Professional Documents
Culture Documents
Β ́ ΛΥΚΕΙΟΥ
1) Στις επόμενες παραγράφους να εντοπίσετε τον τρόπο ανάπτυξης και τη δομή.
Όπως κάθε άτομο χρειάζεται ένα σκοπό στη ζωή του, για να πάρει νόημα η ζωή
αυτή, για να συντονίζει όλες του τις προσπάθειες προς μια ενιαία κατεύθυνση και να το
βοηθά εντείνοντας τις δυνάμεις του να γίνεται να γίνεται ολοένα καλύτερο, το ίδιο και
ένας ολόκληρος λαός. Αλλιώς, άτομο και λαός αφήνονται στην τύχη και ζουν ζωή της
στιγμής, χωρίς προοπτική και ελπίδα για πρόοδο πραγματική. Όπως όμως στο άτομο ο
σκοπός της ζωής του είναι δυναμογόνος όταν πηγάζει από μέσα του, από τις δικές του
ανάγκες και δυνατότητες, έτσι και για το λαό. Κι όταν μπορεί να τον συγκινήσει και να
τον εμπνεύσει μονάχα ένα ιδανικό που ριζώνει στο δικό του χώμα και στη δική του
φυσική ζωή. Ιδανικό δηλαδή που πηγάζει από την ιστορία του και τη ζωντανή του
παράδοση, που ταιριάζει με την ψυχολογί
α του, με τον τόπο του και τις
ανάγκες που δημιουργεί.
Αλέξανδρος Δελμούζος
Μια από τις κυριότερες αρετές που συμβάλλει στην αυ
τοπραγμάτωση του
ανθρώπου και την υλοποίηση των στόχων που θέτει στη
ζωή του είναι η αυτοκριτική.
Με τον όρο «αυτοκριτική» εννοούμε το συνειδητό έλεγ
χο που ασκεί το άτομο στον
εαυτό του για τις πράξεις ή τις παραλείψεις του, με
σκοπό τον εντοπισμό των
αδυναμιών και την επανόρθωση των σφαλμάτων του. Είν
αι αρετή που
επιδοκιμάζεται απ’ όλους, αλλά πρακτικά και ουσιαστ
ικά παραμένει γράμμα κενό για
τους περισσότερους. Όλοι την αποδεχόμαστε ή συμβουλ
εύουμε τους φίλους μας να
την ασκούν, αλλά, όταν χρειαστεί να την ασκήσουμε ο
ι ίδιοι, την αποφεύγουμε σαν
περιττή πολυτέλεια· είναι δηλαδή αρετή που θέλουμε
να τη διακονούν περισσότερο
οι άλλοι παρά εμείς.
Παναγιώτης Σαλαγιάννης
Ειδικότερα στη γλώσσα αυτή βρίσκονται όλοι οι λαογρ
αφικοί και λογοτεχνικοί
θησαυροί που αποτελούν για μας παράδοση αιώνων, εκφ
ρασμένοι από γενιές
κοινών προγόνων, και μας τρέφουν ψυχικά και πνευματ
ικά, από τα παιγνίδια και τα
παιδικά τραγούδια, τις παροιμίες και τις παραδόσεις
ως την ποίηση, δημοτική και
έντεχνη, με την υπέρτατη μεταρσίωσή της και την έκφ
ραση των λεπτότατων και
1
ανώτατων στοχασμών. Γι’ αυτό αποτελεί η γλώσσα το σ
ημαντικότατο δεσμό για τους
ομόγλωσσους και είναι κοντά στην εθνική συνείδηση,
το πρώτο και σπουδαιότατο
γνώρισμα της κοινής παράδοσης και ιστορίας, της κοι
νής πατρίδας· γι’ αυτό
απομονώνεται και στεγνώνει η ψυχή που θα της νοθευό
ταν τυχόν και θα της έλειπε η
μητρική γλώσσα με περιεχόμενό της- όσο δεν κατορθών
ει να ριζώσει με άλλη
γλώσσα σε άλλη φυλετική κοινότητα.
