owner id: 252767

JPG1/5A
owner id: 252767

Klasa 1
Test 5
Wersja A

WIELKI EGZAMIN
Test całoroczny

Imię i nazwisko . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Numer ucznia w dzienniku . . . . . . . . . . . . . . . . . . Klasa . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Instrukcja dla ucznia

1. Sprawdź, czy na kolejno ponumerowanych 10 stronach są wydrukowane 22 zadania.
2. Ewentualny brak stron lub inne usterki zgłoś nauczycielowi.
3. Czytaj uważnie wszystkie teksty i zadania. Wykonuj zadania zgodnie z poleceniami.
4. Rozwiązania zadań zapisuj długopisem lub piórem z czarnym tuszem/atramentem.
Nie używaj korektora.
5. W arkuszu znajdują się różne typy zadań. Rozwiązania zadań od 1. do 4. i od 6. do 19.
zaznacz na karcie odpowiedzi w następujący sposób:
• wybierz jedną z podanych odpowiedzi i zamaluj kratkę z odpowiadającą jej literą,
np. gdy wybierasz odpowiedź A:
A B C D

• wybierz właściwą odpowiedź i zamaluj kratkę z odpowiednimi literami, np. gdy

wybierasz odpowiedź FP:
PP PF FF

• do informacji oznaczonych właściwą literą dobierz informacje oznaczone liczbą

lub literą i zamaluj odpowiednią kratkę, np. gdy wybierasz literę B i liczbę 1:
A1 A2 B1 B2

6. Staraj się nie popełniać błędów przy zaznaczaniu odpowiedzi, ale jeśli się pomylisz,
błędne zaznaczenie otocz kółkiem i zaznacz inną odpowiedź, np.
A B C

7. Pisz czytelnie i starannie. Pomyłki przekreślaj.

252767

8. Na wykonanie wszystkich zadań masz 90 minut.

Powodzenia!
1
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)
owner id: 252767

JPG1/5A owner id: 252767

Przeczytaj tekst i wykonaj zadania od 1. do 11.

Julian Tuwim
Rwanie bzu
Narwali bzu, naszarpali,
Nadarli go, natargali,
Nanieśli świeżego, mokrego,
Białego i tego bzowego.

Liści tam – rwetes1, olśnienie,

Kwiecia – gąszcz, zatrzęsienie,
Pachnie kropliste po uszy
I ptak się wśród zawieruszył.

Jak rwali zacietrzewieni2

W rozgardiaszu3 zieleni,
To się narwany więzień
Wtrzepotał, wplątał w gałęzie.

Śmiechem się bez zanosi:

A kto cię tutaj prosił?
A on, zieleń śpiewając,
Zarośla ćwierkiem zrosił.

Głowę w bzy – na stracenie,

W szalejące więzienie,
W zapach, w perły i dreszcze!
Rwijcie, nieście mi jeszcze!
Julian Tuwim, Wybór poezji, Warszawa 1965, s. 132–133.
1
Rwetes – hałas połączony z bieganiną, zamieszanie.
2
Zacietrzewiony – tu: nerwowy, gwałtowny.
3
Rozgardiasz – hałas, harmider, bałagan.

Zadanie 1. (0–1)
W którym szeregu znajdują się wyrazy najlepiej określające nastrój wiersza? Wy-
bierz właściwą odpowiedź spośród podanych.

A. nerwowy, mroczny, ponury

B. tajemniczy, uroczysty, poważny
252767

C. refleksyjny, optymistyczny, pogodny

D. radosny, optymistyczny, zabawny

2
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)
owner id: 252767

JPG1/5A owner id: 252767

Zadanie 2. (0–1)
Dokończ zdanie. Wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych.

W sformułowaniu Pachnie kropliste po uszy podkreślony wyraz oznacza

A. krople rosy na skrzydłach ptaka.
B. zroszone kwiaty bzu.
C. świeżą zieloną trawę.
D. mokrych od deszczu ludzi.

Zadanie 3. (0–1)
Dokończ zdanie. Wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych.

