Sambung dengan reaksi

Sabah
 Penduduk Sabah memberi pelbagai reaksi terhadap pembentukan Malaysia. Mereka
rasa curiga pada awal [Kerana] 4 alasan – why
 Perkembangan kegiatan perdangangan
 Perkhidmatan semakin baik
 Bebas menjalankan kegiatan harian
 Tentera British menjamin keselamatan mereka
Oleh sebab itu, penduduk rasa tidak perlu gabungan
tersebut.
Parti yang menyokong ialah : UNKO, USNO (Datu Mustapa Datu Harun sejak awal), Sabah
Chinese Association. (SCA)
Pada Oktober 1962 : parti-parti sokong wujudkan pembentukan Malaysia dengan
nam(SABAH ALLIANCE) [Total 5 parties but 2 in English]
 UNKO
 USNO
 UPKO
 Democratic Party
 Sabah Indian Congress

Menentang :
Pembentukan Malaysia kejutkan pemimpin di Sabah. Mereka pendapat hendak dapat
kemerdekaan secara berasingan dan bentuk Sabah kesatuan negeri-negei Borneo yang
meredeka.
 WHY
 Anggap Tanah Melayu asing seperti Filipina dan Indonesia
 Keadaan Pemimpin tempatan yang perlu sesuaikan diri dengan (Kegiatan Politik,
Pilihan raya, Kerajaan Sendiri yang amal oleh Singapura dan Tanah Melayu)
{ADOPT}
 Jarak antara Sabah dan Sarawak yang timbul masalah.
Oleh itu, pada 9/8/1961 – pemimpin Borneo bentuk Barisan Bersatu (United Front) yang
libatkan tiga pemimpin seperti :
 Ong Kee Hui (SUPP)
 A.M.Azhari (Parti Rakyat Brunei)
 Donald Stephens (UNKO) – namun kemudian UNKO sokong pembentukan Malaysia.

1
Singapura
Pemimpin dan Penduduk Singapura turut memberikan reaksi terhaap pembentukan Malaysia

Menyokong
 (People’s Action party) PAP yang dipimpin oleh Lew Kuan Yew menyambut baik
rancangan ini.
 Golongan Pedagang pengusaha Industri sokong Malaysia kerana buka peluang
pasaran yang lebih besar kepada Industri mereka.
 Parti Buruh Singapura pada hakikatnya setuju tetapi anggap hakikatnya perancangan
ini sukar untuk laksanakan.
Menentang
 Parti Rakyat Singapura menentang Gagasan Malaysia
 Barisan Sosialis menentang kerana anggap penjajahan baharu. Oleh sebab itu wujud
pandangan rakyat sebelum sertai Singapura dalam rancangan Malaysia.

Brunei
Pelbagai Reaksi penduduk Brunei terhadap pembentukan Malaysia

Sokong : Sultan Brunei @Sultan Omar Ali Saifuddin alu-alukan cadangan bentuk Malaysia.
pada awal mereka sokong namun mereka hendak capai merdeka dahulu.

Menentang :
A.M.Azhari : menentang [Why]
 cadangan ini kerana hendak gabung [Brunei, Sabah, Sarawak, Kalimantan Utara]
sebagai satu kesatuan
 Beliau pendapat ini merupakan satu rancangan British untuk kekalkan pengaruh
dengan konsep kuasai ekonomi dan jamin keselamatan.
 Bimbang Brunei akan hilang sebahagian kekayaan jika wujudnya gabungan ini.

Reaksi Negara Jiran [Indonesia, Filipina, Thailand]

 Indonesia
Pada awalnya tidak menentang dan mengalu-alukan rancangannya. Naib presiden Indonesia ,
Muhammad Atta dan Menteri Luar Indonesia [Dr. Subandrio] sokong hasratnya.

2
  Filipina menentang [Why] –
Kerana tuntut wilayah Sabah, namun Persektuan Tanah Melayu anggap urusan ini dengan
Kerajaan British.

 Thailand – Sokong
Kerana anggap satu usaha ke arah mewujudkan keamanan di asia Tenggara.

Simpul : Walaupun ada menyokong dan menentang daripada pelbagai parti dan
penduduknamun rancangan ini tetap berjalan demi kebaikan rakyat.

