Klasyfikacja turystyki

Wprowadzenie
Przeczytaj
Grafika interaktywna
Sprawdź się
Dla nauczyciela

Bibliografia:

Źródło: J. Isański, Migracje i turystyka. O ekonomicznym tle i społeczno-kulturowych

konsekwencjach ruchliwości przestrzennej, „Folia Turis ca” 2016, nr 38.
 Klasyfikacja turystyki

Źródło: dostępny w internecie: www.goodfreephotos.com, licencja: CC0,

h ps://crea vecommons.org/licenses/publicdomain/.

Organizm człowieka funkcjonuje w taki sposób, że po okresie intensywnej pracy lub nauki
potrzebuje odpoczynku. We współczesnym świecie coraz bardziej ceniony jest aktywny
wypoczynek, do czego przyczyniają się: rozwój przemysłu, postępujące procesy
urbanizacyjne i przekształcenia środowiska przyrodniczego. Generuje to zmianę otoczenia,
uprawianie sportu czy pogłębianie zainteresowań i rozwój kompetencji niezwiązanych
z pracą zarobkową. Wzrost poziomu naszej zamożności, globalizacja i rozwój transportu
sprzyjają zwiększeniu aktywności turystycznej. W dzisiejszych czasach możliwe, że
zwiedziliście znacznie więcej miejsc – nie tylko w Europie, ale także poza nią – niż wasi
rodzice, gdy byli w waszym wieku. Możecie zatem wiele powiedzieć o środowisku
przyrodniczym i antropogenicznym wielu obszarów świata.

Twoje cele

Zdefiniujesz pojęcie turystyka i odróżnisz je od terminu rekreacja.

Wymienisz i opiszesz podstawowe funkcje turystyki.
Sklasyfikujesz i scharakteryzujesz główne rodzaje turystyki.
Przeczytaj

Turystyka a rekreacja

Według UNWTO turystyka to ogół czynności wykonywanych przez osoby, które podróżują
i przebywają w celach wypoczynkowych, służbowych (połączonych ze zwiedzaniem) lub
innych nie dłużej niż rok bez przerwy poza swoim codziennym miejscem zamieszkania. Do
turystyki nie zalicza się wyjazdów, których głównym celem jest aktywność zarobkowa. Są to
wówczas migracje ekonomiczne. Rekreację zaś definiuje się jako przywracanie sił
fizycznych i równowagi psychicznej podczas odpoczynku. Związana jest zwykle
z wypoczynkiem aktywnym.

Głównym celem turystyki nie może być działalność zarobkowa. Migranci zwykle są pracownikami
i producentami, a turyści – konsumentami.
Źródło: Pixabay License, h ps://pixabay.com/pl/service/terms/#license, dostępny w internecie:
h ps://pxhere.com/en/photo/1533407.
 Polecenie 1

Zastanów się, jakie są podobieństwa i różnice między migracją a turystyką.

Funkcje turystyki

Turystyka pełni wiele funkcji. Jedną z nich jest funkcja wypoczynkowa. Obejmuje ona
wypoczynek w czasie wolnym od pracy i nauki, odbywa się poza miejscem zamieszkania
i ma charakter ucieczki przed szybkim tempem życia, hałasem i innymi uciążliwymi
czynnikami. Typowymi formami tego rodzaju turystki są wczasy i wycieczki krajoznawcze.
Drugą ważną funkcją jest także funkcja zdrowotna. Ma ona na celu poprawę kondycji
zdrowotnej, dyspozycji fizycznej i psychicznej, a także redukcję negatywnych skutków
cywilizacji. Funkcję tę pełnią między innymi: wyjazdy sanatoryjne, wczasy, wycieczki
krajoznawcze, a także turystyka kwalifikowana. Turystyka pełni także funkcję
wychowawczą – budzi i zaspokaja ciekawość świata, wiąże się z wchodzeniem w nowe
kręgi i grupy społeczne, odkrywaniem nowych wartości moralnych, kształtowaniem
stosownej postawy wobec środowiska przyrodniczego, a także pozytywnych cech
charakteru i osobowości. Funkcję tę pełnią przede wszystkim: obozy harcerskie, żeglarskie,
wycieczki szkolne i kolonie. Istotna jest także funkcja edukacyjna (kształceniowa), która
dotyczy rozszerzania wiedzy o świecie, możliwości zastosowania zdobytych wiadomości
w praktyce, odkrywania nowych wartości moralnych i intelektualnych oraz wykorzystania
znajomości języków obcych. Pełnią ją różnego rodzaju wycieczki krajoznawcze, turystyka
aktywna, wycieczki szkolne i wyjazdy językowe. Bardzo ważną rolę pełni także funkcja
etniczna. Związana jest ona z szukaniem swoich „korzeni”, pielęgnowaniem języka
ojczystego i ze zwiększaniem tożsamości narodowej. Obejmuje ona wycieczki krajoznawcze
do miejsca swojego pochodzenia.
Szkolne wycieczki to rodzaj turystyki. Pełnią one funkcję wychowawczą i edukacyjną.
Źródło: autor – K.W. Barre , 3rd Grade Field Trip To Patuxent, CC BY 2.0 h ps://crea vecommons.org/licenses/by/2.0/, dostępny
w internecie: h ps://www.flickr.com/photos/barre elementary/15531123167.