W kontekście strofy czwartej emocje towarzyszące pytaniu A kto cię tutaj prosił? wyrażają
A. jawną niechęć.
B. wielkie niezadowolenie.
C. bolesne rozczarowanie.
D. radosne zaskoczenie.

Zadanie 4. (0–1)
Dokończ zdanie. Wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych.

W sformułowaniu To się narwany więzień wtrzepotał, wplątał w gałęzie podkreślony wy-

raz odnosi się do
A. ptaka.
B. osoby, która zrywała bez.
C. zerwanego bzu.
D. osoby mówiącej w utworze.

Zadanie 5. (0–1)
Napisz, jak należy rozumieć metaforę pachnie po uszy.

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................
252767

.............................................................................................................

3
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)
owner id: 252767

JPG1/5A owner id: 252767

Zadanie 6. (0–1)
Jaką funkcję pełnią czasowniki występujące w pierwszej strofie wiersza? Wy-
bierz właściwą odpowiedź spośród podanych.

A. Dynamizują opisane zdarzenie.

B. Określają cechy bohaterów utworu.
C. Spowalniają tempo opisanego zdarzenia.
D. Określają następstwo czasowe opisywanych wydarzeń.

Zadanie 7. (0–1)
Dokończ zdanie. Wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych.

Czasowniki w pierwszej strofie wiersza rozpoczynają się głoską

A. twardą, ustną, dźwięczną.
B. miękką, nosową, bezdźwięczną.
C. twardą, nosową, dźwięczną.
D. miękką, ustną, bezdźwięczną.

Zadanie 8. (0–1)
W którym szeregu znajdują się wyłącznie wyrazy dźwiękonaśladowcze? Wybierz
właściwą odpowiedź spośród podanych.

A. szalejące, gąszcz, zatrzęsienie

B. ćwierkanie, śpiew, ptak
C. dreszcze, rwetes, śmiech
D. chichotanie, pisk, ćwierkanie

Zadanie 9. (0–1)
Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź A albo B oraz jej uzasadnienie spośród 1–3.

Utwór Juliana Tuwima należy do

A. liryki, 1. narrator w pierwszej osobie opowiada o wydarzeniach

rozgrywających się w określonym czasie z udziałem bo-
haterów.

B. epiki, 2. narrator w trzeciej osobie opowiada o wydarzeniach roz-

ponieważ
grywających się w określonym czasie z udziałem boha-
terów.

3. podmiot mówiący wyraża swoje doznania, nastroje i emo-

252767

cje w formie monologu.

4
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)
owner id: 252767

JPG1/5A owner id: 252767

Zadanie 10. (0–1)

Oceń, czy poniższe informacje dotyczące utworu Juliana Tuwima są prawdziwe.
Wybierz właściwą odpowiedź.

1. Rwanie bzu to przykład wiersza wolnego.

2. Krzakowi bzu w utworze nadano cechy właściwe człowiekowi.

3. Tytuł wiersza Rwanie bzu składa się z dwóch rzeczowników.

4. Wiersz ma nieregularną liczbę wersów w strofach.

Wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych.

A. Poprawne są tylko stwierdzenia 1., 2. i 3.

B. Poprawne są tylko stwierdzenia 2. i 3.
C. Poprawne jest tylko stwierdzenie 3.
D. Wszystkie stwierdzenia są poprawne.

Zadanie 11. (0–1)

Oceń prawdziwość stwierdzeń dotyczących użytego w utworze wyrazu narwany.
Wybierz F przy zdaniu fałszywym.

1. Wyraz narwany określa sytuację ptaka, który zaplątał się w kwiaty bzu F
i został razem z nimi zerwany.
2. Wyrazem narwany określił poeta osobę, która zrywała bez. F
3. Wyraz narwany odnosi się do zachowania ptaka, który został uwięziony F
w gałęziach bzu i nerwowo próbuje się z nich wyplątać.