Μ. Τριανταφυλλίδης
Εκείνοι που παίρνουν την ευθύνη - ευθύνη βαριά και
κρίσιμη – να εξωτερικεύουν
γράφοντας τους στοχασμούς και τα συναισθήματά τους,
ξέρουν πολύ καλά τι μεγάλη
σημασία έχει για την ανθρώπινη ζωή, και την προσωπι
κή και την κοινωνική, ο
διάλογος. Ξέρουν ακόμη καλύτερα πως αυτός ο διάλογο
ς, ως κατάκτηση του
ελεύθερου κι επομένως πολιτισμένου ανθρώπου, βρίσκε
ται σήμερα σε κίνδυνο. Γιατί
αυτός ο ίδιος ο πολιτισμός βρίσκεται σε κρίση μεγάλ
η. Ίσως αυτό να μας φαίνεται
παράδοξο. Ζούμε σ’ έναν κόσμο όπου η τεχνική με τα
επιτεύγματά της θριαμβεύει,
όπου η καθημερινή ζωή, τουλάχιστο στις εξωτερικές τ
ης συνθήκες, γίνεται όλο και
πιο εύκολη, σ’ έναν κόσμο που προοδεύει με μεγάλες
δρασκελιές, που πάει να
κατακτήσει το διάστημα.
Κώστας Τσιρόπουλος
Στις μέρες μας αναδείχτηκε επικίνδυνα η υπεροψία κα
ι η αλαζονεία κάποιων
επίδοξων θεών και γι’ αυτό η Γενετική εισέπραξε τον
προβληματισμό της κοινής
γνώμης, η οποία βρέθηκε να αμφισβητεί ό,τι θετικό έ
χει προσφέρει αυτή η επιστήμη.
Πρέπει λοιπόν να αποκατασταθεί η αλήθεια και να απο
δοθούν τα του Καίσαρος τω
Καίσαρι και τα του Θεού τω Θεώ. Γιατί η Γενετική ε
ίναι η ελπίδα της ανθρωπότητας,
καθώς μέσα από τον ντετερμινιστικό ανταγωνισμό προσ
εγγίζει την κατανόηση της
ζωής και τη βιολογική μας αυτογνωσία στο πιο βασικό
και πιο αποτελεσματικό
2
επίπεδο. Η εκρηκτική πρόοδος σε ποικίλα μέτωπα γεμί
ζει τον άνθρωπο αισιοδοξία
και τον απαλλάσσει σιγά σιγά από αδυναμίες, ισχυροπ
οιώντας τον να αντιμετωπίσει
τις κακοτοπιές στο μεγάλο ταξίδι της ζωής.
Σ. Ν. Αλλαχιώτης
Επιμέλεια: Έλλη Βασιλέρη
Επιμέλεια: Έλλη ΒασιλέρηΕπιμέλεια: Έλλη Βασιλέρη
Επιμέλεια: Έ
Β. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
1. Να γράψετε την περίληψη του κειμένου (80- 100 λέξεις). Μονάδες 20
2. «Πολλές από τις «αλήθειες» που σερβίρει ο Τύπος όχι μόνο δεν εξυπηρετούν τη
Δημοκρατία, αλλά συσκοτίζουν τα πράγματα, δυσχεραίνουν τον πολιτικό διάλογο και
πολλές φορές δημιουργούν μια ατμόσφαιρα τεχνητής έντασης πολύ επικίνδυνης για την
υπόστασή της». Να αναπτύξετε το περιεχόμενο της περιόδου σε μια παράγραφο με τη
μέθοδο των παραδειγμάτων (80-100 λέξεις). Μονάδες 8
3. Να γράψετε δύο διαφορετικούς τίτλους για το κείμενο:
α. Με επικριτικό σχόλιο
β. Χωρίς σχόλιο
Μονάδες 4
4. Να γράψετε έναν πλαγιότιτλο για την τέταρτη παράγραφο του κειμένου («Το
4
γεγονός αυτής... μάζας»). Μονάδες 15.
α) Ποια είναι η δομή της τρίτης παραγράφου του κειμένου; («Εκείνο... ελευθεροτυπίας»)
Μονάδες 3
β) Με ποιο τρόπο αναπτύσσεται η τελευταία παράγραφος του κειμένου; Να
δικαιολογήσετε την απάντησή σας. («Βεβαίως...θεωρητικός») Μονάδες 2
γ) Ο συγγραφέας στην πέμπτη παράγραφο χρησιμοποιεί α’ πληθυντικό και γ’ ενικό.
