‫ﻟﻤﺰﻳﺪ ﻣﻦ ﺍﻟﺪﺭﻭﺱ ‪ :‬ﻣﻮﻗﻊ ﻗﻠﻤﻲ‬

‫ﺍﳌﺎﺩﺓ‪ :‬ﺍﻟﺮﻳﺎﺿﻴﺎﺕ‬ ‫ﺙ ی ا ون اه‬

‫ﻡ‪7‬آة ر‪4 : 23‬‬
‫‬ ‫‬ ‫اذ ‪:‬‬ ‫  ‬ ‫‪ # $‬ﻡ! ‬

‫ ‬
‫  ا آ ر‬ ‫ا ‬ ‫ى‪:‬ا ‬
‫ا ‬ ‫و  ا ‬ ‫•  ا   ا ‪ :‬ا م ا ‪"#‬‬
‫‪  :‬ا'داب و  ا م ا( ‬ ‫•  ا'داب و ا م ا( ‬

‫ا ق دا   ‪:‬‬ ‫‪.I‬‬

‫ﺕ&ی‪:%‬‬
‫) ‪f (x 0 − h ) − f (x 0‬‬
‫‪lim‬‬ ‫
 
=‬ ‫ ‪ x 0‬إذا و د  ‬ ‫ل ان دا ‪   f‬ق  ا‬
‫‪h →0‬‬ ‫‪h‬‬
‫) ‪f (x ) − f (x 0‬‬
‫‪lim‬‬ ‫أو
=‬
‫‪x →x 0‬‬ ‫‪x −x0‬‬
‫ ‪ . x 0‬و ‪
= f ′ ( x 0 ) *+‬‬ ‫ا"د
ی'‪ &%‬ا"د ا‪ #$%‬ا ‪  f‬ا‬
‫ﻡ*)(‪:‬‬
‫ ا أ‪ x 0 01‬ه ‪:‬‬ ‫& ) ‪  (C f‬ا‬ ‫‪ x 0‬ن ﻡ"د ﻡ‪%‬س ا‪%‬‬ ‫إذا آ ‪   f ,‬ق ‬
‫) ‪y = f ′ ( x 0 )( x − x 0 ) + f ( x 0‬‬
‫ا ا  ا ‪:‬‬ ‫‪.II‬‬
‫ﻡ‪/0‬ت اوال ا‪ ,‬دی‪:‬‬
‫ا‪4%‬ل‬ ‫) ‪f ′(x‬‬ ‫) ‪f (x‬‬
‫‬ ‫‪0‬‬ ‫‪k‬‬
‫‬ ‫‪a‬‬ ‫‪ax‬‬
‫‬ ‫‪2x‬‬ ‫‪x2‬‬
‫‬ ‫‪nx n −1‬‬ ‫) ∗ ∈ ‪x n ( n‬‬
‫[‪]−∞, 0‬‬ ‫[∞‪ ]0, +‬أو‬ ‫‪−‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪x2‬‬ ‫‪x‬‬
‫ا& ت ‪ 1‬اوال ا ‪:/0‬‬
‫ا‪6$‬ط‬ ‫ﻡ‪0 $‬‬ ‫اا‬
‫‪u ′ +v ′‬‬ ‫‪u +v‬‬
‫‪k ⋅u ′‬‬ ‫‪k ⋅u‬‬
‫‪u ′v + uv ′‬‬ ‫‪u ⋅v‬‬
‫‪I‬‬ ‫‪ 9 u‬ﺕ "م ‬ ‫‪u‬‬ ‫‪′‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪− 2‬‬
‫‪u‬‬ ‫‪u‬‬
‫‪I‬‬ ‫‪ 9 v‬ﺕ "م ‬ ‫‪′‬‬
‫‪u v + uv‬‬ ‫‪′‬‬ ‫‪u‬‬
‫‪2‬‬
‫‪v‬‬ ‫‪v‬‬
‫)  ∈ ‪nu u ′ u ( n‬‬
‫‪n −1‬‬ ‫‪n‬‬ ‫∗‬

