طور یکسان معوور‬
‫میکند و در دسترس هم اعضا شبکه قرار میدهد (‪ .)Swan, 2015,p 9‬در حقیق ای فناور انقالبی دادهها را به صورت‬
‫تو یعشده‪ ،‬قابل اعتماد‪ ،‬و تغییرناپذیر ذخیره میکند و به اشتراک میگذارد و هدف اصلی ون بهبود امنی و شفافی در معامالت‬
‫تجار و ا تماعی اس (غالمیمعاف و همکاران‪،:1399 ،‬ص‪.)249‬‬
‫بدی منظور‪ ،‬تحقیق حاضر به ای سؤال پاسخ میدهد که ویا اساساً میتوان ا ظرفی فناور نوی بالکچی در ه‬
‫حفاظ ا حقوق مایکی فکر بهره برد و در ای صورت ابعاد استفاده ا بالکچی در حفاظ ا ای امر خطیر چگونه اس ‪ .‬بر‬

‫‪ .1‬تبصرة ‪ 1‬مادة ‪ 28‬ویی نام ا رایی قانون ثب اختراعات‪ ،‬طرحها صنعتی‪ ،‬و عالئم تجار ‪.‬‬
‫حقوق خصوصی ‪ ،‬دورة بیستم‪ ،‬شمارة اول‪1402 ،‬‬ ‫‪34‬‬

‫ای اساس‪ ،‬مطایب ای نوشتار با شیوها کیفی و با استفاده ا ابزار کتابخانها در دو بخ تنظیم شدهاند‪ :‬در بخ نخس ‪،‬‬
‫برا لوگیر ا خل مباحث‪ ،‬ابتدا ضم ارائ مفاهیم و مبانی مربوطه به شرای و وثار مورد حمای نیز اشاره میشود و در‬
‫بخ دوم مصادیق و کاربردها گستردة بالکچی در حو ة حقوق مایکی فکر بیان میشود‪ .‬در پایان نیز پیشنهادها‬
‫کاربرد در حو ة تقنینی و قضایی حقوق ایران ارائه میشود‪.‬‬

‫‪ .1‬مفاهیم و مبانی‬
‫‪ .1 .1‬مفهوم حقوق مالکیت فکری و صاحبان حق‬
‫و فکر و ابتکار انسان را میدهد ( ‪Drahos,‬‬ ‫حقوق مایکی فکر حقوقی اس که به صاحب ون اختیار انتفاع انحصار ا فعایی‬
‫‪ .)1996,p 45‬حقوق مایکی فکر قلمرو وسیعی دارد و مصادیق ون بسیار متنوعاند که در دو دست کالن مایکی ادبی و هنر‬
‫(کپی رای ) و مایکی صنعتی‪ 1‬ا میگیرند‪ .‬اما‪ ،‬به صورت کلی‪ ،‬میتوان گف حقوق مایکی فکر شامل هر چیز میشود‬
‫که اییدة فکر و ذه اس ‪ .‬به عبارت دیگر اموال فکر موضوع بحث در حقوق مایکی فکر اس (‪.)Drahos, 1996,p 42‬‬
‫اموالِ فکر فیزیکی و ملموس نیستند‪ .‬اما همی اموال غیر مشهود‪ 2‬دارا تجلی خار ی هستند و هدف حقوق‬
‫مایکی فکر ای اس که با تثبی خالقی ها و ابتکارات ا انحصار ای تجلی خار ی حمای کند ( ‪Saunders, 2016,p‬‬
‫‪ )749‬و با پی بینی ضمان ا راها حقوقی و کیفر در سطح داخلی و بی ایمللی میزان نسخهبردار ها غیر مجا و تقلید‬
‫رقبا را به طور مؤثر کاه دهد‪ .‬یرا در دنیا انفورماتیک کنونی که امکان انتقال اطالعات و تبادل افکار در پرتو هانی شدن‬
‫مهیا شده اس بستر نیز به و ود ومده تا وثار فکر صاحبان اندیشه در معرض سرق و تقلید قرار گیرد ( عفر تبار‪،‬‬
‫‪،1386‬صص ‪ 41‬ت ‪ .)82‬اهمی حمای ا ای حقوق به ون اندا ه اس که در بسیار ا اسناد بی ایمللی بدان اشاره شده که‬
‫‪3‬‬
‫مهمتری ون مادة ‪ 27‬اعالمی هانی حقوق بشر اس ‪.‬‬
‫یکی ا گامها نخس حمای ا حقوق مایکی فکر شناسایی صاحبان ای حق اس ‪ .‬در نگاه اول‪ ،‬صاحبان حق‬
‫مایکی فکر پدیدوورنده یا خایق ون هستند (‪ )Saunders & Lozano, 2018,p 178‬که با معیار مایکی اوییه شناخته‬
‫میشوند (‪ .)Merrill, 2009,pp 450-510‬مثالً‪ ،‬صاحب حق مایکی ادبی و هنر در بدو امر پدیدوورندة ون اثر ادبی و هنر‬
‫اس که ای موضوع در حقوق ایران‪ ،‬به مو ب مادة ‪ 1‬قانون حمای ا حقوق مؤیفان و مصنفان و هنرمندان (‪ ،)1348‬تعریف‬
‫شده اس یا به مو ب مادة ‪ 15‬قانون ثب اختراعات‪ ،‬طرحها صنعتی‪ ،‬و عالئم تجار (‪ )1386‬حقوق ناشی ا گواهینام اختراع‬
‫تنها ا ونِ مخترع اس ؛ مگر اینکه و به مو ب قراردادِ بهرهبردار حقوقِ بهرهبردار خود را به دیگر تفویض کند‪.‬‬
‫تشخیص صاحبان حق در حقوق مایکی فکر همواره بهسادگی میسر نمیشود و ا ونجا که حقوق مایکی فکر نبهها‬
‫مختلفی ا حق‪ ،‬اعم ا ماد و معنو ‪ ،‬را شامل میشود‪ ،‬حسب امتیا اتی که ا یک مال فکر حاصل میشود‪ ،‬صاحبان ون‬
‫حقوق نیز ممک اس متفاوت باشند (‪ .)Oliar & Stern, 2019,p 395‬در مثال پیشی ‪ ،‬چنانچه اختراع ناشی ا استخدام باشد‪،‬‬
‫عموماً حق اختراع ا ونِ کارفرماس ؛ هرچند در واقعی عنوان مخترع به معنی کسی که دارا ایدها نو در ه ارائ راهحلی‬
‫مبتکرانه باشد (میرحسینی‪ )237 :1387 ،‬به و اطالق نشود‪ .‬بهعالوه‪ ،‬امرو ه با پیچیدهتر شدن مراودات بشر پیگیر اویی‬
‫استفاده و احرا مایک اوییه در خصوص اموال فکر چندان وسان نیس (‪)Dean, 1995,pp 393-436‬؛ بهویژه ونکه به مو ب‬
‫اصل و اد قراردادها حقوق مایکی فکر در قایب عقود گوناگون قابل انتقال و واگذار هستند (کاتو یان‪،:1401 ،‬ص‪.)165‬‬

‫دید گیاهی‬ ‫‪ .1‬مایکی صنعتی ا اختراعات‪ ،‬عالئم تجار ‪ ،‬طرحها صنعتی‪ ،‬نشان مبدأ غرافیایی‪ ،‬مدلها مصرفی‪ ،‬مدارها یکپارچه‪ ،‬اسرار تجار و گونهها‬
‫حمای میکند‪.‬‬
‫‪2. intangible‬‬
‫‪ .3‬مادة ‪ 27‬اعالمی هانی حقوق بشر‪« :‬هر کس حق دارد و ادانه در ندگانی فرهنگی ا تماع شرک وید و ا اقسام هنرها استفاده کند و در پیشرف علمی و برکات‬
‫حاصل ا ون سهیم باشد‪ .‬هر کس حق دارد ا منافع اخالقی و ماد ناشی ا هر گونه دستاورد علمی و ادبی یا هنر که به و ود وورده باشد حمای شود»‪.‬‬
‫‪35‬‬ ‫کاربرد بالکچین در حفاظت از حقوق مالکیت فکری و ابعاد کاربردی آن ‪ /‬صادقی و دیگران‬

