Φροντιστήριο Φυσικής Κούπας Ε. τηλ.

24210 30120, Ιωλκού 18

Τάξη Β Λυκείου
Μάθημα Φυσική γενικής παιδείας
Διαγώνισμα επανάληψης στο ηλεκτρικό ρεύμα 2021.
Ονοματεπώνυμο ………………………………………………………………………………………………
ΘΕΜΑ Α (μονάδες 5, 5, 5, 10)
Να επιλέξετε τη σωστή πρόταση σε κάθε ερώτηση και να αιτιολογήσετε την επιλογή σας.

Α1. Στο διπλανό διάγραμμα φαίνεται η γραφική παράσταση της αντίστασης ενός
R (Ω)
μεταλλικού αγωγού σε συνάρτηση με τη θερμοκρασία του. Ο θερμικός συντελεστής ειδικής
24
αντίστασης του υλικού του αγωγού ισούται με: 20

α. 4·10–3 οC–1 β. 2·10–3 oC–1 γ. 0,5·10–3 oC–1

0 100 θ (oC)

Απ. Η εξάρτηση του αντιστάτη από τη θερμοκρασία δίνεται από τη σχέση:

R − R0 24 − 20 –1
o

R = R 0 (1 + )  R − R 0 = R 0  == C  α = 2∙10–3 οC–1. Άρα β.

R 0 20 100

Α2. Ένας αγωγός διαρρέεται από ηλεκτρικό ρεύμα έντασης Ι = 5 Α. Το ηλεκτρικό φορτίο q που περνά από μια
διατομή του αγωγού σε χρόνο t = 1 min είναι ίσο με:
α. 5 C β. 1800 C γ. 300 C

Απ. Το φορτίο δίνεται από τη σχέση q = It  q = 5∙60 C  q = 300 C. Άρα γ.

Α3. Ένα σύρμα από σίδηρο έχει αντίσταση R και μήκος ℓ και διατομή S και βρίσκεται σε θερμοκρασία θ.
Λιώνουμε το σύρμα και φτιάχνουμε ένα άλλο, που θέλουμε να έχει διπλάσιο μήκος (ℓ′ = 2ℓ). Η νέα αντίσταση
R′ του σύρματος στην ίδια θερμοκρασία θ θα είναι:

α. R′ > R β. R′ = R γ. R′ < R
Απ. Η μάζα και η πυκνότητα του σύρματος παραμένουν σταθερές, άρα:
m = m′  d∙V = d∙V′  ℓS = ℓ′∙S′  ℓS = 2ℓ∙S′  S = 2S′


R S S 1 R
= S = = = 1  1  R  R  . Άρα α.
R    S 2 2S 4 R
S

ΔΟΥΚΑΤΖΗΣ ΒΑΣΙΛΗΣ – ΦΥΣΙΚΟΣ 6972 112 712, 6975260623 W.U. Βόλος 1

Φροντιστήριο Φυσικής Κούπας Ε. τηλ. 24210 30120, Ιωλκού 18

Α4. Στα άκρα ενός αντιστάτη αντίστασης R1 = R εφαρμόζουμε τάση V, οπότε ο αντιστάτης διαρρέεται από ρεύμα
έντασης I. Συνδέουμε παράλληλα στον αντιστάτη R1 έναν άλλο αντιστάτη με αντίσταση R2 = 2R και στα άκρα
του συστήματος των δύο αντιστατών εφαρμόζουμε την ίδια τάση V.
Α. Η ολική αντίσταση του συστήματος των δύο αντιστατών είναι ίση με:
3R 2R
α. 3R β. γ.
2 3
Β. Η ένταση του ρεύματος Ι1 που διαρρέει τον αντιστάτη R1 μετά τη σύνδεση του με τον αντιστάτη R2 είναι ίση
με:
3 2
α. Ι1 = I β. γ.
2 3
2RR 2R
Απ. Α. Στην παράλληλη σύνδεση ισχύει: R  =  R  = . Άρα γ.
2R + R 3
Απ. Β. Η τάση στα άκρα του R1 δεν αλλάζει, επομένως το ρεύμα θα παραμείνει σταθερό. Άρα α.