‫‬ ‫‪ 1‬اذ‪ :‬‬

 ‫رﺕ  دا  و إ رة ﻡ ‪:‬‬ ‫‪.III‬‬
‫‪:8‬‬
‫‪ I‬ﻡ‪4‬ل ﻡ‪  :‬و ‪ f‬دا   ق & ‪. I‬‬
‫
‪ x <+ f ′ ( x ) = 0 ⇔ I & ; f‬ﻡ‪. I :‬‬
‫‪ f‬ﺕ=ایی & ‪ x <+ f ′ ( x ) ≥ 0 ⇔ I‬ﻡ‪. I :‬‬ ‫
‬
‫‪ f‬ﺕ ‪ x <+ f ′ ( x ) ≤ 0 ⇔ I & 1‬ﻡ‪. I :‬‬ ‫
‬
‫ﻡ*)(‪   f :‬ق & ا‪4%‬ل ‪. I‬‬
‫‪.x0‬‬ ‫إذا ا "ﻡ‪ x 0  f ′ ( x ) ,‬ﻡ@‪6‬ة ارﺕ‪6% 0‬ور ﻡ‪ :‬ن ‪ f‬ﺕ ‪ <A‬ﻡ ‪6‬ا ‬
‫‪   .IV‬ت دا ‪:‬‬
‫‪0‬ی دا ودی  ∞‪ +‬أو  ∞‪ −‬ه ‪0‬ی ه ا‪ &B‬در‪.‬‬
‫‪ax + b‬‬ ‫‪ax + b a‬‬
‫‪lim‬‬
‫‪x →+∞ cx + d‬‬
‫‪= lim‬‬
‫‪x →−∞ cx + d‬‬
‫=‬ ‫) ‪(c ≠ 0‬‬
‫‪c‬‬
‫‪d‬‬ ‫‪ax + b‬‬
‫‪ −‬ه ∞‪ +‬أو  ∞‪. −‬‬ ‫→ ‪ x‬‬ ‫و ‪0‬ی اا‬
‫‪c‬‬ ‫‪cx + d‬‬
‫ﻡ*)(‪:‬‬
‫& ) ‪. (C f‬‬ ‫‪%‬‬ ‫
إذا آن
= ) ‪ lim f ( x‬أو
= ) ‪ lim f ( x‬ن ا‪ C '%‬ذا ا‪"%‬د
= ‪ y‬ﻡ رب أ‬
‫∞‪x →−‬‬ ‫∞‪x →+‬‬

‫
إذا آن ∞‪ lim f ( x ) = +‬أو ∞‪ lim f ( x ) = −‬ن ا‪ C '%‬ذا ا‪"%‬د ‪ x = x 0‬ﻡ رب ‪%‬دي‪.‬‬
‫‪x →x 0‬‬ ‫‪x →x 0‬‬

‫‪ .V‬ا ! د  و ا  ا‪:‬‬
‫‪ f‬دا دی و ) ‪ (C f‬ﻡ ه و ‪ c‬د   ‪.‬‬
‫
ل ا‪"%‬د ‪ f ( x ) = c‬ه أﺹ< ‪ H‬ﺕ ‪ FG‬ا‪ (C f ) & %‬و ا‪. y = c C '%‬‬
‫
ل ا‪6%‬ا  ‪ f ( x ) = c‬ه ا‪94%‬ت ا ی‪+‬ن ‪ 0‬ا‪ (C f ) & %‬ﺕ ‪ ,‬ا‪. y = c C '%‬‬
‫
ل ا‪6%‬ا  ‪ f ( x ) = c‬ه ا‪94%‬ت ا ی‪+‬ن ‪ 0‬ا‪ (C f ) & %‬ق ا‪. y = c C '%‬‬
‫ﻡ ل ‪ : 1‬درا دا )ودی‪:‬‬
‫‪ f‬دا دی ﻡ"‪  & 6‬ب ‪f ( x ) = x − 3x + 4 :‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪ .1‬د أرﺕب ﻡ‪6‬آ= ﺕ‪ <;%‬ﻡ & اا ‪ % f‬أن أ‪ 01‬ی'وي ‪.1‬‬
‫‪ .2‬د = اراﺱ و أ'* ا ‪0‬ی ) ‪. lim f ( x‬‬
‫∞‪x →+‬‬