Rodzaje turystyki

Istnieje bardzo wiele klasyfikacji turystyki. Najczęściej stosowanym kryterium jest cel
wyjazdu.

Na tej podstawie wyróżnia się turystykę:

wypoczynkową (mającą na celu regenerację sił witalnych – fizycznych i psychicznych),

poznawczą (obejmującą zwiedzanie i poszerzanie wiadomości o świecie),
zdrowotną (związaną z poprawą lub utrzymaniem stanu zdrowia),
biznesową (celem załatwiania spraw służbowych, lecz połączoną z wypoczynkiem),
konferencyjną (związaną z wyjazdami naukowymi, seminariami i konferencjami),
shoppingową (dotyczącą wyjazdów na zakupy),
sportową (w celu czynnego uprawiania sportu lub udziału w zawodach sportowych),
religijną (obejmującą zwiedzanie miejsc pielgrzymkowych),
etniczną (podróże do miejsc pochodzenia swojego lub swoich przodków),
towarzyską (celem odwiedzenia rodziny, znajomych, członków organizacji, klubów),
kwalifikowaną (aktywną, wymagającą od turysty określonych umiejętności, sprzętu
specjalistycznego, kondycji itp.),
alternatywną (w celu poznania kultury i tradycji mieszkańców danego regionu),
motywacyjną (jako wynagrodzenie za pracę).
 Polecenie 2

Poniżej scharakteryzowano trzy rodzaje turystyki. Uzasadnij, którą z nich poleciłbyś

znajomemu preferującemu aktywne formy wypoczynku, a którą zaproponowałbyś komuś, kto
woli biernie spędzać wakacje lub urlop.

Źródło: grafiki:
1. Domena publiczna, [online], dostępny w internecie:h ps://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Cas llo_de_Disneyland.jpg
2. By Olgierd Rudak, Teplickie Skalne Miasto, CC BY 2.0, h ps://crea vecommons.org/licenses/by/2.0/, [online], dostępny w
internecie: h ps://www.flickr.com/photos/olgierd/37551444554
3., dostępny w internecie: h ps://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Cas llo_de_Disneyland.jpg.

Dynamiczny rozwój turystyki sprawił, że jest ona nazywana gospodarczym i społecznym

fenomenem współczesnego świata (zyski z turystyki wraz z usługami transportowymi, które
jej towarzyszą, stanowią około 1/3 wszystkich wpływów z usług). Szczególnie wyraźny
rozwój turystyki na świecie obserwuje się od połowy XX wieku.

