Further studies in Heidelberg

Rizal arrived in Heidelberg on 3 February 1886. There, he sought the tutelage of Dr. Otto
Becker, a professor at the Heidelberg University—Germany's oldest university founded in 1386 and
director of the university's eye clinic. Becker was a pioneer in ophthalmic pathology and had written
numerous academic references particularly on ocular diseases_ pe had also collected more than
1,800 pathologic specimens to aid in his studies. Among us legacies in ophthalmology included the
Becker's test, which is a test for astigmatism that uses a diagram of lines radiating in different
meridians." With Becker's instruction, Rizal was able to hone further his skills in ophthalmological
examination and diagnosis.

Notably, however, Rizal was not officially enrolled in Heidelberg University. He did not have
the passport to officially register as a student and, as such, scholars believed he simply went as an
observer, sitting in some lectures or attending conferences related to ophthalmology.

In his letters to his family, Rizal described Heidelberg with much praise. He particularly
noted an admiration for German women in a letter addressed to his sister Trinidad. "The German
woman is serious, studious, and diligent, and they do not pay much attention to their clothes nor to
jewels… They go everywhere walking so nimbly or faster than men, carrying their books, their
baskets, without minding anyone and only their own business ..." he wrote. He then expressed pity
that women back in the Philippines cannot afford to pursue education to such an extent and remain
tied to the "virtue of industry and tenderness." He then went on to advise his sister to apply herself
diligently to her studies and to keep reading while she is still young.

Rizal also produced important writings during his stay in Heidelberg. One was his poem "A
las Bores de Heidelberg" (To the Flowers of Heidelberg), which spoke of his longing for the
Philippines and his family. During his stay in Germany, he struck up a friendship with a Protestant
pastor named Karl Ullmer who offered lodging house located in the small town Wilhelmsfeld. It was
here that Rizal continued and finished Noli Me Tángere.
Scene: Rizal's Arrival in Heidelberg

Dr. Otto Becker's Office, Heidelberg University

Narrator: Sa pag tapak ni Rizal sa Heidelberg noong ika-3 ng Pebrero, taong 1886, hangad ang
gabay ni Dr. Otto Becker, propesor sa Heidelberg University.

Rizal: Magandang araw, Dr. Becker. Ako po si Jose Rizal. Ako ay narito upang humiling ng inyong
patnubay sa larangan ng optalmolohiya.

Dr. Becker: Ah, ikaw nga si Jose Rizal. Ako'y natutuwa at handa akong tulungang mapalawak ang
iyong kaalaman sa larangan ng optalmolohiya. Sama-sama tayong magtatrabaho para sa iyong mga
layunin.

Narrator: Bagaman hindi siya opisyal na naka-enroll sa unibersidadnagawang mahasa ni Rizal ang
kanyang mga kasanayan sa pagsusuri at pagsusuri ng ophthalmological sa ilalim ng pagtuturo ni
Becker.

Scene: Rizal's Exploration of Heidelberg

Wilhelmsfeld, Germany

Narrator: Sa kanyang pananatili sa Heidelberg, nakipagkaibigan si Rizal sa isang Protestante na

pastor na nagngangalang Karl Ullmer, na nag-alok sa kanya ng tuluyan sa maliit na bayan ng
Wilhelmsfeld.

Rizal: Ang ganda ng Heidelberg, puno ng kultura at karunungan. Napakatalino ng mga tao dito at
ang kanilang mga kababaihan ay may mataas na pagpapahalaga sa edukasyon at kasipagan.

Karl Ullmer: Totoo iyan, Jose. Narito ka sa isang lugar na pugad ng kaalaman at pagkamalikhain.
Nawa'y maging masaganang ang iyong pananatili dito.

Scene: Rizal's Reflections and Writing

Letter to Trinidad

Narrator: Sumulat si Rizal sa kanyang kapatid na si Trinidad, na nagpapahayag ng kanyang

paghanga sa kultura at kababaihan ng Aleman. Nabanggit niya na ang mga babaeng Aleman ay
seryoso, masipag, at masipag, at hindi nila gaanong pinapansin ang kanilang mga damit o alahas.
Nagpahayag siya ng awa na ang mga kababaihan sa Pilipinas ay hindi kayang ipagpatuloy ang pag-
aaral sa ganoong sukat at manatiling nakatali sa "virtue of industry and tenderness."( birtud ng
industriya at lambing.). Gumawa rin si Rizal ng mahahalagang sulatin sa kanyang pananatili sa
Heidelberg, kasama ang kanyang tulang "A las Bores de Heidelberg" (Sa Mga Bulaklak ng
Heidelberg) at ang kanyang nobelang Noli Me Tángere.

Rizal: Trinidad, ang ganda ng Heidelberg at ang kanilang mga kababaihan ay puno ng dedikasyon sa
kanilang pag-aaral. Sana balang araw, ang mga kababaihan sa Pilipinas ay magkaroon din ng
pagkakataon na magpursigi sa kanilang edukasyon.

Scene: Completion of Noli Me Tángere

Wilhelmsfeld, Germany

Rizal: Sa wakas, natapos ko rin ang aking nobelang Noli Me Tángere. Ito'y magiging mahalagang
bahagi ng aking adbokasiya para sa pagbabago sa ating bayan.