‫‪ .2 .1‬موضوع و شرایط حمایت از حقوق مالکیت فکری‬

‫با بررسی قوانی مو ود در ای مینه متو ه میشویم که قانونگذار برا شمارش مصادیق مورد حمای حقوق مایکی فکر‬
‫اصویی ماهو و شکلی را در نظر دارد‪ .‬دو اصل مورد پذیرش همگان اس ‪ :‬اوالً ثب شده باشد و ثانیاً دارا اصای ‪ 1‬باشد‪.‬‬
‫اصل محسوس بودن اثر قاعدها هانی برا تفکیک بی شکل و ماهی اس ‪ .‬در واقع هرگاه احرا شود که پدیدة نووورانه‬
‫ا حای ایده یا طرح یا روش فنی یا ‪ ...‬خارج شده و نمود بیرونی و ملموس پیدا کرده اس میتوان قائل به ای امر شد که در‬
‫حقوق مایکی فکر ا حمای برخوردار میشود‪ .‬تثبی در حقوق مایکی ادبی و هنر اشاره به تجلی خار ی و دائمی اثر در‬
‫حامل ماد دارد (حبیبا و ارع‪،:1389 ،‬ص‪ .)114‬در واقع خود افکار مورد حمای نیستند‪ ،‬بلکه قایبی که ون افکار در ون ارائه‬
‫میشود مورد حمای حقوق مایکی فکر قرار میگیرد و در مادة ‪ 2‬قانون حمای حقوق مؤیفان و مصنفان و هنرمندان‪ ،‬مصوب‬
‫‪ ،1348‬به محسوس بودن وثار و «پدید» ومدن ونها در هان خارج اشاره شده اس ‪.‬‬
‫اما ای شرط در خصوص مایکی صنعتی به مفهومی که در حقوق مایکی ادبی و هنر دیده میشود چندان ضرور نیس ‪.‬‬
‫میتوان ادعا کرد که هر یک ا مصادیق گوناگون اموال صنعتی نظامها خاص حمایتی دارند که حسب مورد محسوس بودن‬
‫ضرور یا غیر ضرور خواهند بود‪ .‬مثالً در خصوص حمای ا طرح ساخ مدارها یکپارچه به عنوان یکی ا مصادیق مایکی‬
‫صنعتی اظهار شدن ای طرح کفای میکند (حبیبا و ارع‪،1389 ،‬ص ‪ .)120‬اما به طور کلی در هر دو قسم حقوق مایکی فکر‬
‫نحوة ابرا تأثیر در شمول قانون ندارد و قانونگذاران هر نوع شکل ابرا را مشمول حمای میدانند‪.‬‬
‫اصای ‪ ،2‬که به طور سنتی بیشتر در حقوق مایکی ادبی و هنر شناخته شده اس ‪ ،‬در واقع‪ ،‬نشان شخصی و تالش‬
‫وفرینندة اثر اس ‪ .‬اصای ممک اس مطلق یا نسبی باشد‪ .‬در اصای مطلق‪ ،‬اثر تجلی شخصی فرد اس و او اویی فرد اس‬
‫که ون اثر را تویید کرده اس ؛ در حایی که در اصای نسبی‪ ،‬اگرچه اثر تجلی شخصی فرد اس ‪ ،‬تا حد وامدار وثار دیگران اس‬
‫(کلمبه‪،:1390 ،‬ص‪.)33‬‬
‫اصای دارا مفهوم شخصی اس ‪ ،‬نه نوعی (کلمبه‪،:1390 ،‬صص‪ 35‬ت ‪)36‬؛ بدی معنا که ونچه شرط حمای محسوب‬
‫میشود ای اس که اثر مظهر شخصی پدیدوورنده باشد و ا وثار دیگران عیناً نسخهبردار نشده باشد ( ‪Bainbridge, 1999,p‬‬
‫‪ .)39‬اما نو بودن ون ا یحاظ نوعی ال م نیس ‪ .‬مثالً اگر دو نقاش یکی پس ا دیگر ا یک منظره تابلوها مشابهی بکشند‪،‬‬
‫بدون اینکه یکی ا دیگر تقلید کند‪ ،‬اثر هر یک با تو ه به اینکه انعکاسی ا شخصی پدیدوورنده اس اصیل محسوب میشود؛‬
‫هرچند تابلو دوم بهواقع نو نیس ‪ .‬به عبارت دیگر‪ ،‬حقوق مایکی ادبی و هنر ا وثار اصیل در مقابل استنساخ حمای میکند‪.‬‬
‫بنابرای ‪ ،‬وثار که دو ویژگی فوق را داشته باشند میتوانند مورد حمای قرار بگیرند؛ بدون تو ه به مقصد که اثر در ون به کار‬
‫میرود (صفایی‪،1375 ،‬ص ‪.)210‬‬
‫در نظام مایکی صنعتی دو عنصر تشکیلدهندة اصای عبارتاند ا ‪ :‬حاصل تالش فکر پدیدوورنده بودن و نیز دید بودن‬
‫که به طور هم مان باید مو ود باشند تا ون مال مورد حمای واقع شود‪ .‬عنصر اول به تعریف سنتی اصای در حقوق مایکی ادبی‬
‫و هنر نزدیک میشود‪ .‬اما دید بودن معیار اس که سبب تمایز اصای در حقوق مایکی ادبی و هنر و حقوق مایکی‬
‫صنعتی میشود‪ .‬در حقوق مایکی صنعتی‪ ،‬اختراعی دید اس که در ف یا صنع قبلی پی بینی نشده باشد ( ‪Pollaud,‬‬
‫‪)1999,p 119‬؛ در واقع در هیچ ا دنیا ا طریق انتشار کتبی یا شفاهی یا استفادة عملی یا هر طریق دیگر برا عموم افشا‬
‫نشده باشد‪ .‬در مادة ‪ 21‬قانون ثب اختراعات‪ ،‬طرحها صنعتی‪ ،‬و عالئم تجار (‪ )1386‬در خصوص طرحها صنعتی ای امر‬
‫مورد تأکید قانونگذار واقع شده اس ‪.‬‬

‫‪ .3 .1‬مفهوم بالکچین‬
‫بالکچی یک فناور دید و انقالبی اس که در سیستمها مدیریتی دنیا استفاده میشود و در واقع یک نوع خاصی ا پایگاه‬
‫داده اس که اطالعات در ون ذخیره میشود‪ .‬اما ای فناور با سایر پایگاهها داده متفاوت اس ‪ .‬چون برا اضافه کردن یک‬

‫‪1. originality‬‬
‫‪2. novelty‬‬
‫حقوق خصوصی ‪ ،‬دورة بیستم‪ ،‬شمارة اول‪1402 ،‬‬ ‫‪36‬‬

‫دادة دید به بالکچی قواعد و ود دارد و همچنی پس ا اضافه شدن داده به بالکچی ذخیرة ون امکان حذف و ویرای‬
‫ندارد‪ .‬دادهها در شبک بالکچی در ساختار متشکل ا «بلوکها»‪ 1‬وارد پایگاه داده میشوند‪ .‬هر بلوک در ادام بلوک قبلی‬
‫ساخته میشود و شامل اطالعاتی اس که ون را به بلوک قبلی متصل میکند‪ .‬با تو ه به اینکه ای بلوکها به وسیل اطالعاتی‬
‫به هم وصل هستند‪ ،‬یک « نجیره»‪ 2‬تشکیل میدهند که در ون بلوکها به ترتیب ساخ در کنار هم قرار میگیرند‪ .‬به اویی‬
‫بلوک شبکه که قبل ا ون بلوک دیگر و ود ندارد «بلوک پیدای »‪ 3‬گفته میشود‪.‬‬
‫ه کردن فرایند اس که بلوکها را در کنار هم نگه میدارد و نجیرة بلوکی ایجاد میکند‪ .‬در فرایند هشینگ دادهها با‬
‫هر اندا ها وارد توابع ریاضی خاص میشوند تا خرو ی‪ ،‬که همان «ه »‪ 4‬اس ‪ ،‬را تویید کنند‪ .‬طول ای ه همواره ثاب‬
‫اس و ربطی به طول ورود به تابع ندارد‪ .‬توابع ه مورد استفاده در بالکچی ها به گونها هستند که احتمال پیدا کردن دو‬
‫داده که دقیقاً خرو ی یکسانی داشته باشند تقریباً صفر اس ‪ .‬ای واقعی که هیچ دو ورود متفاوتی در تابع ه منجر به‬
‫خرو ی یکسان نمیشود برا تکنویوژ بالکچی مهم و حیاتی اس ‪ .‬ای بدی معنی اس که هر بلوک با داشت ه حاصل‬
‫ا بلوک قبلی به ون وصل میشود‪.‬‬
‫بنابرای هر تالشی برا ویرای بلوکها قدیمی بالفاصله وشکار میشود‪ .‬در ادامه و در بخ ها مختلف‪ ،‬کاربردها‬
‫دیگر تابع ه در شبک بالکچی توضیح داده خواهد شد‪ .‬مفاهیمی مانند نام کاربر و رمز عبور که در سیستمها معمویی‬
‫متداول اس کاربرد در شبک بالکچی ندارد‪ .‬برا اثبات مایکی در ای فضا ا «رمزنگار کلید عمومی»‪ 5‬یا «رمزنگار‬
‫نامتقارن»‪ 6‬استفاده میشود‪ .‬ای نوع رمزنگار ا دو کلید عمومی و خصوصی بهره میگیرد‪ .‬کلید خصوصی یک عدد تصادفی‬
‫بسیار طوالنی اس که حدس دن ون ممک نیس و همی ویژگی باعث امنی باال ای روش و گسترش استفاده ا ون در‬
‫سیستمها کامپیوتر و شبکهها بالکچینی شده اس (‪.)Rawat et al., 2020,p 13‬‬