Słownik
globalizacja

proces zwiększania się współzależności i podobieństw między różnymi krajami całego

świata, wynikający z postępu technicznego w zakresie transportu towarów, przepływu
ludzi i kapitału, wymiany informacji (sjp.pwn.pl)

ludność autochtoniczna

ludność miejscowa, tubylcy

safari

karawany wyprawy myśliwskiej (lub innej) wraz z ludźmi, zwierzętami, wozami i sprzętem
w Afryce Wschodniej (sjp.pwn.pl)

seminarium

spotkanie naukowców zajmujących się pewną dziedziną wiedzy (sjp.pwn.pl)

speleologia

dział geologii zajmujący się budową i pochodzeniem jaskiń; jaskinioznawstwo (sjp.pwn.pl)

UNWTO
(z ang. United Nations World Tourism Organization – Światowa Organizacja Turystyki) –
organizacja międzynarodowa założona w 1975 r.; od 2003 organizacja wyspecjalizowana
ONZ; jej celem jest popieranie rozwoju turystyki jako ważnego czynnika rozwoju
społeczno‐gospodarczego i współpracy międzynarodowej (encyklopedia PWN)
Grafika interaktywna

Polecenie 1

Korzystając z grafik interaktywnych, wymień i scharakteryzuj główne rodzaje turystyki

wyróżniane ze względu na cel podróży. Do każdej z nich podaj po dwa przykłady.

Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., CC BY-SA 3.0, h ps://crea vecommons.org/licenses/by-sa/3.0/.

Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., CC BY-SA 3.0, h ps://crea vecommons.org/licenses/by-sa/3.0/

grafiki:
1. Domena publiczna (CC0), [online], dostępny w internecie: h ps://pixnio.com/sport/canoeing-and-kayaking-pictures/kayak-
canoe-water-boat-paddle-outdoor-sport-people-summer
2. Pixabay License, h ps://pixabay.com/pl/service/terms/#license, [online], dostępny w internecie:
h ps://pixabay.com/pl/photos/selfie-tajlandia-turystyka-turyst%C3%B3w-1124695/
3. Źródło: U.S. Air Force photo by Staff Sgt. Carlin Leslie (public domain), [online], dostępny w internecie:
h ps://www.jble.af.mil/News/Ar cle-Display/Ar cle/1340971/langley-raptors-return-home/
4. autor – Przemek P, Ciechocinek tężnie, source: szarada.net/okreslenie-z-krzyzowki/w-nim-zwiedzane-teznie/, CC BY 2.0
h ps://crea vecommons.org/licenses/by/2.0/, [online], dostępny w internecie:
h ps://www.flickr.com/photos/globalquiz/26718877857
5. By t.przechlewski, CC BY 3.0, h ps://crea vecommons.org/licenses/by/3.0/, [online], dostępny w internecie:
h ps://commons.wikimedia.org/wiki/File:Agroturystyka_U_Stasia_-_panoramio_(2).jpg
6. By Aneta Lazurek - Own work, CC BY-SA 3.0 pl, h ps://crea vecommons.org/licenses/by-sa/3.0/pl/deed.en, [online], dostępny
w internecie: h ps://commons.wikimedia.org/wiki/File:Cz%C4%99stochowa_-_Jasna_G%C3%B3ra_AL01.jpg
7. CC0, [online], dostępny w internecie: h ps://pxhere.com/en/photo/1282006
8. Pixabay License, h ps://pixabay.com/pl/service/terms/#license, [online], dostępny w internecie:
h ps://pixabay.com/pl/photos/urz%C4%85d-konferencja-sala-konferencyjna-1828124/
9. Pexels License h ps://www.pexels.com/photo-license/ [online], dostępny w internecie: h ps://www.pexels.com/photo/photo-
of-a-woman-holding-shopping-bags-974964/
10. By TheLawleys / Ernie & Katy Newton Lawley - h ps://www.flickr.com/photos/lawley/5050577/, CC BY 2.0,
h ps://crea vecommons.org/licenses/by/2.0/, [online], dostępny w internecie:
h ps://commons.wikimedia.org/wiki/File:Kayan_woman_and_tourists.jpg
11. Pixabay License, h ps://pixabay.com/pl/service/terms/#license, [online], dostępny w internecie:
h ps://pixabay.com/pl/photos/rowery-dr%C3%B3g-rowerowych-r -3469429/
12. autor – Loren KernsFollow, Family dinner at the Sarner's, CC BY 2.0 h ps://crea vecommons.org/licenses/by/2.0/, [online],
dostępny w internecie: h ps://www.flickr.com/photos/lorenkerns/27314833708
13. By Olek Remesz (wiki-pl: Orem, commons: Orem), współpraca: Magdalena Żalinska - Praca własna, CC BY-SA 3.0,
h ps://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=11240219, CC BY-SA 3.0, h ps://crea vecommons.org/licenses/by-sa/3.0/,
[online], dostępny w internecie: h ps://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Beach_in_Ko%C5%82obrzeg_1.jpg
.
Sprawdź się