Przeczytaj tekst i wykonaj zadania od 12. do 16.

Ta jesień jest jak makatka1 haftowana przez niewidzialne igły (…). Głębokie brązy
w zaoranych bruzdach i jaśniejsza smuga wyschniętej ziemi na polach, do tego smoliste
gałęzie, na których trzymają się jeszcze najbardziej uparte liście, tworząc pstrokate pla-
my. Gdzieniegdzie zieleń traw wciąż jeszcze jest soczysta, jakby trawy zapomniały, że to
koniec października i nocami przychodzi już mróz.
Droga jest prosta jak strzała, biegnie wzdłuż rzeki. Po lewej stronie piaszczysty jar2, grunt
oberwany przez jakąś dawną katastrofę. (…) Niespokojne chmury płyną po niebie; raz jest
mroczno i szaro, potem nagle zza chmur bucha ostre słońce i wszystkie przedmioty na ziemi
stają się przerażająco wyraźne i kolczaste.
Olga Tokarczuk, Księgi Jakubowe, Kraków 2014, s. 849.
1
Makatka – niewielka tkanina dekoracyjna zawieszana na ścianach lub rozkładana na meblach, haftowana
252767

w różne wzory.
2
Jar – dolina o stromych zboczach i wąskim dnie, wąwóz.

5
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)
owner id: 252767

JPG1/5A owner id: 252767

Zadanie 12. (0–1)

Dokończ poniższe zdanie. Wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych.

W zdaniu Nagle zza chmur bucha ostre słońce i wszystkie przedmioty na ziemi stają się
przerażająco wyraźne i kolczaste podkreślony wyraz odnosi się do
A. zdumienia wywołanego niezwykłą wyrazistością oświetlonych elementów.
B. strachu spotęgowanego widokiem niektórych przedmiotów.
C. zagrożenia wynikającego z nieprzewidywalności pogody.
D. pokory wobec sił przyrody.

Zadanie 13. (0–1)

Oceń, czy poniższe informacje dotyczące funkcji środków stylistycznych użytych
w podanym fragmencie tekstu są prawdziwe. Wybierz P, jeśli informacja jest praw-
dziwa, albo F – jeśli jest fałszywa.

Środek stylistyczny i przykład Funkcja w utworze

epitet: niespokojne chmury wskazuje na emocje narratora zwią- P F

zane z obserwacją przyrody

porównanie: jesień jest jak makatka podkreśla ciekawą kolorystykę opi- P F

sywanego krajobrazu

Zadanie 14. (0–1)

Dokończ zdanie. Wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych.

W wypowiedzeniu Gdzieniegdzie zieleń traw wciąż jeszcze jest soczysta podkreślone wy-
razy pełnią funkcję
A. dopełnienia i przydawki.
B. okolicznika i orzeczenia.
C. podmiotu i przydawki.
D. podmiotu i orzeczenia.

Zadanie 15. (0–1)

W którym szeregu znajdują się oboczności występujące w temacie rzeczownika
smuga? Wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych.

A. g : dz
B. g : gi, g : dz
252767

C. a : e, g : gi
D. a : e

6
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)
owner id: 252767

JPG1/5A owner id: 252767

Zadanie 16. (0–1)

Dokończ zdanie. Wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych.

Wyrażenie uparte liście w narzędniku liczby mnogiej brzmi

A. upartych liściach.
B. upartymi liściami.
C. upartymi liśćmi.
D. upartym liściom.

Przeczytaj tekst i wykonaj zadania od 17. do 19.