‫‪ .3‬أ'* اا ا‪ FO C;  $%‬ول ﺕ@‪6‬ات اا ‪ = & f‬اراﺱ‪.‬‬

‫‪ .4‬أ ‪ Q$‬ﻡ & اا ‪. f‬‬
‫‪ .5‬د ﻡ‪  A‬د ل ا‪"%‬د ‪ & f ( x ) = 3‬ا‪4%‬ل ]‪. ]−∞,1‬‬
‫ا;‪::‬‬
‫أن ﻡ‪6‬آ= ﺕ‪ (C f ) <;%‬ی ‪ %‬ا‪.T‬‬ ‫ﻡ"‪ ,  & 6‬و ی"‬ ‫‪ .1‬اا ‪ f‬ودی ی"‬
‫‪U‬ذا آن أ‪1‬ل ﻡ‪6‬آ= ا‪ <;%‬ه ‪ 1‬ن أرﺕ‪ T‬ه ‪. f (1) = 2‬‬
‫‪ = .2‬دراﺱ اا ‪ f‬ه [∞‪. D = [1, +‬‬
‫و ∞‪lim f ( x ) = lim x 3 = +‬‬
‫∞‪x →+‬‬ ‫∞‪x →+‬‬

‫‪ x <+ .3‬ﻡ‪f ′ ( x ) = ( x 3 − 3x 2 + 4 )′ = 3x 2 − 6x : [1, +∞[ :‬‬

‫ی" ‪f ′ ( x ) = 3x ( x − 2 ) :‬‬

‫‪3x ( x − 2 ) = 0‬‬ ‫‪" f ′ ( x ) = 0‬‬

‫‪ x = 0‬أو ‪x = 2‬‬ ‫"‬
‫‬ ‫‪ 2‬اذ‪ :‬‬
 ‫ول ﺕ@‪6‬ات اا ‪. f‬‬ ‫ﺝول إﺵرة ) ‪f ′ ( x‬‬
‫‪x‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫∞‪+‬‬
‫‪f' ( x‬‬ ‫)‬ ‫‪-‬‬ ‫‪+‬‬ ‫‪x‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫∞‪+‬‬
‫‪2‬‬
‫‪0‬‬ ‫∞‪+‬‬ ‫‪3x‬‬ ‫‪+‬‬ ‫‪+‬‬
‫‪x −2‬‬ ‫‪−‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪+‬‬
‫)‪f(x‬‬
‫) ‪f ′(x‬‬ ‫‪−‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪+‬‬
‫‪0‬‬

‫‪ .4‬ا‪ <V%‬ا‪ A%‬ا ‪. f‬‬

‫& &  ‪.‬‬ ‫& & ا‪4%‬ل [∞‪ <%"' C; [1, +‬ا‪ <;%‬ا‪6%‬آ=ي ا‪W‬ي ﻡ‪6‬آ=‪Y I (1, 2 ) X‬ﺕ‪%‬م ا‪%‬‬ ‫‪A‬أ ‪6‬ﺱ‪ C‬ا‪%‬‬
‫‪y‬‬

‫‪20‬‬

‫‪10‬‬

‫‪x‬‬
‫‪-25‬‬ ‫‪-20‬‬ ‫‪-15‬‬ ‫‪-10‬‬ ‫‪-5‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪20‬‬ ‫‪25‬‬

‫‪-10‬‬

‫‪-20‬‬
‫‪*4‬‬ ‫ا‪B‬ﺱذ‪%V:‬‬

‫& ) ‪ (C f‬ﻡ‪6‬ﺕ‪ & :‬ا‪4%‬ل ]‪. ]−∞,1‬‬ ‫‪ .5‬ﻡ‪ Z , A‬أن ا‪ C '%‬ذا ا‪"%‬د ‪ y = 3‬ی ‪ F‬ا‪%‬‬
‫و ﻡ ‪ T‬ا‪"%‬د ‪ f ( x ) = 3‬ﺕ ‪ & : <A‬ا‪4%‬ل ]‪. ]−∞,1‬‬
‫ﻡ ل ‪ : 2‬درا دا ﻡ‪:BC‬‬
‫‪x +2‬‬
‫= ) ‪g (x‬‬ ‫"‪ 6A‬اا ا"دی ‪ g‬ا‪ 6"%‬ب‪:‬‬
‫‪x −1‬‬
‫‪ .1‬د = ﺕ"‪6‬ی[ اا ‪. g‬‬
‫‪ .2‬أ'* ‪0‬یت اا ‪  g‬ﻡ ات = ا"‪6‬ی[ و أول ا ]\ ه ﺱ‪.‬‬
‫‪ .3‬أ'* اا ا‪ FO C; . $%‬ول ﺕ@‪6‬ات اا ‪. g‬‬
‫‪ .4‬أ ‪ Q$‬ﻡ & اا ‪. g‬‬
‫‪ < .5‬ﻡ‪  A‬ا‪6%‬ا  ‪. −2 ≺ g ( x ) ≺ 2‬‬
‫ا;‪::‬‬
‫‪ = .1‬ﺕ"‪6‬ی[ اا ‪ g‬ه‪D = {x ∈  / x − 1 ≠ 0} =  − {1} :‬‬
‫و ﻡ ‪D = ]−∞,1[ ∪ ]1, +∞[ T‬‬