ΘΕΜΑ Β (μονάδες 12, 7, 6)

Β1. Στο κύκλωμα (α) η πηγή V1 είναι ιδανική ο λαμπτήρας λειτουργεί κανονικά και R R
ο αντιστάτης διαρρέεται από ρεύμα Ι1 ίδιο με το ΙΛ του λαμπτήρα. Στο δεύτερο
 
κύκλωμα (β) η πηγή επίσης είναι ιδανική τάσης V2 και ο λαμπτήρας λειτουργεί
κανονικά.
V1 V2
Α. Για τους αντιστάτες R και RΛ ισχύει: (α) (β)

α. R < RΛ, β. R = RΛ, γ. R > RΛ.

Β. Για τις τάσεις των δύο πηγών ισχύει:
α. V1 < V2, β. V1 = V2, γ. V1 > V2.
Γ. Αν θερμάνουμε τους αντιστάτες R στα δυο κυκλώματα, δεν θα λειτουργεί κανονικά:
α. Ο λαμπτήρας του κυκλώματος (α), β. Ο λαμπτήρας του κυκλώματος (β) γ. κανένας λαμπτήρας

Απ. Α. Σύμφωνα με την εκφώνηση, στο πρώτο κύκλωμα ο αντιστάτης και ο λαμπτήρας έχουν την ίδια τάση και
διαρρέονται από το ίδιο ρεύμα. VR = VΛ  Ι1R = IΛRΛ  R = RΛ. Άρα β.
Απ. Β. Στο κύκλωμα (α) V1 = VR = VΛ. Στο κύκλωμα β, V2 = VR + VΛ = 2V1. Άρα α.
Στο κύκλωμα β αφού ο λαμπτήρας λειτουργεί κανονικά θα έχει την ίδια τάση με αυτή στο κύκλωμα α άρα και ο
αντιστάτης.

ΔΟΥΚΑΤΖΗΣ ΒΑΣΙΛΗΣ – ΦΥΣΙΚΟΣ 6972 112 712, 6975260623 W.U. Βόλος 2

Φροντιστήριο Φυσικής Κούπας Ε. τηλ. 24210 30120, Ιωλκού 18

Απ. Γ. Στο πρώτο κύκλωμα ότι και να γίνει με τον αντιστάτη ο λαμπτήρας έχει σταθερή V1, άρα θα συνεχίσει να
λειτουργεί. Στο δεύτερο κύκλωμα θα αυξηθεί η αντίσταση του αντιστάτη με τη θέρμανση άρα θα μειωθεί το ολικό
ρεύμα, οπότε ο λαμπτήρας θα φωτοβολεί λιγότερο. Άρα β.

Β2. Στη συνδεσμολογία του σχήματος βλέπουμε τρεις αντιστάτες R1 = 2R, R2 = R, και R3 = R2

3R συνδεδεμένους με ιδανική πηγής τάσης V. Αρχικά οι δύο διακόπτες είναι ανοιχτοί. A R1 B Γ

δ2
R3
Κάποια στιγμή κλείνουμε ταυτόχρονα και τους δύο διακόπτες. Το πηλίκο της ισχύος P2 που δ1

δαπανά το κύκλωμα με κλειστούς τους διακόπτες, προς την ισχύ P1 που δαπανά το κύκλωμα
V
με ανοικτούς τους διακόπτες είναι:
P2 P2 P2 1
α. =1 β. =4 γ. =
P1 P1 P1 4

Απ. Όταν οι διακόπτες είναι ανοικτοί τότε η ολική αντίσταση του κυκλώματος είναι: Rολ,1 = R1 + R2 = 3R
Όταν οι διακόπτες είναι κλειστοί τότε η ολική αντίσταση του κυκλώματος είναι:
R 2R 3 R  3R 3R
R  ,2 = = =
R 2 + R 3 R + 3R 4
V2
P R R 3R P
Για τον λόγο των ισχύων έχουμε: 2 = 2,2 =  ,1 =  2 = 4 . Άρα το β.
P1 V R  ,2 3R P1
R  ,1 4