‫‪ .2‬آثار عمومی بالکچین در حفاظت از حقوق مالکیت فکری‬

‫‪ .1 .2‬نقش بالکچین در تشخیص صاحبان حق و رفع یا کاهش دعاوی در این زمینه‬
‫فناور بالکچی نق مهمی در مین حقوق ثب نشده‪ ،‬مانند کپی رای و حقوق طراحی‪ ،‬ایفا میکند‪ .‬یرا میتواند شواهد‬
‫مبتنی بر مان انتشار‪ ،‬استفاده‪ ،‬ایزامات‪ ،‬صالحی ‪ ،‬و اینکه ویا حق هنو در دورة حفاظ هس یا خیر ارائه دهد و امکان احرا‬
‫هوی منشأ را فراهم میکند‪ .‬یرا میتواند زئیات قابل تأیید عینی در مورد مان و مکان تویید محصوالت و همچنی زئیات‬
‫مربوط به ساخ ونها را ثب کند‪ .‬بارگزار یک سند اصلی و اطالعات طراح یا خایق ون در بالکچی به ایجاد یک رکورد با‬
‫مهر مانی‪ 7‬و سایر شواهد محکم منجر میشود و بدی صورت به هر اثر خایقانه یک هوی رمزنگار منحصربهفرد تعلق‬
‫میگیرد که در بستر بالکچی قابل تأیید اس (‪ .)Richmon, 2017,p 1‬هنگامی که یک اثر برا اویی بار ایجاد میشود‬
‫حفاظ ا حق نسخهبردار به طور خودکار شروع میشود‪ .‬اما‪ ،‬در یک اختالف احتمایی‪ ،‬پدیدوورنده باید مایکی خود را در دادگاه‬
‫ثاب کند‪.‬‬
‫در حال حاضر‪ ،‬کشورها راهها مختلفی برا اثبات مان ایجاد اثر در نظر گرفتهاند؛ مانند مهر مانی‪ ،‬ثب حق تکثیر ونها‬
‫در ادارة کل کپی رای ‪ ،‬یا تأیید سردفتر‪ .‬با ای حال‪ ،‬اشتباه نیس که بگوییم هیچیک ا ونها را نمیتوان مدرک نهایی در مورد‬
‫مایکی ادبی و هنر تلقی کرد‪ .‬یرا اثر توس مقامات مورد بررسی قرار نمیگیرد‪ .‬ا ونجا که حقوق مؤیف یا خایق فوراً در‬
‫چارچوب مو ود ثب نمیشود‪ ،‬اثبات تخلف دشوار اس ‪ .‬با استفاده ا فناور بالکچی ‪ ،‬یک خایق میتواند به طور خودکار رو‬

‫‪1. blocks‬‬
‫‪2. chain‬‬
‫‪3. genesis block‬‬
‫‪4. hash‬‬
‫‪5. public key cryptography‬‬
‫‪6. asymmetric cryptography‬‬
‫‪7. time-stamped records‬‬
‫‪37‬‬ ‫کاربرد بالکچین در حفاظت از حقوق مالکیت فکری و ابعاد کاربردی آن ‪ /‬صادقی و دیگران‬

‫کار خود یک مهر مانی داشته باشد و ادعا مایکی کند‪ .‬ای امر اثبات تخلف را در صورت وقوع وسانتر میکند‪ .‬یرا مستندات‬
‫بالکچی ای قابلی را دارد که خایق اصلی و یحظ دقیق تویید اثر را نشان دهد (‪.)Clark & Burstall, 2018,p 531‬‬

‫‪ .2 .2‬کاربرد بالکچین در حفاظت از حقوق مادی و معنوی صاحبان آثار‬

‫محی دیجیتایی بهراحتی ای امکان را فراهم میکند تا کاربران بتوانند دادهها مو ود در ون را تکثیر‪ ،‬منتشر‪ ،‬و اشتراکگذار‬
‫کنند‪ .‬اما با استفاده ا کدها میتوان حفاظ ا حقوق دادهها دیجیتال را تضمی کرد‪ .‬همچنی میتوان ای دادهها را در سطح‬
‫مطلوبی محصور و مدیری کرد؛ طور که امرو ه کدها تضمی گر نوی حقوق مایکی فکر در محی ایکترونیک شناخته‬
‫میشوند (‪ .)Spinello, 2009,p 15‬فناور بالکچی قادر اس سابق اطالعاتی مطمئنی را ا نجیرة مایکی اموال فکر ارائه‬
‫دهد‪ .‬به مو ب مادة ‪ 11‬قانون تجارت ایکترونیکی ‪ ،1382‬سابق ایکترونیکی مطمئ عبارت اس ا «دادة پیامی که با رعای‬
‫شرای یک سیستم اطالعاتی مطمئ ذخیره شده و هنگام یزوم در دسترس و قابل درک باشد‪».‬‬
‫در ای فناور ‪ ،‬برا اثبات و ود ایده و نیز خاستگاه ون یک ه منحصربهفرد بر اساس دادهها مو ود در محی‬
‫بالکچی ایجاد میشود‪ .‬هرگاه ای مستند در مراودها که در شبک بالکچی تدارک میشود مورد استناد قرار گیرد‪ ،‬با تو ه به‬
‫ساختار غیر متمرکز بالکچی ‪ ،‬امکان احرا هوی صاحبان اویی ای ایده محقق میشود و ا ای طریق حقوق ماد و معنو‬
‫ایشان‪ ،‬ا مله حق نشر و تو یع و حق بر نامگذار و انتساب و غیره‪ ،‬در محی ایکترونیکی محفوظ میماند‪ .‬به عبارت دیگر‪ ،‬با‬
‫تو ه به ویژگیها منحصربهفرد بالکچی ‪ ،‬ا مله ساختار غیر متمرکز و تو یعشده و امنی و اصای دادهها و استفاده ا‬
‫ار ها دیجیتال‪ ،‬نیز با تأکید بر حمای ا مایکی خصوصی پدیدوورندگان وثار فکر ‪ ،‬ای فناور نوی ا حفاظ باالیی برا‬
‫حفاظ ا وثار هنر و ادبی و به طور کلی حقوق ماد و معنو پدیدوورندگان وثار برخوردار اس ‪.‬‬
‫بیتردید‪ ،‬منشأ هنر یکی ا نبهها مهم وثار هنر اس (‪ .)Ren et al., 2019,pp 957-960‬منشأ هنر در واقع تاریخچ‬
‫پدیدوورندگان و مایکان وثار هنر اس که اصای ‪ 1‬وثار هنر را تضمی میکند‪ .‬به طور سنتی‪ ،‬فرایند ثب اطالعات توس اسناد‬
‫کاغذ و رسیدها چاپی انجام میشود؛ امر که مستلزم صرف هزینهها گزاف و بهکارگیر افراد متعدد اس ‪ .‬هنگامی که‬
‫وثار هنر در پلتفرم بالکچی ثب میشوند‪ ،‬زئیات ونان‪ ،‬همچون نام مایک و تاریخچ نخستی انتشار و ویژگیها فیزیکی‬
‫وثار‪ ،‬در یک دفتر کل دیجیتایی ذخیره و ای اطالعات غیر قابل تغییر و دائمی میشوند‪ .‬در واقع شبکهها بالکچی دفتر کل‬
‫دیجیتایی هستند که با ساختار غیر متمرکز و تو یعشده میتوانند ایگزینی مناسب برا دفاتر کل کاغذ باشند‪ .‬به ای ترتیب‪،‬‬
‫احرا و تصدیق هوی دادهها هنر و تضمی حق انتساب اثر بهوسانی محقق میشود‪.‬‬
‫عل و و ود وثار تقلبی اس که وقوع ای امر در فضا فیزیکی و مجا‬ ‫بهعالوه‪ ،‬یکی ا مشکالت بزرگ دنیا هنر چای‬
‫بهراحتی قابل تصور اس ‪ .‬مثالً‪ ،‬معرفی یک تابلو یا یک مجسم تغییرشکلیافته یا تحریفشده حق هنرمند را نقض میکند (کلمبه‪،‬‬
‫‪،1390‬ص ‪ .)88‬ای در حایی اس که منع اعمال تحریفکننده و تغییردهنده در کنوانسیون بی ایمللی را ع به حقوق پدیدوورندگان‬
‫وثار ادبی و هنر (کنوانسیون برن‪ )1886 ،‬بهصراح مورد تأکید قرار گرفته اس ‪ 2.‬با استفاده ا پایگاهها اطالعاتی مبتنی بر‬
‫بالکچی و ایجاد اثر انگش دیجیتال برا وثار هنر ‪ ،‬ا عل یا تحریف یا تغییرات وثار هنر لوگیر به عمل میوید و بدی‬
‫طریق حق رعای نام و حق رعای حرم اثر به منزی حقوق معنو انحصار پدیدوورندگان وثار هنر تضمی میشود‪.‬‬
‫ا منظر تجار ‪ ،‬میتوان ادعا کرد که امرو ه صنع هنر به یکی ا با ارها تجار مهم دنیا مبدل شده اس ‪ .‬یکی ا‬
‫محدودی ها ای با ار در محی فیزیکی عدم دسترسی مشتریان بی ایمللی به صاحبان حق برا کسب ا ا ة انتفاع اس ‪ .‬به‬
‫بیان دیگر‪ ،‬مصرفکنندگان وثار هنر عموماً در دسترسی به پدیدوورنده و کسب ا ا ه ا او با مشکل موا هاند (مدرس و صادقی‪،‬‬
‫‪،1395‬ص ‪ .)137‬عالوه بر ای ‪ ،‬با و ود همهگیر بیمار کرونا و تعطیلی مو هها و به تعویق افتادن حراجها هنر ‪ ،‬بسیار ا‬
‫فعاالن عرص اقتصاد هنر نسب به فعایی ها ا راه دور و و ود واسطهها وسیبپذیر شدهاند‪.‬‬