Τι δηλώνουν αυτά τα ρηματικά πρόσωπα; («Δεν υπάρχει αμφιβολία...Τύπου»). Μονάδες
2
6. Να γράψετε ένα συνώνυμο για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου:
αντικειμενικότητα, κατοχυρώνεται, υποσκάπτει, μονοδιάστατα, υπαγορεύεται.
Μονάδες 5
7. Να γράψετε ένα αντώνυμο για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου:
άβουλο, αμφιβολία, δυσχεραίνουν, υπόσταση, ελέγξει. Μονάδες 5
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
Β1)
Ο συγγραφέας, στο κείμενό του, αναλύει το φαινόμενο της
αντιπληροφόρησης
στη χώρα μας. Αρχικά, διαπιστώνει φαινόμενα υπολειτουργίας του Τύπου,
καθώς η
δημοκ
ρατική αρχή της δημοσιότητας δεν αποβλέπει στην αντικειμενική
ενημέρωση
και ανάπ
τυξη δημόσιου διαλόγου. Τονίζει ότι
παρατηρείται αυθαιρεσία στην
αξιολόγηση των θεμάτων, με κριτήρια αποκλειστικά οικονομικά, και
παθητική
αποδοχή τους από το δέκτη. Τα
διαπλεκ
όμενα συμφέροντα υποβαθμίζουν το ρόλο
του Τύπου και βλάπτουν τη Δημοκρ
ατία. Τελειώνοντας,
επισημαίνει ότι η
υπαγορευμένη γραμμή της εφημερίδας και η μονομερής ενημέρωση
επιτείνουν τη
σύγχυση και καθιστούν τον ανυπεράσπιστο σύγχρονο άνθρωπο απλό
«συλλέκτη
π
ληροφοριών».
Β2)
Ο Τύπος με τον τρόπο λειτουργίας του, ενίοτε υπονομεύει τη Δημοκρατία,
καθώς παραποιεί την αλήθεια παραγκωνίζοντας τον πολιτικό διάλογο. Πιο
συγκεκριμένα, ο Τύπος εξαρτάται από
5
πολιτικο
-
οικονομικά
συμφέροντα και
παραπληροφορεί συνεχώς τη
ν κοινή γνώμη. Έτσι, λοιπόν,
οι περισσότερες
εφημερίδες ή τα κανάλια ανήκουν σε επιχειρηματίες που
αναπτύσσουν πελατειακές
σχέσεις με διάφορους μεγαλοσχήμονες. Ακόμα και στα λεγόμενα πάνελ
των
τηλεοπτικών σταθμών μπορεί κανείς να δει υψηλά ιστάμενα πρόσωπα
να
αποσιωπούν ζητήματα μείζονος σημασίας ή σκάνδαλα και ατασθαλίες
προκειμένου
ν’ αποφύγουν την κοινωνική κατακραυγή. Αυτά τα πρόσωπα, όταν
κληθούν από τους
δημοσιογράφους να λογοδοτήσουν για τις πράξεις τους, συνδιαλέγονται
δογματικά με
αποτέλεσμα την υπ
ονόμευση τόσο του διαλόγου όσο και του ίδιου του δημοκρατικού
πολιτεύματος, αφού αυτός αποτελεί την πεμπτουσία της δημοκρατίας.
Β3)
α.
Τίτλος με επικριτικό σχόλιο: « Ύποπτη» η πληροφόρηση των ΜΜΕ!
β.
Τίτλος χωρίς σχόλιο: Τύπος και παρα
πληροφόρηση.
Β4) Η εμπορευματοποίηση του Τύπου και η παθητικοποίηση των δεκτών
ως
συνέπειες της ασυδοσίας του Τύπου.
Β5) α)
Θ.Π.: « Εκείνο το οποίο...
Δημοκρατίας
».
Σχόλια/ λεπτομέρειες: « Δημοσιότητα...
γνώμης».
Κατακλείδα: «Επομένως
... ελευθεροτυπίας».
