Zadania dodatkowe chemia fizyczna

Prawo Hessa

Efekt energetyczny reakcji nie jest zależny od drogi reakcji, a jedynie od parametrów układu przed
i po reakcji, o ile układ wymienia energię tylko na sposób ciepła.

Zwróć uwagę, że stawiając znak równości, tak jakby idziesz różnymi drogami do tego samego
celu. Jeżeli chcesz odnaleźć entalpię tworzenia substancji B, to albo szukasz jej wprost z
substancji A lub na „około” poprzez inne produkty np. z A do C, a następnie z C do B. Punkt
początkowy jak i końcowy jest ten sam, różni się tylko droga!

Jakościowo to prawo można zilustrować następująco:

Przykład 1
Podczas rozpuszczania 1 mola bezwodnego Na2CO3 wydziela się 25 kJ ciepła, natomiast podczas
rozpuszczania 1 mola Na2CO3 * 10 H20 zostaje pobrane 67 kJ ciepła.
Entalpia reakcji hydratacji bezwodnego Na2CO3, wynosi:
A. +92 kJ; B. -92 kJ; C. +42 kJ; D. -67 kJ.
Rozwiązanie:

∆Hx = -25 kJ – (+67 kJ) = - 92 kJ

Odpowiedź: B

Przykład 2
Podczas rozpuszczania 1 mola bezwodnego CaCl2 wydziela się 76 kJ ciepła. Podczas reakcji
hydratacji 1 mola CaCl2 wydziela się 95,1 kJ ciepła. Entalpia rozpuszczania 2 moli uwodnionego
chlorku wapnia CaCl2 *6 H20 wynosi:
A. -38,2 kJ; B.-19,1 kJ; C.+19,1 kJ; D. +38,2 kJ

∆Hx = + 95,1 kJ – 76 kJ = +19,1 kJ

Odpowiedź: C
Komentarz do rozwiązania: oczywiście rozwiązaniem pełnym, będą 2 mole tj. +38.2 kJ.
Zadanie 1
1) 2 H2(g) + O2(g) 🡪 2 H2O(c) ∆H° = -286 kJ/mol H2O

2) 2 H2(g) + O2(g) 🡪 2 H2O(g) ∆H° = -242 kJ/mol H2O

Z przedstawionych danych wynika, że entalpia parowania wody wynosi:
a) +44 kJ/mol;
b) -242 kJ/mol;
c) -286 kJ/mol;
d) +22 kJ/mol.

Zadanie 2
Entalpia reakcji aluminotermicznej:
8Al(s) + 3 Mn3O4(s) 🡪 4 Al 2O3(s) + Mn(s)
w warunkach standardowych wynosi:
∆H° tw. Al2O3(s) = -1674,7 kJ/mol
∆H° tw. Mn3O4(s) = -1387,0 kJ/mol

a) -2537,8 kJ;
b) +253,7 kJ;
c) -5047,2 kJ;
d) -3000,0 kJ.

Zadanie 3
Obliczona na podstawie wartości entalpii spalania węgla, siarki i dwusiarczku węgla:
S(r) ∆H° spal. = -297 kJ/mol
C(gr) ∆H° spal. = -394 kJ/mol
CS2(c) ∆H° spal. = -1032 kJ/mol
entalpia reakcji: C(gr) + 2 S(r) 🡪 CS2(c)
a) -1623 kJ;
b) +44 kJ;
c) +1623 kJ;
d) -44 kJ.
Zadanie 4
Matura 2019
W tabeli podano wartości standardowej entalpii spalania metanu, wodoru i węgla.
ΔspH°, kJ*mol-1
metan* -891
węgiel -394
wodór* -286
Na podstawie: W. Mizerski, Tablice chemiczne, Warszawa 2003
Oblicz standardową entalpię tworzenia metanu. Oceń, czy poprawne jest twierdzenie, że w
reakcji syntezy metanu z pierwiastków produkt ma energię wyższą od substratów.
Uzasadnij swoją odpowiedź.

Zadanie 5 (matura)
Napisz równanie reakcji otrzymywania benzenu z pierwiastków, a następnie oblicz standardową
entalpię tworzenia benzenu (w postaci cieczy), znając standardowe entalpie spalania grafitu, wodoru i
benzenu.

