การศึกษาเปรียบเทียบการเล่ าเรื่องและสื่ อความหมายในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่ง

ยุคคลาสสิ กกับยุคร่ วมสมัย

D
ภูมสิ ิ ษฐ์ กฤตพิพฒ
ั นโชติ์
PU
วิทยานิพนธ์ นีเ้ ป็ นส่ วนหนึ่งของการศึกษาตามหลักสู ตรนิเทศศาสตรมหาบัณฑิต
สาขาวิชานิเทศศาสตร์ คณะนิเทศศาสตร์ มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์

พ.ศ. 2558
 ฉ

The study of Narrative and Meanings of Look Thong’s Music Video,

Comparison between Classic Era and Contemporary Era
D
Phumsit Kritpipattanachote
PU
A Thesis Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements
for the Degree of Master of Communication Arts
Department of Communication Artss
Faculty of Communication Arts, Dhurakij Pundit University
2015
 ฆค

หัวข้อวิทยานิพนธ์ การศึกษาเปรี ยบเทียบการเล่าเรื่ องและสื่ อความหมายในมิวสิ กวิดีโอเพลง

ลูกทุ่งยุคคลาสสิ กกับยุคร่ วมสมัย
ผูเ้ ขียน ภูมิสิษฐ์ กฤตพิพฒั นโชติ์
อาจารย์ที่ปรึ กษา ผูช้ ่วยศาสตราจารย์ ดร.ฐิตินนั บุญภาพ คอมมอน
สาขาวิชา นิเทศศาสตร์
ปี การศึกษา 2558

บทคัดย่อ
D
การศึ ก ษาเปรี ยบเที ย บการเล่ า เรื่ องและสื่ อความหมายในมิ วสิ ก วิดีโอเพลงลู ก ทุ่ง ยุค
คลาสสิ กกับยุคร่ วมสมัย เป็ นการศึกษาวิจยั เชิงคุณภาพ โดยการวิเคราะห์ตวั บท ( Textual Analysis )
ซึ่งมีวตั ถุประสงค์เพื่อศึกษาเปรี ยบเทียบรู ปแบบการนาเสนอ วิธีการเล่าเรื่ อง การสื่ อความหมายและ
อุดมการณ์ที่ปรากฎในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กกับยุคร่ วมสมัย ซึ่ งเลือกศึกษามิวสิ กวิดีโอ
เพลงลูกทุ่งยุคละ 10 มิวสิ กวิดีโอเพลง
ผลการวิจยั พบว่า มิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กมีการใช้รูปแบบการนาเสนอแบบ
PU
การแสดงเป็ นหลักมากที่สุด ขณะที่มิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัยมีการใช้รูปแบบการนาเสนอ
การแสดงและการสื่ อความหมายหมายผสมกันมากที่สุด นอกจากนั้นมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุค
คลาสสิ กมีโครงเรื่ องที่เกี่ยวกับการสื่ อสารภาพลักษณ์ของศิลปิ นมากที่สุด อย่างไรก็ตามมิวสิ กวิดีโอ
เพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัยมีโครงเรื่ องเกี่ยวกับความรักและโครงเรื่ องเกี่ยวกับผูห้ ญิงมากที่สุด ส่ วนแก่น
เรื่ องในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กมักสะท้อนภาพลักษณ์ของศิลปิ นและแสดงให้เห็นถึ ง
ความเจ้าชู ้ของผูช้ ายและการต่อสู ้ต่อรองของผูห้ ญิงในยุคคลาสสิ ก ขณะที่แก่นเรื่ องในมิวสิ กวิดีโอ
เพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัยมีการพูดถึ งการต่อสู้ต่อรองของผูห้ ญิงอกหัก การพยายามในความรัก ความ
สนุกสนานของศิลปิ นและมีการโฆษณาแฝงในมิวสิ กวิดีโอเพลง นอกจากนั้นลักษณะของตัวละคร
ในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กมีตวั ละครที่มีลกั ษณะแบบตายตัวมากที่สุด ขณะที่ลกั ษณะ
ของตัวละครในมิ วสิ กวิดี โอเพลงลูก ทุ่ ง ยุคร่ วมสมัย พบตัวละครที่ มี ล ักษณะรอบด้านมากที่ สุ ด
นอกจากนั้นพบว่ามิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กมีการใช้ความขัดแย้งภายในจิตใจของตัวละคร
มากที่สุด ขณะที่ลกั ษณะความขัดแย้งในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัยมีความขัดแย้งระหว่าง
คนกับคนมากที่สุด และพบว่ามิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งในยุคคลาสสิ กมีการใช้ฉากที่เกี่ยวข้องกับการ
ดาเนินชี วิตของตัวละครมากที่สุด ขณะที่ลกั ษณะของฉากในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัยมี
การใช้ฉากที่มีการประดิษฐ์ข้ ึนมากที่สุด และพบว่ามิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กมีมุมมองการ
 ง

เล่าจากศิลปิ นมากที่สุด ขณะที่มิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัยมีมุมมองบุคคลที่หนึ่ งมากที่สุด

นอกจากนั้นมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กยังมีการสื่ อความหมายผ่านการใช้แสง
จากธรรมชาติมากที่สุด และมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัยมีการใช้แสงจากธรรมชาติและการ
จัดแสงเบื้องต้นเพื่อเน้นศิลปิ นมากที่สุด อย่างไรก็ตามมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กมีการใช้
ขนาดภาพระยะไกล (Long Shot) ระยะใกล้ปานกลาง (Medium Close Up) และระยะปานกลาง
(Medium Shot) มากที่ สุด ขณะที่ มิ วสิ ก วิดีโอเพลงลูกทุ่ง ยุคร่ วมสมัยมีการใช้ภาพระยะใกล้ปาน
กลาง (Medium Close Up) มากที่สุด และการแต่งกายของศิลปิ นในยุคคลาสสิ กมักแต่งกายเพื่อ
ต้องการสื่ อสารภาพลักษณ์ ความสมาร์ ท สุ ขุม เท่ห์ สดใส ร่ าเริ ง ขณะที่การแต่งกายของศิลปิ นยุค
ร่ วมสมัยนิ ยมการแต่งกายเพื่อตอบสนองกลุ่ มเป้ าหมาย เช่ น กลุ่ มวัยรุ่ น กลุ่มผูใ้ ช้แรงงานเป็ นต้น
D
นอกจากนั้นมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัยมีการใช้สัญญะในการสื่ อความหมายประกอบเพลง
มากกว่ายุคคลาสสิ ก โดยสัญญะที่ปรากฎในยุคร่ วมสมัย เช่ น การแต่งกาย ก้อนหิ น นวมต่อยมวย
เครื่ องดื่มอาหารและยารักษาโรค เป็ นต้น และสัญญะที่ปรากฎในยุคคลาสสิ ก เช่ น ได้แก่ การแต่ง
กายและการกระทาของตัวละคร จี้รูปหัวใจ ดอกไม้ ฉากและตัวอักษร เป็ นต้น
อย่างไรก็ตามมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กแสดงให้เห็นถึงอุดมการณ์ในมิวสิ ก
วิ ดี โ อเพลงลู ก ทุ่ ง ที่ ถู ก สร้ า งขึ้ น เพื่ อ ต้อ งการใช้มิ ว สิ ก วิดีโ อเพลงเป็ นช่ อ งทางในการถ่ า ยทอด
PU
ภาพลักษณ์ของศิลปิ นเป็ นหลัก เพื่อตอกย้ าบุคลิกการแต่งกายตลอดจนลีลาทางท่าการร้องและเต้น
ของศิลปิ น ขณะที่มิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัย พบอุดมการณ์ทุนนิ ยมทุกมิวสิ กวิดีโอเพลง
หากแต่ถูกสะท้อนผ่านกระบวนการสื่ อสารภาพลักษณ์ของศิลปิ น อุดมการณ์ดา้ นความรักกับชนชั้น
อุดมการณ์ของผูห้ ญิงสมัยใหม่และอุดมการณ์ดา้ นวัฒนธรรมการทอผ้าไหมอีสาน เป็ นต้น
 จ

Thesis Title The study of Narrative and Meanings of Look Thong’s Music Video,
Comparison between Classic Era and Contemporary Era
Author Phumsit Kritpipattanachote
Thesis Advisor Assis.Prof. Dr. Thitinan Boonyaphap Common
Department Communication Arts
Academic year 2015

ABASTRACT
D
Study about comparison of the Narrative and the Meanings of Look Thong’s Music
Video between Classic Era and Contemporary Era. A qualitative research by textual analysis
which aims to study and compare about the presentation style, storytelling, explain about the
meaning and ideals that appear in Look Thong’s music video in the Classic Era and
Contemporary Era. This research uses about 10 videos of Look Thong’s music video in each Era.
The result of research found out that Look Thong’s music video in classic Era has
PU
been used form of entertainment presentation while the Look Thong’s music video in
Contemporary Era has been used form of entertainment mixed with interpretation presentation. In
addition the Look Thong’s music video in classic Era has storyline about the promoted thru media
and the image of the artist most. However music videos in contemporary Era have storyline about
love and female the most. The theme of the Look Thong’s music videos in classic Era reflects the
image of artist and illustrates about males flirt females while the main theme of music videos in
contemporary Era have been stressing about the fight of the broken hearted women’s with an
attempt in love, artist enjoyment hidden advertisement in the music video. Moreover the
characteristic of the character in Look Thong’s music videos classic Era mostly have a fixed look,
While the characteristic of the character in Look Thong’s music video contemporary Era have
most of various look. In addition found out that music video in classic Era have the inner
confliction of the character the most. While the conflict in contemporary Era have between people
the most and found out that music videos in classic Era used the scene that related with the
character lifestyle the most. While the scene in contemporary Era made up the scene the most and
 ฉ

found that music videos in classic Era have perspective from the view of artist the most while the
music videos of contemporary Era have perspective from individuals the most.
In addition the Look Thong’s music video in classic Era still have the way to convey
meaning through the using of natural light the most and the music videos in contemporary Era use
the natural light plus up with setting the preliminary highlight to focus the artist the most.
However Look Thong’s music videos in classic Era use the image long shot size, medium close
up and medium shot the most and the music videos in contemporary Era used the Medium close
up the most. Dressing of the artist in classic Era most dressed up smart, sobriety and cool looking
while the contemporary Era dressed to respond target such as teenagers, labors, etc. In addition
D
music videos contemporary Era used the sign to convey the meaning of songs more than in the
classic Era. The sign that appeared in contemporary Era such as dressing, stone, boxing glove,
beverage and medicines etc. and the sign that appeared in classic Era such as dressing, reaction of
characters, heart shape pendant, flowers, scenes and letters etc,.
However the music videos in classic Era shows the ideology of Look Thong’s music
videos was created with a purpose of using videos to convey the image of artist. To emphasize the
PU
personality and the characteristic of the artist while the Look Thong’s music video in
contemporary Era found to be capitalist ideology. The image of the artist is being promoted thru
media and word of mouth, love and racist ideology, modern cultural ideology and woven silk
ideology, etc.
 ช

กิตติกรรมประกาศ

ตลอดระยะเวลา 2 ปี กับการเรี ยนในระดับปริ ญญาโท นิ เทศศาสตร์ มหาวิทยาลัยธุ รกิ จ

บัณฑิตย์ มิตรภาพและความอบอุ่นจากครู อาจารย์และเพื่อน พี่ น้อง ทาให้มีกาลังใจ พลังกายในการ
ตักตวงความรู ้อยูไ่ ม่สิ้นและสามารถสะสมวิชาความรู้จนพัฒนามาสู่ งานวิจยั เล่มนี้ได้อย่างสมบูรณ์
งานวิจยั เล่มนี้ได้รับทุนสนับสนุนจากหลักสู ตรปริ ญญาโทนิเทศศาสตร์ มหาวิทยาลัยธุ รกิจ
บัณฑิตย์ (ทุนนักศึกษาผูช้ ่วยอาจารย์) ซึ่ งต้องขอขอบคุณครู อาจารย์และผูท้ ี่เล็งเห็นความตั้งใจของ
ผูว้ ิจยั เป็ นอย่างยิ่ง อย่างไรก็ตามวิจยั เล่ มนี้ จะไม่สามารถเกิ ดขึ้นได้หากไม่ได้รับพลังใจจากพ่อแม่
และคนในครอบครัวที่ เป็ นเสมือนแรงผลักดันให้ลูกคนนี้ ได้มีโอกาสเรี ยนและพัฒนาตนเองไปสู่
D
จุดหมายที่หวังไว้
นอกจากนั้นยังได้รับความรัก ความเมตตาจากคุ ณแม่คนที่สองอย่าง ผูช้ ่ วยศาสตราจารย์
ดร.ฐิตินนั บุญภาพ คอมมอน ที่คอยดูแลเอาใจใส่ ให้คาปรึ กษาการพัฒนางานวิจยั เล่มนี้อยูเ่ สมอ จาก
การถ่ายทอดกระบวนการและแนวทางการทาวิจยั ของอาจารย์ที่ปรึ กษา ทาให้ศิษย์สามารถพัฒนา
งานวิจยั เล่มนี้ออกมาได้อย่างเข้าใจ สุ ขใจและรู้สึกรักในงานวิจยั เป็ นอย่างมาก และต้องขอขอบคุณ
รองศาสตราจารย์ ดร.นธกฤต วันต๊ะ เมล์ หัวหน้าภาควิชานิ เ ทศศาสตร์ แ ละสารสนเทศศาสตร์
PU
มหาวิท ยาลัย เกษตรศาสตร์ ที่ ใ ห้ เ กี ย รติ เ ป็ นคณะกรรมการสอบวิท ยานิ พ นธ์ และดร.โสภัท ร
นาสวัสดิ์ อาจารย์ประจาภาควิชาวิทยุกระจายเสี ยงและโทรทัศน์ มหาวิทยาลัยธุ รกิ จบัณฑิตย์ ที่ให้
เกี ย รติ เป็ นประธานสอบวิท ยานิ พ นธ์ ตลอดจนให้แนวทางการพัฒนางานวิจยั เล่ ม นี้ ใ ห้มี ค วาม
สมบูรณ์มากขึ้น
ขอขอบคุ ณพี่กุง้ (แม่นมของเหล่านักศึกษาปริ ญญาโทนิ เทศศาสตร์ ) และพี่น้องเพื่อนๆชาว
นิ เทศศาสตร์ ปริ ญญาโททุกท่านที่คอยให้คาปรึ กษาและให้ความรักความอบอุ่นกันตลอดมา จนทา
ให้รู้สึกว่าการเรี ยนปริ ญญาโท นิ เทศศาสตร์ ที่มหาวิทยาลัยธุ รกิ จบัณฑิตย์เป็ นเหมือนบ้านที่ทวั่ ทุก
มุมบ้านมีแต่ความสนุ กสุ ขและมิตรภาพอันอบอุ่นเหมือนใครบางคนเคยกล่าวไว้วา่ “นกที่ไม่มีขนก็
เหมือนคนไม่มีเพื่อน ไม่มีวนั บินสู่ ที่สูงได้”
ท้ายที่ สุด ขอขอบคุ ณตัวเองที่ต้ งั มัน่ คอยบากบัน่ สะสมบ่ มความรู้ ขอขอบคุ ณอุป สรรค
เปรี ยบเหมือนครู ให้ศิษย์รู้ทางหลบและเตือนตน ปริ ญญาโทนิเทศศาสตร์ ศาสตร์ ที่รัก สร้างฟูมฟัก
คนนิเทศให้น่าสน ทั้งการพูดวิเคราะห์สื่อล้วนน่ายล ศาสตร์สร้างคนคนสร้างศาสตร์นิรันดร

ภูมิสิษฐ์ กฤตพิพฒั นโชติ์

 ซ

สารบัญ

หน้ า
บทคัดย่อภาษาไทย………………………………………………………………………… ฆ
บทคัดย่อภาษาอังกฤษ……………………………………………………………………... จ
กิตติกรรมประกาศ……………………………………………………………….………… ช
สารบัญตาราง……………………………………………………………………………… ญ
สารบัญภาพ………………………………………………………………………………... ฎ
บทที่
D
1. บทนา……………………………………………………………………………. 1
1.1 ที่มาและความสาคัญของปั ญหา……………………………………………... 1
1.2 วัตถุประสงค์ของการศึกษา…………………………………………………. 5
1.3 ขอบเขตในการวิจยั ………………………………………………………….. 5
1.4 นิยามศัพท์เฉพาะ……………………………………………………………. 6
1.5 ประโยชน์ที่คาดว่าจะได้รับ…………………………………………………. 7
PU
2. แนวคิด ทฤษฎี และผลงานวิจยั ที่เกี่ยวข้อง………………………………………. 8
2.1 แนวคิดเรื่ องมิวสิ กวิดีโอเพลง ( Music Video )……………………………… 8
2.2 แนวคิดเรื่ องรู ปแบบมิวสิ กวิดีโอ ( Music Video Genre )……………………. 10
2.3 แนวคิดเรื่ องอุดมการณ์ ( Ideology )…………………………………………. 13
2.4 แนวคิดเรื่ องการวิเคราะห์ตวั บท ( Textual Analysis )………………………... 14
2.4.1 ทฤษฎีเรื่ องการเล่าเรื่ อง ( Narrative )………….………………………. 15
2.4.2 ทฤษฎีเรื่ องการจัดองค์ประกอบรวมในฉาก ( Mise en scene )………... 20
2.4.3 ทฤษฎีเรื่ องสัญวิทยา ( Semiology )………………….………………... 26
2.5 เอกสารและงานวิจยั ที่เกี่ยวข้อง……………………………………………… 28
2.6 กรอบแนวคิดในการศึกษา…………………………………………………... 30
3. ระเบียบวิธีวจิ ยั …………………………………………………………………… 31
3.1 ประชากรในการศึกษา………………………………………………………. 31
3.2 กลุ่มตัวอย่างในการศึกษา……………………………………………………. 31
3.3 การเก็บรวบรวมข้อมูล……………………………………………………..... 35
 ฌ

สารบัญ (ต่ อ)

บทที่ หน้ า
3.4 เครื่ องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูล……………………………………. 36
3.5 การตรวจสอบคุณภาพของเครื่ องมือ………………………………………… 44
3.6 ระยะเวลาในการศึกษา……………………………………………………… 44
3.7 การวิเคราะห์และการนาเสนอข้อมูล………………………………………… 44
4. ผลการวิจยั ………………………………………………………………………. 45
D
4.1 เปรี ยบเทียบรู ปแบบการนาเสนอและวิธีการเล่าเรื่ องใน
มิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กกับยุคร่ วมสมัย………………………… 46
4.2 เปรี ยบเทียบเนื้อหาในการสื่ อความหมายของมิวสิ กวิดีโอเพลง
ลูกทุ่งยุคคลาสสิ กกับยุคร่ วมสมัย…………………………………………… 72
4.3 เปรี ยบเทียบอุดมการณ์ที่ปรากฏในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่ง
ยุคคลาสสิ กกับยุคร่ วมสมัย………………………………………………….. 117
PU
5. สรุ ป การอภิปรายผล และข้อเสนอแนะ………………………………………….. 122
5.1 สรุ ปผลการศึกษา…………………………………………………………….. 122
5.2 อภิปรายผลการศึกษา………………………………………………………... 137
5.3 ข้อเสนอแนะการวิจยั ………………………………………………………… 145
บรรณานุกรม………………………………………………………………………………. 147
ประวัติผเู้ ขียน……………………………………………………………………………… 151
 ญ

สารบัญตาราง

ตารางที่ หน้ า
4.1 การเปรี ยบเทียบแก่นเรื่ องในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่ง
ยุคคลาสสิ กกับยุคร่ วมสมัย………………………………………………….. 56
4.2 ตารางแสดงลักษณะการแต่งกายของศิลปิ นในมิวสิ กวิดีโอ
เพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ ก……………………………………………………… 98
4.3 ตารางแสดงลักษณะการแต่งกายของศิลปิ นในมิวสิ กวิดีโอ
เพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัยที่มีกลุ่มเป้ าหมายวัยรุ่ น……………………………… 102
D
4.4 ตารางแสดงลักษณะการแต่งกายของศิลปิ นที่มีการผสมผสานความ
เป็ นร็ อคในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัยที่มีกลุ่มเป้ าหมายวัยรุ่ น……... 104
4.5 ตารางแสดงลักษณะการแต่งกายของศิลปิ นที่มีการผสมผสานความเป็ นชาว
ดอยในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัยที่มีกลุ่มเป้ าหมายวัยรุ่ น………….. 106
4.6 ตารางแสดงลักษณะการแต่งกายของศิลปิ นในมิวสิ กวิดีโอเพลง
ลูกทุ่งยุคร่ วมสมัยที่มีกลุ่มเป้ าหมายผูใ้ ช้แรงงาน…………………………….. 107
PU
4.7 การใช้สัญญะในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ ก………………………… 109
4.8 การใช้สัญญะในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัย………………………… 112
5.1 การจัดกลุ่มเปรี ยบเทียบรู ปแบบการนาเสนอมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่ง
ยุคคลาสสิ กกับยุคร่ วมสมัย………………………………………………….. 124
5.2 การเปรี ยบเทียบโครงเรื่ องในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ ก
กับยุคร่ วมสมัย………………………………………………………………. 126
5.3 การเปรี ยบเทียบมุมมองการเล่าเรื่ องในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่ง
ยุคคลาสสิ กกับยุคร่ วมสมัย………………………………………………….. 131
5.4 การเปรี ยบเทียบการใช้แสงกับการสื่ อความหมายในมิวสิ กวิดีโอ
เพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กกับยุคร่ วมสมัย……………………………………… 132
 ฎ

สารบัญภาพ

ภาพที่ หน้ า
4.1 ภาพตัวอย่างภาพลักษณ์ของศิลปิ นเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัย……………………... 49
4.2 ภาพตัวอย่างการแต่งกายและลีลาการเต้นของศิลปิ นและ
แดนเซอร์ เพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัย………………………………………………... 50
4.3 ภาพตัวอย่างการใช้โฆษณาแฝงในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัย…………. 51
4.4 ภาพลักษณะของฉากการดาเนินชีวติ ของตัวละครใน
มิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ ก……………………………………………... 60
D
4.5 ภาพลักษณะของฉากที่เป็ นธรรมชาติในมิวสิ กวิดีโอเพลง
ลูกทุ่งยุคคลาสสิ ก……………………………………………………………….. 61
4.6 ภาพลักษณะของฉากที่ถูกประดิษฐ์ข้ ึนในมิวสิ กวิดีโอเพลง
ลูกทุ่งยุคคลาสสิ ก………………………………………………………………. 62
4.7 ภาพลักษณะของฉากที่ใช้เทคนิคพิเศษในมิวสิ กวิดีโอเพลง
ลูกทุ่งยุคคลาสสิ ก………………………………………………………………. 63
PU
4.8 ภาพลักษณะของฉากที่ประดิษฐ์ข้ ึนในมิวสิ กวิดีโอเพลง
ลูกทุ่งยุคร่ วมสมัย………………………………………………………………. 64
4.9 ภาพลักษณะของฉากการดาเนินชีวติ ของตัวละครในมิวสิ กวิดีโอ
เพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัย…………………………………………………………. 66
4.10 ภาพลักษณะของฉากที่ใช้เทคนิคพิเศษในมิวสิ กวิดีโอเพลง
ลูกทุ่งยุคร่ วมสมัย……………………………………………………………… 69
4.11 ภาพลักษณะของฉากธรรมชาติในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่ง
ยุคร่ วมสมัย……………………………………………………………………. 70
4.12 ภาพตัวอย่างการใช้แสงจากธรรมชาติในมิวสิ กวิดีโอเพลง
ลูกทุ่งยุคคลาสสิ ก……………………………………………………………... 73
4.13 ภาพตัวอย่างการจัดแสงเบื้องต้นในการถ่ายทามิวสิ กวิดีโอ
เพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ ก………………………………………………………... 74
4.14 ภาพการจัดแสงเน้นศิลปิ นในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่ง
ยุคคลาสสิ ก……………………………………………………………………. 75
 ฏ
สารบัญภาพ

ภาพที่ หน้ า
4.15 ภาพตัวอย่างการใช้แสงหลากสี สื่อความหมายใน
มิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ ก……………………………………………. 75
4.16 ภาพการใช้แสงในการถ่ายทาเทคนิคพิเศษในมิวสิ กวิดีโอ
เพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ ก………………………………………………………... 76
4.17 ภาพตัวอย่างการใช้แสงจากธรรมชาติในมิวสิ กวิดีโอเพลง
ลูกทุ่งยุคร่ วมสมัย……………………………………………………………… 77
D
4.18 ภาพตัวอย่างการจัดแสงเน้นศิลปิ นในมิวสิ กวิดีโอเพลง
ลูกทุ่งยุคร่ วมสมัย……………………………………………………………… 77
4.19 ภาพการใช้แสงในการถ่ายทาเทคนิคพิเศษในมิวสิ กวิดีโอเพลง
ลูกทุ่งยุคร่ วมสมัย……………………………………………………………... 78
4.20 ภาพตัวอย่างการใช้แสงหลากสี สื่อความหมายในมิวสิ กวิดีโอ
เพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัย………………………………………………………… 79
PU
4.21 ภาพตัวอย่างการใช้แสงสโตปในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่ง
ยุคร่ วมสมัย……………………………………………………………………. 79
4.22 ภาพตัวอย่างการจัดแสงแบบโลว์คียใ์ นมิวสิ กวิดีโอเพลง
ลูกทุ่งยุคร่ วมสมัย……………………………………………………………… 80
4.23 ภาพขนาดภาพระยะไกลในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่ง
ยุคคลาสสิ ก……………………………………………………………………. 81
4.24 ภาพขนาดภาพระยะใกล้ปานกลางในมิวสิ กวิดีโอเพลง
ลูกทุ่งยุคคลาสสิ ก……………………………………………………………… 83
4.25 ภาพขนาดภาพระยะปานกลางในมิวสิ กวิดีโอเพลง
ลูกทุ่งยุคคลาสสิ ก……………………………………………………………… 84
4.26 ภาพขนาดภาพระยะใกล้ในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่ง
ยุคคลาสสิ ก……………………………………………………………………. 86
 ฐ

สารบัญภาพ

ภาพที่ หน้ า
4.27 ภาพขนาดภาพระยะไกลปานกลางในมิวสิ กวิดีโอ
เพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ ก………………………………………………………... 87
4.28 ภาพขนาดภาพระยะไกลมากในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่ง
ยุคคลาสสิ ก……………………………………………………………………. 88
4.29 ภาพการใช้ขนาดภาพระยะใกล้ปานกลางในมิวสิ กวิดีโอ
เพลงลูกทุ่งร่ วมสมัย…………………………………………………………… 89
D
4.30 ภาพขนาดภาพระยะไกลในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งร่ วมสมัย………………….. 91
4.31 ภาพการใช้ขนาดภาพระยะไกลในการโฆษณาผลิตภัณฑ์
ในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งร่ วมสมัย……………………………………………. 92
4.32 ภาพการใช้ขนาดภาพระยะไกลปานกลางในมิวสิ กวิดีโอ
เพลงลูกทุ่งร่ วมสมัย…………………………………………………………… 93
4.33 ภาพการใช้ขนาดภาพระยะปานกลางในมิวสิ กวิดีโอ
PU
เพลงลูกทุ่งร่ วมสมัย…………………………………………………………… 94
4.34 ภาพการใช้ขนาดภาพระยะใกล้ในมิวสิ กวิดีโอเพลง
ลูกทุ่งร่ วมสมัย………………………………………………………………… 69
4.35 ภาพซ้ายภาพการใช้ขนาดภาพระยะไกลมากและภาพขวา
ภาพการใช้ขนาดภาพระยะใกล้มากในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งร่ วมสมัย………. 97
 บทที่ 1
บทนา

1.1 ทีม่ าและความสาคัญของปัญหา

บทเพลงเป็ นส่ ว นหนึ่ ง ของวัฒ นธรรม มนุ ษ ย์ส ร้ า งสรรค์บ ทเพลงเพื่ อ ตอบสนอง
ความรู ้ สึกนึ กคิ ดหรื อแรงบันดาลใจที่ได้รับจากสิ่ งแวดล้อมในสังคมของตน เพลงลูกทุ่งนับเป็ น
D
ประจักษ์พยานถึงพลังสร้างสรรค์ดงั กล่าว มีววิ ฒั นาการและเอกลักษณ์ของตนเอง สะท้อนให้เห็นถึง
ลักษณะของคนไทยและสังคมไทยอย่างกว้างขวาง ลุ่มลึ ก และด้วยลี ลาอันหลากหลาย (จินตนา
ดารงเลิศ, 2533, น. 40) เพลงลูกทุ่งถูกจัดอยูใ่ นกลุ่มของสื่ อประเพณี รูปแบบหนึ่ ง ที่มีการพัฒนามา
จากเพลงพื้นเมือง หรื อเพลงชาวบ้าน ซึ่ งใช้เครื่ องดนตรี ของตะวันตกมาประกอบการบรรเลงทานอง
เนื้ อหาของเพลงลูกทุ่งยังคงสะท้อนกลิ่นไอของความเป็ นลูกทุ่งไทย และสังคมไทยได้อย่างลึกซึ้ ง
อาจกล่าวได้วา่ เพลงลูกทุ่งคือ เพลงพื้นบ้านสมัยใหม่ (สุ จิตต์ วงษ์เทศ, 2550, น. 32) ความโดดเด่น
PU
ของเพลงลู กทุ่ง นอกจากจะสะท้อนสภาพชี วิต ความเป็ นอยู่ของคนในสังคมแล้ว สิ่ งที่สาคัญอีก
ประการหนึ่ ง คื อ ภาษา ภาษาในเพลงลูกทุ่งเป็ นภาษาเรี ยบง่ายตรงไปตรงมา ไม่สลับซับซ้อน มี
ลักษณะเดี ยวกับเพลงพื้นบ้าน ดังที่ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุ ดา สยามบรมราชกุมารี มีพระราช
ดารัสไว้วา่ “เนื้ อหาเพลงลูกทุ่งมักจะสะท้อนภาพชีวิตจริ งของคน ปรากฏการณ์ทางธรรมชาติ การ
เกิ ดสงครามปั ญหาเศรษฐกิ จ และการเมืองได้เป็ นอย่างดี ใช้ภาษาที่เรี ยบง่ าย เข้าใจและจาง่าย ฟั ง
แล้วไม่ตอ้ งแปลความหมาย เหนือไปกว่านั้น เพลงลูกทุ่งยังสรรหาคาที่กระทบกระเทียบเปรี ยบเปรย
มีสานวนกระแนะกระแหนเจ็บๆ คันๆ มาเสนอได้หลายรู ปแบบ เรี ยกได้ว่า เข้าถึงใจคนฟั งได้ใน
เวลาอันรวดเร็ ว คุณสมบัติในข้อที่วา่ บันทึกเหตุการณ์ได้ดีน้ ีเอง เป็ นคุณสมบัติพิเศษที่เพลงชนิดอื่น
ทาได้ไม่ดี และมีความหลากหลายเท่าเทียมกับเพลงลูกทุ่งไม่ได้” (พระเทพรัตนราชสุ ดาฯ สยาม
บรมราชกุมารี , 2533 )
นอกจากเพลงลู กทุ่งจะช่ วยบันทึกเหตุการณ์ต่างๆที่เกิ ดขึ้นในยุคสมัยนั้นๆแล้ว เพลง
ลู กทุ่งยังมี การพัฒนาเนื้ อหา ทานอง คาร้ องมาอย่างต่อเนื่ องจนได้รับความนิ ยมมากขึ้ น ครั้ งเมื่ อ
อิทธิ พลจากตะวันตกเริ่ มเข้ามามีบทบาทกับสังคมไทย ทาให้เพลงดนตรี แนวสตริ ง และแนวร็ อก
ได้รับความนิยมอย่างกว้างขวาง เพลงสตริ งสาหรับวัยรุ่ นแพร่ หลายเต็มตลาด ความนิยมเพลงลูกทุ่ง
เริ่ มลดน้อยลง ทาให้เพลงลูกทุ่งต้องปรับตัวเข้ากับดนตรี สมัยใหม่โดยเปลี่ยนเป็ นแนวสตริ งคอมโบ
 2

ท่วงทานองของเพลงลูกทุ่งมีการปรับให้มีความสนุกสนานมากขึ้น อีกทั้งการเต้นของหางเครื่ องก็

ได้รั บ อิ ท ธิ พ ลจากตะวัน ตก เพลงลู ก ทุ่ ง จึ ง มี ก ารปรั บ จัง หวะให้มี ค วามเร็ ว ตามแบบฉบับ ของ
ตะวันตกด้วยเช่ นกัน นับตั้งแต่ปี พ.ศ. 2528 มีนกั ดนตรี ต่างประเทศเข้ามาเปิ ดการแสดงร้องเพลง
เรี ยกว่า “คอนเสิ ร์ต” ทาให้เกิดแฟชัน่ การแสดงรู ปแบบคอนเสิ ร์ตในวงการเพลงลูกทุ่ง และนักร้อง
เพลงลูกทุ่งที่ประสบความสาเร็ จสู งสุ ดในช่วงนั้น คือ พุ่มพวง ดงจันทร์ ซึ่ งเป็ นนักร้องที่มีศกั ยภาพ
สู งมีลีลาการร้อง และการเต้นที่เข้ากับดนตรี สมัยนิยม อีกทั้งยังเป็ นนักร้องลูกทุ่งคนแรก ที่ได้บุกเบิก
มิวสิ กวีดีโอเพลงของวงการเพลงลูกทุ่งไทยในผลงานชุ ด อื้อหื อ หล่ อจัง นอกจากนั้นยังมีนกั ร้อง
หรื อศิลปิ นที่ได้รับฉายาว่าเป็ นขวัญใจเพลงลูกทุ่งอย่าง สายัณห์ สัญญา และมีนกั ร้องศิลปิ นอื่นๆที่
ประสบความสาเร็ จเป็ นที่นิยม อาทิ ยอดรัก สลักใจ, สุ นารี ราชสี มา, เสรี รุ่ งสว่าง, ศิรินทรา นิยากร
D
ฯลฯ (กาญจนา สิ งห์อุดม, 2555 )
มิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งเป็ นอีกสื่ อบันเทิงชนิดหนึ่ งที่มีบทบาทสาคัญในการกล่อมเกลา
จิ ต ใจของมนุ ษ ย์ใ ห้ เ กิ ด สุ น ทรี ย ภาพได้รั บ การผ่ อ นคลาย และยัง สามารถสะท้อ นอุ ด มการณ์
ความคิดของมนุ ษย์ในแต่ละยุคแต่ละสมัยออกมาผ่านเรื่ องราวที่ปรากฏในมิวสิ กวิดีโอเพลงได้อีก
ด้วย ซึ่ งทาให้วิธีการเล่าเรื่ องและการสื่ อความหมายเป็ นหัวใจสาคัญของมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งจน
ได้รับการพัฒนาสร้างสรรค์ให้มีความหลากหลายน่าสนใจมาโดยตลอดระยะเวลากว่า 30 ปี ซึ่ งใน
PU
แต่ละยุคมีเทคนิ คการเล่าเรื่ องและสื่ อความหมายที่แตกต่างกันออกไป ขึ้นอยูก่ บั สภาพสังคม ความ
เจริ ญก้าวหน้า ของเทคโนโลยี และบริ บ ทของสังคมยุค นั้นๆ มิวสิ กวิดีโอเพลงลูก ทุ่งจะสามารถ
สื่ อสารให้ผรู้ ับชมเข้าใจ สนใจ และประทับใจได้น้ นั บางครั้งเป็ นเรื่ องยาก โดยเฉพาะการอธิ บาย
บางอย่างด้วยปั จจัยจากัดหลายประการ สิ่ งหนึ่ งที่จะช่วยให้มิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งมีความน่าสนใจ
และเป็ นที่ประทับใจของผูช้ ม นอกจากจะต้องให้ความสาคัญกับการเล่าเรื่ องแล้ว จาเป็ นอย่างยิ่งที่
จะต้องรู้จกั การเลือกใช้วธิ ีการนาเสนอ การสื่ อความหมาย โดยเฉพาะการสื่ อความหมายจากภาพ ไม่
ว่าจะเป็ นการเลือกใช้สัญลักษณ์ การใช้แสงสี การแต่งกาย ขนาดภาพ การสื่ อความหมายจะเป็ นตัว
ช่ วยถ่ ายทอดเรื่ องราวหรื อเหตุ การณ์ เนื้ อหา อารมณ์ ข องเพลง และอุ ดมการณ์ ของคนในสังคม
วัฒนธรรมในแต่ละยุคสมัยนั้นๆให้มีความชัดเจนมากขึ้น
ขณะที่ปี พ.ศ. 2543 หรื อช่วงแห่งการเปลี่ยนถ่ายคริ สต์ศตวรรษ จากคริ สต์ศตวรรษที่ 19
สู่ คริ สต์ศตวรรษที่ 20 นั้น เป็ นช่วงที่มีการเปลี่ยนแปลงทางระบบเศรษฐกิจ สังคม และเทคโนโลยี
ซึ่ งระบบเศรษฐกิจของไทยกาลังอยูใ่ นช่วงฟื้ นตัวจากวิกฤตเศรษฐกิจในปี พ.ศ. 2540 ไปพร้อมๆกับ
วิถีก ารดารงชี วิตของคนในสัง คมที่ดาเนิ นควบคู่ ไปกับ การเจริ ญก้าวหน้าทางเทคโนโลยี ท าให้
เทคโนโลยีต่างๆเริ่ มเข้ามามีบทบาทกับการดาเนินชี วิตของคนในสังคม หรื อกลุ่มคน องค์กร และ
บริ ษทั ต่ างๆมากขึ้น ตลอดจนยัง เข้า มามี อิทธิ พ ลในการสร้ างสรรค์มิวสิ กวีดีโอเพลงลูก ทุ่ งให้มี
 3

ลูกเล่นอันหลากหลาย โดดเด่นและน่าติดตามมากขึ้น ไม่วา่ จะเป็ นการนากราฟิ กหรื อภาพอนิเมชัน

มาใช้ช่วยในการเล่าเรื่ องผ่านฉาก สถานที่ในมิวสิ กวีดีโอเพลง เป็ นต้น ซึ่งเพลงและมิวสิ กวีดีโอเพลง
ลูกทุ่งที่ได้รับความนิ ยมอย่างมากและได้นาภาพอนิเมชันมาใช้ประกอบการเล่าเรื่ องในมิวสิ กวีดีโอ
เพลงได้อย่างโดดเด่นในช่ วงเวลานั้น ได้แก่ เพลง เปิ ดใจสาวแต ของศิลปิ น กระแต อาร์ สยาม ซึ่ ง
เป็ นนักร้องลูกทุ่งวัยรุ่ นหน้าใหม่ที่โด่งดังและเป็ นขวัญใจของกลุ่มวัยรุ่ นมาจนถึงปัจจุบนั
การได้รับความนิยมจากประชาชนของศิลปิ นหรื อการที่จะได้ชื่อว่าเป็ นศิลปิ นลูกทุ่งที่ดี
มี คุณภาพนั้น ล้วนแล้วแต่ จะต้องมีรางวัลเป็ นเครื่ องการั นตี คุณภาพและความส าเร็ จของศิล ปิ น
วงการเพลงลูกทุ่ง ซึ่ งรางวัลแห่งเกียรติยศของวงการคนลูกทุ่งเป็ นเสมือนแรงผลักดันและขับเคลื่อน
ความเจริ ญก้าวหน้าของวงการเพลงลูกทุ่ง อีกทั้งยังช่วยสร้างเสริ มกาลังใจให้กบั ศิลปิ นและผูค้ นที่อยู่
D
เบื้องหลังของผลงานเพลงต่างๆ ไม่วา่ จะเป็ นรางวัลพระราชทานในงานกึ่งศตวรรษเพลงลูกทุ่งที่มี
การจัดมอบรางวัลกันตั้งแต่ปี พ.ศ. 2532 โดยสานักงานคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่ งชาติ ซึ่ งเป็ น
ช่ ว งที่ ว งการเพลงลู ก ทุ่ ง เริ่ ม ซบเซา แต่ บ รรดานัก ฟั ง เพลงลู ก ทุ่ ง กลับ ให้ค วามสนใจกัน อย่ า ง
แพร่ หลาย จนต้องจัดให้มีการถ่ายทอดสดทางสถานีวิทยุโทรทัศน์แห่ งประเทศไทยและจัดให้มีการ
มอบรางวัลดังกล่าวไปจนถึ งปี พ.ศ. 2534 ศิลปิ นที่ได้รับรางวัล อาทิ พุ่มพวง ดวงจันทร์ สุ นารี
ราชสี มา ศิรินทรา นิยากร ยอดรัก สลักใจ เป็ นต้น
PU
รางวัลมาลัยทองเป็ นอี กหนึ่ ง รางวัลส าคัญส าหรับ วงการเพลงลู กทุ่ งที่ มอบเป็ นขวัญ
กาลังใจให้กบั คนทางานเพลงลูกทุ่งที่มีคุณภาพและยังมีส่วนในการยกระดับคุณภาพของเพลงลูกทุ่ง
และปลุ กกระแสให้วงการเพลงลู กทุ่งกลับมาสี สันอีกครั้ง หลังเกิ ดวิกฤตการณ์ทางเศรษฐกิ จของ
ไทย ซึ่งรางวัลมาลัยทองเริ่ มจัดมาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2543 ถึงปี พ.ศ. 2549 ศิลปิ นที่ได้รับรางวัล อาทิ ต่าย
อรทัย ไมค์ ภิรมพร เป็ นต้น
นอกจากนั้นรางวัลแห่ งเกี ยรติยศของคนวงการเพลงลูกทุ่งจากสมาคมลูกทุ่งเอฟเอ็ม
คลื่นวิทยุลูกทุ่งมหานคร อสมท. เอฟเอ็ม 95 ภายใต้การผลิตรายการของบริ ษทั อสมท จากัด มหาชน
ร่ วมกับ สานักงานคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่ งชาติ ก็มีการจัดงานมอบรางวัลมหานครอวอร์ ดส
ขึ้น เพื่อตอบสนองกระแสความคึกคักของวงการเพลงลูกทุ่งที่ถูกเปิ ดและขอฟังจากประชาชนผ่าน
คลื่ นวิ ท ยุลู ก ทุ่ ง มหานคร และเป็ นเสมื อ นรางวัล ที่ ต อกย้ า ความนิ ย มของประชาชนคนไทยทั่ว
ประเทศ ซึ่ งได้เริ่ มจัดให้มีการมอบรางวัลตั้งแต่ปี พ.ศ. 2547 มาจนถึงปั จจุบนั ศิลปิ นที่ได้รับรางวัล
อาทิ ต่าย อรทัย หญิงลี ศรี จุมพล ไผ่ พงศธร ตัก๊ แตน ชลลดา เป็ นต้น
มิ ว สิ ก วิดี โอเพลงลู ก ทุ่ ง ถู ก พัฒนาสร้ า งสรรค์ใ ห้มี ค วามทันสมัย น าเสนอเรื่ อ งราว
ประกอบเพลงโดยใช้อ งค์ป ระกอบอย่า งหลากหลายช่ ว ยในการสื่ อ สารความหมายต่ า งๆเพื่ อ
ประกอบการเล่ า เรื่ อ งราวให้ ส อดคล้องกับ กับ เนื้ อ หาของเพลงนั้น ๆ ท าให้ก ลุ่ ม ชมรมส่ ง เสริ ม
 4

โทรทัศน์ ได้จดั ให้มีการเพิ่มรางวัลมิวสิ ก วิดีโอดี เด่ นในสาขาเพลงลูกทุ่ งไทยขึ้ น ในการจัดมอบ

รางวัลโทรทัศน์ทองคาครั้งที่ 24 ปี พ.ศ. 2552 และมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งที่ได้รับรางวัลในปี แรก ที่
มีการจัดมอบรางวัลนี้ ข้ ึ น ได้แก่ มิ วสิ ก วิดีโอเพลง อีสานลาเพลิ น ของศิลปิ น ต่าย อรทัย ทาให้
วงการเพลงลูกทุ่งเริ่ มมีการแข่งขันสร้างสรรค์วธิ ีการนาเสนอและสื่ อความหมายในมิวสิ กวิดีโอเพลง
ให้มีความแปลกใหม่ ทันสมัย และดึงดูดใจกลุ่มผูช้ มเป้ าหมายกันมากขึ้น นอกจากรางวัลที่กล่าวมา
ข้างต้นยังมีรางวัลจากสถาบันต่างๆอีกมากมายที่เป็ นเสมือนแรงผลักดันให้เพลงลูกทุ่งได้รับความ
นิ ยมและมีการแข่งขันรู ปแบบการนาเสนอกันอย่างภาคภูมิ เช่ น รางวัล Intensive Watch Music
Chart เพลงที่เปิ ดมากที่สุดทางวิทยุ รางวัลสตาร์ เอนเตอร์ เทนเมนท์อวอด์ส ประเภทเพลงลูกทุ่ง การ
จัดอันดับเพลงเก่ ายอดนิ ยมของเว็บไซต์มิวสิ กเอ็มไทย (www.music.mthai.com) ซึ่ งเป็ นเว็บไซต์
D
เพลงที่ ไ ด้ รั บ ความนิ ย มเป็ นอย่ า งมากจากผู้ที่ ชื่ น ชอบเพลงในอดี ต และเพลงใหม่ ย อดนิ ย ม
นอกจากนั้นยังมีรางวัลอื่นๆอีกมากมาย
ปั จจุ บนั มิ วสิ กวิดีโอเพลงลู กทุ่ งได้รับ ความนิ ยมและถูกเข้า รับชมผ่านเว็บ ไซต์ยูทูป
(www.youtube.com) อย่างแพร่ หลาย ไม่ใช่เพียงแค่สื่อโทรทัศน์หรื อแผ่นวีดีซีคาราโอเกะเหมือนใน
อดี ตเท่านั้นที่ใช้ในการโปรโมทเพลง ศิลปิ น หรื อ มิ วสิ ควีดีโอเพลงลูกทุ่ง แต่ปัจจุบนั ยังนิ ยมใช้
สื่ อออนไลน์หรื อโซเชี ย ลมี เดี ย ต่ างๆ เข้า มาช่ วยโปรโมท โดยเฉพาะทางเว็บไซต์ยูทูป ซึ่ ง เป็ น
PU
เว็บไซต์แลกเปลี่ยนภาพวิดีโอที่มีชื่อเสี ยงและเป็ นที่นิยมอย่างแพร่ หลายทัว่ โลก นอกจากนั้นยังมี
การนาเอามิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งในยุคคลาสสิ กและยุคร่ วมสมัยออกเผยแพร่ ผา่ นเว็บไซต์ยทู ูปเป็ น
หลัก ด้วยวัตถุประสงค์เพื่อโปรโมทและเรี ยกกระแสความนิ ยมให้กบั เพลง มิวสิ ควิดีโอและศิลปิ น
ทาให้มิวสิ กวิดีโอเพลงทั้งหลายสามารถเข้ารับชมได้อย่างสะดวกมากขึ้นและแจ้งเกิ ดผลงานเพลง
ให้กบั ศิลปิ นได้รวดเร็ วยิง่ ขึ้นผ่านทางเว็บไซต์ยทู ูป
จากที่กล่าวมาแล้วข้างต้น แสดงให้เห็นว่าเพลงลูกทุ่งได้เติบโตมาพร้อมๆกับมิวสิ กวีดี
โอเพลงที่มีการพัฒนาสร้างสรรค์รูปแบบการสื่ อสารความหมายหรื อเรื่ องราวประกอบเนื้ อเพลงมา
โดยตลอด ตั้งแต่ยคุ บุกเบิกมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งในปี พ.ศ. 2528 มาจนถึงปั จจุบนั ซึ่ งผูว้ ิจยั ได้แบ่ง
ยุคเพื่อศึ กษาเปรี ยบเทีย บการเล่ าเรื่ องและสื่ อความหมายในมิวสิ กวิดีโอเพลงลู กทุ่งดังนี้ โดยยุค
คลาสสิ ก เริ่ มตั้งแต่ปี พ.ศ. 2528 ถึง ปี พ.ศ. 2542 และยุคร่ วมสมัย เริ่ มตั้งแต่ปี พ.ศ. 2543 ถึง ปี พ.ศ.
2557 โดยใช้เกณฑ์ในการแบ่งยุคดังนี้ จากวิกฤตการณ์ทางเศรษฐกิจในปี พ.ศ. 2540 ถึง ปี พ.ศ. 2547
ก่อให้เกิดกระแสชาตินิยมที่ส่งเสริ มให้เพลงลูกทุ่งกลับมาได้รับความนิยมเหนือเพลงสตริ ง ธุ รกิจที่
เกี่ ยวเนื่ องกับความนิ ยมของเพลงลูกทุ่ง จึงมีการขยายตัวมากขึ้น มีนกั ร้องและผลงานเพลงเกิ ดขึ้น
มากกว่ายุคที่ ผ่านมา นักร้ องลู กทุ่ง บางคนประสบความสาเร็ จมากกว่านักร้ องสตริ ง เพลงลูกทุ่ ง
กลายเป็ นวัฒนธรรมประชานิ ยมกระแสหลัก จนศิลปิ นเพลงสตริ งยังต้องหันมาผสมผสานผลงาน
 5

ของตนให้มีความเป็ นลู กทุ่งหรื อไม่ก็เปลี่ ยนสภาพไปเป็ นนักร้ องลู กทุ่ง ซึ่ งจากวิกฤตการณ์ ทาง
เศรษฐกิจดังกล่าว ทาให้รัฐบาลมีนโยบายประชานิยมขึ้นส่ งผลให้เศรษฐกิจเกิดการฟื้ นตัว มีการผลิต
และบริ โภคมากขึ้น(ขจร ฝ้ ายเทศ, 2548) ดังนั้นปี พ.ศ. 2543 เป็ นปี ที่เศรษฐกิจ เริ่ มมีการฟื้ นตัว ซึ่ ง
นอกจากจะทาให้วงการเพลงลูกทุ่งกลับมามีสีสันและได้รับความนิ ยมมากกว่าเพลงสตริ งแล้ว ยัง
เป็ นปี แห่งการเปลี่ยนคริ สต์ศตวรรษที่มีการเปลี่ยนแปลงของระบบเศรษฐกิจ สังคม และเทคโนโลยี
ทั้ง ในและต่ า งประเทศไปพร้ อมๆกันอี ก ด้ว ย ซึ่ งสิ่ ง ต่ า งๆเหล่ า นี้ ท าให้วงการเพลงลู ก ทุ่ ง ได้รั บ
อิทธิ พลจากการเปลี่ยนแปลงและได้นาเอาเทคโนโลยีความทันสมัย เข้ามาผสมผสานในการผลิ ต
ผลงานเพลงและมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งเรื่ อยมาจนถึงปัจจุบนั
การศึกษาครั้งนี้จึงสนใจศึกษาเปรี ยบเทียบการเล่าเรื่ องและสื่ อความหมายในมิวสิ กวิดี
D
โอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กกับยุคร่ วมสมัย โดยศึกษาเปรี ยบเทียบตัวบทของมิวสิ กวีดีโอเพลงลูกทุ่ง
ยุคคลาสสิ กกับยุคร่ วมสมัยในประเด็นของรู ปแบบการนาเสนอ การเล่าเรื่ อง การสื่ อความหมาย และ
อุดมการณ์ ที่ป รากฎในมิวสิ ควิดีโอเพลงทั้ง สองยุค เพื่ อนาองค์ความรู้ ไ ปใช้เป็ นแนวทางในการ
สร้างสรรค์มิวสิ ควิดีโอเพลงลูกทุ่งให้มีความน่าสนใจ มีสีสันอยูบ่ นพื้นฐานของความเป็ นลูกทุ่งและ
ความเจริ ญก้าวหน้าของเทคโนโลยีต่างๆต่อไปอย่างยัง่ ยืน
PU
1.2 วัตถุประสงค์ ของการศึกษา
1. เพื่อศึกษาเปรี ยบเทียบรู ปแบบการนาเสนอและวิธีการเล่าเรื่ องในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุค
คลาสสิ กและยุคร่ วมสมัย
2. เพื่ อวิเคราะห์ เปรี ย บเที ย บเนื้ อหาในการสื่ อความหมายของมิ วสิ ก วิดีโอเพลงลู กทุ่ ง ยุค
คลาสสิ กกับยุคร่ วมสมัย
3. เพื่อศึกษาเปรี ยบเทียบอุดมการณ์ ที่ปรากฏในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กกับยุคร่ วม
สมัย

1.3 ขอบเขตของการศึกษา
การศึก ษาเปรี ย บเที ย บการเล่ า เรื่ องและสื่ อความหมายในมิวสิ ก วิดีโอเพลงลู กทุ่ ง ยุค
คลาสสิ กกับยุคร่ วมสมัย มีขอบเขตการศึกษาดังนี้
ศึกษามิวสิ กวีดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กที่ผลิตเผยแพร่ ต้ งั แต่ปี พ.ศ. 2528 ถึ ง พ.ศ.
2542 โดยเลือกศึกษาเฉพาะมิวสิ กวีดีโอเพลงของศิลปิ นที่ได้รับรางวัลและมียอดผูเ้ ข้าชมมิวสิ กวิดีโอ
เพลงผ่านเว็บไซต์ยทู ูปสู งสุ ด ได้แก่ พุ่มพวง ดวงจันทร์ , สุ นารี ราชสี มา, ศิรินทรา นิยากร, ยอดรัก
สลักใจ,สายัณห์ สัญญา และเสรี รุ่ งสว่าง
 6

และมิวสิ กวีดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัยที่ผลิตและเผยแพร่ ต้ งั แต่ปี พ.ศ. 2543 ถึง พ.ศ.