Ziemia nie jest już bezpiecznym domem dla organizmów żywych – na każdym kon-
tynencie i we wszystkich środowiskach wymierają zarówno dzikie zwierzęta, jak i ro-
śliny. Na skutek działalności człowieka giną już nie pojedyncze gatunki, ale ich tysią-
ce; pustoszeje biosfera1, zmniejsza się różnorodność biologiczna, co zagraża stabilności
wielu ekosystemów2 i podstawom gospodarki (…).
Na całym świecie sporządzane są listy zwierząt i roślin wymarłych w XIX i XX w.
oraz zagrożonych wyginięciem, które stale się wydłużają. W Polsce na przestrzeni
ostatnich 100–150 lat wyginęło prawie 40 paprotników i roślin kwiatowych, zaś na
liście gatunków zagrożonych znajduje się co piąta roślina naczyniowa3 z naszej flory.
(…) Wyginęło i zagrożonych jest blisko 40 proc. gatunków porostów, giną też glony,
śluzowce, grzyby i mszaki. To świadczy o gwałtownych zaburzeniach i niekorzyst-
nych dla żywych organizmów przemianach całego środowiska przyrodniczego. Od-
działywaniom tym podlega również człowiek, bo przecież w tym środowisku żyje,
pracuje i odpoczywa.
http://rme.cbr.net.pl

1
Biosfera – strefa kuli ziemskiej zamieszkana przez organizmy żywe, obejmująca powierzchniową część skorupy
ziemskiej, wody powierzchniowe i dolne warstwy atmosfery; ekosfera.
2
Ekosystem – fragment przyrody stanowiący funkcjonalną całość, w której zachodzi wymiana między jej częścią
żywą a nieożywioną.
3
Rośliny naczyniowe – w dawnych ujęciach systematycznych nazwą tą określano rośliny, które posiadają tkanki
przewodzące wodę (drewno i łyko). Do roślin naczyniowych zaliczano paprotniki i rośliny kwiatowe.

Zadanie 17. (0–1)

Oceń prawdziwość podanych zdań. Wybierz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F –
jeśli jest fałszywe.

Przyczyną gwałtownych zaburzeń w środowisku przyrodniczym jest dzia- P F

łalność człowieka.

Ubożenie środowiska przyrodniczego związane z wymieraniem organizmów P F

252767

żywych dotyczy całego świata.

7
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)
owner id: 252767

JPG1/5A owner id: 252767

Zadanie 18. (0–1)

Dokończ zdanie. Wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych.

W kontekście całego tekstu wypowiedzenie Ziemia nie jest już bezpiecznym domem dla
organizmów żywych pełni funkcję
A. argumentu.
B. hipotezy.
C. wniosku.
D. tezy.

Zadanie 19. (0–1)

W którym szeregu poprawnie zaznaczono akcent wyrazowy? Wybierz właściwą
odpowiedź spośród podanych.

A. ratowalibyśmy, ratujmy, uratowaliście

B. gospodarka, polityka, kultura
C. giną, wyginęły, wyginęłyby
D. nowoczesność, cywilizacja, odpowiedzialność

Obejrzyj ilustrację i wykonaj zadania 20. i 21.

Shutterstock

252767

8
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)
owner id: 252767

JPG1/5A owner id: 252767

Zadanie 20. (0–1)

Napisz w jednym zdaniu, do jakiego problemu nawiązuje ilustracja.

.............................................................................................................

.............................................................................................................

Zadanie 21. (0–3)

Twoi znajomi pozostawili na leśnej polanie ślady po swoim wypoczynku. Prze-
konaj ich w 4–5 zdaniach o konieczności zmiany nawyków. Wskaż przynajmniej
jedno zagrożenie, które wynika z takiego zachowania.

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

Zadanie 22. (0–10)

Opisz miejsce nietknięte ręką człowieka, w którym chciałabyś/chciałbyś mieszkać
lub odpoczywać, a które nie jest zagrożone żadnymi niekorzystnymi zmianami
w przyrodzie.

Pamiętaj, że Twoja praca musi zająć przynajmniej 18 linijek.

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................
252767

.............................................................................................................

9
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)
owner id: 252767

JPG1/5A owner id: 252767

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................
(18 linijek)

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................
252767

.............................................................................................................

