ROZDZIAŁVIII

wyDA}NośćnnłxcJl
7,D
Przykładorve rozwiazanie:

Całkowita wydainość procesu to iloczyn wydajności jego poszczególnych etapów:

Wydajność = 0,92 , 0,91 , 0,92, 0,91 = 0,7009 :70,1 oń

2. Wydajnośćprzemiany l|:78o/o
Przv|<ładowe rozwiazanie:

Przemiana I. biegnie z pełnąwydajnością,więc policzę ile gramów HCl powstało, aby dalej użyć tę ilość
. w reakcji III.
NaCl + HzSoł + HCl + NaHSo4
5B,5 g ------------ 36,5 g
7 ,5 g ------------ x = 4,68 g (tyle HCl rozpoczęło reakcję II)

Policzmy więc, ile chloru powstałoby w reakcii II, gdyby wydajnośćwynosiła I0O o/o:
4HCl + MnOz + MnClz * CIz ł ZHzO
4,36,5 c ----------------,-,-, 7I g
4,68 g--------- x= 2,276 g chloru
Reakcja III piegła z pełną wyda|nością, więc łatwo policzymy masę chloru użytą do te} reakcji, a będzie to
rzeczywisla ilość,powstała z niepełną wydajnością w procesie Il.
ZKI+C|z+ZKCI*Iz
7 1 g --------- 254 g
x ------------ 6,35 g
x=1,,775gchloru
Jeśliwięc ze 100 wydajnością otrzymaliśmy 2,276 g chloru to
o/o

Wo/o ------------ ------ 1,,775 g

Wu ź 78 o/o

3.1. Reakcja oznaczona literą A. w}rmaga dostarczenia energii, ponieważ proces ten jest endotermiczny.
3.2,1,-F 2,_P 3._F
4. Stosunekmolowynp6,:nI'r6=2:3 ALBO 1:1,5 ALBO 4:6 ALBO 40 6o
Liczba moli tlenu n6, = 1,5 mol
Masa tlenku azotu(IV) przed zainicjowaniem reakcji m^o, = lJQ g

Przykładowe rozwiązanie:

90 g NO powstało zwydalnością600/o
to przy pełnej wydajności powstałoby: 90 g ------ --- 60 0/o

x------------- 100% x= 150gNOcostanowi #=#= 5moli NO

W stanie rwónowagi liczba moli NO wynosi: nrlo _# = #
g
= mole NO
Ze stechiometrii równania rwakcji widać, że jeśliprzy pełnej rłyda.|nościpowstałoby 5 moli NO to musieliśmy
użyĆ 5 moli NOz. Ale, że powstało 3 mole NO to zużyliśmy3 mole NOz. To znaczy, że w stanie równowagi
mieliśmy 2 mole NOz.
Stosunek molowy w stanie równowagi nx6, : n1,16 = 2 :3
Korzystając ze stechiometrii podanego równania:
2NOz (g) a 2NO (g) + Oz (g)
obliczam liczbę moli tlenu: 2 mole ------ 1 mol
3 mole ------ x = 1,5 mola tlenu
Korzystając ze stechiometrii podanego równania obliczam masę tlenku azotu(IV) przed zainicjowaniem
reakcji:
2NOz (s) ż 2NO (g) + Oz (g)
x ----------- 5 moli
2, 46 g ------- 2 mole
x=230g
6 ms wodoru
Przykładowe rozwiązanie:
w równaniu reakcii L
. Obliczenia zaczynamy od wTkorzystania_stechiometrii
, ;;iió;'
|* *otu,ń; ile otrzYmaliś;ii-?:,";tfr:lg;
- co (g) + 3Hz (g)

x - 89,24 mola CO y - 267J3 molaHl

molaHz
is"ag,z!=l,,źgmolaCo io,B,267,73=21,4,19
, Jeśliuwzględnić|ednakBO%wydainośćro.u,ny wodoru:
*"u.il',l'i1}*Jh"",*i*,-'l
w J*gió
;*',tal*: a;'iT:?,,Tanego
----- x moli
71,39 mola
1 mol --------------------------- 1 mol
------ 100%
x=71,39 mola --------z wydajnością

Łączniepowstało 21,4,79 + n,ur :: ::i::1' ;łfi' o".,

;rr7r::rff]T:T: ł 6 m:]
_
wodoru to 5759,Bż dm3
Otrzymana w obu reakciacn oiiętoSe
'
535,7 kg FezOl
Przykładowe rozwiązatlic:

otrzymano300kgżelazazwydainościąB0%,toiieFeotrzymanobyprzywydajności100%:
300 kg --------- B0 %
x -------------- 100 % x = 375 kg Fe

ze stechiometrii podanei reakcji "ri,".^łłI,T;:3ruIYłi"§j'|'r.o,,*l

x g -------------------- 375000
g
--"---- 112 g
"
160 e ----------
*= 5357l4,2Tg=535,7kg