Pokaż ćwiczenia: 輸醙難

Ćwiczenie 1 輸

Nazwij ogółu czynności osób przybywających poza miejscem stałego zamieszkania nie dłużej
niż rok, w celu poznawczym, rozrywkowym wypoczynkowym, leczniczym lub związanym
z kultem religijnym, bez podejmowania pracy zarobkowej i osiedlania się.

 globalizacja

 rekreacja

 turystyka

 migracja

Ćwiczenie 2 輸

Jakie funkcje pełni wycieczka do muzeum? Spośród podanych funkcji wyodrębnij te, które
odpowiadają wycieczce szkolnej do muzeum.

 funkcja etniczna

 funkcja edukacyjna

 funkcja wypoczynkowa

 funkcja wychowawcza

 funkcja zdrowotna
Ćwiczenie 3 輸

Wskaż prawidłowe zakończenie poniższego zdania.

Wycieczki krótko-, średnio- i długopobytowe to rodzaje turystyki wyróżnione według

kryterium:

 sposobu zakwaterowania

 czasu trwania

 okresu wyjazdu

 stopnia organizacji
Ćwiczenie 4 醙

Połącz rodzaj turystyki z jego charakterystyką.

są to najczęściej odwiedziny miejsca

alternatywna
swojego urodzenia lub życia przodków

związana z wyjazdami naukowymi,

towarzyska konferencjami krajowymi
i zagranicznymi

ma charakter wynagrodzenia
kwalifikowana pracownika za dobrze wykonane
zadania

odbywa się w celu spotkania z rodziną,

motywacyjna
znajomymi

wymagająca od turysty wypoczynku

aktywnego, odpowiedniego
konferencyjna
przygotowania i często
specjalistycznego sprzętu

dotyczy poznania kultury i tradycji

etniczna mieszkańców innego regionu lub innej
części świata

Ćwiczenie 5 醙

Sklasyfikuj podane rodzaje turystyki do turystyki wypoczynkowej lub poznawczej.

turystyka wypoczynkowa

turystyka rozrywkowa

geoturystyka

turystyka lingwistyczna
turystyka poznawcza
turystyka morska

agroturystyka

turystyka krajoznawcza
Ćwiczenie 6 醙

Uzupełnij zdania. Skorzystaj z podanych niżej wyrazów.

Jednodniowa wycieczka do Świętej Lipki to rodzaj turystyki .

Zwiedzanie zabytków Madrytu to rodzaj turystyki .
Warsztaty geomorfologiczne w Kotlinie Toruńskiej to rodzaj turystyki .
Dwutygodniowy pobyt w sanatorium w Kołobrzegu to rodzaj turystyki .
Zjazd członków klubu seniora to rodzaj turystyki .

alternatywnej towarzyskiej poznawczej wypoczynkowej zdrowotnej

pielgrzymkowej kongresowej biznesowej

Ćwiczenie 7 難

Korzystając z różnych źródeł informacji geograficznej, opisz strukturę turystyki safari według
państw, w których się ona odbywa.

Źródło: autor – South African Tourism, Madikwe Game Reserve, North West, South Africa, CC BY 2.0
h ps://crea vecommons.org/licenses/by/2.0/, dostępny w internecie: h ps://www.flickr.com/photos/south-african-
tourism/20505854196.
Ćwiczenie 8 難

Zapoznaj się z poniższym tekstem źródłowym. Opisz i przeanalizuj tendencje przeważających

kierunków zarobkowych migracji zagranicznych i turystyki.