10
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)
owner id: 252767

JPG1/5B
owner id: 252767

Klasa 1
Test 5
Wersja B

WIELKI EGZAMIN
Test całoroczny

Imię i nazwisko . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Numer ucznia w dzienniku . . . . . . . . . . . . . . . . . . Klasa . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Instrukcja dla ucznia

1. Sprawdź, czy na kolejno ponumerowanych 10 stronach są wydrukowane 22 zadania.
2. Ewentualny brak stron lub inne usterki zgłoś nauczycielowi.
3. Czytaj uważnie wszystkie teksty i zadania. Wykonuj zadania zgodnie z poleceniami.
4. Rozwiązania zadań zapisuj długopisem lub piórem z czarnym tuszem/atramentem.
Nie używaj korektora.
5. W arkuszu znajdują się różne typy zadań. Rozwiązania zadań od 1. do 4. i od 6. do 19.
zaznacz na karcie odpowiedzi w następujący sposób:
• wybierz jedną z podanych odpowiedzi i zamaluj kratkę z odpowiadającą jej literą,
np. gdy wybierasz odpowiedź A:
A B C D

• wybierz właściwą odpowiedź i zamaluj kratkę z odpowiednimi literami, np. gdy

wybierasz odpowiedź FP:
PP PF FF

• do informacji oznaczonych właściwą literą dobierz informacje oznaczone liczbą

lub literą i zamaluj odpowiednią kratkę, np. gdy wybierasz literę B i liczbę 1:
A1 A2 B1 B2

6. Staraj się nie popełniać błędów przy zaznaczaniu odpowiedzi, ale jeśli się pomylisz,
błędne zaznaczenie otocz kółkiem i zaznacz inną odpowiedź, np.
A B C

7. Pisz czytelnie i starannie. Pomyłki przekreślaj.

252767

8. Na wykonanie wszystkich zadań masz 90 minut.

Powodzenia!

1
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)
owner id: 252767

JPG1/5B owner id: 252767

Przeczytaj tekst i wykonaj zadania od 1. do 11.

Julian Tuwim
Rwanie bzu
Narwali bzu, naszarpali,
Nadarli go, natargali,
Nanieśli świeżego, mokrego,
Białego i tego bzowego.

Liści tam – rwetes1, olśnienie,

Kwiecia – gąszcz, zatrzęsienie,
Pachnie kropliste po uszy
I ptak się wśród zawieruszył.

Jak rwali zacietrzewieni2

W rozgardiaszu3 zieleni,
To się narwany więzień
Wtrzepotał, wplątał w gałęzie.

Śmiechem się bez zanosi:

A kto cię tutaj prosił?
A on, zieleń śpiewając,
Zarośla ćwierkiem zrosił.

Głowę w bzy – na stracenie,

W szalejące więzienie,
W zapach, w perły i dreszcze!
Rwijcie, nieście mi jeszcze!
Julian Tuwim, Wybór poezji, Warszawa 1965, s. 132–133.
1
Rwetes – hałas połączony z bieganiną, zamieszanie.
2
Zacietrzewiony – tu: nerwowy, gwałtowny.
3
Rozgardiasz – hałas, harmider, bałagan.

Zadanie 1. (0–1)
W którym szeregu znajdują się wyrazy najlepiej określające nastrój wiersza? Wy-
bierz właściwą odpowiedź spośród podanych.

A. nerwowy, mroczny, ponury

B. radosny, optymistyczny, zabawny
252767

C. tajemniczy, uroczysty, poważny

D. refleksyjny, optymistyczny, pogodny

2
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)
owner id: 252767

JPG1/5B owner id: 252767

Zadanie 2. (0–1)
Dokończ zdanie. Wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych.

W sformułowaniu Pachnie kropliste po uszy podkreślony wyraz oznacza

A. zroszone kwiaty bzu.
B. świeżą zieloną trawę.
C. mokrych od deszczu ludzi.
D. krople rosy na skrzydłach ptaka.

Zadanie 3. (0–1)
Dokończ zdanie. Wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych.