‫‬ ‫‪ 3‬اذ‪ :‬‬

 x +2 x x +2 x
lim g ( x ) = lim = lim = 1 ‫ و‬lim g ( x ) = lim = lim = 1 .2
x →+∞ x →+∞ x −1 x →+∞ x x →−∞ x →−∞ x −1 x →−∞ x
. (C f ) & % ‫ ﻡ رب أ‬y = 1 ‫"د‬%‫ ذا ا‬C '%‫ی" ا‬
x +2 x +2
lim− g ( x ) = lim− = −∞ ‫ و‬lim+ g ( x ) = lim+ = +∞
x →1 x →1 x − 1 x →1 x →1 x − 1

.& % ‫دي‬% ‫ ﻡ رب‬x = 1 ‫ ذا ا"د‬C '%‫ی" ا‬

1 2
1 −1 −3
g ′(x ) = 2
= 2
: ‫ ی‬D :‫ ﻡ‬x <+ .3
( x − 1) ( x − 1)
( ∀x ∈ D ) g ′ ( x ) ≺ 0 : "‫ی‬
.‫ات اا‬6@‫ول ﺕ‬
x -∞ 1 +∞
g ′(x ) - -
1
g (x )
+∞ -∞ 1
. g ‫& اا‬ ‫ ﻡ‬.4

y
8

x
-8 -6 -4 -2 2 4 6 8

-2

-4

-6

-8

-10
g ( 0 ) = −2 ‫ و‬g ( 4 ) = 2  ‫ ی‬.5
: ‫ ه‬−2 ≺ g ( x ) ≺ 2  ‫ا‬6%‫ ل ا‬%4‫ﻡ‬
S = ]−∞, 0[ ∪ ]4, +∞[

: ( a ≠ 0 ) x  ax + b  ‫ درا" ا ا‬.VI
: ( a ≠ 0 ) x  ax + b ‫ اا‬%‫ ﻡ   ﺕ&ی‬.1
: ‫ ( ه‬a ≠ 0 ) f : x  ax + b ‫ی[ اا‬6"‫ ﺕ‬%4‫ﻡ‬

  :‫ اذ‬4
  b 
a  0 ‫إذا آن‬ D f =  − , +∞ 

‫* أن‬4‫ت ی‬9 ‫ ا‬F%   a 
. ax + b ≥ 0 ‫ن‬+‫ی‬  b
a ≺ 0 ‫ إذا آن‬D f =  −∞, − 

 a
: ( a ≠ 0 ) x  ax + b ‫یت اا‬ .2

 b lim ax + b = +∞ ‫ ن‬a  0 ‫إذا آن‬

 f  −  = 0 : ‫ی‬ x →+∞
 a . lim ax + b = +∞ ‫ ن‬a ≺ 0 ‫إذا آن‬

.: ‫ا‬ x →+∞

: ( a ≠ 0 ) x  ax + b ‫ق اا‬/‫ اﺵ‬.3

(a ≠ 0 ) f ( x ) = ax + b :‫ ب‬6"%‫ ا‬f ‫ اا ا"دی‬6A"
 b  b
 − a , +∞  & ‫ و   ق‬− a  ‫   ق  ا‬6^ f ‫ ن اا‬a  0 ‫إذا آن‬

  b  a
‫ ن‬a  0 ‫إذا آن‬  ∀x ∈  − a , +∞   f ′ ( x ) :‫ن‬
   2 ax + b
a
"‫ی‬ 0 b
2 ax + b  ‫ و‬−  ‫   ق  ا‬6^ f ‫ ن اا‬a ≺ 0 ‫إذا آن‬

a
. f ′(x )  0  b 
 a  b
‫ ن‬a ≺ 0 ‫إذا آن‬  ∀x ∈  −∞, − a   f ′ ( x ) :‫ ن‬ −∞, −  & ‫ ق‬
   2 ax + b  a
a
"‫ی‬ ≺0
2 ax + b
. f ′(x ) ≺ 0
: ( a ≠ 0 ) x  ax + b ‫ات اا‬G‫ ﺝول ﺕ‬.4