Β3. Σε ένα σπίτι λειτουργούν ταυτόχρονα μία ηλεκτρική θερμάστρα ισχύος Ρ1 = 2,2 kW, ένας θερμοσίφωνας
ισχύος Ρ2 = 2,5 kW, ένα ηλεκτρικό ψυγείο ισχύος Ρ3 = 1 kW, και πέντε λαμπτήρες ισχύος Ρ4 = 100 W ο καθένας.
Η τάση λειτουργίας των συσκευών είναι V = 200 V και είναι ίση με την τάση του δικτύου. Η ασφάλεια της
ηλεκτρικής εγκατάστασης είναι 35 Α. Να βρείτε:
α. αν μπορούν να λειτουργούν όλες οι συσκευές ταυτόχρονα
β. αν μπορούμε μαζί με τις υπάρχουσες να λειτουργήσουμε και ένα θερμαντικό σώμα ισχύος 1 kW.
Απ. α. Η μέγιστη ισχύς του κυκλώματος είναι: Pmax = V∙IA  Pmax = 7000 W = 7 kW.
Η συνολική ισχύς που δαπανούν οι συσκευές είναι: Pολ = P1 + P2 + P3 + 5P4 = 6200 W  Pολ = 6,2 kW.
Άρα μπορούν όλες οι συσκευές να λειτουργούν ταυτόχρονα.
β. Η διαθέσιμη ισχύς είναι ΔP = Pmax – Pολ = 0,8 kW. Άρα δεν μπορούμε.

ΔΟΥΚΑΤΖΗΣ ΒΑΣΙΛΗΣ – ΦΥΣΙΚΟΣ 6972 112 712, 6975260623 W.U. Βόλος 3

Φροντιστήριο Φυσικής Κούπας Ε. τηλ. 24210 30120, Ιωλκού 18

ΘΕΜΑ Γ (μονάδες 5, 5, 5, 6, 4)
Δίνεται το κύκλωμα του διπλανού σχήματος που αποτελείται από μία ιδανική πηγή με
R5
τάση V, τέσσερεις αντιστάτες με τιμές αντιστάσεων R1 = 2 Ω, R2 = 1 Ω, R3 = 3 Ω, R5 = Α Β Γ

5 Ω και λαμπτήρα Λ με ενδείξεις κανονικής λειτουργίας 12V/36 W. Να βρείτε:

α. την αντίσταση του λαμπτήρα και την ολική αντίσταση του κυκλώματος.
V
β. την τάση VΑΒ αν γνωρίζουμε ότι ο αντιστάτης R1 δαπανά ισχύ P1 = 32 W.
γ. αν κινδυνεύει ή όχι με καταστροφή ο λαμπτήρας (αιτιολογήστε).
δ. τη θερμότητα που εκλύει ο αντιστάτης R5 χρόνο t = 5 s.
ε. το κόστος για την λειτουργεία Δt = 10 h του κυκλώματος η χρέωση είναι 0,1 €/kWh.
Λύση
α. Από τις ενδείξεις κανονικής λειτουργείας έχουμε: Pκ = VκIκ  Iκ = 3 Α. Επίσης Vκ = IκR4  R4 = 4 Ω.
−1
1 1 1 1 1 1 1
Για την ολική αντίσταση έχουμε: = + +  R 1,2,3,4 =  + +    R1,2,3,4 = 1 Ω.
R 1,2,3,4 R1 R 2,3 R 4 2 4 4

Άρα Rολ = R1,2,3,4 + R5  Rολ = 6 Ω.