2557 โดยเลือกศึกษาเฉพาะมิวสิ กวิดีโอเพลงของศิลปิ นที่ได้รับรางวัลและมียอดผูเ้ ข้าชมมิวสิ กวิ ดีโอ
เพลงผ่านเว็บไซต์ยทู ูปสู งสุ ด ได้แก่ กระแต อาร์สยาม, ต่าย อรทัย, ตัก๊ แตน ชลดา, ไผ่ พงศธร, หญิง
ลี ศรี ชุมพล, จ๊ะ อาร์ สยาม, กุง้ สุ ทธิ ราช อาร์สยาม, ไมค์ ภิรมพร, และใบเตย อาร์สยาม

1.4 นิยามศัพท์ทเี่ กีย่ วข้ อง

มิวสิ กวิดีโอเพลง หมายถึง เรื่ องราวประกอบเพลง หนึ่งตอนจบ หรื ออาจมีมากกว่าหนึ่ง
ตอนจบ มิวสิ กวิดีโอเพลงมีท้ งั การนาเสนอตัวศิลปิ นหรื อเรื่ องราวคล้ายละคร หรื อนาเสนอทั้งศิลปิ น
และเรื่ องราวคล้ายละครควบคู่กนั ไป เพื่อถ่ายทอดเนื้อหาของเพลง
D
เพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ ก หมายถึง ระยะเวลาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2528 ถึง ปี พ.ศ. 2542 ช่วง
ระยะเวลาที่วงการเพลงลูกทุ่งกาลังเริ่ มมีการสร้างสรรค์วิธีการนาเสนอเรื่ องราว หรื อเหตุการณ์ เพื่อ
ประกอบเพลง ซึ่ งเรื่ องราวที่นามาใช้ถ่ายถอดเนื้อหาของเพลง ไม่มีความซับซ้อน และสามารถเข้าใจ
ได้ง่าย
เพลงยุคร่ วมสมัย หมายถึง ระยะเวลาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2543 ถึง ปี พ.ศ. 2557 ซึ่ งในปี พ.ศ.
2543 เป็ นช่ วงระยะเวลาที่เพลงลู กทุ่งมีการแข่งขันการสร้างสรรค์วิธีการนาเสนอเรื่ องราว หรื อ
PU
เหตุ การณ์ ประกอบเพลง ซึ่ งเรื่ องราวที่นามาใช้ถ่ายทอดเนื้ อหาของเพลง มีความซับซ้อน และนา
เทคโนโลยีสมัยใหม่มาช่วยในการเล่าเรื่ อง เช่น การใช้ภาพอนิเมชัน กราฟิ กต่างๆ เป็ นต้น
รู ปแบบการนาเสนอ หมายถึ ง ประเภทและลักษณะของมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุค
คลาสสิ ค กับ ยุค ร่ ว มสมัย เช่ น ประเภทที่ มี ก ารแสดงเป็ นหลัก หรื อเส้ น ร้ อง ประเภทที่ มี ก ารสื่ อ
ความหมายเป็ นหลักหรื อเส้นเรื่ อง ประเภทที่มีท้ งั การแสดงและการสื่ อความหมายผสมกันหรื อเส้น
ร้องและเส้นเรื่ องผสมกัน และประเภทที่มีแนวคิดบางอย่างที่ไม่เป็ นเรื่ องราวเป็ นหลัก เป็ นต้น
การเล่าเรื่อง หมายถึง กรอบแนวคิดที่ใช้ในการทาความเข้าใจถึงวิธีการเล่าเรื่ องราวหรื อ
เหตุการณ์ ประกอบเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ คกับยุคร่ วมสมัยในประเด็นต่างๆได้แก่ โครงเรื่ อง แก่ น
เรื่ อง ตัวละคร ความขัดแย้ง ฉาก และมุ ม มองการเล่ า เรื่ อง ซึ่ งเรื่ องราวหรื อเหตุ การณ์ จะมีความ
สอดคล้องและอาจไม่มีความสอดคล้องกับเนื้ อหาของเพลงโดยเป็ นหนึ่ งในส่ วนประกอบของการ
สื่ อความหมายอีกประเภทหนึ่ง
การสื่ อความหมาย หมายถึ ง ลักษณะเรื่ องราว เหตุการณ์ หรื อองค์ประกอบต่างๆที่
สามารถสื่ อความหมายให้เกิดความเข้าใจเรื่ องราวในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ คกับยุคร่ วม
สมัย ไม่วา่ จะด้วย แสง ขนาดภาพ การแต่งกายของศิลปิ นและการสื่ อความหมายเชิงสัญลักษณ์
 7

อุดมการณ์ หมายถึง กรอบแนวคิดที่ใช้ในทาความเข้าใจโลกและสังคมซึ่ งแต่ละบุคคล

ใช้ ใ นการปฏิ สั ม พัน ธ์ ร ะหว่ า งตนเองและผู้อื่ น ในสั ง คม อุ ด มการณ์ ส ามารถถู ก ติ ด ตั้ง ได้ผ่ า น
สื่ อมวลชน ซึ่ งในที่ น้ ี หมายถึ ง มิ วสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่ งยุคคลาสสิ ค กับยุคร่ วมสมัยที่มีอุดมการณ์
รู ปแบบต่างๆ เช่น
1. ด้านเงินทอง ความร่ ารวย
2. อานาจ ทุน
3. การเคารพผูอ้ าวุโส
4. ความสนุกสนาน ร่ าเริ ง
5. ความหรู หรา มีหน้ามีตา
D
6. ความเชื่อ
7. เทคโนโลยี
8. ความรัก และชิงรักหักสวาท เป็ นต้น

1.5 ประโยชน์ ทคี่ าดว่าจะได้ รับ

1.//ได้เรี ยนรู้ และเข้าใจรู ปแบบการนาเสนอ วิธี เล่ าเรื่ อง การสื่ อความหมาย และอุดมการณ์
PU
ต่างๆในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กกับยุคร่ วมสมัย
2.//ได้เพิ่ ม พูน องค์ค วามรู ้ ด้า นวิช าการในการประยุก ต์ใ ช้แนวคิ ด ต่ า งๆเพื่ อท าความเข้า ใจ
มิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งทั้งยุคคลาสสิ กและยุคร่ วมสมัย
3.//ได้แ นวทางในการพัฒ นารู ป แบบการสื่ อสารต่ า งๆในมิ ว สิ ก วีดีโ อเพลงลู ก ทุ่ ง เพื่อ เป็ น
ประโยชน์แก่วงการเพลงและมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งต่อไป
 บทที่ 2
แนวคิด ทฤษฎี เอกสารและงานวิจยั ที่เกีย่ วข้ อง

การวิจยั เรื่ อง “การศึกษาเปรี ยบเทียบการเล่ าเรื่ องและสื่ อความหมายในมิวสิ กวิดีโอ

เพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กกับยุคร่ วมสมัย” ผูว้ ิจยั ได้ใช้แนวคิด เอกสารและงานวิจยั ที่เกี่ยวข้องมาเป็ น
กรอบในการศึกษา ดังต่อไปนี้
D
2.1 แนวคิดเรื่ องมิวสิ กวิดีโอเพลง ( Music Video )
2.2 แนวคิดเรื่ องรู ปแบบมิวสิ กวิดีโอ ( Music Video Genre )
2.3 แนวคิดเรื่ องอุดมการณ์ ( Ideology )
2.4 แนวคิดเรื่ องการวิเคราะห์ตวั บท ( Textual Analysis )
2.4.1 ทฤษฎีเรื่ องการเล่าเรื่ อง ( Narrative )
2.4.2 ทฤษฎีเรื่ องการจัดองค์ประกอบรวมในฉาก ( Mise En Scene )
PU
2.4.3 ทฤษฎีเรื่ องสัญวิทยา ( Semiology )
2.5 เอกสารและงานวิจยั ที่เกี่ยวข้อง
2.6 กรอบแนวคิดในการศึกษา

2.1 แนวคิดเรื่องมิวสิ กวิดีโอเพลง ( Music Video )

ประวัติและความเป็ นมา
มิวสิ กวิดีโอเกิดขึ้นครั้งแรกที่ประเทศสหรัฐอเมริ กา เริ่ มจากอัลบั้ม Thriller ของไมเคิล
แจ๊คสัน ทาให้อลั บั้มชุ ดดังกล่าวขายได้เป็ นอย่างมาก หลังจากนั้นมิวสิ กวิดีโอก็เริ่ มเป็ นที่นิยมมาก
ขึ้น ภาพประกอบเพลงในมิวสิ กวิดีโอกลายเป็ นกลยุทธ์สาคัญในการโฆษณาของอุตสาหกรรมเพลง
ส่ งต่อให้มิวสิ กวิดีโอเพลงกลายเป็ นเครื่ องมือชี้ วดั ความสาเร็ จของเทปเพลง ปราการณ์ที่แสดงให้
เห็ นถึ งบทบาทสาคัญของมิวสิ กวิ ดีโอต่ออุตสาหกรรมเพลงสมัยนิ ยม คือ กาเนิ ดสถานี โทรทัศน์
เพลงที่เรี ยกว่า MTV (Music Television) ขึ้นเป็ นครั้งแรก
การให้คาจากัดความคาว่ามิวสิ กวิดีโอเริ่ มต้นจากวงควีน ( Queen ) ซึ่ งเป็ นที่รู้จกั ดีว่า
เป็ นวงที่ได้รับการยกย่องว่าการแสดงสดมีความยอดเยี่ยมที่สุดในโลก ทุ กคนอยากดูการแสดงสด
ของวงนี้ จนกระทัง่ วงควีนได้รวบรวมเอาวีดีโอการแสดงสดเพลงต่างๆมาฉายทางโทรทัศน์ โดย
 9

การนาคลิปต่างๆมาตัดต่อแล้ว แยกออกมาเป็ นเพลง มีการนาเทคนิคการใช้ภาพซ้อนใช้สโลว์โมชัน่

สต๊อปโมชัน่ เข้ามาผสมและให้คาจากัดความว่าเป็ นมิวสิ กวิดีโอ นอกจากนั้นแล้ว แนวคิดเรื่ องจุด
กาเนิ ดและที่ มาของมิ วสิ กวิดีโอเพลงแรกว่า คอ วิดีโอโปรโมชั่น เพลง โบฮีเมียน ราฟโชดี ของ
วงควีน ที่ผลิตออกอากาศมาปี 1975 ซึ่ งกากับโดย Bruce Gowers
ความหมายของมิวสิ กวิดีโอ
มิวสิ กวิดีโอ หมายถึง ภาพประกอบเพลงหรื อภาพที่สื่อความหมายจากเนื้ อหาของเพลง
เพื่อสื่ อให้ผชู้ มเข้าใจความหมายและความเพลิดเพลินจากการได้รับชมมิวสิ กวิดีโอ นอกจากนี้ มิว
สิ กวิดีโอยังสอดแทรกสิ่ งที่เป็ นประโยชน์และสิ่ งที่ดีมีสาระไว้อีกด้วย หากแต่จุดมุ่งหมายที่สาคัญที่
ทาให้มีงานชนิดนี้ข้ ึนนั้น ก็เพื่อส่ งเสริ มเพลงของศิลปิ นในทุกๆด้าน ไม่วา่ จะเป็ นด้านการตลาด ยอด
D
จาหน่ ายเทปเพลง หรื อการโปรโมทให้ประชาชนได้คุน้ เคยกับเพลงของศิลปิ นจากอัลบั้มชุ ดนั้น
มิวสิ กวิดีโอยังหมายถึง ภาพประกอบเพลงที่สามารถถ่ายทอดความคิดเกี่ยวกับเพลง เป็ นสื่ อกลาง
ระหว่างผูผ้ ลิ ตและผูช้ มที่ ตีความหมายและสร้ างจินตนาการให้แบบสาเร็ จรู ป ตั้งแต่มิวสิ ควีดีโอ
กาเนิ ดขึ้ นสามารถพิจารณามิ วสิ กวิดีโอในฐานะที่เป็ นเครื่ องมื อทางการโฆษณาประชาสัมพันธ์
นิ ยามของมิวสิ กวิดีโอในยุคแรกๆจึงเป็ นการผลิตภาพประกอบหรื อมีเพลงเป็ นหลัก ภาพเป็ นรอง
(อินทิรา เฮ็งทับทิม, 2554)
PU
บทบาทและความสาคัญของมิวสิ กวิดีโอ
มิวสิ กวิดีโอเป็ นสุ นทรี ยศาสตร์ ทางการสื่ อสารที่เป็ นสัญลักษณ์ของศิลปิ น และเป็ น
ชนวนที่ทาให้เกิดการใช้เวลาและเงินสาหรับการซื้ อหาของกลุ่มผูบ้ ริ โภควัยรุ่ น โดยมีบทบาทสาคัญ
ดังนี้(อินทิรา เฮ็งทับทิม, 2554)
1. มิ ว สิ ก วิ ดี โ อมี บ ทบาทในการเสนอสิ่ ง แวดล้อ ม ประสบการณ์ อารมณ์ แ ละ
วัฒนธรรมวัยรุ่ น
2. เป็ นพื้นฐานทางการตลาดของเพลงสมัยนิยม
3. มีรูปแบบเฉพาะที่ใช้เป็ นสื่ อเพื่อการโฆษณาของบริ ษทั เทปเพลง
4. มีอิทธิพลในการสร้างฝัน จินตนาการและวัฒนธรรมวัยรุ่ น
รู ปแบบของมิวสิ กวิดีโอ
รู ปแบบของมิวสิ กวิดีโอประกอบไปด้วยองค์ประกอบหลักทางประสบการณ์ของผูฟ้ ัง
คือ ทางกายภาพ ทางอารมณ์ และทางระดับการจดจา โดยรู ปแบบมิวสิ กวิ ดีโอที่เห็นได้จากการที่
บริ ษทั เทปเพลงผลิตออกมา ซึ่งมี 3 รู ปแบบ ดังนี้ (อินทิรา เฮ็งทับทิม, 2554)
1.//การแสดงเป็ นหลัก (Performance) หรื อเส้นร้ อง เป็ นมิ วสิ ก วิ ดีโอที่ มี โครงสร้ าง
ความสัมพันธ์ง่ายๆไม่ซบั ซ้อน มักเป็ นการนาเสนอภาพวงดนตรี แสดงดนตรี หรื อ นักร้องร้องเพลง
 10

2.//สื่ อความหมายเป็ นหลัก (Narrative) หรื อเส้นเรื่ อง เป็ นมิวสิ กวิดีโอที่มีโครงสร้าง

ความสั ม พัน ธ์ เป็ นเรื่ อ งราว แต่ ไ ม่ เหมื อนกับ นิ ย ามหรื อภาพยนตร์ เนื่ องจากเรื่ องราวขึ้ น อยู่ก ับ
ความหมายของเพลง
3.// มีแนวความคิดบางอย่างที่ไม่เป็ นเรื่ องราว (Conceptual) หรื อเรื่ องราวที่ไม่มีความ
สอดคล้องกับเพลงเป็ นรู ปแบบที่อธิ บายถึงสิ่ งที่เรี ยกว่า ดนตรี ภาพ หรื อท่าเต้นที่เป็ นจังหวะ รู ปแบบ
นี้ ใช้เทคนิ คการพัฒนาแนวความคิดเรื่ องความสัมพันธ์ต่างๆของดนตรี การล าดับเรื่ องราว และ
ภาพลักษณ์
การใช้ภาษาทางสื่ อมิวสิ กวิดีโอ
มิวสิ กวิดีโอมีการพัฒนาไปจากเดิมอย่างมาก ปัจจัยที่ทาให้เกิดการเปลี่ยนแปลง ได้แก่
D
1.//ปั จจัยทางสังคม โดยเฉพาะการรับอิทธิ พลจากตะวันตกมากขึ้น ซึ่ งสะท้อนให้เห็น
ด้า นเนื้ อ หาที่ ป รากฏในมิ ว สิ ก วิ ดีโ อ อาจมี ก ารเลี ย นแบบมิ ว สิ ก วิดี โ อตะวัน ตก ซึ่ งบางครั้ งไม่
เหมาะสมต่อสังคมไทย
2.//ปั จจัยทางด้านเทคโนโลยี เนื่องจากความเจริ ญก้าวหน้าของเทคโนโลยี ซึ่ งมีบทบาท
ต่อการผลิ ตมิวสิ กวิดีโอเช่นกัน ช่วยพัฒนารู ปแบบและเนื้ อหาให้ดึงดูดความสนใจจากผูช้ มได้มาก
ยิง่ ขึ้น เช่นการใช้คอมพิวเตอร์ กราฟิ ก อนิเมชันต่างๆ
PU
3.//ปั จจัย ทางการตลาด เป็ นการแข่ ง ขัน กันของค่ า ยเพลง เพื่ อสร้ า งความสนใจแก่
กลุ่มเป้ าหมาย จึงมีการแข่งขันกันเพื่อพัฒนามิวสิ กวิดีโอให้มีความน่าสนใจมากกว่าในอดีต
ในการศึกษาเรื่ องการเปรี ยบเทียบการเล่าเรื่ องและสื่ อความหมายในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่ง
ยุคคลาสสิ กกับยุคร่ วมสมัย แนวคิดเรื่ องมิวสิ กวิดีโอ จะเป็ นกรอบที่ผูศ้ ึกษานาไปใช้ในการศึกษา
ลักษณะและรู ปแบบของมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ คกับยุคร่ วมสมัย

2.2 แนวคิดเรื่องรู ปแบบมิวสิ กวิดีโอ ( Music Video Genre )

คาว่า Genre เป็ นภาษาฝรั่งเศสที่แปลว่า Type หรื อ Kind ในภาษาอังกฤษซึ่ งมีประวัติ
ความเป็ นมายาวนานตั้งแต่ยุคสมัยละครกรี ก และถู ก นามาประยุก ต์ใ ช้ใ นการแบ่ง ประเภทของ
ภาพยนตร์ เป็ นแบบต่างๆ เช่น แบบตะวันตก แบบนวนิยายวิทยาศาสตร์ เป็ นต้น (กาญจนา แก้วเทพ,
2552) อริ ส โตเติ ล เป็ นผูท้ ี่ ใ ช้ค าว่า รู ป แบบ ตั้ง แต่ ด้ ัง เดิ ม ในฐานะเป็ นวิ ธี ก ารในการจัด
หมวดหมู่วรรณกรรมกรี ก ทั้งโศกนาฎกรรมและสุ ขนาฏกรรม และคาว่ารู ปแบบ ถูกประยุกต์ใช้โดย
นักวิจารณ์ วรรณกรรมสมัยใหม่ เช่น Northrop Frye ผูซ้ ่ ึ งปรารถนาจะพัฒนาระบบการจัดหมวดหมู่
ที่มีความซับซ้อนมากขึ้น ซึ่ งมีความสามารถพอที่จะจัดการกับวรรณกรรมที่มีการเปลี่ยนแปลงไป
ดัง นั้น หมวดหมู่ เริ่ ม แรกของอริ สโตเติ ล ก็ ขยายออกไปเป็ นรู ป แบบย่อย (Sub-genres) ที่ ใ ช้ก าร
 11

กระท าของพระเอกเป็ นหลัก ในการแบ่ ง การแบ่ ง รู ป แบบในการศึ ก ษาสื่ อ ถู ก ใช้ค รั้ งแรกๆใน
ความสัมพันธ์ที่ภาพยนตร์ ฮอลลีวดู้ ทาภายใต้เงื่อนไขทางประวัติศาสตร์ และเงื่อนไขทางเศรษฐกิ จ
ของระบบสตูดิโอ คือ ความนิ ยมในหมู่มวลชน ทาให้ผูผ้ ลิตภาพยนตร์ ได้รับพลังทางวัฒนธรรม
อย่างมีนยั สาคัญให้ภาพยนตร์ มีแนวโน้วที่จะเป็ นสู ตรสาเร็ จ ซ้ าไปซ้ ามาซึ่ งนักวิจารณ์ในยุคนั้น มอง
ว่ามันเป็ นเรื่ องที่น่าเย้ยหยันมากที่จะประมาณค่า และในด้านเงื่อนไขทางเศรษฐกิจของการผลิตที่ดู
คล้ายโรงงาน ต้องผลิตออกมาเร็ วและราคาถูก ดังนั้นจึงมีการทาซ้ าเรื่ องที่ประสบความสาเร็ จทาง
ธุ รกิ จ โดยมี การเปลี่ ยนแปลงเล็กน้อยบางครั้ งรู ปแบบของภาพยนตร์ กลายเป็ นเรื่ องที่มีคุณค่าน่ า
ศึกษา เมื่อนักวิจารณ์ ชาวฝรั่งเศสให้ความสนใจภาพยนตร์ ฮอลลีวดู้ โดยพัฒนาแนวคิดเรื่ องผูก้ ากับ
ในฐานะผูแ้ ต่งเบื้องต้นของภาพยนตร์ และโต้แย้งว่า ผูก้ ากับเหล่านี้ มีความสามารถและวิสัยทัศน์
D
เฉพาะตัวและสามารถใช้มนั ในการผลิตภาพยนตร์ ที่มีคุณภาพทางศิลปะได้ภายใต้ระบบสตูดิโอที่
เข้มงวดของฮอลลีวูด้ ซึ่ งเรื่ องนี้เป็ นการปูทางสาหรับการศึกษารู ปแบบภาพยนตร์ ยอดนิ ยมอย่างมี
ระบบและจริ งจัง (สกุลวดี สุ ขอนันต์, 2553)
แมคเควล กล่ าวว่า คาว่า รู ปแบบ หมายถึง ชนิ ดหรื อประเภท และบ่อยครั้งสามารถ
ประยุกต์ใช้โดยอนุ โลมกับหมวดหมู่ที่แตกต่างกันของผลผลิตทางวัฒนธรรม แมคเควลยังกล่าวถึง
รู ปแบบว่า มีความสาคัญต่อสื่ อมวลชนในทุกแขนง เพราะทาให้สื่อมวลชนผลิตผลงานที่ดีมีคุณภาพ
PU
นอกจากนี้ การแบ่งรู ปแบบผลงานของสื่ อมวลชนยังเชื่อมโยงระหว่างตัวผลงานกับความคาดหวัง
ของผูบ้ ริ โภค กล่าวคือ การผลิตผลงานตามแนวคิดรู ปแบบที่มีมาก่อนจะทาให้ผูร้ ับสารแต่ละคน
สามารถเลือกผลผลิตจากสื่ อมวลชนได้
แมคเควล กล่าวว่า รู ปแบบสามารถอ้างถึงหมวดหมู่ของเนื้อหาซึ่ งมีลกั ษณะดังนี้
เป็ นอัตลักษณ์ ที่ส่ังสมไว้ ซึ่ งถูกจาได้มากกว่าหรื อน้อยกว่าอย่างเท่าๆกัน โดยผูผ้ ลิ ต
(สื่ อ) และผูบ้ ริ โภค(ผูร้ ับ สาร) อัตลัก ษณ์ เกี่ ย วข้องกับ วัตถุ ประสงค์ รู ปแบบ (ความยาว จังหวะ
โครงสร้าง ภาษา และอื่นๆ) และความหมาย(การอ้างอิงความเป็ นจริ ง)และอัตลักษณ์ที่ถูกทาให้เป็ น
ที่ย อมรั บมายาวนานและเป็ นขนบเดิ ม (Conventions) ที่สังเกตได้ ดังนั้น ขนบ เป็ นรู ปแบบทาง
วัฒนธรรมที่ถูกสงวนไว้ ถึ งแม้ว่าอาจจะสามารถเปลี่ ยนแปลงและพัฒนามันได้ภายในกรอบของ
ตระกูลดั้งเดิมก็ตาม ตลอดจนรู ปแบบจะเป็ นไปตามโครงสร้างของการเล่าเรื่ องและลาดับเหตุการณ์
ที่คาดหวังได้นาไปสู่ คลังของภาพที่ทานายได้และมีองค์ประกอบศิลป์ ที่แตกต่างออกไปจากแก่ น
เรื่ องพื้นฐาน
การวิเคราะห์รูปแบบ
กาญจนา แก้วเทพ กล่ าวว่า แนวคิดเรื่ องรู ปแบบ (Genres) มีมิติมากมาย ดังนั้นจึงทา
การวิเคราะห์ได้หลากหลายแง่มุม เช่ น การวิเคราะห์สูตร การวิเคราะห์การเล่าเรื่ อง การวิเคราะห์
 12

ความเชื่อมโยงระหว่างสื่ อ เป็ นต้น อย่างไรก็ตามในการวิเคราะห์เนื้ อหา เพื่อให้ได้สูตรของรู ปแบบ

มิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ คกับยุคร่ วมสมัยนั้น สามารถพิจารณาได้จากองค์ประกอบย่อยๆ
หลักขององค์ประกอบการเล่าเรื่ อง ซึ่ งประกอบด้วย 6 ขั้นตอนดังนี้
1. โครงเรื่ อ ง หมายถึ ง การล าดับ เหตุ ก ารณ์ ที่ เ กิ ด ขึ้ น อย่ า งมี เ หตุ ผ ล และมี จุ ด หมาย
ปลายทาง การวางโครงเรื่ องก็คือ การวางแผนหรื อการกาหนดเส้นทางของการกระทาของตัวละคร
ทาให้ผชู ้ มสามารถเจ้าใจได้วา่ มีอะไรเกิ ดขึ้นในเรื่ องนั้น คือ มีใครทาอะไร ด้วยจุดมุ่งหมายอย่างไร
ภายใต้สภาพแวดล้อมเช่นไร พบอุปสรรคอย่างใด แก้ไขเปลี่ยนแปลงหรื อตัดสิ นใจอย่างไร
2. แก่นเรื่ อง คือ ความคิดรวบยอดที่ดารงอยูใ่ นเรื่ องราวที่นกั เขียนบรรจงสร้างสรรค์ข้ ึน
เป็ นความหมายของเรื่ องที่ผผู ้ ลิตต้องการจะสื่ อ แก่นเรื่ องเป็ นวีถีทางในการสื่ อสารของผูป้ ระพันธ์
D
เป็ นวิธีการนาความคิด การรับรู ้ และความรู้สึกของตนเข้าร่ วมกับผูแ้ ต่ง
3. ตัวละคร คือ ผูก้ ระทา และผูท้ ี่ได้รับผลจากการกระทาในบทละคร ตัวละครที่ดี
จะต้องมีพฒั นาการ นัน่ คือ ต้องมีการเปลี่ยนแปลงทางความคิด อุปนิสัยใจคอ ตลอดจนมีทศั นคติ
ที่เปลี่ ยนแปลงต่อเรื่ องราวต่างๆ เนื่ องจากประสบการณ์ หรื อเหตุการณ์ที่มากระทบชี วิตของตน
หากแต่การเปลี่ยนแปลงนี้ตอ้ งเป็ นไปอย่างสมเหตุสมผล ไม่ขดั ต่อหลักความจริ ง
4. ความขัดแย้ง การเล่าเรื่ องมักดาเนินเรื่ องราวเกี่ยวพันกับความขัดแย้ง ความขัดแย้งเป็ น
PU
องค์ประกอบสาคัญอย่างหนึ่ งของเรื่ อง ที่สร้างปมปั ญหา การหาหนทางแก้ปัญหา ความขัดแย้งของ
ตัวละคร คือ การเป็ นปฏิปักษ์ต่อกัน หรื อความไม่ลงรอยในพฤติกรรม การกระทา ความคิด ความ
ปรารถนา หรื อความตั้งใจของตัวละครในเรื่ อง” ซึ่ งแบ่งความขัดแย้งเป็ น 3 ประเภท
5. ฉาก หมายถึง จุดหนึ่ งของเวลาและสถานที่ที่เหตุการณ์ของโครงเรื่ องนั้นเกิ ดขึ้น ฉาก
ด้วยตัวของมันเองแทบจะไม่มีความหมาย หากมีการเผยลักษณะตัวละครและการเดินเรื่ องแล้ว ฉาก
จะมีความสาคัญอย่างยิง่ ฉากในการเล่าเรื่ องประกอบด้วยสองส่ วน คือ
ช่ วงเวลา (Time) ได้แก่ระยะเวลาที่เหตุการณ์ที่เกิ ดเรื่ องเล่ านั้น ช่ วงเวลาจะเป็ น
ตัวก าหนดเบื้ องต้น ที่ ส าคัญต่ อองค์ป ระกอบอื่ น ๆ ต่ อ มาอี ก มากเพราะ “กาลเวลา” เป็ น
ปั จจัยพื้นฐานของเหตุการณ์ เช่น ถ้าเราสร้างละครยุคสมัยรัชกาลที่ 5 ฉากบ้านเรื อนก็จะถูกบังคับ
ว่าจะต้องเป็ นแบบใด การแต่งกาย คาพูด การกระทา ความนึกคิดของตัวละครก็เช่นเดียวกัน
สถานที่ (Location) ได้แก่ สถานที่ที่เหตุการณ์ได้เกิ ดขึ้ น สถานที่เป็ นตัวกาหนด
เบื้ องต้นที่สาคัญต่อองค์ประกอบอื่น ๆ ต่อมาอีกมาก เพราะ “กาลเวลา” เป็ นปั จจัยพื้นฐานของ
เหตุการณ์ เช่น ถ้าเราสร้างละครยุคสมัยรัชกาลที่ 5 ฉากบ้านเรื อนก็จะถูกบังคับว่าจะต้องเป็ นแบบใด
การแต่งกาย คาพูด การกระทา ความนึกคิดของตัวละครก็เช่นเดียวกัน
 13

6. มุมมองการเล่าเรื่ อง มุมมองการเล่าเรื่ องแบ่งออกเป็ น 2 ประเภทใหญ่ๆ ได้แก่

1. มุมมองบุคคลที่หนึ่ ง เป็ นการเล่าเรื่ องที่ตวั เอกของเรื่ องเป็ นผูเ้ ล่าเรื่ องเอง ข้อสังเกต
ในการเล่าเรื่ องชนิดนี้คือ ตัวละครมักเอย คาว่า “ผม” หรื อ “ฉัน” อยูเ่ สมอ
2. มุมมองบุคคลที่สาม แบ่งเป็ น ผูเ้ ล่าอยูร่ ่ วมในเหตุการณ์ดว้ ย คือ การที่ผเู้ ล่ากล่าวถึง
ตัวละครตัวอื่น เหตุการณ์อื่น ที่ตวั เองพบเห็นมา และผูเ้ ล่าไม่ได้อยูร่ ่ วมในเหตุการณ์ ทาหน้าที่เป็ นผู้
สังเกต เป็ นมุมมองที่ผสู ้ ร้างพยายามให้เกิดความเป็ นกลางในการนาเสนอเรื่ อง เป็ นการเล่าโดยที่ไม่
สามารถเข้าถึ งอารมณ์ ของตัวละครได้อย่างลึกซึ้ ง เป็ นการสังเกตหรื อรายงานเหตุการณ์ โดยผูช้ ม
ตัดสิ นเรื่ องราวเอง และผูเ้ ล่าไม่อยูร่ ่ วมในเหตุการณ์ แต่สามารถรู้ลึกถึงความคิดข้างในของตัวละคร
ในเรื่ อง หรื อเรี ยกว่า ผูเ้ ล่าเรื่ องแบบรู้รอบด้าน คือ การเล่าเรื่ องแบบไม่มีขีดกากัด สามารถรู้จิตใจของ
D
ตัวละครทุกตัว เป็ นต้น
ในการศึกษาครั้งนี้สามารถนาแนวคิดรู ปแบบมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งมาใช้เป็ นแนวทาง
ในการวิเคราะห์รูปแบบของมิวสิ กวิดี โอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ ก กับยุคร่ วมสมัย โดยพิจารณาจาก
รู ปแบบการนาเสนอและวิธี การสร้ างสรรค์มิ วสิ กวิดีโอเพลงลู กทุ่ งในแต่ล ะยุค เพื่อให้ไ ด้ม าซึ่ ง
รู ปแบบของมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กกับยุคร่ วมสมัย
PU
2.3 แนวคิดเรื่องอุดมการณ์ ( Ideology )
อุดมการณ์ ( Ideology ) เป็ นอีกแนวคิดหนึ่งที่สานักวัฒนธรรมศึกษาให้ความสนใจเป็ น
อย่างยิ่ง อิทธิ พลทางความคิดเรื่ อง อุดมการณ์ ที่สานักนี้ ใช้ มาจากนักวิชาการสายมาร์ กซิ สม์ ชาว
ฝรั่งเศสที่ชื่อ หลุยส์ อัลธูแซร์ (Louis Althusser) อัลธูแซร์ปฏิเสธความคิดของมาร์ กซิ สม์แบบดั้งเดิม
ที่วา่ อุดมการณ์ คือ จิตสานึ กที่ผิดพลาดหรื อเป็ นแนวความคิดที่ชนชั้นปกครองยัดเยียดใส่ ไว้ให้กบั
ประชาชน โดยเขาอธิ บายว่า ในขณะที่คนเราต้องอยูใ่ นสังคม และต้องปฏิสัมพันธ์ระหว่างตัวเรากับ
คนอื่ น หรื อสั ง คม เราต้ อ งมี ก รอบแนวคิ ด หรื อวิ ธี ก ารบางอย่ า งในการที่ จ ะท าให้ เ ราสร้ า ง
ประสบการณ์ หรื อเข้า ใจความหมาย รวมทั้ง รู ป เป็ นจิ ตส านึ ก ของเราขึ้ นมา อุ ดมการณ์ จึง ไม่ ใ ช่
ความคิด หากแต่เป็ นกรอบแนวคิดในการทาความเข้าใจตัวเรา เข้าโลก และเข้าใจสังคม (ประมวล
สาระชุดวิชาปรัชญานิเทศศาสตร์และทฤษฎีการสื่ อสาร, 2548)
กาญจนา แก้ว เทพ ได้ส รุ ป ว่า อุ ด มการณ์ เ ป็ นผลผลิ ต ที่ ส ร้ า งขึ้ น มาจากภาวะทาง
จิตสานึก ผลผลิตชุดนี้ได้แก่ ชุดของความคิด ความรู้สึก และความพร้อมที่จะลงมือกระทา
จากแนวคิดเรื่ องอุดมการณ์ของอัลธูแซร์ ทาให้สามารถจาแนกอุดมการณ์ในเพลงตาม
เกณฑ์ได้ 3 ปะเภท คือ (ลาเนา เอี่ยมสะอาด, 2539)
 14

ก. อุ ดมการณ์ หลัก (Dominant Ideology) คือ อุดมการณ์ ที่มีอานาจในการครอบงา

ความคิดของผูค้ นในสังคมมากกว่าอุดมการณ์อื่นๆ อุดมการณ์หลักนี้ กลุ่มผูม้ ีอานาจในสังคม เป็ น
ผูส้ ร้างขึ้นมาเพื่อสร้างความชอบธรรมให้แก่กลุ่มตน ในทางการเมืองกลุ่มที่มีอานาจคือ ผูท้ ี่สามารถ
กุมอานาจรัฐได้นนั่ เอง การที่ผกู ้ ุมอานาจรัฐจะสามารถรักษาอานาจไว้ได้ตอ้ งใช้กลไกอยู่สองอย่าง
คือ กลไกของรัฐที่กดขี่ปราบปรามและกลไกทางอุดมการณ์ของรัฐ กลไกของรัฐที่กดขี่ปราบปราม
ตามทฤษฎีของลัทธิมาร์กซ์เป็ นกลไกที่ใช้ความรุ นแรงประกอบไปด้วย รัฐบาล ฝ่ ายบริ หาร กองทัพ
ตารวจ ค่ายกักกัน คุก และอื่นๆ ส่ วนกลไกทางอุดมการณ์ของรัฐมีลกั ษณะแตกต่างกับกลไกที่
กดขี่ปราบปรามอย่างตรงกันข้าม คือจะไม่ใช้ความรุ นแรง แต่จะเป็ นการครอบงาทางคิดเป็ นด้าน
หลัก สถาบันที่เป็ นกลไกทางอุดมการณ์รัฐ ได้แก่ ศาสนา โรงเรี ยน ครอบครัว กฎหมาย ระบบเมือง
D
พรรคการเมือง สหภาพแรงงาน การสื่ อสารมลชน เช่ น หนัง สื อพิมพ์ วิทยุ โทรทัศน์ อื่นๆ และ
สถาบัน ทางวัฒ นธรรม เช่ น วรรณกรรม ศิ ล ปะ กี ฬ า ดนตรี อื่ น ๆ สัง คมที่ อุดมการณ์ ห ลัก เป็ น
อุดมการณ์อนุรักษ์น้ นั จุดมุ่งหมายของอุดมการณ์ก็คือ มุ่งรักษาสถานภาพเดิมของความสัมพันธ์ทาง
สังคม ไม่ว่าเป็ น เรื่ องความรัก เรื่ องครอบครัว สถานะหญิงชาย ตลอดจนช่ องว่างระหว่างชนชั้น
ต่างๆในสังคม
ข. อุ ดมการณ์ แ บบเสนอทางเลื อ กแบบใหม่ ใ ห้ก ับ ระบบ (Alternative Ideology)
PU
อุดมการณ์แบบนี้อาจจะไม่เห็นด้วยกับอุดมการณ์หลักแต่มิได้คดั ค้านระบบอย่างรุ นแรง คือแทนที่
จะโจมตีอุดมการณ์หลักโดยตรงแต่กลับเลี่ยงไปพูดถึงข้อเสนอใหม่ที่ตนคิดว่าดีกว่า
ค. อุ ดมการณ์ ที่มี เป้ าหมายเพื่อต่ อต้านอุ ดมการณ์ หลัก และมุ่ง เสนออุ ดมการณ์ ใ หม่
(Oppositional Ideology) อุดมการณ์ประเภทนี้ ไม่เห็นด้วยกับระบบเดิมที่มีอยูใ่ นสังคม และเห็นว่า
เป้ าหมายของอุดมการณ์หลักก็เพื่อประโยชน์ของชนชั้นที่มีอานาจในสังคมซึ่ งเป็ นคนกลุ่มน้อยส่ วน
ผูท้ ี่ เ สี ย เปรี ย บ คื อ คนส่ ว นใหญ่ ดัง นั้น จึ ง มุ่ ง ที่ จ ะโจมตี แ ละท าลายอุ ด มการณ์ ห ลัก และเสนอ
อุดมการณ์ใหม่
การศึ กษาเรื่ องการเปรี ย บเที ยบการเล่ าเรื่ องและสื่ อความหมายในมิ วสิ กวิดีโอเพลง
ลู กทุ่งยุค คลาสสิ ก กับยุคร่ วมสมัย แนวคิดเรื่ องอุดมการณ์ จะเป็ นกรอบที่ผูศ้ ึกษานาไปใช้ในการ
วิเคราะห์ เปรี ยบเทียบอุดมการณ์ ค่านิยมทางสังคมที่ปรากฏผ่านการเล่าเรื่ องและการสื่ อความหมาย
ต่างๆในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ คกับยุคร่ วมสมัย

2.4 แนวคิดเรื่องการวิเคราะห์ ตัวบท ( Textual Analysis )

กลุ่มทฤษฎีตวั บทเป็ นทฤษฎีที่ถือกาเนิดขึ้นในยุคแรกของภาพยนตร์ ต้ งั แต่ตน้ ศตวรรษ
ที่ 20 ทฤษฎีในกลุ่มนี้ให้ความสนใจการวิเคราะห์ “ตัวบท” หรื อการวิเคราะห์ตวั ภาพยนตร์ รากฐาน
 15

สาคัญของทฤษฎีกลุ่มนี้คือ แนวคิดศิลปะ โดยมองว่าภาพยนตร์ คือ ศิลปะแขนงหนึ่ งไม่ต่างไปจาก

ศิลปะที่ผา่ นมาในอดีต 6 แขนง คือ นาฏกรรม สถาปั ตยกรรม ประติมากรรม จิตรกรรม ดนตรี และ
วรรณกรรม แต่กว่าจะก้าวมาเป็ นศิลปะได้น้ นั ภาพยนตร์ ก็ตอ้ งพิสูจน์คุณสมบัติดว้ ยการยกระดับ
ตนเอง ไม่ใช่แต่เพียงแค่การถ่ายภาพแสดงละครเวที แต่ตอ้ งพัฒนาเทคนิคการเล่าเรื่ องด้วยภาพและ
เสี ย ง เพื่ อให้ก ลายเป็ นเอกลัก ษณ์ ของภาพยนตร์ มิ วสิ ค วีดีโอเพลงลู กทุ่ ง เช่ นกัน ที่ มี ก ารพัฒนา
สร้างสรรค์รูปแบบการนาเสนอมาโดยตลอดระยะเวลากว่า 30 ปี เป็ นอีกสื่ อศิลปะหนึ่ งที่ได้พิสูจน์
คุณสมบัติตนเองด้วยการสร้างสรรค์เทคนิคการเล่าเรื่ องและการสื่ อความหมายด้วยภาพและเสี ยง ให้
สามารถสื่ อสารความบันเทิงต่างๆไปยังผูร้ ับสารได้อย่างสมบูรณ์มากขึ้น
การวิเคราะห์รูปแบบของมิ วสิ ควีดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กและยุคร่ วมสมัยสนใจ
D
ปั จจัยภายในของมิวสิ ควีดีโอหรื อโครงสร้างภายในตัวบท เช่ น โครงเรื่ อง แก่นเรื่ อง ความขัดแย้ง
มุมมองการเล่าเรื่ อง ตัวละคร ฉาก สี แสง การแต่งกาย สัญญะ และองค์ประกอบต่างๆ โดยเชื่ อว่า
ความหมายเกิดจากการเรี ยงตัวขององค์ประกอบดังกล่าว
ซึ่ งกลุ่มแนวคิ ดการวิเคราะห์ตวั บทในมิวสิ ควีดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กกับยุคร่ วม
สมัย ผูศ้ ึกษาได้นาแนวคิด ทฤษฎีดงั ต่อไปนี้มาใช้ในการศึกษา
2.4.1 ทฤษฎีเรื่ องการเล่าเรื่ อง ( Narrative )
PU
ทฤษฎีการเล่าเรื่ องมีแนวคิดว่า เป็ นมนุษย์เป็ นนักเล่าเรื่ อง การตัดสิ นใจและการสื่ อสาร
ของมนุษย์ข้ ึนอยูก่ บั เหตุผลที่ดี ซึ่ งแตกต่างไปตามสถานการณ์ รู ปแบบการสื่ อสาร และสื่ อ เหตุผลที่
ดี จะถูก ควบคุ มโดยภูมิ หลัง ของบุ คคล วัฒนธรรม ลัก ษณะนิ สัย และอิ ทธิ พ ลของภาษา ความมี
เหตุ ผ ลของเรื่ อ งราวที่ เ ล่ า ขึ้ น อยู่ก ับ ธรรมชาติ ข องผู้เ ล่ า เรื่ อ งที่ จ ะตระหนัก ถึ ง ความน่ า จะเป็ น
องค์ประกอบที่ จะทาให้เรื่ องราวปะติดปะต่อกันการเลือกสรรเรื่ องราวเพื่อสร้างความเพลิ ดเพลิ น
แนวคิดการเล่าเรื่ องนี้จึงมองว่า การสื่ อสารของคนเราเป็ นการเล่าเรื่ องหรื อการบรรยายทั้งสิ้ น โดยผู้
เล่าเรื่ องทาหน้าที่เป็ นผูป้ ระพันธ์หรื อร่ วมประพันธ์เรื่ องราวที่นามาเล่านั้นๆ องค์ความรู้ที่ศึกษาตัว
เรื่ อ งเล่ า ได้ก ลายเป็ นความรู ้ เ ฉพาะด้า นและได้รั บ การพัฒ นามาอย่า งจริ ง จัง ในช่ ว งหลัง ของ
คริ สตศตวรรษที่ 20 ซึ่ งถือว่าเป็ นองค์ความรู้ร่วมสมัย หมายความถึง ยุคที่การศึกษาเรื่ องเล่าได้กลาย
มาเป็ นสาขาวิชาการเฉพาะอย่างเต็มตัว มีการกาหนดวัตถุประสงค์และวัตถุประสงค์ที่ศึกษา มีการ
กาหนดวิธีการที่ใช้ในการศึกษา เพราะฉะนั้นจึงเกิดเป็ นองค์ความรู้ชุดหนึ่ งซึ่ งเรี ยกร่ วมๆได้วา่ เป็ น
ศาสตร์ แ ห่ ง การเล่ า เรื่ อ งซึ่ งก็ เ ป็ นศาสตร์ ที่ ศึ ก ษาตัว เรื่ อ งเล่ า นั่น เอง โดยเป็ นการก้า วข้า มจาก
การศึกษาเนื้ อหาไปสู่ ความสนใจในโครงสร้างของการเล่าเรื่ อง และวิธีการเล่าเรื่ องของสื่ อแต่ละ
ชนิ ด ซึ่ งประเภทของการเล่ า เรื่ องที่ ไ ด้รั บ การน ามาศึ ก ษานั้น มี อยู่ห ลายชนิ ด ทั้ง นิ ทาน นิ ย าย
ภาพยนตร์ และมิวสิ กวิดีโอ เป็ นต้น
 16

ศาสตร์ แหล่งเรื่ องเล่าเกิดขึ้นจากการเปลี่ยนแปลงกระบวนทัศน์ในการศึกษา 3 จุดใหญ่

ด้วยกัน คือ(ศิวนารถ หงส์ประยูร, 2550)

Reflection Construction

จากเดิ มที่มองว่าเรื่ องเล่าเป็ นภาพสะท้อนความจริ ง Reflection มาเป็ นการมองใหม่วา่

เรื่ องเล่าไม่ได้เป็ นสิ่ งสะท้อนโลกความจริ ง แต่เรื่ องเล่ามีการประกอบสร้างในตัวของมันเอง จึงจะ
ให้ความสาคัญกับสิ่ งที่ เรี ยกว่า Construction ของการเล่าเรื่ องมากกว่ามองว่ามันสะท้อนสะท้อน
D
ความเป็ นจริ งที่อยูข่ า้ งนอก

Fiction Non-Fiction

ขอบเขตของเรื่ องเล่ า จากเดิ ม ที่ เ รื่ องเล่ า จะถู ก มองว่ า จ ากัด ตัว อยู่ แ ต่ เ ฉพาะใน
PU
วรรณกรรมเป็ นเรื่ องสมมติ Fiction ตอนนี้ ข อบเขตของการศึ ก ษาเรื่ องเล่ า ได้ข ยายออกสู่ ตวั บท
ประเภทอื่นที่เราเรี ยกว่า Non-Fiction อาทิ ข่าว สารคดี เป็ นต้น

Appreciation Understanding

วัตถุประสงค์ในการศึกษา เปลี่ยนจุดเน้นของเป้ าหมายในการศึกษาเรื่ องเล่า จากที่เน้น

ความซาบซึ้ ง Appreciation มาเน้น ที่ ค วามเข้า ใจ Understanding การพยายามท าความเข้า ใจ
กระบวนการสื่ อความหมายที่อยูใ่ นเรื่ องเล่านั้น มักนาเราไปสู่ การวิเคราะห์คติ ค่านิยม อุดมการณ์ที่
สื่ อผ่านเรื่ องเล่านั้นออกมา
 17

องค์ประกอบของการเล่าเรื่ อง ประกอบไปด้วย
1. โครงเรื่ อง
หมายถึง การลาดับเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นอย่างมีเหตุผล และมีจุดหมายปลายทาง การวาง
โครงเรื่ องก็คือ การวางแผนหรื อการกาหนดเส้นทางของการกระทาของตัวละคร ทาให้ผชู้ มสามารถ
เข้า ใจได้ ว่ า มี อ ะไรเกิ ด ขึ้ นในเรื่ องนั้ น คื อ มี ใ ครท าอะไร ด้ว ยจุ ด มุ่ ง หมายอย่ า งไร ภายใต้
สภาพแวดล้อมเช่นไร พบอุปสรรคอย่างใด แก้ไขเปลี่ยนแปลงหรื อตัดสิ นใจอย่างไร
อริ สโตเติล ได้ให้ความเห็นไว้ในหนังสื อเรื่ อง โพเอทติกส์ ว่าโครงเรื่ องที่ดีจะต้องมี
ความสมบูรณ์ ในตัวของมันเอง มีความยาวพอเหมาะ ประกอบตอนต้น ตอนกลาง และตอนจบ
เหตุ การณ์ ทุ ก ตอนมี ค วามสั มพันธ์กันอย่า งสมเหตุ สมผลตามกฎแห่ ง กรรม กล่ า วคือ เรื่ องราวที่
D
เกิ ดขึ้ นในฉากหนึ่ งจะต้องเป็ นผลสื บเนื่ องมาจากการกระทาในฉากที่นามาก่ อน และในทานอง
เดียวกันก็จะเป็ นสาเหตุของเรื่ องราวที่จะเกิดในฉากต่อไป ฉะนั้นในเรื่ องที่มีการวางโครงเรื่ องอย่าง
รัดกุมจะไม่สามารถตัดฉากหนึ่ งฉากใดทิ้งไปได้โดยไม่กระทบกระเทือนฉากอื่น เพราะทุกสิ่ งทุก
อย่างที่เกิดขึ้นมีความสัมพันธ์และเป็ นเหตุเป็ นผลต่อกันอย่างแท้จริ ง(อริ สโตเติล, 1983 อ้างถึงใน สุ
รพล บุญลือ, 2556)
ส่ วน อี เอ็ม ฟอร์ สเตอร์ ก็เป็ นอีกคนหนึ่ งที่ทาให้คาจากัดความที่ชดั เจนของโครงเรื่ อง
PU
โดยแยกความแตกต่างระหว่างตัวเรื่ อง และโครงเรื่ อง กล่าวคือ ตัวเรื่ อง คือการเล่าเหตุการณ์เรี ยง
ตามลาดับเวลาที่เกิดก่อนกลัง ในขณะที่โครงเรื่ อง เป็ นการเล่าเรื่ องที่แสดงความเป็ นเหตุเป็ นผลของ
เหตุการณ์
การเล่าเรื่ องแบ่งออกเป็ น 5 ขั้นตอน คือ
1. การเริ่ มเรื่ อง เป็ นจุดเริ่ มต้นเพื่อชักจูงความสนใจของผูช้ มให้ติดตามต่อไป ซึ่ งอาจจะ
ใช้กลยุทธการเริ่ มเรื่ องได้หลายๆแบบ เช่น แนะนาตัวละคร แนะนาฉาก เปิ ด ประเด็นขัดแย้ง หรื อ
อื่นๆ
2. การพัฒนาเหตุการณ์ เป็ นขั้นตอนที่เรื่ องราวเริ่ มดาเนิ นไปมากขึ้น ความขัดแย้งเริ่ ม
ทวีความรุ นแรงหรื อความเข้มข้นขึ้น ตัวละครเริ่ มยุง่ ยากลาบากใจมากขึ้น
3.ขั้นภาวะวิกฤต เป็ นขั้นตอนที่ความขัดแย้งพุง่ ขึ้นสู งสุ ด และถึงจุดแตกหัก ตัวละครอยู่
ในสถานการณ์ที่ตอ้ งตัดสิ นใจอย่างใดอย่างหนึ่ง
4.ขั้นภาวะคลี่คลาย เป็ นขั้นตอนหลังจากที่จุดวิกฤตได้ผา่ นพ้นไปอันเนื่องมาจากปั ญหา
ความยุง่ ยากหรื อเงื่อนงาต่างๆได้เปิ ดเผยแก้ไขได้
5.ขั้นการยุติเรื่ องราว เป็ นขั้นตอนสุ ดท้ายที่เรื่ องราวได้จบสิ้ นลงโดยอาจจะมีจุดหลายๆ
แบบ เช่น อาจจะจบอย่างมีความสุ ข อย่างสู ญเสี ย หรื ออย่างมีปริ ศนาคาใจ เป็ นต้น
 18

สิ่ งสาคัญมากในโครงเรื่ อง คือ ความขัดแย้ง ซึ่ งเกิ ดขึ้นระหว่างการผูกปมที่จะนาไปสู่

จุดยอด ความขัดแย้งที่ เกิ ดขึ้นในเรื่ องอาจเป็ นความขัดแย้งระหว่างมนุ ษย์กบั ชะตากรรมระหว่าง
มนุ ษย์กบั สังคมหรื อสภาพแวดล้อม หรื อระหว่างมนุ ษย์กบั มนุ ษย์ด้วยกัน ทั้งนี้ เรี ยกว่าเป็ นความ
ขัดแย้งภายนอก นอกจากนี้ คือความขัดแย้งภายในจิตใจของตัวละครเอง
2. แก่นเรื่ อง
คื อ ความคิ ด รวบยอดที่ ด ารงอยู่ใ นเรื่ อ งราวที่ นัก เขี ย นบรรจงสร้ า งสรรค์ข้ ึ น เป็ น
ความหมายของเรื่ องที่ผผู ้ ลิตต้องการจะสื่ อ แก่นเรื่ องเป็ นวีถีทางในการสื่ อสารของผูป้ ระพันธ์ เป็ น
วิธีการนาความคิด การรับรู ้ และความรู้สึกของตนเข้าร่ วมกับผูแ้ ต่ง
3. ตัวละคร
D
ตัวละคร (Character) คือ ผูก้ ระทา และผูท้ ี่ได้รับผลจากการกระทาในบทละคร ตัว
ละครที่ดีจะต้องมีพฒั นาการ นัน่ คือ ต้องมีการเปลี่ยนแปลงทางความคิด อุปนิสัยใจคอ ตลอดจนมี
ทัศนคติที่เปลี่ ยนแปลงต่อเรื่ องราวต่างๆ เนื่ องจากประสบการณ์ หรื อเหตุการณ์ที่มากระทบชี วิต
ของตน หากแต่การเปลี่ยนแปลงนี้ตอ้ งเป็ นไปอย่างสมเหตุสมผลไม่ขดั ต่อหลักความจริ ง (อุมาพร
มะโรณี ย.์ 2551)
ตัวละครแบ่งได้เป็ น 2 ประเภท คือ
PU
1. ตัวละครที่มีลกั ษณะเป็ นแบบตายตัว (Typed character) เป็ นตัวละครที่มองเห็น
ได้เพี ย งด้า นเดี ย ว และมัก มี ล ัก ษณะนิ สัย ตามแบบฉบับ ที่ นิย มใช้กันในบทละครทัว่ ๆไป เช่ น
“พระเอก” “นางเอก” หรื อ “ตัวอิจฉา” ตัวละครเหล่านี้ ไม่วา่ จะอยูใ่ นละครเรื่ องใด มักมีลกั ษณะ
นิ สัยคล้ายกันแทบเป็ นสู ตรสาเร็ จ และบทบาทที่จะกระทาก็เป็ นสิ่ งที่ผชู้ มคาดหมายไว้สาหรับตัว
ละครนั้นๆ ได้
2. ตัวละครที่เห็นได้รอบด้าน (Well – rounded character) ตัวละครประเภทนี้มี
ความลึกซึ้ ง และเข้าใจยากกว่าตัวละครที่มีลกั ษณะตายตัว จะคล้ายคนจริ งๆ ซึ่ งมองได้รอบด้าน มี
ทั้งส่ วนดีและส่ วนเสี ย ตัวละครประเภทนี้จะมีพฒั นาการด้านนิสัยใจคอ หรื อมีการเปลี่ยนแปลงเจต
คติเกี่ยวกับสิ่ งต่างๆในชีวติ
4. ความขัดแย้ง
การเล่าเรื่ องมักดาเนิ นเรื่ องราวเกี่ยวพันกับความขัดแย้ง ความขัดแย้งเป็ นองค์ประกอบ
สาคัญอย่างหนึ่ งของเรื่ อง ที่สร้างปมปั ญหา การหาหนทางแก้ปัญหา ความขัดแย้งของตัวละคร คือ
การเป็ นปฏิปักษ์ต่อกัน หรื อความไม่ลงรอยในพฤติกรรม การกระทา ความคิด ความปรารถนา หรื อ
ความตั้งใจของตัวละครในเรื่ อง” ซึ่ งแบ่งความขัดแย้งเป็ น 3 ประเภทใหญ่ ๆ ได้แก่ (เหมือนฝัน ชาว
เหนือ, 2553)
 19