7I,43 o/o

Przykłariowe rozwiązanie:
-+ CaO + CO2
Zapiszmy równanie reakcji: CaCO: wydainości:
śp.u*al*y, il. *;;;;p;i;""*
::|?rT:3TiB:-""I
100 g ----- 56 g
25 g-,-" x= L4 g
100 %
.Doobliczeniawydajnościmożnazastosowaćproporcię.l1g
10 g ------------- xo/o = 77,43
o/o

o/o=7l,Ą3ok
albowzór: W^=TI!Ż,100% =]9, 100

75,26 o/o
21,5 m3 wodoru
Przykładowe rozwiązaniel : __,_ _..:^^

Zauważamy,żewarunki,wktórychzachodztreakcjasąróżne.odnormalnych'MusimywięcZastosowac
p raw o c a p e y,
1

" ":'
;:
; ; i i,, ł* o " "+." 16],,1;; i;:,"'.
],d;;'.
",
*:t1"]
n=ń: ""'*
83,14,1070 _r,_^: _,^"ł^il
il:],ł"_ril"go wodoru przy pełneiwydainośct:
Ze stechiometrii podanei reakcji
policzm,
'Ł';'b* i'' ' ' NdL' '!l , Co (g) + 3Hz (g)
CHą (g) + Hzo (g)
------------------- x
337 ,żźmdra
-_--___-_- ---------------- 3 mole
]. mol wodoru
Przv 100 % wydajności powstało 1,01,1,69 mola
P,,;;;i"ń";;l"ń"s.i--:--------.-x=961,1055molawodoru
normalnych powstały
procesu li.rurrI,oli ,u*""iest takasama, stąd w warunkach
Bez względu na warunki ł
Óór,ross ,22,4L = 27538,37 dm3
21,5 m3
wodór zajmie
";,';;";^*;i,
10, około 3,2 m3 gazu syntezowego

2 x 1025 cząsteczek metanolu otrzymano z70 0/ovrydajnością.

x cząsteczek metanolu otrzymano ze l00 o/o
x=2,857 x 1025 cząsteczekmetanolu

Wykorzystajmy stechiometrię podanego równania reakcj i

P' T' kat' Ni
Co ł ZHz , CH:oH
x dm: ---------- 2,857 x 102s cząsteczek metanolu
3 .22,47 dm: ------_______--- 6,023 x I02:r
x= 3!B9,2 dm3 = 3,2 m3

t7, 50 o/o

72, 1,4,2B gMg

13. 66,96 o/o
74, 497,8 m: etenu

Przykładowe rozwiązanie:

Całkowita wydajnośćprocesu to iloczyn wydainości jego poszczególnych etapów:

Wydajność = 0,B, 0,9 = 0,72 = 720/o

Ze stechiometrii schematu równań reakcjimamy, że

Hzc=CHz 3 cHrcl-cHrct 1 Hzc=cHct
x dm3 --------- - 1000000 g
22,47 dm3 ---, 0,72, 62,5 g
x = 498000 dm3 = 49B m3

15. 2 dm:r tlenu

76, 90,4 o/o

17. 87,5 o/o

Przykładowc rozu,iązanie:

Zapiszmy równanie reakcji i skorzystajmy z jej stechiometrii, aby policzyĆ, ile amoniaku powstanie przy
pełnej wydajnoŚci:
Nz ł 3Hz; ZNH:
w warunkach normalnych: 4, 22,47 dm3 ---- 2,22,4I dmz
].6 dm3 ---- x=B dm3 100 % wydajności
7 dm3 ---------------- x = 87 ,5 o/o

18, ZKMnO++ KzMnOą * MnOz ł Oz

2,0].6 dm3 tlenu
19. 277,(6) kg czystego krzemu

Obliczmy najpierw, jaką masą czystego SiOz dysponuiemy

Tr.sioz= 1000000 g , 0,B5 = 850000 8

Do kolejnych obliczeń skorzystajmy ze stechiometrii równania reakcji:

2300K)Si+ZCO
SiOz+2C
60 g ----------------- 28 g
850000 c ------------- x= 396666,7 g

Otrzymana masa czystego krzemu 396666,7 gdotyczy wydajności pełnej 100 %

x --------------- ,-,-"--" 70 o/o
x= 277666,69 E= 277,7 kg

20, B9,B9 0/o

7,37 dm3 azotu
W nadmiarze użyto NOz

,, Przykładowerozwiązanie:
, Na początek sprawdźmy, której substancji użyto w nadmiarze. Do tego najwygodniej przeliczyć podane masy
na mole, a następnie zestawić je ze stechiometrią podanego równania reakcji.
llNoz = 0,39 mola nNH] =ffi=;:0,47 mola
ń=:=
. T, katalizator
, 6NOz * BNH: ---------------- 7Nz + 12HzO
Odczytujemy stosunek: 6 moli : B moli
Wtedy mając 0,39 mola NOz potrzebujemy x moli NHs czyIix: Ę= = 0,52 mola
a mamy zamało bo 0,47 mola

Oznacza to, że w nadmiarze użyto NOz zaś0,47 mola amoniaku przereagowało w całości.

Teraz możemy obliczyć objętośćpowstałego azotuprzy pełnej wydajności:

u"'""""'o',
6Noz * 8NH, '' 7Nz ł IZHzo
Bmoli ----------- ---- 7 . 22,47 dm:}
0 ,47 mola x = 9,216 dmz
A więc przy wydajnoŚciW,y" = B0o/o powstanie: 9,21,6 , 0,B = 7,37 dm3

23,7