2
V
β. Για τον R1 ισχύει: P1 =  V = P1R1  VΑΒ = 8 V.
R1

γ. Η τάση κανονικής λειτουργείας είναι Vκ = 12 V, ενώ μείς τον τροφοδοτούμε με VΑΒ = 8 V, οπότε ο λαμπτήρας
υπολειτουργεί και δεν κινδυνεύει να καταστραφεί.
δ. Ισχύει VΑΒ = ΙR1,2,3,4  Ι = 8 Α. Άρα Q5 = Ι2R5t = 64∙5∙5 J  Q5 = 1600 J.
ε. Η ισχύς που δαπανά το κύκλωμα είναι: Pολ = Ι2Rολ  Pολ = 384 W = 0,384 kW.
Η καταναλωθείσα ενέργεια είναι: W = Pολ∙Δt  W = 3,84 kWh.
Άρα το κόστος: Λ = W∙τιμή  Λ = 0,384 €.

ΘΕΜΑ Δ (μονάδες 4, 9, 3, 4, 5)
Στο διπλανό κύκλωμα οι αντιστάτες έχουν αντίσταση R1 = 8 Ω, R2 = 24 Ω, R3 και ο R1

αντιστάτης R3 είναι ένας λαμπτήρας με στοιχεία κανονικής λειτουργείας «18 V, 54 Α δ Β Γ

W». Η τάση της πηγής είναι V = 48 V και ο διακόπτης δ είναι αρχικά ανοιχτός.
α. Να βρείτε την αντίσταση του λαμπτήρα και το ρεύμα κανονικής λειτουργείας του.
V
β. Να υπολογίσετε τα ρεύματα σε κάθε κλάδο του κυκλώματος.
γ. Να υπολογίσετε την ισχύ που δαπανά το δίπολο ΑΒ
δ. Να βρείτε ένα αντιστάτη R4 που αν συνδεθεί σε σειρά με τον λαμπτήρα, ο λαμπτήρας θα λειτουργεί κανονικά.

ΔΟΥΚΑΤΖΗΣ ΒΑΣΙΛΗΣ – ΦΥΣΙΚΟΣ 6972 112 712, 6975260623 W.U. Βόλος 4

Φροντιστήριο Φυσικής Κούπας Ε. τηλ. 24210 30120, Ιωλκού 18

Κλείνουμε τον διακόπτη.

ε. Να βρείτε ποια πηγή από τις V1 = 60 V, V2 = 30 V, V3 = 20 V, πρέπει να αντικαταστήσει την υπάρχουσα πηγή
ώστε ο λαμπτήρας να συνεχίσει να λειτουργεί κανονικά.
Λύση
α. Ισχύει: Pκ = VκIκ  Iκ = 3 Α. Επίσης Vκ = IκR3  R3 = 6 Ω.
R 1R 2
β. Η ισοδύναμη αντίσταση των R1 και R2 είναι: R 1,2 =  R1,2 = 6 Ω.
R1 + R 2

Άρα Rολ = R1,2 + R3  Rολ = 12 Ω.

V 48
Έχουμε:  = I= A  I = 4 A.
R  12

V
VΑΒ = ΙR1,2  VΑΒ = ΙR1,2  VΑΒ = 24 V. Συνεπώς: 1 =  Ι1 = 3 Α και Ι2 = Ι – Ι1  Ι2 = 1 Α.
R1

γ. PΑΒ = ΙVΑΒ  PΑΒ = 96 W.

δ. Για να λειτουργεί κανονικά ο λαμπτήρας πρέπει Ι′ = Ικ = 3 Α. Αλλά V = Ι′R′ολ  R′ολ = 16 Ω.
R′ολ = Rολ + R4  R4 = 4 Ω.
ε. Με το κλείσιμο του διακόπτη βραχυκυκλώνουμε τους R1 και R2, οπότε V3,4 = Ικ(R3 + R4)  V3,4 = 30 V.
Άρα θα χρησιμοποιήσουμε την πηγή V2.

Σας ευχόμαστε κάθε επιτυχία‼!

ΔΟΥΚΑΤΖΗΣ ΒΑΣΙΛΗΣ – ΦΥΣΙΚΟΣ 6972 112 712, 6975260623 W.U. Βόλος 5