1. ความขัดแย้งระหว่า งคนกับ คน คือ ตัวละครสองฝ่ ายไม่ ลงรอยกันแต่ละฝ่ าย

ต่อต้านกันหรื อพยายามทาลายล้างกันเช่ น การรบของทหารสองฝ่ ายหรื อการทาศึกระหว่างสอง
ตระกูล เป็ นต้น
2. ความขัดแย้งภายในจิตใจ เป็ นความขัดแย้งที่เกิดขึ้นภายใน ตัวละครจะมีความ
สับสน หรื อยุง่ ยากลาบากใจในการตัดสิ นใจเพื่อจะกระทาการอย่างที่คิดเอาไว้ เช่น ความขัดแย้งกับ
สานึกรับผิดชอบ หรื อ ความรู ้สึกขัดแย้งกับกฎเกณฑ์ทางสังคม
3. ความขัดแย้งกับพลังภายนอก เช่น ความขัดแย้งกับสภาพแวดล้อมหรื อธรรมชาติ
อันโหดร้าย
5. ฉาก
D
หมายถึง จุดหนึ่งของเวลาและสถานที่ที่เหตุการณ์ของโครงเรื่ องนั้นเกิดขึ้น ฉากด้วยตัว
ของมันเองแทบจะไม่มีความหมาย หากมีการเผยลักษณะตัวละครและการเดินเรื่ องแล้ว ฉากจะมี
ความสาคัญอย่างยิง่ ฉากในการเล่าเรื่ องประกอบด้วยสองส่ วน คือ
1 ช่วงเวลา (Time) ได้แก่ระยะเวลาที่เหตุการณ์ที่เกิดเรื่ องเล่านั้น ช่วงเวลาจะเป็ น
ตัวก าหนดเบื้ องต้น ที่ ส าคัญต่ อองค์ป ระกอบอื่ น ๆ ต่ อ มาอี ก มากเพราะ “กาลเวลา” เป็ น
ปั จจัยพื้นฐานของเหตุการณ์ เช่น ถ้าเราสร้างละครยุคสมัยรัชกาลที่ 5 ฉากบ้านเรื อนก็จะถูกบังคับ
PU
ว่าจะต้องเป็ นแบบใด การแต่งกาย คาพูด การกระทา ความนึกคิดของตัวละครก็เช่นเดียวกัน
2 สถานที่ (Location) ได้แก่สถานที่ที่เหตุการณ์ได้เกิดขึ้น สถานที่เป็ นตัวกาหนด
เบื้ องต้นที่สาคัญต่อองค์ประกอบอื่น ๆ ต่อมาอีกมาก เพราะ “กาลเวลา” เป็ นปั จจัยพื้นฐานของ
เหตุการณ์ เช่น ถ้าเราสร้างละครยุคสมัยรัชกาลที่ 5 ฉากบ้านเรื อนก็จะถูกบังคับว่าจะต้องเป็ นแบบใด
การแต่งกาย คาพูด การกระทา ความนึกคิดของตัวละครก็เช่นเดียวกัน
ฉากในเรื่ องเล่ามี 5 ประเภทดังนี้
ก. ฉากที่เป็ นธรรมชาติ ได้แก่ สภาพแวดล้อมธรรมชาติที่แวดล้อมตัวละคร เช่ น ป่ า
ไม้ ทุ่งหญ้า ลาธาร หรื อบรรยากาศค่าเช้าในแต่ละวัน
ข. ฉากที่เป็ นสิ่ งประดิ ษฐ์ ได้แก่ อารามบ้านช่อง เครื่ องใช้ในครัว หรื อสิ่ งประดิษฐ์ที่
มนุษย์มีไว้ใช้สอยต่างๆ
ค. ฉากที่ เป็ นช่ วงเวลาหรื อยุคสมัย ได้แก่ ยุคสมัย หรื อช่ วงเวลาที่เกิ ดเหตุการณ์ตาม
ท้องเรื่ อง
ง. ฉากที่ เ ป็ นการด าเนิ น ชี วิต ของตัว ละคร หมายถึ ง สภาพแบบแผนหรื อ กิ จ วัต ร
ประจาวันของตัวละคร ของชุมชน หรื อท้องถิ่นที่ตวั ละครอาศัยอยู่
 20

จ. ฉากที่ เป็ นสภาพแวดล้อมเชิ ง นามธรรม คื อ สภาพแวดล้อมที่จบั ต้องไม่ ไ ด้แต่ มี

ลักษณะเป็ นความเชื่อหรื อความคิดของคน เช่น ค่านิยม ธรรมเนียม ประเพณี เป็ นต้น
6. มุมมองการเล่าเรื่ อง
มุมมองการเล่าเรื่ องแบ่งออกเป็ น 2 ประเภทใหญ่ๆ ได้แก่
1. มุ ม มองบุ ค คลที่ ห นึ่ ง เป็ นการเล่ า เรื่ อ งที่ ต ัว เอกของเรื่ องเป็ นผู้เ ล่ า เรื่ อ งเอง
ข้อสังเกตในการเล่าเรื่ องชนิดนี้คือ ตัวละครมักเอย คาว่า “ผม” หรื อ “ฉัน” อยูเ่ สมอ
2. มุมมองบุคคลที่สาม แบ่งเป็ น
ผูเ้ ล่าอยู่ร่วมในเหตุการณ์ดว้ ย คือ การที่ผเู้ ล่ากล่าวถึงตัวละครตัวอื่น เหตุการณ์อื่น ที่
ตัวเองพบเห็นมา
D
ผูเ้ ล่าไม่ได้อยู่ร่วมในเหตุการณ์ ทาหน้าที่เป็ นผูส้ ังเกต เป็ นมุมมองที่ผสู้ ร้างพยายามให้
เกิดความเป็ นกลางในการนาเสนอเรื่ อง เป็ นการเล่าโดยที่ไม่สามารถเข้าถึงอารมณ์ของตัวละครได้
อย่างลึกซึ้ ง เป็ นการสังเกตหรื อรายงานเหตุการณ์โดยผูช้ มตัดสิ นเรื่ องราวเอง
ผูเ้ ล่ าไม่อยู่ร่วมในเหตุ การณ์ แต่สามารถรู้ ลึกถึ งความคิดข้างในของตัวละครในเรื่ อง
หรื อเรี ยกว่า ผูเ้ ล่ าเรื่ องแบบรู ้ รอบด้าน คือ การเล่ าเรื่ องแบบไม่มีขีดกากัด สามารถรู้ จิตใจของตัว
ละครทุกตัว เป็ นต้น
PU
ในการศึกษาเรื่ องการเปรี ยบเทียบการเล่าเรื่ องและสื่ อความหมายในมิวสิ กวิดีโอเพลง
ลูกทุ่งยุคคลาสสิ กกับยุคร่ วมสมัย ทฤษฎีการเล่าเรื่ องจะเป็ นกรอบที่ผศู้ ึกษานาไปใช้ในการวิเคราะห์
เปรี ยบเทียบวิธีการเล่าเรื่ องในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กกับยุคร่ วมสมัย โดยศึกษาวิเคราะห์
ตามองค์ประกอบของการเล่าเรื่ องทั้ง 6 องค์ประกอบ
2.4.2 ทฤษฎีเรื่ องการจัดองค์ประกอบรวมในฉาก ( Mise En Scene )
ความหมายและความสาคัญ Mise En Scene เป็ นคาศัพท์ภาษาฝรั่งเศส ที่นิยมอ่านออก
เสี ยงว่า มีส-ออง-แซง และใช้เป็ นคาทับศัพท์ในแวดวงละครเวทีและภาพยนตร์ ศัพท์เทคโนโลยี
ทางภาพ อังกฤษ-ไทย ไทย-อังกฤษ ฉบับราชบัณฑิตยสถาน บัญญัติศพั ท์คาไทยของ Mise En
Scene คือ การจัดองค์ประกอบรวมในฉาก ถ้าเรานาไปใช้ในการแสดงละครเวทีคาว่า ฉาก จะ
ครอบคลุ มทุกสิ่ งที่ผชู ้ มมองเห็ นผ่านการแสดงบนเวที แต่ถา้ เป็ นสื่ อภาพยนตร์ คาว่า ฉาก หรื อ ซี น
(Scene) จะเน้นสถานที่ซ่ ึ งมี เหตุการณ์เกิ ดขึ้นและถูกถ่ายทอดผ่านการนาเสนอเป็ นช็อต(Shot) ที่
ต่อเนื่อง เพื่อประกอบการเล่าเรื่ องภาพยนตร์ ละครเวทีและภาพยนตร์ แต่ละเรื่ องอาจมีฉากเพียงฉาก
เดี ยวหรื อมากกว่าหนึ่ งฉาก ขึ้นอยู่กบั เรื่ องราวที่ตอ้ งการนาเสนอ ฉากแต่ละฉากจะมีองค์ประกอบ
รวมซึ่ งต้องผ่านการออกแบบ จัดเตรี ยม ประกอบสร้าง หรื อสรรหาอุปกรณ์เพื่อนามาประกอบฉาก
ให้สมจริ ง และสอดคล้องกับเรื่ องราวที่ตอ้ งการนาเสนอมากที่สุด
 21

มีส-ออง-แซง ซึ่ งเป็ นส่ วนประกอบสาคัญของการสร้างสรรค์งานละครเริ่ มมีบทบาท

มากยิ่งขึ้ นและเพิ่ มรายละเอี ย ดขององค์ป ระกอบตามความเจริ ญของยุค สมัย โดยเฉพาะใน ช่ วง
คริ สต์ศตวรรษที่ 19 การถือกาเนิดของสื่ อภาพยนตร์ พร้อมอุปกรณ์สาคัญประกอบการถ่ายทาคือไฟ
ประดิษฐ์ (Artificial Light) ทาให้การจัดแสงภาพยนตร์มีบทบาทสาคัญต่อการถ่ายทาและเป็ นสิ่ งที่
ช่วยสื่ ออารมณ์ และสะท้อนความหมายให้กบั ภาพยนตร์ การใช้ไฟประดิษฐ์ไม่เพียงแต่มีประโยชน์
เฉพาะสื่ อภาพยนตร์ แต่ ย งั นามาใช้ป ระโยชน์ร่ วมกับ การจัดแสงละครเวที เพื่อ ความสว่า งเห็ น
กระจ่างในการแสดง และยังเป็ นการเน้นย้ าท าให้เกิ ดมุมมองสื่ ออารมณ์ ให้กบั ฉากการแสดงไป
พร้อมกัน นอกจากนี้การจัดแสงยังทาให้นกั แสดงมีความโดดเด่นในการแสดงและอิทธิ พลของแสง
และเงาท าให้ผูช้ มรู ้ สึ ก ร่ วมไปกับการแสดงได้ดีย่ิง ขึ้ นมี ส-ออง-แซง จึ งขยายขอบเขตไปถึ งการ
D
ออกแบบจัดแสงฉากการแสดง ซึ่ งเป็ นการแสดงออกในเชิ งทักษะผสมผสานความเป็ นศิลปะ เพื่อ
สื่ ออารมณ์และสะท้อนความหมายประกอบการแสดง การออกแบบจัดแสงไม่วา่ จะเป็ นละครหรื อ
ภาพยนตร์ เริ่ มต้นจากความเข้าใจความหมายในฉากการแสดงนั้นๆและวางแผนออกแบบการจัด
แสง กาหนดตาแหน่ งการแสดงให้สอดคล้องกับฉาก รู้ ว่าควรจัดแสงให้เหมาะสมกับการแสดง
อย่างไรหรื อต้องการให้แสงเป็ นส่ วนหนึ่งของการเล่าเรื่ องหรื อสื่ อความหมายอย่างไร (Metz, 1974)
มิวสิ กวิดีโอ (Music Video) หรื อเรี ยกสั้นๆว่า เอ็มวี (MV) เป็ นการถ่ายทอดบทเพลง
PU
แบบมีภาพประกอบ โดยยุคแรกๆ มิวสิ กวิดีโอ นามาใช้ในการเผยแพร่ เพลงทางโทรทัศน์ ซึ่ งมักเป็ น
รู ปแบบการถ่ายภาพวงดนตรี หรื อนักร้องที่ร้องเพลง ต่อมามีนาภาพมาประกอบเพลง และพัฒนามา
เป็ นการนาเนื้ อหาของบทเพลงมาสร้ า งเป็ นเรื่ องราว เป็ นละครประกอบเพลงจึ ง เป็ นสื่ อที่ ผูช้ ม
สามารถรับสัมผัสด้วยการฟั งและการมองเห็นไปพร้อมกันทุกครั้งของการชมมิวสิ กวิดีโอผูช้ มให้
ความสนใจภาพและตามมาด้วยเสี ยง องค์ประกอบภาพจึงเป็ นจุดดึงดูดที่สาคัญโดยมี มีส -ออง-แซง
เป็ นกลไกก าหนดบรรยากาศและการสื่ ออารมณ์ ข องภาพ และมี เ สี ย งสนทนาหรื อเสี ย งดนตรี
ประกอบเป็ นตัวเสริ มภาพที่เห็ น มีส-ออง-แซง มีความหมายโดยรวมหมายถึง การจัดองค์ประกอบ
รวมในแต่ละฉาก ซึ่ งเงื่ อนไขการจัดองค์ประกอบต่างๆของ มีส-ออง-แซง ให้รวมอยู่ในฉากและ
ประจักษ์แก่สายตาผูช้ มสรุ ปได้ดงั นี้
1. การจัดองค์ประกอบรวมในฉากต้องสอดคล้องกับการแสดง (Staging an Action)
การเล่าเรื่ องเหตุการณ์ แต่ละฉากของมิวสิ กวิดีโอจะมีการแสดงเป็ นกลไกสาคัญ ซึ่ งการแสดงของ
นักแสดงจะถู กกาหนดให้สื่อความหมายร่ วมกับมีส-ออง-แซง เพื่อทาให้ผูช้ มเข้าถึ งเรื่ องราวการ
นาเสนอได้ดีย่ิงขึ้ น ผูก้ ากับมิ วสิ กวิดีโอ คือ ผูท้ าหน้าที่ควบคุ มให้การแสดงแต่ละฉากดาเนิ นไป
พร้อมกับความเหมาะสมขององค์ประกอบรวมในฉากของมิวสิ กวิดีโอ
 22

2. การจัดองค์ประกอบรวมในฉากต้องเข้ากับเหตุการณ์ในแต่ละฉากของมิวสิ กวิดีโอ
(Placed in a Scene) บททาหน้าที่บอกเล่าเรื่ องราวผ่านฉาก ซึ่ งแต่ละฉากจะมีรายละเอียดของ
เนื้ อหาแตกต่างกันไป การกาหนด มีส-ออง-แซง ต้องเข้ากับเหตุการณ์ในฉากนั้นของมิวสิ กวีดีโอ
และทาให้ผชู ้ มเชื่อหรื อรู ้สึกสมจริ งไปกับเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นในมิวสิ กวิดีโอ
3. การจัดองค์ประกอบรวมในฉากต้องสอดคล้องกับเรื่ องราวของมิวสิ กวิดีโอ (Putting
on stage) การทามิวสิ กวิดีโอที่ถูกต้องไม่ควรให้ฉากมาเด่นเหนือตัวละคร แต่ควรทาให้ฉากและตัว
ละครมีความกลมกลื นเข้ากับเรื่ องราวโดยรวมของมิวสิ กวีดีโอ การกาหนดมีส-ออง-แซงจึงเป็ น
ส่ วนสาคัญที่ผลักดันการเล่าเรื่ องให้ขบั เคลื่อนไปพร้อมรายละเอียดของ ฉาก แสง เสื้ อผ้า หน้าและ
ผมของนักแสดง
D
ความสาคัญของ มีส-ออง-แซง
การตระหนักในความหมายและความสาคัญของ มีส -ออง-แซง เป็ นสิ่ งที่ทีมงานผลิ ต
มิวสิ กวิดีโอต้องเรี ยนรู ้ และเข้าถึ งอย่างลึกซึ้ ง พร้อมจะนาไปปฏิบตั ิให้เกิ ดผลสู งสุ ดในการถ่ายทา
บางครั้งผูช้ มอาจไม่รู้สึกหรื อไม่รับรู้วา่ มีส-ออง-แซงคืออะไร แต่ถา้ มิวสิ กวิดีโอเรื่ องนั้นทาให้ผชู้ ม
คล้อยตามความสมจริ งสนุกสนาน และเกิดความรู้สึกชื่นชอบไปกับเนื้อหาและลีลาเป็ นการยืนยันว่า
มีส-ออง-แซง ได้กลายเป็ นส่ วนหนึ่ ง ที่ทาให้มิวสิ กวีดีโอประสบความสาเร็ จเพราะฉะนั้นปั จจัย
PU
สาคัญที่ทาให้ มีส-ออง-แซง สร้างความสาเร็ จมี 4 ประการ ดังนี้
1. ความสมจริ งในระหว่างการชมสิ่ งสาคัญที่ สุดที่ทาให้ผูช้ มติดตามชมมิวสิ กวิ ดีโอ
อย่างจดจ่อคือความสนุกสนาน กลไกสาคัญของความสนุกสนานคือความสมจริ งมีส-ออง-แซง เป็ น
ส่ ว นหนึ่ ง ที่ ต้อ งยึ ด หลัก ความสมจริ ง โดยท าให้ อ งค์ป ระกอบรวมในฉากสมจริ ง ตามเนื้ อ หา
สอดคล้องกับอารมณ์ ของแต่ละฉาก และทาให้ผชู้ มเกิดความรู้สึกเชื่ อและยอมรับในเหตุการณ์ที่
นาเสนอผ่านมิวสิ กวิดีโอฉากนั้นๆ
2. ความสอดคล้ อ งกับ การจัด องค์ป ระกอบภาพมิ ว สิ ก วิ ดี โ อเป็ นสื่ อ ที่ น าเสนอ
ภาพเคลื่อนไหวแต่ละช็อตต่อเนื่ องเพื่อเล่าเรื่ อง ช็อตแต่ละช็อตต้องผ่านการกาหนดองค์ประกอบ
ภาพซึ่ งตากล้องเป็ นผูท้ าหน้าที่สาคัญนี้ภายใต้การตีความแต่ละฉากร่ วมกับผูก้ ากับภาพยนตร์ การจัด
องค์ประกอบภาพเป็ นการบรรจุรายละเอียดของ มีส -ออง-แซง ซึ่ งประกอบด้วย การแสดง ฉาก
อุ ป กรณ์ ป ระกอบฉาก เสื้ อผ้า หน้ า และผมของนัก แสดง การจัด องค์ ป ระกอบภาพต้อ งมี
ความสัมพันธ์กบั มีส-ออง-แซง เพื่อทาให้ภาพแต่ละช็อตสื่ อความหมายและสอดคล้องกับการสื่ อ
อารมณ์ของเรื่ องราวในมิวสิ กวิ ดีโอ การจัดองค์ประกอบภาพที่ดีตอ้ งเน้นความสวยงามของการ
กาหนด ขนาดภาพ มุ มกล้อง และการจัดแสง เพื่อผูช้ มจะได้เข้าถึ งเรื่ องราวไปพร้ อมกับความ
งดงามลงตัวของภาพและแสงในแต่ละช็อตของมิวสิ กวิดีโอ
 23

3. การสื่ อความหมาย มิวสิ กวิดีโอไม่จาเป็ นต้องเล่าเรื่ องผ่านการแสดงเพียงอย่างเดียว

องค์ประกอบต่างๆของ มีส-ออง-แซง เป็ นตัวช่วยที่ดีในการสื่ อความหมายของมิวสิ กวิดีโอ ผูก้ ากับ
ศิลป์ เลือกสถานที่ถ่ายทาที่สื่ออารมณ์ ช่างแต่งหน้าและทาผมนักแสดงเลือกที่จะแต่งหน้าและทาผม
นักแสดงให้สอดคล้องกับบทบาทการแสดง ช่างไฟจัดแสงฉากให้สื่อความหมายของฉากนั้นหรื อ
การออกแบบเสื้ อผ้านักแสดงให้เข้ากับบุคลิกลักษณะตัวละคร มีส-ออง-แซง จึงเป็ นงานสร้างสรรค์
ที่ผผู ้ ลิตใช้ประโยชน์เพื่อการสื่ อความหมายให้กบั มิวสิ กวิดีโอ
4. การตอบรับของผูช้ ม การนาเสนอ มีส-ออง-แซง ควรยึดหลักการทาให้ผชู้ มเกิดการ
ตอบรับหรื อคล้อยตามการนาเสนอของมิวสิ กวิ ดีโอ เรื่ องราวในแต่ละฉากจะมีวตั ถุ ประสงค์หรื อ
เป้ าหมายที่ชัดเจน ตัวละครมีควรแสดงบทบาทอย่างไร สถานที่ที่เกิ ดเหตุคือที่ไหน ภายในฉาก
D
ควรจัดบรรยากาศแสง หรื ออุ ปกรณ์ประกอบฉากเป็ นอย่างไร คาถามเหล่ านี้ ตอ้ งตอบให้ตรงกับ
จิ นตนาการของผูก้ ากับ และท าให้เกิ ด เป็ นจริ ง ในมิ วสิ ก วิดี โอ นอกจากนี้ ต้องท าให้ผูช้ มเกิ ด
ความรู ้สึกร่ วมไปกับมิวสิ กวีดีโอแนวทางเดียวกับที่ผกู้ ากับต้องการสื่ อสารสู่ ผชู้ ม
ภาพกับการสื่ อความหมาย
โทรทัศน์เป็ นสื่ อที่สร้างอารมณ์ดว้ ยภาพ และเป็ นภาพแบบเคลื่อนไหว เมื่อเทียบกับสื่ อที่
เป็ นตัวหนังสื อแล้ว การสร้ างอารมณ์ ดว้ ยภาพจะสร้างความรู้ สึกที่สมจริ งมากกว่า (Realistic)
PU
เทคนิคต่างๆ ของการสร้างภาพด้วยกล้อง เช่น ระยะห่างของกล้อง การกาหนดมุมกล้อง การจัดแสง
ไฟ การตัดต่อภาพ การหยุดภาพ การย้อนกลับ การเปลี่ยนแปลงจังหวะช้าเร็ วของภาพ ฯลฯ จะทาให้
ผูผ้ ลิตควบคุม “กระบวนการกระตุน้ อารมณ์ความรู้สึกของผูช้ ม” ได้ โดยที่ผผู้ ลิตและผูช้ มมีรหัส
ความหมายเกี่ยวกับภาพและความรู ้สึกชุดเดียวกัน
อย่างไรก็ตาม ความหมายเชิงสัญลักษณ์ของภาพขึ้นกับบริ บทการนาเสนอภาพ (เสี ยง / คา
บรรยาย) ซึ่ งทาให้ภาพเปลี่ยนแปลงความหมายได้ ภาพทุกภาพล้วนมีความหมายแฝงจากภาษาทาง
เทคนิคการถ่ายภาพเสมอ แต่ตอ้ งพิจารณาร่ วมกับบริ บทแวดล้อมทางการถ่ายภาพและคาบรรยาย ใน
บางกรณี ระดับมุมกล้องจากมุมสู ง ไม่ได้หมายความว่าสิ่ งที่ถูกถ่ายต่าต้อยเสมอไป เช่น ภาพถ่ายมุม
สู งโบราณสถาน หมายความว่า ความยิง่ ใหญ่ในครั้งอดีตก็ได้
ความหมายของภาพล้วนมีความหลากหลาย (Polysemy) กล่าวคือ ภาพมีความหมาย
อย่างไรก็ได้ตามที่ผรู ้ ับสารปรารถนาให้เป็ น ความรู้เกี่ยวกับบริ บทของการบันทึกภาพ เหตุการณ์
แวดล้อมขณะบันทึกภาพ จะทาให้ผรู้ ับสารตีความหมายได้ชดั เจนมากขึ้น
ขนาดภาพ
ขนาดภาพเป็ นเครื่ องมือที่ใช้กาหนดว่าคนดูควรจะเห็นอะไร และเห็นแค่ไหน ซึ่ งจะทาให้
เกิ ดความหมายและความรู ้ สึกที่แตกต่างกันไปดังนั้น การกาหนดขนาดภาพต้องสอดคล้องกับ
 24

ความหมายที่ตอ้ งการจะสื่ อ อย่างไรก็ตามความหมายของภาพระยะใกล้และระยะไกลของช่างภาพ

คนหนึ่งอาจมีความแตกต่างจากอีกคนหนึ่ง ขนาดภาพแบ่งออกเป็ น 7 ขนาดดังนี้ (Berger, 2007)
1.//ภาพระยะไกลมากหรื อระยะไกลสุ ด (Extreme Long Shot / ELS) ได้แก่ ภาพที่ถ่าย
ภายนอกสถานที่โล่งแจ้ง มักเน้นพื้นที่หรื อบริ เวณที่กว้างใหญ่ไพศาล เมื่อเปรี ยบ เทียบกับสัดส่ วน
ของมนุ ษย์ที่มีขนาดเล็ก ภาพ ELS ส่ วนใหญ่ใช้สาหรับการเปิ ดฉากเพื่อบอกเวลาและสถานที่ อาจ
เรี ยกว่า Establishing Shot ก็ได้ เป็ นช็อตที่แสดงความยิ่งใหญ่ของฉากหลัง หรื อแสดงแสนยานุภาพ
ของตัวละครในหนังประเภทสงครามหรื อหนังประวัติศาสตร์ ส่ วนช็อตที่ใช้ตามหลังมักเป็ นภาพ
ระยะไกล (LS) แต่ในบางครั้งก็ใช้ภาพระยะใกล้ (CU) เปิ ดฉากก่อนเพื่อเป็ นการเน้นเรี ยกจุดสนใจ
หรื อบีบอารมณ์คนดูให้สูงขึ้นอย่างทันทีทนั ใด
D
2.//ภาพระยะไกล (Long Shot /LS) ภาพระยะไกล สามารถเห็นแอ็คชัน่ หรื ออากัปกริ ยา
ของผูแ้ สดงเต็มตัวและชัดเจนพอ ซึ่ งเป็ นที่ทราบกันดีว่าหนังของชาร์ ลี แชปลิน (Charlie Chaplin)
มักใช้ขนาดภาพนี้กบั ภาพปานกลาง (MS) ถ่ายทอดอารมณ์ตลกประสบความสาเร็ จในหนังเงียบของ
เขา
3.//ภาพระยะไกลปานกลาง (Medium Long Shot / MLS) เป็ นภาพที่เห็นรายละเอียดของผู้
แสดงมากขึ้นตั้งแต่ศีรษะจนถึงขา หรื อหัวเข่า ซึ่ งบางครั้งก็เรี ยกว่า Knee Shot เป็ นภาพที่เห็นตัวผู้
PU
แสดงเคลื่อนไหวสัมพันธ์กบั ฉากหลังหรื อเห็นเฟอร์นิเจอร์ในฉากนั้น
4.//ภาพระยะปานกลาง (Medium Shot /MS) ภาพระยะปานกลาง เป็ นขนาดที่มีความ
หลากหลายและมีชื่อเรี ยกได้หลายชื่อเช่นเดียวกัน แต่โดยปกติจะมีขนาดประมาณตั้งแต่หนึ่ งในสี่ ถึง
สามในสี่ ของร่ างกาย บางครั้งเรี ยกว่า Mid Shot หรื อ Waist Shot ก็ได้ เป็ นช็อตที่ใช้มากสุ ดอันหนึ่ง
ภาพยนตร์ ภาพระยะปานกลางมักใช้เป็ นฉากสนทนาและเห็นแอ็คชัน่ ของผูแ้ สดง นิยมใช้เชื่อมเพื่อ
รักษาความต่อเนื่องของภาพระยะไกล (LS) กับภาพระยะใกล้ (CU )
5.//ภาพระยะใกล้ปานกลาง (Medium Close-Up / MCU) เป็ นภาพแคบ คลอบคลุมบริ เวณ
ตั้งแต่ศีรษะถึงไหล่ของผูแ้ สดง ใช้สาหรับในฉากสนทนาที่เห็นอารมณ์ความรู้สึกที่ใบหน้า ผูแ้ สดง
รู ้สึกเด่นในเฟรมบางครั้งเรี ยกว่า Bust Shot มีขนาดเท่ารู ปปั้ นครึ่ งตัว
6.//ภาพระยะใกล้ (Close-Up / CU) เป็ นภาพที่เห็นบริ เวณศีรษะและบริ เวณใบหน้าของผู้
แสดง มีรายละเอียดชัดเจนขึ้น เช่น ริ้ วรอยบนใบหน้า น้ าตา ส่ วนใหญ่เน้นความรู้สึกของผูแ้ สดงที่
สายตา แววตา เป็ นช็อตที่นิ่งเงี ยบมากกว่าให้มีบทสนทนา โดยกล้องนาคนดูเข้าไปสารวจตัวละคร
อย่างใกล้ชิด
7.//ภาพระยะใกล้มาก (Extreme Close-Up /ECU หรื อ XCU) เป็ นภาพที่เน้นส่ วนใดส่ วน
 25

หนึ่งของร่ างกาย เช่น ตา ปาก เท้า มือ เป็ นต้น ภาพจะถูกขยายใหญ่บนจอ เห็นรายละเอียดมาก เป็ น
การเพิ่มการเล่าเรื่ องในหนังให้ได้อารมณ์มากขึ้น
การสื่ อความหมายด้วยแสงและสี
การใช้แสงหรื อสี มีความสาคัญยิง่ ในการทาสื่ อทุกประเภท เพราะ แสงและสี มีอิทธิ พล
ต่ออารมณ์และความรู ้ สึกซึ่ งสามารถสัมผัสได้ดว้ ยตา การสื่ อความหมายของแสงและสี มีมากมาย
หลายแนวคิด สี เดียวกันอาจจะตีความหมายให้มีความหมายตรงกันข้ามในแต่ละท้องถิ่ น ส่ วนสี ที่
แตกต่างกันย่อมก่ อให้เกิ ดความรู ้ สึกที่แตกต่างกันไปด้วย ขึ้นอยู่กบั ประสบการณ์ของแต่ละคน
ดังนั้น ในการเลือกใช้แสงและสี ผศู ้ ึกษาควรหมัน่ สังเกตและทดสอบปฏิกิริยาการรับรู้สีของแต่ละ
คน หากเลือกใช้แสงและสี สื่อความหมายได้อย่างเหมาะสม จะสามารถถ่ายทอดอารมณ์ และ
D
ความรู ้สึกไปยังผูช้ มได้อย่างมีประสิ ทธิภาพ
บทบาทของ มีส-ออง-แซง ได้กลายเป็ นส่ วนประกอบสาคัญของการผลิตมิวสิ กวีดีโอ
ไม่ว่ามิ วสิ กวีดีโอเรื่ องนั้นจะมี บทที่ดี นักแสดงมากฝี มือที่นิยมเป็ นประกันหรื อผูก้ ากับที่เก่ งกาจ
ระดับผูช้ มยอมรับ แต่ถา้ มิวสิ กวีดีโอเรื่ องนั้นขาดการสร้างสรรค์ มีส-ออง-แซง ผูช้ มคงรู้สึกถึงความ
ไม่กลมกลืนของการติดตามชม มีส-ออง-แซง จึงเป็ นสิ่ งสาคัญของการผลิตมิวสิ กวีดีโอ สรุ ปให้เห็น
ความสาคัญของ มีส-ออง-แซงที่มีต่อมิวสิ กวีดีโอเพลงได้ดงั นี้
PU
1. มีส-ออง-แซง เป็ นส่ วนหนึ่ งของการสะท้อนภาพ สังคม ธรรมชาติ และวิถีชีวิต
ของมนุษย์ ทาให้ผชู ้ มเกิดการจดจาและรู้สึกประทับใจ
2. มีส-ออง-แซง เป็ นส่ วนหนึ่งที่ใช้ในการสื่ อความหมายให้กบั มิวสิ ควีดีโอ
3. มีส-ออง-แซง เป็ นส่ วนประกอบสาคัญคล้ายชิ้ นส่ วนของจิกซอว์ที่ทาให้ผชู้ มเก็บ
เกี่ ยวและนามาประติดประต่อเพื่อเป็ นข้อมูลประกอบการติดตามเนื้ อหาในแต่ละตอนของมิวสิ ค
วีดีโอ
4. มีส-ออง-แซง เป็ นส่ วนหนึ่งของการนาเสนอบุคลิกลักษณะของตัวละครในมิวสิ ควี
ดีโอ 5. มีส-ออง-แซง เป็ นส่ วนหนึ่ งของการเล่ าเรื่ องมิวสิ ควีดีโอผ่านภาพทาให้ผชู้ มเห็ น
และรู ้สึกได้ในองค์ประกอบต่างๆของ มีส-ออง-แซง
ในการศึกษาเรื่ องการเปรี ยบเทียบการเล่าเรื่ องและสื่ อความหมายในมิวสิ ควีดีโอเพลง
ลูกทุ่งยุคคลาสสิ กกับยุคร่ วมสมัย ทฤษฎีเรื่ อง MISE EN SCENE จะเป็ นกรอบที่ผศู้ ึกษานาไปใช้ใน
การวิเคราะห์ เปรี ยบเทียบการสื่ อความหมายด้วยภาพ ทั้งในเรื่ องของการใช้แสง ขนาดภาพ และการ
แต่งกายของศิลปิ นในมิวสิ ควีดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ คกับยุคร่ วมสมัย
 26

2.4.3 ทฤษฎีเรื่ องสัญวิทยา ( Semiology )

สัญวิทยา (Semiology) หรื อสัญศาสตร์ (Semiotics) มีรากศัพท์มาจากภาษากรี กคา
เดี ยวกันคือ Semeion ที่แปลว่า Sign หรื อ สัญญะ ซึ่ งเป็ นศาสตร์ ใหม่ที่ได้รับการพัฒนามาอย่าง
จริ ง จัง ในช่ วงต้นศตวรรษที่ 20 โดยนัก วิช าการหลายท่ า น เช่ น เฟอร์ ดินันด์เดอ โซซู ร์(F. de
Saussure) นักภาษาศาสตร์ ชาวสวิส และชาร์ ลส์ เพียร์ ส (C. Peirce) นักปรัชญาสังคมชาวอเมริ กนั
(กาญจนา แก้วเทพ, 2541)
สัญญะ หมายถึง ตามปกติในชีวติ ประจาวันคุน้ เคยกับสัญญะอยูแ่ ล้ว เช่น เมื่อไปซื้ อของ
ตามห้างสรรพสิ นค้าและเห็นป้ ายที่มีรูปผูห้ ญิง ผูช้ าย ก็จะเข้าใจอย่างดีวา่ รู ปนั้นมิได้หมายความอยู่
เพียงแค่ "ผูห้ ญิงและผูช้ าย" เท่านั้น แต่รูปนั้นยืนแทนความหมายอะไรบางอย่างที่มากไปกว่าตัวของ
D
มันเอง เช่ น ยืนแทนความหมายว่า ห้องน้ า (ในระบบสั ง คมของไทย) รู ป ดัง กล่ า วก็ คื อ สัญญะ
สาหรั บกรณี ตวั อย่า งที่ ยกไป หากจะวิเคราะห์ว่าสิ่ งที่จะเป็ น สัญญะ ได้จะต้องมีคุณสมบัติดงั นี้
(ภัส วลี นิ ติ เ กษตรสุ นทร และคณะ, 2548)ประการแรก สั ญ ญะจะต้อ งมี ล ัก ษณะทางกายภาพ
สามารถจับต้องรั บ รู ้ ได้ด้วยอวัยวะรับ สัมผัส เช่ น เป็ นตัวอักษร ภาพวาด เสี ยง อากัปกิ ริยา ฯลฯ
ตัวอย่างเช่น ป้ ายรู ปผูห้ ญิง/ผูช้ าย รู ปภาพหัวใจ เป็ นต้น ประการที่สอง ตัวสัญญะนั้นต้องเกิดมาจาก
ความตั้งใจที่จะส่ งสารหรื อสื่ อความหมายอะไรบางอย่าง ฉะนั้น แม้วา่ เมฆอาจเป็ นสัญญาณว่าฝน
PU
จะตกแต่เราก็ไม่ถือว่าเมฆเป็ นสัญญะ เนื่องจากเมฆไม่ได้มีความตั้งใจที่จะส่ งข่าวสารอะไร
ประการที่สาม เป็ นคุ ณสมบัติที่ต่อเนื่ องมาจากสองคุณสมบัติแรก กล่ าวคือ เมื่อภาพ
เสี ยง ฯลฯ ถูกผูใ้ ช้สัญญะนามาใช้อย่างตั้งใจนั้น ความหมายของภาพเสี ยงนั้นจะต้องมีความหมาย
มากไปกว่าตัวของมันเอง ดังนั้น ถ้ารู ปหัวใจหนึ่งรู ป ถูกรับรู้วา่ เป็ นเพียงแค่รูปๆหนึ่ ง มันก็จะยังไม่
มีลกั ษณะเป็ นสัญญะ จนกว่าเมื่อรู ปหัวใจนั้น จะถูกรับรู้ วา่ เป็ นมากกว่ารู ปหัวใจ เช่น อาจเป็ นรู ป
ที่แทนความรักความผูกพัน ฯลฯ
กล่าวโดยสรุ ปสั้น ๆ อีกครั้งหนึ่ งก็คือ ของทุกสิ่ งทุกอย่างในโลกไม่วา่ จะเป็ นตัวอักษร
ภาพ แหวน ก้อนหิ น เสา ฯลฯ สามารถจะเป็ นสัญญะได้หมด หากมีคุณสมบัติ 3 ประการคือ
(1) ต้องมีรูปธรรม ซึ่งอาจจะเป็ นภาพ เสี ยง อักษร หรื อวัตถุอื่น ๆ
(2) ต้องมีความหมายมากไปกว่าตัวเอง
(3) ผูใ้ ช้สัญญะต้องตระหนักว่า รู ปธรรมดังกล่าวนั้นเป็ นสัญญะ
จากคุณสมบัติท้ งั 3 นี้ เพียร์สได้นามาเรี ยงร้อยเป็ นคานิยามที่รัดกุมของสัญญะว่า
Sign is something (1) which stands for something (2) to someone in some respect.
กล่ า วคื อ สัญญะ คื อ ของอย่า งหนึ่ ง ที่ยืนแทนความหมายของอีก อย่างหนึ่ ง เช่ น รู ป
หัวใจ ยืนแทนความหมายของความรัก สาหรับคนบางคน ในบางกาลเทศะช่ วงเวลาหรื อบริ บท
 27

เพราะฉะนั้น สัญญะจะมีความหมายก็แต่เฉพาะคนบางคนในบางเงื่อนไขเท่านั้น ดังนั้น หากมีการ

เปลี่ ย นแปลงตัว บุ ค คลหรื อ เปลี่ ย นแปลงกาละ/เทศะ/บริ บ ท ความหมายของวัต ถุ ชิ้ น เดิ ม ก็ จ ะ
เปลี่ยนแปลงไป เราพบตัวอย่างอยูเ่ สมอในชีวิตประจาวัน เช่น แหวนแต่งงานที่เคยมีความหมายว่า
"เป็ นตัวแทนความรัก" แต่ฝ่ายใดฝ่ ายหนึ่งเปลี่ยนใจไปมีคนอื่น แหวนวงเดิมจะเปลี่ยนความหมายไป
เป็ น "ตัวแทนแห่งการหลอกลวง" และเมื่อความหมายของสัญญะเปลี่ยนไป เราก็จะมีปฏิกิริยาหรื อมี
การกระทาต่อสัญญะที่ แตกต่างกัน เช่ น ในกรณี ของแหวน จากการกระทาที่เคยสวมใส่ เราก็จะ
เปลี่ยนเป็ นถอดโยนทิ้งไป เป็ นต้น
การศึ ก ษาสัญญะจากทัศนะของสองผูบ้ ุ ก เบิ ก วิชาสัญวิทยาที่ ศึ ก ษาเรื่ องความหมาย
ของสัญญะเป็ นหลักนี้ มีบรรพบุรุษผูบ้ ุกเบิกอยู่ 2 ท่านคือ เฟอร์ ดินนั ท์เดอ โซซู ร์ นักภาษาศาสตร์
D
ชาวสวิส และชาร์ ลส์ เพียร์ ส นักปรัชญาสังคมชาวอเมริ กนั เนื่องจากท่านทั้งสองมีชีวิตและค้นคิด
ทฤษฎี สัญวิทยาในช่ วงเวลาที่ ใกล้เคียงกัน ดังนั้น แต่ละท่านจึงมีการสร้ างคาศัพท์เพื่อใช้อธิ บาย
ความคิดที่เป็ นของตัวเอง และอาจจะแตกต่างกันทั้ง ๆ ที่หมายความถึงสิ่ งเดียวกันหรื อใกล้เคียงกัน
จุ ดร่ วมของนักคิ ดทั้ง 2 ท่ า นก็ คื อ ทั้ง สองล้วนสนใจกระบวนการที่ ตวั หมายหนึ่ งสามารถสร้ าง
ความหมายขึ้นมาในห้วงความคิดของผูใ้ ช้สัญญะ ตัวอย่างเช่น เมื่อเรามองเห็น "แหวน" หรื อคาว่า
"แหวน" ซึ่ งเรี ยกว่า "ตัวหมาย/รู ปสัญญะ" (Signifier) อันได้แก่ ภาพ-เสี ยง-วัตถุที่ถูกนามาใช้แทน
PU
ความหมายที่เป็ น "ตัวหมายถึง/ความหมายสัญญะ" (Signified) อันได้แก่ แนวความคิดต่าง ๆ เช่น
ความรัก ความผูกพันของกระบวนการสร้างรอยเชื่อมต่อระหว่าง ตัวหมาย-ตัวหมายถึง (รู ปสัญญะ-
ความหมายสัญญะ) นี้ เรี ยกว่ากระบวนการสร้างความหมาย (Signification) ในกระบวนการสร้าง
ความหมายนั้น เป็ นไปอย่างไม่มีหลัก เกณฑ์ ไม่เกี่ ย วข้องกับความตั้งใจของผูส้ ่ ง สาร และไม่ใ ช่
ธรรมชาติ แต่เป็ นสิ่ งที่ตอ้ งเรี ยนรู ้ คาๆหนึ่ งกับแนวคิดหนึ่ ง จะไม่มีการเชื่อมโยงในเชิงเป็ นเหตุและ
เป็ นผลกัน จุดที่ทาให้คน้ พบความหมายของตัวสาร จึงไม่มีหลักเกณฑ์ตายตัว จาเป็ นต้องเรี ยนรู้ถึง
ความหมายต่ างๆที่ มี อยู่ในตัวหมาย ซึ่ ง แสดงให้เห็ นว่า มี รหัส ที่ เป็ นสิ่ งเชื่ อมโยงความคิ ดที่ มี
โครงสร้ า งบางประการอยู่ ท าให้เราสามารถตี ค วามหมายของสัญญะต่ า งๆได้ การเกิ ดขึ้ นของ
ความหมายทั้งหลายนี้ ล้วนถูกควบคุ มจากรหัสทางภาษาศาสตร์ และจากค่านิ ยม ที่กาหนดมาจาก
เกณฑ์ของวัฒนธรรม และกฎเกณฑ์ของระบบสัญญะ
ยกตัวอย่างเช่น เราเรี ยนคาว่า โบว์สีแดง ตัวอักษร โบว์สีแดง นั้นคือ ตัวให้ความหมาย
Signifier แต่สิ่งที่เราต้องการมุ่งให้ความหมายนั้น คือ ตัวโบว์สีแดงจริ งๆ เป็ นตัวที่ถูกให้ความหมาย
Signified และกระบวนการสร้างความหมายเช่นนี้ เรี ยกว่า Signification สัญญวิทยา คือ การสารวจ
ธรรมชาติของระบบสัญญะในส่ วนที่อยูน่ อกเหนือไปจากกฎของไวยกรณ์และกฎแห่ งความสัมพันธ์
ระหว่างถ้อยคาในประโยค ระบบสัญญะนาการควบคุมการสร้างความหมายของตัวบทให้เป็ นไป
 28

อย่างมีความสลับซับซ้อน อย่างแฝงเร้นและต้องขึ้นอยูก่ บั ลักษณะของแต่ละวัฒนธรรมด้วย

ในการศึกษาเรื่ องการเปรี ยบเทียบการเล่าเรื่ องและสื่ อความหมายในมิวสิ กวิดีโอเพลง
ลู ก ทุ่ ง ยุ ค คลาสสิ ก กับ ยุ ค ร่ ว มสมัย ทฤษฎี เ รื่ อ งสั ญ วิท ยาจะเป็ นกรอบที่ ผูศ้ ึ ก ษาน ามาใช้ใ นการ
วิเคราะห์รูปสัญญะ ความหมายโดยตรงและความหมายแฝงของสัญญะต่างๆที่นอกเหนือจากการใช้
แสง ขนาดภาพและการแต่งกายของศิลปิ นซึ่ งจะปรากฎอยูใ่ นมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กกับ
ยุคร่ วมสมัย

2.5 เอกสารและงานวิจัยทีเ่ กี่ยวข้ อง

ลักขณา สุ ขสุ วรรณ (2521) ได้ศึกษาเรื่ อง วรรรณกรรมเพลงลูกทุ่ง โดยได้ศึกษาเพลง
D
ลูกทุ่ง ในช่วง พ.ศ.2498-2518 ผลการศึกษาพบว่า เพลงลูกทุ่งมีอิทธิ พลต่อชีวิตคนไทยส่ วนใหญ่ ซึ่ ง
อยูใ่ นชนบทและกาลังมีอิทธิ พลมากขึ้นในสังคม เพลงลูกทุ่งทาให้ผฟู้ ังทราบเรื่ องราวและเหตุการณ์
ต่างๆได้ในทันท่วงที แสดงอารมณ์สนุกสนาน ซึ่ งสอดคล้องกับลักษณะนิ สัยของคนไทย จึงน่ าจะ
นาคุณสมบัติน้ ีไปใช้ในการประชาสัมพันธ์ นอกจากนี้ เพลงลูกทุ่งยังมีลกั ษณะเป็ นเพลงพื้นเมืองยุค
ใหม่ มักกล่าวถึงสิ่ งที่ควรปฏิบตั ิในสังคม ความเชื่อทางพุทธศาสนา สาหรับเนื้ อร้องของเพลงลูกทุ่ง
พบว่ามีความสัมพันธ์กบั สังคมอย่างแน่นแฟ้ นเพราะเพลงลูกทุ่งได้รับอิทธิ พลจากสังคมในฐานะที่ผู้
PU
แต่งเป็ นหน่วยหนึ่ งของสังคมจึงต้องมีปฏิกิริยาต่อสังคม เพลงลูกทุ่งได้มีส่วนเผยแพร่ ค่านิยมต่างๆ
ไปสู่ คนในสังคมอย่างกว้างขวางและรวดเร็ ว
จินตนา ดารงค์เลิศ (2533) ได้ศึกษาขนบธรรมเนียม ประเพณี ค่านิยม และการดาเนิ น
ชี วิตของชาวชนบทไทยที่ปรากฏในเพลงลูกทุ่งไทยตั้งแต่สงครามโลกครั้งที่2 จนถึงปั จจุบนั โดยมี
วัตถุ ประสงค์เพื่อศึกษาสภาพสังคมไทย ขนบธรรมเนี ยม ประเพณี ค่านิยมและการดาเนิ นชี วิต ผล
การศึกษาพบว่าเพลงลูกทุ่งมี เนื้ อหาที่สะท้อนให้เห็ นวิถีชีวิตของชนบทไทยอย่างกว้างขวาง ชาว
ชนบทเป็ นผูท้ ี่ยดึ มัน่ ในศาสนา ขนบธรรมเนียมประเพณี และสถาบันนชาติ ศาสนา พระมหากษัตริ ย ์
ค่านิยมของชนบทหลายประการ เช่น ค่านิยมของวัตถุ อบายมุข ไสยศาสตร์ โหรศาสตร์ การบริ โภค
การประกอบอาชี พ การถูกเอารัดเอาเปรี ยบของชาวชนบท เพลงลูกทุ่งไม่ใช่เป็ นเพียงสื่ อเพื่อความ
บันเทิงบริ สุทธิ์แต่เพลงลูกทุ่งจัดเป็ นวรรณกรรมเพื่อชีวติ ด้วย
บุปผา เมฆสี ทองคา (2534) ได้ศึกษาเรื่ องศึกษาบทบาทเพลงลูกทุ่งในการพัฒนาคุณภาพ
ชี วิต วิเคราะห์เนื้ อหาของเพลงลูกทุ่งในช่ วงปี พ.ศ.2532-2533โดยมีวตั ถุประสงค์เพื่อศึกษาค่านิยม
ในเรื่ องของความรั กชาติ เพศ ทัศนคติความรักของหนุ่ มสาว ความคิดในเรื่ องครอบครัว วิถีการ
ดาเนิ นชี วิตและการสะท้อนการพัฒนาคุ ณภาพชี วิตตามแผนพัฒนาเศรษฐกิ จและสังคมแห่ งชาติ
ฉบับที่6 ผลการศึกษาพบว่าเนื้อหาของเพลงลูกทุ่งสะท้อนถึงค่านิยมในเรื่ องเพศ การแสดงออก และ
 29

ทัศนคติเกี่ ยวกับความรักของหนุ่ มสาวมากที่สุด ส่ วนเพลงลูกทุ่งที่สะท้อนในเรื่ องของการพัฒนา

คุณภาพชีวติ จะกล่าวถึงความยากจนและผลผลิตมากที่สุด
อัมพร จิตรักษา (2543) ได้ศึกษาภาพสะท้อนสังคมและวัฒนธรรมที่ปรากฏในเพลง
ลูกทุ่งที่ขบั ร้องโดย เอกชัย ศรี วชิ ยั จากการศึกษาพบว่าภาพสะท้อนที่ปรากฏนั้นมีท้ งั ภาพของสังคม
และวัฒนธรรมของคนไทยส่ วนรวมและภาพสะท้อนของชาวไทยในภาคใต้ปรากฏอยู่จานวนมาก
ทั้งนี้ เนื่ องมาจากภาพลักษณ์ของ เอกชัย ศรี วิชยั เองที่ยืนยันอยูเ่ สมอว่าเขาเป็ นคนภาคใต้ เป็ นเลือด
เนื้ อและสมบัติของชาวภาคใต้ รวมทั้ง พยายามนาเสนอความเป็ นปั กษ์ใต้ของไทยออกสู่ สาธารณะ
ดังนี้ บทเพลงที่ถูกคัดสรรให้ เอกชัย ศรี วชิ ยั นาเสนอจึงมุ่งเน้นเนื้ อหาของสังคมและวัฒนธรรมของ
ชาวใต้เป็ นหลัก ญาณิ กา อ้อมณฑา (2548) ได้ศึกษาเรื่ องการศึกษาภาพสะท้อนสังคมจากบท
D
เพลงของสลา คุ ณวุฒิที่ขบั ร้ องโดย ไมค์ ภิรมย์พร ตั้งแต่ปี พ.ศ.2540-2547 จานวน66เพลง ผล
การศึกษาแบ่งออกเป็ น 5 ด้าน ได้แก่ 1. ภาพสะท้อนวิถีชีวิต พบ 2 ประเด็น คือการทามาหากิ น
ปัจจัยสี่ ในการดารงชีวติ 2. ภาพสะท้อนเศรษฐกิจ พบ 4 ประเด็น คือ ความยากจนในการดาเนินชีวิต
การมีหนี้ สิน การซื้ อสิ นค้าระบบเงิ นผ่อน การขึ้นราคาของสิ นค้า 3. ภาพสะท้อนความเชื่อ พบ 4
ประเด็น คือ เรื่ องนรก สวรรค์ การทาบุญ สิ่ งศักดิ์สิทธิ์ โชคชะตา 4. ภาพสะท้อนค่านิ ยม พบ 4
ประเด็น คือ การเลือกคู่ครอง ความกตัญญู การศึกษาและนันทนาการ 5. ภาพสะท้อนประเพณี พบ 4
PU
ประเด็น คือประเพณี สงกรานต์ ประเพณี ออกพรรษา ประเพณี ทอดผ้าป่ าและประเพณี การแต่งงาน
ลาเนา เอี่ยมสะอาด (2538) วิเคราะห์เพลงไทยสมัยนิยมแนวร็ อคที่ออกจาหน่ายตั้งแต่ปี
พ.ศ. 2526 ถึง 2538 โดยอาศัยแนวคิดเรื่ องอุดมการณ์และการเข้าสู่ ปัญหาแนวสัญวิทยา ลาเนาพบว่า
เพลงไทยสมัยนิ ยมแนวร็ อคได้รับอิทธิ พลจากเพลงร็ อคของอเมริ กาและอังกฤษ ทั้งนี้ ภายหลังจาก
การตั้งฐานทัพของสหรั ฐอเมริ กาในเมืองไทยเพลงร็ อคก็ค่อยๆขยายตัวอย่างรวดเร็ วจนกลายเป็ น
วัฒนธรรมประชานิ ยมรู ปแบบหนึ่ ง ลาเนาได้ต้ งั ข้อสังเกตว่า ในขณะที่เพลงไทยสมัยนิยมประเภท
อื่นๆค่อนข้างมีเนื้ อหาจากัดตัวอยู่ในเรื่ องของความรักเป็ นส่ วนใหญ่ แต่เพลงร็ อคของไทยกลับใช้
รู ปแบบดนตรี ที่หนักแน่นรุ นแรง และมีเนื้ อร้องที่เร้าอารมณ์ความรู้สึก กับทั้งยังสะท้อนถึงเรื่ องราว
ในสังคมได้หลากหลาย ทั้งนี้ดว้ ยรู ปแบบดนตรี ที่รุนแรงและแข็งกร้าว เพลงร็ อคจึงเป็ นพื้นที่ในการ
นาเสนออุดมการณ์ต่อต้านสังคม ในขณะที่ส่วนของเนื้ อร้องนั้น มีส่วนผสมของแนวคิดและค่านิยม
ต่างๆในสังคมไทย ซึ่ งแม้จะมิได้ต่อต้านอุดมการณ์หลักของสังคมอย่างรุ นแรง แต่ก็เป็ นการเสนอ
อุดมการณ์ทางเลือกใหม่ให้กบั สังคมได้เช่นกัน
จากงานวิจยั ที่เกี่ยวข้อง ผูว้ ิจยั ได้นามาเป็ นแนวทางในการศึกษาวิวฒั นาการและประวัติ
ของเพลงลูกทุ่งไทย ตลอดจนเป็ นแนวทางในการศึกษาเปรี ยบเทียบการเล่าเรื่ องและสื่ อความหมาย
ใน มิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กกับยุคร่ วมสมัย
 30

2.6//กรอบแนวคิดในการศึกษา

มิวสิ กวิดโี อเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ ก มิวสิ กวิดโี อเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัย

- รู ปแบบมิวสิ กวิดีโอ (Music Video ศึกษาเปรียบเทียบ - รู ปแบบมิวสิ กวิดีโอ (Music Video

Genre) Genre )
- ทฤษฎีการเล่าเรื่ อง ( Narrative ) - ทฤษฎีการเล่าเรื่ อง ( Narrative )
- ทฤษฎีการจัดองค์ประกอบรวมใน - ทฤษฎีการจัดองค์ประกอบรวมในฉาก
ฉาก ( Mise en scene ) ( Mise en scene )
D
- ทฤษฎีสญ
ั วิทยา ( Semiology ) - ทฤษฎีสญ
ั วิทยา ( Semiology )
- แนวคิดเรื่ องอุดมการณ์ ( Ideology) - แนวคิดเรื่ องอุดมการณ์ ( Ideology
PU
การเล่ าเรื่องและสื่อความหมายใน
มิวสิกวิดโี อเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิก
และยุคร่ วมสมัย

จากกรอบแนวคิ ด แสดงให้เห็ นถึ งการศึก ษาเปรี ยบเที ยบมิ วสิ กวิดีโอเพลงลูก ทุ่ง ยุค
คลาสสิ กกับยุคร่ วมสมัย โดยศึ กษาผ่านแนวคิดเรื่ องรู ปแบบมิวสิ กวีดีโอ (Music Video Genre)
แนวคิดเรื่ องอุดมการณ์ ( Ideology ) แนวคิดเรื่ องการเล่าเรื่ อง ( Narrative ) แนวคิดเรื่ องการจัด
องค์ประกอบรวมในฉาก ( Mise En Scene )และแนวคิดเรื่ องสัญวิทยา ( Semiology ) เพื่อทาความ
เข้าใจในเรื่ องของรู ปแบบการนาเสนอ วิธีการเล่าเรื่ อง การสื่ อความหมายและอุดมการณ์ที่ปรากฏใน
มิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กกับยุคร่ วมสมัย
 บทที่ 3
ระเบียบวิธีวจิ ยั

การศึกษาเรื่ อง “การศึกษาเปรี ยบเทียบการเล่าเรื่ องและสื่ อความหมายในมิวสิ กวิ ดีโอ

เพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กกับยุคร่ วมสมัย” เป็ นการวิจยั เชิงคุณภาพ เพื่อศึกษาเปรี ยบเทียบรู ปแบบการ
นาเสนอ วิธีการเล่าเรื่ อง การสื่ อความหมาย และอุดมการณ์ที่ปรากฏในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุค
D
คลาสสิ กกับยุคร่ วมสมัย

3.1 ประชากรในการศึกษา
มิวสิ ก วิดีโอเพลงลู กทุ่ งยุคคลาสสิ ก ของศิ ล ปิ น พุ่มพวง ดวงจันทร์ , สุ นารี ราชสี มา,
ศิรินทรา นิยากร, สายัณห์ สัญญา, ยอดรัก สลักใจ และเสรี รุ่ งสว่าง ซึ่ งเป็ นผลงานมิวสิ กวิดีโอเพลง
ลูกทุ่งที่ผลิตเผยแพร่ ต้ งั แต่ปี พ.ศ. 2528 ถึง พ.ศ. 2542 และมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัยของ
PU
ศิลปิ น กระแต อาร์สยาม, ต่าย อรทัย, หญิงลี ศรี จุมพล, กุง้ สุ ทธิราช อาร์สยาม, ไผ่ พงศธร, ตัก๊ แตน
ชลดา, ไมค์ ภิรมย์พร, จ๊ะ อาร์ สยาม และใบเตย อาร์ สยาม ซึ่ งเป็ นผลงานมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งที่
ผลิตเผยแพร่ ต้ งั แต่ปี พ.ศ. 2543 ถึง พ.ศ. 2557