a ≺ 0 ) a ≺ 0 )
x -∞ -b/a x -b/a +∞
f' - f' ( x ) +
+∞ +∞
f(x) f(x)
0 0
b
−  ‫   ق  ا‬6^ f ‫أن اا‬ "‫ ی‬H‫ اﻡ‬: ()*‫ﻡ‬
a
: ( a ≠ 0 ) x  ax + b :$3 ‫ را اا ﻡ‬:‫ﻡ ل‬
f ( x ) = 3x − 5 :‫ ب‬6"%‫ ا‬f ‫ اا ا"دی‬6A"
. f ‫ی[ اا‬6"‫ = ﺕ‬D ‫ د‬.1
. lim f ( x ) *'‫ أ‬.2
x →+∞

5
.:%‫ أدرس  ا ق اا  ا  & ا‬.3
3
. f ‫ات اا‬6@‫ ول ﺕ‬FO ‫ و‬f ′ ( x ) *'‫ أ‬.4
. f ( 7 ) ‫ و‬f ( 3) ‫ و‬f ( 2 ) *'‫ أ‬.5
.C` %‫ ﻡ"ﻡ ﻡ‬C"‫  ﻡ‬f ‫  اا‬A‫< ﻡ‬V‫ ﻡ‬.6
::;‫ا‬

  :‫ اذ‬5
 5
x ≥ T ‫ و ﻡ‬3x ≥ 5 "‫ ی‬3x − 5 ≥ 0 ‫ إذا آن‬H ‫ إذا و‬6"‫ ﻡ‬f ( x ) .1
3
5 
D =  , +∞  :‫ ه‬f ‫ی[ اا‬6"‫= ﺕ‬ "‫ی‬
3 
5  5 5
lim x = +∞ ‫ و‬lim = 0 ‫ن‬B lim f ( x ) = lim x  3 −  = lim x 3 − = +∞ .2
x →+∞ x →+∞ x x →+∞ x →+∞
 x  x →+∞ x
5
f (x ) − f  
lim +  3  ‫ی‬0 ‫ '* ا‬.3
5 5
x → 
3
x−
3
 
5
f (x ) − f  
 3  = 3x − 5 − 0 = 3 3x − 5 = 3
: ‫ی‬
5 5 3 x − 5 3 x − 5
x− x−
3 3
5
f (x ) − f  
lim +  3  = +∞ T ‫ وﻡ‬ ∀x  5  : 3x − 5  0 ‫ و‬lim 3x − 5 = 0 : ‫ی‬
5  
 3 +
5 5
x → 
3
x − x → 
3
3
5
.:%‫& ا‬  ‫   ق‬6^ f ‫ا ی" أن اا‬W‫ه‬
3
 5  3
 ∀x ∈  3 , +∞   f ′ ( x ) = : ‫ ی‬.4
   2 3x − 5
3
. f ′ ( x )  0 :‫ ن‬3x − 5  0 ‫  و‬0 ‫ أن‬%
2
:‫ات‬G‫ﺝول ا‬

x 5/3 +∞
f' ( x ) +
+∞
f(x)
0

f ( 2 ) = 3 × 2 − 5 = 1 = 1 :#‫ ی‬.5

y
f ( 3) = 3 × 3 − 5 = 4 = 2 ‫و‬
8
f ( 7 ) = 3 × 7 − 5 = 16 = 4 ‫و‬
6

4
: $ ‫ ا‬: ‫ ا‬.6
5  5
2 . (C f ) ‫ ل‬% ‫ ﺕ‬A  , 0   ‫ ی" أن ا‬f   = 0
x 3  3
. (C f ) ‫ ل‬% ‫ ﺕ‬B ( 2,1)  ‫ ی" أن ا‬f ( 2 ) = 1
-9 -8 -7 -6 -5 -4 -3 -2 -1 1 2 3 4 5 6 7 8 9

-2

-4 . (C f ) ‫ ل‬% ‫ ﺕ‬B ( 3, 2 )  ‫أن ا‬ "‫ ی‬f ( 3) = 2

-6
. (C f ) ‫ ل‬% ‫ ﺕ‬B ( 7, 4 )  ‫أن ا‬ "‫ ی‬f ( 7 ) = 4
-8

  :‫ اذ‬6