W kontekście strofy czwartej emocje towarzyszące pytaniu A kto cię tutaj prosił? wyrażają
A. jawną niechęć.
B. radosne zaskoczenie.
C. wielkie niezadowolenie.
D. bolesne rozczarowanie.

Zadanie 4. (0–1)
Dokończ zdanie. Wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych.

W sformułowaniu To się narwany więzień wtrzepotał, wplątał w gałęzie podkreślony wy-

raz odnosi się do
A. osoby mówiącej w utworze.
B. osoby, która zrywała bez.
C. zerwanego bzu.
D. ptaka.

Zadanie 5. (0–1)
Napisz, jak należy rozumieć metaforę pachnie po uszy.

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................
252767

.............................................................................................................

3
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)
owner id: 252767

JPG1/5B owner id: 252767

Zadanie 6. (0–1)
Jaką funkcję pełnią czasowniki występujące w pierwszej strofie wiersza? Wy-
bierz właściwą odpowiedź spośród podanych.

A. Dynamizują opisane zdarzenie.

B. Określają cechy bohaterów utworu.
C. Spowalniają tempo opisanego zdarzenia.
D. Określają następstwo czasowe opisywanych wydarzeń.

Zadanie 7. (0–1)
Dokończ zdanie. Wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych.

Czasowniki w pierwszej strofie wiersza rozpoczynają się głoską

A. twardą, nosową, dźwięczną.
B. twardą, ustną, dźwięczną.
C. miękką, nosową, bezdźwięczną.
D. miękką, ustną, bezdźwięczną.

Zadanie 8. (0–1)
W którym szeregu znajdują się wyłącznie wyrazy dźwiękonaśladowcze? Wybierz
właściwą odpowiedź spośród podanych.

A. szalejące, gąszcz, zatrzęsienie

B. ćwierkanie, śpiew, ptak
C. chichotanie, pisk, ćwierkanie
D. dreszcze, rwetes, śmiech

Zadanie 9. (0–1)
Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź A albo B oraz jej uzasadnienie spośród 1–3.

Utwór Juliana Tuwima należy do

A. epiki, 1. narrator w pierwszej osobie opowiada o wydarzeniach

rozgrywających się w określonym czasie z udziałem bo-
haterów.

B. liryki, 2. narrator w trzeciej osobie opowiada o wydarzeniach roz-

ponieważ
grywających się w określonym czasie z udziałem boha-
terów.

3. podmiot mówiący wyraża swoje doznania, nastroje i emo-

252767

cje w formie monologu.

4
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)
owner id: 252767

JPG1/5B owner id: 252767

Zadanie 10. (0–1)

Oceń, czy poniższe informacje dotyczące utworu Juliana Tuwima są prawdziwe.
Wybierz właściwą odpowiedź.

1. Rwanie bzu to przykład wiersza wolnego.

2. Krzakowi bzu w utworze nadano cechy właściwe człowiekowi.

3. Tytuł wiersza Rwanie bzu składa się z dwóch rzeczowników.

4. Wiersz ma nieregularną liczbę wersów w strofach.

Wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych.

A. Poprawne są tylko stwierdzenia 1., 2. i 3.

B. Poprawne są tylko stwierdzenia 2. i 3.
C. Poprawne jest tylko stwierdzenie 3.
D. Wszystkie stwierdzenia są poprawne.

Zadanie 11. (0–1)

Oceń prawdziwość stwierdzeń dotyczących użytego w utworze wyrazu narwany.
Wybierz F przy zdaniu fałszywym.

1. Wyrazem narwany określił poeta osobę, która zrywała bez. F

2. Wyraz narwany określa sytuację ptaka, który zaplątał się w kwiaty bzu F
i został razem z nimi zerwany.
3. Wyraz narwany odnosi się do zachowania ptaka, który został uwięziony F
w gałęziach bzu i nerwowo próbuje się z nich wyplątać.

