TEST

6 Paragrafta Anlam
Parçada Yardımcı Düşünce
1. Kızıl tilkiler, üreme dönemleri dışında
genellikle yalnız yaşarlar. Bu hayvan-
3. Reklamlar hayatımızın her alanında
yaygın olarak görülmektedir. Reklam Model Bilgi
lar sık bitkilerin bulunduğu açık alanlar- yoluyla insanların arzularına ve istek- Anlatım İlkeleri
da hayatlarını devam ettirir. Üreme za- lerine gönderme yapılarak ürünleri al-
Açıklık: Cümlede sade-
manında toprağı kazarak kendilerine maları ve kullanmaları amaçlanmakta-
ce tek bir anlamın olması,
yuva yaparlar ve yavruları büyüyene dır. İnsanlar ihtiyaç duydukları ürünle-
cümleden herkesin aynı
kadar bu yuvalarda yaşarlar. Yavruları- ri reklamlar aracılığıyla aldıkları gibi ih-
anlamı çıkarmasıdır. Açık
nın bakımında anne tilkiden başka ba- tiyaçları olmayan ürünleri de alma ar-
anlatımlarda şüpheye yer
ba tilki ve topluluktaki diğer tilkiler de zusu duymaktadırlar. Bu nedenle pek
duyulmayan yargılar mev-
rol alır. çok uzman, reklamların belli bir dene-
cuttur.
Yukarıdaki paragraftan kızıl tilkilerle tim içinde yapılmasını öneriyor.
ilgili aşağıdakilerden hangisine ula- Yukarıdaki paragrafta reklamla ilgili
Örnek
şılamaz? aşağıdakilerden hangisine ulaşıla-
“Derslerinin iyi olmasına
A) Yavrularını toprak altındaki yuvala- maz?
sevindim.” cümlesi, “senin
rında büyütürler. A) İnsanları gereksiz harcama yapma- derslerin mi onun dersleri
B) Yavruların bakımında topluluk ola- ya yönlendirir. mi” olduğu belli olmadı-
rak sorumluluk üstlenirler. B) Uzmanlar reklam konusunda dene- ğından açıklık ilkesine ters
C) Ormanlık alanlarda yaşarlar. tim istemektedir. düşer.
D) Üreme dönemi dışında yalnız yaşarlar. C) Reklamlar hayatın her alanında bu-
lunur.
8. SINIF TÜRKÇE

D) İnsanlar ihtiyaçlarını reklamlarla be-

2. Karadeniz, kıyılar boyunca bütün mev-
lirler.
simlerde yağışlıdır ve deniz etkileri bu-
rada kuvvetli bir şekilde hissedilir. Yıl
boyunca bölgenin bütün kesimleri nem- Duruluk: Anlatımda ge-
li havanın etkisindedir. Yıllık ortalama 4. Duygu ve düşüncelerin yazılı olarak an- reksiz sözcük kullanıl-
sıcaklık 8-12 derece civarındadır. Yıllık latılabilmesi için yüksek orandan dil be- mamasıdır. Duru an-
yağış miktarı doğu ve batı kıyılarında cerisini sahip olunması gerekir. Bir ya- latım bulunan cümlelerden
1000 mm’nin üzerindedir. Bu miktar Ri- zar yazacağı konuyla ilgili bilgi birikimi- sözcük çıkarılamaz, bu
ze ve Hopa’da 2200 mm’ye kadar çı- ne sahip olmalı ve düşüncelerini etkile- cümlelere sözcük ekleme-
kar. Her mevsim yağışlı olmakla birlik- yici ifadelerle anlatabilmelidir. Yazı oluş- ye de gerek yoktur.
te yağışların çoğu sonbahar ve kış mev- turulurken yazarın takınacağı tutum ya-
siminde düşer. zının niteliğine ve türüne göre değiş- Örnek
Yukarıdaki metinden hareketle aşa- mektedir. Yazar yazısını bu anlamda “Lüzum olmadan gerek-
ğıdakilerin hangisine ulaşılamaz? yazının türüne ve hitap ettiği okuyucu siz yere birçok şey aldık.”
kitlesine göre oluşturmalıdır. cümlesinde “lüzum olma-
A) Karadeniz kıyılarının iklimine deni-
Yukarıdaki metne göre hangisi iyi bir dan ve gereksiz yere” ifa-
zin etkisi olduğuna
yazarın özelliklerinden değildir? deleri aynıdır.
B) Bölgenin ortalama yağış ve sıcaklık
miktarına A) Her konuyu aynı şekilde anlatması
C) Rize ve Hopa’nın ülkemizde en çok B) Yazacağı konuya hâkim olması
yağış alan yerler olduğuna C) Dili iyi bir şekilde kullanması
D) Bölgede yağışların en çok hangi D) Yazının türüne göre farklı tutumlar
mevsimlerde olduğuna sergilemesi