3.2 กลุ่มตัวอย่ างในการศึกษา

กลุ่ ม ตัว อย่า งที่ ใ ช้ศึ ก ษาในยุค คลาสสิ ก เลื อ กศิ ล ปิ นที่ ไ ด้รับ รางวัล พระราชทานกึ่ ง
ศตวรรษเพลงลูกทุ่งไทยและหรื อศิลปิ นที่ได้รับการจัดอันดับความนิยมจากเว็บไซต์มิวสิ กเอ็มไทย
(www.music.mthai.com) โดยเลือกศึกษาเฉพาะมิวสิ กวิดีโอเพลงที่มียอดผูเ้ ข้าชมผ่านเว็บไซต์ยทู ูป
สู งที่สุดรวมทั้งสิ้ น 10 มิวสิ กวิดีโอเพลง
 32

ตารางที่ 3.1 ตารางแสดงกลุ่มตัวกลุ่มตัวอย่างที่ศึกษา

มิวสิ กวิดีโอเพลง ศิลปิ น ข้ อมูลประกอบ

เพลงเก่ายอดนิยมจากการจัดอันดับของ
เว็บไซต์มิวสิ กเอ็มไทย
1. ทหารอากาศขาดรัก ยอดรัก สลักใจ
และมียอดผูเ้ ข้าชมผ่านเว็บไซต์ยทู ูป
861,836 ครั้ง เมื่อวันที่ 1 พ.ค. 2558
เพลงเก่ายอดนิยมจากการจัดอันดับของ
เว็บไซต์มิวสิ กเอ็มไทย
2. บัวตูมบัวบาน สายัณห์ สัญญา
D
และมียอดผูเ้ ข้าชมผ่านเว็บไซต์ยทู ูป
774,390 ครั้ง เมื่อวันที่ 1 พ.ค. 2558
เพลงที่ได้รับรางวัลพระราชทานกึ่ง
ศตวรรษเพลงลูกทุ่งไทยในปี 2534
3. สุ ดท้ายที่กรุ งเทพ สุ นารี ราชสี มา
และมียอดผูเ้ ข้าชมผ่านเว็บไซต์ยทู ูป
743,516 ครั้ง เมื่อวันที่ 1 พ.ค. 2558
PU
เพลงที่ได้รับรางวัลพระราชทานกึ่ง
ศตวรรษเพลงลูกทุ่งไทยในปี 2532
4. กราบเท้าย่าโม สุ นารี ราชสี มา
และมียอดผูเ้ ข้าชมผ่านเว็บไซต์ยทู ูป
632,104 ครั้ง เมื่อวันที่ 1 พ.ค. 2558
เพลงเก่ายอดนิยมจากการจัดอันดับของ
เว็บไซต์มิวสิ กเอ็มไทย
5. ไก่จ๋า สายัณห์ สัญญา
และมียอดผูเ้ ข้าชมผ่านเว็บไซต์ยทู ูป
354,271 ครั้ง เมื่อวันที่ 1 พ.ค. 2558
เพลงเก่ายอดนิยมจากการจัดอันดับของ
เว็บไซต์มิวสิ กเอ็มไทย
6. เทพธิ ดาผ้าซิ่ น เสรี รุ่ งสว่าง
และมียอดผูเ้ ข้าชมผ่านเว็บไซต์ยทู ูป
301,245 ครั้ง เมื่อวันที่ 1 พ.ค. 2558
 33

ตารางที่ 3.1 (ต่อ)

มิวสิ กวิดีโอเพลง ศิลปิ น ข้ อมูลประกอบ

เพลงที่ได้รับรางวัลพระราชทานกึ่ง
ศตวรรษเพลงลูกทุ่งไทยในปี 2534
7. สยามเมืองยิม้ พุม่ พวง ดวงจันทร์
และมียอดผูเ้ ข้าชมผ่านเว็บไซต์ยทู ูป
223,975 ครั้ง เมื่อวันที่ 1 พ.ค. 2558
เพลงเก่ายอดนิยมจากการจัดอันดับของ
เว็บไซต์มิวสิ กเอ็มไทย
8. อยากฟังซ้ า ศิรินทรา นิยากร
D
และมียอดผูเ้ ข้าชมผ่านเว็บไซต์ยทู ูป
175,588 ครั้ง เมื่อวันที่ 1 พ.ค. 2558
เพลงที่ได้รับรางวัลพระราชทานกึ่ง
ศตวรรษเพลงลูกทุ่งไทยในปี 2534
9. จะขอก็รีบขอ ศิรินทรา นิยากร
และมียอดผูเ้ ข้าชมผ่านเว็บไซต์ยทู ูป
115,106 ครั้ง เมื่อวันที่ 1 พ.ค. 2558
เพลงเก่ายอดนิยมจากการจัดอันดับของ
PU
เว็บไซต์มิวสิ กเอ็มไทย
10. อือหื อหล่อจัง พุม่ พวง ดวงจันทร์
และมียอดผูเ้ ข้าชมผ่านเว็บไซต์ยทู ูป
74,324 ครั้ง เมื่อวันที่ 1 พ.ค. 2558

กลุ่ มตัวอย่า งที่ ใช้ศึกษาในยุคร่ วมสมัย เลื อกศิลปิ นที่ได้รับรางวัลเพลงยอดนิ ย มจาก

สถาบันรางวัล มาลัย ทอง หรื อรางวัล มิวสิ ก วิดีโอดี เด่ นจากสถาบันรางวัลโทรทัศ น์ท องคา หรื อ
รางวัลศิลปิ นและเพลงยอดนิ ยมจากสถาบันรางวัลมหานครอวอร์ ดส หรื อรางวัล Intensive Watch
Music Chartเพลงที่เปิ ดมากที่สุดทางวิทยุ หรื อรางวัลสตาร์ เอนเตอร์ เทนเมนท์อวอร์ ดส หรื อที่ได้รับ
การจัดอันดับความนิยมจากเว็บไซต์มิวสิ กเอ็มไทย (www.music.mthai.com) โดยเลือกศึกษาเฉพาะ
มิวสิ กวิดีโอเพลงที่มียอดผูเ้ ข้าชมผ่านเว็บไซต์ยทู ูปสู งที่สุดรวมทั้งสิ้ น 10 มิวสิ กวิดีโอเพลง
 34

ตารางที่ 3.2 ตารางแสดงกลุ่มตัวกลุ่มตัวอย่างที่ศึกษา

มิวสิ กวิดีโอเพลง ศิลปิ น ข้ อมูลประกอบ

รางวัล มหานครอวอร์ดส ปี 2556
สาขา นักร้องลูกทุ่งหญิงยอดนิ ยม
1. ขอใจเธอแลกเบอร์
หญิงลี ศรี จุมพล และมียอดผูเ้ ข้าชมผ่านเว็บไซต์ยทู ูป
โทร
153,713,096 ครั้ง เมื่อวันที่ 1 พ.ค. 2558

รางวัล Intensive Watch Music Chartเพลงที่

D
เปิ ดมากที่สุดทางวิทยุประจาเดือนสิ งหาคม
2. ตื้ด กระแต อาร์สยาม
2556 และมียอดผูเ้ ข้าชมผ่านเว็บไซต์ยทู ูป
51,481,424 ครั้ง เมื่อวันที่ 1 พ.ค. 2558
เพลงฮิตยอดนิยมปี 2557 จากการจัด
อันดับของเว็บไซต์มิวสิ กเอ็มไทย
3. โป๊ (ใจมันเพรี ยว) ใบเตย อาร์สยาม
และมียอดผูเ้ ข้าชมผ่านเว็บไซต์ยทู ูป
45,264,216 ครั้ง เมื่อวันที่ 1 พ.ค. 2558
PU
เพลงฮิตยอดนิยมปี 2557 จากการจัด
4. เห็นนางเงียบๆฟาด อันดับของเว็บไซต์มิวสิ กเอ็มไทย
จ๊ะ อาร์สยาม
เรี ยบนะคะ และมียอดผูเ้ ข้าชมผ่านเว็บไซต์ยทู ูป
39,825,376 ครั้ง เมื่อวันที่ 1 พ.ค. 2558
รางวัล มหานครอวอร์ดส ปี 2556
5. ฝื นใจหน่อยได้ สาขา นักร้องลูกทุ่งชายยอดนิยม
ไผ่ พงศธร
ไหม และมียอดผูเ้ ข้าชมผ่านเว็บไซต์ยทู ูป
16,000,000 ครั้ง เมื่อวันที่ 1 พ.ค. 2558
ได้รับรางวัลศิลปิ นดีเด่น
จากมหานครอวอร์ดสครั้งที่ 11
กุง้ สุ ทธิราช
6. รักจงรอ และมียอดผูเ้ ข้าชมผ่านเว็บไซต์ยทู ูป
อาร์สยาม
4,829,090 ครั้ง เมื่อวันที่ 1 พ.ค. 2558
 35

ตารางที่ 3.2 (ต่อ)

มิวสิ กวิดีโอเพลง ศิลปิ น ข้ อมูลประกอบ

รางวัลมหานครอวอด์สปี 2550
7. ไม่ใช่แฟนทาแทน สาขานักร้องลูกทุ่งหญิงยอดนิยม
ตัก๊ แตน ชลดา
ไม่ได้ และมียอดผูเ้ ข้าชมผ่านเว็บไซต์ยทู ูป
1,158153 ครั้ง เมื่อวันที่ 1 พ.ค. 2558
รางวัลสตาร์เอนเตอร์เทนเมนท์อวอร์ดส
สาขานักร้องลูกทุ่งหน้าใหม่ยอดนิยม และ
8. เปิ ดใจสาวแต กระแต อาร์สยาม
D
มียอดผูเ้ ข้าชมผ่านเว็บไซต์ยทู ูป
238,615 ครั้งเมื่อวันที่ 1 พ.ค. 2558
รางวัลโทรทัศน์ทองคาครั้งที่ 25
ปี 2553 สาขามิวสิ กวิดีโอเพลง
9. มื้อใด๋ สิคึดฮอด ต่าย อรทัย ลูกทุ่งดีเด่น และมียอดผูเ้ ข้าชมผ่าน
เว็บไซต์ยทู ูป 189,457 ครั้ง
เมื่อวันที่ 1 พ.ค. 2558
PU
รางวัลมาลัยทองครั้งที่ 3 ปี 2545
สาขาเพลงยอดเยี่ยม
10. ด้วยแรงแห่งรัก ไมค์ ภิรมย์พร
และมียอดผูเ้ ข้าชมผ่านเว็บไซต์ยทู ูป
162,267 ครั้ง เมื่อวันที่ 1 พ.ค. 2558

3.3 การเก็บรวบรวมข้ อมูล

การเก็ บรวบรวมข้อมู ลจากการศึกษาเปรี ย บเทียบการเล่ าเรื่ องและสื่ อความหมายใน
มิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กกับยุคร่ วมสมัย มีข้ นั ตอนดังนี้
1. ศึกษารวบรวมข้อมูล
1.1 ข้อมู ล เอกสาร เช่ น วิท ยานิ พ นธ์ บทความ ประวัติ ค วามเป็ นมา ลัก ษณะต่ า งๆ
เกี่ยวกับเพลง มิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่ง และงานวิจยั ที่เกี่ยวข้องต่างๆ
1.2 ข้อมูลจากเว็บไซต์ เช่ น ประวัติความเป็ นมา ต้นกาเนิ ดและผลงานมิวสิ กวิดีโอที่
เป็ นกลุ่มตัวอย่าง
2. สร้างเครื่ องมือในการวิเคราะห์มิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่ง
 36

3. วิเคราะห์ เปรี ย บเที ย บการเล่ าเรื่ องและสื่ อความหมายในมิ วสิ ก วิ ดีโอเพลงลู กทุ่ ง ยุค
คลาสสิ กกับยุคร่ วมสมัย
3.1 เปรี ยบเทียบรู ปแบบการนาเสนอและวิธีการเล่าเรื่ องในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุค
คลาสสิ กและยุคร่ วมสมัย
3.2 เปรี ยบเทียบเนื้อหาในการสื่ อความหมายของมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กกับ
ยุคร่ วมสมัย
3.3 เปรี ยบเทียบอุดมการณ์ ที่ปรากฏในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กกับยุคร่ วม
สมัย
4. ตรวจสอบผลการวิเคราะห์เปรี ยบเทียบการเล่าเรื่ องและสื่ อความหมายในมิวสิ กวิดีโอ
D
เพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กกับยุคร่ วมสมัย
5. สรุ ปผลการศึกษา และอภิปรายผล
6. ข้อเสนอแนะ

3.4 เครื่องมือทีใ่ ช้ ในการเก็บรวบรวมข้ อมูล

แบบวิเคราะห์ขอ้ มูล ใช้ในการบันทึกวิเคราะห์เปรี ยบเทียบรู ปแบบการนาเสนอ วิธีการ
PU
เล่าเรื่ อง การสื่ อความหมาย และอุดมการณ์ ในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กกับยุคร่ วมสมัย
โดยใช้กรอบแนวคิดเป็ นตัวกาหนด ดังนี้
 37

แบบวิเคราะห์ ข้อมูลมิวสิ กวิดีโอเพลง 1

ข้ อมูลทัว่ ไป

มิวสิ กวิดีโอเพลงยุค.............................................................................................
ชื่อมิวสิ กวิดีโอเพลง.............................................................................................
ชื่อศิลปิ น.............................................................................................................
รางวัลที่ได้รับ......................................................................................................
D
ยอดผูเ้ ข้าชมมิวสิ กวิดีโอผ่านเว็บไซต์ยทู ูป............................................................

1. การศึกษารู ปแบบการนาเสนอ
จงวงกลมหมายเลขที่ตรงกับรู ปแบบการนาเสนอที่พบ
1.1 การแสดงเป็ นหลัก(ร้อง)
PU
1.2 การสื่ อความหมายเป็ นหลัก(เรื่ อง)
1.3 การแสดงและการสื่ อความหมายผสมกัน
1.4 การนาเสนอเรื่ องราวที่ไม่มีความสอดคล้องกับเพลงเป็ นหลัก
จงอธิบายรู ปแบบการนาเสนอที่พบ
.................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................

ภาพที่ 3.1 ภาพเครื่ องมือที่ใช้ในการวิเคราะห์มิวสิ กวิดีโอเพลง

 38

แบบวิเคราะห์ ข้อมูลมิวสิ กวิดีโอเพลง 2

2. การศึกษาการเล่าเรื่อง
จงอธิบายมิวสิ กวิดีโอเพลงตามองค์ประกอบการเล่าเรื่ องดังนี้

2.1 ลักษณะของโครงเรื่ อง
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
D
......................................................................................................................................................
.2.2 ลักษณะของแก่นเรื่ อง
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
PU
2.3ลักษณะของตัวละคร
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

2.4ลักษณะของความขัดแย้ง

......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

ภาพที่ 3.1 (ต่อ)

 39

แบบวิเคราะห์ ข้อมูลมิวสิ กวิดีโอเพลง 3

2. การศึกษาการเล่าเรื่อง(ต่ อ)
จงอธิบายมิวสิ กวิดีโอเพลงตามองค์ประกอบการเล่าเรื่ องดังนี้
2.5 ลักษณะของฉาก
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
D
......................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
2.6 ลักษณะของมุมมองการเล่าเรื่ อง
PU
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

ภาพที่ 3.1 (ต่อ)

 40

แบบวิเคราะห์ ข้อมูลมิวสิ กวิดีโอเพลง 4

3. การศึกษาการสื่ อความหมายในมิวสิ กวิดีโอเพลง

จงอธิบายการสื่ อความหายที่พบตามประเด็นดังต่อไปนี้
3.1 ลักษณะการใช้แสงกับการสื่ อควาหมาย
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
D
.....................................................................................................................................................
3.2 ลักษณะของขนาดภาพกบการสื่ อความหมาย
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
PU
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................

ภาพที่ 3.1 (ต่อ)

 41
แบบวิเคราะห์ ข้อมูลมิวสิ กวิดีโอเพลง 5

3. การศึกษาการสื่ อความหมายในมิวสิ กวิดีโอเพลง(ต่ อ)

จงอธิบายการสื่ อความหายที่พบตามประเด็นดังต่อไปนี้
3.3 ลักษณะการแต่งกายของศิลปิ นกับการสื่ อความหมาย
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
D
.....................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
3.4 จงแสดงรู ปสัญญะ ความหมายโดยตรงและอธิบายความหมายแฝงของรู ปสัญญะที่พบ
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
PU
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

ภาพที่ 3.1 (ต่อ)

 42
แบบวิเคราะห์ ข้อมูลมิวสิ กวิดีโอเพลง 6

4. การศึกษาอุดมการณ์ที่ปรากฎในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่ง
จงอธิบายอุดมการณ์ที่สะท้อนผ่านรู ปแบบการนาเสนอ การเล่าเรื่ อง และการสื่ อ
ความหมายในมิวสิ กวิดีโอเพลงดังนี้
4.1 จงวงกลมหมายเลขที่ตรงกับอุดมการณ์ที่พบ และอธิบาย
1. เงินทอง ความร่ ารวย
…………………………………………………………………………………………………
D
2. อานาจ ทุน

…………………………………………………………………………………………………

3. การเคารพผูอ้ าวุโส

…………………………………………………………………………………………………
PU
4. ความสนุกสนาน ร่ าเริ ง

…………………………………………………………………………………………………

5. ความหรู หรา มีหน้ามีตา

…………………………………………………………………………………………………

6. ความเชื่อ

…………………………………………………………………………………………………

ภาพที่ 3.1 (ต่อ)

 43
แบบวิเคราะห์ ข้อมูลมิวสิ กวิดีโอเพลง 7

5. การศึกษาอุดมการณ์ที่ปรากฎในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่ง(ต่ อ)
จงอธิบายอุดมการณ์ที่สะท้อนผ่านรู ปแบบการนาเสนอ การเล่าเรื่ อง และการสื่ อ
ความหมายในมิวสิ กวิดีโอเพลงดังนี้
4.1 จงวงกลมหมายเลขที่ตรงกับอุดมการณ์ที่พบ และอธิบาย
7. นิยมเทคโนโลยี

…………………………………………………………………………………………………
D
8. ความรัก และชิงรักหักสวาท

…………………………………………………………………………………………………
9.อื่นๆ
......................................................................................................................................................
PU
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

ภาพที่ 3.1 (ต่อ)

 44

3.5 การตรวจสอบคุณภาพของเครื่องมือ
ผูศ้ ึ ก ษาได้นาเครื่ องมื อที่ จะใช้ใ นการวิเคราะห์ เปรี ย บเที ย บการเล่ า เรื่ องและการสื่ อ
ความหมายในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กกับยุคร่ วมสมัย ให้นกั วิชาการตรวจสอบคุณภาพ
ของเครื่ องมือก่ อนที่จะนาไปใช้วิเคราะห์ประเด็นต่างๆ ซึ่ งได้แก่ รู ปแบบการนาเสนอ วิธีการเล่ า
เรื่ อง การสื่ อความหมาย และอุดมการณ์ที่ปรากฏในมิ วสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กกับยุคร่ วม
สมัย

3.6 ระยะเวลาในการศึกษา
D
ขั้นตอนการ เดือน/ปี
ก.ค. ถึง ก.ย. ต.ค. ถึง ธ.ค. ม.ค. ถึง มี.ค. เม.ย. ถึง มิ.ย. ก.ค. ถึง ก.ย. ต.ค. ถึง พ.ย.
ดาเนินงาน
2557 2557 2558 2558 2558 2558
1. พัฒนาเค้าโครง
วิจยั
2. ก้าวหน้า
PU
วิทยานิพนธ์ 1
3. ก้าวหน้า
วิทยานิพนธ์ 2
4.นาเสนอ
ผลการวิจยั

3.7 การวิเคราะห์ และการนาเสนอข้ อมูล

วิเคราะห์ เปรี ย บเที ย บการเล่ า เรื่ องและสื่ อความหมายในมิ วสิ ก วิดี โอเพลงลู ก ทุ่ ง ยุค
คลาสสิ ก กับ ยุ ค ร่ ว มสมัย เพื่ อ ศึ ก ษาเปรี ย บเที ย บรู ป แบบการน าเสนอ วิ ธี ก ารเล่ า เรื่ อ ง การสื่ อ
ความหมาย และอุดมการณ์ โดยใช้กรอบแนวคิดเอกสารและงานวิจยั ที่เกี่ยวข้องต่างๆมาประกอบ
การศึกษาวิเคราะห์ ผลการศึกษาในครั้งนี้ จากนั้นนาเสนอข้อมูล เชิ งพรรณนา แสดงผลการศึกษา
สรุ ปผลการศึกษา และอภิปรายผลการศึกษา พร้อมนาเสนอข้อเสนอแนะต่อไป
 บทที่ 4
ผลการวิจยั

การศึ กษาเปรี ยบเที ยบการเล่ าเรื่ องและสื่ อความหมายในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุค

คลาสสิ กกับยุคร่ วมสมัย ผูว้ ิจยั ได้นาํ แนวคิด ทฤษฎี และงานวิจยั ที่เกี่ ยวข้องมาใช้เป็ นกรอบแนว
ทางการวิเคราะห์ตวั บท ( Textual Analysis ) ในมิวสิ กวิดดีโอเพลงทั้งสองยุคซึ่ งการศึกษาวิจยั ใน
D
ครั้งนี้ได้คดั เลือกมิวสิ ก วิดีโอเพลงลูกทุ่งจากยุคคลาสสิ กและยุคร่ วมสมัยมาใช้ในการศึกษาทั้งสิ้ น
20 มิ วสิ ก วิดีโอเพลง แบ่ งออกเป็ นยุคละ 10 มิ วสิ ก วิดีโอเพลง โดยมิ วสิ ก วิดีโอเพลงลู กทุ่ งยุค
คลาสสิ กได้แก่
1. ทหารอากาศขาดรัก ศิลปิ น ยอดรัก สลักใจ
2. บัวตูมบัวบาน ศิลปิ น สายัณห์ สัญญา
3. สุ ดท้ายที่กรุ งเทพ ศิลปิ น สุ นารี ราชสี มา
PU
4. กราบเท้าย่าโม ศิลปิ น สุ นารี ราชสี มา
5. ไก่จ๋า ศิลปิ น สายัณห์ สัญญา
6. เทพธิ ดาผ้าซิ่ น ศิลปิ น เสรี รุ่ งสว่าง
7. สยามเมืองยิม้ ศิลปิ น พุม่ พวง ดวงจันทร์
8. อยากฟังซํ้า ศิลปิ น ศิรินทรา นิยากร
9. จะขอก็รีบขอ ศิลปิ น ศิรินทรา นิยากร
10. อือหื อหล่อจัง ศิลปิ น พุม่ พวง ดวงจันทร์
และมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัย ได้แก่
1. ขอใจเธอแลกเบอร์ ศิลปิ น หญิงลี ศรี จุมพล
2. ตื้ด ศิลปิ น กระแต อาร์สยาม
3. โป๊ (ใจมันเพรี ยว) ศิลปิ น ใบเตย อาร์สยาม
4. เห็นนางเงียบๆฟาดเรี ยบนะคะ ศิลปิ น จ๊ะ อาร์สยาม
5. รักจงรอ ศิลปิ น กุง้ สุ ทธิราช อาร์สยาม
6. ฝื นใจหน่อยได้ไหม ศิลปิ น ไผ่ พงศธร
7. ไม่ใช่แฟนทําแทนไม่ได้ ศิลปิ น ตัก๊ แตน ชลดา
 46

8. เปิ ดในสาวแต ศิลปิ น กระแต อาร์สยาม

9. มื้อใด๋ สิคึดฮอด ศิลปิ น ต่าย อรทัย
10. ด้วยแรงแห่งรัก ศิลปิ น ไมค์ ภิรมย์พร
เพื่ อให้ไ ด้ผลการศึ ก ษาตามวัตถุ ป ระสงค์ที่ ก ํา หนดไว้ ผลการวิจยั จึ ง แบ่ ง ออกเป็ น
ประเด็นต่างๆดังนี้
4.1 เปรี ยบเทียบรู ปแบบการนําเสนอและวิธีการเล่าเรื่ องในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุค
คลาสสิ กกับยุคร่ วมสมัย
4.2 เปรี ยบเทียบเนื้ อหาในการสื่ อความหมายของมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ ก
กับยุคร่ วมสมัย
D
4.3 เปรี ยบเทียบอุดมการณ์ที่ปรากฎในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กกับยุคร่ วม
สมัย

4.1 เปรี ยบเทียบรู ปแบบการนาเสนอและวิธีการเล่ าเรื่ องในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กกับ

ยุคร่ วมสมัย
4.1.1 เปรี ยบเทียบรู ปแบบการนําเสนอในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กกับยุคร่ วมสมัย
PU
จากการศึกษาพบว่า มิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กมีรูปแบบการนําเสนอที่ใช้การ
แสดงเป็ นหลักมากที่สุดจํานวน 4 มิวสิ กวิดีโอเพลงจาก 10 มิวสิ กวิดีโอเพลง ซึ่ งได้แก่ มิวสิ กวิดีโอ
เพลงสยามเมืองยิม้ ของพุ่มพวง ดวงจันทร์ อยากฟังซํ้ากับจะขอก็รีบขอ ของศิรินทรา นิยากร และ
อือหื อหล่อจังของพุ่มพวง ดวงจันทร์ มิวสิ กวิดีโอรู ปแบบนี้ มีโครงสร้างความสัมพันธ์ไม่ซับซ้อน
มักเป็ นการนําเสนอศิลปิ นยืนร้องเพลงในสตูดิโอที่มีการประดิษฐ์ฉากต่างๆขึ้นและมีการนําเสนอ
ศิลปิ นเต้นและร้องเพลงบนเวทีพร้อมแดนเซอร์ เต้นประกอบ จําลองบรรยากาศคล้ายเวทีคอนเสิ ร์ต
แต่มีขนาดเล็กกว่าและไม่มีผชู ้ ม กล่ าวได้ว่ามิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กถูกสร้ างขึ้ น เพื่อ
ต้องการสื่ อสารภาพลักษณ์ของศิลปิ นเป็ นหลัก โดยใช้มิวสิ กวิดีโอเพลงเป็ นช่ องทางในการสื่ อสาร
การแสดงหรื อสื่ อสารภาพลักษณ์ของศิลปิ น มิวสิ กวิดีโอเพลงที่มีลกั ษณะดังกล่าวมักเป็ นมิวสิ กวิดี
โอเพลงที่ อ ยู่ใ นช่ ว งบุ ก เบิ ก มิ ว สิ ก วิ ดี โ อเพลงลู ก ทุ่ ง ซึ่ งพบว่า วิธี ก ารสร้ า งสรรค์ย งั ไม่ มี ค วาม
สลับซับซ้อนหรื อไม่เน้นการสื่ อความหมายมากนัก และมักนํารู ปแบบการนําเสนอแบบการแสดง
เป็ นหลักมาใช้กบั เพลงที่มีจงั หวะช้ามากกว่าเพลงที่มีจงั หวะสนุกสนาน ด้วยเทคโนโลยีการถ่ายทํา
การจัดแสงหรื อความหลากหลายของแสงและเทคนิคการถ่ายทําตลอดจนเทคนิคการตัดต่อมิวสิ กวิดี
โอที่มีอยูอ่ ย่างจํากัด ทั้งในเรื่ องของอุปกรณ์ เครื่ องมือในกระบวนการผลิต วิธีคิดหรื อ กระบวนการ
สร้ า งสรรค์ ยัง ให้ ค วามสํ า คัญน้อยกับ การให้ค วามหมายของภาพหรื อการสื่ อ ความหมายผ่า น
 47

เรื่ องราวประกอบเพลง เพลงช้ า จึ ง เป็ นเพลงที่ นํา มาผลิ ต มิ ว สิ ก วิ ดี โ อเพลงมากกว่ า เพราะ

กระบวนการผลิ ต ไม่ ซั บ ซ้ อ นหรื อ ยุ่ ง ยากมากนัก ขณะที่ เ พลงที่ มี จ ัง หวะสนุ ก สนานถู ก นํา มา
สร้ างสรรค์เป็ นมิวสิ กวิดีโอเพลงน้อยมากและถูกสร้ างสรรค์ออกมาให้มีลกั ษณะคล้ายการแสดง
คอนเสิ ร์ ต บนเวที แต่ จ าํ ลองเวที ใ ห้ มี ข นาดเล็ ก กว่ า เนื่ อ งจากในปี พ.ศ. 2528 ได้มี นัก ดนตรี
ต่างประเทศเข้ามาเปิ ดการแสดงคอนเสิ ร์ตในประเทศไทย จึงทําให้เกิ ดแฟชั่นการแสดงรู ปแบบ
คอนเสิ ร์ท ขึ้ น ในวงการเพลงลู ก ทุ่ ง จึ ง ได้มี ก ารประยุก ต์จาํ ลองบรรยากาศงานคอนเสิ ร์ ตมาใช้
ถ่ายทอดความสนุกสนานผ่านมิวสิ กวิดีโอเพลง ทําให้การสื่ อความหมายผ่านเรื่ องราวในมิวสิ กวิดีโอ
เพลงนั้นเน้นความสนุ ก สนานมากกว่า ที่ จะให้ค วามสํา คัญกับ กระบวนการสื่ อความหมายด้ว ย
สี แสงหรื อภาพ
D
นอกจากนั้นยังพบว่ามิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กมีการใช้รูปแบบการนําเสนอ
แบบการสื่ อความหมายเป็ นหลักรองลงมาจํานวน 3 มิวสิ กวิดีโอเพลง ได้แก่ มิวสิ กวิดีโอเพลงทหาร
อากาศ ขาดรักของศิลปิ นยอดรัก สลักใจ กราบเท้าย่าโม ของสุ นารี ราชสี มา และเทพธิ ดาผ้าซิ่ น
ของเสรี รุ่ งสว่าง เป็ นมิวสิ กวิดีโอที่มีโครงสร้างความสัมพันธ์เป็ นเรื่ องราว แต่ไม่เหมือนกับนิยาย
หรื อภาพยนตร์ เนื่ องจากเรื่ องราวจะขึ้ นอยู่กบั เนื้ อหาของเพลง มิวสิ ก วิดีโอยุค คลาสสิ ก หากไม่
นําเสนอรู ปแบบที่มีการแสดงเป็ นหลักเพียงอย่างเดียวก็มกั จะนิยมใช้รูปแบบการนําเสนอที่มีการสื่ อ
PU
ความหมายเป็ นหลักรองลงมา เนื่องจากกระบวนการผลิตเรื่ องราวมีความซับซ้อน มีข้ นั ตอนหลาย
ขั้นตอน ทั้งการเขียนบท การคัดเลือกนักแสดง เทคนิคการแสดง สถานที่ถ่ายทํา การบริ หารงานกอง
ถ่ า ยและอื่ น ๆ ย่อ มเป็ นกระบวนการที่ มี ค วามซับ ซ้อ นใช้ร ะยะเวลาในการถ่ า ยทํา นานและใช้
งบประมาณมาก มิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กจึงนิ ยมเลือกนําเสนอเพียงอย่างใดอย่างหนึ่ ง
ระหว่า งการนํา เสนอการสื่ อความหมายหรื อการแสดง ขึ้นอยู่กบั งบประมาณของค่ ายเพลงและ
ศิลปิ นแต่ละคน มิวสิ กวิดีโอเพลงยุคคลาสสิ กที่มีการสื่ อความหมายเป็ นหลักนั้น ย่อมเป็ นเรื่ องราว
คล้ายกับละครสั้นแบบหนึ่งตอนจบที่มีการเล่าเรื่ องผ่านสี หน้า ท่าทางหรื อบุคคลิกของตัวละครโดย
ผู้ช มไม่ ไ ด้ ยิ น เสี ย งพู ด หรื อเสี ย งสนทนา การสื่ อ ความหมายเป็ นไปอย่ า งตรงไปตรงมาไม่
สลับซับซ้อน ใช้กระบวนการสื่ อความหมายที่ ไม่ยุ่งยาก เรื่ องราวในมิวสิ กวิดีโอจึงเรี ยบง่าย เข้าใจ
ง่ายสอดคล้องกับเนื้อเพลง
อย่างไรก็ตามยังพบว่ามิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กมีการใช้รูปแบบการนําเสนอ
แบบการแสดงและการสื่ อ ความหมายผสมกันจํานวน 2 มิวสิ กวิดีโอเพลง ได้แก่ มิวสิ กวิดีโอเพลง
บัวตูมบัวบานและไก่จ๋า ของศิลปิ น สายัณ สัญญา เนื่องจากเพลงทั้งสองเป็ นเพลงที่ได้รับความนิยม
อย่างแพร่ หลายจึงได้นาํ มาผลิตเป็ นมิวสิ กวิดีโอเพลงที่มีการผสมผสานการใช้รูปแบบของการแสดง
และการสื่ อ ความหมายควบคู่ ก ัน รู ป แบบการแสดงในมิ วสิ ก วิดีโอเพลงมัก ใช้ก ารถ่ า ยทํา นอก
 48

สถานที่เป็ นหลักเพื่อต้องการสื่ อสารภาพลักษณ์ของศิลปิ นที่มีความสอดคล้องกับสถานที่ ฉากและ

เนื้อหาของเพลง แต่นาํ เสนอรู ปแบบการสื่ อความหมายที่เป็ นเรื่ องราวมากกว่าการนําเสนอรู ปแบบที่
เป็ นการแสดงของศิลปิ น ซึ่ งการสื่ อความหมายเป็ นเรื่ องราวที่มีความสอดคล้องกับเนื้อหาของเพลง
เล่ าเรื่ องผ่านตัวละครอย่างตรงไปตรงมาโครงเรื่ องมีความสัมพันธ์กนั ตั้งแต่ตน้ จนจบไม่มีความ
ซับซ้อน เนื่ องจากมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งในยุคคลาสสิ กถูกสร้ างสรรค์ข้ ึ นเพื่อต้องการถ่ ายทอด
ความเป็ นลู กทุ่ง วิถีชีวิตที่ เรี ยบง่ าย จึงไม่นิยมสร้ างสรรค์ให้เรื่ องราวมีความสลับซับซ้อนหรื อมี
ลูกเล่นมากนัก
ขณะที่มิวสิ กวิดีโอเพลงสุ ดท้ายที่กรุ งเทพ ของศิลปิ นสุ นารี ราชสี มา ได้นาํ รู ปแบบการ
นําเสนอเรื่ องราวที่ไม่มีความสอดคล้องกับเพลงมาใช้ประกอบในมิวสิ กวิดีโอเพลง ด้วยข้อจํากัด
D
ด้านงบประมาณและกระบวนการสร้างสรรค์ จึงทําให้มิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กยังคงมี
การใช้เรื่ องราวที่ไม่มีความสอดคล้องกับเนื้ อหาของเพลงมาประกอบในมิวสิ กวิดีโอเพลงอยู่บา้ ง
โดยเรื่ องราวถูกสร้างขึ้นเพื่อถ่ายทอดความงาม ความเซ็กซี่ ของผูห้ ญิงในยุคคลาสสิ กและทําหน้าที่
ประกอบเพลงไปจนจบเพียงเท่านั้นโดยไม่มีเรื่ องราวที่สื่อความหมายเกี่ยวข้องกับเนื้ อหาของเพลง
จากรู ปแบบการนําเสนอที่มีอย่างหลากหลายของมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กทํา
ให้เห็ นถึงข้อจํากัดและกระบวนการสร้างสรรค์มิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กได้อย่างชัดเจน
PU
อย่างไร ก็ตามมิวสิ กวิดีโอเพลงยุคร่ วมสมัยยังคงมีส่วนที่เหมือนและแตกต่างจากยุคคลาสสิ กเช่นกัน
โดยมิ วสิ ก วิ ดี โอเพลงลู ก ทุ่ ง ยุค ร่ วมสมัย ได้นํา รู ป แบบการนํา เสนอแบบการแสดงและการสื่ อ
ความหมายผสมกันมาใช้มากที่สุดในมิวสิ กวิดีโอเพลงตื้ด ของกระแต อาร์ สยาม รักจงรอ ของกุง้
สุ ทธิราช อาร์สยาม ฝื นใจหน่อยได้ไหม ของไผ่ พงศธร ไม่ใช่แฟนทําแทนไม่ได้ ของตัก๊ แตน ชลดา
เปิ ดใจสาวแต ของกระแต อาร์สยามและมื๋อใด๋ สิคึดฮอด ของต่าย อรทัย ซึ่ งต่างจากยุคคลาสสิ กที่นาํ
รู ป แบบการนํา เสนอแบบการแสดงเป็ นหลัก มาใช้ม ากที่ สุ ด เนื่ องจากในยุค ร่ ว มสมัย มุ่ ง สร้ า ง
ภาพลัก ษณ์ ให้ก ับศิ ลปิ นไปพร้ อมๆกับสรรหาวิธีการดึ งดูดกลุ่ มผูช้ มเป้ าหมายด้วยเรื่ องราวที่เร้ า
อารมณ์ ดึ งดูดใจ พยายามทําให้เรื่ องราวเป็ นที่ประทับใจและใกล้เคียงกับวิถีชีวิตของสังคมในยุค
ร่ วมสมัยให้มากที่สุด เพื่อทําให้ผชู ้ มรู้สึกเข้าถึงและมีอารมณ์ร่วมกับเรื่ องราว ไปพร้อมๆกับการนํา
เทคโนโลยีสมัยใหม่มาใช้ในกระบวนการผลิต ไม่วา่ จะเป็ นการนําภาพวิดีโอกราฟิ ก เทคนิคการสื่ อ
ความหมายด้วยภาพ สี และการแต่งกายต่างๆมาร้อยเรี ยงสร้างสรรค์ให้มีความแปลกใหม่ ทันสมัย
ตลอดจนมีการผสมผสานความเป็ นชาติตะวันตกเข้ามาในการนําเสนอมิวสิ วิดีโอเพลงลูกทุ่งอีกด้วย
จนทําให้เกิดอุตสาหกรรมเพลงขนาดใหญ่ มีการแข่งขันสู งทั้งในเรื่ องของวิธีการนําเสนอ ค่ายเพลง
แต่ละค่ายมีรูปแบบการนําเสนอที่แตกต่างกัน เน้นความทันสมัยและเน้นความแปลกแหวกแนวใน
 49

เรื่ องที่ นาํ เสนอไปพร้ อมๆกับการสร้ างภาพลักษณ์ ให้ศิลปิ นมีลกั ษณะเฉพาะไม่ซ้ าํ ใครและเป็ นที่
จดจําหรื อเรี ยกขานกันในหมู่ชนได้อย่างติดตาตรึ งใจโดยไม่ได้คาํ นึงถึงความเป็ นลูกทุ่งไทยมากนัก
ขณะที่มิวสิ กวิดีโอเพลงยุคร่ วมสมัยใช้รูปแบบการนําเสนอแบบการแสดงเป็ นหลักและ
การแสดงซ้อนการสื่ อความหมายรองลงมาอย่างละ 2 มิวสิ กวิดีโอเพลงจาก 10 มิวสิ กวิดีโอเพลง
ต่างจากมิวสิ กวิดีโอยุคคลาสสิ กที่ใช้รูปแบบการนําเสนอแบบการสื่ อความหมายเป็ นหลักรองลงมา
เป็ นอันดับ 2 มิวสิ กวิดีโอเพลงลูก ทุ่งยุคร่ วมสมัยที่ใช้รูปแบบการนําเสนอแบบการแสดงเป็ นหลัก
ได้แก่ มิวสิ กวิดีโอเพลงขอใจเธอแลกเบอร์ โทร ของหญิงลี ศรี จุมพลกับมิวสิ กวิดีโอเพลงด้วยแรง
แห่งรัก ของไมค์ ภิรมย์พร ยังคงเหมือนกับยุคคลาสสิ ก เนื่องจากยังใช้มิวสิ กวิดีโอเพลงเป็ นช่องทาง
ในการสื่ อสารภาพลักษณ์ของศิลปิ น หากแต่มิวสิ กวิดีโอยุคร่ วมสมัยมีการสร้างสรรค์ภาพลักษณ์
D
ให้ ก ับ ศิ ล ปิ นได้เ ด่ นชัด มากกว่า ยุค คลาสสิ ก เนื่ อ งจากมี ก ารกํา หนดทั้ง การแต่ ง ตัว ลี ล าท่ า เต้น
บุคคลิกภาพให้ศิลปิ นได้อย่างชัดเจน เช่น การกําหนดภาพลักษณ์ของศิลปิ นให้เป็ นตัวแทนของกลุ่ม
ผูใ้ ช้แรงงานของ ศิลปิ นไมค์ ภิรมย์พรใoมิวสิ กวิดีโอเพลงด้วยแรงแห่งรัก เป็ นต้น
PU
มิวสิ กวิดีโอเพลงด้วยแรงแห่ งรัก ของไมค์ ภิรมพร

ภาพที่ 4.1 ภาพตัวอย่างภาพลักษณ์ของศิลปิ นเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัย

ตลอดจนนําเทคนิ คการถ่ายทํา การใช้สีแสง เครื่ องแต่งกายมาใช้ให้มีความแปลกใหม่

มีสีสันน่าสนใจและให้ความสําคัญกับลีลาท่าเต้นของศิลปิ นและแดนเซอร์เป็ นอย่างมากอีกด้วย เช่น
ลีลาการเต้นของศิลปิ นหญิงลี ศรี จุ มพลกับแดนเซอร์ ในมิวสิ กวิดีโอเพลงขอใจเธอแลกเบอร์ โทร
เป็ นต้น
 50

มิวสิ กวิดีโอเพลงขอใจเธอแลกเบอร์โทร ของหญิงลี ศรี จุมพล

ภาพที่ 4.2 ภาพตัวอย่างการแต่งกายและลีลาการเต้นของศิลปิ นและแดนเซอร์ เพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัย

D
กลยุทธ์การกําหนดภาพลักษณ์ของศิลปิ นและการสร้างสรรค์การแต่งกาย ลีลาการเต้น
ล้วนแล้วแต่สร้างขึ้นเพื่อให้เป็ นที่จดจําของสังคมอันจะส่ งผลให้เพลง ศิลปิ น ท่าเต้น และมิวสิ กวิดี
โอเพลงเป็ นที่นิยมและจดจํา ของประชาชนอย่างแพร่ หลาย เนื่ องจากปั จจุบนั เกิ ดกลุ่มของนักเต้น
เลี ยนแบบขึ้นหลายกลุ่ม ทั้งกลุ่มของนักเต้นชาย หญิงและกลุ่ มเพศวิถีอื่นๆ ที่มกั นิ ยมแกะท่าเต้น
เลียนแบบกลุ่มศิ ลปิ นหรื อแดนเซอร์ ของเพลงต่างๆทั้งเพลงสากล ไทยสากลหรื อแม้กระทั้งเพลง
ลูกทุ่งเอง มิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งในยุคร่ วมสมัยจึงให้ความสําคัญกับลีลาท่าเต้นประกอบเพลงและ
PU
เทคนิคการแสดงผ่านมิวสิ กวิดีโอเพลงมากขึ้นกว่ายุคคลาสสิ ก
นอกจากนั้นยังพบรู ปแบบการนําเสนอรู ปแบบใหม่อย่างการนําเสนอการแสดงซ้อน
การสื่ อความหมายจํานวน 2 เพลง ได้แก่ มิวสิ กวิดีโอเพลงโป๊ (ใจมันเพียว) ของใบเตย อาร์ สยามและ
เห็นนางเงียบๆฟาดเรี ยบนะคะ ของจ๊ะ อาร์ สยาม มิวสิ กวิดีโอเพลงรู ปแบบดังกล่าวยังไม่พบในมิว
สิ ควิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ ก เนื่องจากการสร้างสรรค์มีกระบวนการที่ซบั ซ้อน ศิลปิ นนอกจาก
ทําการแสดงร้ องเพลงประกอบมิวสิ ก วิดีโอไปด้วยแล้ว ยังต้องร่ วมถ่ายทอดเรื่ องราวผ่านการสื่ อ
ความหมายไปพร้อมๆกับการแสดงร้องเพลงขณะร่ วมถ่ายทอดเรื่ องราว ซึ่ งกระบวนการสร้างสรรค์
ต้องให้ความสําคัญกับการเขียนบทและการลําดับเรื่ องราวเพื่อให้ผชู้ มสามารถเข้าใจและมีอารมณ์
ร่ วมกับรู ปแบบการนําเสนอรู ปแบบดังกล่าวได้อย่างชัดเจนการนําเสนอรู ปแบบดังกล่าวอาจพบได้
ในละครหรื อภาพยนตร์ เพลงที่นกั แสดงสวมบทบาทตัวละครไปพร้อมๆกับการร้องเพลง แต่ในมิว
สิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งได้นาํ มาพัฒนาและปรับใช้ให้มีสีสันและรู ปแบบใหม่ๆอย่างสร้ างสรรค์ การ
นําเสนอรู ปแบบการแสดงซ้อนการสื่ อความหมาย มักนิยมใช้ในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งที่มีจงั หวะ
สนุกสนานและถ่ายทอดเรื่ องราวตรงไปตรงมาสอดคล้องกับเนื้อหาของเพลง อย่างไรก็ตามมิวสิ กวิ
ดี โอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัยยังได้นาํ เทคการสื่ อความหมายด้วยภาพมาใช้ได้อย่างหลากหลายเพื่อ
ช่วยในการเล่าเรื่ องให้ผชู ้ มได้เห็นภาพและเข้าใจได้ง่ายขึ้นอีกด้วย
 51

อย่างไรก็ตามพบว่าการนําเสนอการสื่ อความหมายของมิวสิ กวิดีโอเพลงโป๊ (ใจมัน

เพรี ย ว)นํา การโฆษณาผลิ ต ภัณ ฑ์ที่ ศิ ล ปิ นเป็ นพรี เซนเตอร์ ม าสอดแทรกไว้ใ นส่ วนของการสื่ อ
ความหมาย

มิวสิ กวิดีโอเพลงโป๊ (ใจมันเพรี ยว) ของใบเตย อาร์สยาม

D
ภาพที่ 4.3 ภาพตัวอย่างการใช้โฆษณาแฝงในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัย

เนื่ องจากปั จจุบนั การสร้างสรรค์มิวสิ กวิดีโอเพลงขึ้นมาแต่ละเพลงมีผรู้ ่ วมสร้างสรรค์

หลายฝ่ ายแตกต่างจากยุคคลาสสิ กที่เพลงๆหนึ่ ง มักจะมีผสู้ ร้างสรรค์โดยครู เพลงซึ่ งเป็ นผูเ้ รี ยบเรี ยง
ทั้งดนตรี คาํ ร้องเรื่ องราวเพียงคนเดียว แต่ยุคร่ วมสมัยมีขอ้ จํากัดด้านธุ รกิจและสิ ขสิ ทธิ์ ที่เข้มงวดขึ้น
PU
จึงมีการกระจายงานกันมากขึ้น มิวสิ กวิดีโอจึงเป็ นช่องทางแห่งการสรรสร้างเรื่ องราวทุกสิ่ งทุกอย่าง
ที่ผสู้ ร้างสรรค์แต่ละคนต้องการให้เนื้ อหาของตนได้นาํ เสนอผ่านมิวสิ กวิดีโอเพลงๆหนึ่ ง มากไป
กว่านั้นจึงมีการนําเสนอผลิ ตภัณฑ์ที่ศิลปิ นผูข้ บั ร้องเพลงเป็ นพรี เซนเตอร์ ผ่านการโฆษณาแฝงใน
การสื่ อความหมายเรื่ องราวต่างๆในมิวสิ กวิดีโอเพลง มิวสิ กวิดีโอเพลงยุคร่ วมสมัยจึงสร้างสรรค์ข้ ึน
ด้วยต้นทุนความคิดของเจ้าของผลิตภัณฑ์หรื อระบบทุนนิยมควบคู่ไปกับการคํานึงถึงความต้องการ
รั บชมของประชาชนและค่า นิ ย มของสัง คมไทยในปั จจุบ นั มากกว่าการจะดํา รงไว้ซ่ ึ ง ความเป็ น
ลูกทุ่งไทย
ขณะที่มิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัยไม่พบว่ามีการใช้รูปแบบการสื่ อความหมาย
เป็ นหลักกับการนําเสนอเรื่ องราวที่ไม่มีความสอดคล้องกับเพลง ซึ่ งต่างจากยุคคลาสสิ กที่มีการใช้
รู ปแบบการสื่ อความหมายเป็ นหลักถึง 3 มิวสิ กวิดีโอเพลงและใช้รูปแบบการนําเสนอเรื่ องราวที่ไม่
มีความสอดคล้องกับเพลงจํานวน 1 เพลง เนื่องจากปัจจุบนั การสร้างภาพลักษณ์ให้กบั ศิลปิ น เพื่อให้
เป็ นที่รู้จกั ของประชาชนเป็ นสิ่ งสําคัญมากกว่าการสร้างสรรค์การสื่ อความหมายหรื อเรื่ องราวที่ไม่มี
ศิ ล ปิ นปรากฎอยู่ใ นมิ วสิ กวิดีโอเพลง อีก ทั้งปั จจุบ นั ประชาชนส่ วนใหญ่ นิย มชมการแสดงของ
ศิลปิ นและแดนเซอร์ ผ่านมิวสิ กวิดีโอเพลงอย่างแพร่ หลาย การนําเสนอด้วยรู ปการสื่ อความหมาย
เป็ นหลักจึ ง ไม่ ปรากฎในมิ วสิ กวิดีโอเพลงลู กทุ่ งยุค ร่ วมสมัย ขณะเดี ยวกันรู ปแบบการนําเสนอ
 52

เรื่ องราวที่ไม่มีความสอดคล้องกับเพลงยังไม่ถูกนํามาสร้างสรรค์ประกอบมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งใน

ยุดร่ วมสมัย เนื่ องจากปั จจุบนั ประชาชนต้องการเปิ ดรับสิ่ งที่มีความน่าสนใจหรื อสิ่ งที่ทาํ ให้ผชู้ มได้
มีอารมณ์ร่วมไปกับเรื่ องราวในเพลง ผ่านตัวละครหรื อโครงเรื่ องที่น่าติดตาม การเปิ ดรับชมมิวสิ กวิ
ดีโอเพลงจึงเลือกเปิ ดรับชมเฉพาะมิวสิ กวิดีโอเพลงที่มีเรื่ องราวหรื อการแสดงที่สอดคล้องกับเนื้อหา
ของเพลง ตลอดจนปั จจุบนั มีเทคโนโลยีที่ทนั สมัย กระบวนการผลิตและกระบวนการสร้างสรรค์ มี
ความสะดวกสบาย การสร้ างสรรค์เรื่ องราวสื่ อความหมายหรื อการแสดงขึ้นมาสักชิ้ น จึงเป็ นสิ่ งที่
นิ ยมมากกว่าการสร้ า งเรื่ องราวที่ ไม่มีความสอดคล้องกับเนื้ อหาของเพลงที่ไม่สามารถดึ งความ
สนใจของผูช้ ม
4.1.2 เปรี ยบเทียบวิธีการเล่าเรื่ องในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กกับยุคร่ วมสมัย
D
4.1.2.1 โครงเรื่ อง
จากการศึกษาโครงเรื่ องในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กพบว่า มิวสิ กวิดีโอเพลง
เป็ นช่องทางแห่งการสื่ อสารภาพลักษณ์ให้กบั ศิลปิ นมากที่สุดโดยโครงเรื่ องเป็ นการแสดงให้เห็นถึง
บุคคลิ ก ท่าทาง การแต่งกายและลี ลาประกอบการร้องเพลงซึ่ งมีการจําลองเวทีคอนเสิ ร์ตขนาดเล็ก
เพื่อสื่ อสารความสนุ กสนานของเพลง ศิลปิ นและแดนเซอร์ นอกจากนั้นยังแสดงให้เห็นถึงสี หน้า
ท่าทางของศิ ลปิ นที่ ช่ วยถ่ ายทอดความหมายและอารมณ์ ของเพลงอีกด้วย ซึ่ ง โครงเรื่ องของการ
PU
นําเสนอรู ปแบบการแสดงเป็ นหลักจึงไม่มีความซับซ้อนมากนัก เพราะเพียงแค่เป็ นการนําเสนอการ
แสดงของศิลปิ นและแดนเซอร์ ประกอบเพลงเพียงเท่านั้นได้แก่ มิวสิ กวิดีโอเพลงอือหื อหล่อจังกับ
สยามเมืองยิม้ ของพุม่ พวง ดวงจันทร์ และจะขอก็รีบขอกับอยากฟังซํ้า ของศิรินทรา นิยากร
นอกจากนั้นยังพบว่า โครงเรื่ องในมิวสิ ก วิดีโอเพลงมักมีเรื่ องราวเกี่ ย วกับความรั ก
รองลงมา แต่กล่าวถึงความรักของคนแต่ละอาชีพซึ่ งแตกต่างกันออกไป โครงเรื่ องมิวสิ กวิดีโอเพลง
ทหารอากาศขาดรัก ของยอดรัก สลักใจ ซึ่งมีการสื่ อความหมายเป็ นหลัก นําเสนอเรื่ องราวของความ
ต้องการมีรักของทหารอากาศที่ไม่เคยได้ครอบครองความรักของหญิงสาวใดเนื่ องจากต้องปฏิบตั ิ
หน้าที่ปกป้ องดูแลน่านฟ้ าของไทยอยูต่ ลอดเวลาอีกทั้งยังเป็ นทหารขี้อายต่างจากทหารบก ทหารเรื อ
และตํารวจที่หาแฟนได้ง่ายดายด้วยความกล้าทั้งในหน้าที่การงานและการจีบผูห้ ญิง ท้ายที่สุดจึงได้
แต่ปฏิ บตั ิหน้าที่เพื่อชาติบา้ นเมืองเพียงอย่างเดียวและไร้ซ่ ึ งคู่ครองและรัก ขณะที่โครงเรื่ องในมิว
สิ กวิดีโอเพลง ไก่จ๋า ของสายัณห์ สัญญา ที่มีท้ งั การแสดงและการสื่ อความหมายผสมกันนั้น ได้ให้
ความสําคัญกับการสื่ อความหมายเป็ นสําคัญ โดยนําเสนอเรื่ องราวความรักของครู หนุ่ มสาวที่ตอ้ ง
เลิกลากัน เมื่อชายที่เป็ นคุณหมอเข้ามาแทรกกลางความรักของทั้งสอง ทําให้ครู สาวเปลี่ยนใจไปรัก
หมอหนุ่ มผูร้ ่ ํารวย จึงทําให้ครู หนุ่ มต้องอกหักและเสี ยใจเป็ นที่สุด และโครงเรื่ องในมิวสิ กวิดีโอ
เพลงเทพธิ ดาผ้าซิ่ นมีการสื่ อความหมายเป็ นหลักได้นาํ เสนอเรื่ องราวความรักของหนุ่ มสาวชาวนา
 53

ชาวไร่ ที่ยดึ ถือขนบธรรมเนียมตามแบบฉบับของไทยแต่โบราณ ตลอดจนการเลือกคู่ครองของผูช้ าย