‫‪1. originality‬‬
‫‪ .2‬مادة ‪ 6‬مكرر‪.‬‬
‫حقوق خصوصی ‪ ،‬دورة بیستم‪ ،‬شمارة اول‪1402 ،‬‬ ‫‪38‬‬

‫به طور کلی‪ ،‬عرض ایکترونیکی میتواند به دو صورت عرضه و انتشار در اینترن یا با کمک وسایل رایانها به صورت‬
‫دیجیتایی و ایکترونیکی محقق شود (شاکر و عفر پور‪،1399 ،‬ص ‪ .)269‬فناور بالکچی قادر اس فضا نامحدود برا‬
‫معرفی و خرید و فروش وثار هنر ایجاد و نمایشگاهها هنر مجا را به مخاطبان ارائه کند‪ .‬مثالً‪ ،‬کریپتوکیتیز‪ 1‬یکی ا‬
‫لوهها هنر دیجیتایی مبتنی بر بالکچی اس که در سال ‪ 2017‬ایجاد شد و تعامالت کاربران در فضا اتریوم‪ 2‬بالکچی‬
‫ثب میشود‪.‬‬
‫فناور نوظهور بالکچی مبتنی بر ار ها رمزگذار شده‪ ،‬بهخصوص بی کوی ‪ ،‬اس (‪ .)Whitaker, 2019,p 21‬ای‬
‫فناور با بهکارگیر ار ها دیجیتال‪ ،‬ا مله بی کوی و اتریوم‪ ،‬تعامالت تجار را بی افراد در سرتاسر دنیا محقق کرده که‬
‫ای تعامالت بدون واسطه و هر گونه نظارت و کنترل داخلی انجام میگیرند‪ .‬توکنیزهسا وثار هنر ‪ ،‬که بر فرایند ایجاد توک‬
‫بر پای بالکچی برا داراییها واقعی دالی میکند یا به عبارت دیگر ایجاد توک ها بهادار اس ‪ ،‬باعث میشود صاحبانِ‬
‫حق وثارِ خود را به صورت دیجیتایی شخصاً معامله کنند و به مدیری منافع و حقوق ماد ناشی ا وثار و اموال فکر خود‬
‫مبادرت ور ند‪.‬‬
‫امکان انعقاد قراردادها هوشمند در بستر بالکچی مان فرایند معامالت و تدارکات ون را به طر چشمگیر کاه‬
‫میدهد و با حذف شدن کارمزد واسطهها سهم بیشتر ا سود کاالها به توییدکنندگان اختصاص مییابد‪ .‬به عبارت دیگر فناور‬
‫بالکچی با استفاده ا قابلی تراکن ها همتا به همتا‪ 3‬قادر اس و ود واسطهها را به حداقل برساند ( ‪Singh & Tripathi,‬‬
‫‪.)2019,p 41‬‬
‫در سیستمها تو یعشدة بالکچی ‪ ،‬به ا ذخیرة اطالعات بر یک سرور یا یک پایگاه دادة خاص‪ ،‬اطالعات میان هم‬
‫اعضا مشارک کننده در شبکه منتشر میشود‪ .‬ا ای رو‪ ،‬هم اعضا در فرایند تأیید و اعتبارسنجی معامالت مشارک میکنند ( ‪Ren‬‬
‫‪ .)et al., 2019,p 958‬در واقع‪ ،‬فناور بالکچی بدون اینکه بر قوانی داخلی کشورها متکی باشد امکان گفتمانی بی ایمللی برا‬
‫پدیدوورندگان وثار هنر و مشتریان فراهم وورده اس ؛ امر که به تسهیل خرید و فروش وثار هنر کمک میکند‪.‬‬

‫‪ .3 .2‬کاربرد بالکچین در جلوگیری از نقض حق و ضمانتهای اجرایی‬

‫یکی ا لوهها مهم حمای ا حقوق مایکی فکر پی بینی و اعمال سا کارها کارومد برا لوگیر ا نقض حقوق‬
‫مایکی فکر و مجا ات مرتکبان نقض اس ؛ طور که میتوان ادعا کرد مهمتری نبه بعد ا شناسایی حقوق ماد و معنو‬
‫مایکی فکر پی بینی ضمان ا را برا تضمی ای حقوق اس (شیخی‪،:1384 ،‬ص‪ .)179‬امرو ه‪ ،‬در هان تجارت رقابتی‪،‬‬
‫برخی شرک ها با هدف کسب سود و برتر یافت بر سایر رقبا تجار به تویید کاالها تقلبی‪ 4‬و علی به منزی یکی ا‬
‫مصادیق مهم نقض حقوق مایکی فکر پرداختهاند‪ .‬در ای مینه‪ ،‬بهکارگیر فناور بالکچی ‪ ،‬به مثاب یکی ا سیستمها‬
‫رمزگذار تخصصی برا ردیابی و کشف تقلب‪ ،‬اهمیتی فزاینده مییابد و میتواند شفافی روند تویید را تضمی کند و به هدف‬
‫محافظ ا برندها تجار تحقق بخشد‪.‬‬
‫گفتنی اس دادهها حاصل ا بهکارگیر بالکچی در رهگیر وثار و اموال فکر قابلی استناد در دادگاهها و‬
‫سا مانها نظارتی مربوطه را دارند و میتوانند حسب یزوم وا د ار ش اثباتی باشند‪ .‬امرو ه‪ ،‬با گسترش فناور ‪ ،‬قانون تجارت‬
‫ایکترونیکی ایران‪ ،‬ضم برابر شمردن دادهپیام و امضا ایکترونیکی با نوشته و امضا سنتی‪ ،‬دالیل ایکترونیکی را به منزی نوع‬
‫دید ا دییل معتبر در نظام ادی اثبات دعوا وارد کرده اس (شهبا نیا و عبدایلهی‪،1389 ،‬ص ‪ .)194‬دادهها ثب شده در‬
‫پایگاهها دادة مورد استفاده در ای فناور ‪ ،‬که ا ویژگی منحصربهفرد اشتراک تو یعیافته برخوردارند‪ ،‬بهخوبی میتوانند در‬
‫فرایند رسیدگی قضایی به دعاو مایکی فکر مورد استناد قرار گیرند‪.‬‬

‫‪1. CryptoKitties Transaction Network‬‬

‫‪2. Ethereum‬‬
‫)‪3. peer to peer (P2P‬‬
‫‪4. counterfeit products‬‬
‫‪39‬‬ ‫کاربرد بالکچین در حفاظت از حقوق مالکیت فکری و ابعاد کاربردی آن ‪ /‬صادقی و دیگران‬

