2022-2023 Катышуучунун коду

Код участника

Кыргыз Республикасынын Министерство

Билим берүү жана илим образования и науки
министрлиги Кыргызской Республики

Республикалык олимпиаданын II (райондук) этабы

Кыргыз тили жана

адабияты
(орус класстары үчүн)

1-күн

Фамилиясы/ Аты/Имя
Фамилия
Атасынын аты/
Отчество
Мектеби/Школа Айылы/
Село
Району/Район Шаары/
Город
Облусу/Область
Телефону/
Телефон
Мугалими жөнүндө маалымат/
Сведения об учителе
Мугалиминин ФАА/
ФИО учителя

1
 НУСКАМА

1-күн. Биринчи күндүн тапшырмаларын аткарууга 120 мүнөт убакыт берилет.

Окуучуларга сунуш кылынган тапшырмалар тил илиминин бардык бөлүмдөрүн
чагылдырат жана окуучулардын жөн гана билимге түз жетүүсүнө эмес, билимин
чыгармачылык менен колдонуусуна жана сабактарда калыптандырылган (лексика,
грамматика, пунктуация, окуу жана түшүнүү ж.б.у.с. боюнча) жөндөмдөрдү көрсөтүп
берүүсүнө багытталган. Олимпиадада төмөнкү типтердеги түрдүү тапшырмалар сунуш
кылынышы мүмкүн:

• контекстке жараша синоним жана антонимдердин тандалышы;

• иретке келтирүү (бири-биринен ажыратылган сүйлөмдөрдөн же абзацтардан
ырааттуу текст түзүү; чаржайыт түрдө берилген окуялардын иретин калыбына
келтирүү);
• текстте калтырылган бош жерлерди түрдүү сөз түркүмдөрү менен толуктоо;
• трансформация, өзгөртүү, алмаштыруу;
• сүйлөмдөрдү толуктоо (жетишпеген компонентти табуу);
• жабык жана ачык типтеги суроолорго жооп берүү (кыска жана кеңири);
• бир тил ичинде өзгөртүп кайра айтуу;
• окулган тексттин стилин негиздеп түшүндүрүү;
• жалпы текстти жана анын айрым бөлүктөрүн окуп түшүнүү, тексттин мааниси
боюнча берилген суроолордун туура жоопторун таба билүү;
• тыныш белгилерин туура коё билүү;
• сөздөргө мүчөлөрдү туура жалгай билүү;
• сөздөрдүн сүйлөм ичинде аткарган кызматын аныктай билүү;
• сүйлөмдөрдү туура түзө билүү ж.б.у.с.

Олимпиада тапшырмаларынын аткарылышынын башкы критерийи – өз

алдынчалык.
Олимпиадада телефон чалууларга жана социалдык тармактардагы
коммуникацияга, олимпиада катышуучулары тарабынан тапшырмалардын
талкууланышына жана орток аткарылышына тыюу салынат. Бул шарттар бузулганда,
окуучу олимпиада катышуучуларынын курамынан чыгарылат.
Тапшырмаларды орток аткаруу же көчүрүү фактылары байкалган иштер,
аткарылган тапшырмалардын сапаты жана санына карабастан, «0» деген упай менен
бааланат.
Эгер иш кайра айтылган же көп бөлүгү кайра көчүрүлгөн комментарийсиз
баштапкы тексттен гана турса, анда ал иш нөл упай менен бааланат.

2
 Упай Катышуучунун коду
Баллы Код участника

Кыргыз тили жана адабияты боюнча райондук/шаардык олимпиаданын

тапшырмалары (орус класстары үчүн). 1-күн.

Кыргыз тили

Аткаруу убактысы: 120 мүнөт

1. Көрөбүз, жазабыз; угабыз, айтабыз.

1.1. Жогорудагылар кайсы терминдерге туура келет?
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

1.2. Жогорудагыларды эмне бириктирип турат?

_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

1.3. Жогоруда эмне үчүн үтүрлүү чекит менен ажыратылып берилген?