We współczesne migracje, podobnie jak w turystykę, trwale wpisana jest tymczasowość [por.
Kołodziejczak 2014]. Migracje wahadłowe, cyrkulacyjne (związane z tymczasowym pobytem
i pracą migrantów, a następnie ich powrotem do kraju pochodzenia) [Castles, Miller 2011, s.
93], określane też jako „cyrkulacja mózgów” [Goldin i in. 2011, s. 183], czy też transnarodowa
mobilność na rynku pracy [Magala 2011, s. 70] – to wszystko określenia związane z brakiem
kategoryczności i nieodwołalności, która towarzyszyła migracjom przed laty. Podobieństwa są
wreszcie widoczne w kierunkach – na mapie świata dominują wyjazdy turystyczne z północy
na południe oraz migracje zarobkowe w przeciwnym kierunku, na co zwraca uwagę m.in. F.
Laczko [2008]. Autor ten zwraca uwagę na pomijanie w wielu analizach przypadków migracji
wewnątrzkrajowych, choć ich liczba przekracza nawet migracje międzynarodowe, podobnie
zresztą jak kwoty przesyłane, na przykład, przez chińskich migrantów pracujących w dużych
miastach i transferujących swoje zarobki do regionów pochodzenia [Laczko 2008, s. 9].

Źródło: J. Isański, Migracje i turystyka. O ekonomicznym tle i społeczno-kulturowych

konsekwencjach ruchliwości przestrzennej, „Folia Turis ca” 2016, nr 38.
Dla nauczyciela

Imię i nazwisko autora: Kamil Kaliński

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Rodzaje turystyki

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum i technikum, zakres rozszerzony, klasa II

Podstawa programowa

XII. Rola tradycyjnych i nowoczesnych usług w rozwoju społeczno‐gospodarczym: transport,

łączność, usługi edukacyjne, badawczo‐rozwojowe, finansowe i turystyczne. Uczeń:

5) wyróżnia rodzaje usług turystycznych oraz wyjaśnia przyczyny i skutki

społeczno‐kulturowe i gospodarcze szybkiego ich rozwoju na świecie.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych,
technologii i inżynierii,
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

definiuje pojęcie turystyka i odróżnia je od terminu rekreacja,

wymienia i opisuje podstawowe funkcje turystyki,
klasyfikuje i charakteryzuje główne rodzaje turystyki.

Strategie: odwrócona klasa

Metody nauczania: pogadanka, dyskusja, praca z e‐materiałem

Formy zajęć: praca indywidualna, praca w parach (lub grupach), praca całego zespołu
klasowego

Środki dydaktyczne: e‐materiał, komputer, projektor multimedialny (lub/i tablety z dostępem

do internetu), mapa świata, zeszyt przedmiotowy

Materiały pomocnicze:

Bibliografia:
 Warszyńska J., Geografia turystyczna świata. Tom I i I, PWN, Warszawa 1997.
Cabaj W., Kruczek Z., Podstawy geografii turystycznej, Wyd. Proksenia, Kraków 2010.
Jędrusik M., Makowski J., Plit F, Geografia turystyczna świata: nowe trendy: regiony
turystyczne, Wyd. Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2010.
Ilieș A., Wendt J.A., Geografia turystyczna. Podstawy teorii i zagadnienia aplikacyjne,
Wydawnictwo Uczelniane Akademii Wychowania Fizycznego i Sportu, Gdańsk 2015.

Netografia [dostęp: 18.09.2019]

Informacje dotyczące rodzajów turystyki:

https://pl.wikibooks.org/wiki/Podstawy_turystyki/Rodzaje_turystyki
Liszewski S., Treści, formy, przestrzenie i klasyfikacje turystyki
http://dspace.uni.lodz.pl/xmlui/bitstream/handle/11089/22997/9‐19%20Liszewski.pdf?
sequence=1&isAllowed=y

PRZEBIEG LEKCJI

Kilka lekcji wcześniej nauczyciel prosi uczniów o przygotowanie informacji na temat różnych
rodzajów turystyki. W tym celu poleca zapoznać się z niniejszym e‐materiałem oraz
wskazanymi w scenariuszu materiałami źródłowymi (bibliografią, netografią).