‫یکی ا دالیل برو کاالها تقلبی در با ار نامشخص بودن منبع اصلی کاالها در نجیرة تأمی اس ‪ .‬فناور بالکچی به‬
‫مثاب دفتر کل غیر متمرکز و تو یعشده ا قابلی شناسایی مایکی کاال با استفاده ا ساختار مبتنی بر اتریوم برخوردار اس ‪ .‬در‬
‫ای مینه‪ ،‬بالکچی میتواند به مثاب سیستم تأیید کاالها عمل کند و با ذخیره و اشتراکگذار دادهها تجار ‪ ،‬اعم ا‬
‫تاریخچ دقیق محصوالت و منبع اصلی کاالها و غیره‪ ،‬بر سرورها هم نودها شبکه اطالعاتِ دائمی و تغییرناپذیر در‬
‫اختیار فعاالن تجار قرار دهد و با پیوند دادن شناس منحصربهفرد محصول به پایگاهها بالکچی امکان با شناسی کاالها‬
‫تقلبی ا اصلی را فراهم وورد‪ .‬بهعالوة ونکه با قابلی هشینگ برو هر گونه تغییر در مراحل تویید و تو یع کاال در ه نهایی‬
‫بهوضوح قابل مشاهده و پیگیر اس ‪ .‬ا ای رو‪ ،‬فناور بالکچی به سا مانها نظارتی‪ ،‬چون سا مان غذا و دارو‪ ،‬برا نیل‬
‫به اهداف خود یار میرساند‪ .‬نظر به اینکه امکان مشاهدة تعامالت و تراکن ها برا هم نودها شبکه و ود دارد‪ ،‬ای امر‬
‫میتواند منجر به شفافی روند تویید شود و مصرفکنندگان را قادر سا د ریان تویید محصوالت را ا اویی مراحل تویید تا مانی‬
‫که کاال به دس مصرفکنندة نهایی میرسد رهگیر کنند و ا اصای کاال در نجیرة تأمی اطمینان حاصل کنند و نیز ا وقوع‬
‫لوگیر به عمل وورند‪ .‬مثالً یکی ا محصوالت مهمی که همواره دستخوش تغییرات تقلبی بوده اس‬ ‫صادرات موا‬
‫محصوالت دارویی و بهداشتی اس و ا ونجا که امکان احرا محصوالت دارویی غیر استاندارد تقلبی برا عموم مردم امعه‬
‫و ود ندارد‪ ،‬سیستم تأیید کاال بالکچی میتواند نق مهمی در لوگیر ا تو یع داروها تقلبی در نجیرة تأمی دارو و نیز‬
‫لوگیر ا عواقب برانناپذیر ناشی ا استفاده ا ونها ایفا کند (‪.)Zhu et al., 2020,p 58‬‬

‫‪ .3‬آثار اختصاصی بالکچین بر حفاظت از حقوق مالکیت فکری‬

‫‪ .1 .3‬آثار بالکچین در اموال ادبی و هنری‬
‫‪ .1 .1 .3‬نقش بالکچین در احراز اصالت آثار ادبی و هنری‬
‫ا دیربا دنیا ادبیات و هنر با مسئل احرا اصای و هوی مؤیف روبهرو بوده اس ‪ .‬منشأ یا تاریخچ مایکی و مستندسا یک‬
‫اثر ادبی و هنر یکی ا نبهها مهم تعیی ار ش ون اس ‪ .‬با ای حال‪ ،‬تعیی اصای یک اثر میتواند فرایند دشوار و‬
‫مانبر باشد که نیا مند تحلیل و بررسی متغیرها گوناگون اس ‪ .‬فناور بالکچی میتواند با ارائ ابزار ایم و شفاف برا‬
‫ثب و احرا هوی مایکی و تاریخ یک اثر به سرع بخشیدن به ای فرایند کمک کند‪ .‬به هر اثر ادبیت هنر میتوان یک‬
‫هوی دیجیتال مجزا داد و ای امکان و ود دارد که در بالکچی ثب شود‪ .‬ای هوی میتواند شامل زئیاتی چون نام هنرمند‬
‫و سال ساخ و هوی مایک باشد‪ .‬هر بار که مایکی یک اثر تغییر میکند‪ ،‬تراکن را میتوان در بالکچی ثب کرد و در‬
‫نتیجه یک نجیرة مایکی ناگسستنی ایجاد خواهد شد‪ .‬ای یک رکورد واضح و شفاف ا تاریخچ اثر ادبیت هنر ایجاد و تثبی‬
‫مشروعی و منشأ ون را وسانتر میکند (‪.)Jing et al., 2021,p 407‬‬
‫منشأ زء مهمی ا دنیا هنر اس و اغلب برا تعیی اعتبار و ار ش یک اثر هنر استفاده میشود‪ .‬با ای حال‪ ،‬تعیی‬
‫منشأ میتواند دشوار باشد؛ بهویژه برا وثار هنر قدیمیتر که ممک اس دارا مدارک ناکافی یا اشتباه باشند‪ .‬ا طریق‬
‫بالکچی میتوان منشأ یک اثر هنر را مشخص کرد که ای امر میتواند منجر به افزای ار ش ون اثر شود ( ‪Alilwit,‬‬
‫‪ .)2020,p 548‬مجموعهداران و مو هها میتوانند ا فناور بالکچی برا احرا هوی منشأ وثار هنر استفاده کنند و ا ای‬
‫طریق برا مخاطبان خود سطحی باال ا اعتماد فراهم وورند‪.‬‬

‫‪ .2 .3‬آثار بالکچین در اموال صنعتی‬

‫‪ .1 .2 .3‬تأثیر بالکچین بر قراردادهای انتقال عالمت تجاری و اختراعات‬
‫با تو ه به ویژگیها بالکچی ‪ ،‬که به ون اشاره شد‪ ،‬بالکچی را میتوان ادارها دانس که فرایند انتقال و ثب عالئم‬
‫تجار و اختراعات را با سرع و دق بیشتر انجام میدهد‪ .‬بار ای سؤال مطرح میشود که ویا ا ای تکنویوژ در‬
‫قراردادها انتقال عالم تجار و اختراعات میتوان استفاده کرد یا خیر‪ .‬در مادة ‪ 12‬قانون ثب عالئم و اختراعات‪ ،‬مصوب‬
‫‪ ،1310‬تصریح شده اس که اعتبار انتقال عالئم تجار در مقابل اشخاص ثایث منوط به ثب ون اس ‪ .‬ای در حایی اس که در‬
‫حقوق خصوصی ‪ ،‬دورة بیستم‪ ،‬شمارة اول‪1402 ،‬‬ ‫‪40‬‬

‫قانون ثب اختراعات‪ ،‬طرحها صنعتی‪ ،‬و عالئم تجار ‪ ،‬مصوب ‪ ،1386‬قانونگذار دربارة یزوم ثب ای قراردادها سکوت اختیار‬
‫کرده اس ‪ .‬ا ونجا که سکوت الحق نمیتواند بیان پیشی را نسخ کند‪ ،‬باید قائل بر ای بود که همچنان انتقال عالئم تجار در‬
‫ایران منوط به رعای تشریفات اس و نمیتوان سکوت قانونگذار را دییل بر نسخ ضمنی دانس ‪ .‬یرا اصل بر بقا سابق اس‬
‫(بهرامی‪،1401 ،‬ص ‪.)32‬‬
‫ا طرفی با تو ه به کارکرد و ماهی عالئم تجار باید به ای نکته تو ه کرد که در فرض رضایی بودن ای قراردادها عالئم‬
‫تجار دیگر نمیتواند ابزار برا تمییز کاالها باشد و هزین س و و اطالعات برا مصرفکننده افزای خواهد یاف و‬
‫هرچند تشریفاتی قلمداد کردن ای قراردادها در وهل نخس ممک اس هزینههایی به دنبال داشته باشد‪ ،‬با استفاده ا‬
‫بالکچی میتوان هزینهها معامالتی را به حداقل رساند و بر اساس اصل هزینهت فایده مزایا ثب نقل و انتقاالت عالئم‬
‫تجار و اختراعات هزینهها ون را تو یه میکند‪ .‬در سطح اتحادی اروپا و انگلستان با استفاده ا ای فناور در ادارة‬
‫مایکی فکر اتحادی اروپا‪ 1‬توانستند هزینهها بررسی اصای و دید بودن اختراعات و متمایز بودن عالئم تجار را به حداقل‬
‫برسانند‪.‬‬

‫‪ .2 .2 .3‬کاربرد بالکچین در قراردادهای هوشمند واگذاری مجوز بهرهبرداری و مدیریت حق مالکیت‬