_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

2. Киловатт: (1) киловатттык, (2) киловаттык

2.1. Жазылышы боюнча кайсынысы туура?
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

2.2. Эмне үчүн (туура деп эсептеген варианттын себебин жазгыла)?

_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

2.3. Буга типтеш дагы бир мисал келтиргиле.

_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

3. Төмөндөгү туруктуу сөз айкаштары кандай маанилерди туюндурат?

(А) Кумурскадай кайноо – _____________________________________________.

(Б) Тумшугу жылыбоо – ______________________________________________.

3
4. Төмөндөгү сөздөрдүн ар бирине экиден мисал келтиргиле.
1. Бел
1.1. Тике маанисинде: ______________________________________________
1.2. Өтмө маанисинде: ______________________________________________
2. Боор
2.1. Тике маанисинде: ______________________________________________
2.2. Өтмө маанисинде: ______________________________________________
3. Кол
3.1. Тике маанисинде: ______________________________________________
3.2. Өтмө маанисинде: ______________________________________________

5. айлампа (1. суунун имерилип аккан жери; 2. аттарды айлантып чапкан жер,
ипподром; 3. раунд) – айланма (тегеренип, айланып өтө турган жер, жол)
Жогорудагылар эмнеге мисал боло алат?
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

6. аба I (ага, байке) – аба II (атмосфераны түзүп турган газ түрүндөгү зат)
Жогорудагылар эмнеге мисал боло алат?
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

7. Төмөндө берилген сөздү жөндөгүлө.

1. Атооч: спектакль

2. Илик: ____________________

3. Барыш: ____________________

4. Табыш: ____________________

5. Жатыш: ____________________

6. Чыгыш: ____________________

8. Жамдама сандарды уюштурууда мүчөнүн кайсы варианты басымдуулук

кылат?
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

9. Мен айтпасам, сен айтпасаң, ким айтат?

Жогорудагы сүйлөм этиштин кайсы ыңгайына мисал боло алат?
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
4
10. агыраак, агылжым

10.1. Жогорудагы мисалдарды эмне бириктирип турат?

__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________

10.2. Жогорудагы мисалдарды эмне ажыратып турат?

__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________

11. Кайсы сөздөр сүйлөмгө мүчө боло албайт?

_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

12. Алар сүйлөмдө кандай милдет аткарат (11-суроонун уландысы)?

_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

13. Баш деген баш! А башты баш кылган мээ. Мээ иштебесинчи! Көз
көрүп, эмнени ажыратат? Кол кармап, кайсыны көтөрөт? Бут басып,
не жолду арбытат? Бүт тулкуну баш башкарып, мээ тейлеген
сымал, ар айылды теске салчу бир башчысы болот.

13.1. Жогорудагы сүйлөмдөр кандай жол аркылуу байланышкан?

______________________________________________________________
______________________________________________________________

13.2. Жогорудагы тексттин тийиштүү жерлерине тыныш белгилерин

койгула.

13.3. Жогорудагы текстте «бир» сөзү кандай маанини туюндурат?

______________________________________________________________
______________________________________________________________

13.4. Жогоруда берилген тексттеги «башчы» сөзү кандай жол аркылуу

жасалган?
______________________________________________________________
______________________________________________________________

13.5. Жогорудагы текстте айтылышы боюнча кандай сүйлөмдөр

басымдуулук кылат?
______________________________________________________________
______________________________________________________________

13.6. Жогорудагы текстте сөз болгондордун кайсынысы өзөктүү ойду

билдирет?
______________________________________________________________

5
14. Оозуңа май, айланайын, оозуңа май!
Жогоруда берилген сүйлөмдөгү кайталоо орундуубу?
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

15. (1) Мен ичкен суудан сен да ичтиң. (2) Мен ичкен сууну сен да ичтиң.
Жогорудагы сүйлөмдөрдүн ортосунда маанилик жактан кандай айырма
бар?
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________