Faza wprowadzająca:

Rozmowa z uczniami mająca na celu ustalenie miejsca turystyki w gospodarce narodowej.

Przedstawienie celów lekcji.

Faza realizacyjna:

Nauczyciel inicjuje dyskusję na temat różnic między pojęciami: turystyka i rekreacja.

Uczniowie porównują te dwa pojęcia.
W następnej kolejności nauczyciel wyświetla na tablicy polecenie 1 zamieszczone przed
grafiką interaktywną. Następuje burza mózgów. Uczniowie zgłaszają swoje pomysły. Są one
weryfikowane przez nauczyciela.
Następnie prosi uczniów o podanie głównych funkcji turystyki. Chętni uczniowie
zgłaszają się i zapisują swoje pomysły na tablicy. Następnie podlegają one weryfikacji przez
nauczyciela. Może się on wówczas posłużyć odpowiednim fragmentem e‐materiału
wyświetlonego na tablicy interaktywnej.
Następnie prosi uczniów o podanie głównych funkcji turystyki. Chętni uczniowie
zgłaszają się i zapisują swoje pomysły na tablicy. Następnie podlegają one weryfikacji przez
nauczyciela.
W kolejnej części lekcji nauczyciel prosi uczniów o podanie przykładów turystyki
wydzielonych według różnych kryteriów. Uczniowie dodatkowo, w sposób bardziej
szczegółowy omawiają podział turystyki ze względu na cel wyjazdu.
Po tej czynności uczniowie wykonują samodzielnie polecenie 2 z e‐materiału.
W następnej kolejności zapoznają się oni z grafiką interaktywną przedstawiającą różne
kryteria podziału turystyki, a także galerią grafik obrazującą szczegółowo podział turystyki
 ze względu na cel podróży. Wykonują oni także samodzielnie polecenie do galerii grafik
interaktywnych. Mogą oni w tym celu korzystać z tabletów lub tablicy multimedialnej
obsługiwanej przez nauczyciela.
Następnie nauczyciel prosi uczniów o pracę w parach (lub małych grupach). Mają oni za
zadanie opowiedzieć krótko członkom swojego zespołu o ich ostatniej podróży.
Po zakończonych rozmowach nauczyciel wyznacza kilku uczniów, żeby – po usłyszeniu
od swoich kolegów/ koleżanek informacji o ich ostatniej podróży – zakwalifikowali ten
rodzaj turystyki do odpowiednich kategorii według omawianych kryteriów (np. ze
względu na cel, czas trwania itp.).
W następnym etapie lekcji nauczyciel wyświetla na tablicy zadania z bloku ćwiczeń
interaktywnych. Wskazani uczniowie podchodzą do tablicy i rozwiązują kilka wybranych
z nich.

Faza podsumowująca:

Podsumowanie i utrwalenie nowej wiedzy poprzez wyświetlenie na tablicy interaktywnej

treści e‐materiału.
Nauczyciel nagradza aktywnych uczniów i przypomina cele zajęć.
Pożegnanie i zaproszenie na kolejną lekcję.

Praca domowa:

Zadanie pracy domowej w postaci dokończenia ćwiczeń zawartych w e‐materiale.

Każdy uczeń ma za zadanie przeprowadzić rozmowę z dziesięcioma osobami w różnym
wieku, różnej płci i o różnym statusie materialnym. Temat rozmowy ma być związany
z ostatnim wyjazdem turystycznym danej osoby. Uczeń ma za zadanie określić rodzaje
turystyki ze względu na cel wyjazdu, a wyniki przedstawić w tabeli w zeszycie. Ponadto
nauczyciel prosi o interpretację tych wyników.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium: Nauczyciel

może w trakcie całej lekcji wyświetlać grafikę interaktywną na tablicy interaktywnej.
Uczniowie mogą korzystać z niego na tabletach (jeżeli sala jest wyposażona w taki sprzęt)
zarówno w domu - podczas przygotowywania się do lekcji, jak również w fazie realizacyjnej
i podsumowującej. W przypadku niedysponowania tabletami (komputerami), cała klasa
wspólnie analizuje multimedium bazowe wyświetlane przez nauczyciela na tablicy
interaktywnej.