‫قراردادها هوشمند دستورایعملها ایکترونیکی خودا را هستند که در کدها کامپیوتر پی نویس شدهاند‪ .‬در خصوص‬
‫معامالت‪ ،‬هر تراکن یا بلوک توس یک شبکه ا رایانهها‪ ،‬قبل ا اضافه شدن به نجیرها ا معامالت پیشی ‪ ،‬با استفاده ا‬
‫تکنیکها رمزنگار و مقدار یاد ا توان محاسباتی‪ ،‬تأیید میشود‪ .‬بالکچی یا سربرگ تو یعشده ه مشاهدة هم افراد‬
‫با و شفاف اس ؛ هرچند ودرسها نشاندادهشده یزوماً نشاندهندة شخصی نیستند که به ون ودرس مرتب اس ‪ ،‬عالوخ بر‬
‫اینکه سیستم نیز به گونها طراحی شده اس که ناشناس باشد‪ .‬قراردادها هوشمند‪ ،‬خود‪ ،‬شرای قرارداد را هنگامی که شرای‬
‫یادشده به صورت پی فرض تعیی شده باشد ا را میکنند‪ .‬قراردادِ هوشمند را طرفی ِ قرارداد‪ ،‬با استفاده ا امنی رمزنگار ‪،‬‬
‫امضا میکنند و ون را در بالکچی گسترش میدهند‪.‬‬
‫به نظر میرسد میتوان دادهها ثب شده در بالکچی را در حکم امضا ایکترونیکی تلقی کرد ( ‪Gurkaynak, et al,.‬‬
‫‪ .)2018,p 853‬به مو ب قانون تجارت ایکترونیکی ایران‪ ،‬مصوب ‪ ،1382‬امضا ایکترونیکی مطمئ هر امضایی اس که به‬
‫واسط ون هوی صادرکنندة دادهپیام و سابق او به شیوها مطمئ احرا شود‪ .‬شرای امضا ایکترونیکی در مادة ‪ 10‬قانون‬
‫مذکور احصا شده اس ؛ ا قبیل ونکه باید منحصر به امضاکننده باشد و هوی و را وشکار کند و تح ارادة انحصار و صادر‬
‫شده باشد و هر تغییر در ون دادهپیام قابل تشخیص و کشف باشد‪ .‬با چنی تفسیر ا مواد قانون‪ ،‬بالکچی میتواند اقتضائات‬
‫و شرای ذکرشده در ای قانون را بهخوبی تأمی کند‪ .‬همچنی ‪ ،‬مطابق بند « » مادة ‪ 2‬قانون تجارت ایکترونیکی ایران‪ ،‬مصوب‬
‫‪ ،1382‬در اعتبار ون در حقوق ایران نیز تردید و ود ندارد‪.‬‬
‫به محض تحقق شرای پی بینیشده در قرارداد‪ ،‬برنامه اقدام عملیاتی و ا رایی را وغا میکند‪ .‬قرارداد هوشمند میتواند برا‬
‫ایجاد و بها راگذار قراردادها مایکی فکر ‪ ،‬نظیر قراردادها واگذار مجو بهرهبردار ‪ ،‬استفاده و باعث شود طبق قرارداد‬
‫انتقال پول به مایک دارایی فکر در مان مناسب و مقتضی انجام شود و در صورت عدم پرداخ نیز قرارداد هوشمند شروع به‬
‫با یابی محتوا یا تعلیق ارائ ون میکند (‪ .)Cuccuru, 2017,p 186‬در واقع مدیری حقوق مایکی فکر در بستر فناور‬
‫بالکچی با هدف حفظ تعادل بی منافع خایق و مخاطب (توییدکننده و مصرفکننده) تحقق مییابد ( رکالم‪،1387 ،‬ص ‪.)320‬‬

‫‪ .3 .2 .3‬کاربرد بالکچین در ثبت عالئم تجاری و اختراعات‬

‫حمای ا عالئم تجار ریشه در حقوق مایکی دارد و برخالف سایر اموال فکر هدف ا حمای ون هدفی تجار اس و به‬
‫منظور حفظ با ار و کسبوکار و رقاب و سرمایهگذار صاحب عالم واقع میشود (کسنو ‪،1394 ،‬ص ‪ .)10‬در بالکچی‬

‫)‪1. Design View application and TM View of the European Union IP Office (EUIPO‬‬
‫‪41‬‬ ‫کاربرد بالکچین در حفاظت از حقوق مالکیت فکری و ابعاد کاربردی آن ‪ /‬صادقی و دیگران‬

‫دادهها به صورت تغییرناپذیر و غیر متمرکز به اشتراک گذاشته میشود و به همی دییل با استفاده ا ای فناور افراد قادر به‬
‫مشاهدة زئیاتی ا چگونگی مایکی خواهند شد‪.‬‬
‫ای فناور در خصوص عالئم تجار ‪ ،‬که اصای و همچنی حد و حدود استفاده یکی ا عوامل مهم و چای برانگیز برا به‬
‫رسمی شناخت و ار یابی ونهاس ‪ ،‬کاربرد یاد میتواند داشته باشد و معوور اطالعات در با ار یا شبکهها تبلیغاتی‪ ،‬که‬
‫به صورت رسمی در سیستم بالکچی ثب شدهاند‪ ،‬با سهوی بیشتر صورت میگیرد و باعث کمک به دفاتر مایکی فکر‬
‫میشود که برا ثب عالئم تجار به اطالعات کاملی نیا دارند و بدی ترتیب روند س و و و بررسی عالئم تجار بسیار‬
‫کوتاهتر خواهد شد ( ارع‪،1397 ،‬ص ‪.)1‬‬
‫همچنی ‪ ،‬در خصوص اختراعات‪ ،‬تح حمای سیستم ثب اختراع‪ ،‬مخترع میتواند اختراع خود را به ثب برساند تا ا حقوق‬
‫ماد حاصل ا اختراع خود به مثاب یکی ا مظاهر اموال فکر بهرهمند شود‪ .‬با ای حال‪ ،‬حق ثب اختراع سر مینی اس و برا‬
‫ثب اختراع بی ایمللی ای اختراع باید چندی بار در هم دفاتر ثب اختراع هدف ثب شود که ای امر منجر به ناکارومد و‬
‫گرانی و عدم اطمینان میشود (‪.)Bian et al., 2020,p 104‬‬
‫به همی دییل امرو ه ا سیستم درخواس ثب اختراع بی ایمللی بر مبنا بالکچی استفاده میشود؛ بدی طریق که‬
‫بالکچی هم تراکن ها را ثب میکند و پس ا تأیید اکثر گرهها‪ 1‬تراکن ها در یک بلوک ثب میشوند و بالک به سر‬
‫نجیرة بالک اضافه میشود (‪ .)Ren et al., 2019,p 960‬ثب پتن در بالکچی باعث میشود ا ورود دیگران با هدف کسب‬
‫حق اختراع در مین اختراع ثب شده لوگیر شود و فرایند س و و برا تأیید دید بودن و داشت اصای فناور اختراعشده‬
‫را نیز برا دفاتر ثب اختراع تسهیل میکند‪.‬‬

‫نتیجه و پیشنهاد‬
‫فناور نوی و انقالبی بالکچی در خصوص حفاظ ا حقوق مایکی فکر ا ظرفی بسیار باالیی برخوردار اس و میتواند‬
‫ا نبهها مختلف حقوق مایکی فکر ‪ ،‬اعم ا مایکی ادبیت هنر و مایکی صنعتی‪ ،‬پشتیبانی به عمل وورد‪ .‬ونچه ا را‬
‫ای فناور را در حفاظ ا حقوق مایکی فکر در حقوق ایران با چای موا ه میسا د ای اس که اتخاذ چنی روشی توس‬
‫قانونگذار نیا مند و ود بسترهایی اس که مهمتری ون استفاده ا ظرفی ها قانونی‪ ،‬عالوه بر یرساخ ها اینترنتی و‬
‫شبکها ‪ ،‬اس ‪ .‬در صورت فراهم شدن بستر و یرساخ ها تکنویوژیک مناسب توس دوی و و ارتخانهها مربوطه‪ ،‬فناور‬
‫بالکچی میتواند در بلندمدت در کشور ایران نیز به کار گرفته شود‪.‬‬
‫محترم شمردن حقوق مایکی فکر و حمای ا ون و نیز تو ه به ارتقا شاخصها بی ایمللی حقوق مایکی یکی ا‬
‫اهداف مهم برنام ششم توسعه اس ‪ .‬بالکچی ویژگیها قابل تو هی دارد که به هدف حمای ا حقوق مایکی فکر‬
‫تحقق میبخشد؛ ا مله اینکه فناور بالکچی ا طریق بهکارگیر قراردادها هوشمند‪ ،‬ار ها رمزگذار شده‪ ،‬و معامالت‬
‫همتا به همتا منجر به حذف واسطهها و کارومد ساخت تعامالت مایی و بهبود کنترل نظارتی بر ای مراودات مایی میشود‪.‬‬
‫ماهی تغییرناپذیر بالکچی تاریخچها ا مایکی را ایجاد میکند که تغییرناپذیر و دائمی اس ‪ .‬در واقع ای کنترل نظارتی‬
‫و رهگیر وثار‪ ،‬که شخصاً توس صاحبان حقوق مایکی فکر در ای فضا به عمل میوید‪ ،‬ضمان ا رایی قابل اتکا به شمار‬
‫میرود؛ یرا مین انتشار اطالعات فناور ها خلقشده و هم مصادیق مایکی صنعتی در سطح صنایع فراهم میشود‪ .‬اغلب‪،‬‬
‫نظامها حقوق مایکی فکر دنیا در خصوص اطالعات مصادیق صنعتی فعایی ها چشمگیر انجام دادهاند و به ایجاد نظام‬
‫اطالعرسانی امع مبادرت ور یدهاند؛ در حایی که در ایران در مین انتشار فناور و نیز در مین مایکی صنعتی نظام امع‬
‫اطالعرسانی و ود ندارد‪.‬‬
‫بهرغم اعالمی بودن سیستم ثب اختراع در ایران‪ ،‬به مو ب مادة ‪ 3‬قانون ثب اختراعات‪ ،‬طرحها صنعتی‪ ،‬و عالئم تجار ‪،‬‬
‫مصوب ‪ ،1386‬اغلب تقاضاها ثب اختراع تنها با بررسیها شکلی و س و و در بانک اطالعاتی ادارة مایکی صنعتی رد‬