5.4 Langkah untuk Pembentukan Malaysia [6 langkah]

Pada 16 september 1961 – cadangan pembentukan malaysia bentang di Dewan Rakyat

dan dapat sokongan majoriti. Dengan ini, Kerajaan PTM wujudkan 6 langkah antaranya
ialah :
1. Siri Lawatan : meeting between the leader’s and Parties

 Julai 1961 – TAR lawatan ke sarawak dan Brunei untuk jumpa pemimpin dan
menerangkan pembentukan Malaysia.
 Ogos 1962 – Pemimpin Sabah dan Sarawak buat lawatan ke Perseketuan Tanah
Melayu dengan tujuan untuk lihatan kemajuan PTM .Antara individu yang hadir ialah
:
 Dato Bandar Abang Haji Mustapa
 Temenggung Jugah Anak Barieng
 Donald Stephens
 Datu Mustapa Datu Harun

 November 1962 – TAR ke Sabah dan Sarawak

 No Date : Lawatan Dr. Burhanudin Al-Helmi dan Ghafar Babab ke Sabah dan
Sarawak [why]

 Untuk menunjukkan kesepakatan ahli politik PTM

 Untuk menjelaskan gambaran Malaysia kepada penduduk Sabah dan Sarawak

2. Jawatankuasa Setia Kawan Malaysia [JSKM] @ Jawatankuasa Perundingan

Perpaduan Malaysia [JPPM]
Tubuh pada 27 Julai 1961 : Mesyuarat JSKM berlaku 4 kali di tempat yang berbeza seperti
3
Jesselton, Kuching, Kuala Lumpur dan Singapura.

4
Tujuan penubuhan ini ialah :
 Yakinkan Sabah dan Sarawak tentang pembentukan Malaysia
 Sediakan ruang perbincangan untuk dapat kata sepakat terhadap (Bentuk Malaysia)
 Kumpulkan pandangan tentang pembentukan Malaysia
 Sebar maklumat tentang Malaysia
 Aktiviti Hebahan [promo] untuk cepatkan pembentukan Malaysia
 Kemajuan dari aspek struktur pentadbiran dan menerangkan projek
pembangunan PTM
Jawatankuasa ini wakil dari PTM, Singapura, Sarawak, Sabah. Donald Stephens menjadi
pengerusi JSKM. Mesyuarat kedua memutuskan dengan sokongan perancangan Malaysia.
Jawatankuasa ini penting untuk memberikan kefahaman pemimpin tempatan dan dapat
sokongan pembentukan Malaysia.

3. Referendum Singapura @ pungutan suara rakyat dengan sesuatu urusan politik.

 Pada Ogos 1962 hingga September 1962 rundingan antara PTM dan Singapura
berlaku yang hasilkan setuju kemasukan singapura ke Malaysia.
 Pada awal bulan september 1962 – memberitahu kemasukan singapura ke Malaysia
 Keputusan Refrendum rakyat setuju untuk masuk dalam pembentukan Malaysia
berdasarkan syarat yang tetap oleh Singapura dan PTM. Dengan ini, singapura sertai
Malaysia.

4. Rundingan London
Pada November 1961 – Rundingan bentuk Malaysia ada di London antara kerajaan PTM dan
Kerajaan British dan mengambil keputusan untuk tubuh suruhanjaya bagi tinjau reaksi
penduduk sabah dan sarawak

5. Suruhanjaya Cobbold – wujud pada Januari 1962 ; Tubuh Suruhanya ini.

 Suruhanjaya ini terdiri daripada ahli Kerajaan british dan Kerajaan PTM.
 Lord Cobbold – Pengerusi
 Ahli [4] – Sir antony Abell, Sir David Watherson, Muhamad Ghazali, Wong Pow
Nee.
 Telah lawat 35 kawasan [20 Sarawak dan 15 sabah ]
 September 1962 – Suruhanjaya Cobbold serahkan laporan kepada kerajaan British
dan Kerajaan PTM. Maklumat laporan seperti berikut :

 2/3 penduduk sokong pembentukan ini

 Mengesyorkan perlmbagaan pembentukan Malaysia menjadi asas untuk
perlembangaan Persektuan baharu
 Kuasa Atonomi dan jaminan khas diberi kepada sabah dan sarawak dan tidak
boleh dipinda atau batal tanpa persetujuan kerajaan negeri.
5
 6. Pembentukan JawatanKuasa antara Kerajaan
Pada Ogos 1962 – Kerajaan British dan kerajaan PTM tubuh (Inter -GOVT- Comittee)
atau diberi nama Jawatankuasa antara Kerajaan.
 Jawatan ini terdiri daripada British, Tanah Melayu, Sabah dan Sarawak. Tujuan ini
adalah kerana menyedia rangka perlembagaan bentuk keperluan dan lindungi Sabah
dan Sarawak. organisasinya terdiri daripada
 Pengerusi : Lord Landsdown
 Timbalan pengerusi : Tun Abdul Razak
 Sabah dan sarawak ada kata nama am yang sama .
Sarawak Sabah
 Ketua Setiausaha  Ketua Setiausaha
 Peguam Negeri  Peguam Negeri
 Setiausaha Kewangan  Setiausaha Kewangan
 Dato Bandar Abang Haji Mustapa  Datu Mustapa Datu Harun
 Temenggung Jugah Anak Barieng  Donald Stephens
 Pengarah Mentegrai, Lim Beng Siew  Koo Siak Chew
dan Chia Chin Sin