จําเป็ นอย่างยิง่ ที่จะต้องเลือกผูห้ ญิงที่เรี ยบร้อย ขยันงานบ้านงานเรื อน รักนวลสงวนตัว ซึ่ งคุณสมบัติ
ดัง กล่ า วเป็ นคุ ณ สมบัติ ที่ ช ายทุ ก คนหมายปองและเรี ย กได้ว่ า ผูห้ ญิ ง ผูน้ ้ ัน มี ค วามเพี ย บพร้ อ ม
เหมาะสมกับหน้าที่การเป็ นศรี ภรรยาที่ดีของสามีตามแบบฉบับของไทย
อย่างไรก็ตามยังพบมิวสิ กวิดีโอเพลงที่มีเรื่ องราวเกี่ยวกับความเจ้าชูเ้ จ้าเล่ห์ของผูช้ ายที่
ถูกผูห้ ญิงจับได้ไล่ทนั ในมิวสิ กวิดีโอเพลงบัวตูมบัวบาน ของสายัณห์ สัญญาที่มีการแสดงและการ
สื่ อความหมายผสมกันแต่ให้ความสําคัญกับการสื่ อความหมายเป็ นหลัก โดยโครงเรื่ องนําเสนอ
เรื่ องราวของผูช้ ายเจ้าชูท้ ี่มีความลังเลใจในการเลือกผูห้ ญิง จึงตัดสิ นใจจีบผูห้ ญิงพร้อมกันทั้งสอง
คน แต่ในในที่สุดผูห้ ญิงทั้งสองเกิดสังหรณ์ใจในของขวัญที่ชายผูน้ ้ นั เป็ นผูม้ อบให้เพราะของขวัญ
D
นั้นมีลกั ษณะเหมือนกัน จึงทําให้ผหู ้ ญิงทั้งสองรู้วา่ ผูช้ ายนั้นหวังจะจีบผูห้ ญิงทั้งสองคนพร้อมๆกัน
จึงได้ตดั สิ นใจเลิกลาและจัดการกับชายคนดังกล่าวทําให้ทา้ ยที่สุดผูช้ ายจึงไม่ได้ใครไปครองแม้แต่
เพียงผูเ้ ดียว นอกจากนั้นมิวสิ กวิดีโอเพลงกราบเท้าย่าโม ของสุ นารี ราชสี มาที่มีการสื่ อความหมาย
เป็ นหลักนั้นได้นาํ เสนอโครงเรื่ องที่มีความเรี ยบง่ายไม่ซบั ซ้อนโดยนําเสนอเรื่ องราวของหญิงสาว
สองคนเดิ นเล่ นตามสถานที่ ต่างๆในจังหวัดนครราชสี มา โครงเรื่ องมีวตั ถุ ประสงค์เพื่อถ่ ายทอด
บรรยากาศของสถานที่และความงามของสาวนครราชสี มาเป็ นสําคัญ และมิวสิ กวิดีโอเพลงสุ ดท้าย
PU
ที่กรุ งเทพที่มีการนําเสนอเรื่ องราวไม่สอดคล้องกับเพลงนั้น มีโครงเรื่ องเพียงนําเสนอผูห้ ญิงเดินไป
มาท่ามกลางบรรยากาศของท่าเรื อ ทะเล ประหนึ่ งเพื่อต้องการนําเสนอบุคคลิก ท่าทาง การแต่งกาย
ของผูห้ ญิงคนหนึ่งเพียงเท่านั้น
ขณะที่โครงเรื่ องในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัยมีเรื่ องราวเกี่ยวกับความรักมาก
ที่สุดแตกต่างกับมิวสิ กวิดีโอเพลงยุคคลาสสิ กที่สร้างสรรค์เรื่ องราวเพื่อต้องการสื่ อสารภาพลักษณ์
ของศิลปิ นมากที่สุด โครงเรื่ องที่มีเรื่ องราวเกี่ยวกับความรักในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัยได้
นําเสนอรู ปแบบความรักของชายแอบรักหญิง หญิงแอบรักชาย การรอคอยคนรักและความรักของ
หญิ งใบ้กบั ชายผูม้ ี ชื่อเสี ยงโด่ งดัง ซึ่ งมิวสิ กวิดีโอเพลงฝี นใจหน่ อยได้ไหม ของไผ่ พงศธรได้ให้
ความสําคัญกับการสื่ อความหมายมากกว่าการแสดง โดยนําเสนอโครงเรื่ องของพนักงานขับรถที่มี
แฟนเป็ นนักศึ กษาสาว ความรั กของทั้งสองดําเนิ นไปด้วยดี แต่เมื่อนักศึกษาทนกับความลําบาก
ยากจนของผูช้ ายไม่ไ หว จึ งตัดสิ นใจไปคบหากับ ผูช้ ายคนอื่ นที่ มีฐานะดี ก ว่า ทํา ให้ท้ งั สองต้อง
เลิกลากันในที่สุด ส่ วนโครงเรื่ องในมิวสิ กวิดีโอเพลงไม่ใช่แฟนทําแทนไม่ได้ ของตัก๊ แตน ชลดาได้
ให้ความสําคัญกับการสื่ อความหมายเป็ นหลักมากกว่าการแสดง โดยนําเสนอเรื่ องราวของสาวที่
ทํางานแอบรักผูช้ ายที่มีเจ้าของแล้ว จึงได้แต่แอบรัก ห่ วงใย และคอยเข้าใจทุกเรื่ องราวเมื่อผูช้ ายคน
นั้นมีปัญหา แต่ดว้ ยผูช้ ายมีคู่อยูแ่ ล้วจึงได้แต่คอยอยูข่ า้ งๆและปลอบใจ ไม่กล้าที่จะสารภาพรักเพื่อ
 54

แย่งชิ งมาเป็ นของๆตน และโครงเรื่ องในมิวสิ กวิดีโอเพลงมื้ อใด๋ สิคิดฮอด ของต่าย อรทัยได้ใ ห้
ความสําคัญกับการสื่ อความหมายเป็ นหลักมากว่าการแสดง โดยนําเสนอเรื่ องราวความรักของสาว
ชาวอีสานที่มีอาชีพทอผ้าไหมอีสาน ความรักเกิดขึ้นขณะที่ชายหนุ่มช่างถ่ายภาพ เดินทางมาเที่ยวชม
กระบวนการทอผ้าไหมอีสาน หญิงสาวชาวอีสานจึงได้ตกหลุมรักกับชายหนุ่มช่างถ่ายภาพผูน้ ้ นั แต่
กลับต้องพรากจากกันด้วยหน้าที่การงานจึงมีเพียงผ้าไหมที่เป็ นเสมือนสื่ อกลางของการรอคอยการ
กลับมาของชายหนุ่ มผูน้ ้ นั การทอผ้าไหมที่ใช้เวลาเนิ่ นนานและความปราณี ตจึงเป็ นเสมือนการรอ
คอยการกลับมาของคนรักที่ตอ้ งมีความอดทนและใช้เวลา ผ้าไหมทอเสร็ จพร้อมกับการกลับมาของ
ชายหนุ่มช่างภาพ ผ้าพันคอที่ทอด้วยผ้าไหมอีสานจึงเป็ นของขวัญจากสาวอีสานที่มอบให้ชายหนุ่ม
ช่างภาพเพื่อตอกยํ้าความคิดถึงและความห่วงหาอาทร นอกจากนั้นโครงเรื่ องในมิวสิ กวิดีโอเพลงรัก
D
จงรอ ของกุง้ สุ ทธิ ราช อาร์ สยามได้ให้ความสําคัญกับการสื่ อความหมายมากกว่าการแสดง โดย
นําเสนอเรื่ องราวความรักของหญิงใบ้มากการศึกษากับชายผูต้ ่าํ ต้อยทั้งการศึกษาและหน้าที่การงาน
อีกทั้งยังถูกกี ดกันความรักจากพ่อแม่ฝ่ายหญิง อุปสรรคต่างๆไม่ได้ทาํ ให้ชายหนุ่ มผูน้ ้ นั ท้อใจ แต่
กลับเป็ นแรงสู้ให้เขาได้กลายเป็ นศิลปิ นนักร้องที่โด่งดังในเวลาไม่นาน แต่อุปสรรคในเรื่ องของ
เวลาในการทํางานกลายเป็ นสิ่ งสําคัญที่ทาํ ให้ท้ งั สองไม่ได้พบกัน ด้วยความรักที่ผกู มัดใจระหว่าง
กันไว้อย่างแน่ นหนา ทั้งสองจึงได้กลับมาพบกันอีกครั้งและครองคู่กนั อย่างมีความสุ ข จากโครง
PU
เรื่ องในมิวสิ กวิดีโอเพลงยุคร่ วมสมัยที่มีเนื้อหาเกี่ยวกับความรักทําให้เห็นได้วา่ ปั จจุบนั ผูห้ ญิงเริ่ มมี
บทบาทสําคัญและกล้าที่จะรักมีความอดทนกับความรักเป็ นอย่างมาก มากไปกว่านั้นผูห้ ญิงใบ้ได้
ถูกนํามาเสนอผ่านเรื่ องราวประกอบเพลงลูกทุ่งได้อย่างสร้างสรรค์ ซึ่ งทําให้เห็นอีกมุมมองหนึ่ ง
เกี่ ยวกับความรักความซื่ อตรงความบริ สุทธิ์ ของผูห้ ญิงทั้งสิ้ น นอกจากนั้นยังนําเสนอเรื่ องราวของ
การทําดี ความมุมานะพยายามซึ่งจะนํามาซึ่งความรักที่ดีอีกด้วย
อย่างไรก็ตามยังพบว่า โครงเรื่ องในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัยมีการนําเสนอ
ภาพลักษณ์ของศิลปิ นกับการต่อสู ้ของผูห้ ญิงสมัยใหม่รองลงมา โครงเรื่ องในมิวสิ กวิดีโอเพลงด้วย
แรงแห่งรัก ของไมค์ ภิรมย์พรนําเสนอการแสดงของศิลปิ นและแดนเซอร์ ประกอบเพลงเพื่อสื่ อสาร
ภาพลักษณ์ และลี ลาการเต้นและโชว์ที่มีความอลังการประกอบแสงสี ของแดนเซอร์ เพื่อตอกยํ้า
ภาพลักษณ์ และความโดดเด่นในแบบฉบับของศิลปิ น ขณะที่โครงเรื่ องในมิวสิ กวิดีโอเพลงขอใจ
เธอแลกเบอร์ โ ทร ของหญิ ง ลี ศรี จุ มพลนํา เสนอการแสดงของศิ ล ปิ นและแดนเซอร์ เ พื่ อสร้ า ง
ภาพลักษณ์ให้กบั ศิลปิ น เพื่อให้ศิลปิ นเป็ นที่รู้จกั ของวงการเพลงลูกทุ่ง นอกจากนั้นยังนําเสนอลีลา
ท่าทางการเต้นของศิลปิ นและแดนเซอร์ เพื่อให้เป็ นที่ตรึ งตาและตรึ งใจอีกด้วย
ในส่ วนของโครงเรื่ องที่ นํา เสนอเรื่ อ งราวการต่ อสู้ ข องผูห้ ญิ ง
สมัยใหม่ในมิวสิ กวิดีโอเพลงเปิ ดใจสาวแตและเพลงตื้ด ของกระแต อารสยามนั้นมีความน่าสนใจ
 55

เป็ นอย่างมาก โครงเรื่ องในมิวสิ ก วิดีโอเพลงเปิ ดใจสาวแต ให้ความสําคัญกับการสื่ อความหมาย

มากกว่าการแสดง โดยนําเสนอการต่อสู้ของผูห้ ญิงสาวนักมวยที่ไม่ชื่นชอบผูช้ ายเจ้าชู้ และรู้ทนั เล่ห์
ลมลวงของชาย จึงทําให้ชายเจ้าชูถ้ ูกจัดการขั้นเด็ดขาดจากผูห้ ญิง ด้วยการลงไม้ลงมือด้วยกีฬามวย
เพื่อให้ผชู ้ ายหลาบจําและเตือนใจผูช้ ายไม่ให้คิดว่าผูห้ ญิงต้องเป็ นช้างเท้าหลังอีกต่อไป และโครง
เรื่ องในมิวสิ กวิดีโอเพลงตื้ด ให้ความสําคัญกับการแสดงมากกว่าการสื่ อความหมาย โดยนําเสนอ
การหาทางออกของผูห้ ญิงหลังจากอกหักรักคุด ซึ่ งไม่จาํ เป็ นต้องนัง่ เศร้าหรื อร้องไห้จมนํ้าตา แต่ให้
กลับมาสนใจตนเองและสนุ กกับการใช้ชีวิตด้วยการเต้นมากกว่าการกลับไปคิดถึงแต่ผชู้ ายที่ทาํ ให้
เสี ยใจ นอกจากนั้นยังต้องหาวิธีจดั การกับผูช้ ายที่ทาํ ให้เราเสี ยใจให้ผชู้ ายได้รู้วา่ ผูห้ ญิงถึงถูกทิ้งก็ไม่
ตาย
D
ขณะที่โครงเรื่ องในมิวสิ กวิดีโอเพลงเห็นนางเงียบๆฟาดเรี ยบนะคะ ของจ๊ะ อาร์ สยาม
ให้ความสําคัญกับการสื่ อความหมายมากกว่าการแสดง โดยนําเสนอเรื่ องราวของผูห้ ญิงเรี ยบร้อย
จอมเจ้าชู ้มีแฟนหลายคน ด้วยมารยาหญิงจึงหลอกล่ อผูช้ ายให้มาหลงรักและควงกลับที่พกั ไม่ซ้ ํา
หน้า โดยใช้วิธี ก ารทํา ตัว เรี ย บร้ อ ยยึดในกรอบหญิ ง ไทย จึ ง ทํา ให้ช ายต่ า งหลงรั ก และต้อ งการ
ครอบครอง ท้ายที่สุดบรรดาผูช้ ายที่เป็ นแฟนผูห้ ญิงได้มาพบกันโดยบังเอิญ ทําให้ผหู้ ญิงตกใจและ
ทําตัวเรี ยบร้อยใส่ จึงทําให้บรรดาผูช้ ายมีเรื่ องทะเลาะกันเองส่ วนผูห้ ญิงก็หนี รอดไปได้ และโครง
PU
เรื่ องในมิ วสิ ก วิดีโ อเพลงโป๊ (ใจมันเพรี ย ว) ของใบเตย อาร์ ส ยามให้ค วามสํา คัญกับ การแสดง
มากกว่าการสื่ อความหมาย โดยนําเสนอความมัน่ ใจ ความสวย บุคคลิกภาพและการใส่ ชุดวาบหวิว
ของนางแบบที่ ไม่แคร์ สายตาผูค้ น สอดแทรกไปกับการนําเสนอผลิ ตภัณฑ์กาแฟเพรี ยวที่ศิลปิ น
เป็ นพรี เซนเตอร์
อย่างไรก็ตามโครงเรื่ องในมิวสิ กวิดีโอเพลงในแต่ละยุคยังคงมีเรื่ องราวที่ใกล้เคียงกัน
อยู่บา้ งในเรื่ องของการสื่ อสารภาพลักษณ์ตวั ศิลปิ นและเรื่ องราวเกี่ยวกับความรัก แต่กลับนําเสนอ
รู ปแบบความรักที่แตกต่างกันออกไป อีกทั้งในมิวสิ กวิดีโอเพลงยุคร่ วมสมัยยังให้ความสําคัญกับ
กลุ่มคนใบ้และผูห้ ญิงมากขึ้นในมิวสิ กวิดีโอเพลงรักจงรอ ของกุง้ สุ ทธิ ราช อาร์ สยาม ตลอดจนมี
การนําเสนอโฆษณาแฝงผลิตภัณฑ์ กาแฟยี่ห้อเพรี ยว ที่ศิลปิ นเป็ นพรี เซนเตอร์ ในมิวสิ กวิดีโอเพลง
โป๊ (ใจมันเพรี ยว) ของใบเตย อาร์ สยามอีกด้วย ต่างจากในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสิ กที่ไม่มี
การโฆษณาแอบแฝงอยู่ในมิวสิ กวิดีโอเพลง และยังไม่มีการสร้างสรรค์โครงเรื่ องเพื่อบุคคลเฉพาะ
กลุ่มหรื อบทบาทของผูห้ ญิงในมุมมองอื่นๆมากนัก
 56

4.1.2.2 แก่นเรื่ อง
จากการศึกษาเปรี ยบเทียบแก่นเรื่ องในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กกับยุคร่ วม
สมัย สามารถแสดงให้เห็นในตารางดังต่อไปนี้

ตารางที่ 4.1 การเปรี ยบเทียบแก่นเรื่ องในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กกับยุคร่ วมสมัย

มิวสิกวิดโี อเพลง เพลง แก่นเรื่อง

1.ทหารอากาศขาดรัก ความกล้าหาญนําไปสู่ ความสําเร็ จทั้งการงานและความรัก
ความเจ้าชูจ้ ะนําไปสู่ ความล้มเหลวในความรัก
D
2.บัวตูมบัวบาน
3.สุดท้ายที่กรุ งเทพ ความงดงามของผูห้ ญิงในยุคคลาสสิ ก
4.กราบเท้าย่าโม ความเงียบสงบของเมืองโคราช
5.ไก่จ๋า ความมัน่ คงทางใจของผูห้ ญิงขึ้นอยูก่ บั ความรํ่ารวยและฐานะการ
ยุคคลาสสิ ก งานของผูช้ าย
6.เทพธิ ดาผ้าซิ่ น ดูชา้ งให้ดูหางเลือกนางให้ดูแม่
7.สยามเมืองยิม้ ความเป็ นไทยในตัวศิลปิ น
8.อยากฟังซํ้า การสื่ อสารภาพลักษณ์ของศิลปิ น
PU
9.จะขอก็รีบขอ การสื่ อสารภาพลักษณ์ของศิลปิ น
10.อือหื อหล่อจัง ความสนุกสนานของศิลปิ น
1.ขอใจเธอแลกเบอร์โทร ความสนุกสนาน ลีลาการเต้นของศิลปิ นและแดนเซอร์
2.ตื้ด ผูห้ ญิงอกหักไม่จาํ เป็ นต้องร้องไห้หรื อเสี ยใจ
3.โป๊ (ใจมันเพรี ยว) การโฆษณาขายผลิตภัณฑ์กาแฟเพรี ยว
4.เห็นนางเงียบๆฟาดเรี ยบนะคะ ผูห้ ญิงเรี ยบร้อยบางคนก็เจ้าชูไ้ ว้ใจไม่ได้
5.รักจงรอ ความรักชนะทุกอย่าง
ยุคร่ วมสมัย
6.ฝื นใจหน่อยได้ไหม ฐานะความมัน่ คงคือสิ่ งสําคัญมากกว่าความรัก
7.ไม่ใช่แฟนทําแทนไม่ได้ เมื่อหลงรักคนมีเจ้าของวันเวลาใดก็ไม่มีความสุ ข
8.เปิ ดใจสาวแต ผูห้ ญิงไม่ได้เป็ นช้างเท้าหลังอีกต่อไป
9.มื้อใด๋ สิคิดฮอด ความอดทนของผูห้ ญิงที่มีอย่างไม่สิ้นสุ ด
10.ด้วยแรงแห่ งรัก ความอลังการของโชว์

4.1.2.3 ลักษณะของตัวละคร
จากการศึกษาลักษณะของตัวละครในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ ก พบตัวละคร
ที่มีลกั ษณะแบบตายตัวมากที่สุด ซึ่งตัวละครที่มีลกั ษณะแบบตายตัวเป็ นตัวละครที่มองเห็นได้เพียง
ด้านเดียวและมักมีลกั ษณะนิสัยตามแบบฉบับที่นิยมใช้กนั ในละครทัว่ ไป ผูช้ มสามารถคาดเดาได้วา่
ตัวละครนั้นๆจะกระทําหรื อมีพฤติกรรมอย่างไรในอนาคต จากมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ ก
 57

ตัวละครที่มีลกั ษณะตายตัวจะสวมบทบาทตัวละครดังต่อไปนี้ หนุ่ มสาวชาวไร่ ชาวนา ในมิวสิ กวิดี

โอเพลงเทพธิ ดาผ้าซิ่ น ของเสรี รุ่ งสว่าง ครู ผหู้ ญิงผูท้ ี่ปันใจไปรักกับหมอกับครู ผูช้ ายผูร้ ักมัน่ ไม่
เปลี่ยนแปลงและหมอหนุ่มผูแ้ ย่งชิง ซึ่ งอยูใ่ นมิวสิ กวิดีโอเพลงไก่จ๋า ของสายัณห์ สัญญา บทบาทตัว
ละครผูช้ ายเจ้าชู้ ในมิวสิ ก วิดีโอเพลงบัวตูมบัวบาน ของสายัณ ห์ สัญญา ตัวละครนายทหารขี้อาย
และผูห้ ญิงชาวบ้านในมิวสิ ก วิดีโอเพลงทหารอากาศขาดรัก ของยอดรัก สลักใจ บทบาทตัวละคร
ต่างสร้างขึ้นมาเพื่อต้องการสื่ อสารเรื่ องราวให้ผชู้ มสามารถเข้าใจได้โดยง่าย จึงไม่มีความซับซ้อน
ของลักษณะตัวละคร ด้วยกระบวนการผลิตที่ไม่ยุง่ ยาก เนื้ อหาของเพลงเล่าเรื่ องอย่างตรงไปตรงมา
ทําให้ลกั ษณะของตัวละครในมิวสิ กวิดีโอเพลงยุคคลาสสิ กมีลกั ษณะตายตัวมากที่สุด และมีลกั ษณะ
ตัวละครแบบรอบด้านรองลงมา บทบาทตัวละครที่มีลกั ษณะรอบด้านอันจะได้แก่ ผูห้ ญิงสาวผูม้ ี
D
ฐานะในมิวสิ กวิดีโอเพลงบัวตูมบัวบาน ของสายัณ ห์ สัญญา ซึ่ งเป็ นตัวละครที่มีความลึ กซึ้ งและ
เข้าใจยากกว่าตัวละครแบบตายตัว และมีความคล้ายกับลักษณะของคนทัว่ ไปในสังคมมีท้ งั ส่ วนดี
และไม่ดีในตัวตน
ขณะที่ลกั ษณะของตัวละครในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัย พบตัวละครที่มีลกั ษณะรอบ
ด้านมากที่สุด ด้วยกระบวนการผลิตในยุคร่ วมสมัยที่มีความซับซ้อนและหลากหลายมากขึ้น อีกทั้ง
ความต้องการของผูช้ มในยุค ร่ วมสมัย มัก นิ ย มตัวละครที่ มี ค วามรอบด้า นมากกว่า ตัวละครที่ มี
PU
ลักษณะตายตัว เนื่องจากสังคมในปั จจุบนั มีการแข่งขันและต่อสู้กนั มากขึ้น ตัวละครแบบตายตัวจึง
จัดอยูใ่ นประเภทละครที่สังคมเรี ยกกันว่า ละครนํ้าเน่าที่ไม่เป็ นที่นิยมนัก หากแต่ละครนํ้าดีมกั มีตวั
ละครแบบรอบด้านที่ตวั ละครมีการต่อสู้ มีดา้ นดีและด้านร้ายคล้ายกับคนจริ ง ผูช้ มจึงนิยมตัวละครที่
มีลกั ษณะคล้ายกับตัวตนของตนมากกว่า ดังนั้นตัวละครที่มีลกั ษณะรอบด้านจึงพบมากในมิวสิ กวิดี
โอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัยอันจะมีบทบาทดังต่อไปนี้ นักมวยผูห้ ญิงใจกล้า ในมิวสิ กวิดีโอเพลงเปิ ด
ใจสาวแตกับเพลงตื้ด ของกระแต อาร์ สยาม บทบาทผูช้ ายเจ้าชูร้ ู้สํานึก ในมิวสิ กวิดีโอเพลงเปิ ดใจ
สาวแต บทบาทตัวละครสาวผูม้ ีความมัน่ ใจ ในมิวสิ กวิดีโอเพลงโป๊ (ใจมันเพรี ยว) ของใบเตย อาร์
สยาม บทบาทตัวละคร ผูห้ ญิงเปรี้ ยวนิสัยดี ในมิวสิ กวิดีโอเพลงเห็นนางเงียบๆฟาดเรี ยบนะคะ ของ
จ๊ะ อาร์ สยาม บทบาทตัวละครสาวออฟฟิ ศผูก้ ลับใจ ในมิวสิ กวิดีโอเพลงไม่ใช่ แฟนทําแทนไม่ได้
ของตัก๊ แตนชลดา บทบาทตัวละครผูห้ ญิงใบ้และศิลปิ นชายผูม้ านะ ในมิวสิ กวิดีโอเพลงรักจงรอ
ของกุง้ สุ ทธิ ราช อาร์ สยาม นอกจากนั้นยังพบว่าตัวละครที่มีลกั ษณะตายตัวรองลงมาซึ่ งบทบาท
ของตัวละครมี ดงั ต่อไปนี้ พนักงานบริ ษ ทั ผูซ้ ื่ อตรงกับ นัก ศึกษาสาว ในมิวสิ ก วิดีโอเพลงฝื นใจ
หน่ อยได้ไหม ของไผ่ พงศธร และบทบาทตัวละครสาวชาวอีสานผูร้ ักมัน่ กับชายนักท่องเที่ยวผู้
ซื่อตรง ในมิวสิ กวิดีโอเพลงมื้อใด๋ สิคึดฮอด ของต่าย อรทัย
 58

จะเห็ นได้วา่ ลักษณะของตัวละครในมิวสิ กวิดีโอเพลงในแต่ละยุคมีความแตกต่างกัน

ออกไปขึ้นอยู่กบั บริ บททางสัง คม กระบวนการผลิ ต ความซับซ้อนและข้อจํา กัดทั้งในเรื่ องของ
เงินทุน ตลอดจนความต้องการของผูช้ มก็เป็ นอีกปั จจัยหนึ่ งที่มีอิทธิ พลต่อลักษณะของตัวละครใน
แต่ละยุคสมัย
4.1.2.4 ลักษณะความขัดแย้ง
จากการศึกษาลักษณะความขัดแย้งในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ ก พบว่ามิวสิ กวิ
ดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กมีความขัดแย้งภายในจิตใจมากที่สุด ซึ่งเป็ นความขัดแย้งที่เกิดขึ้นภายใน
จิตใจของตัวละคร มักมีความสับสนหรื อยุ่งยากลําบากใจในการตัดสิ นใจเพื่อกระทําการอย่างใด
อย่างหนึ่ง การสับสนภายในใจของตัวละครมักเกิดขึ้นกับการใช้เวลาที่ยืดยาวก่อนตัดสิ นใจทําอะไร
D
ลงไป เช่ น การคบหาดู ใ จกัน เป็ นระยะเวลานานก่ อ นจะตัด สิ น ใจแต่ ง งานกัน ซึ่ งสั ง คมในยุค
คลาสสิ กเป็ นสังคมที่ไม่มีความเร่ งรี บหรื อมีการแข่งขันที่รุนแรงมากนัก อีกทั้งการที่ตวั ละครมีความ
สับสนภายในจิตใจตนเองมากนั้น เนื่องจากบริ บทของสังคมในยุคคลาสสิ กไม่วา่ จะเป็ นผูช้ ายหรื อ
ผูห้ ญิง ย่อมไม่ค่อยมีความกล้าตัดสิ นใจอะไรที่ขดั ต่อขนบธรรมเนียม ประเพณี ไทย เช่น ผูห้ ญิงจะ
ไม่กล้าบอกรักผูช้ ายก่อน ผูช้ ายและหรื อผูห้ ญิงไม่กล้าถามถึงความในใจของอีกฝ่ ายหนึ่ งก่อน เป็ น
ต้น จากสภาพสังคมในยุคคลาสสิ กย่อมส่ งผลให้มิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งผลิ ตและสร้ างปมความ
PU
ขัดแย้งให้ตวั ละครตามสภาพสังคมนั้นๆ ซึ่ งความขัดแย้งภายในจิตใจที่พบในมิวสิ กวิดีโอเพลง
ลูกทุ่งในยุคคลาสสิ กมีดงั นี้ ชายผูม้ ีความลําบากใจและสับสนกับการตัดสิ นใจเลือกผูห้ ญิงที่มีถึงสอง
คน พบในมิวสิ กวิดีโอเพลงบัวตูมบัวบาน ของสายัณ ห์ สัญญา และชายผูม้ ีความลําบากใจในการ
เลือกคบหากับผูห้ ญิงคนหนึ่ง พบในมิวสิ กวิดีโอเพลงเทพธิ ดาผ้าซิ่ น และหญิงผูม้ ีความลําบากใจใน
การตัดสิ นใจเลือกคบชายคนหนึ่ง พบในมิวสิ กวิดีโอเพลงบัวตูมบัวบาน และชายผูม้ ีความสับสนใน
ใจกับการถูกคนรักทิง้ ไปหาชายอีกคนหนึ่ง พบในมิวสิ กวิดีโอเพลงไก่จ๋า ของสายัณห์ สัญญา
นอกจากนั้นยังพบความขัดแย้งระหว่างคนกับคนรองลงมาอันจะได้แก่ ความขัดแย้ง
ของผูห้ ญิงกับผูช้ ายเจ้าชู ้ พบในมิวสิ กวิดีโอเพลงบัวตูมบัวบาน ของสายัณห์ สัญญา และครู ผหู้ ญิง
และหมอขัดแย้งกับครู ผชู ้ าย พบในมิวสิ กวิดีโอเพลงไก่จ๋า ของสายัณห์ สัญญา
ขณะที่ ล ัก ษณะความขัดแย้ง ในมิ ว สิ ก วิดี โ อเพลงลู ก ทุ่ ง ยุค ร่ ว มสมัย มี ค วามขัด แย้ง
ระหว่างคนกับคนมากที่สุด ซึ่ งตัวละครทั้งสองฝ่ ายหรื อมากกว่าสองฝ่ ายไม่ลงรอยหรื อมีปัญหากัน
หรื อต่อต้านพยายามทําร้ายกัน ความขัดแย้งดังกล่าวเป็ นความขัดแย้งที่สามารถมองเห็นได้และรับรู้
ได้ ในยุคร่ วมสมัยที่สภาพสังคมมี การแข่งขันกันอย่างรุ นแรง ต่างฝ่ ายต่างมีทิฐิไม่ยอมกัน จึงเกิ ด
ความขัดแย้งระหว่างคนกับคนมากและส่ งผลทําให้มิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งสร้างสรรค์ความขัดแย้ง
ของกับตัวละครให้มีความเหมือนกับคนในสังคมยุคร่ วมสมัยให้มากที่สุด ความขัดแย้งระหว่างคน
 59

กับคนจึงพบมากที่สุดในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัยอันจะเห็นได้ดงั ต่อๆไปนี้ ความขัดแย้ง

ระหว่างหญิงนักสู ้กบั ชายเจ้าชู ้ ในมิวสิ กวิดีโอเพลงเปิ ดใจสาวแตกับเพลงตื้ด ของกระแต อาร์ สยาม
และความขัดแย้งระหว่างผูห้ ญิงเรี ยบร้อยจอมเจ้าชูก้ บั ผูห้ ญิงมัน่ ใจผูร้ ักเดียว พบในมิวสิ กวิดีโอเพลง
เห็นนางเงียบๆฟาดเรี ยบนะคะ ของจ๊ะ อาร์ สยาม และความขัดแย้งระหว่างชายเจ้าชูก้ บั ชายเจ้าชู้ พบ
ในมิวสิ กวิดีโอเพลงเห็นนางเงียบๆฟาดเรี ยบนะคะ และความขัดแย้งระหว่างครอบครัวผูห้ ญิงกับ
ผูช้ ายแฟนของผูห้ ญิงและความขัดแย้งระหว่างลูกกับพ่อแม่พบในมิวสิ กวิดีโอเพลงรักจงรอ ของกุง้
สุ ทธิราช อาร์สยาม นอกจากนั้นยังพบความขัดแย้งภายในจิตใจรองลงมา เนื่องจากยุคร่ วมสมัยมีวิถี
ชี วิตที่รวดเร็ ว แข่งขันรุ นแรง คนในยุคร่ วมสมัยจึงมักทําอะไรอย่างรวดเร็ วไม่ได้ไตรตรองหรื อใช้
เวลาคิดอะไรนานก่อนตัดสิ นใจมากนัก แต่ยงั พบความขัดแย้งภายในจิตใจของตัวละครอยูบ่ า้ งในยุค
D
ร่ วมสมัยดังนี้ ความขัดแย้งภายในใจของผูช้ ายในความไม่แน่ใจกับอาชี พตนเองที่จะสามารถเลี้ยง
คนที่รักได้นานแค่ไหนและความขัดแย้งภายในใจของผูห้ ญิงที่มีความกังวนใจกับการที่จะเลิกลากับ
ผูช้ ายยากจน พบในมิวสิ กวิดีโอเพลงฝื นใจหน่อยได้ไหม ของไผ่ พงศธร
ความขัดแย้งที่เกิ ดขึ้นภายในจิตใจในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งทั้งสองยุคมักมีเรื่ องราว
เกี่ยวกับความรักหรื อการตัดสิ นใจเลือกคู่ครองมากที่สุด อย่างไรก็ตามความขัดแย้งของตัวละครใน
มิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กพบว่าตัวละครหนึ่ งตัวมักมีเพียงความขัดแย้งเดียว ขณะที่มิวสิ ก
PU
วิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัยมักมีความขัดแย้งมากกว่าหนึ่ งความขัดแย้งในตัวละครหนึ่ งตัว เช่ น
ความขัดแย้งระหว่างหนุ่มออฟฟิ ศกับแฟนสาวและเกิดความสับสนในใจตัวเองกับการตัดสิ นใจเลิก
กับแฟนเพื่อมาคบกับสาวคนใหม่ เป็ นต้น ด้วยเรื่ องราวที่มีความสลับซับซ้อนมากขึ้น ความขัดแย้ง
จึงถู กสร้ างขึ้ นเพื่อถ่ ายทอดพัฒนาการของตัวละครต่างๆตั้งแต่เริ่ มจนจบเรื่ องราวในมิวสิ กวิดีโอ
เพลง
4.1.2.5 ลักษณะของฉาก
จากการศึกษาลักษณะของฉากในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กและยุคร่ วมสมัย
พบว่า ฉากในยุคคลาสสิ กมีฉากที่ใช้สภาพแวดล้อมหรื อฉากธรรมชาติทว่ั ไปและมีฉากที่ประดิษฐ์
ขึ้นเพื่อถ่ายทําในสตูดิโอตลอดจนมีการใช้เทคนิคพิเศษในการถ่ายทอดความหมายผ่านฉากหรื อพื้น
หลัง นอกจากนั้นมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งในยุคคลาสสิ กมีการใช้ฉากที่เกี่ยวข้องกับการดําเนินชีวิต
ของตัวละครมากที่สุดถึง 5 มิวสิ กวิดีโอเพลง เนื่องจากมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งในยุคคลาสสิ กมีการ
ถ่ ายทอดเรื่ องราวที่ เกี่ ยวข้องกับ วิถีชีวิต การทําไร่ ทาํ นา อีกทั้ง ยังคงสะท้อนให้เห็ น ถึ งความเป็ น
ลู กทุ่งซึ่ งฉากแต่ ละฉากมี ความเรี ยบง่ าย สื่ อความหมายตรงไปตรงมาไม่ซับซ้อนหรื อเข้าใจยาก
ลักษณะของฉากส่ วนใหญ่จึงมีสภาพเป็ นแบบแผนหรื อเป็ นฉากกิจวัตรประจําวันของตัวละคร ของ
ชุมชนหรื อท้องถิ่นที่ตวั ละครอาศัยอยู่ เช่น บ้านหรื อที่อยูอ่ าศัย พบในมิวสิ กวิดีโอเพลงไก่จ๋า บัวตูม
 60

บัวบาน ของสายัณห์ สัญญาและมิวสิ กวิดีโอเพลงทหารอากาศขาดรัก ของยอดรัก สลักใจ และ

สถานี ขนส่ ง พบในมิวสิ กวิดีโอเพลงกราบเท้าย่าโม ของสุ นารี ราชสี มา และโรงเรี ยน พบในมิวสิ ก
วิดีโอเพลงไก่จ๋า ของสายัณห์ สัญญาและท้องไร่ ทอ้ งนา พบในมิวสิ กวีดีโอเพลงเทพธิ ดาผ้าซิ่ น ของ
เสรี รุ่ งสว่าง
D
มิวสิ กวิดีโอเพลงเทพธิ ดาผ้าซิ่ น ของเสรี รุ่ งสว่าง
PU
มิวสิ กวิดีโอเพลงทหารอากาศขาดรัก ของยอดรัก สลักใจ มิวสิ กวิดีโอเพลงบัวตูมบัวบาน ของสายัณ สัญญา

มิวสิ กวิดีโอเพลงไก่จ๋า ของสายัณ สัญญา

มิวสิ กวิดีโอเพลงไก่จ๋า ของสายัณ สัญญา มิวสิ กวิดีโอเพลงกราบเท้าย่าโม ของสุ นารี ราชสี มา

ภาพที่ 4.4 ภาพลักษณะของฉากการดําเนินชีวติ ของตัวละครในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ ก

 61

นอกจากนั้นมิ ว สิ ก วิดีโ อเพลงลู ก ทุ่ ง ในยุค คลาสสิ ก ยัง พบลัก ษณะของฉากที่ เ ป็ น

ธรรมชาติและฉากที่ประดิษฐ์ข้ ึนรองลงมา ลักษณะของฉากที่เป็ นธรรมชาติจาํ นวน 3 มิวสิ กวิดีโอ
เพลงได้แก่ มิวสิ กวิดีโอเพลงสุ ดท้ายที่กรุ งเทพ ไก่จ๋า และบัวตูมบัวบาน ซึ่ งฉากลักษณะธรรมชาติ
เป็ นฉากสภาพแวดล้อมตามธรรมชาติที่แวดล้อมตัวละครหรื อตัวละครไม่ได้ใช้ชีวิตในฉากๆนั้น
เป็ นประจํา หรื อไม่ ไ ด้ใ ช้ใ นการดํา เนิ น ชี วิต หากแต่ ใ ช้เ พื่อประกอบเรื่ อ งราวหรื อใช้ใ นการสื่ อ
ความหมายประกอบเนื้ อหาของเพลงเพียงนั้น ฉากลักษณะธรรมชาตินอกจากจะช่ วยเล่ าเรื่ องให้
เข้าใจได้ง่ายแล้ว ยังคงสื่ อสารถึ งความเป็ นลูกทุ่งไทยได้เป็ นอย่างดี เช่น ป่ าไม้ ทุง้ หญ้า ทะเล หรื อ
บรรยากาศตอนเช้า
D
มิวสิ กวิดีโอเพลงสุดท้ายที่กรุ งเทพ ของสุนารี ราชสี มา มิวสิ กวิดีโอเพลงไก่จ๋า ของสายัณห์ สัญญา
PU
มิวสิ กวิดีโอเพลงไก่จ๋า ของสายัณห์ สัญญา

มิวสิ กวิดีโอเพลงบัวตูมบัวบาน ของสายัณห์ สัญญา

ภาพที่ 4.5 ภาพลักษณะของฉากที่เป็ นธรรมชาติในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ ก

 62

อย่างไรก็ตามมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งในยุคคลาสสิ กยังมีการนําเสนอฉากที่ประดิษฐ์ข้ ึน

จํานวน 3 มิวสิ กวิดีโอเพลงได้แก่ มิวสิ กวิดีโอเพลงอือหื อหล่อจัง อยากฟังซํ้าและจะขอก็รีบขอ ซึ่ ง
ฉากที่ป ระดิ ษฐ์ ในมิ วสิ กวิดีโอเพลงลู กทุ่งยุค คลาสสิ กถูกประดิ ษฐ์ข้ ึ นเพื่อถ่ ายทํา ในสตูดิโอและ
ประกอบการนําเสนอควบคู่ไปกับการนําเสนอภาพลักษณ์ของศิลปิ นและความสนุกสนาน ซึ่ งฉากที่
ประดิษฐ์ข้ ึนได้แก่ ฉากเวที บ้าน ฉากหนังสื อพิมพ์และสวนต้นไม้ที่ถูกจัดขึ้น
D
มิวสิ กวิดีโอเพลงอือหื อหล่อจัง ของพุ่มพวง ดวงจันทร์
PU
มิวสิ กวิดีโอเพลงอยากฟั งซํ้า ของศิรินทรา นิยากร มิวสิ กวิดีโอเพลงจะขอก็รีบขอ ของศิรินทรา นิยากร

มิวสิ กวิดีโอเพลงจะขอก็รีบขอ ของศิรินทรา นิยากร

ภาพที่ 4.6 ภาพลักษณะของฉากที่ถูกประดิษฐ์ข้ ึนในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ ก

 63

นอกจากนั้นลักษณะของฉากในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กได้นาํ เทคนิ คการ

นําเสนอแบบพิเศษมาใช้เพื่อถ่ายทอดเรื่ องราวอีกด้วย ซึ่ งเป็ นลักษณะของฉากที่พบน้อยที่สุดจํานวน
1 มิวสิ กวิดีโอเพลงในมิวสิ กวิดีโอเพลง สยามเมืองยิ้ม ด้วยการใช้เทคนิ คการคียภ์ าพ ซึ่ งเป็ นการ
เปลี่ยนภาพพื้นหลังหรื อ Background ให้เป็ นภาพนิ่งหรื อภาพเคลื่อนไหวที่ตอ้ งการหรื อสามารถสื่ อ
ความหมายประกอบเพลงได้ โดยมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กได้นาํ ภาพนิ่ งที่เกี่ยวกับวิถีชีวิต
ความเป็ นไทยมาใช้เพื่อสื่ อความหมายสอดคล้องกับเนื้ อหาของเพลง เช่ น ภาพวิถีชีวิตค้าขาย การ
แต่งกายและวัดราอาราม
D
PU
มิวสิ กวิดีโอเพลงสยามเมืองยิม้ ของพุม่ พวง ดวงจันทร์

ภาพที่ 4.7 ภาพลักษณะของฉากที่ใช้เทคนิคพิเศษในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ ก

 64

ขณะที่ ลกั ษณะของฉากในมิ วสิ ก วิดีโอเพลงลู ก ทุ่ง ยุค ร่ วมสมัยมี ก ารใช้ฉากที่ มี ก าร

ประดิษฐ์ข้ ึนมากที่สุด 7 มิวสิ กวิดีโอเพลง ได้แก่ ไม่ใช่แฟนทําแทนไม่ได้ ฝื นใจหน่อยได้ไหม ตื้ด
เห็นนางเงียบๆฟาดเรี ยบนะคะ ด้วยแรงแห่ งรัก รักจงรอ และโป๊ (ใจมันเพรี ยว) ฉากที่ประดิษฐ์ข้ ึน
พบมากที่สุด เนื่องจากยุคร่ วมสมัยการสื่ อสารภาพลักษณ์ของศิลปิ นเป็ นสิ่ งสําคัญที่กลุ่มบริ ษทั หรื อ
ค่ายเพลงพยายามกําหนดจุดขายหรื ออัตลักษณ์ประจําตัวของศิลปิ นแต่ละคนเพื่อสร้างความโดดเด่น
แปลกใหม่ไม่ซ้ าํ ใครและเพื่อให้เป็ นที่ตรึ งตาตรึ งใจแก่ผชู้ ม ฉากที่ประดิษฐ์ข้ ึนจึงมีความหลากหลาย
สื่ อความหมายสอดคล้องกับ การถ่ ายทอดอัตลัก ษณ์ ข องศิ ลปิ นได้อย่า งสร้ า งสรรค์ เช่ น ฉากใน
ออฟฟิ ศที่ ถู ก สร้ า งขึ้ น สื่ อ ความหมายถึ ง ศิ ล ปิ นเพื่ อ ผูใ้ ช้แ รงงาน ฉากโคมลอยสื่ อ ความหมาย
สอดคล้องกับศิลปิ นเพลงลูกทุ่งชาวเหนือ ฉากกรงเหล็กสื่ อความหมายถึงศิลปิ นมีความเซ็กซี่ ฉาก
D
ไฟหลากสี สื่อความหมายถึงความเป็ นลูกทุ่งที่มีสีสัน เป็ นต้น
PU
มิวสิ กวิดีโอเพลงไม่ใช่แฟนทําแทนไม่ได้ ของตัก๊ แตน ชลดา มิวสิ กวิดีโอเพลงฝื นใจหน่ อยได้ไหม ของไผ่ พงศธร

มิวสิ กวิดีโอเพลงเห็นนางเงียบๆฟาดเรี ยบนคะ ของจ๊ะ อาร์สยาม

ภาพที่ 4.8 ภาพลักษณะของฉากที่ประดิษฐ์ข้ ึนในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัย

 65
D
มิวสิ กวิดีโอเพลงตื้ด ของกระแต อาร์สยาม
PU
มิวสิ กวิดีโอเพลงตื้ด ของกระแต อาร์สยาม มิวสิ กวิดีโอเพลงโป๊ (ใจมันเพรี ยว) ของใบเตย อาร์สยาม

มิวสิ กวิดีโอเพลงด้วยแรงแห่ งรัก ของไมค์ ภิรมพร มิวสิ กวิดีโอเพลงรักจงรอ ของกุง้ สุ ทธิ ราช อาร์ สยาม

ภาพที่ 4.8 (ต่อ)

นอกจากนั้นยังพบฉากที่มีลกั ษณะการดําเนินชีวิตของตัวละครพบรองลงมาจํานวน 6
มิวสิ กวิดีโอเพลงได้แก่ มิวสิ กวิดีโอเพลงมื้อใด๋ สิคึดฮอด รักจงรอ ฝื นใจหน่ อยได้ไหม โป๊ (ใจมัน
เพรี ยว) เห็ นนางเงี ยบๆฟาดเรี ยบนะคะ และไม่ใช่ แฟนทําแทนไม่ได้ ซึ่ งลักษณะฉากส่ วนใหญ่จะ
 66

เป็ นการดําเนิ นชี วิตหรื อวิถีชีวิตของคนเมืองมากกว่าจะเป็ นฉากการดําเนิ นชี วิตที่เกิดขึ้นในท้องไร่

ท้องนาอย่างมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งในยุคคลาสสิ ก อย่างไรก็ตามมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัย
ยังคงมีฉากการดําเนินชีวติ ในท้องไร่ ทอ้ งอยูบ่ า้ งแต่เป็ นการถ่ายทอดวัฒนธรรมการทอผ้าไหมอีสาน
สอดแทรกไปด้วย เนื่องจากการสร้างสรรค์เรื่ องราวหรื อฉากขึ้นมาหนึ่ งฉาก จําเป็ นอย่างยิง่ ที่จะต้อง
สื่ อความหมายออกมาให้ชดั เจนที่สุดและมีความใกล้เคียงกับวิถีชีวิตการดําเนินชีวิตของคนแต่ละยุค
สมัย มิ ว สิ ก วิ ดีโ อเพลงลู ก ทุ่ ง ยุค ร่ ว มสมัย จึ ง มี ฉ ากการดํา เนิ นชี วิต ของคนในเมื องให้เ ห็ น อย่า ง
หลากหลายและด้วยความเป็ นลูกทุ่งไทย วิถีชีวิตและวัฒนธรรมการทอผ้าที่ดีงามจึงได้มีการนํามา
สอดแทรกกระบวนการทอผ้าและมีฉากการดําเนินชี วิตของการทอผ้าไหมอีสานให้เห็นอยู่บา้ งใน
มิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัย ซึ่งฉากลักษณะการดําเนินชีวิตของตัวละครในมิวสิ กวิดีโอเพลง
D
ลูกทุ่งยุคร่ วมสมัยเช่ น ฉากโรงย้อมผ้า ฉากในมหาวิทยาลัย ฉากร้านอาหาร ฉากกองถ่ายแบบ ฉาก
ในบ้าน ฉากสนามกีฬา ฉากในผับ ฉากสวนสาธารณะและฉากภายในที่ทาํ งาน
PU
มิวสิ กวิดีโอเพลงมื้อใด๋ สิคึดฮอด ของต่าย อรทัย

ภาพที่ 4.9 ภาพลักษณะของฉากการดําเนินชีวติ ของตัวละครในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัย

 67

มิวสิ กวิดีโอเพลงมื้อใด๋ สิคึดฮอด ของต่าย อรทัย มิวสิ กวิดีโอเพลงรักจงรอ ของกุง้ สุ ทธิ ราช อาร์ สยาม
D
มิวสิ กวิดีโอเพลงรักจงรอ ของกุง้ สุ ทธิ ราช อาร์ สยาม
PU
มิวสิ กวิดีโอเพลงรักจงรอ ของกุง้ สุ ทธิ ราช อาร์ สยาม มิวสิ กวิดีโอเพลงฝื นใจหน่ อยได้ไหม ของไผ่ พงศธร

มิวสิ กวิดีโอเพลงโป๊ (ใจมันเพรี ยว) ของใบเตย อาร์สยาม

ภาพที่ 4.9 ภาพลักษณะของฉากการดําเนินชีวติ ของตัวละครในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัย

 68

มิวสิ กวิดีโอเพลงเห็นนางเงียบๆฟาดเรี ยบนะคะ ของจ๊ะ อาร์สยาม

D
มิวสิ กวิดีโอเพลงเห็นนางเงียบๆฟาดเรี ยบนะคะ ของจ๊ะ อาร์สยาม มิวสิ กวิดีโอเพลงไม่ใช่แฟนทําแทนไม่ได้ ของตัก๊ แตน ชลดา
PU
มิวสิ กวิดีโอเพลงไม่ใช่แฟนทําแทนไม่ได้ ของตัก๊ แตน ชลดา

ภาพที่ 4.9 ภาพลักษณะของฉากการดําเนินชีวติ ของตัวละครในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัย

มิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัยยังมีการสร้างสรรค์ฉากที่ใช้เทคนิคพิเศษด้วยการใช้

เทคนิคการคียภ์ าพ ซึ่งพบในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งร่ วมสมัย 3 มิวสิ กวิดีโอเพลง ได้แก่ มิวสิ กวิดีโอ
เพลงขอใจเธอแลกเบอร์ โทร โป๊ (ใจมันเพรี ยว)และเปิ ดใจสาวแต โดยเป็ นการเปลี่ยนภาพพื้นหลัง
หรื อ Background ให้เป็ นทั้งภาพนิ่งและภาพเคลื่อนไหวที่อีกด้วย ซึ่ งต่างจากการใช้เทคนิคการคีย ์
ภาพในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กที่ใช้ภาพนิ่ งเพียงเท่านั้นในการเปลี่ยนภาพพื้นหลังหรื อ
ฉากอีกทั้งยังนําเสนอภาพที่เกี่ยวกับวิถีชีวติ การเป็ นอยูข่ องไทย แต่ในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วม
สมัยมีการนําทั้งภาพนิ่งและภาพเคลื่อนไหวมาใช้เป็ นภาพพื้นหลังเพื่อสื่ อความหมายที่หลากหลาย
โดยมี ท้ งั ภาพเคลื่ อนไหวของรถไฟฟ้ า ภายในรถไฟฟ้ า ภาพวงดนตรี แ ละภาพนิ่ ง ที่ มี ตวั อัก ษร
ภาษาอังกฤษ Hollywood ซึ่ งเป็ นศูนย์กลางแห่ งประวัติศาสตร์ ของโรงถ่ายทําภาพยนตร์ และดารา
ภาพยนตร์ ที่มีชื่อเสี ยงระดับโลกตั้งอยูใ่ นแถบประเทศชาวตะวันตก จากกรณี ดงั กล่าวแสดงให้เห็น
 69

ว่าศิลปิ นหรื อมิวสิ กวิดีโอแพลงลูกทุ่งได้มีการพัฒนารู ปแบบต่างๆโดยรับอิทธิ พลจากชาติตะวันตก

รวมไปถึงลักษณะของฉากในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งอีกด้วย

มิวสิ กวิดีโอเพลงโป๊ (ใจมันเพรี ยว) ของใบเตย อาร์สยาม

D
มิวสิ กวิดีโอเพลงโป๊ (ใจมันเพรี ยว) ของใบเตย อาร์สยาม มิวสิ กวิดีโอเพลงขอใจเธอแลกเบอร์โทร) ของหญิงลี ศรี จุมพล
PU
มิวสิ กวิดีโอเพลงเปิ ดใจสาวแต ของกระแต อาร์สยาม

ภาพที่ 4.10 ภาพลักษณะของฉากที่ใช้เทคนิคพิเศษในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัย

อย่างไรก็ ตามมิ วสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่ งยุค ร่ วมสมัยยังมีก ารใช้ฉากลัก ษณะธรรมชาติ

1 มิวสิ กวิดีโอเพลง ได้แก่ มิวสิ กวิดีโอเพลงรักจงรอ ซึ่ งเป็ นฉากที่ตวั ละครไม่ได้ใช้ชีวิตอยูใ่ นที่แห่ ง
นั้น เป็ นประกอบ หากแต่ ใ ช้เ ป็ นฉากเพื่ อ ประกอบการเล่ า เรื่ อ งหรื อ สื่ อ ความหมายถึ ง สถานที่
เชื่ อมโยงความรั กของทั้งสองฝ่ ายเข้าไว้ด้วยกัน ฉากแทนความหมายคําว่ารักแต่ไม่ได้ถูกใช้เพื่อ
ประกอบอาชี พ หรื อ อาศัย อยู่ข องตัว ละคร ฉากลัก ษณะธรรมชาติ จึ ง ถู ก สร้ า งขึ้ น เพื่ อ ถ่ า ยทอด
 70

ความหมายและความสวยงามประกอบมิ ว สิ ก วิดี โ อเพลงเช่ น เดี ย วกับ มิ ว สิ ก วิดี โ อเพลงในยุค

คลาสสิ ก ฉากลักษณะธรรมชาติที่พบในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัยได้แก่ ฉากลําธาร
D
มิวสิ กวิดีโอเพลงรักจงรอ) ของกุง้ สุ ทธิ ราช อาร์สยาม

ภาพที่ 4.11 ภาพลักษณะของฉากธรรมชาติในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัย

4.1.2.6 ลักษณะของมุมมองการเล่าเรื่ อง
จากการศึกษามุมมองการเล่าเรื่ องในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กกับยุคร่ วมสมัย
PU
พบว่ามิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กมีมุมมองการเล่าจากศิลปิ นมากที่สุด 4 มิวสิ กวิดีโอเพลง
ได้แก่ สยามเมืองยิม้ และอือหื อหล่อจัง ของพุม่ พวง ดวงจันทร์ และมิวสิ กวิดีโอเพลงอยากฟังซํ้ากับ
จะขอก็รีบขอ ของศิรินทรา นิยากร เนื่องจากมิวสิ กวิดีโอเพลงดังกล่าวเป็ นมิวสิ กวิดีโอเพลงที่ไม่การ
นําเสนอเรื่ องราวที่สื่อความหมายเป็ นเพียงการนําเสนอภาพลักษณ์ของศิลปิ นเท่านั้น ศิลปิ นจึงเป็ นผู้
เล่ าเรื่ องโดยการยืนร้ องเพลงและถ่ ายทอดบุคคลิ กท่าทางให้สอดคล้องกับอารมณ์ ของเพลงหรื อ
เนื้อหาของเพลงอย่างไรก็ตามมุมองการเล่าเรื่ องในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กยังพบลักษณะ
มุมมองการเล่าเรื่ องที่บุคคลที่หนึ่ งเป็ นผูเ้ ล่าจํานวน 3 มิวสิ กวิดีโอเพลงได้แก่ ทหารอากาศขาดรัก
ของยอดรัก สลักใจ และไก่จ๋า ของสายัณห์ สัญญา และเทพธิ ดาผ้าซิ่ น ของเสรี รุ่ งสว่าง ซึ่ งเป็ นการ
เล่าเรื่ องของนักแสดงหลักหรื อตัวเอกของเรื่ อง มุมมองการเล่าเรื่ องลักษณะนี้ ทาํ ให้ผชู้ มสามารถเข้า
ได้โดยง่าย เรื่ องราวไม่มีความสลับซับซ้อนหรื อเดายาก ตัวละครที่พบในมุมมองการเล่าเรื่ องจาก
บุคคลที่หนึ่ งมีดงั นี้ ทหารอากาศเป็ นผูเ้ ล่าเรื่ องราวความรักความกล้าของตนเอง พบในมิวสิ กวิดีโอ
เพลงทหารอากาศขาดรัก ของยอดรัก สลักใจ และครู ผชู้ ายเป็ นผูเ้ ล่าเรื่ องราวการอกหักรักคุดของ
ตนเอง พบในมิวสิ กวิดีโอเพลงไก่จ๋า ของสายัณ สัญญา และชายชาวบ้านเป็ นผูเ้ ล่าเรื่ องวิธีการเลือก
ผูห้ ญิ ง ของตนเองผ่ า นการจํา คํา สั่ ง สอนของพ่ อ พบในมิ ว สิ ก วิดี โ อเพลงเทพธิ ด าผ้า ซิ่ น ของ
เสรี รุ่ งสว่าง
 71