‫‪1. nodes‬‬
‫حقوق خصوصی ‪ ،‬دورة بیستم‪ ،‬شمارة اول‪1402 ،‬‬ ‫‪42‬‬

‫میشود و گواهی اختراع به ونها تعلق نمیگیرد‪ .‬نظر به اینکه بالکچی قادر اس تاریخچها ا مایکی را ایجاد کند که‬
‫تغییرناپذیر باشد‪ ،‬بهکارگیر ون برا دستیابی به نظام تحقیقی امر مطلوب اس تا ا ای طریق بتوان ا برو مشکالت‬
‫ساختار در نظام مایکی فکر لوگیر به عمل وورد و نیز به تسهیل فرایند درخواس و ثب و دادرسی مایکی فکر در‬
‫بستر فناور بالکچی مبادرت ور ید‪.‬‬
‫ای فناور میتواند با تمرکز بر تجار سا اختراعات به تأسیس با ارها و نمایشگاهها خاص ارائه و فروش وثار و حق‬
‫امتیا اختراعات مبدل شود و ای امر مستلزم ون اس که قوانی و مقررات ایران در مورد حق نسخهبردار و حقوق مرتب ‪/‬‬
‫انبی و مقررات ضد عل با نگر شود‪ .‬بالکچی ‪ ،‬با غلبه بر محدودی ها فیزیکی‪ ،‬نهتنها به کاه هزینهها و سرع‬
‫بخشیدن به تعامالت تجار افراد میانجامد‪ ،‬بلکه با ایجاد بستر ایم ا وقوع تقلب و تجاو به حقوق مایکی فکر افراد‬
‫لوگیر میکند‪.‬‬
‫قوانی مایکی فکر ایران دچار نارساییاند و ا ضمان ا راها با دارنده برخوردار نیستند که ای امر روی قضایی و دعاو‬
‫حو ة حقوق مایکی فکر را با چای ها متعدد موا ه میسا د‪ .‬مطلوب اس با استفاده ا تجارب بی ایمللی ا ظرفی باال‬
‫فناور بالکچی در عرصهها گوناگون حقوق مایکی فکر استفاده شود تا در نهای بتوان شاهد پیوند ای دو عرص خطیر‬
‫در حقوق ایران بود‪.‬‬
‫اما در میانمدت شایسته اس ا ظرفی ها قوانی فعلی‪ ،‬همچون قانون تجارت ایکترونیکی (‪ )1382‬و قانون حمای ا‬
‫حقوق مؤیفان و مصنفان و هنرمندان (‪ ،)1348‬به گونها استفاده شود تا با ارائ تفاسیر مطلوب ا مواد قانونی (بهخصوص مادة ‪2‬‬
‫قانون تجارت ایکترونیکی) دادهپیامها مندرج در فناور بالکچی رسمی پیدا کند و ونها را دارا ار ش اثباتی تلقی کنیم تا‬
‫گامی در ه کاه چای ها حو ة دعاو حقوق مایکی فکر برداشته شود‪.‬‬
‫‪43‬‬ ‫کاربرد بالکچین در حفاظت از حقوق مالکیت فکری و ابعاد کاربردی آن ‪ /‬صادقی و دیگران‬

‫منابع‬
‫امامی‪ ،‬نورایدی (‪ ،)1371‬حقوق مایکی فکر ‪ ،‬ج‪2‬و‪ ،3‬تهران‪ ،‬رهنمون نشری مدرس عایی شهید مطهر ‪.‬‬
‫بهرامی‪ ،‬بهرام (‪ .)1401‬شرح و نقد رأ وحدت روی ‪ 652‬دیوانعایی کشور‪ ،‬مصوب ‪ ،1380/1/28‬با موضوع یغو معافی دوی ا پرداخ‬
‫هزین دادرسی‪ .‬نقد و تحلیل ورا قضایی‪،‬شماره ‪،1‬دوره‪،1‬صفحات‪.39-21‬‬
‫عفر تبار‪ ،‬حس (‪ .)1386‬ملک معنی در کنار‪ :‬گفتار در فلسف حقوق مایکی فکر ‪ .‬حقوق خصوصی‪،‬صفحات ‪ 41‬ت ‪.82‬‬
‫حبیبا‪ ،‬سعید؛ ارع‪ ،‬ملیحه (‪ .)1389‬شرای حمای ا حقوق مایکی فکر در طرح ساخ مدارها یکپارچه در نظامها خاص حمایتی‪.‬‬
‫پژوه ها حقوق تطبیقی‪ ،‬شماره ‪ ،2‬دوره ‪.،14‬صفحات ‪.130-109‬‬
‫ارع‪ ،‬ییال (‪ .)1397‬کاربرد بالکچی در حفاظ ا حقوق مایکی فکر ‪ .‬کانون پتن ایران‪ .‬تاریخ انتشار ‪ .1397/05/22‬تاریخ وخری‬
‫دسترسی ‪ 1400/10/16‬در ‪.www.patentoffice.ir‬‬
‫رکالم‪ ،‬ستار (‪ ،)1387‬حقوق مایکی ادبی و هنر ‪ ،‬تهران‪ ،‬سم ‪.‬‬
‫شاکر ‪ ،‬هرا؛ عفر پور‪ ،‬یاسم (‪ .)1399‬چای ها حقوق مایکی فکر برا حمای ا وثار هنر در مو هها معاصر‪ .‬مطایعات‬
‫فرهنگت ارتباطات‪ ،‬شماره ‪ ،51‬صفحات ‪ 261‬ت ‪.283‬‬
‫شاهوباد ‪ ،‬ابوایفضل؛ حیدر ‪ ،‬ورش (‪ .)1390‬بررسی عوامل تعیی کنندة شدت تحقیق و توسعه در کشورها منتخب در حال توسعه و‬
‫توسعهیافته‪ :‬رهیاف پانل دیتا‪ .‬سیاس علم و فناور ‪ ،‬شماره ‪ ،1‬صفحات‪ 95‬ت ‪.108‬‬
‫شهبا نیا‪ ،‬مرتضی؛ عبدایلهی‪ ،‬محبوبه (‪ .)1389‬دییل ایکترونیک در نظام ادی اثبات دعوا‪ .‬مطایعات حقوق خصوصی‪ ،‬شماره ‪ ،40‬صفحات‬
‫‪ 193‬ت ‪.205‬‬
‫شیخی‪ ،‬مریم (‪ .)1384‬ضمان ا راها حقوق مایکی ادبی و هنر در حقوق ایران و موافق نامهها بی ایمللی‪ .‬دادگستر ‪ ،‬شماره ‪،69‬‬
‫صفحات‪ 117‬ت ‪.208‬‬
‫صفایی‪ ،‬سید حسی (‪ ،)1375‬مقاالتی دربارة حقوق مدنی و تطبیقی‪ ،‬تهران‪ ،‬میزان‪.‬‬
‫غالمیمعاف‪ ،‬کمیل؛ رمضانیان‪ ،‬محمدرحیم و فرید ماسویه‪ ،‬مرضیه (‪ .)1399‬خدمات فناور بالکچی و کاربردها ون‪ .‬پژوه ها‬
‫معاصر در علوم مدیری و حسابدار ‪ ،‬شماره‪ ،7‬صفحات ‪ 248‬ت ‪.266‬‬
‫کاتو یان‪ ،‬ناصر (‪ ،)1401‬دورة مقدماتی حقوق مدنی (اموال و مایکی )‪ ،‬تهران‪ ،‬میزان‪.‬‬
‫کسنو ‪ ،‬شاد (‪ ،)1394‬مبانی حقوق عالئم تجار ‪ ،‬تهران‪ ،‬شرک سهامی انتشار‪.‬‬
‫کلمبه‪ ،‬کلود (‪ ،)1390‬اصول بنیادی حقوق مؤیف و حقوق مجاور در هان‪ ،‬متر م‪ :‬علیرضا محمد اده‪ ،‬چ ‪ .2‬تهران‪ ،‬میزان‪.‬‬
‫مدرس‪ ،‬هانیه و صادقی‪ ،‬محس (‪ .)1395‬سا مانها معی حقوق مایکی ادبی و هنر ‪ .‬مجل مطایعات حقوقی دانشگاه شیرا ‪ ،‬شماره ‪،3‬‬
‫‪135‬صفحات ت ‪.162‬‬
‫میرحسینی‪ ،‬حس (‪ ،)1387‬حقوق اختراعات‪ ،‬تهران‪ ،‬میزان‪.‬‬
‫‪Alilwit, N. (2020). Authentication Based on Blockchain. PhD Dissertations and Master's Theses. 11.‬‬
‫‪https://commons.erau.edu/edt/548‬‬
‫‪Bahrami, B. (2022). An explanation and Critique of the Binding Precedent No. 652 of the Supreme Court of Iran‬‬
‫‪Passed on April 17th, 2001 Regarding Revocation of State Exemption of the Court Costs. Critique and‬‬
‫)‪Analysis of Judicial Opinions, 1, 1,21-39. (in Persian‬‬
‫‪Bainbridge, David I., (1999). Intellectual Property. 4nd ed. England: Financial Times Pitman Publishing.‬‬
‫‪Bian, S., Shen, G., Zhiqiu, H., and Yang, Y,(2020). PABC: A Patent Application System Based on Blockchain.‬‬
‫‪IEEE Access, 4, 4199-4210.‬‬
‫‪Clark, B ., Burstall, R. (2018). How Distributed Ledger Technologies Can Help Secure the Pharma Chain.‬‬
‫‪Stanford Journal of Blockchain Law and Policy, 252-262.‬‬
‫‪Colombe, C.(2012). The Fundamental Principles of Copyright and Related Rights in the World. Translated by‬‬
‫)‪Alireza Mohammadzadeh. 2nd ed. Tehran: Mizan Publication. (in Persian‬‬
‫‪Cuccuru, P. (2017). Beyond Bitcoin: an Early Overview on Smart Contracts. International Journal of Law and‬‬
‫‪Information Technology, 3, 195-179.‬‬
‫‪Danda, R., and Chaudhary, V., Doku, R. (2020). Blockchain Technology: Emerging Applications and Use‬‬
‫‪Cases for Secure and Trustworthy Smart Systems, Data Science and Cybersecurity Center. Journal of‬‬
‫‪Cybersecurity and Privacy, 1, 5-8.‬‬
‫‪Dean, L. (1995). The Rule of First Possession and the Design of the Law. The Journal of Law & Economics, 38,‬‬
‫‪No. 2, 393–436.‬‬
 1402 ،‫ شمارة اول‬،‫ دورة بیستم‬، ‫حقوق خصوصی‬ 44