Przeczytaj tekst i wykonaj zadania od 12. do 16.

Ta jesień jest jak makatka1 haftowana przez niewidzialne igły (…). Głębokie brązy
w zaoranych bruzdach i jaśniejsza smuga wyschniętej ziemi na polach, do tego smoliste
gałęzie, na których trzymają się jeszcze najbardziej uparte liście, tworząc pstrokate pla-
my. Gdzieniegdzie zieleń traw wciąż jeszcze jest soczysta, jakby trawy zapomniały, że to
koniec października i nocami przychodzi już mróz.
Droga jest prosta jak strzała, biegnie wzdłuż rzeki. Po lewej stronie piaszczysty jar2, grunt
oberwany przez jakąś dawną katastrofę. (…) Niespokojne chmury płyną po niebie; raz jest
mroczno i szaro, potem nagle zza chmur bucha ostre słońce i wszystkie przedmioty na ziemi
stają się przerażająco wyraźne i kolczaste.
Olga Tokarczuk, Księgi Jakubowe, Kraków 2014, s. 849.
1
Makatka – niewielka tkanina dekoracyjna zawieszana na ścianach lub rozkładana na meblach, haftowana
252767

w różne wzory.
2
Jar – dolina o stromych zboczach i wąskim dnie, wąwóz.

5
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)
owner id: 252767

JPG1/5B owner id: 252767

Zadanie 12. (0–1)

Dokończ poniższe zdanie. Wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych.

W zdaniu Nagle zza chmur bucha ostre słońce i wszystkie przedmioty na ziemi stają się
przerażająco wyraźne i kolczaste podkreślony wyraz odnosi się do
A. pokory wobec sił przyrody.
B. zagrożenia wynikającego z nieprzewidywalności pogody.
C. strachu spotęgowanego widokiem niektórych przedmiotów.
D. zdumienia wywołanego niezwykłą wyrazistością oświetlonych elementów.

Zadanie 13. (0–1)

Oceń, czy poniższe informacje dotyczące funkcji środków stylistycznych użytych
w podanym fragmencie tekstu są prawdziwe. Wybierz P, jeśli informacja jest praw-
dziwa, albo F – jeśli jest fałszywa.

Środek stylistyczny i przykład Funkcja w utworze

porównanie: jesień jest jak makatka podkreśla ciekawą kolorystykę opi- P F

sywanego krajobrazu

epitet: niespokojne chmury wskazuje na emocje narratora zwią- P F

zane z obserwacją przyrody

Zadanie 14. (0–1)

Dokończ zdanie. Wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych.

W wypowiedzeniu Gdzieniegdzie zieleń traw wciąż jeszcze jest soczysta podkreślone wy-
razy pełnią funkcję
A. dopełnienia i przydawki.
B. okolicznika i orzeczenia.
C. podmiotu i orzeczenia.
D. podmiotu i przydawki.

Zadanie 15. (0–1)

W którym szeregu znajdują się oboczności występujące w temacie rzeczownika
smuga? Wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych.

A. g : dz
B. a : e
252767

C. a : e, g : gi
D. g : gi, g : dz

6
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)
owner id: 252767

JPG1/5B owner id: 252767

Zadanie 16. (0–1)

Dokończ zdanie. Wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych.

Wyrażenie uparte liście w narzędniku liczby mnogiej brzmi

A. upartymi liśćmi.
B. upartym liściom.
C. upartych liściach.
D. upartymi liściami.

Przeczytaj tekst i wykonaj zadania od 17. do 19.