อีกทั้งยังพบมุมมองการเล่าเรื่ องจากบุคคลที่สาม เป็ นผูเ้ ล่าเรื่ องที่ไม่ได้อยูใ่ นเหตุการณ์

ซึ่ งทําหน้าที่ เป็ นผูส้ ังเกต เป็ นมุมมองที่ผสู้ ร้างพยายามให้เกิ ดความเป็ นกลางในการนําเสนอเรื่ อง
โดยไม่สามารถเข้าถึงความรู ้สึกนึ กคิดของตัวละครได้อย่างลึกซึ้ ง เป็ นการรายงานเหตุการณ์ที่ผชู้ ม
เป็ นผูต้ ดั สิ นใจเอง ซึ่ งลักษณะมองดังกล่าวพบในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กจํานวน 2 มิว
สิ กวิดีโอเพลงได้แก่ มิวสิ กวิดีโอเพลงสุ ดท้ายที่กรุ งเทพและกราบเท้าย่าโม ของสุ นารี ราชสี มา โดย
เป็ นมิวสิ กวิดีโอเพลงที่มีตวั แสดงไม่มาก เรื่ องราวไม่ซบั ซ้อนแต่ดาํ เนินเรื่ องราวประกอบเพลงไปจน
จบเพลงเพียงหนึ่งถึงสองคน
นอกจากนั้นมิวสิ กวิดีโอเพลงลุกทุ่งยุคคลาสสิ กยังมีมุมมองการเล่าเรื่ องจากผูเ้ ล่าเรื่ อง
บุคคลที่สาม ซึ่ ง ไม่ได้อยู่ในเหตุ การณ์ แต่สามารถเข้าใจถึงอารมณ์ความรู้สึกของตัวละครอีกด้วย
D
จํานวน 1 มิวสิ กวิดีโอเพลงได้แก่ มิวสิ กวิดีโอเพลงบัวตูมบัวบาน ของสายัณห์ สัญญา มุมมองการ
เล่าเรื่ องจากผูเ้ ล่าเรื่ องที่ไม่ได้อยูใ่ นเหตุการณ์ แต่สามารถรู้ลึกถึงความคิดข้างในของตัวละครในเรื่ อง
หรื อ เรี ย กว่า ผูเ้ ล่ า เรื่ องแบบรู ้ ร อบด้า น ซึ่ ง เป็ นการเล่ า เรื่ องที่ รู้ท ันทุ ก เหตุ ก ารณ์ เ ป็ นการรายงาน
เหตุ ก ารณ์ ที่ ก ํา ลั ง เกิ ด ขึ้ นทั้ง หมดตลอดจนเล่ า เรื่ องถึ ง การคลี่ ค ลายปมความขัด แย้ง ต่ า งๆ
อย่างรอบด้าน
ขณะที่มิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัยมีมุมมองการเล่าเรื่ องจากบุคคลที่หนึ่ งมาก
PU
ที่สุด 6 มิวสิ กวิดีโอเพลงได้แก่ มิวสิ กวิดีโอเพลงรักจงรอ ของกุง้ สุ ทธิ ราช อาร์ สยาม ฝื นใจหน่อย
ได้ไหม ของไผ่ พงศธร ไม่ใช่แฟนทําแทนไม่ได้ ของตัก๊ แตน ชลดา เปิ ดใจสาวแต ของกระแต อาสร์
สยาม มื้อใด๋ สิคึดฮอด ต่าย อรทัยและโป๊ (ใจมันเพรี ยว)ของใบเตย อาร์ สยาม เนื่องจากมิวสิ กวิดีโอ
เพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กมีเรื่ องราวที่คล้ายสภาพชีวติ จริ งของสังคมในยุคปัจจุบนั มาก การเล่าเรื่ องจาก
บุคคลที่ประสบเหตุการณ์มาเองจึงเป็ นมุมมองการเล่าเรื่ องที่สามารถถ่ายทอดเรื่ องราวให้ผชู้ มเข้าใจ
ได้ง่ายที่สุดไม่ยงุ่ ยาก และสามารถเข้าถึงความรู้สึกของตัวละครผูเ้ ล่าเรื่ องเองได้อย่างลึกซึ้ ง
และพบว่ามิ วสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งร่ วมสมัยถูกเล่ าเรื่ องราวผ่านศิลปิ นและแดนเซอร์
จํานวน 3 มิวสิ กวิดีโอเพลงได้แก่ มิวสิ กวิดีโอเพลงตื้ด ของกระแต อาร์ ส ยาม ขอใจเธอแลกเบอร์
โทร ของหญิงลี ศรี จุมพล และด้วยแรงแห่ งรัก ของไมค์ ภิรมย์พร โดยถ่ายบุคคลิก ท่าทางการเต้น
และอารมณ์ความรู ้สึกสอดคล้องกับเนื้อหาของเพลงเช่นเดียวกับมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ ก
อย่างไรก็ตามมิ วสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัยยังพบมุมมองการเล่ าเรื่ องจากบบุคคลที่สามใน
มิวสิ กวิดีโอเพลงเห็นนางเงียบๆฟาดเรี ยบนะคะ ของจ๊ะ อาร์สยาม อีกด้วย ซึ่งเป็ นมุมมองที่ผเู้ ล่าเรื่ อง
อยู่ใ นเหตุ การณ์ แต่กล่ าวหรื อเล่ า เรื่ องของตัวละครตัวอื่นหรื อเรื่ องราวที่ พบเห็ นมา การเล่ าเรื่ อง
มุมมองลักษณะดังกล่ าวเป็ นการเล่ าเรื่ องจากการพบเห็ นการกระทําของตัวละครอื่นแล้วนําการ
กระทําดังกล่าวมาเล่าอย่างตรงไปตรงมา
 72

อย่างไรก็ตามมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัยไม่พบมุมมองการเล่าเองจากบุคคลที่

สามแบบผูเ้ ล่าเรื่ องไม่ได้อยู่ร่วมในเหตุการณ์แต่ทาํ หน้าที่เป็ นผูส้ ังเกต และไม่พบมุมมองบุคคลที่
สาม แบบผูเ้ ล่าเรื่ องไม่ได้อยูใ่ นเหตุการณ์แต่รู้รอบด้าน ต่างจากมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กที่
พบมุ ม มองการเล่ า เรื่ อง 2 ลัก ษณะดัง กล่ า ว เนื่ อ งจากมิ ว สิ ก วิ ดี โ อเพลงลู ก ทุ่ ง ยุ ค ร่ ว มสมัย มี
กระบวนการสื่ อความหมาย ด้วยภาพ สี แสงมากกว่ายุคคลาสสิ ก วิธีการเล่าเรื่ องผ่านมุมมองการเล่า
เรื่ องจึงไม่มีความสลับซับซ้อนมากนักและมีการสื่ อสารผ่านองค์ประกอบการสื่ อความหมายต่างๆ
อย่างตรงไปตรงมา ทําให้ไม่พบมุมมองการเล่าเรื่ องจากบุคคลที่สามแบบผูเ้ ล่าเรื่ องไม่ได้อยูร่ ่ วมใน
เหตุ ก ารณ์ แต่ ท าํ หน้า ที่ เป็ นผูส้ ั ง เกต และไม่ พ บมุ ม มองบุ ค คลที่ ส ามแบบผูเ้ ล่ า เรื่ อ งไม่ ไ ด้อ ยู่ใ น
เหตุการณ์แต่รู้รอบด้านในมิวสิ กวิดีโฮเพลงลูกทุ่งร่ วมสมัย
D
4.2 เพือ่ วิเคราะห์ เปรียบเทียบเนือ้ หาในการสื่ อความหมายของมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กกับ
ยุคร่ วมสมัย
4.2.1 การใช้แสงกับการสื่ อความหมาย
จากการศึกษาการใช้แสงในการสื่ อความหมายในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กกับ
ยุคร่ วมสมัย พบว่ามิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กมีการใช้แสงของธรรมชาติมาช่วยในการเล่า
PU
เรื่ องเพื่อสื่ อความหมายมากที่สุด เนื่องจากมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กมีการถ่ายทําเรื่ องราว
ทั้ง การสื่ อ ความหมายและการแสดงของศิ ล ปิ นตามแหล่ ง สถานที่ ท างธรรมชาติ เป็ นหลัก แสง
ประดิษฐ์หรื อแสงจากไปจึงไม่ได้นาํ มาใช้เพื่อสื่ อความหมาย หากแต่การสื่ อความหมายจะขึ้นอยูก่ บั
บทบาทของตัวละคร สี น่า อารมณ์หรื อฉากมากกว่าการใช้แสงในการสื่ อความหมาย อย่างไรก็ตาม
แสงทางธรรมชาติที่ใช้มกั เป็ นแสงตอนกลางวัน มิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กจึงมีเรื่ องราวที่
เกิ ดขึ้นเฉพาะตอนกลางวัน เนื่ องจากแสงพระอาทิตย์ตอนกลางวันจะทําให้เห็ นสิ่ งๆต่างได้อย่าง
ชัดเจนและทําให้ภาพมีความคมชัดและดูสบายเป็ นธรรมชาติ ซึ่ งมีถึง 6 มิวสิ กวิดีโอเพลงจาก 10
มิวสิ กวิดีโอเพลงที่ใช้แสงจากธรรมชาติเป็ นหลัก ซึ่ งได้แก่ มิวสิ กวิดีโอเพลงบัวตูมบัวบานและไก่จ๋า
ของสายัณห์ สัญญา สุ ดท้ายที่กรุ งเทพและกราบเท้าย่าโม ของสุ นารี ราชสี มา เทพธิดาผ้าซิ่ น ของเสรี
รุ่ งสว่างและทหารอากาศขาดรัก ของยอดรัก สลักใจ
 73

มิวสิ กวิดีโอเพลงกราบเท้าย่าโม ของสุ นารี ราชสี มา มิวสิ กวิดีโอเพลงเทพธิ ดาผ้าซิ่ น ของเสรี รุ่ งสว่าง

ภาพที่ 4.12 ภาพตัวอย่างการใช้แสงจากธรรมชาติในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ ก

D
นอกจากนั้นมิ วสิ กวิดีโอเพลงลูก ทุ่ง ยุคคลาสสิ ก มีก ารจัดแสงถ่ า ยทําในสตูดิโอแบบ
ทัว่ ไปโดยเน้นให้ศิลปิ นโดดเด่นกว่าสิ่ งอื่นใดในบริ เวณโดยรอบ รองลงมาจํานวน 3 มิวสิ กวิดีโอ
เพลง ได้แก่ มิ วสิ ก วิดีโอเพลงอยากฟั ง ซํ้า จะขอก็ รีบ ขอ ของศิรินทรา นิ ย ากร และเพลงอื อหื อ
หล่ อจัง ของพุ่ม พวง ดวงจันทร์ การจัดแสงประเภทนี้ จึงถู กจัดขึ้นเพื่อให้ความสําคัญกับ ศิล ปิ น
มากกว่าฉากหรื อตัวละครอื่นใดในแวดล้อมที่ศิลปิ นปรากฎตัวอยู่ ซึ่ งลักษณะการจัดแสงในการถ่าย
PU
ทําลักษณะนี้ มีการจัดแสงแบบคลาสสิ กทัว่ ไปเหมือนการจัดแสงถ่ายภาพนิ่ งตามสตูดิโอ อย่างไรก็
ตามฉากยังคงมีความสําคัญในการถ่ ายทํามิวสิ กวิดีโอเพลง ดังนั้น การจัดแสงจึงมีความซับซ้อน
มากกว่าการจัดแสงถ่ายภาพนิ่ งทัว่ ไปแต่มีลกั ษณะคล้ายกันที่ให้ความสําคัญกับคนหรื อศิลปิ นมาก
ที่สุด
 74
D
ภาพที่ 4.13 ภาพตัวอย่างการจัดแสงเบื้องต้นในการถ่ายทํามิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ ก

จากภาพอธิ บายการจัดแสงในการถ่ายทําการแสดงของศิลปิ นในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่ง

ยุคคลาสสิ ก โดยการใช้ไฟหลัก ( Main light ) เป็ นการจัดไฟให้แสงฉายตรงไปยังวัตถุ ทําให้เห็น
ส่ วนต่างๆ ของวัตถุอย่างชัดเจน แต่จะได้ภาพที่มีลกั ษณะแบน ทิศทางของไฟหลักนี้หากวางได้อย่าง
PU
เหมาะสมแล้ว จะได้ภาพที่มีแสงเงาสวยงามขึ้น ส่ วนการใช้ไฟเพิ่มหรื อไฟลบเงา (Fill in light) ไฟ
ลบเงานี้จะช่วยเพิ่มความสว่างให้กบั ส่ วนที่เป็ นเงา ซึ่ งเกิดจากไฟหลัก การลดความสว่างของไฟลบ
เงาอาจทําได้โดยการลดแสงที่หลอด การเลื่อนตําแหน่ งหลอดไฟให้ห่างจากศิลปิ น การใช้ผา้ ขาว
หรื อกระดาษแก้วหุ ้ม เพื่อกรองแสงหรื อให้แสงสะท้อนจากแผ่นสะท้อนแสง( Reflector) ก็ได้ จะ
เห็นได้วา่ ในที่น้ ี มีไฟลบเงาอยูส่ องดวง (Fill in light) ซึ่ งทั้งสองดวงนอกจากจะทําหน้าที่ลบเงาจาก
ไฟหลักแล้ว ดวงตรงกลางที่อยูห่ น้าวัตถุหรื อศิลปิ นยังทําหน้าที่เน้นให้ศิลปิ นมีความโดดเด่นเหนื อ
สิ่ งอื่นใดในบริ เวณอีกด้วย และการใช้ไฟหลัง (Back light หรื อ Hair light) เป็ นไฟสําหรับส่ อง
ด้านหลังของวัตถุหรื อศิลปิ น วางอยู่ในตําแหน่ งด้านหลังของวัตถุ ตั้งให้สูงเล็กน้อยบีบลําแสงให้
เป็ นจุดส่ องตรงไปด้านหลังของวัตถุ ซึ่ งจะช่ วยเน้นรู ปทรงของวัตถุ หรื อศิลปิ นให้เห็นเด่ นชัดขึ้น
และทําให้เส้นผมมีประกายสวยงามมากขึ้น ส่ วนไฟส่ องพื้นหลังหรื อฉาก (Background light)ไฟ
ส่ องฉากหลังจะช่วยให้เกิดความสว่างที่บริ เวณส่ วนหลังของภาพ ทําให้เห็นส่ วนประกอบต่างๆ ของ
ฉากหลังได้ชดั เจนยิ่งขึ้น และยังเป็ นการแยกวัตถุที่ถ่ายออกจากฉากหลังทําให้เห็นวัตถุอย่างเด่นชัด
อีกด้วย ซึ่ งจะแสดงให้เห็นดังตัวอย่างนี้
 75

มิวสิ กวิดีโอเพลงอือหื อหล่อจัง ของพุม่ พวง ดวงจันทร์ มิวสิ กวิดีโอเพลงอยากฟั งซํ้า ของศิรินทรา นิยากร
D
มิวสิ กวิดีโอเพลงอยากฟั งซํ้า ของศิรินทรา นิยากร มิวสิ กวิดีโอเพลงอยากฟั งซํ้า ของศิรินทรา นิยากร

ภาพที่ 4.14 ภาพการจัดแสงเน้นศิลปิ นในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ ก

PU
นอกจากนั้น มิ ว สิ ก วิ ดี โ อเพลงลู ก ทุ่ ง ยุ ค คลาสสิ ก มี ก ารใช้ สี แ ละแสงในการสื่ อ
ความหมายถึงความสนุกสนาน สดใส ร่ าเริ งอีกด้วย ซึ่ งพบในมิวสิ กวิดีโอเพลงจะขอก็รีบขอและอือ
หื อหล่อจัง ล้วนแต่เป็ นมิวสิ กวิดีโอเพลงที่มีจงั หวะสนุกสนาน มีการจําลองบรรยากาศเวทีคอนเสิ ร์ต
ซึ่ งสี และแสงที่นาํ มาใช้มีท้ งั แสงสี ส้ม เขียว นํ้าเงิน แดง เหลือง โดยที่แสงแต่ละสี จะสลับกันสว่าง
อย่า งรวดเร็ ว เพื่ อ สื่ อ ความหมายให้เ ห็ น ถี ง สี สั นความสนุ ก สนานของเพลง อี ก ทั้ง ยัง เพิ่ ม ความ
ครึ กครื้ นให้กบั ศิลปิ นและแดนเซอร์ตลอดจนผูช้ มอีกด้วย

มิวสิ กวิดีโอเพลงจะขอก็รีบขอ ของศิรินทรา นิยากร มิวสิ กวิดีโอเพลงอือหื อหล่อจัง ของพุม่ พวง ดวงจันทร์

ภาพที่ 4.15 ภาพตัวอย่างการใช้แสงหลากสี สื่อความหมายในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ ก

 76

นอกจากนั้นมิวสิ กวิดีโอเพลงลกทุ่งยุคคลาสสิ กได้มีการจัดแสงเพื่อการถ่ายทําเทคนิ ค

พิเศษโดยการคียภ์ าพนิ่ งเข้าไปเป็ นภาพพื้นหลังของฉาก ซึ่ งพบในมิวสิ กวิดีโอเพลงสยามเมืองยิ้ม
ของพุ่มพวง ดวงจันทร์ ซึ่ งการจัดแสงประเภทนี้ จาํ เป็ นต้องใช้แสงมาก เพื่อไม่ให้เกิดปั ญหาในการ
คี ย ์ภ าพหรื อดู ด สี พ้ื น หลัง ออก ดัง นั้นการจัด แสงในการทํา ทํา แบบเทคนิ ค พิ เศษนี้ จึ ง มี ล ัก ษณะ
เหมื อนกับการจัดแสงแบบทัว่ ไปเบื้องต้นที่เน้นวัตถุ หากแต่ฉากจะต้องมีความสว่างและใช้แสง
มากกว่าการจัดแสงแบบทัว่ ไป เพื่อให้โปรแกรมการคียห์ รื อดูดสี ฉากออกทําได้โดยง่ าย สามารถ
แยกระหว่างวัตถุกบั ฉากได้อย่างชัดเจน และแสงจําเป็ นต้องเท่ากันทั้งหมดโดยไม่มีเงาในฉาก ฉาก
สามารถใช้เป็ นสี เขียวหรื อนํ้าเงินหรื อสี อื่นๆตามแต่ความเหมาะสม แต่ในการถ่ายทําเมื่อเลือกฉาก
เป็ นสี ใดสี หนึ่งแล้วจําเป็ นอย่างยิง่ ที่วตั ถุหา้ มมีสีเดียวกับฉาก เพราะจะทําให้สีของวัตถุที่เหมือนกับสี
D
ของฉากถูกดูดสี ออกไปพร้อมๆกัน ดังนั้นวัตถุหรื อศิลปิ นจึงต้องแต่งตัวให้ต่างจากสี ของฉากที่ใช้
PU
มิวสิ กวิดีโอเพลงสยามเมืองยิม้ ของพุม่ พวง ดวงจันทร์

ภาพที่ 4.16 ภาพการใช้แสงในการถ่ายทําเทคนิคพิเศษในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ ก

ขณะที่มิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัยมีการใช้แสงจากธรรมชาติและมีการจัดแสง

แบบทัว่ ไปเบื้องต้นมากที่สุดอย่างละ 5 มิวสิ กวิดีโอเพลงจาก 10 มิวสิ กวิดีโอเพลง โดยการใช้แสง
จากธรรมชาติพบในมิวสิ กวิดีโอเพลงมื้อใด๋ สิคึดฮอด ของต่าย อรทัย เพลงไม่ใช่แฟนทําแทนไม่ได้
ของตัก๊ แตน ชลดา ฝื นใจหน่ อยได้ไหม ของไผ่พงศธร เพลงรักจงรอ ของกุ้ง สุ ทธิ ราช อาร์ สยาม
และเพลงโป๊ (ใจมันเพรี ยว) ของใบเตย อาร์สยาม ซึ่งมีการใช้แสงจากธรรมชาติมากที่สุดเช่นเดียวกับ
มิวสิ กวิดีโอเพลงยุคคลาสสิ ก แต่การใช้แสงธรรมชาติในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัยมีการใช้
เฉพาะในเรื่ องราวสื่ อความหมายเพียงเท่านั้น ไม่พบการใช้แสงธรรมชาติในการแสดงเหมือนในมิว
สิ กวิดีโอเพลงลู กทุ่ งยุค คลาสสิ ก อย่า งไรก็ตามการใช้แสงทางธรรมชาติใ นยุค ร่ วมสมัยนั้น พบ
เฉพาะการถ่ายทําในเวลากลางวันเช่นเดียวกับยุคคลาสสิ ก ส่ วนใหญ่เป็ นสถานที่ทางธรรมชาติ เช่น
สนามกีฬา ลําธาร การใช้แสงจากธรรมชาติจึงทําให้เห็นถึงความสมจริ งและความเป็ นธรรมชาติได้
เป็ นอย่างดี
 77

มิวสิ กวิดีโอเพลงฝื นใจหน่ อยได้ไหม ของไผ่ พงศธร มิวสิ กวิดีโอเพลงรักจงรอ ของกุง้ สุ ทธิ ราช อาร์ สยาม

ภาพที่ 4.17 ภาพตัวอย่างการใช้แสงจากธรรมชาติในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัย

D
นอกจากนั้นมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัยยังมีการจัดแสงเบื้องต้นที่เน้นวัตถุหรื อ
ตัวศิ ลปิ นมากที่ สุดจํานวน 5 มิ วสิ ก วิดีโอเพลงได้แก่ มิวสิ กวิดีโอเพลงด้วยแรงแห่ งรัก ของไมค์
ภิรมย์พร เพลงไม่ใช่ แฟนทําแทนไม่ได้ ของตัก๊ แตน ชลดา เพลงรักจงรอ ของกุง้ สุ ทธิ ราช อาร์
สยาม เพลงเห็ นนางเงี ย บๆฟาดเรี ย บนะคะ ของจ๊ะ อาร์ ส ยาม และฝื นใจหน่ อยได้ไ หม ของไผ่
พงศธร เนื่ องจากการนําเสนอภาพลักษณ์ของศิลปิ นมีความสําคัญมากในยุคร่ วมสมัย การนําเสนอ
PU
ศิ ล ปิ นจึ ง ต้อ งอาศัย การจัด แสงเพื่ อ เน้นให้ศิ ล ปิ นมี ค วามโดดเด่ น เช่ นเดี ย วกับ การจัดแสงในยุค
คลาสสิ ก ที่ มุ่ง เน้นให้ศิล ปิ นโดดเด่ นขึ้นมามากกว่า สิ่ ง ใดในแวดล้อม การจัดแสงจึ งใช้หลักการ
เดียวกับการจัดแสงแบบเบื้องต้นในยุคคลาสสิ ก หากแต่แสงไฟที่ใช้จะมีความสว่างใสมากกว่าในยุค
คลาสสิ กเป็ นอย่างมาก

มิวสิ กวิดีโอเพลงฝื นใจหน่ อยได้ไหม ของไผ่ พงศธร มิวสิ กวิดีโอเพลงไม่ใช่แฟนทําแทนไม่ได้ ของตัก๊ แตน ชลดา

ภาพที่ 4.18 ภาพตัวอย่างการจัดแสงเน้นศิลปิ นในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัย

 78

นอกจากนั้นมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัยได้นาํ เทคนิคการจัดแสงแบบใช้เทคนิ ค

พิเศษในการถ่ายทํามาใช้เช่นเดียวกับยุคคลาสสิ ก แต่พบในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัยถึง 3
มิวสิ กวิดีโอเพลงได้แก่ มิวสิ กวิดีโอเพลงขอใจเธอแลกเบอร์ โทร ของหญิงลี ศรี ชุมพล เพลงเปิ ดใจ
สาวแต ของกระแต อาร์ สยาม และเพลงโป๊ (ใจมันเพรี ยว) ของใบเตย อาร์สยาม ซึ่ งพบมากกว่าในมิว
สิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กที่มีเพียง 1 มิวสิ กวิดีโอเพลง อย่างไรก็ตามการจัดแสงเพื่อการถ่าย
ทําโดยมีการคียภ์ าพหรื อดูดสี พ้ืนหลังออกนั้น ยังใช้หลักการเดียวกันทั้งสองยุคทั้งต้องใช้ไฟมาก
พื้นหลังจะต้องไม่มีเงา การแต่งกายของศิลปิ นหรื อสี ของวัตถุจะต้องเป็ นคนละสี กบั พื้นหลัง หากแต่
การจัดแสงในยุคร่ วมสมัยจะใช้แสงที่สว่างและขาวกว่าในยุคคลาสสิ ก จึงทําให้ภาพที่ได้มีความ
สมจริ งและมีลูกเล่นมากขึ้น
D
PU
มิวสิ กวิดีโอเพลงขอใจเธอแลกเบอร์โทร ของหญิงลี ศรี จุมพล มิวสิ กวิดีโอเพลงเปิ ดใจสาวแต ของกระแต อาร์สยาม

ภาพที่ 4.19 ภาพการใช้แสงในการถ่ายทําเทคนิคพิเศษในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัย

อย่างไรก็ตามมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัยยังมีการใช้แสงที่มีสีอนั หลากหลายเพื่อ

ช่วยสื่ อความหมายถึงความสนุ กสนุกสดใสร่ าเริ ง 3 มิวสิ กวิดีโอเพลง ได้แก่ มิวสิ กวิดีโอเพลงขอใจ
เธอแลกเบอร์ ของหญิ งลี ศรี จุมมพล เพลงด้วยแรงแห่ ง รัก ของไมค์ ภิรมพร และเพลงเห็ นนาง
เงี ย บๆฟาดเรี ย บนะคะ ของจ๊ะ อาร์ ส ยาม เช่ นเดี ย วกับการใช้แสงในมิวสิ ก วิดีโอเพลงลู ก ทุ่ ง ยุค
คลาสสิ ก หากแต่การใช้แสงที่มีลกั ษณะหลากสี น้ นั พบในมิวสิ กวิดีโอเพลงยุคร่ วมสมัยมากกว่ายุค
คลาสสิ ก การใช้แสงในยุคร่ วมสมัยมีท้ งั แสงสี ชมพู ส้ม แดง เขียว นํ้าเงินและมีการใช้ไฟสโตป(
Strobe Light) อีกด้วย ไฟสโตปมีลกั ษณะเหมือนไฟแฟลชแสงสี ขาว จะสว่างแวบครั้งละไม่เกิน 1
ถึง 2 วินาทีและมีการสว่างถี่เหมาะสําหรับเพลงที่มีจงั หวะเร็ วและต้องการสื่ อถึงความสนุกสนาน
รวดเร็ ว ซึ่ งมิวสิ ก วิดีโอเพลงลูกทุ่งในยุคร่ วมสมัยได้นาํ มาใช้ได้เพื่อเพิ่มสี สันและความน่าสนใจ
ให้กบั การแสดงของศิลปิ นและแดนเซอร์
 79

มิวสิ กวิดีโอเพลงด้วยแรงแห่งรัก ของไมค์ ภิรมย์พร มิวสิ กวิดีโอเพลงขอใจเธอแลกเบอร์โทร ของหญิงลี ศรี จุมพล

ภาพที่ 4.20 ภาพตัวอย่างการใช้แสงหลากสี สื่อความหมายในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัย

D
PU
มิวสิ กวิดีโอเพลงเห็นนางเงียบๆฟาดเรี ยบนะคะ ของจ๊ะ อาร์สยาม

ภาพที่ 4.21 ภาพตัวอย่างการใช้แสงสโตปในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัย

นอกจากนั้นมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัยยังมีการใช้เทคนิคการจัดแสงแบบโลว์

คีย(์ Low key)ในมิวสิ กวิดีโอเพลงเปิ ดใจสาวแต กับ เพลงตื้ด ของกระแต อาร์ สยามอีกด้วย การจัด
แสงแบบนี้ใช้ไฟ 1-2 ดวงเท่านั้นซึ่ งจะมีส่วนที่เป็ นเงาหรื อส่ วนของสี ดาํ มาก สื่ อถึงความรู้สึกน่ากลัว
ลึกลับ การต่อสู ้ ซึ่ งการจัดไฟลักษณะแบบโลว์คียป์ รากฎอยูใ่ นมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัย
ในเพลงตื้ ดและเปิ ดใจสาวแต ซึ่ งฉากที่มีการจัดไฟแบบโลว์คียเ์ ป็ นฉากของการต่อสู้กนั ระหว่าง
หญิงกับชาย ดังจะแสดงให้เห็นต่อไปนี้
 80

มิวสิ กวิดีโอเพลงเปิ ดใจสาวแต ของกระแต อาร์สยาม มิวสิ กวิดีโอเพลงตื้ด ของกระแต อาร์สยาม

ภาพที่ 4.22 ภาพตัวอย่างการจัดแสงแบบโลว์คียใ์ นมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัย

D
อย่างไรก็ตามการใช้แสงในมิวสิ กวิดีโอเพลงทั้งสองยุคมีความเหมือนและแตกต่างกัน
ออกไปด้วยบริ บททางสังคม กระบวนการผลิตและความเจริ ญก้าวหน้าของเทคโนโลยี อันส่ งผลต่อ
การสร้างสรรค์งานแต่ชิ้นของแต่ละยุคทั้งสิ้ น ทั้งในเรื่ องการจัดแสง แสงถือว่าเป็ นอีกปั จจัยสําคัญ
ในการสื่ อความหมายในมิวสิ กวิดีโอเพลงในแต่ละยุค แม้กระทั้งแสงจากธรรมชาติเองก็ตามล้วน
แล้วแต่ทาํ หน้าที่สื่อความหมายเพื่อสร้างความเข้าใจให้แก่ผชู้ มทั้งสิ้ น นอกจากนั้นมิวสิ กวิดีโอเพลง
ลูกทุ่งยุคร่ วมสมัยหนึ่งเพลงมีเทคนิคการจัดแสงอยูม่ ากมายมากกว่าเทคนิคเดียว หากแต่มิวสิ กวิดีโอ
PU
เพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กมักมีการใช้เทคนิคการจัดแสงเพียงเทคนิคเดียวเป็ นส่ วนใหญ่
4.2.2 ขนาดภาพกับการสื่ อความหมาย
จากการศึกษาขนาดภาพในการสื่ อความหมายในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กกับ
ยุคร่ วมสมัย สามารถจําแนกได้ตามขนาดของภาพซึ่งพบว่า มิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กมีการ
ใช้ขนาดภาพระยะไกล (Long Shot) ระยะใกล้ปานกลาง (Medium Close Up) และระยะปานกลาง
(Medium Shot) มากที่สุด ซึ่ งมีการนําลักษณะภาพทั้งสามลักษณะดังกล่าวไปใช้ในมิวสิ กวิดีโอเพลง
ทุกเพลงในยุคคลาสสิ ก โดยขนาดภาพระยะไกลถูกสร้างสรรค์ข้ ึนมาเพื่อสื่ อสารอากัปกริ ยาของผู้
แสดงแบบเต็มตัว เพื่อถ่ายทอดบุคลิกตัวละครและศิลปิ น ทั้งในเรื่ องของการแต่งตัว การเดิน การ
เต้น การยืนในสถานที่ต่างๆ
 81

มิวสิ กวิดีโอเพลงอือหื อหล่อจัง ของพุ่มพวง ดวงจันทร์ มิวสิ กวิดีโอเพลงสยามเมืองยิม้ ของพุ่มพวง ดวงจันทร์

D
มิวสิ กวิดีโอเพลงจะขอก็รีบขอ ของศิรินทรา นิยากร มิวสิ กวิดีโอเพลงอยากฟั งซํ้า ของศิรินทรา นิยากร
PU
มิวสิ กวิดีโอเพลงทหารอากาศขาดรัก ของยอดรัก สลักใจ มิวสิ กวิดีโอเพลงบัวตูมบัวบาน ของสายัณห์ สัญญา

มิวสิ กวิดีโอเพลงไก่จ๋า ของสายัณห์ สัญญา มิวสิ กวิดีโอเพลงเทพธิ ดาผ้าซิ่ น ของเสรี รุ่ งสว่าง

ภาพที่ 4.23 ภาพขนาดภาพระยะไกลในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ ก

 82

มิวสิ กวิดีโอเพลงสุดท้ายที่กรุ งเทพ ของสุนารี ราชสี มา มิวสิ กวิดีโอเพลงกราบเท้าย่าโม ของสุ นารี ราชสี มา

ภาพที่ 4.23 (ต่อ)

D
ขณะที่ขนาดภาพระยะใกล้ปานกลาง (Medium Close Up) ในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุค
คลาสสิ กถูกนําเสนอเพื่อสื่ อสารความหมายให้เห็นถึงอารมณ์ความรู้สึกของตัวละครและอารมณ์สี
น่าของศิลปิ น การสื่ อความหมายอารมณ์ความรู้สึกผ่านสี หน้า เช่น อารมณ์ดีก็จะปรากฎผ่านรอยยิม้
อารมณ์ของความเสี ยใจก็จะปรากฎผ่านสี หน้าหรื อนํ้าตาที่ไหลออกมาจากตา เรี ยกได้วา่ เป็ นขนาด
ภาพที่สื่อสารลักษณะทางอารมณ์ ความรู้สึกผ่านสี หน้าและอวัยวะต่างๆบนใบหน้า ภาพลักษณะ
ดังกล่าวเป็ นภาพแคบ คลอบคลุมบริ เวณตั้งแต่ศรี ษะถึงหัวไหล่หรื อหน้าอกของตัวละครหรื อศิลปิ น
PU
ทําให้ตวั ละครมีความโดดเด่นมากที่สุดในภาพ
 83

มิวสิ กวิดีโอเพลงไก่จ๋า ของสายัณห์ สัญญา
D
มิวสิ กวิดีโอเพลงจะขอก็รีบขอ ของศิรินทรา นิ ยากร
PU
มิวสิ กวิดีโอเพลงสุดท้ายที่กรุ งเทพ ของสุนารี ราชสี มา
มิวสิ กวิดีโอเพลงเทพธิ ดาผ้าซิ่ น ของเสรี รุ่ งสว่าง
มิวสิ กวิดีโอเพลงอยากฟั งซํ้า ของศิรินทรา นิ ยากร
มิวสิ กวิดีโอเพลงบัวตูมบัวบาน ของสายัณห์ สัญญา

มิวสิ กวิดีโอเพลงทหารอากาศขาดรัก ของยอดรัก สลักใจ มิวสิ กวิดีโอเพลงกราบเท้าย่าโม ของสุ นารี ราชสี มา

ภาพที่ 4.24 ภาพขนาดภาพระยะใกล้ปานกลางในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ ก

 84

มิวสิ กวิดีโอเพลงสยามเมืองยิม้ ของพุ่มพวง ดวงจันทร์ มิวสิ กวิดีโอเพลงอือหื อหล่อจัง ของพุ่มพวง ดวงจันทร์

ภาพที่ 4.24 (ต่อ)

นอกจากนั้นมิวสิ กวีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กได้นาํ ขนาดภาพระยะปานกลาง (Medium

D
Shot) มาใช้ ท้ ัง 10 มิ ว สิ ก วิ ดี โ อเพลงเช่ น กัน โดยขนาดภาพดัง กล่ า วเป็ นขนาดภาพที่ มี ค วาม
หลากหลายซึ่ งจะมีขนาดของตัวละครหรื อศิลปิ นประมาณตั้งแต่หนึ่ งในสี่ ถึงสามในสี่ ของร่ างกาย
ซึ่ งใช้ในการสื่ อสารการร้องและเต้นของศิลปิ นและนําเสนอภาพการสนทนาหรื อการแสดงให้เห็น
ถึงการกระทําของตัวละครต่างๆ ขนาดภาพลักษณะนี้ มกั ใช้กนั มากในภาพยนตร์ หรื อฉากที่มีการ
สนทนากันของตัวละคร เนื่ องจากเป็ นขนาดภาพที่แสดงให้เห็ นถึ งความสัมพันธ์ของตัวละคน
หลายๆตัว หรื อ สามารถใช้เ พื่ อ แสดงให้เ ห็ น ถึ ง ความสั ม พันธ์ ข องตัวละครกับ ฉากซึ่ งสามารถ
PU
นําไปใช้ได้อย่างหลากหลายในการถ่ายทอดเรื่ องราวต่างๆ

มิวสิ กวิดีโอเพลงทหารอากาศขาดรัก ของยอดรัก สลักใจ มิวสิ กวิดีโอเพลงสุดท้ายที่กรุ งเทพ ของสุนารี ราชสี มา

ภาพที่ 4.25 ภาพขนาดภาพระยะปานกลางในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ ก

 85

มิวสิ กวิดีโอเพลงกราบเท้าย่าโม ของสุ นารี ราชสี มา
D
มิวสิ กวิดีโอเพลงอยากฟั งซํ้า ของศิรินทรา นิ ยากร
PU
มิวสิ กวิดีโอเพลงอือหื อหล่อจัง ของพุ่มพวง ดวงจันทร์
มิวสิ กวิดีโอเพลงเทพธิ ดาผ้าซิ่ น ของเสรี รุ่ งสว่าง
มิวสิ กวิดีโอเพลงจะขอก็รีบขอ ของศิรินทรา นิ ยากร
มิวสิ กวิดีโอเพลงสยามเมืองยิม้ ของพุ่มพวง ดวงจันทร์

มิวสิ กวิดีโอเพลงบัวตูมบัวบาน ของสายัณห์ สัญญา

ภาพที่ 4.25 (ต่อ)

อย่างไรก็ตามมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กยังได้นาํ ขนาดภาพระยะใกล้ (Close

Up) มาใช้สื่อความหมายในมิวสิ กวิดีโอเพลงถึง 6 มิวสิ กวิดีโอเพลง โดยภาพจะมีขนาดใกล้แสดงให้
เห็ นตั้งแต่บริ เวณศรี ษะถึ ง คอหรื อคางหรื อทั้งใบหน้า ของศิลปิ นและตัวละคร โดยมีรายละเอีย ด
ชัดเจนมากกว่าขนาดภาพระยะใกล้ปานกลาง เช่น แสดงให้เห็นริ้ วรอยบนใบหน้า นํ้าตา สายตา แวว
 86

ตา ซึ่ งมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กได้นาํ ลักษณะภาพดังกล่ าวมาใช้ในการสื่ อสารอารมณ์

ความรู้สึกของศิลปิ นและถ่ายทอดสี น่าอารมณ์ของตัวละคร ซึ่ งมีท้ งั การสื่ อสารอารมณ์สนุ กสนาน
ความสุ ข การรอคอย ความเศร้าใจ เป็ นต้น
D
มิวสิ กวิดีโอเพลงบัวตูมบัวบาน ของสายัณห์ สัญญา มิวสิ กวิดีโอเพลงทหารอากาศขาดรัก ของยอดรัก สลักใจ
PU
มิวสิ กวิดีโอเพลงอยากฟั งซํ้า ของศิรินทรา นิ ยากร มิวสิ กวิดีโอเพลงอือหื อหล่อจัง ของพุ่มพวง ดวงจันทร์

มิวสิ กวิดีโอเพลงจะขอก็รีบขอ ของศิรินทรา นิยากร มิวสิ กวิดีโอเพลงไก่จ๋า ของสายัณห์ สัญญา

ภาพที่ 4.26 ภาพขนาดภาพระยะใกล้ในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ ก

มิวสิ กวิดีโอเพลงลู กทุ่งยุคคลาสสิ กยังได้นาํ ขนาดภาพระยะไกลปานกลาง (Medium

Long Shot) มาใช้ม ากถึ ง 5 มิ วสิ กวิดีโอเพลง ซึ่ ง ขนาดภาพดัง กล่ าวเป็ นภาพที่แสดงให้เห็ น
รายละเอี ย ดของตัว ละครตั้ง แต่ ศี ร ษะจนถึ ง หัว เข่ า โดยประมาณ ซึ่ งมิ ว สิ ก วิดี โอเพลงลู ก ทุ่ ง ยุค
คลาสสิ กได้นาํ มาใช้สื่อสารความหมายถึงบุคลิกการเคลื่อนไหวของตัวละครและศิลปิ น เนื่องจาก
ขนาดภาพลัก ษณะดัง กล่ า วเป็ นขนาดภาพที่ ส ามารถสื่ อ สารการเคลื่ อ นไหวของตัว ละครที่ มี
ความสัมพันธ์กบั ฉากและสถานที่ต่างๆได้เป็ นอย่างดี อีกทั้งยังสามารถบรรจุตวั ละครหลายตัวให้อยู่
 87

ในภาพเดียวกันได้อย่างเหมาะสม นอกจากนั้นยังสามารถสื่ อสารภาพลักษณ์การแต่งตัวของตัวละคร

และศิลปิ นได้อีกด้วย

มิวสิ กวิดีโอเพลงเทพธิ ดาผ้าซิ่ น ของเสรี รุ่ งสว่าง มิวสิ กวิดีโอเพลงกราบเท้าย่าโม ของสุ นารี ราชสี มา
D
มิวสิ กวิดีโอเพลงสุดท้ายที่กรุ งเทพ ของ สุนารี ราชสี มา มิวสิ กวิดีโอเพลงไก่จ๋า ของสายัณ สัญญา
PU
มิวสิ กวิดีโอเพลงจะขอก็รีบขอ ของศิรินทรา นิ ยากร

ภาพที่ 4.27 ภาพขนาดภาพระยะไกลปานกลางในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ ก

นอกจากนั้นยังนําลักษณะของขนาดภาพระยะไกลมาก (Extreme Long Shot) มาใช้ใน

การเปิ ดเรื่ องอีก 4 มิวสิ กวิดีโอเพลง ขนาดภาพลักษณะดังกล่าวส่ วนมากเป็ นภาพที่ถ่ายนอกสถานที่
โล่งแจ้ง มักเน้นพื้นที่หรื อบริ เวณที่กว้างใหญ่เมื่อเปรี ยบเทียบกับสัดส่ วนของคน อีกทั้งมิวสิ กวิดีโอ
เพลงลู ก ทุ่ ง ยุ ค คลาสสิ ก ได้นํา มาใช้เ ป็ นขนาดภาพที่ สื่ อ ความหมายถึ ง เวลาสถานที่ ไ ด้อ ย่ า ง
ตรงไปตรงมาไม่ซบั ซ้อนและเข้าใจได้โดยง่าย ส่ วนใหญ่ใช้สาํ หรับการเปิ ดเรื่ องหรื อฉากเพื่อบอกถึง
เวลาสถานที่ เป็ นขนาดภาพที่แสดงถึงความยิ่งใหญ่ของฉาก เช่น บรรยากาศท้องไร่ ทอ้ งนา สถานที่
สําคัญ ภูเขา ป่ าไม้ เป็ นต้น
 88

มิวสิ กวิดีโอเพลงเทพธิดาผ้าซิ่น ของเสรี รุ่ งสว่าง มิวสิ กวิดีโอเพลงกราบเท้าย่าโม ของสุ นารี ราชสี มา
D
มิวสิ กวิดีโอเพลงไก่จ๋า ของสายัณห์ สัญญา มิวสิ กวิดีโอเพลงบัวตูมบัวบาน ของสายัณห์ สัญญา

ภาพที่ 4.28 ภาพขนาดภาพระยะไกลมากในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ ก

ขณะที่มิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัยมี การใช้ภาพระยะใกล้ปานกลาง (Medium

PU
Close Up) ทั้ง 10 มิ วสิ กวิดีโอเพลง ขนาดภาพระยะใกล้ปานกลางมาใช้ในการสื่ อสารอารมณ์
ความรู ้สึกผ่านสี หน้าหรื ออวัยวะต่างๆบนใบหน้าเช่นเดียวกับมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ ก ซึ่ ง
เป็ นขนาดภาพที่ให้ความสําคัญสี น่า อารมณ์ ความรู้สึกของตัวละครหรื อศิลปิ น ไมว่าจะเป็ นอารมณ์
เศร้ า ดี ใจ ดุร้าย ไร้เดี ยงสา เป็ นต้น อย่างไรก็ตามขนาดภาพระยะใกล้ปานกลางยังแสดงให้เห็นถึง
ความสัมพันธ์ทางอารมณ์ระหว่างตัวละครตัวหนึ่ งกับตัวละครอีกตัวหนึ่ งในเวลาเดียวกันได้อีกด้วย
ซึ่ งขนาดภาพดังกล่าวสามารถบรรจุใบหน้าของตัวละครได้มากกว่าหนึ่ งตัวละครแต่ไม่เกินสามตัว
ละครเพื่อความเหมาะสมในการจัดองค์ประกอบภาพ ดังนั้นขนาดภาพระยะใกล้ปานกลางจึงเป็ นอีก
ขนาดภาพหนึ่ งที่มีความสําคัญในการสื่ อสารอารมณ์ความรู้สึกของตัวละครตัวหนึ่ งหรื อมากกว่า
หนึ่งตัวได้อย่างสมบูรณ์
 89

มิวสิ กวิดีโอเพลงรักจงรอ ของกุง้ สุทธิ ราช อาร์ สยาม มิวสิ กวิดีโอเพลงมื้อใด๋ สิคึดฮอด ของต่ายอรทัย
D
ภาพที่ 4.28 ภาพการใช้ขนาดภาพระยะใกล้ปานกลางในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งร่ วมสมัย
มิวสิ กวิดีโอเพลงตื้ด ของกระแต อาร์ สยาม มิวสิ กวิดีโอเพลงเปิ ดใจสาวแต ของกระแต อาร์สยาม
PU
มิวสิ กวิดีโอเพลงด้วยแรงแห่ งรัก ของไมค์ ภิรมย์พร มิวสิ กวิดีโอเพลงฝื นใจหน่ อยได้ไหม ของไผ่ พงศธร

มิวสิ กวิดีโอเพลงขอใจเธอแลกเบอร์โทร ของหญิงลี ศรี จุมพล มิวสิ กวิดีโอเพลงไม่ใช่แฟนทําแทนไม่ได้ ตั้กแตน ชลดา

ภาพที่ 4.29 ภาพการใช้ขนาดภาพระยะใกล้ปานกลางในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งร่ วมสมัย

 90

มิวสิ กวิดีโอเพลงเห็นนางเงียบๆฟาดเรี ยบนะคะ ของจ๊ะ อาร์สยาม มิวสิ กวิดีโอเพลงโป๊ (ใจมันเพรี ยว) ของใบเตย อาร์สยาม

ภาพที่ 4.29 (ต่อ)

D
นอกจากนั้นมิ วสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัยยังได้นาํ ขนาดภาพระยะไกล (Long
Shot) และขนาดภาพระยะไกลปานกลาง(Medium Long Shot) และขนาดภาพระยะปานกลาง
(Medium Shot) มาใช้ในมิวสิ กวิดีโอเพลง 9 มิวสิ กวิดีโอเพลง ขนาดภาพระยะไกล (Long Shot) ป็
นภาพแสดงให้เห็นถึงลักษณะบุคลิก การกระทําของศิลปิ นและตัวละคร เช่น การแต่งตัว การเดิน
การเต้น เป็ นต้น จะเห็ นได้ว่า ขนาดภาพระยะไกลถูก นํา มาใช้เพื่อสื่ อสารบุค ลิ ก การแต่ง ตัวและ
ความสัมพันธ์ระหว่างตัวละครกับฉากเช่นเดียวกับการใช้ขนาดภาพระยะไกลในมิวสิ กวิดีโอเพลง
PU
ลูกทุ่งยุคคลาสสิ ก แต่มิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัยได้มีการนําขนาดภาพระยะไกลมาใช้เพื่อ
การโฆษณาผลิตภัณฑ์ในมิว สิ กวิดีโอเพลง โดยการแสดงให้เห็ น ถึงตัวผลิตภัณฑ์อย่างเต็มตัวเพื่อ
จุดมุ่งหมายการโฆษณาโดยเฉพาะ เห็นได้ว่าขนาดภาพลักษณะระยะไกลนอกจากจะนําเสนอภาพ
ลักษณะของตัวละครหรื อศิลปิ นแล้วยังเป็ นขนาดภาพที่ มีความเหมาะสมกับการสื่ อความหมายใน
การโฆษณาผลิ ต ภัณ ฑ์ ต่ า งๆได้อ ย่า งชัด เจน เนื่ อ งจากขนาดภาพดัง กล่ า ว แสดงให้เ ห็ น ถึ ง ชื่ อ
รู ปลักษณ์ ขนาด บรรจุภณั ฑ์ของผลิตภัณฑ์ได้อย่างชัดเจน
 91

มิวสิ กวิดีโอเพลงรักจงรอ ของกุง้ สุทธิ ราช อาร์ สยาม มิวสิ กวิดีโอเพลงไม่ใช่แฟนทําแทนไม่ได้ ตั้กแตน ชลดา
D
มิวสิ กวิดีโอเพลงฝื นใจหน่ อยได้ไหม ของไผ่ พงศธร มิวสิ กวิดีโอเพลงมื้อใด๋ สิคึดฮอด ของต่ายอรทัย
PU
มิวสิ กวิดีโอเพลงด้วยแรงแห่ งรัก ของไมค์ ภิรมพร มิวสิ กวิดีโอเพลงเห็นนางเงียบๆฟาดเรี ยบนะคะ ของจ๊ะ อาร์สยาม

ภาพที่ 4.26 ภาพขนาดภาพระยะไกลในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งร่ วมสมัย

มิวสิ กวิดีโอเพลงโป๊ (ใจมันเพรี ยว) ของใบเตย อาร์สยาม

ภาพที่ 4.30 ภาพขนาดภาพระยะไกลในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งร่ วมสมัย

 92

มิวสิ กวิดีโอเพลงเปิ ดใจสาวแต ของกระแต อาร์สยาม มิวสิ กวิดีโอเพลงตื้ด ของกระแต อาร์ สยาม

ภาพที่ 4.30 (ต่อ)

D
ภาพที่ 4.31 ภาพการใช้ขนาดภาพระยะไกลในการโฆษณาผลิตภัณฑ์ในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งร่ วม
สมัย
PU
มิวสิ กวิดีโอเพลงโป๊ (ใจมันเพรี ยว) ของใบเตย อาร์สยาม

ภาพที่ 4.31 ภาพขนาดภาพระยะไกลในการโฆษณาผลิตภัณฑ์ในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งร่ วมสมัย

นอกจากนั้นขนาดภาพระยะไกลปานกลางได้นาํ มาใช้สื่อสารบุคคลิกและการกระทํา
ของตัวละครและศิลปิ นเช่นเดียวกับยุคคลาสสิ ก โดยแสดงให้เห็นถึงความสัมพันธ์ระหว่างตัวละคร
มากกว่า หนึ่ งตัวขึ้ นไป และนําเสนอความสัมพันธ์ ของตัวละครหรื อศิล ปิ นกับ ฉาก สถานที่เพื่อ
ถ่ายทอดเรื่ องราวที่มีสถานที่และการกระทําของตัวละครเป็ นองค์ประกอบ
 93

มิวสิ กวิดีโอเพลงเปิ ดใจสาวแต ของกระแต อาร์สยาม
D
มิวสิ กวิดีโอเพลงมื้อใด๋ สิคึดฮอด ของต่ายอรทัย
PU
มิวสิ กวิดีโอเพลงตื้ด ของกระแต อาร์ สยาม
มิวสิ กวิดีโอเพลงขอใจเธอแลกเบอร์โทร ของหญิงลี ศรี จุมพล
มิวสิ กวิดีโอเพลงด้วยแรงแห่ งรัก ของไมค์ ภิรมย์พร
มิวสิ กวิดีโอเพลงฝื นใจหน่ อยได้ไหม ของไผ่ พงศธร

มิวสิ กวิดีโอเพลงรักจงรอ ของกุง้ สุ ทธิ ราช อาร์ สยาม

ภาพที่ 4.32 ภาพการใช้ขนาดภาพระยะไกลปานกลางในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งร่ วมสมัย

 94

มิวสิ กวิดีโอเพลงเห็นนางเงียบๆฟาดเรี ยบนะคะ ของจ๊ะ อาร์สยาม มิวสิ กวิดีโอเพลงโป๊ (ใจมันเพรี ยว) ของใบเตย อาร์สยาม

ภาพที่ 4.32 (ต่อ)

D
ขณะที่ขนาดภาพระยะปานกลางถูกนํามาใช้ในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัยได้
อย่างหลากหลายเพื่อถ่ายทอดการกระทําและการสนทนาระหว่างตัวละครสองตัวเช่ นเดียวกับยุค
คลาสสิ ก อย่างไรก็ตามมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัยได้นาํ ขนาดภาพดังกล่าวมาถ่ายทอดการ
สนทนาของตัวละครต่างๆอย่างหลากหลาย เช่ น การสนทนาภาษามือของตัวละครที่เป็ นใบ้ การ
สนทนาระหว่างพนักงานออฟฟิ ศ เป็ นต้น นอกจากนั้นยังได้นาํ ขนาดภาพระยะปานกลางถ่ายทอด
PU
บุคลิก ลีลาการร้องและเต้นของศิลปิ นและแดนเซอร์อีกด้วย

มิวสิ กวิดีโอเพลงรักจงรอ ของกุง้ สุ ทธิ ราช อาร์ สยาม มิวสิ กวิดีโอเพลงเปิ ดใจสาวแต ของกระแต อาร์สยาม

ภาพที่ 4.33 ภาพการใช้ขนาดภาพระยะปานกลางในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งร่ วมสมัย

 95

มิวสิ กวิดีโอเพลงไม่ใช่แฟนทําแทนไม่ได้ ตั้กแตน ชลดา
D
มิวสิ กวิดีโอเพลงโป๊ (ใจมันเพรี ยว) ของใบเตย อาร์สยาม
PU
มิวสิ กวิดีโอเพลงตื้ด ของกระแต อาร์ สยาม
มิวสิ กวิดีโอเพลงฝื นใจหน่ อยได้ไหม ของไผ่ พงศธร
มิวสิ กวิดีโอเพลงเห็นนางเงียบๆฟาดเรี ยบนะคะ ของจ๊ะ อาร์สยาม
มิวสิ กวิดีโอเพลงด้วยแรงแห่ งรัก ของไมค์ ภิรมย์พร

มิวสิ กวิดีโอเพลงขอใจเธอแลกเบอร์โทร ของหญิงลี ศรี จุมพล

ภาพที่ 4.33 (ต่อ)

อย่างไรก็ตามมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัยได้นาํ ขนาดภาพระยะใกล้มาใช้ในการ

สื่ อสารอารมณ์ ของศิลปิ นแบบใกล้เช่นเดียวกันกับมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ ก หากแต่มิว
สิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัยได้นาํ ขนาดภาพระยะใกล้มาใช้เพื่อสื่ อความทางอารมณ์ผา่ นสี หน้า
อย่างใกล้ชิดเพียง 2 มิ วสิ กวิดีโอเพลง ขณะที่มิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กนําขนาดภาพ
 96