 JAK ini ada lima Jawatankuasa Kecil

 Perlembagaan
 Kewangan
 Organisasi Jabatan
 Perkhidmatan Awam
 Perundangan dan Kehakiman
Pada 30 Ogos 1962 mesyuarat pertama JAK di Jesselton Sabah berlangsung [Kini Kota
Kinabalu]. Pada 18 hingga 20 September 1962 mesyurat akhir di Kuala Lumpur.
Mesyuarat ini wujudkan 18 perkara bagi sarawak dan 20 perkara bagi sabah. Tujuan untuk
menjaga kepentingan rakyat Sabah dan Sarawak. Antaranya: ‘Kecuali’
 Islam sebagai agama rasmi Perseketuan Malaysia tetapi dikecualikan kepada Sabah
dan Sarawak.
 Sistem Pendidikan Kekal di bawah perseketuan kecuali Sabah dan Sarawak kekal di
bawah kerajaan negeri shingga majlis negeri buat pindaan.
 Kerusi Parlimen Malaysia agih 24 Sarawak, 16 Sabah dan 15 Singapura.
 Kuasa Imigresen di bawah persektuan kecuali Sabah dan Sarawak yang boleh
mengendalikan hal ehwal Imigresen.

Simpul : Pelbagai langkah ambil untuk perancangan Pembangunan Malaysia. Langkah ini
melibatkan pelbagai pihak dengan sikap toleransi bagi jamin kesejateraan negara.

6
5.5 Perjanjian Julai 1963 dan peristiwa pengistiharan Malaysia.
Pada Julai 1963 – Perjanjian Malaysia [Malaysia Agreement] (MA63) wujud. Ini ialah
sebuah dokumen ditandatangani oleh Kerajaan British, PTM, Sabah, Sarawak , Singapura.
Perjanjian ini berlaku pada 9 Julai 1963. Prinisip ini ialah kandungan dalam JAK yang dapat
hak sama rata kepada semua negeri dalam Malaysia.
Kandungan Perjanjian
1. Pada 31 Ogos 1963 – Pembentukan Malaysia
2. Sarawak, Sabah dan Singapura menjadi ahli dalam PTM
3. Memberikan kelebihan kepada Sabah dan Sarawak untuk tubuh Kerajaan Negeri
4. Berikan tempoh masa peralihan dalam pantadbiran awam dan pendidikan (sabah
dan sarawak).
5. Kerusi parlimen diberikan kepada Singapura 15, Sarawak 24 dan Sabah 16.

Info: Sabah setuju menjadikan Bahasa Melayu sebagai bahasa kebangsaan dengan balasan 10
tahun dari pembentuk Malaysia dibenarkan mengguna Bahasa Inggeris. Pada 1970, Datu
Mustaopa Datu Harun menjadi Bahasa Melayu sebagai bahasa penghantar pendidik mengikut
Dasar Pendidikan Kebangsaan (1971). Dewan Undangan Negeri Sabah Lulus Bahasa Melayu
sebagai bahasa Rasmi dalam urusan rasmi negara Sabah.

Misi pertubuhan Persatuan Bangsa-bangsa Bersatu

 Indonesia buat bantahan rasmi pertubuhan Malaysia di PBB. Oleh itu, wujud sebuah
Jawatankuasa (Unit Nations Malaysia Mission) – UNMM di bawah U Thant iaitu
setiausaha PBB pada 12 Ogos 1963.
 Untuk menilai laporan, Laurance Michelmore iaitu Duta Amerika Syarikat buat
rombongan ke Sabah dan Sarawak.
 Dengan ini Istihar Malaysia yang pada 31 Ogos 1963 tengguh kerana Laporan dapat
siap pada 14 September 1963.
 Misi ini terbit Laporan penduduk Sabah dan Sarawak yang terima pembentukan
Malaysia.

7
16 Spetember 1963 – Istiadat serentak berlaku di Kuala Lumpur dan Sabah serta Sarawak.
 Kuala Lumpur – YDPA membaca Pengistiharan Malaysia di Stadium Merdeka
dengan saksi oleh Tuanku Abdul Rahman.
 Sarawak – Dato Abang Haji Openg Abang Sapiee angkat sumpah sebagai Yang di-
pertua Negeri sarawak. Istihar Malaysia dibaca oleh Khir Johari sebagai wakil
Kerajaan Persektuan Tanah Melayu di Kuching. Turut hadir anggota kabinet negeri.
 Sabah – Datu Mustapa Datu Harun umum Malaysia di Kota Kinabalu, Sabah serta
tandatangani jawatan sebagai Yang di-pertua Negeri. Tun Abdul Razak wkili kerajaan
Persektuan hadir untuk majlis ini.

Simpul:
 Malaysia wujud dengan teratur libat pelbagai pihak.Dengan ini jelas, penduduk diberi
peluang untuk menyuarakan pandangan mereka. Oleh itu, kepentingan kesepakatan
penting demi kestabilan negara.