Drahos, P, (1996). A Philosophy of Intellectual Property. London: Routledge.

Elkin-Koren, N., Salzberge, E. (2012). The Law and Economics of Intellectual Property in the Digital Age.
London: Routledge.
Emami,N. (1992). Intellectual Property Law. Journal of Rahnemoun, No. 2 & 3,. (in Persian)
Gholami-Moaf, K., Ramezanian, M.R., & Faridi Masuleh, M. Blockchain Technology Services and Its
Applications. Contemporary Researches in Management and Accounting Sciences, No. 7, 248-266.
Gurkaynak, G., Yilmaz, I., and Yesilaltay, B., and Bengi B. (2018). Intellectual Property Law and Practice in
the Blockchain Realm. Computer Law & Security Review, 4, 853.
Habiba, S. & Zare, M. (2019). Conditions for Protection of Intellectual Property Rights in the Construction of
Integrated Circuits in a special protection System. Lecturer of Humanities-comparative Law Studies, No. 2,
109-130.. (in Persian)
Hekmatnia, M. (2009). Legal and Economic Review of Intellectual Property. Islamic Economy, 9, No. 33, 91. (in
Persian)
Jafaritabar, H. (2007). The Meaning of Property in the Philosophy of Intellectual Property Rights. Journal of
Private law, Vol. 37, 41-82. (in Persian)
Kasnavi, Sh. (2016). Fundamentals of Trademarks Law. Tehran: Enteshar Co. Publication. (in Persian)
Katouzzian, N. (2022). Introductory Review on Civil Law: Property and Ownership. Tehran: Mizan Publication.
(in Persian)
Merrill, T. (2009). Accession and Original Ownership. Journal of legal analysis, 1, 459-510.
Mirhosseini, H. (2008). Invention Rights. Tehran: Mizan Publication. (in Persian)
Modarres, H. & Sadeghi, M. (2016). Copyright Collective Management Organizations. Academic Journal of
Legal Studies, No. 3, Vol. 8, 135-162. (in Persian)
Jing, N., Liu, Q,. Sugumaran, V. (2021). A Blockchain-Based Code Copyright Management System.
Information Processing & Management, Vol. 58, Issue 3, 407.
Oliar, D., Stern, J. (2019). Right on Time: First Possession in Property and Intellectual Property Law. B.U. L.
Rev. 99, 395.
Pollaud-Dulia, F. (1999). Droit de la propriété industrielle. editions Montchrestien, Paris.
Rapp, R., Rozek, R. (1990). Benefits and Costs of Intellectual Property Protection in Developing Countries.
Journal of World Trade, 24, 75-102.
Richmond, J. Verifying Intellectual Property on the Blockchain, NASDAQ (Mar. 30, 2017). Available at:
https://www.nasdaq.com/article/verifying-intellectual-property-on-the-blockchain-cm796302; last visited on
12th March 2023.
Safaie, H. (2013). Essay on Civil Law and Comparative Law. Tehran: Mizan publication. (in Persian)
Shahabadi, A., Heidari, A. (2011). Investigating Determinant Factors of R & D Intensity in Selected Developing
and Developed Countries: Panel Data Approach. Journal of Science & Technology Policy, Vol. 4, Issue: 1,
95-108. (in Persian)
Shahbazinia, M. ,Abdollahi, M. (2012). The Electronic Evidence In The Evidence Substantiation Of Claim
System. Journal of Private law, Vol. 40, Issue 4, 93-205. (in Persian)
Shakeri, Z. , Jafarpour, Y. (2019). Challenges of Intellectual Property Rights to Protect Works of art in
Contemporary Museums. Culture – Communication Studies, 261-283. (in Persian)
Sheikhi, M. (2005). Guaranteeing the implementation of literary and Artistic Property Rights in Iranian Law and
International Agreements. The Judiciaries Law Journal, 69, 177-208. (in Persian)
Singh, BP., Kumar Tripathi, A (2019). Blockchain Technology and Intellectual Property Rights. Journal of
Intellectual Property Rights, 24, 41-44.
Spinello, R., Bottis, M (2009). A Defense of Intellectual Property Rights. United Kingdom: Edward Elgar.
Saunders, K. (2016). Intellectual property law: legal aspects of innovation and competition. West Academic
Publishing.
Saunders, K and Lozano, M. (2018). More Than an Academic Question: Defining Student Ownership of
Intellectual Property Rights. Fordham Intellectual Property Law Media & Ent. L.J., 175-178.
Swan, M.(2015). Blockchain: Blueprint for a new economy. United States of America: O’Reilly Media.
Wei, R., He, S., Zhu, T., Choo, R. (2019). Blockchain-Based Status Monitoring System for Defending Against
Unauthorized Software Updating in Industrial Internet of Things. IEEE Internet of Things Journal, 2, 957-960.
Whitaker, A. (2019). Art and Blockchain A Primer, History, and Taxonomy of Blockchain Use Cases in the
Arts. ARTIVATE: A Journal of Entrepreneurship in the Arts, 2, 21-46.
Zare, L. (2018). Applying the Blockchain to protect IP Law, Patent Office of Iran, available at patentoffice.ir.
last visited on 1/6/2022. (in Persian)
Zarkalam, S. (2008). Literary and artistic property rights. Tehran: Samt Organization. (in Persian)
Zhu, P., and Hu, J., and Zhang, Y., and Xiaotong, L. (2020). A Blockchain Based Solution for Medication Anti-
Counterfeiting and Traceability. IEEE Access, 8, 256-272.

View publication stats