ลักษณะดังกล่าวมาใช้ถึง 6 มิวสิ กวิดีโอเพลง ซึ่ งมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัยนิ ยมใช้ขนาด

ภาพระยะใกล้ปานกลางในการสื่ อสารอารมณ์ ของตัวละครมากกว่าการใช้ขนาดภาพระยะใกล้
เนื่องจากขนาดภาพระยะใกล้ปานกลางสามารถบรรจุตวั ละครหรื อถ่ายทอดอารมณ์ของตัวละครได้
พร้อมกันถึงสองตัว ซึ่ งหากใช้ขนาดภาพระยะใกล้ในการสื่ ออารมณ์ของตัวละครมากกว่าหนึ่ งตัวใน
ภาพเดี ยว จะทําให้ภาพมี ความหนาแน่ นไม่สบายตา อีกทั้งยุคร่ วมสมัยมีขอ้ จํากัดด้านเวลาและมี
จุดมุ่งหมายเพื่อสื่ อสารภาพลักษณ์ของศิลปิ นมากขึ้น จึงเป็ นอีกปั จจัยหนึ่ งที่ทาํ ให้การเลือกใช้ขนาด
ภาพระยะใกล้นอ้ ยลง โดยมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัยได้นาํ ขนาดภาพระยะใกล้ดงั กล่าวมา
ใช้ถ่ายทอดอารมณ์ผา่ นสี หน้าของตัวละคร เช่น ความเศร้าใจและร้องไห้ เป็ นต้น
D
มิวสิ กวิดีโอเพลงไม่ใช่แฟนทําแทนไม่ได้ ตั้กแตน ชลดา มิวสิ กวิดีโอเพลงเปิ ดใจสาวแต ของกระแต อาร์สยาม
PU
ภาพที่ 4.34 ภาพการใช้ขนาดภาพระยะใกล้ในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งร่ วมสมัย

นอกจากนั้นมิ วสิ ก วิดีโอเพลงลู กทุ่ งยุคร่ วมสมัย ยัง มีก ารใช้ข นาดภาพระยะไกลมาก
(Extreme Long Shot) ในมิวสิ กวิดีโอเพลงมื้อใด๋ สิคิดฮอดและใช้ขนาดภาพระยะใกล้มาก (Extreme
Close Up) ในมิวสิ กวิดีโอเพลงไม่ใช่แฟนทําแทนไม่ได้อีกด้วย อย่างไรก็ตามมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่ง
ยุคร่ วมสมัยได้นาํ ขนาดภาพระยะไกลมาใช้เพื่อถ่ายทอดองค์ประกอบแวดล้อมในการเต้นของแดน
เซอร์ ท่ามกลางไร่ นาอันกว้างขวาง เพื่อสะท้อนวิถีชีวิตการเป็ นอยูข่ องชาวไทยอีสานในมิวสิ กวิดีโอ
เพลงมื้อใด๋ สิคิดฮอด ซึ่ งต่างจากมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กที่ใช้ขนาดภาพระยะไกลมากถึง
4 มิวสิ กวิดีโอเพลงและยังใช้ขนาดภาพดังกล่าวในการเปิ ดเรื่ องราวเพื่อแนะนําฉากสถานที่เริ่ มเรื่ อง
อีกด้วย
และมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัยยังได้นาํ ขนาดภาพระยะใกล้มากมาใช้เพื่อเน้น
ส่ วนหนึ่ งส่ วนใดของอวัยวะบนหน้าของตัวละคร เช่ น ปาก มิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัยใช้
ขนาดภาพดังกล่ าวสื่ อความหมายถึ งการแต่งหน้าทาปากของตัวละครเพื่อพยายามจะทําตัวเองมี
ความสวยขึ้ น เป็ นที่ ส ดุ ด ตาของคนที่ ต นแอบชอบ ตัว ละครจึ ง ทาปากด้ว ยสี แ ดง โดยภาพให้
 97

ความสําคัญกับการทาปากของตัวละครโดยเฉพาะ ขณะที่มิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กไม่มี

การใช้ขนาดภาพระยะใกล้มากในการสื่ อความหมายอารมณ์ความรู้สึกหรื อการกระทําของตัวละคร
และศิ ลปิ น ซึ่ งลักษณะขนาดภาพดังกล่ าวเป็ นการเพิ่มอารมณ์ และความรู้สึกร่ วมของผูช้ มที่มีต่อ
เรื่ องราวในมิวสิ กวิดีโอเพลงได้มากขึ้นอีกด้วย
D
มิวสิ กวิดีโอเพลงมื้อใด๋ สิคึดฮอด ของต่ายอรทัย มิวสิ กวิดีโอเพลงไม่ใช่แฟนทําแทนไม่ได้ ตั้กแตน ชลดา

ภาพที่ 4.35 ภาพซ้า ยภาพการใช้ข นาดภาพระยะไกลมากและภาพขวาภาพการใช้ข นาดภาพ

ระยะใกล้มากในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งร่ วมสมัย
PU
4.2.3 การแต่งกายของศิลปิ นกับการสื่ อความหมาย
จากการศึกษาการแต่งกายของศิลปิ นพบว่า ศิลปิ นในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ ก
มีการแต่งกายเพื่อให้เห็ นถึ งความทันสมัย ศิลปิ นผูห้ ญิงมักนิ ยมสวมเสื้ อผ้าที่มีสีสันสดใส เช่ น สี
ชมพู สี น้ าํ เงิน สี แดง สี เหลือง เป็ นต้น เพื่อสร้างความสดใสน่ าสนใจและความมัน่ ใจให้กบั ศิลปิ น
ซึ่ งศิ ลปิ นผูห้ ญิ งในยุคคลาสสิ กมักสวมเสื้ อเชิ้ ต สู ทผูกไทด์หรื อใช้ผา้ พันคอและสวมใส่ ก างเกง
มากกว่าการสวมใส่ กระโปรง ทําให้สื่อสารความหมายออกมาให้เห็ นถึ งถึ งความมัน่ ใจทันสมัย
ความทะมัดแทมง เท่ห์ สมาท์ ลักษณะเป็ นสาวเปรี้ ยวเท่ห์ที่มีความทันสมัย นอกจากนั้นยังนิยมใช้
ผ้าพันคอสี สันฉูดฉาดเพื่อสร้างสี สันให้กบั การแต่งตัวมากขึ้น ขณะที่ศิลปิ นชายนิยมการแต่งตัวด้วย
การสวมเสื้ อเชิ้ตแขนยาวและสวมกางเกงขายาวเสื้ อทับใน เพื่อต้องการสื่ อสารภาพลักษณ์ของตนให้
ออกมามีความสมาร์ท สุ ขมุ เท่ห์ เป็ นที่ประทับใจของผูช้ มหรื อแม่ยก อย่างไรก็ตามการแต่งกายของ
ศิลปิ นชายและหญิงในยุคคลาสสิ กมีความโดดเด่นในเรื่ องของสี ของเสื้ อผ้าผูห้ ญิงและการแต่งกาย
มิ ดชิ ดเป็ นสํา คัญ แต่ก ารแต่ง ของศิ ล ปิ นหญิ งจะมีก ารแต่ งตัวหรื อสวมเสื้ อผ้า เหมือนผูช้ าย สวม
เสื้ อเชิ้ ตสวมสู ทใส่ กางเกงและผูกไทด์หากแต่จะใช้สีของเสื้ อผ้าที่สดใสกว่าผูช้ ายเพื่อสร้างความ
หมายถึงความเป็ นผูห้ ญิงเท่ห์ที่มีความสดใสและลูกเล่นที่ทนั สมัย โดยจะแสดงให้เห็นดังต่อไปนี้
 98

ตารางที่ 4.2 ตารางแสดงลักษณะการแต่งกายของศิลปิ นในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ ก

มิวสิ กวิดีโอเพลงจะขอก็รีบขอ ของศิรินทรา

นิยากรการแต่งกายของศิลปิ นสวมเสื้ อทับใน
กางเกงขายาว สี ดาํ และสวมสูทสี ชมพูแขนยาว
แสดงให้เห็นความทันสมัยสดใสของศิลปิ น
D
มิวสิ กวิดีโอเพลงอยากฟั งซํ้า ของศิ รินทรา นิ
ยากร การแต่งกายของศิลปิ นสวมเสื้ อแขนสั้น
สี น้ าํ เงิ น และสวมกางเกงขายาวสี ข าว ใช้
ผ้าพันคอสี แดง แสดงให้เห็ นถึงความสดใส
ร่ าเริ งของศิลปิ น
PU
มิวสิ กวิดีโอเพลงอยากฟังซํ้า ของศิรินทรา นิยา
กรการแต่งกายของศิ ลปิ นสวมเสื้ อแขนสั้นสี
ขาวและสวมกางเกงขายาวสี ขาว ใช้ผา้ พันคอสี
แดงแสดงให้เห็นถึงความใสซื่ อที่แอบแฝงไป
ด้วยความสดใสร่ าเริ งของศิลปิ น

มิวสิ กวิดีโอเพลงจะขอก็รีบขอ ของศิรินทรา นิ

ยากร การแต่งกายของศิลปิ นสวมเสื้ อแขนยาว
สี แดงทับในกางเกงขายาวสี ดาํ แสดงถึงความ
ทันสมัยสดใสร่ าเริ งของศิลปิ น
 99

ตารางที่ 4.2 (ต่อ)

มิวสิ กวิดีโอเพลงจะขอก็รีบขอ ของศิรินทรา

นิ ยากร การแต่งกายของศิลปิ นสวมเสื้ อสี ขาว
แขนสั้นทับในกางเกงขายาวสี ดาํ แสดงให้
เห็นถึงความร่ าเริ งทันสมัยของศิลปิ น
D
มิวสิ กวิดีโอเพลงจะขอก็รีบขอ ของศิรินทรา
นิ ยากร การแต่งกายของศิ ลปิ น สวมเสื้ อสู ทสี
ขาวและกางเกงขายาวสี ขาว แสดงถึงความ
ทันสมัย เท่ห์ ผูห้ ญิงที่มีความมัน่ ใจ
PU
มิวสิ กวิดีโอเพลงจะขอก็รีบขอ ของศิรินทรา
นิ ยากร การแต่งกายของศิลปิ นสวมเสื้ อเชิ้ตสี
ขาวทับในกางเกงขายาวสี ขาว และผูกเนคไท
สวมสู ทสี น้ าํ เงิน แสดงให้เห็นถึงความมัน่ ใจ
ความเท่ห์แบบสดใสของศิลปิ น

มิวสิ กวิดีโอเพลงอื อหื อหล่อจัง ของพุ่มพวง

ดวงจันทร์ การแต่ง กายของศิ ล ปิ นสวมเสื้ อ
เกาะอกสี ท อง กางเกงขาจั๊ม สี ท องและสวม
เสื้ อคุมสี ทอง แสดงให้เห็นถึงความทันสมัย
และการเป็ นผูห้ ญิงที่มีความมัน่ ใจ
 100

ตารางที่ 4.2 (ต่อ)

มิ วสิ กวิดีโอเพลงสยามเมื องยิ้ม ของพุ่มพวง

ดวงจัน ทร์ การแต่ ง กายของศิ ล ปิ นสวมเสื้ อ
แขนยาวสี เหลืองมีลวดลายสี ดาํ กระโปรงยาว
สี เหลืองและใช้ผา้ พันคอสี เขียว แสดงให้เห็น
ถึงความสดใสของศิลปิ น
D
มิวสิ กวิดีโอเพลงอื อหื อหล่อจัง ของพุ่มพวง
ดวงจันทร์ การแต่งกายของศิ ลปิ น สวมสู ทสี
ดําและสวมกางเกงขายาวสี แดง ใช้ผา้ พันคอสี
เหลื อ งแสดงให้ เ ห็ น ถึ ง ความร่ า เริ ง สดใส
ขี้เล่นของศิลปิ น
PU
มิวสิ กวิดีโอเพลงไก่จ๋า ของสายัณ สัญญา
การแต่งกายของศิลปิ นสวมเสื้ อเชิ้ตแขนยาวสี
เทาทับในกางเกงขายาวสี เทา แสดงให้เห็นถึง
ความสุขมุ ของศิลปิ น

ขณะที่การแต่งกายของศิลปิ นเพลงลูกทุ่งในยุคร่ วมสมัยมีการแต่งกายที่แตกต่างไปจาก

ยุคคลาสสิ กทั้งชายและหญิง ซึ่ งการแต่งการของศิลปิ นในยุคร่ วมสมัยมักนิ ยมแต่งกายเพื่อสื่ อสาร
ความเป็ นภาพลักษณ์เฉพาะของตนอย่างโดดเด่นตามลักษณะของกลุ่มเป้ าหมายของศิลปิ นนั้นๆ เช่น
ศิลปิ นที่ร้องเพลงเพื่อกลุ่มผูช้ มและผูฟ้ ังวัยรุ่ นก็จะแต่งตัวเซ็กซี่ วาบหวิว เปรี้ ยวและสดใส ศิลปิ นที่
ร้องเพลงเพื่อกลุ่ มผูช้ มและผูฟ้ ั งที่เป็ นผูใ้ ช้แรงงานก็จะแต่งตัวให้ใกล้เคียงกับกลุ่มเป้ าหมายนั้นๆ
นอกจากนั้นยังมีการแต่งตัวผสมผสานความเป็ นวัยรุ่ นกับวัฒนธรรมการแต่งกายพื้นบ้านของคนชาว
ดอยอีกด้วย
 101

การแต่งกายของศิลปิ นเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัยที่มีกลุ่มผูฟ้ ังและชมเป็ นวัยรุ่ น มักมีการ

แต่งตัวที่ เซ็ กซี่ นุ่ งน้อยห่ มน้อย เสื้ อแขนกุดสวมกางเกงขาสั้นและมักนิ ยมโชว์ส่วนเว้าส่ วนโค้ง
โดยเฉพาะหน้าอกของผูห้ ญิ ง เพื่อสื่ อสารภาพลักษณ์ ของการเป็ นศิลปิ นเพื่อกลุ่มคนวัยรุ่ นในยุค
ปั จจุบนั ที่มีการแต่งกายไม่มิดชิ ด แตกต่างจากการแต่งกายของศิลปิ นในยุคคลาสสิ กที่เน้นการแต่ง
กายที่ มีความมิ ดชิ ดแเพิ่มความน่ าสนใจด้วยสี สันของเสื้ อผ้าและดูเป็ นผูห้ ญิงเท่ห์ดว้ ยการแต่งตัว
คล้ายเสื้ อผ้าของผูช้ าย แต่ศิลปิ นในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัยนิยมการแต่งตัวในแบบฉบับ
ของผูห้ ญิ ง แต่ นุ่ง น้อยห่ ม น้อ ยโดยรั บ อิ ท ธิ พ ลการแต่ ง กายมาจากชาติ ตะวัน ตก เพื่ อสร้ างความ
ทันสมัยน่าสนใจและเป็ นแบบอย่างในการแต่งตัวของกลุ่มวัยรุ่ นในยุคปั จจุบนั อีกทั้งยังเป็ นกลยุทธ์
ทางการตลาดของค่ายเพลงในการนําเสนอขายภาพลักษณ์ความเซ็กซี่ ของศิลปิ นเพื่อดึงดูดอารมณ์
D
ทางเพศของผูช้ ม มากไปกว่านั้นวัฒนธรรมการแต่งกายของคนในปั จจุบนั มักนิ ยมนุ่งน้อยห่ มน้อย
ไม่นิยมแต่งกายมิดชิดเหมือนในยุคคลาสสิ ก
PU
 102

ตารางที่ 4.3 ตารางแสดงลักษณะการแต่งกายของศิลปิ นในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัยที่มี

กลุ่มเป้ าหมายวัยรุ่ น

มิวสิ กวิดีโอเพลงโป๊ (ใจมันเพรี ยว) ของใบเตย

อาร์สยาม การแต่งกายของศิลปิ น สวมเสื้ อเกาะ
อกสี ขาวเอวลอย กางเกงขาสั้นสี ดาํ แสดงให้
เห็ น ถึ ง ความเซ็ ก ซี่ ความเป็ นผู ้ห ญิ ง ที่ มี ค วา
มัน่ ใจสูง
D
มิวสิ กวิดีโอเพลงโป๊ (ใจมันเพรี ยว) ของใบเตย
อาร์สยาม การแต่งกายของศิลปิ นสวมชุดคล้อง
คอสี ขาวกระโปรงสั้น แสดงให้เห็ นถึงความ
ทันสมัย เปรี้ ยว เซ็กซี่ของศิลปิ น
PU
มิวสิ กวิดีโอเพลงโป๊ (ใจมันเพรี ยว) ของใบเตย
อาร์ สยาม การแต่งกายของศิลปิ นสวมเสื้ อสาย
เดี่ ยวสี ดาํ คลาดขาวเอวลอย กางเกงขาสั้นสี ดาํ
แสดงให้เห็ นถึ งความมัน่ ใจ สดใส เซ็กซี่ ของ
ศิลปิ น

มิวสิ กวิดีโอเพลงโป๊ (ใจมันเพรี ยว) ของใบเตย

อาร์ ส ยาม การแต่ ง กายของศิ ล ปิ นสวมเสื้ อ
กล้ามสี ส้มเอวลอยและสวมกางเกงขาสั้นสี ฟ้า
แสดงให้เห็นถึงความสดใสของศิลปิ น
 103

ตารางที่ 4.3 (ต่อ)

มิ ว สิ ก วิ ดี โ อเพลงโป๊ (ใจมัน เพรี ย ว) ของ

ใบเตย อาร์ สยาม การแต่ ง กายของศิ ล ปิ น
สวมชุดคล้องคอสี ดาํ เปิ ดด้านหลังกระโปรง
ยาว แสดงให้เห็นถึงความมัน่ ใจและความ
เซ็กซี่ของศิลปิ น

มิ ว สิ ก วิ ดี โ อเพลงโป๊ (ใจมัน เพรี ย ว) ของ

D
ใบเตย อาร์ สยาม การแต่ ง กายของศิ ล ปิ น
สวมชุดคล้องคอสี แดงกางเกงสั้น แสดงให้
เห็นถึงความเปรี้ ยว มัน่ ใจ เซ็กซี่ของศิลปิ น

มิ วสิ กวิดี โ อเพลงขอใจเธอแลกเบอร์ โ ทร

PU
ของ หญิ ง ลี ศรี จุ ม พล การแต่ ง กายของ
ศิลปิ นสวมเสื้ อเกาะอกสี เหลืองคลาดดําเอว
ลอย กางเกงขอสั้นสี เหลือง แสดงให้เห็นถึง
ความสดใส ร่ าเริ งของศิลปิ น

มิวสิ กวิดีโอเพลงเห็ นนางเงี ยบๆฟาดเรี ยบ

นะคะ ของจ๊ะ อาร์ สยาม การแต่งกายของ
ศิลปิ นสวมชุดเกาะอกขาสั้นสี เหลือง แสดง
ให้ เ ห็ น ถึ ง ความเซ็ ก ซี่ เปรี้ ยว มั่น ใจของ
ศิลปิ น
 104

นอกจากการแต่งกายเพื่อสื่ อสารภาพลักษณ์ความสวยเซ็กซี่ ของตัวศิลปิ นเพื่อกลุ่มผูช้ ม

และฟั งวัยรุ่ นแล้ว ยังคงมีการแต่งกายเพื่อสื่ อสารภาพลักษณ์ความสวยเซ็กซี่ เช่ นเดียวอีก หากแต่มี
ความโดดเด่ นเพิ่ มเติ มขึ้ น ด้วยการสอดแทรกความแข็งแกร่ งเข้าไปด้วยการนํา การแต่ง กายของ
ชาวร็ อคมาผสมผสานกับความเป็ นลูกทุ่งเซ็กซี่ โดยการเน้นการสวมใส่ เสื้ อผ้าที่มีสีดาํ และลวดลาย
ของเสื้ อผ้าทําให้เห็ นถึ งความเป็ นร็ อคที่มีความเข้มแข็ง โดยการสื่ อสารจากเสื้ อผ้าหน้าผมและการ
เต้น แต่ยงั คงความเซ็กซี่ ร้อนแรงด้วยการแต่งกายที่วาบหวิวนุ่งน้อยห่มน้อยแต่เพิ่มเติมความแข็งแรง
ที่ความแกร่ งขึ้นในศิลปิ นหญิงยุคร่ วมสมัย

ตารางที่ 4.4 ตารางแสดงลักษณะการแต่งกายของศิลปิ นที่มีการผสมผสานความเป็ นร็ อคในมิวสิ กวิ

D
ดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัยที่มีกลุ่มเป้ าหมายวัยรุ่ น

มิวสิ กวิดีโอเพลงตื้ด ของกระแต อาร์สยาม การ

แต่งกายของศิ ลปิ นสวมเสื้ อกล้ามเอวลอยสี ดาํ
สวมกางเกงยืนส์ขายาวสี ดาํ แสดงให้เห็ นถึ ง
ความเท่ ห์ ความเป็ นร็ อคในตัวศิ ลปิ น เช่น มี
PU
ความแข็งแกร่ ง แข็งแรง เท่ห์

มิวสิ กวิดีโอเพลงตื้ด ของกระแต อาร์สยาม การ

แต่งกายของศิลปิ นสวมเสื้ อกล้ามเอวลอยสี เงิน
กางเกงขายาวสี ขาว แสดงให้เ ห็ นถึ ง ความ
มัน่ ใจ เซ็กซี่ของศิลปิ น
 105

ตารางที่ 4.4 (ต่อ)

มิ วสิ กวิ ดี โอเพลงตื้ ด ของกระแต อาร์ สยาม

การแต่งกายของศิ ลปิ นสวมเสื้ อเกาะอกสี ดาํ
คลาดขาวและสวมแขนสี แดง กางเกงยืนส์ สี
ดํา แสดงให้เห็ น ถึ งความเซ็ ก ซี่ มัน่ ใจของ
ศิลปิ น
D
มิ ว สิ กวิดี โอเพลงตื้ ด ของกระแต อาร์ สยาม
การแต่งกายของศิลปิ นสวมเสื้ อสายเดี่ยวสี เงิน
เอวลอย กางเกงขอสั้นสี ดาํ และสวมเสื้ อโค้
ทแขนยาวสี ดาํ แสดงให้เห็ นถึงความเปรี้ ยว
เท่ห์ เซ็กซี่ ความมัน่ ใจของตัวศิลปิ น
PU
นอกจากนั้นยัง มี ก ารแต่ ง กายเพื่อสื่ อสารภาพลัก ษณ์ ก ารเป็ นชาวเหนื อชาวดอยของ
ศิลปิ นอีกด้วย หากแต่ยงั คงความสดใสเซ็กซี่ ไว้แต่เพิ่มเติมลักษณะของชุดให้คล้ายลักษณะของชุ ด
ชาวดอย ศิ ลปิ นในยุคร่ วมสมัยบางคนถูกกําหนดภาพลักษณ์ ให้มีความหลากผสมผสานกัน เช่ น
ศิลปิ นกระแต อาร์สยามเป็ นศิลปิ นที่สร้างสรรค์ผลงานเพลงเพื่อกลุ่มคนวัยรุ่ นและมีภาพลักษณ์ของ
ความเป็ นศิลปิ นที่มีความเซ็กซี่ กล้าแกร่ งและผสมผสานความเป็ นชาวเหนือชาวดอย เพื่อต้องการ
สื่ อสารให้ผชู ้ มทราบว่าศิลปิ นเป็ นคนชาวเหนือที่มีความเซ็กซี่และแข็งแกร่ ง
 106

ตารางที่ 4.5 ตารางแสดงลักษณะการแต่งกายของศิลปิ นที่มีการผสมผสานความเป็ นชาวดอยในมิว

สิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัยที่มีกลุ่มเป้ าหมายวัยรุ่ น

มิวสิ กวิดีโอเพลงเปิ ดใจสาวแต ของกระแต อาร์

สยาม การแต่งกายของศิลปิ นสวมเสื้ อแขนสั้น
สี ดาํ เอวลอย กางเกงขาจัม๊ สี ดาํ แสดงให้เห็นถึง
ความเป็ นชาวเหนือ น่ารัก สดใสของศิลปิ น
D
มิ ว สิ ก วิ ดี โ อเพลงตื้ ด ของกระแต อาร์ ส ยาม
การแต่งกายของศิลปิ นสวมเสื้ อกล้ามสี ขาวเอว
ลอย กางเกงขาสั้นสี ขาว และสวมเสื้ อแขนยาว
มีลวดลายสี ชมพู แสดงให้เห็ นถึงความสดใส
ร่ าเริ ง ความเป็ นชาวเหนือของศิลปิ น
PU
นอกจากนั้น แล้ว ศิ ล ปิ นในมิ ว สิ ก วิ ดี โ อเพลงลู ก ทุ่ ง ร่ ว มสมัย ยัง มี ก ารแต่ ง กายเพื่ อ
กลุ่มเป้ าหมายผูใ้ ช้แรงงานอีกด้วย เช่น หนุ่มสาวโรงงาน หนุ่มสาวทํางานและผูใ้ ช้แรงงาน การแต่ง
กายของศิลปิ นยุคร่ วมสมัยมักมีการแต่งกายเพื่อกลุ่มเป้ าหมายเฉพาะกลุ่มมากขึ้น หากเป็ นศิลปิ นที่มี
กลุ่มเป้ าหมายเป็ นสาวโรงงานหรื อหนุ่มสาวออฟฟิ ศ ศิลปิ นก็มกั จะแต่งตัวให้มีความคล้ายเคียงกับ
การแต่งกายของบุคคลอาชีพนั้น โดยการสวมเสื้ อเชิ้ตเรี ยบร้อยที่มีรูปแบบคล้ายกับเสื้ อของหนุ่มสาว
ที่ทาํ งาน อีกทั้งหากเป็ นศิลปิ นที่มีกลุ่มเป้ าหมายเพื่อผูใ้ ช้แรงงาน ศิลปิ นจะสวมเสื้ อยืดธรรมดากับ
กางเกงยืนให้มีความใกล้เคียงกลุ่มเป้ าหมายของตนมากที่สุด
 107

ตารางที่ 4.6 ตารางแสดงลักษณะการแต่งกายของศิลปิ นในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัยที่มี

กลุ่มเป้ าหมายผูใ้ ช้แรงงาน

มิ ว สิ ก วิ ดี โ อเพลงฝื นใจหน่ อ ยได้ ไ หม ของ

ไผ่ พงศธร การแต่งกายของศิ ล ปิ น สวมเสื้ อ ค
แจ็คเก็ตแขนยาวสี น้ าํ เงินเข้ม สวนกางเกงยืนห์สี
ดําขายาว แสดงให้เ ห็ น ถึ ง การเป็ นศิ ล ปิ นเพื่ อ
กลุ่มพนักงานบริ ษทั
D
มิวสิ กวิดีโอเพลงไม่ใช่ แฟนทําแทนไม่ได้ ของ
ตั๊ก แตน ชลดา การแต่ ง กายของศิ ล ปิ นสวม
เสื้ อเชิ้ตแขนยาวสี โอรส (Old Rose) คลาดขาว
แสดงให้เห็นถึงความเรี ยบร้อย เป็ นตัวแทนของ
กลุ่มพนักงานในบริ ษทั
PU
มิวสิ กวิดีโอเพลงด้วยแรงแห่ งรัก ของไมค์ ภิรม
พร การแต่งกายของศิลปิ นสวมเสื้ อยืดแขนสั้นสี
ขาว กางเกงยีนส์ขายาวสี ขาว แสดงให้เห็ นถึง
ความสบายเรี ยบง่ ายเป็ นตัวแทนของกลุ่มผูใ้ ช้
แรงงาน

จากการแต่ ง กายของศิ ล ปิ นที่ พ บในยุค คลาสสิ ก และยุค ร่ วมสมัย ทํา ให้เห็ นถึ ง ความ
แตกต่างทั้งลักษณะการแต่งกายและการสื่ อความหมาย โดยการแต่งกายของศิลปิ นในมิวสิ กวิดีโอ
เพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กมักสวมใส่ เสื้ อผ้าที่มีความมิดชิด เรี ยบร้อย ผูห้ ญิงมักแต่งกายเลียนแบบผูช้ าย
ด้วยการสวมเสื้ อเชิ้ต ใส่ สูทผูกไทด์และสวมกางเกงขายาว แต่เน้นสี สันที่มีความสดใสหลากหลายสี
เพื่อสื่ อสารให้เห็นถึงความทันสมัยเป็ นผูห้ ญิงที่มีความมัน่ ใจเท่ห์เปรี้ ยวและโดดเด่น ส่ วนผูช้ ายสวม
เสื้ อเชิ้ตแขนยาวกางเกงขายาวใช้โทนเทาขาว ทําให้สื่อสารภาพลักษณ์ออกมาให้เห็นถึงความสุ ขุม
 108

สมาท์ เท่ห์และทันสมัย ขณะที่การแต่งตัวของศิลปิ นในยุคร่ วมสมัยศิลปิ นหญิงเน้นความสวยงามใน

การโชว์สัดส่ วน สวมเสื้ อแขนกุดหรื อเกาะอกและกางเกงขาสั้นเพื่อสื่ อสารให้เห็นถึ งความเซ็กซี่
ทันสมัยรั บอิทธิ พลจากชาติ ตะวันมาเป็ นอย่างมาก อีกทั้งยังมีเพิ่มภาพลักษณ์ความเข้มแข็งให้กบั
ศิลปิ นโดยการใช้สีดาํ และรวดลายของเสื้ อผ้าตลอดจนการแต่งหน้าทําผมให้ออกแนวของสาวร็ อค
และมีการประยุกต์ผสมผสานการแต่งกายของชาวดอยภาคเหนือเข้ามาใช้เพื่อสื่ อสารความเป็ นชาว
เหนืออีกด้วย และที่มากไปกว่านั้นยังมีกลุ่มศิลปิ นเพื่อผูใ้ ช้แรงงานทั้ง หนุ่มสาวโรงงาน หนุ่มสาวที่
ทํางานและผูใ้ ช้แรงงาน ซึ่ งการแต่งตัวจะมีความแตกต่างกันไปตามกลุ่มเป้ าหมายของศิลปิ นนั้นๆ
ซึ่งเรี ยกได้วา่ การแต่งกายในยุคร่ วมสมัยมีการแต่งกายเพื่อต้องการสื่ อสารภาพลักษณ์อนั หลากหลาย
และมีการแต่งกายเพื่อกลุ่มคนเฉพาะกลุ่มมากขึ้น
D
4.2.4 การใช้สัญญะ
นอกจากการศึกษาการสื่ อความหมายจากการใช้แสง ขนาดภาพ และการแต่งกายของ
ศิลปิ นในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กกับยุคร่ วมสมัยแล้ว สัญญะเป็ นอีกการสื่ อความหมาย
ลักษณะหนึ่งที่ช่วยถ่ายทอดเรื่ องราวในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งทั้งสองยุคให้มีความน่าสนใจและน่า
ติ ดตามมากขึ้ น จากการศึ ก ษาการใช้สัญญะในมิ วสิ ก วิดีโอเพลงลู ก ทุ่ งยุค คลาสสิ ก พบว่า มี ก าร
ใช้สัญญะในการสื่ อความหมายต่างๆเพียง 11 สัญญะเท่านั้น ได้แก่ การแต่งกายและการกระทําของ
PU
ตัวละคร จี้รูปหัวใจ ดอกไม้ ฉากและตัวอักษร การใช้สัญญะในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ ก
นั้นยังไม่มีความหลากหลายมากนัก เนื่องจากเรื่ องราวส่ วนใหญ่สื่อสารออกมาจากกระบวนการเล่า
เรื่ องโดยตรงสอดคล้องกับเนื้ อหาของเพลง อีกทั้งกระบวนการสร้างสรรค์และเทคโนโลยีต่างๆยัง
ไม่ มี ค วามซับ ซ้อ นทํา ให้ก ารใช้สั ญ ญะในมิ ว สิ ก วิดี โอเพลงลู ก ทุ่ ง ยุค คลาสสิ ก ยัง มี อ ยู่น้อยและ
สามารถตีความของสัญญะนั้นได้อย่างตรงไปตรงมาและเข้าใจได้ง่าย
ขณะที่การใช้สัญญะในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัยมีมากถึง 19 สัญญะ เนื่องจาก
การอธิ บายเรื่ องราวหรื อเหตุการณ์ บางอย่างที่มีขอ้ จํากัดในเรื่ องของเวลา ทําให้สัญญะถูกนํามาใช้
เพื่ อสื่ อความหมายและช่ วยเล่ า เรื่ องราวของมิ วสิ กวิดีโอเพลงได้อย่างรวบรั ดมากขึ้ น ตลอดจน
ความก้าวหน้าของเทคโนโลยียงั เป็ นตัวช่วยให้กระบวนการสร้างสรรค์มีความหลากหลายมากขึ้น
การใช้สัญญะจึงมีความหลากหลายมากกว่ามิวสิ กวิดีโอเพลงในยุคคลาสสิ ก ซึ่ งสัญญะที่ปรากฎใน
มิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัย ได้แก่ การแต่งกาย ก้อนหิ น นวมต่อยมวย เครื่ องดื่มอาหารและ
ยารักษาโรค เป็ นต้น ด้วยกระบวนการสื่ อความหมายในยุคร่ วมสมัยที่นิยมการใช้สัญญะมาช่วยเล่า
เรื่ องมากขึ้น ทําให้มิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัยมีความน่ าสนใจและมีความหลากหลายมาก
ขึ้นตามไปอีกด้วย โดยจะแสดงรู ปสัญญะ ความหมายโดยตรงและความหมายแฝงของสัญญะที่
ปรากฎในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กกับยุคร่ วมสมัยดังนี้
 109

ตารางที่ 4.7 การใช้สัญญะในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ ก

รู ปสัญญะ ความหมายโดยตรง ความหมายแฝง

การแต่งกายลักษณะหนึ่งของผูห้ ญิง ผูห้ ญิ ง ที่ มี ค วามทัน สมัย มั่น ใจ มี
ในยุคคลาสสิ ก โดยสวมเสื้ อเกาะอก ความสวยและเซ็กซี่ มากที่สุดในยุค
สี ดาํ และสวมเสื้ อคุมแขนยาวสี แดง คลาสสิ ก

การแต่งกายของผูห้ ญิง
D
การแต่ ง กายลั ก ษณะหนึ่ งในยุ ค ผูห้ ญิงที่มีความสวยงามในแบบ
คลาสสิ ก โดยสวมเสื้ อผ้าไหมแขน ฉบับของไทย มีความเรี ยบร้อย
ยาวคอตั้งสี เหลือง พร้อมที่จะออกเรื อน

การแต่งกายของผูห้ ญิงไทย
ภาพนิ่ ง ประดั บ ฉากๆหนึ่ งในมิ ว ก า ร นํ า เ ส น อ ค ว า ม ง า ม ข อ ง ผู ้
PU
สิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ ก หญิ ง ไทยทั้ง ในเรื่ อ งของการแต่ ง
กายและความเรี ยบร้อย

รู ปภาพผูห้ ญิงไทย
ผูช้ ายที่มีการแต่งตัวลักษณะหนึ่ งใน ผูช้ ายที่ มีความมาดแมน หล่อ เท่ ห์
ยุค คลาสสิ ก โดยสวมเสื้ อ กล้า มสี ในยุคคลาสสิ กซึ่งเป็ นผูช้ ายที่ผหู ้ ญิง
ขาวทับในกางเกงยืนส์ หมายปอง

การแต่งตัวของผูช้ ายหล่อ
 110

ตารางที่ 4.7 (ต่อ)

รู ปสัญญะ ความหมายโดยตรง ความหมายแฝง

ผูห้ ญิงนัง่ พับเพียบเย็บผ้าอย่างตั้งอก ผูห้ ญิ ง ที่ มี ค วามเรี ย บร้ อ ย ขยัน ใน
ตั้งใจ หน้าที่การงานเหมาะสมกับการเป็ น
แม่ศรี เรื อน

ผูห้ ญิงเย็บผ้า
ผูห้ ญิงจัดดอกไม้ใส่แจกัน ผูห้ ญิงที่มีความเรี ยบร้อย ขยัน
D
การบ้านงานเรื อน เหมาะสมกับการ
เป็ นแม่ศรี เรื อน

ผูห้ ญิงจัดดอกไม้
การประดิ ษฐ์พ้ืนหลังด้วยกระดาษ ข่ า วลื อ ของชาวบ้า นเรื่ องผู ้ช ายมี
ชนิดหนึ่ งที่มีเรื่ องราวต่างๆมากมาย แฟนใหม่ จึ ง ไม่ รี บ มาสู่ ข อหญิ ง ที่
PU
ในกระดาษ เป็ นคนรักกันมานาน

ฉากที่ถูกติดด้วยหนังสื อพิมพ์
อักษรตัวแรกของพยัญชนะไทยตัว การคิดถึงผูห้ ญิงที่ชื่อไก่แบบไม่เคย
หนึ่ งที่ ถูกเขี ยนบนกระดานดํา ด้วย ลืมเลือนลบหายไปในความคิดและ
ชอล์ก ในใจของผูช้ ายผูท้ ี่ ซ่ ึ งเป็ นแฟนเก่ า
ของคนชื่อไก่

รู ปกอไก่บนกระดานดํา
 111

ตารางที่ 4.7 (ต่อ)

รู ปสัญญะ ความหมายโดยตรง ความหมายแฝง

สร้อยสี เงินและจี้เพชรรู ปหัวใจ เครื่ องหมายความรั ก ความไว้ใ จ
จากผู ้ช ายให้ ผู ้ห ญิ ง ซึ่ งตกลงเป็ น
แฟนกัน

สร้อยเงินและจี้รูปหัวใจ
ดอกบัวที่ มีลกั ษณะตูม อยู่ในนํ้าจื ด ผูห้ ญิงที่มีความกล้าแกร่ ง แข็งแรงสู ้
D
ซึ่งเป็ นราชินีแห่งพืชนํ้า คน

ดอกบัวตูม
ดอกบัวที่มีลกั ษณะบาน อยูใ่ นนํ้าจืด ผู ้ ห ญิ ง ที่ มี ค ว า ม ส ด ใ ส ร่ า เ ริ ง
ซึ่งเป็ นราชินีแห่งพืชนํ้า สวยงามอ่อนโยน
PU
ดอกบัวบาน
 112

ตารางที่ 4.8 การใช้สัญญะในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัย

รู ปสัญญะ ความหมายโดยตรง ความหมายแฝง

นวมต่อยมวยสี ชมพู ใช้สวมใส่ ที่มือ ความกล้า แกร่ ง และการสู ้ค นของ
เวลาฉกมวย ผูห้ ญิงในยุคร่ วมสมัย

นวมต่อยมวยสี ชมพู
ผ้าพันมือขณะซ้อมหรื อชกมวยจริ ง ความกล้าแกร่ งและการสูค้ นของ
D
เพื่ อป้ องกัน อาการเจ็บ มื อและเจ็ บ ผูห้ ญิงในยุคร่ วมสมัย
ตัวของผูช้ ก

ผ้าพันมือสี ชมพู
ผู ้ ห ญิ งอ่ านห นั ง สื อ ที่ มี เ นื้ อ ห า ผู ้ห ญิ ง ที่ มี ค วามเรี ยบร้ อ ย ใสซื่ อ
เกี่ยวกับมารยาทไทย บริ สุทธิ์
PU
ผูห้ ญิงอ่านหนังสื อมารยาท
ผู ้ ห ญิ ง ถื อ หรื อกอดหนั ง สื อที่ มี ผูห้ ญิงคนดังกล่าวชอบอ่านและทํา
เนื้อหาเกี่ยวกับการทําขนมไทย ขนมไทย เป็ นกุลสตรี ไทย เรี ยบร้อย
และมีเสน่ห์ปลายจวัก

ผูห้ ญิงกอดหนังสื อขนมไทย

 113

ตารางที่ 4.8 (ต่อ)

รู ปสัญญะ ความหมายโดยตรง ความหมายแฝง

ลัก ษณะการแต่ งตัว ของผูห้ ญิ ง ที่ มี เปรี ยบเทียบให้เห็นถึงผูห้ ญิงที่เซ็กซี่
บุคลิกที่แตกต่างกัน แต่ไม่เจ้าชู ้กบั ผูห้ ญิงที่ เรี ยบร้ อยแต่
เจ้าชู ้

การแต่งตัวของผูห้ ญิงทั้งคู่
เครื่ องตามไฟชนิ ดหนึ่ งที่จุดไฟแล้ว
D
ปล่ อ ยให้ ล อยไปในอากาศ มัก ทํา
จากไม้ไผ่เป็ นโครงติ ดกระดาษสา
ทานํ้า มัน ข้า งในใส่ เ ที ย นซึ่ งความ
ร้อนจะทําให้โคมลอยขึ้นได้ ซึ่ งถูก
โคมลอย นํามาใช้ประกอบฉาก
ยารักษาบรรเทาอาการคันหรื อโรค
ผิ ว หนัง ที่ มี ชื่ อ ยาว่า ซี ม่ า โลชั่น กับ
PU
คาราไมน์
แสดงถึงการเป็ นเพลงและมิวสิ กวิดี
โอเพลงของศิลปิ นชาวเหนือชาวเขา
ชาวดอยเพื่อสื่ อสารภาพลักษณ์ของ
ศิลปิ น
การประชดประชันผูห้ ญิงเจ้าชูด้ ว้ ย
การนํ า ยาบรรเทาอาการคั น มา
เปรี ย บเที ย บกับ ผูห้ ญิ ง หลายใจใน
ปั จจุบนั

ซี่ม่าและคาราไมน์
ผลผลิ ต ของต้ น ไม้ช นิ ด หนึ่ งที่ มี การด่าว่าเสี ยดสี ผหู ้ ญิงที่มีความเจ้าชู ้
รสชาติเปรี้ ยวซึ่งมีชื่อว่า มะม่วงแรด ไม่มีความเรี ยบร้อย

มะม่วงแรด
 114

ตารางที่ 4.8 (ต่อ)

รู ปสัญญะ ความหมายโดยตรง ความหมายแฝง

ผลิ ต ภั ณ ฑ์ เ ครื่ องดื่ ม กาแฟยี่ ห้ อ การดื่ ม กาแฟยี่ ห้ อ เพรี ย วจะทํา ให้
เพรี ยว ผอมเพรี ยวสวยเหมือนศิลปิ นใบเตย
อาร์สยาม

ผลิตภัณฑ์กาแฟยีห่ อ้ เพรี ยว
ผูห้ ญิงดื่มเครื่ องดื่มกาแฟยีห่ อ้ เพรี ยว การดื่มกาแฟยีห่ อ้ เพรี ยวจะทําให้
D
ผอมเพรี ยวสวยเหมือนศิลปิ นใบเตย
อาร์สยามนักร้องลูกทุ่งชื่อดังของ
ไทย

การดื่มกาแฟยีห่ อ้ เพรี ยว
ผูห้ ญิงสองคนที่มีรูปร่ างและหน้าตา การรั บ ประทานขนมป็ อบคอร์ น
ที่โดดเด่นซึ่ งรับประทานอาหารที่มี โดยไม่ ดื่ ม กาแฟเพรี ย วจะทํา ให้ ผู ้
PU
รสหวานมาก นั้นอ้วนและไม่สวย

การรับประทานป็ อบคอน
ผูห้ ญิงสองคนที่มีรูปร่ างและหน้าตา การรั บ ประทานพิ ซ ซ่ า โดยไม่ ดื่ ม
ที่โดดเด่นซึ่ งรับประทานอาหารที่มี กาแฟเพรี ยวจะทําให้ผนู ้ ้ นั อ้วนและ
แป้ งมากและมีแคลอรี่ สูง ไม่สวย

การรับประทานพิซซ่า
 115

ตารางที่ 4.8 (ต่อ)

รู ปสัญญะ ความหมายโดยตรง ความหมายแฝง

ก า ร ดื่ ม นํ้ า ข อ ง ก ลุ่ ม เ พื่ อ น ที่ มี ผู ้ห ญิ ง ที่ ดื่ ม นํ้ าส้ ม มี ล ั ก ษณะเป็ น
ลัก ษณะความชอบในเครื่ อ งดื่ ม ที่ นางเอก เรี ยบร้อย ใสซื่อ
แตกต่างกันออกไปทั้งรสชาติและสี

นํ้าส้ม
ก้อนหิ นที่ผชู ้ ายตั้งใจมอบให้ผหู ้ ญิงเ ก้อนหิ นเป็ นสื่ อกลางของความรักที่
D
ใช้เป็ นเครื่ องเตือนใจระหว่างชาย
กับหญิงให้รัก รอและมีกนั และกัน
ตลอดไป

ก้อนหิ น
ผ้า ก๊ อ ซที่ ใ ช้พ ัน แผลตกหล่ น อยู่ ที่ การหมดค่า หมดความหมาย การไม่
พื้น คิ ดถึ ง ไม่ค าํ นึ ง ไม่ให้ความสําคัญ
PU
แก่ ผู ้ห ญิ ง คนอื่ น มากไปกว่ า แฟน
ตัวเอง

ผ้ากอซพันแผลตกลงสู่พ้นื
ลักษณะของพืชชนิดหนึ่งที่นาํ ไปใช้ สัญญารักระหว่างชายกับหญิงที่ จะ
ประโยชน์ในการทอผ้าไหมอีสาน กลับมาพบกันอีกครั้งในอนาคต

ต้นใยไหม
 116

ตารางที่ 4.8 (ต่อ)

รู ปสัญญะ ความหมายโดยตรง ความหมายแฝง

ลักษณะผ้าที่ถูกถัก ทอ ร้อยจากเส้น การห่ ว งหาอาทรของหญิ ง ที่ มี ต่ อ
ใยไหมจนกลายเป็ นผื น ใช้ป กปิ ด ชายคนรัก
บริ เวณคอเพื่อสร้างความอบอุ่นให้
ร่ างกาย

ผ้าพันคอ
แหวนจากฝากระป๋ องที่ ผู ้ช ายใช้ สื่ อกลางความรักระหว่างหนุ่มสาว
D
สวมนิ้วให้ผหู ้ ญิงหรื อแฟนสาว ถึงแม้จะยากจนแต่มากล้นไปด้วย
ความรัก

แหวนจากฝากระป๋ อง
แหวนเพชรราคาแพงที่ ผูห้ ญิงสวม การแสดงให้ ผู ้ช ายที่ เ ป็ นแฟนเก่ า
ใส่ ซึ่งแฟนใหม่เป็ นผูม้ อบให้ ทราบว่า ตนได้มีแฟนใหม่ที่มีฐานะ
PU
รวยกว่าแฟนเก่าแล้ว

แหวนเพชร
 117

4.3 เพือ่ ศึกษาเปรียบเทียบอุดมการณ์ ทปี่ รากฏในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กกับยุคร่ วมสมัย

จากการศึกษาอุดมการณ์ในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ ก พบว่า มิวสิ กวิดีโอเพลง
ลูกทุ่งยุคคลาสสิ กมีเรื่ องราวเนื้อหาที่สะท้อนอุดมการณ์การสื่ อสารภาพลักษณ์ของศิลปิ น อุดมการณ์
ของการเป็ นไทย อุ ดมการณ์ ด้านความรักที่มีการแบ่งชนชั้นและอุดมการณ์ที่มีความเกี่ ยวข้องกับ
ผูห้ ญิงทั้งในเรื่ องของความงามและการต่อสู้
อุดมการณ์ ที่ถูกสร้ างขึ้นเพื่อต้องการใช้มิวสิ กวิดีโอเพลงเป็ นช่ องทางในการถ่ายทอด
ภาพลักษณ์ของศิลปิ นเป็ นอุดมการณ์ที่ถูกสร้างสรรค์ข้ ึนเพื่อตอกยํ้าบุคลิกการแต่งกายตลอดจนลีลา
ทางท่าการร้องและเต้นของศิลปิ นนั้นๆ อันจะพบในมิวสิ กวิดีโอเพลงอือฮือหล่อจัง ที่มีการสื่ อสาร
ความสนุ กสนาน ขี้เล่ นและความร่ าเริ งสดใสของศิลปิ นผ่านการแต่งกายที่มีลกั ษณะเฉพาะสี สัน
D
สดใส ลีลาการเต้นที่สนุ กสนานแปลกตา ตลอดจนสี หน้าอารมณ์ที่มีความคึกครื้ นร่ าเริ ง ไม่ต่างไป
จากมิวสิ กวิดีโอเพลงจะขอก็รีบขอและอยากฟั งซํ้า ซึ่ งล้วนแล้วแต่เป็ นเพลงที่ถูกสร้างสรรค์ข้ ึนมา
เพื่อสื่ อสารบุคคลิ กการแต่งกาย ลี ลาการร้ องการเต้นของศิลปิ นทั้งสิ้ น อุดมการณ์ดา้ นการสื่ อสาร
ภาพลักษณ์ของศิลปิ นถูกสร้างขึ้นเพื่อตอกยํ้าลักษณะเฉพาะของศิลปิ นเพื่อให้เป็ นที่ประทับใจของ
ผูช้ มและเป็ นที่ จดจํา แก่ สังคมตลอดจนเพื่อสร้ า งให้ศิล ปิ นแต่ล ะคนมีจุดเด่ นที่น่าสนใจสามารถ
แข่งขันกับศิลปิ นของค่ายต่างๆได้ การสื่ อสารภาพลักษณ์ ของศิลปิ นจึงซ้อนเร้นกระบวนการของ
PU
นายทุนทั้งหลายไว้อย่างแนบเนี ยน ปฎิ เสธไม่ได้ว่าการสร้ างสรรค์มิวสิ กวิดีโอเพลงขึ้นมาแต่ละ
เพลงย่อ มต้องอาศัย ทุ น ไม่ ว่า จะเป็ นทุ น ที่ เ ป็ นเงิ น ทุ น ความคิ ด เป็ นต้น ดัง นั้นการสร้ า งสรรค์
ภาพลักษณ์ของศิลปิ นให้เป็ นที่รู้จกั ในสังคมได้น้ นั ต้องมีแหล่งทุนที่หลากหลายเพื่อประกอบสร้าง
ภาพลักษณ์ผา่ นมิวสิ กวิดีโอเพลงต่างๆได้อย่างสมบูรณ์
อย่างไรก็ตามยังพบอุดมการณ์ที่เกี่ ยวข้องกับผูห้ ญิงไทยยุคคลาสสิ กที่มีความพยายาม
แต่งตัวให้มีความทันสมัยโดยรับอิทธิ พลการแต่งกายมาจากชาติตะวันตก ทั้งการสวมเสื้ อเกาะอก
แขนกุด ใส่ กระโปรงสั้น ทาปากแดงแต่งหน้า เป็ นต้น มิวสิ กวิดีโอเพลงกราบเท้าย่าโมและสุ ดท้ายที่
กรุ งเทพ นําเสนออุดมการณ์การแต่งตัวของผูห้ ญิงไทยในยุคคลาสสิ กที่มีความทันสมัย สวยเปรี ยว
เพื่ อ สร้ า งความมั่น ใจให้ ก ับ ตนเองและพัฒ นาการแต่ ง ตัว ของตนให้มี ค วามร่ ว มสมัย มากขึ้ น
นอกจากนั้นยังพบอุดมการณ์ การถูกกดขี่ของผูห้ ญิงจากผูช้ ายอีกด้วย การถูกกดขี่สะท้อนผ่านการ
กระทําของผูช้ ายยุคคลาสสิ กที่เป็ นฝ่ ายเลื อกและประเมินคุ ณสมบัติของผูห้ ญิง โดยที่ผูห้ ญิงต้อง
ทํางานบ้าน รั กนวลสงวนตัว แต่งตัวเรี ยบร้อย ไม่แต่งหน้าทําผม ทําอาหารการเรื อนเก่ง จึงจะถูก
เลือกไปเป็ นคู่ครองของผูช้ าย กรณี ดงั กล่าวสะท้อนให้เห็นการมีอาํ นาจของผูช้ ายในการเลือกคู่ครอง
ซึ่ งผูห้ ญิงถูกกดขี่และไม่มีอาํ นาจในการเลือกคู่ครอง อีกทั้งยังต้องปฏิบตั ิตนให้ครบคุณสมบัติที่ดี
งามของไทยอีกด้วย อย่างไรก็ตามยังพบอุดมการณ์การต่อสู้ของผูห้ ญิงในมิวสิ กวิดีโอเพลงบัวตูม
 118

บัวบาน การต่อสู ้ของผูห้ ญิงในยุคคลาสสิ กเป็ นเพียงการต่อสู้ที่ใช้คนในครอบครัวเป็ นผูต้ ่อสู้แทน

การจัดการผูช้ ายเจ้า ชู ้เป็ นหน้า ที่ ข องพ่อฝ่ ายหญิ ง ซึ่ ง ถื อเป็ นการต่ อสู้ ท างอ้อมของผูห้ ญิ ง ในยุค
คลาสสิ ก ผูห้ ญิงไม่ได้เป็ นผูจ้ ดั การกับปัญหาเองแต่เป็ นพลังขับเคลื่อนให้เกิดการจัดการแก้ไขปั ญหา
โดยใช้พอ่ ผูเ้ ป็ นหัวหน้าครอบครัวเป็ นผูจ้ ดั การหาทางออกให้กบั ปัญหาต่างๆ
นอกจากนั้นยังพบอุดมการณ์ที่เกี่ยวข้องกับผูห้ ญิงในเรื่ องของความรักแต่เป็ นความรัก
ที่สอดแทรกมากับอาชี พการทํางาน บุคคลใดที่ทาํ งานหรื อทําอาชี พที่เป็ นที่ ยอมรับของสังคมวง
กว้างหรื อทําอาชี พที่สังคมให้ความหมายว่าเป็ นอาชี พที่เก่ง มีความรู้มากกว่าอาชีพอื่นๆ บุคคลนั้น
ย่อมได้รับความรักความสนใจจากคนรอบข้าง เช่น อาชีพหมอเป็ นอาชี พที่ถูกสังคมให้ความหมาย
ว่าเป็ นคนเก่งมีความรู ้ฉลาดมีฐานะการเงินความรู้ที่ดีกว่าอาชีพครู ซ่ ึ งเป็ นผูใ้ ห้ความรู้ ดังนั้นหมอจึง
D
เป็ นอาชี พ ที่ บุ ค คลหรื อสัง คมให้ค วามสนใจและเลื อกที่ จะมี คู่ค รองเป็ นหมอมากกว่า การที่จะมี
คู่ค รองที่ ทาํ อาชี พ ครู จากกรณี ดัง กล่ าวทํา ให้เห็ นอุ ดมการณ์ ด้า นความรั ก ของผูห้ ญิ งที่ ม กั จะให้
ความสําคัญกับผูท้ ี่มีอาชี พเป็ นหมอหรื อเลือกคู่ครองที่มีอาชีพเป็ นหมอมมากกว่าอาชีพอื่นใด ความ
รักจึงถูกประกอบสร้างความหมายขึ้นใหม่โดยความรักไม่ใช่การที่คนสองคนมีความผูกพันกัน หวัง
ดี และอภัยแก่กนั หากแต่ความรักคือการสนองความต้องการของตนเพื่อให้เกิ ดความสุ ขสบายใน
อนาคต ซึ่ งอุดมการณ์ดงั กล่าวปรากฏอยูใ่ น มิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งเพลงไก่จ๋า อย่างไรก็ตามยังพบ
PU
อุดมการณ์ดา้ นความรักอีกประเภทหนึ่ง คือ ความรักของชายชาติทหารที่มกั ไม่สมหวังเรื่ องความรัก
เนื่ องจากการปฏิ บตั ิหน้าที่ที่ตอ้ งมีความเข้มงวดเป็ นเสมือนรั่วแนวหน้าที่คอยปกป้ องประเทศจาก
อัน ตรายต่ า งๆตลอดจนต้อ งได้รั บ การฝึ กฝนเพื่ อ ปฏิ บ ัติ ห น้า ที่ ท หารได้อ ย่า งสมบู ร ณ์ จึ ง ทํา ให้
ห่ างไกลจากคนรักหรื อห่ างไกลจากวิธีการจีบหรื อหาคู่ครอง อุดมการณ์ดา้ นความรักของทหารจึง
สะท้อนให้เห็นถึงการเสี ยสละเพื่อชาติและการให้ความสําคัญกับชาติบา้ นเมืองมากกว่าการเลือกหา
คู่ครองถึงแม้จะมีความต้องการคู่ครองก็ตาม ซึ่ งปรากฏอยูใ่ นมิวสิ กวิดีโอเพลงทหารอากาศขาดรัก
อุดมการณ์ ความเป็ นไทยเป็ นอีกอุดมการณ์หนึ่ งที่ปรากฎในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งใน
ยุคคลาสสิ กในเพลงสยามเมืองยิม้ มิวสิ กวิดีโอเล่าเรื่ องความเป็ นไทยผ่านภาพพื้นหลังหรื อฉากโดย
มีภาพที่สื่อสารความดี งามของไทยหลากหลาย เช่ น ภาพการแต่งตัวของหญิงที่มีความเรี ยบร้ อย
สวยงาม ภาพวิถีชีวิตการค้าขายความมัง่ คัง่ ของชาวไทย ภาพวิถีชีวิตประจําวันของคนไทย เป็ นต้น
ภาพต่างสะท้อนวัฒนธรรมความดีงามของไทยเพื่อตอกยํ้าความเป็ นไทยที่รักสงบ เรี ยบง่าย มีน้ าํ ใจ
เอื้อเฟื่ อเผื่อแผ่ซ่ ึ งกันและกันอย่างมีความสุ ข อุดมการณ์ดงั กล่าวเป็ นหัวใจสําคัญให้คนไทยหันมา
สนใจและรั กชาติ บ ้านเมื องและส่ ง ต่ อความดี ง ามของไทยให้ค นต่า งชาติ ได้รับ รู้ ประทับ ใจและ
เพื่อให้ประเทศไทยเป็ นอีกหนึ่งสถานที่ในใจของนักท่องเที่ยวชาวต่างประเทศ
 119

