In het schetsontwerp wordt er een houten casco gebruikt, waarbij het casco bestaat uit HSB

wanden en houtenkanaalplaat vloeren. Hoewel HSB een zeer stevige, duurzame en snel te
bouwen constructie verzorgt, is het door de grote belasting in het gebouw en de hoogte van
het gebouw minder geschikt voor dit ontwerp. Als de houtconstructie vervangen zou worden
door een staalskelet constructie dan zal de draagkracht van het casco toenemen, maar
verlies je een hoop punten op duurzaamheid. Daarom is er gekeken naar het gebruik van
CLT. De eigenschappen van CLT en HSB zijn goed tegenover elkaar te zetten.
CLT HSB
Dampdichte constructie Dampopen constructie
Grote overspanningen mogelijk Beperkte overspanning mogelijk
Maximale aantal bouwlagen is ca. 10 lagen Maximalen aantal bouwlagen is ca. 4-6 lagen
Kan meteen de afwerking zijn Afgewerkt met beplating
Prefabriceren leidt tot korte bouwtijd Prefabriceren leidt tot korte bouwtijd
Door de lijm wel herbruikbaar, maar niet Volhout, dus volledig biobased en
composteerbaar composteerbaar
Hoog houtaandeel in de constructie, meer Laag hout aandeel in de constructie, minder
houtverbruik houtverbruik
Constructie en isolatie gescheiden Constructie en isolatie in dezelfde laag
Elektra-leidingen kunnen in het hout Tussen de stijlen ruimte voor installaties
gefreesd worden
CO2 opslag van ca. 105 kg per m2 CO2 opslag van ca. 60kg per m2
Massieve wanden, dus warme langzaam op Lichte constructie, dus warmt snel op
en koelen langzaam af. Hoog warmte en koelt snel af. Laag warmte
accumulerend vermogen accumulerend vermogen.

Ondanks dat er veel voordelen bij HSB aanwezig zijn, wordt de HSB constructie in het VO
vervangen door een CLT casco. Hierbij blijft de bouwmethode montagebouw en behoud het
de duurzaamheid van hout, maar wordt de constructie sterker en zijn grote gevel openingen
beter mogelijk. Voor het gebouw het groentje zijn de grote ramen een kenmerkend
onderdeel in het ontwerp, maar de grote gevel openingen zorgen ervoor dat het materiaal
een grote belasting moet kunnen dragen. Voor CLT en het stijl en regelwerk in HSB wordt
beide vurenhout gebruikt. Vurenhout heeft volgens NEN 6760 de sterkteklasse C24, maar
doordat dit bij HSB enkel als stijl en regelwerk wordt ingezet met daartussen isolatie verlies
je grote hoeveelheid draagkracht die bij massief CLT wel aanwezig is.
Afbeelding 1: (Karakteristieke eigenschappen en sterkteklassen van gezaagd naaldhout, z.d.)

CLT staat voor cross laminated timber en bestaat dan ook uit verlijmde lagen hout met een
standaard van 3, 5 of 7 laags CLT. Door de lijm die gebruikt wordt bij het lamineren van de
lagen, is het CLT niet meer biobased en ook niet meer biologisch afbreekbaar. Door gebruik
te maken van formaldehydevrije biobased lijm van bijvoorbeeld poly-L-melkzuur, wordt de
CLT composteerbaar en dus veel duurzamer. Omdat het gebouw naast de West-zeedijk
staat, waar veel verkeer is, is het een groot voordeel dat CLT tot wel 105 kg per m 2 CO2 op
kan slaan. Aangezien het een vrij groot gebouw is, draagt het bij aan het verbeteren van de
luchtkwaliteit in de stad.
Naast dat CLT een hoge milieuklassen volgens NEN 1995-1-1, is het ook voor het
energieverbruik duurzaam. Dankzij de warmteopname capaciteit en massa kan CLT de
warmte in de winter goed binnen houden en in de zomer helpt de warmteopname capaciteit
van CLT de warmte buiten te houden. Passief huisstandaarden zijn goed uitvoerbaar. Daarbij
is CLT lucht en winddicht (EN-12-114).
Bouwfysische eigenschappen CLT

Gewicht 490 kg/m3

Brandklasse Euroklasse D-s2, d0
Water/vocht CLT is vocht bestendig waarbij het maximumverschil in vocht niet meer dan 5%
bestendigheid zal variëren
Lambda-waarde 0,12 W/mK

Voor het casco wordt gebruik gemaakt van 5 laags CLT van 160 mm dik voor de gevels, met
een eigengewicht van 0,72 kN/m2 en de verdiepingsvloeren zijn gemaakt van 5 laags CLT van
200 mm dik met een eigengewicht van 0,90 kN/m2. De woning scheidende wanden worden
zowel als draagkrachtige wanden als stabiliteitswanden ingezet met 3 laags CLT van 120 mm
dik waarbij aan beide kan de wand afwerking en een geluidsisolatie laag komt.
Omdat CLT houtbouw is wordt het gezien als en lichte constructie als je kijkt naar
geluidsisolatie. Dit betekend dat CLT lage frequenties makkelijk doorgeeft. Door de voor een
grotere dikte te kiezen van de CLT wand, kun met de grote massa al beter bij dragen aan de
geluidsisolatie, maar om goed aan de eisen van NBN S 01-400-1 te voldoen voor lucht- en
contactgeluidisolatie moet er bij de woning scheidende wand tussen het CLT en de
wandafwerking gebruik worden gemaakt van geluidsisolatie.
Literatuurlijst

Clt onderzoek

Bone, A., & Kemps, T. (2018). Bouwkunde tabellenboek (1ste editie). Noordhoff.

Cross-laminated timber (CLT) - Wood products | Stora Enso. (z.d.). Storaenso.Com. Geraadpleegd op
18 januari 2022, van https://www.storaenso.com/en/products/wood-products/massive-wood-
construction/clt

[Karakteristieke eigenschappen en sterkteklassen van gezaagd naaldhout]. (z.d.). houtinfo.nl.

https://www.houtinfo.nl/sites/default/files/Infoblad_Houteigenschappen_Sterktegegevens_mrt2014
_0.pdf

orga-architect. (2020, september). CLT-vs-HSB [Illustratie]. orga-architect.nl. https://www.orga-

architect.nl/wp-content/uploads/2020/09/CLT-vs-HSB-cropped-RGB-1920x1121.jpg

https://www.laminatedtimbersolutions.be/nl/blog/clt-en-zijn-akoestische-eigenschappen

https://gelijmde-houtconstructies.nl/wp-content/uploads/sites/4/2017/02/GHC_CLT-informatie.pdf

http://www.x-lam.be/pdf/folder_nl_2015.pdf

https://www.hogeschoolrotterdam.nl/contentassets/64c9155fea034a7e970e1bc75a51dc4e/
afstudeerscriptie-houtbouw---karina-sultan---0931014.pdf