Okuduklarında yardımcı fikirleri belirler. 87

 TEST

Model Bilgi
6 Paragrafta Anlam
Parçada Yardımcı Düşünce
5. Horoz mantarının kayısıya benzer bir
Yalınlık: Anlatımın süsten
( söz sanatları, kalıplaşmış
sözcükler, mecazlı sözler)
uzak olmasıdır.
Örnek: “Ok gibi uzun kirpik-
leri, keskin ve anlamlı göz-
leri vardı.” cümlesinde hem
benzetme hem de duyular
arası aktarım kullanılmıştır.
Bu nedenle bu cümle yalın-
lık ilkesine aykırıdır.
Özlülük: Az sözle çok şe-
yin anlatılmasıdır. Atasöz-
leri ve vecizeler özlü söz-
lerdir.
tadı vardır. Bu mantar genellikle Kara-
7. Tarih öncesi çağlarda yaşayan insan-
deniz Bölgesi’nde çam, köknar, kayın
ve meşe ağaçlarının altında yetişir. Yo-
ğun sarı renge sahip olan bu mantar
daha çok taze olarak tüketilir. Kurutul-
muş, tuzlanmış ve dondurulmuş şekil-
de de satılır. Doğada horoz mantarına
benzeyen mantarlar da bulunduğu için
diğer mantarlarla karıştırıldığı da olur.
Yukarıdaki metinde horoz mantarı ile
ilgili aşağıdakilerden hangisine de-
ğinilmemiştir?
A) Horoz mantarına benzeyen zehirli
mantarların da bulunduğuna
B) Yetiştiği ormanlardaki ağaç türlerine
C) Hangi şekillerde pazarlandığına
D) Tadı ve rengiyle ilgili bilgilere
8. SINIF TÜRKÇE
lar zamanı yalnızca gündüz ve gece di-
ye ayırırdı. Daha sonra nesnelerin göl-
ge boylarının gün içinde değiştiğini fark
ettiler. Bunu fark etmeleriyle birlikte top-
rağa sapladıkları bir çubuğun gölge bo-
yunu ve yönünü izleyerek zamanı ölç-
meye çalıştılar. Bunlar, güneş saatinin
ilk örnekleriydi. Eski Mısırlılar güneş sa-
atini geliştirdiler ve zamanı daha has-
sas ölçebildiler. Çinliler, Romalılar ve
Yunanlılar da farklı güneş saatleri ge-
liştirerek bunları kullandılar.
Yukarıdaki paragraftan hareketle aşa-
ğıdakilerden hangisine ulaşılamaz?
A) Tarihi çağlar arasında zaman kavra-
mı farklı algılanmıştır.
B) İnsanlar araştırma yaparak zamanı
daha iyi ölçebilmiştir.
C) İlk güneş saati bir çubuğun gölgesi-
nin takibiyle oluşturulmuştur.

Örnek: Önemli olan yere dü- D) Zamanı ölçmek için medeniyetler

şüp düşmemen değil tekrar 6. Halk ozanımız Aşık Veysel, memleke- birbirini taklit etmiştir.
ayağa kalkıp kalkamaman- tinde ilk meyve ağacını yetiştirerek köy-
dır. lülerin bu yolla para kazanmasına ara-
Adı-Soyadı:
cı olmuştur. Gözleri görmediği için kö-
Akıcılık: Yazının kolay tü ithamlarda bulunan köylüler, sonra- 1 2 3 4 5 6 7 8 9 0
okunabilmesi ve rahatsız 2
dan pişman olmuşlar ve ozanımızın kör
TEST

edici, okumayı zorlaştıran 0

kelimelerin kullanılmaması
demektir. Kolayca ve istekli
okunan yazılarda akıcılık
özelliği vardır.
Örnek: Bu sene çok güzel
günler geçirdi. Emekli ol-
muş, büyük oğlunu evlen-
dirmişti.
olmadığını, aksine en uzak noktaları bi-
6
le gönül gözü ile gördüğünü dile getir-
9
mişlerdir. Anadolu kültürünün temsilci-
si, kapkaranlık dünyasında aydınlık dü-
şünceler taşıyarak diğer sanatçılara ör-
nek olmuştur.
Yukarıdaki metinde Aşık Veysel’le il-
gili aşağıdakilerden hangisine ulaşı-
lamaz?
A) Yaşadığı çevreye örnek olmuştur.
B) Yaşadıklarını ve gördüklerini şiirle-
rinde ustalıkla anlatmıştır.
C) Bazı sanatçılar onu örnek almıştır.
D) Gözleri görmese de düşünceleri et-
Lütfen form üzerindeki karelere karalama yapmayınız.
rafa ışık olmuştur. Aksi takdirde formunuz okunamayacaktır.

88 Okuduklarında yardımcı fikirleri belirler.