Narrator: Sa Wilhelmsfeld nagpatuloy at natapos ni Rizal ang kanyang nobelang Noli Me Tángere.
Ang nobelang ito ay magiging mahalagang bahagi ng kanyang adbokasiya para sa pagbabago sa
Pilipinas.
Peaceful time in Wilhelmsfeld

As established before, Rizal had limited budget while abroad and was thus always careful
with his spending. Accommodations in Heidelberg proved to be too much for his means, thus
Pastor Ullmer's offer of lodging came at an opportune moment. Rizal was warmly accepted at the
Ullmer household despite being of "brown skin." He was also able improve his German during his
stay as he asked for the pastor's instruction in learning "correct" German.

Wilhelmsfeld proved to be a peaceful time for Rizal as he was greeted and accepted like
family. It was in the Ullmer household that Rizal completed Noli. Several documents from the
household also revealed sketches made by Rizal, some featuring portraits while some depicted
comic drawings. Although his stay lasted for only three months, Rizal’s friendship with Ullmer
family endured. Even today, a statue of Rizal made by Filipino sculptor Anastacio Caedo can be
found near the pastor’s house. After his stay, Rizal briefly went back to Heidelberg the made his way
next to Leipzig.
Narrator: Malimit na nag-iingat si Rizal sa kanyang paggastos dahil sa limitadong budget niya
habang nasa abroad. Dahil sa hindi niya kayang bayaran ang mga accommodation sa Heidelberg,
nag-alok si Pastor Ullmer ng kanyang bahay bilang tahanan ni Rizal. Tinanggap si Rizal ng buong
puso ng pamilya Ullmer kahit na siya ay may "brown skin." Sa kanyang pananatili sa Wilhelmsfeld,
nakapag-improve din si Rizal ng kanyang pagkakaintindi sa wikang Aleman sa tulong ng pastor.

Scene: Rizal's Arrival in Wilhelmsfeld

Ullmer Household, Wilhelmsfeld

Rizal: Maraming salamat po sa inyong pagtanggap sa akin sa inyong tahanan. Hindi ko po

inaasahan na magiging ganito ka-welcoming ang inyong pamilya sa akin.

Karl Ullmer: Walang anuman, Jose. Masaya kaming makatulong sa iyo at makapagbigay ng
tahanan sa iyo habang nasa Heidelberg ka.

Scene: Rizal's Sketches and Completion of Noli

Ullmer Household, Wilhelmsfeld

Narrator: Sa Wilhelmsfeld, nakapagpahinga si Rizal at nakapagtapos ng kanyang nobelang Noli Me

Tángere sa tulong ng pamilya Ullmer. Nakita rin sa ilang dokumento mula sa kanilang bahay ang
mga sketch na ginawa ni Rizal, kabilang ang mga portrait at mga komiks.

Rizal: Maraming salamat po sa inyong tulong sa akin sa pagtapos ng aking nobela. Hindi ko po ito
magagawa kung hindi dahil sa inyong pagtitiwala sa akin.

Karl Ullmer: Jose, nakita ko na kayo ay isang matalino at matalikas na isang Pilipino. Kaya namin
kayo tulungan sa pagtapos ng inyong nobela.

Rizal: Salamat po sa inyong pagtitiwala sa akin.

Scene: Rizal's German Lessons

Ullmer Household, Wilhelmsfeld

Rizal: Pastor, gaano po kahalaga ang wikang Aleman sa inyong pamilya?

Karl Ullmer:Jose, ang wikang Aleman ay isang malaking bahagi ng ating buhay. Kahit na ako ay
isang pastor, nangangailangan ko rin ng kagalang-galang na wikang Aleman upang makapagbigay
ng kaligtasan sa aking mga kababayan.

Rizal: Ako rin po, gusto kong maging malinaw ang aking pag-iisip sa wikang Aleman upang
makapagbigay ng gabay sa aking bayan.

Karl Ullmer: Jose, tutulungan kitang maging malinaw ang iyong pag-iisip sa wikang Aleman.

Scene: Rizal's Departure from Wilhelmsfeld

Ullmer Household, Wilhelmsfeld

Narrator: Kahit na tatlong buwan lamang siyang nanatili sa Wilhelmsfeld, nanatili ang
pagkakaibigan ni Rizal at ng pamilya Ullmer. Hanggang sa kasalukuyan, makikita pa rin ang isang
bantayog ni Rizal na ginawa ng isang Filipino na si Anastacio Caedo malapit sa bahay ng pastor.
Pagkatapos ng kanyang pananatili sa Wilhelmsfeld, bumalik si Rizal sa Heidelberg bago tumuloy sa
Leipzig.

Rizal: Maraming salamat po sa inyong pagtitiwala sa akin at sa inyong pagtulong sa aking pananatili
sa Wilhelmsfeld. Hindi ko po ito makakalimutan.

Karl Ullmer: Jose, kami ay naniniwala sa iyong kakayahan at kakapangyarihan. Kaya ka namin
tinulungan sa iyong mga hangarin.