Ziemia nie jest już bezpiecznym domem dla organizmów żywych – na każdym kon-
tynencie i we wszystkich środowiskach wymierają zarówno dzikie zwierzęta, jak i ro-
śliny. Na skutek działalności człowieka giną już nie pojedyncze gatunki, ale ich tysią-
ce; pustoszeje biosfera1, zmniejsza się różnorodność biologiczna, co zagraża stabilności
wielu ekosystemów2 i podstawom gospodarki (…).
Na całym świecie sporządzane są listy zwierząt i roślin wymarłych w XIX i XX w.
oraz zagrożonych wyginięciem, które stale się wydłużają. W Polsce na przestrzeni
ostatnich 100–150 lat wyginęło prawie 40 paprotników i roślin kwiatowych, zaś na
liście gatunków zagrożonych znajduje się co piąta roślina naczyniowa3 z naszej flory.
(…) Wyginęło i zagrożonych jest blisko 40 proc. gatunków porostów, giną też glony,
śluzowce, grzyby i mszaki. To świadczy o gwałtownych zaburzeniach i niekorzyst-
nych dla żywych organizmów przemianach całego środowiska przyrodniczego. Od-
działywaniom tym podlega również człowiek, bo przecież w tym środowisku żyje,
pracuje i odpoczywa.
http://rme.cbr.net.pl

1
Biosfera – strefa kuli ziemskiej zamieszkana przez organizmy żywe, obejmująca powierzchniową część skorupy
ziemskiej, wody powierzchniowe i dolne warstwy atmosfery; ekosfera.
2
Ekosystem – fragment przyrody stanowiący funkcjonalną całość, w której zachodzi wymiana między jej częścią
żywą a nieożywioną.
3
Rośliny naczyniowe – w dawnych ujęciach systematycznych nazwą tą określano rośliny, które posiadają tkanki
przewodzące wodę (drewno i łyko). Do roślin naczyniowych zaliczano paprotniki i rośliny kwiatowe.

Zadanie 17. (0–1)

Oceń prawdziwość podanych zdań. Wybierz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F –
jeśli jest fałszywe.

Przyczyną gwałtownych zaburzeń w środowisku przyrodniczym jest dzia- P F

łalność człowieka.

Ubożenie środowiska przyrodniczego związane z wymieraniem organizmów P F

252767

żywych dotyczy całego świata.

7
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)
owner id: 252767

JPG1/5B owner id: 252767

Zadanie 18. (0–1)

Dokończ zdanie. Wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych.

W kontekście całego tekstu wypowiedzenie Ziemia nie jest już bezpiecznym domem dla
organizmów żywych pełni funkcję
A. tezy.
B. wniosku.
C. hipotezy.
D. argumentu.

Zadanie 19. (0–1)

W którym szeregu poprawnie zaznaczono akcent wyrazowy? Wybierz właściwą
odpowiedź spośród podanych.

A. giną, wyginęły, wyginęłyby

B. gospodarka, polityka, kultura
C. ratowalibyśmy, ratujmy, uratowaliście
D. nowoczesność, cywilizacja, odpowiedzialność

Obejrzyj ilustrację i wykonaj zadania 20. i 21.

Shutterstock

252767

8
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)
owner id: 252767

JPG1/5B owner id: 252767

Zadanie 20. (0–1)

Napisz w jednym zdaniu, do jakiego problemu nawiązuje ilustracja.

.............................................................................................................

.............................................................................................................

Zadanie 21. (0–3)

Twoi znajomi pozostawili na leśnej polanie ślady po swoim wypoczynku. Prze-
konaj ich w 4–5 zdaniach o konieczności zmiany nawyków. Wskaż przynajmniej
jedno zagrożenie, które wynika z takiego zachowania.

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

Zadanie 22. (0–10)

Opisz miejsce nietknięte ręką człowieka, w którym chciałabyś/chciałbyś mieszkać
lub odpoczywać, a które nie jest zagrożone żadnymi niekorzystnymi zmianami
w przyrodzie.

Pamiętaj, że Twoja praca musi zająć przynajmniej 18 linijek.

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................
252767

.............................................................................................................

9
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)
owner id: 252767

JPG1/5B owner id: 252767

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................
(18 linijek)

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................
252767

.............................................................................................................

10
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)