β) Τρόπος ανάπτυξης:
Συνδυασμός:
Με αιτιολόγηση
( διατυπώνεται η άποψη
6
ότι η δύναμη του Τύπου είναι τεράστια
και με τεκμηριωμένα επιχειρήματα
αποδεικνύεται ότι ο πολίτης δεν εμβαθύνει και δεν ελέγχει τις
πληροφορίες, αλλά
ενστερ
νίζεται ό, τι διαβάζει στον Τύπο.)
κ’
αίτιο
-
αποτέλεσμα
( Αίτιο: η ισχυρή
επίδραση του Τύπου κ’ τα αποτελέσματά του στο άτομο)
γ) α’ πληθυντικό:
συλλογικότητα, αμεσότητα, ανάγκη ανάληψης
πρωτοβουλιών ή δράσης
.
γ’ ενικό: ύφος ουδέτερο, γενικόλογο, αντικειμενικό.
Β6)
Συνώνυμα
: αντικειμενικότητα= αμεροληψία
κατοχυρώνεται=
εξασφαλίζεται
υποσκάπτει= υπονομεύει
μονοδιάστατα= μονόπλευρα
υπαγορεύεται= υποδεικνύεται
Β7)
Αντώνυμα
: άβουλο= αυτενεργό, σκεπτόμενο
αμφιβολία= βεβαιότητα
δυσχεραίνουν= διευκολύνουν
υπόσταση= ανυπαρξία
ελέγξει= παραβλέψει
Γ)
Παραγωγή λόγου
Ομιλία στη Βουλή των εφήβων
Π
ροσφώνηση: Αγαπητοί συνάδελφοι βουλευτές
Αποφώνηση: Σας ευχαριστώ για την προσοχή
σας
Ρ
ηματικά πρόσωπα: α’ & β’ πληθ.
,
γ’ πρόσωπο
7
Α)
Ο Τύπος ως τέταρτη εξουσία
Ασκεί έλεγχο στις άλλες τρεις μορφές εξουσίας( νομοθετική, εκτελεστική,
δικαστική)
Διασφαλίζει
την ουσία της Δημοκρατίας, θεωρείται δημιουργός της έννοιας
της κοινής γνώμης και της λαϊκής χειραφέτησης και κυριαρχίας.
Η ιστορία του είναι συνυφασμένη με τους αγώνες για την κατάκτηση των
ατομικών και κοινωνικών ελευθεριών, αποτελεί βασικό κοινωνικό όρ
γανο για
την αναζήτηση και φωτισμό της αλήθειας των πραγμάτων.
Διαθέτει κυριαρχική επιβολή στην κοινή γνώμη που μπορεί να επιβάλλει
ιδεολογίες, ενημερώνοντας επιλεκτικά και αποσπασματικά, προβάλλοντας
ηχηρούς
τίτλους,
εντυπωσιακές
εικόνες,
παραπληροφορώντα
ς,
προπαγανδίζοντας.
Κατασκευάζει ηγέτες, προσθέτει ή αφαιρεί από το κύρος
και τη δύναμη
επηρεασμού των κομμάτων και των πολιτικών προσωπικοτήτων.
Β)
Συνέπειες του κίτρινου τύπου στο άτομο & την κοινωνία
Σπίλωση προσωπικότητας, ψυχική καταρράκωση ατόμου.
Διαταράσσονται οι διαπροσωπικές
σχέσεις του ατόμου, πλήττεται η
επαγγελματική του υπόσταση.
Απώλεια πνε
υματικής και ψυχικής ελευθερίας.
Το άτομο απομονώνεται, περιθωριοποιείται
, γίνεται εσωστρεφές.
8
Προκαλείται άγχος και ανασφάλεια
στο άτομο
/ καχυποψία για
τις προθέσεις
των άλλων.
Προκαλείται φανατισμός και οξύνονται τα πολιτικά πάθη.
Εκμετάλλευση πολιτικών, οικονομικών ή κοινωνικών καταστάσεων.
Συκοφαντεί, παραπληροφορεί και λειτουργεί εκβιαστικά κατευθύνοντας
προς
συγκεκριμένες πολιτικές ιδεολογίες.
Προπα
γανδίζει και χειραγωγεί το κοινό προς όφελος της καθεστηκυίας τάξης.
Διαστρεβλώνει το πολιτικό κριτήριο του πολίτη, τον παρασύρει
σε
εσφαλμένες κρίσεις, εκμεταλλεύεται την κοινή γνώ