C(grafit) + O2(g) → CO2(g) ΔH=-393,5kJ/mol

H2(g) + 1/2O2(g) → H2O© ΔH=-285,84kJ/mol

C6H6(c) + 15/2O2(g) → 6CO2(g) + 3H2O ΔH=-3267,6kJ/mol

Zadanie 6 (matura)
Oblicz ciepło spalania siarki jednoskośnej w warunkach standardowych, jeśli znane są
entalpie następujących reakcji:

S(romb) = S(jednosk) ΔH=+0,29kJ

S(romb) + O2(g) = SO2(g) ΔH=-297,05kJ

Zadanie 7

Oblicz entalpię poniższej reakcji:

2Al(s) + 3Cl2(g) ---> 2AlCl3(s)

Skorzystaj z poniższych entalpii:

2Al(s) + 6HCl(aq) ---> 2AlCl3(aq) + 3H2(g) ΔH° = −1049 kJ

HCl(g) ---> HCl(aq) ΔH° = −74.8 kJ
H2(g) + Cl2(g) ---> 2HCl(g) ΔH° = −185 kJ
AlCl3(s) ---> AlCl 3(aq) ΔH° = −323 kJ
Zadanie 8

Używając poniższych równań, oblicz standardową entalpię tworzenia

kwasu azotowego (III) HNO2(aq).

NH4NO2(aq) ---> N2(g) + 2H2O(ℓ) ΔH° = −320.1 kJ

NH3(aq) + HNO2(aq) ---> NH4NO2(aq) ΔH° = −37.7 kJ
2NH3(aq) ---> N2(g) + 3H2(g) ΔH° = +169.9 kJ
2H2(g) + O2(g) ---> 2H2O(ℓ) ΔH° = −571.6 kJ
 Zadanie 9 (olimpiada 64 I etap)
Efekty cieplne reakcji chemicznych
Celem zadania jest obliczenie standardowej entalpii w T = 298 K dla poniższej reakcji (a):

(a) 5H2SO4(c) + 7,5C(gr) → 5S(r) + 7,5CO2(g) + 5H2O(c)

Standardowe entalpie tworzenia ΔH°tw należą do podstawowych danych termochemicznych, które

umożliwiają obliczenie efektu cieplnego reakcji chemicznych. Dla reakcji tworzenia czystego,
ciekłego kwasu siarkowego ΔH°tw zgodnie z definicją odpowiada równaniu reakcji „b”:

(b) S(r) + H2(g) + 2O2(g) 🡪 H2SO4(c) (S(r) – siarka rombowa, C(gr) – grafit)

Z uwagi na to, że reakcja powyższa nie zachodzi w rzeczywistości, wyznaczenie ΔH°tw nie jest
możliwe eksperymentalnie, lecz oparte jest na bilansie wykorzystującym np. standardowe entalpie
tworzenia odpowiednich reagentów (patrz Tabela 1.):

Tabela 1.

ΔH°tw (298 K) ΔH°tw (298 K)

wzór sumaryczny wzór sumaryczny
[kJ·mol–1] [kJ·mol–1]

SO2(g) –296,81 HCl(g) –92,31

CO2(g) –393,52 H2O(c) –285,93

Dodatkowo znana jest standardowa entalpia poniższej reakcji:

(c) SO2(g) + Cl2(g) + 2H2O(c) → H2SO4(c) + 2HCl(g) ΔH°(298 K) = –130,15 kJ·mol-1.

Polecenia:
a. (4 pkt.) Podaj równania reakcji tworzenia (zgodne z definicją standardowej entalpii tworzenia)
reagentów zawartych w Tabeli 1.
b. (6 pkt.) Na podstawie prawa Hessa narysuj cykl termodynamiczny pozwalający na obliczenie
c. standardowej entalpii reakcji (b). Wykorzystuj dane z Tabeli 1 oraz efekt cieplny reakcji (c).
d. (5 pkt.) Napisz równanie służące do obliczenia entalpii reakcji i oblicz standardową entalpię
e. tworzenia kwasu siarkowego(VI) (reakcja (b)).
f. (3 pkt.) Wyprowadź odpowiednie równanie pozwalające na obliczenie standardowej entalpii
g. reakcji (a).
h. (2 pkt.) Oblicz standardową entalpię reakcji (a) w temperaturze T = 298 K, wykorzystując wartość
entalpii tworzenia kwasu siarkowego(VI), obliczoną w poleceniu c. (Uwaga: Jeśli nie udało ci się
rozwiązać polecenia c., przyjmij wartość entalpii tworzenia kwasu siarkowego(VI) równą –800,00
kJ/mol).
 Zadanie 10 (60 W)
ZADANIE A3
Energia sieci krystalicznej związków jonowych
Energia sieci krystalicznej Esk jest zdefiniowana jako entalpia reakcji tworzenia kryształu ze
składników (jonowych lub niejonowych) występujących w fazie gazowej. Dla kryształów jonowych
związku MX proces ten można opisać równaniem:
Mg+ (g) +
X- (g) MX(s)
Energia sieci krystalicznej jest ważnym parametrem charakteryzującym trwałość kryształu. W
związkach jonowych jej wartość jest zależna od siły oddziaływań między kationami i anionami.
Wartości Esk nie można wyznaczyć bezpośrednio doświadczalnie, natomiast do jej obliczenia
stosuje się prawo Hessa. Dysponując charakterystyką energetyczną procesów, które można
powiązać w odpowiedni cykl termochemiczny, tzw. cykl Borna-Habera, wyznaczamy szukaną
wartość Esk.
Dane termochemiczne potrzebne do obliczeń są zamieszczone w tabeli 1 i oznaczone
następującymi symbolami:

ΔHtw - entalpia tworzenia substancji z pierwiastków w stanach standardowych

Ej - energia jonizacji
Epe - energia powinowactwa elektronowego – energia przyłączenia elektronu do atomu lub
jonu w fazie gazowej.

Polecenia:
a. Naszkicuj cykl termochemiczny pozwalający na wyznaczenie wartości Esk dla fluorku sodu NaF.
b. Zapisz odpowiednie równanie i oblicz wartość Esk dla NaF.
c. W analogiczny sposób zapisz równanie i wykonaj obliczenia Esk dla tlenku magnezu(II) MgO.
d. Porównaj obliczone wartości Esk. Wiedząc, że parametry geometryczne jonów i sieci
krystalicznych (odległości międzyjonowe) w kryształach NaF i MgO są podobne, wyjaśnij
różnicę pomiędzy otrzymanymi wynikami.
 Zadanie 11 (dodatkowe) 67W
ZADANIE A4
Termochemia kwasu szczawiowego
Pomiary ciepła wydzielanego lub pochłoniętego w trakcie przebiegu reakcji chemicznych są
przedmiotem zainteresowania kalorymetrii. Wykonano analizę kalorymetryczną próbki uwodnionego
kwasu szczawiowego o masie 12,6 mg. W trakcie pomiaru zwiększano temperaturę tygielka z próbką
zakrytego luźno wieczkiem od temperatury pokojowej do 200 °C i równocześnie rejestrowano ciepło
pochłonięte przez próbkę. W zakresie temperatur od 50 do 70 °C zaszła reakcja A, a masa próbki
zmniejszyła się o 3,6 mg. W trakcie dalszego ogrzewania w temperaturach powyżej 140 °C zaczęła
zachodzić reakcja B, w wyniku której połowa ilości stałego produktu reakcji A rozłożyła się. W zakresie
temperatur od 188 do 191 °C próbka pobrała ciepło.
Polecenia:
a. Zapisz równanie reakcji A. Uwzględnij stany skupienia reagentów.
b. Korzystając z danych podanych w zadaniu, oblicz, ile moli wody przypadało na jeden mol kwasu
szczawiowego w badanej próbce.
c. Zapisz równanie reakcji B. Uwzględnij stany skupienia reagentów.
d. Na podstawie danych zamieszczonych w Tabeli 1, oblicz, ile ciepła pobrała próbka w wyniku reakcji
B, gdyby reakcja przebiegała w temperaturze 298 K i pod ciśnieniem 1 bar (1 bar = 105 Pa). Wynik
podaj w dżulach z dokładnością do 0,1 J.
Tabela 1. Entalpie tworzenia wybranych substancji z pierwiastków, w temperaturze 298 K i pod
ciśnieniem 1 bar.

substancja Δ𝑡𝑤𝐻⦵/ (kJ/mol)

H2O(g) −241,8
CO(g) −110,5
CO2(g) −393,5
(COOH)2(s) −821,7

e. Określ jaka przemiana fizykochemiczna zaszła w zakresie temperatur od 188 do 191 °C.
f. Doświadczenie powtórzono z otwartym tygielkiem. W zakresie temperatur od 188 do 191
°C próbka nie pobrała ciepła. Wyjaśnij ten wynik eksperymentu wiedząc, że w
temperaturach powyżej 140 °C zachodzi inna przemiana fazowa, niż w przypadku gdy
tygielek jest luźno zakryty wieczkiem.
g. Załóżmy, że tygielek z próbką byłby szczelnie zamknięty. Wyjaśnij, czy ilość ciepła
pobrana przez próbkę byłaby większa, mniejsza czy taka sama jak w opisanym
doświadczeniu.
W DOMU:
48 i ZADANIE 3
I ETAP 60 ZADANIE 3
49W 5A oraz POLECAM zadanie 1B
51 etap I zadanie 1 (dodatkowo)