อย่างไรก็ตามมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัย พบอุดมการณ์การทุนนิยมทุกมิวสิ กวิ

ดีโอเพลง หากแต่ถูกสะท้อนผ่านกระบวนการสื่ อสารภาพลักษณ์ของศิลปิ นมากที่สุด นอกจากนั้น
ยังพบอุดมการณ์ ที่สอดแทรกมากับอุดมการณ์ทุนนิยมอีกด้วย เช่ น อุดมการณ์ดา้ นความรักกับชน
ชั้น อุดมการณ์ของผูห้ ญิงสมัยใหม่และอุดมการณ์ดา้ นวัฒนธรรมการทอผ้าไหมอีสาน
มิวสิ กวิดีโอเพลงขอใจเธอแลกเบอร์ โทรกับมิวสิ กวิดีโอเพลงด้วยแรงแห่ งรักเป็ นมิว
สิ ก วิดีโอเพลงที่ มี อุ ดมการณ์ ทุ นนิ ย มครอบงํา ผ่า นการสื่ อ สารภาพลัก ษณ์ ของศิ ล ปิ น โดยมี ก าร
สื่ อสารภาพลักษณ์ ท้ งั ในเรื่ องของบุคลิกภาพ การแต่งตัว ลีลาการร้องและการแต่งกายของศิลปิ น
ตลอดจนแสดงให้เห็นถึ งความสดใส ความร่ าเริ งของศิลปิ นและแดนเซอร์ เช่นเดียวกับมิวสิ กวิดีโอ
เพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ ก หากแต่มิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัยให้ความสําคัญกับการแต่งตัวและ
D
ลีลาการเต้นของแดนเซอร์ ควบคู่ไปด้วยอย่างเด่นชัดมากขึ้น นอกจากนั้นยังแสดงภาพลักษณ์ของ
ศิลปิ นชายให้มีความเข้มข้ม ตั้งมัน่ เป็ นตัวแทนของผูใ้ ช้แรงงาน และมิวสิ กวิดีโอเพลงในยุคร่ วม
สมัยยังสื่ อสารภาพลักษณ์ ของศิลปิ นต่างๆให้มีความแตกต่างกันไป ได้แก่ ภาพลักษณ์ของศิลปิ น
ชาวเหนือ ศิลปิ นจะแต่งตัวคล้ายชุ ดชาวดอยชาวเหนือและร้องเพลงภาษาพื้นเมืองตลอดจนมีการใช้
กระบวนการสื่ อความหมายต่ า งๆแสดงออกมาให้เห็ นความเป็ นชาวเหนื อไม่ ว่า จะเป็ นอุ ปกรณ์
ประดับฉากอย่างโคมลอยหรื อลี ลาการเต้น นอกจากนั้นยังมีภาพลักษณ์ของศิลปิ นลูกทุ่งสมัยใหม่
PU
อีกด้วย โดยศิ ลปิ นลู กทุ่งสมัยใหม่จะต้องมีการแต่งกายเซ็ กซี่ นุ่ งน้อยห่ มน้อย เป็ นต้น จะเห็ นได้
ว่ามิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัยมีการสื่ อสารภาพลักษณ์ของศิลปิ นเป็ นสําคัญ เนื่ องจากการ
แสดงภาพลักษณ์หรื อลักษณะเฉพาะของศิลปิ นแต่ละคนเป็ นสิ่ งสําคัญในการแข่งขันในตลาดเพลง
ลูกทุ่งที่มีการแข่งขันที่รุนแรงมากกว่าในยุคคลาสสิ ก ดังนั้นการสื่ อสารภาพลักษณ์ของศิลปิ นจึงเป็ น
สิ่ ง สํา คัญที่ ถู ก สร้ า งสรรค์และกํา หนดจุ ดขายหรื อคุ ณค่ า ในตัวศิ ล ปิ นมาเป็ นอย่า งดี การสื่ อสาร
ภาพลักษณ์ของศิลปิ นจึงถูกครอบงําจากอุดมการณ์ของนายทุน มิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัย
มุ่งสร้ างผลงานมิวสิ กวิดีโอเพลงเพื่อผลกําไรมากกว่าการสร้างสรรค์เพื่อสุ นทรี ยะ แตกต่างจากมิว
สิ ก วิ ดีโ อเพลงลู ก ทุ่ ง ยุ ค คลาสสิ ก ที่ มี ก ารสื่ อ สารภาพลัก ษณ์ เ ป็ นอุ ด มการณ์ สํา คัญ เพื่อ ถ่ า ยทอด
ภาพลักษณ์ของศิลปิ นอย่างตรงไปตรงมาไม่ตกอยูใ่ นการควบคุมของนายทุนมากนักและมุ่งเน้นการ
สร้างสรรค์ผลงานเพลงและมิวสิ กวิดีโอเพลงอย่างมีศิลปะและเพื่อสุ นทรี ยะมากกว่าเพลงในยุคร่ วม
สมัย
นอกจากนั้นยังพบอุดมการณ์ดา้ นทุนอีกลักษณะหนึ่ งโดยผูท้ ี่มีทุนหรื อเงินทุนมากมักจะ
เป็ นผูม้ ี อาํ นาจในการต่อรองควบคุมทั้งสิ้ น ไม่ว่าจะเป็ นรู ปแบบการนําเสนอ เรื่ องราว วิธีการเล่ า
เรื่ องตลอดจนการแสดงบุคลิกหรื อการกระทําของศิลปิ น อุดมการณ์ดา้ นทุนที่มีเงินเป็ นปั จจัยสําคัญ
พบในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งเพลงโป๊ (ใจมันเพรี ยว) ซึ่ งแสดงให้เห็นกระบวนการสื่ อความหมายที่
 120

ให้ผลบวกกับผลิ ตภัณฑ์ซ่ ึ งเป็ นผูส้ นับสนุ นหลักในการสร้างสรรค์มิวสิ กวิดีโอเพลงดังกล่าว โดย

แสดงความหมายผ่านการใช้ประโยชน์จากผลิตภัณฑ์ของศิลปิ นและสามารถตีความหมายได้ดงั นี้
หากบุ คคลใดใช้ประโยชน์จากผลิ ตภัณฑ์เหมือนศิลปิ นจะทําให้บุคคลนั้นสวยผอมและดูดีเซ๊ กซี่
เหมือนศิลปิ น ดังนั้น มิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัยแสดงให้เห็นว่ามีการติดตั้งอุดมการณ์ดา้ น
ทุนผูม้ ีทุนคือผูม้ ีอาํ นาจในทุกกระบวนการผลิตมิวสิ กวิดีโอเพลง
นอกจากนั้น ยัง พบอุ ด มการณ์ ด้า นความรั ก ที่ มี ก ารแบ่ ง แยกชนชั้น ในมิ ว สิ ก วิดี โ อ
เพลงรักจงรอ ฝื นใจหน่ อยได้ไหมและไม่ใช่แฟนทําแทนไม่ได้อีกด้วย โดยอุดมการณ์ดา้ นความรัก
ในมิวสิ กวิดีโอเพลงรักจงรอ แสดงให้เห็นความสําคัญของผูห้ ญิงที่มีความบกพร่ องในการพูดหรื อ
เป็ นใบ้และลดความสําคัญของคนที่มีสภาวะปกติครบถ้วนแต่ฐานะการเงินและอาชี พการงานไม่ดี
D
อุดมการณ์ดา้ นความรักที่แสดงให้เห็นการต่อสู้ของคนใบ้ดว้ ยการมีเงินมีการศึกษามีฐานะดีเพื่อ เป็ น
ที่สําคัญและมีคุณค่าในสังคม ขณะที่ผชู้ ายผูม้ ีความปกติครบถ้วนกลับถูกกดขี่แบ่งแยกชนชั้นด้วย
ฐานะการเงิ นและหน้า ที่ ก ารงาน มิ วสิ ก วิดีโอเพลงแสดงให้เห็ นถึ งอุ ดมการณ์ ใ นสังคมไทยใน
ปั จจุบนั ในเรื่ องของการแบ่งแยกชนชั้นจากฐานะการเงินและหน้าที่การงานและการต่อสู้ของผูห้ ญิง
ที่เป็ นใบ้อีกด้วย นอกจากนั้นในมิวสิ กวิดีโอเพลงฝื นใจหน่ อยได้ไหมกับเพลงไม่ใช่ แฟนทําแทน
ไม่ได้ ยังแสดงอุดมการณ์ความรักของสาวสมัยใหม่ที่ตอ้ งการมีคู่รักที่มีฐานะดี รํ่ารวย เพื่อให้ตนได้
PU
สุ ขสบายไม่ลาํ บาก หากแต่ในยุคร่ วมสมัยอุดมการณ์ดา้ นความรักมีเรื่ องราวของความผิดปกติหรื อ
คนใบ้เข้ามาเกี่ ยวข้องและมี การปฏิบตั ิตนด้วยความพยายามมานะเพื่อให้ได้มาซึ่ งความสําเร็ จใน
ความรักอีกด้วย
อุ ดมการณ์ ที่เกี่ ยวข้องกับผูห้ ญิงในเรื่ องของการต่อสู้ยงั ปรากฏในมิวสิ กวิดีโอเพลง
ลูกทุ่งยุคร่ วมสมัยเช่นเดียวกับมิวสิ กวิดีโอเพลงในยุคคลาสสิ ก หากแต่การต่อสู้ของผูห้ ญิงในยุคร่ วม
สมัยแสดงให้เห็นถึงความเข้มแข็งการกล้าได้กล้าเสี ย มีการสะสมการเรี ยนรู้ในศิลปะการป้ องกันตัว
เช่ น กีฬามวยเพื่อป้ องกันตนเอง มิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัยนําเสนออุดมการณ์ของผูห้ ญิง
สมัยใหม่ในยุคปั จจุบนั ที่สามารถพึ่งพาตนเองได้ โดยไม่ตอ้ งมีผชู้ ายหรื อคู่ครองคอยปกป้ องดูแล อีก
ทั้ง ยัง สามารถจัดการกับ ปั ญหารอบตัวได้เองอี ก ด้วย โดยไม่ ตกอยู่ในการกดขี่ หรื อไม่ตกอยู่ใ น
อํานาจของผูช้ าย ซึ่ งแสดงให้เห็ นว่า ผูห้ ญิงไม่ได้เป็ นช้างเท้าหลัง อีกต่อไป ต่างจากอุดมการณ์ ที่
เกี่ยวข้องกับผูห้ ญิงในเรื่ องของการต่อสู้ในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กจากการแสดงให้เห็น
การต่อสู ้ของผูห้ ญิงในยุคคลาสสิ กที่ตอ้ งอาศัยอํานาจหรื อวิธีการแก้ปัญหาจากพ่อมากกว่าจะจัดการ
กับปั ญหาด้วยตนเอง ดังนั้นสะท้อนให้เห็นว่าปั จจุบนั ผูห้ ญิงมีความเก่ ง ฉลาด รอบรู้ และมีความ
อดทนสามารถแก้ไขปั ญหาต่างๆด้วยตนเองได้ต่างจากผูห้ ญิงยุคคลาสสิ กที่ยงั ไม่กล้าแกร่ งพอและ
ยังตกอยูใ่ นอํานาจของผูช้ าย
 121

นอกจากนั้นมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัยยังสะท้อนอุดมการณ์ ดา้ นวัฒนธรรม

การทอผ้าไหมของชาวอี สานเพื่อแสดงให้เห็นถึงคุณค่าและกระบวนที่มีความประณี ตและต้องใช้
ความอดทนในทอผ้าเป็ นอย่างมาก ซึ่ งวัฒนธรรมการทอผ้าไหมนั้นเป็ นวัฒนธรรมที่ทรงคุณค่าอีก
สิ่ งหนึ่ งของไทย มิวสิ กวิดีโอเพลงมื้อใด๋ สิคิดฮอดนําเสนอกระบวนการทอผ้าไหมอีสานเพื่อตอกยํ้า
คุณค่าของผ้าไหมอีสานตลอดจนการให้ความสําคัญกับทุกกระบวนการของการทอผ้าไหมอีสานอีก
ด้วย
จากอุ ดมการณ์ ต่างๆที่ปรากฏในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กกับยุคร่ วมสมัย
แสดงให้เห็นถึงความแตกต่างของสภาพสังคม ค่านิยมและวัฒนธรรมของไทยที่มีความเหมือนและ
แตกต่ า งกัน ออกไป เนื่ อ งจากการเปลี่ ย นแปลงของเทคโนโลยี ส่ ง ผลให้ สั ง คมไทยเกิ ด การ
D
เปลี่ยนแปลงวิถีชีวิตจากอดี ตสามารถใช้ชีวิตอย่างเรี ยบง่ ายไม่รีบไม่ร้อนไม่ตอ้ งมีเทคโนโลยีการ
สื่ อสารที่ทนั สมัย ระบบทุนนิ ยมไม่ได้แทรกซึ มอยู่ทว่ั บริ เวณมากนัก การแข่งขันของคนและของ
ธุ รกิ จย่อมมีความรุ นแรงน้อยตามไปด้วย เพลงหรื อมิวสิ กวิดีโอเพลงๆหนึ่ งถูกสร้างสรรค์อย่างมี
ศิลปะต่างจากเพลงหรื อมิวสิ กวิดีโอเพลงในยุคร่ วมสมัยที่ถูกสร้างสรรค์เพื่อตอบสนองผูม้ ีอาํ นาจ
ทางการเงินอันจะนํามาซึ่ งผลกําไรเป็ นสําคัญ การใช้ศิลปะการแต่งเพลงการสร้างสรรค์มิวสิ กวิดีโอ
เพลงจึงกลายเป็ นอุตสาหกรรมขนาดใหญ่ ส่ งผลให้มีการแข่งขันสู งและรุ นแรง วิถีการดําเนินชีวิต
PU
เปลี่ยนแปลงไปมีการใช้ชีวติ เร่ งรี บ เทคโนโลยีการสื่ อสารสมัยใหม่กลายเป็ นปั จจัยสําคัญ ตลอดจน
สภาพสังคมที่ไม่มีคุณภาพกลับปรากฏมากขึ้น เช่น การแก่งแย่งชิงดี ถ้าสวยจะต้องโป๊ เป็ นต้น ทุก
สิ่ งล้วนแต่ถูกกําหนดด้วยผูม้ ีอาํ นาจทั้งสิ้ น เช่น อํานาจทางการเงิน อํานาจความคิดเพื่อคอบงํา เป็ น
ต้น มิ ว สิ ก วิ ดี โ อเพลงจึ ง เป็ นเสมื อ นเครื่ อ งมื อ ของผู้ที่ มี ทุ น และเป็ นช่ อ งทางของการสื่ อ สาร
อุดมการณ์ของสังคมไทยมาช้านาน
 บทที่ 5
สรุป การอภิปรายผลและข้ อเสนอแนะ

การศึกษาเปรี ยบเที ยบการเล่ าเรื่ องและสื่ อความหมายในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุค

คลาสสิ ก กับ ยุค ร่ วมสมัย เป็ นการศึ กษาวิจยั เชิ ง คุ ณภาพโดยใช้วิธี ก ารวิเคราะห์ เนื้ อหา (Textual
Analysis) ในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กกับยุคร่ วมสมัย ยุคละ 10 มิวสิ กวิดีโอเพลง โดย
D
ศึ ก ษาตามกรอบแนวคิ ดเรื่ องมิ วสิ ก วิดี โอเพลง แนวคิ ดเรื่ องรู ปแบบมิ วสิ ก วิดี โอ แนวคิ ดเรื่ อ ง
อุดมการณ์ แนวคิดเรื่ องการวิเคราะห์ตวั บท ทฤษฎีการเล่าเรื่ อง ทฤษฎีการจัดองค์ประกอบรวมใน
ฉากและทฤษฎีสัญญวิทยา ตลอดจนงานวิจยั ที่เกี่ยวข้อง ซึ่ งการศึกษาครั้งนี้ มีวตั ถุประสงค์เพื่อศึกษา
เปรี ยบเทียบรู ปแบบการนาเสนอ วิธีการเล่าเรื่ อง การสื่ อความหมายและอุดมการณ์ในมิวสิ กวิดีโอ
เพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กกับยุคร่ วมสมัย โดยสามารถสรุ ปผลการวิจยั ได้ดงั นี้
PU
5.1 สรุ ปผลการศึกษา
ตอนที่ 1 การศึกษาเปรียบเทียบรู ปแบบการนาเสนอและวิธีการเล่ าเรื่องในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุค
คลาสสิ กกับยุคร่ วมสมัย
1.การศึกษาเปรี ยบเทียบรู ปแบบการนาเสนอในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กกับ
ยุคร่ วมสมัย
จากการศึกษารู ปแบบการนาเสนอในมิวสิ กวิ ดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กกับยุคร่ วม
สมัยพบว่า มิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กมีการใช้รูปแบบการนาเสนอแบบการแสดงเป็ นหลัก
มากที่สุดถึง 4 มิวสิ กวิดีโอเพลงจาก 10 มิวสิ กวิดีโอเพลงได้แก่ มิวสิ กวิดีโอเพลงสยามเมืองยิม้ และ
เพลงอือหื อหล่อจัง ของพุม่ พวง ดวงจันทร์ และมิวสิ กวิดีโอเพลงอยากฟังซ้ าและเพลงจะขอก็รีบขอ
ของศิรินทรา นิ ยากร และมีการใช้รูปแบบการนาเสนอแบบการสื่ อความหมายเป็ นหลักรองลงมา
รวม 3 มิวสิ กวิดีโอเพลงได้แก่ มิวสิ กวิดีโอเพลงทหารอากาศขาดรัก ของยอดรัก สลักใจ มิวสิ กวิดีโอ
เพลงกราบเท้าย่าโมของสุ นารี ราชสี มา และเพลงเทพธิ ดาผ้าซิ่ น ของเสรี รุ่ งสว่าง นอกจากนั้นยังใช้
รู ปแบบการนาเสนอแบบการแสดงและการสื่ อความหมายผสมกันรวม 2 มิวสิ กวิดีโอเพลงได้แก่
มิวสิ กวิดีโอเพลงบัวตูมบัวบานและไก่จ๋า ของสายัณห์ สัญญา ตลอดจนมีการใช้รูปแบบการนาเสนอ
เรื่ องราวที่ไม่มีความสอดคล้องกับเพลงในมิวสิ กวิดีโอเพลงสุ ดท้ายที่กรุ งเทพ ของสุ นารี ราชสี มา
 123

ขณะที่มิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัยพบรู ปแบบการนาเสนอแบบการแสดงและ

การสื่ อความหมายผสมกันมากที่สุดถึง 6 มิวสิ กวิดีโอเพลงจาก 10 มิวสิ กวิดีโอเพลงได้แก่ มิวสิ ก
วิดีโอเพลงตื้ดและเปิ ดใจสาวแต ของกระแต อาร์ สยาม มิวสิ กวิดีโอเพลงรักจงรอ ของกุง้ สุ ทธิ ราช
อาร์สยาม มิวสิ กวิดีโอเพลงฝื นใจหน่อยได้ไหม ของไผ่ พงศธร มิวสิ กวิดีโอเพลงไม่ใช่แฟนทาแทน
ไม่ ได้ ของตัก๊ แตน ชลดา และมิ วสิ ก วิดีโอเพลงมื้อใด๋ สิคึ ดฮอด ของต่า ย อรทัย ซึ่ งแตกต่า งจาก
มิ ว สิ กวิ ดี โ อเพลงยุ ค คลาสสิ ก ที่ พ บรู ป แบบการน าเสนอแบบการแสดงเป็ นหลัก มากที่ สุ ด
นอกจากนั้นมิวสิ กวีดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัยยังพบรู ปแบบการนาเสนอแบบการแสดงเป็ นหลัก
รองลงมาจานวน 2 มิวสิ กวิดีโอเพลง ได้แก่ มิวสิ กวิดีโอเพลงขอใจเธอแลกเบอร์ โทร ของหญิงลี ศรี
จุมพล กับมิวสิ กวิดีโอเพลงด้วยแรงแห่ งรัก ของไมค์ ภิรมพร อย่างไรก็ตามมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่ง
D
ยุคร่ วมสมัยไม่มีการนาเสนอรู ปแบบการสื่ อความหมายเป็ นหลักและรู ปแบบการนาเสนอเรื่ องราวที่
ไม่ ส อดคล้องกับ เพลง แต่ พ บรู ป แบบการน าเสนอรู ป แบบใหม่ 2 รู ป แบบ ได้แ ก่ รู ป แบบการ
นาเสนอการแสดงซ้อนการสื่ อความหมาย กับรู ปแบบการนาเสนอการแสดงซ้อนการสื่ อความหมาย
และมี ก ารโฆษณาแฝง ซึ่ งได้แ ก่ รู ป แบบการนาเสนอการแสดงซ้อนการสื่ อความหมายพบใน
มิวสิ กวีดีโอเพลงเห็นนางเงียบๆฟาดเรี ยบนะคะ ของ จ๊ะ อาร์สยาม และพบรู ปแบบการนาเสนอการ
แสดงซ้อนการสื่ อความหมายและมีการโฆษณาแฝง ในมิวสิ กวิดีโอเพลงโป๊ (ใจมันเพรี ยว) ของ
PU
ใบเตย อาร์ สยาม การสร้างสรรค์รูปแบบการนาเสนอของแต่ละยุคแต่ละสมัยย่อมเป็ นไปตามปั จจัย
ทางสั ง คมและความก้า วหน้ า ของเทคโนโลยี ตลอดจนความยากง่ า ยและความซับ ซ้ อ นของ
กระบวนการผลิต เป็ นอีกข้อจากัดสาคัญในการสร้างสรรค์รูปแบบการนาเสนอในมิวสิ กวิดีโอเพลง
ลู ก ทุ่ ง แต่ ล ะยุ ค โดยจะแสดงการเปรี ย บเที ย บรู ป แบบการน าเสนอในมิ ว สิ ก วิดี โ อเพลงลู ก ทุ่ ง
ยุคคลาสสิ กกับยุคร่ วมสมัยให้เห็นดังนี้
 124

ตารางที่ 5.1 การจัดกลุ่มเปรี ยบเทียบรู ปแบบการนาเสนอมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กกับ

ยุคร่ วมสมัย

การแสดง
การแสดง เรื่องราวที่ไม่ มี
การสื่อ การแสดง ซ้ อนการสื่อ
มิวสิกวิดโี อ การแสดง และการสื่อ ความ
ความหมาย ซ้ อนการสื่อ ความหมาย
เพลงลูกทุ่ง เป็ นหลัก ความหมาย สอดคล้อง
เป็ นหลัก ความหมาย และการ
ผสมกัน กับเพลง
โฆษณาแฝง
- สยามเมืองยิม้ - ทหารอากาศ - บัวตูมบัวบาน - สุดท้ายที่ ไม่พบ ไม่พบ
- อยากฟั งซ้ า ขาดรัก - ไก่จ๋า กรุ งเทพ
- จะขอก็รีบขอ - กราบเท้าย่า
D
ยุคคลาสสิ ก - อือหื อหล่อจัง โม
- เทพธิดา
ผ้าซิ่ น

- ขอใจเธอแลก ไม่พบ - ตื๊ด ไม่พบ - เห็นนาง - โป๊ (ใจมัน

เบอร์โทร - รักจงรอ เงียบๆฟาด เพรี ยว)
- ด้วยแรงแห่ ง - ฝื นใจหน่อย เรี ยบ
PU
รัก ได้ไหม นะคะ
ยุคร่ วมสมัย - ไม่ใช่แฟนทา
แทนไม่ได้
- เปิ ดใจสาวแต
- มือใด๋ สิ
คึดฮอด

2. การศึกษาเปรี ยบเทียบวิธีการเล่าเรื่ องในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กกับยุคร่ วม

สมัย
2.1 โครงเรื่ อง
จากการศึ กษาโครงเรื่ องในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กกับยุคร่ วมสมัย พบว่า
โครงเรื่ องในมิวสิ กวิ ดีโอเพลงลู กทุ่งยุคคลาสสิ กมีเรื่ องราวเกี่ ยวกับการถ่ ายทอดภาพลักษณ์ ของ
ศิลปิ นมากที่สุด 4 มิวสิ กวิดีโอเพลงจาก 10 มิวสิ กวิดีโอเพลง ได้แก่ มิวสิ กวิดีโอเพลงสยามเมืองยิม้
อือหื อหล่อจังของพุ่มพวง ดวงจันทร์ และมิวสิ กวิดีโอเพลงอยากฟังซ้ า จะขอก็รีบขอ ของศิรินทรา
นิยากร และพบโครงเรื่ องที่เกี่ยวข้องกับความรัก 3 มิวสิ กวิดีโอเพลง ได้แก่ มิวสิ กวิดีโอเพลงทหาร
อากาศขาดรัก ของยอดรัก สลักใจ เพลงบัวตูมบัวบาน ของสายัณ ห์ สัญญา และเพลงเทพธิ ดาผ้าซิ่ น
ของเสรี รุ่ ง สว่า ง นอกจากนั้นยัง พบโครงเรื่ องที่ เ กี่ ย วกับ ผูห้ ญิ ง ในมิ วสิ ก วิดีโอเพลงไก่ จ๋ า ของ
 125

สายัณ ห์ สั ญ ญา กับ เพลงสุ ด ท้า ยที่ ก รุ ง เทพ ของสุ นารี ราชสี มา และพบโครงเรื่ องที่ มี เรื่ อ งราว
เกี่ยวกับการแนะนาสถานที่ในมิวสิ กวิดีโอเพลงกราบเท้าย่าโม ของสุ นารี ราชสี มา
ขณะที่มิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัยพบโครงเรื่ องที่เกี่ ยวกับความรักและผูห้ ญิง
มากที่สุด โดยโครงเรื่ องที่เกี่ยวข้องกับความรักพบ 4 มิวสิ กวิดีโอเพลง ได้แก่ มิวสิ กวิดีโอเพลงฝื นใจ
หน่อยได้ไหม ของไผ่ พงศธร เพลงไม่ใช่ แฟนทาแทนไม่ได้ ของตัก๊ แตน ชลดา เพลงรักจงรอ ของ
กุง้ สุ ทธิ ราช อาร์ สยาม และเพลงมื้อใด๋ สิคึดฮอด ของต่าย อรทัย ขณะที่โครงเรื่ องที่เกี่ ยวข้องกับ
ผูห้ ญิงพบ 4 มิวสิ กวิดีโอเพลงเช่นกัน ได้แก่ มิวสิ กวิดีโอเพลงเปิ ดใจสาวแตและเพลงตื้ด ของกระแต
อาร์ สยาม เพลงเห็นนางเงียบๆฟาดเรี ยบนะคะ ของจ๊ะ อาร์ สยาม และเพลงโป๊ (ใจมันเพรี ยว) ของ
ใบเตย อาร์ ส ยาม นอกจากนั้น มิ ว สิ ก วิ ดี โ อเพลงลู ก ทุ่ ง ยุ ค ร่ ว มสมัย ยัง มี โ ครงเรื่ อ งที่ ถ่ า ยทอด
D
ภาพลักษณ์ของศิลปิ น 2 มิวสิ กวิดีโอเพลง ได้แก่ มิวสิ กวิดีโอเพลงขอใจเธอแลกเบอร์ โทร ของหญิง
ลี ศรี จุมพล กับเพลงด้วยแรงแห่ งรัก ของไมค์ ภิรมย์พร อย่างไรก็ตามโครงเรื่ องของมิวสิ กวิดีโอ
เพลงลู กทุ่งในแต่ละยุคย่อมมีโครงเรื่ องที่เกี่ ยวกับภาพลักษณ์ ศิลปิ น ความรัก ผูห้ ญิงและแนะนา
สถานที่ แต่ยุคร่ วมสมัยไม่พบโครงเรื่ องที่เกี่ ยวกับแนะนาสถานที่ โดยจะแสดงตารางเปรี ยบเทียบ
โครงเรื่ องของแต่ละยุคให้เห็นดังต่อไปนี้
PU
 126

ตารางที่ 5.2 การเปรี ยบเทียบโครงเรื่ องในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กกับยุคร่ วมสมัย

โครงเรื่องทีม่ เี รื่องราวเกีย่ วกับ

มิวสิ กวิดโี อเพลง
ภาพลักษณ์ ศิลปิ น ความรัก ผู้หญิง แนะนาสถานที่
- สยามเมืองยิม้ - ทหารอากาศขาดรัก - ไก่ จ๋า - กราบเท้ าย่ าโม
- อยากฟังซ้า (ความต้องการความรัก (การต่อสูร้ ู ้ทนั ของผูห้ ญิง) (แนะนาสถานที่
- จะขอก็รีบขอ ่คูครองของทหารอากาศ) - สุ ดท้ ายทีก่ รุงเทพ บรรยากาศจังหวัด
- อือฮือหล่ อจัง - บัวตูมบัวบาน (บุคคลิกของผูห้ ญิงยุค นครราชสี มา)
(ความผิดหวังช้ าใจของครู เมื่อ คลาสสิ ก)
ยุคคลาสสิ ก
คนรักเปลี่ยนใจไปรักหมอ)
- เทพธิดาผ้ าซิ่น
(การเลือกคนรักคู่ครองของ
D
ผูช้ าย)

- ด้ วยแรงแห่ งรัก - ฝื นใจหน่ อยได้ ไหม - เปิ ดใจ สาวแต ไม่ พบ

- ขอใจเธอแลกเบอร์ (ความรักของพนักงานบริ ษทั (การต่อสูข้ องผูห้ ญิงกับชาย
โทร ชายที่ยากจน ถูกนักศึกษาสาว เจ้าชู)้
ทอดทอ้ง) - ตืด้
- ไม่ ใช่ แฟนทาแทนไม่ ได้ (การหาทางออกและการต่อสู ้
(ความรักของผูห้ ญิงแอบชอบ ของผูห้ ญิงอกหัก)
PU
ผูช้ ายที่มีเจ้าของ) - เห็นนางเงียบๆฟาดเรียบ
- รักจงรอ นะคะ
ยุคร่ วมสมัย
(ความรักที่ถูกกีดกันระหว่าง (ความเจ้าชูแ้ ละมารยาหญิง)
ชายหนุ่มคนจนกับสาวใบ้ผู ้ - โป๊ (ใจมันเพรียว)
ร่ ารวย) (ความมัน่ ใจของผูห้ ญิงกับการ
- มือใด๋ สิคดิ ฮอด โฆษณาแฝง)
(การรอคอยการกลับมาของคน
รักกับการถ่ายทอดวิถีชีวิตการ
ทอผ้าของชาวอีสาน)

2.2 แก่นเรื่ อง
จากการศึกษาเปรี ยบเทียบแก่นเรื่ องในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กกับยุคร่ วม
สมัย พบว่า แก่นเรื่ องในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กมักสะท้อนภาพลักษณ์ของศิลปิ นและมี
การให้ขอ้ คิดเกี่ยวกับการใช้ชีวิตของผูห้ ญิงในยุคคลาสสิ ก นอกจากนั้นแก่นเรื่ องยังแสดงให้เห็นถึง
ความเจ้าชูข้ องผูช้ ายและการต่อสู ้ต่อรองของผูห้ ญิงในยุคคลาสสิ ก อาทิ ดูชา้ งให้ดูหางเลือกนางให้ดู
แม่ ความงดงามของผูห้ ญิงไทย ความสนุกสนานหรื อการแต่งกายของศิลปิ น เป็ นต้น
 127

ขณะที่แก่นเรื่ องในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัยมีการพูดถึงการต่อสู้ต่อรองของ

ผูห้ ญิง การอกหักรักคุด การพยายามในความรัก ความสนุกสนานของศิลปิ นและมีการโฆษณาแฝง
อาทิ ความรั ก ชนะทุ ก อย่า ง ผูห้ ญิ ง อกหัก ไม่ จาเป็ นต้องร้ องไห้ ความพยายามและความซื่ อตรง
จะนาไปสู่ ความรั กที่ ดี ผูห้ ญิ งไม่ได้เป็ นช้างเท้าหลังอีกต่อไป ความอดทนของผูห้ ญิงที่ มีอย่างไม่
สิ้ นสุ ดและถ้าดื่มกาแฟยีห่ อ้ เพรี ยวจะผอมและสวย เป็ นต้น
2.3 ลักษณะตัวละคร
จากการศึ กษาลักษณะของตัวละครในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กกับยุคร่ วม
สมัย พบว่ามิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กมีตวั ละครที่มีลกั ษณะแบบตายตัวมากที่สุด โดยพบ
บทบาทของตัวละครดังนี้ หนุ่ มสาวชาวไร่ ชาวนา พบในมิวสิ กวิดีโอเพลงเทพธิ ดาผ้าซิ่ น ของเสรี
D
รุ่ งสว่าง บทบาทครู ผหู ้ ญิงผูท้ ี่ปันใจไปรักกับหมอกับครู ผชู้ ายผูร้ ักมัน่ ไม่เปลี่ยนแปลงและหมอหนุ่ม
ผูแ้ ย่งชิ ง ซึ่ งอยู่ในมิ วสิ กวิดีโอเพลงไก่ จ๋า ของสายัณห์ สัญญา บทบาทตัวละครผูช้ ายเจ้าชู้ พบใน
มิวสิ กวิดีโอเพลงบัวตูมบัวบาน ของสายัณห์ สัญญา ตัวละครนายทหารขี้อายและผูห้ ญิงชาวบ้าน พบ
ในมิวสิ กวิดีโอเพลงทหารอากาศขาดรัก ของยอดรัก สลักใจ และมีลกั ษณะตัวละครแบบรอบด้าน
รองลงมา บทบาทตัวละครที่ มีลกั ษณะรอบด้านได้แก่ ผูห้ ญิงสาวผูม้ ีฐานะ พบมิวสิ กวิดีโอเพลง
บัวตูมบัวบาน ของสายัณ ห์ สัญญา ซึ่ งเป็ นตัวละครที่มีความลึ กซึ้ งและเข้าใจยากกว่าตัวละครแบบ
PU
ตายตัว
ขณะที่ ลกั ษณะของตัวละครในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่ งยุคร่ วมสมัย พบตัวละครที่ มี
ลักษณะรอบด้านมากที่สุด โดยพบบทบาทนักมวยผูห้ ญิงใจกล้า ในมิวสิ กวิดีโอเพลงเปิ ดใจสาวแต
กับเพลงตื้ด ของกระแต อาร์ สยาม บทบาทผูช้ ายเจ้าชู้รู้สานึ ก ในมิวสิ กวิดีโอเพลงเปิ ดใจสาวแต
บทบาทตัวละครสาวผูม้ ี ความมัน่ ใจ ในมิวสิ กวิดีโอเพลงโป๊ (ใจมันเพรี ยว) ของใบเตย อาร์ ส ยาม
บทบาทตัวละคร ผูห้ ญิ งเปรี้ ยวนิ สัยดี ในมิวสิ กวิดีโอเพลงเห็นนางเงียบๆฟาดเรี ยบนะคะ ของจ๊ะ
อาร์ สยาม บทบาทตัวละครสาวออฟฟิ ศผูก้ ลับใจ ในมิวสิ กวิดีโอเพลงไม่ใช่แฟนทาแทนไม่ได้ ของ
ตัก๊ แตนชลดา บทบาทตัวละครผูห้ ญิงใบ้และศิลปิ นชายผูม้ านะ ในมิวสิ กวิดีโอเพลงรักจงรอ ของกุง้
สุ ทธิ ราช อาร์ สยาม และพบลักษณะตัวละครแบบตายตัวรองลงมาได้แก่ บทบาทช่ างซ่ อมบารุ งผู้
ซื่ อตรงกับสาวออฟฟิ ศนิ สัยดี ในมิวสิ กวิดีโอเพลงฝื นใจหน่อยได้ไหม ของไผ่ พงศธร และบทบาท
ตัวละครสาวชาวอีสานผูร้ ักมัน่ กับชายนักท่องเที่ยวผูซ้ ื่ อตรง ในมิวสิ กวิดีโอเพลงมื้อใด๋ สิคึดฮอด
ของต่าย อรทัย
 128

2.4 ลักษณะความขัดแย้ง
จากการศึกษาเปรี ยบเทียบลักษณะความขัดแย้งในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ ก
กับยุคร่ วมสมัย พบว่ามิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กมีความขัดแย้งภายในจิตใจมากที่สุด โดย
พบความขัดแย้งของชายผูม้ ีความลาบากใจและสับสนกับการตัดสิ นใจเลือกผูห้ ญิงที่มีถึงสองคน ใน
มิวสิ กวิดีโอเพลงบัวตูมบัวบาน ของสายัณ สัญญา และชายผูม้ ีความลาบากใจในการเลือกคบหากับ
ผูห้ ญิงคนหนึ่ง ในมิวสิ กวิดีโอเพลงเทพธิดาผ้าซิ่ น และหญิงผูม้ ีความลาบากใจในการตัดสิ นใจเลือก
คบชายคนหนึ่ง ในมิวสิ กวิดีโอเพลงบัวตูมบัวบาน และชายผูม้ ีความสับสนในใจกับการถูกคนรักทิ้ง
ไปหาชายอีกคนหนึ่ ง ในมิวสิ กวิดีโอเพลงไก่จ๋า ของสายัณห์ สัญญา และพบความขัดแย้งระหว่าง
คนกับคนรองลงมาได้แก่ความขัดแย้งของผูห้ ญิงกับผูช้ ายเจ้าชู้ พบในมิวสิ กวิดีโอเพลงบัวตูมบัว
D
บาน ของสายัณ สัญญา และครู ผหู ้ ญิงและหมอขัดแย้งกับครู ผชู้ าย พบในมิวสิ กวิดีโอเพลงไก่จ๋า ของ
สายัณห์ สัญญา
ขณะที่ ล ัก ษณะความขัดแย้ง ในมิ ว สิ ก วิ ดี โ อเพลงลู ก ทุ่ ง ยุค ร่ ว มสมัย มี ค วามขัด แย้ง
ระหว่างคนกับคนมากที่สุด ได้แก่ ความขัดแย้งระหว่างหญิงนักสู้กบั ชายเจ้าชู้ ในมิวสิ กวิดีโอเพลง
เปิ ดใจสาวแตกับเพลงตื้ด ของกระแต อาร์ สยาม และความขัดแย้งระหว่างผูห้ ญิงเรี ยบร้อยจอมเจ้าชู้
กับผูห้ ญิงมัน่ ใจผูร้ ักเดียว พบในมิวสิ กวิดีโอเพลงเห็นนางเงียบๆฟาดเรี ยบนะคะ ของจ๊ะ อาร์ สยาม
PU
และความขัดแย้งระหว่างชายเจ้าชูก้ บั ชายเจ้าชู้ พบในมิวสิ กวิดีโอเพลงเห็นนางเงียบๆฟาดเรี ยบนะ
คะ และความขัดแย้งระหว่างครอบครัวผูห้ ญิงกับผูช้ ายแฟนของผูห้ ญิงและความขัดแย้งระหว่างลูก
กับพ่อแม่พบในมิวสิ กวิดีโอเพลงรักจงรอ ของกุง้ สุ ทธิ ราช อาร์ สยาม และพบความขัดแย้งภายใน
จิตใจรองลงมา ได้แก่ ความขัดแย้งภายในใจของผูช้ ายในการเลือกผูห้ ญิงและความขัดแย้งภายในใจ
ของผูห้ ญิงในการตัดสิ นใจคบกับผูช้ าย พบในมิวสิ กวิดีโอเพลงฝื นใจหน่อยได้ไหม ของไผ่ พงศธร
2.5 ลักษณะของฉาก
จากการศึกษาลักษณะของฉากในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กและยุคร่ วมสมัย
พบว่า มิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งในยุคคลาสสิ กมีการใช้ฉากที่เกี่ยวข้องกับการดาเนินชีวิตของตัวละคร
มากที่สุดถึง 5 มิวสิ กวิดีโอเพลง ได้แก่ ฉากบ้านหรื อที่อยูอ่ าศัย พบในมิวสิ กวิดีโอเพลงไก่จ๋า บัวตูม
บัวบาน ของสายัณ ห์ สัญญาและมิวสิ กวิดีโอเพลงทหารอากาศขาดรัก ของยอดรัก สลักใจ และ
สถานี ขนส่ ง พบในมิวสิ กวิดีโอเพลงกราบเท้าย่าโม ของสุ นารี ราชสี มา และโรงเรี ยน พบในมิวสิ ก
วิดีโอเพลงไก่จ๋า ของสายัณห์ สัญญาและท้องไร่ ทอ้ งนา พบในมิวสิ กวีดีโอเพลงเทพธิ ดาผ้าซิ่ น ของ
เสรี รุ่ งสว่าง
 129

นอกจากนั้นยังพบลักษณะของฉากที่เป็ นธรรมชาติและฉากที่ประดิษฐ์ข้ ึนรองลงมา

อย่างละ 3 มิ วสิ กวิดีโอเพลง ลักษณะของฉากที่เป็ นธรรมชาติได้แก่ ป่ าไม้ ทุง้ หญ้า ทะเล ลาธาร
หนอง บึง พบในมิวสิ กวิดีโอเพลงสุ ดท้ายที่กรุ งเทพ ไก่จ๋า และบัวตูมบัวบาน
และพบฉากที่ ป ระดิ ษ ฐ์ ข้ ึ น จ านวน 3 มิ ว สิ ก วิ ดี โ อเพลงได้แ ก่ ฉากเวที บ้า น ฉาก
หนัง สื อพิ ม พ์และสวนต้นไม้ที่ ถู ก จัด ขึ้ นมิ วสิ ก วิดีโอเพลงอื อ หื อหล่ อจัง อยากฟั ง ซ้ า และจะขอ
ก็รีบขอ
อย่างไรก็ตามมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กยังมีการใช้ฉากด้วยการใช้เทคนิ คการ
คียภ์ าพ ซึ่ งเป็ นการเปลี่ ยนภาพพื้นหลังหรื อ Background ให้เป็ นภาพนิ่ งมาช่ วยถ่ายทอดเรื่ องราว
ความเป็ นไทยในมิวสิ กวิดีโอเพลงสยามเมืองยิม้ ของพุม่ พวง ดวงจันทร์อีกด้วย
D
ขณะที่ ลกั ษณะของฉากในมิ วสิ ก วิดีโอเพลงลู ก ทุ่ง ยุค ร่ วมสมัยมี ก ารใช้ฉ ากที่ มี ก าร
ประดิษฐ์ข้ ึนมากที่สุด 7 มิวสิ กวิดีโอเพลง เช่น ฉากในออฟฟิ ศที่ถูกสร้างขึ้นสื่ อความหมายถึงศิลปิ น
เพื่อผูใ้ ช้แรงงาน ฉากโคมลอยสื่ อความหมายสอดคล้องกับศิลปิ นเพลงลูกทุ่งชาวเหนื อ ฉากกรง
เหล็กสื่ อความหมายถึงศิลปิ นมีความเซ็กซี่ ฉากไฟหลากสี สื่อความหมายถึงความเป็ นลูกทุ่งที่มีสีสัน
ซึ่งปรากฏในมิวสิ กวิดีโอเพลงไม่ใช่แฟนทาแทนไม่ได้ ฝื นใจหน่อยได้ไหม ตื้ด เห็นนางเงียบๆฟาด
เรี ยบนะคะ ด้วยแรงแห่งรัก รักจงรอ และโป๊ (ใจมันเพรี ยว)
PU
นอกจากนั้นยังพบฉากที่มีลกั ษณะการดาเนินชีวิตของตัวละครพบรองลงมาจานวน 6
มิวสิ กวิดีโอเพลง เช่น ฉากโรงย้อมผ้า ฉากในมหาวิทยาลัย ฉากร้านอาหาร ฉากกองถ่ายแบบ ฉาก
ในบ้าน ฉากสนามกี ฬา ฉากในผับ ฉากสวนสาธารณะและฉากภายในออฟฟิ ศหรื อที่ทางาน โดย
ปรากฎในมิวสิ กวิดีโอเพลงมื้อใด๋ สิคึดฮอด รักจงรอ ฝื นใจหน่อยได้ไหม โป๊ (ใจมันเพรี ยว) เห็นนาง
เงียบๆฟาดเรี ยบนะคะ และไม่ใช่แฟนทาแทนไม่ได้
และมีฉากที่ใช้เทคนิคพิเศษด้วยการใช้เทคนิ คการคียภ์ าพ ซึ่ งพบในมิวสิ กวิดีโอเพลง
ลูกทุ่งร่ วมสมัย 3 มิวสิ กวิดีโอเพลง โดยมีการนาทั้งภาพนิ่ งและภาพเคลื่อนไหวมาใช้เป็ นภาพพื้น
หลังเพื่อสื่ อความหมายที่หลากหลาย โดยมีท้ งั ภาพเคลื่อนไหวของรถไฟฟ้ า ภายในรถไฟฟ้ า ภาพวง
ดนตรี และภาพนิ่งที่มีตวั อักษรภาษาอังกฤษ Hollywood ซึ่งปรากฎในมิวสิ กวิดีโอเพลงขอใจเธอแลก
เบอร์โทร โป๊ (ใจมันเพรี ยว)และเปิ ดใจสาวแต
อย่างไรก็ตามมิ วสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัยยังมีการใช้ฉากลักษณะธรรมชาติ 1 มิว
สิ กวิดีโอเพลง ได้แก่ มิวสิ กวิดีโอเพลงรักจงรอ โดยฉากลักษณะธรรมชาติที่พบในมิวสิ กวิดีโอเพลง
ลูกทุ่งยุคร่ วมสมัยได้แก่ ฉากลาธาร
 130

2.6 ลักษณะมุมมองการเล่าเรื่ อง
จากการศึกษามุมมองการเล่าเรื่ องในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กกับยุคร่ วมสมัย
พบว่ามิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กมีมุมมองการเล่าจากศิลปิ นมากที่สุด 4 มิวสิ กวิดีโอเพลง
ได้แก่ สยามเมืองยิม้ และอือหื อหล่อจัง ของพุม่ พวง ดวงจันทร์ และมิวสิ กวิดีโอเพลงอยากฟังซ้ ากับ
จะขอก็รีบขอ ของศิรินทรา นิยากร นอกจากนั้น พบลักษณะมุมมองการเล่าเรื่ องที่บุคคลที่หนึ่ งเป็ นผู้
เล่าจานวน 3 มิวสิ กวิดีโอเพลงได้แก่ ทหารอากาศขาดรัก ของยอดรัก สลักใจ และไก่จ๋า ของสายัณห์
สัญญา และเทพธิ ดาผ้าซิ่ น ของเสรี รุ่ งสว่าง อย่างไรก็ตามยังพบมุมมองการเล่าเรื่ องจากบุคคลที่สาม
เป็ นผูเ้ ล่ า เรื่ อ งที่ ไ ม่ ไ ด้อ ยู่ใ นเหตุ ก ารณ์ ซึ่ งท าหน้า ที่ เ ป็ นผูส้ ัง เกต ในมิ ว สิ ก วิดี โ อเพลงลู ก ทุ่ ง ยุค
คลาสสิ กจานวน 2 มิวสิ กวิดีโอเพลงได้แก่ มิวสิ กวิดีโอเพลงสุ ดท้ายที่กรุ งเทพและกราบเท้ายาโม
D
ของสุ นารี ราชสี มา นอกจากนั้นยังมีมุมมองการเล่าเรื่ องจากผูเ้ ล่าเรื่ องบุคคลที่สาม ซึ่ งไม่ได้อยู่ใน
เหตุ การณ์ แต่สามารถเข้าใจถึ งอารมณ์ ความรู้ สึกของตัวละครอีกด้วย จานวน 1 มิวสิ กวิดีโอเพลง
ได้แก่ มิวสิ กวิดีโอเพลงบัวตูมบัวบาน ของสายัณห์ สัญญา
ขณะที่มิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัยมีมุมมองการเล่าเรื่ องจากบุคคลที่หนึ่ งมาก
ที่สุดเช่นเดียวกับมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ ก แต่พบมากถึง 6 มิวสิ กวิดีโอเพลงได้แก่ มิวสิ ก
วิดีโอเพลงรักจงรอ ของกุง้ สุ ทธิ ราช อาร์ สยาม ฝื นใจหน่ อยได้ไหม ของไผ่ พงศธร ไม่ใช่ แฟนทา
PU
แทนไม่ได้ ของตัก๊ แตน ชลดา เปิ ดใจสาวแต ของกระแต อาสร์สยาม มื้อใด๋ สิคึดฮอด ต่าย อรทัยและ
โป๊ (ใจมันเพรี ยว)ของใบเตย อาร์ สยาม และพบว่ามิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งร่ วมสมัยถูกเล่าเรื่ องราว
ผ่านศิลปิ นและแดนเซอร์ จานวน 3 มิวสิ กวิดีโอเพลงได้แก่ มิวสิ กวิดีโอเพลงตื้ด ของกระแต อาร์
สยาม ขอใจเธอแลกเบอร์ โทร ของหญิงลี ศรี จุมพล และด้วยแรงแห่ งรัก ของไมค์ ภิรมย์พร และยัง
พบมุมมองการเล่าเรื่ องจากบุคคลที่สามในมิวสิ กวิดีโอเพลงเห็นนางเงียบๆฟาดเรี ยบนะคะ ของจ๊ะ
อาร์ สยาม อย่างไรก็ตามมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัยไม่พบมุมมองการเล่าเองจากบุคคลที่สาม
แบบผูเ้ ล่าเรื่ องไม่ได้อยู่ร่วมในเหตุการณ์แต่ทาหน้าที่เป็ นผูส้ ังเกต และไม่พบมุมมองบุคคลที่สาม
แบบผูเ้ ล่าเรื่ องไม่ได้อยูใ่ นเหตุการณ์แต่รู้รอบด้าน อันจะแสดงให้เห็นในตารางดังต่อไปนี้
 131

ตารางที่ 5.3 การเปรี ยบเทียบมุมมองการเล่าเรื่ องในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กกับยุคร่ วม

สมัย

มิวสิกวิดโี อเพลงลูกทุ่ง มิวสิกวิดโี อเพลงลูกทุ่ง

มุมมองการเล่ าเรื่อง
ยุคคลาสสิก ยุคร่ วมสมัย
- เพลงทหารอากาศขาดรัก - เพลงรักจงรอ
- เพลงไก่จ๋า - เพลงฝื นใจหน่อยได้ไหม
- เพลงเทพธิดาผ้าซิ่น - เพลงไม่ใช่แฟนทาแทนไม่ได้
มุมมองบุคคลทีห่ นึ่ง
- เพลงเปิ ดใจสาวแต
- เพลงมื้อใด๋ สิคิดฮอด
D
- เพลงโป๊ (ใจมันเพรี ยว)
- เพลงเห็ น นางเงี ย บๆฟาดเรี ย บ
มุมมองบุคคลทีส่ าม แบบผู้เล่ าอยู่
ไม่พบ นะคะ
ร่ วมในเหตุการณ์

มุมมองบุคคลทีส่ าม แบบผู้เล่ าไม่ได้ - เพลงสุดท้ายที่กรุ งเทพ

อยู่ร่วมในเหตุการณ์
PU
ทาหน้ าทีเ่ ป็ นผู้สังเกต
มุมมองบุคคลทีส่ าม แบบผู้เล่ าเรือง - เพลงบัวตูบบัวบาน
ไม่ ได้ อยู่ในเหตุการณ์
แต่ รู้ แบบรอบด้ าน
ศิลปิ นเป็ นผู้เล่ าเรื่อง
- เพลงกราบเท้าย่าโม ไม่พบ
ไม่พบ
- เพลงสยามเมืองยิม้ - เพลงตื้ด
- เพลงอยากฟังซ้ า - เพลงขอใจเธอแลกเบอร์โทร
- เพลงจะขอก็รีบขอ - เพลงด้วยแรงแห่งรัก
- เพลงอือหื อหล่อจัง
 132

ตอนที่ 2 การศึกษาเปรียบเทียบเนื้อหาในการสื่ อความหมายของมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ ก

กับยุคร่ วมสมัย
1. การใช้แสงกับการสื่ อความหาย
จากการศึกษาเปรี ยบเทียบการใช้แสงกับการสื่ อความหมายในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่ง
ยุคคลาสสิ กบั ยุคร่ วมสมัยสามารถแสดงวุตถุ ประสงค์ของการใช้แสงของแต่ละมิวสิ กวิดีโอเพลง
ลูกทุ่งแต่ละยุคได้ดงั นี้

ตารางที่ 5.4 การเปรี ยบเทียบการใช้แสงกับการสื่ อความหมายในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ ก

กับยุคร่ วมสมัย
D
แสงกับการสื่อควาหมาย มิวสิ กวิดโี อเพลงยุคคลาสสิ ก มิวสิ กวิดโี อเพลงยุคร่ วมสมัย
- ทหารอากาศขาดรัก - รักจงรอ
- บัวตูมบัวบาน - ฝื นใจหน่อยได้ไหม
- สุ ดท้ายที่กรุ งเทพ - โป๊ (ใจมันเพรี ยว)
ธรรมชาติ - กราบเท้าย่าโม - ไม่ใช่แฟนทาแทนไม่ได้
- ไก่จ๋า - มื้อใด๋ สิคิดฮอด
- เทพธิ ดาผ้าซิ่น
PU
- อยากฟังซ้ า - โป๊ (ใจมันเพรี ยว)
- จะขอก็รีบขอ - รักจงรอ
- อือหื อหล่อจัง - ฝื นใจหน่อยได้ไหม
การจัดแสงเบือ้ งต้ น เพือ่ เน้ นศิลปิ น
- เห็นนางเงียบๆฟาดเรี ยบนะคะ
- ด้วยแรงแห่งรัก

- จะขอก็รีบขอ - ขอใจเธอแลกเบอร์โทร
การใช้ แสงหลากสี เพือ่ สื่ อความหมาย - อือหื อหล่อจัง - ตื้ด
เดียวกัน - เห็นนางเงียบๆฟาดเรี ยบนะคะ

- สยามเมืองยิม้ - ขอใจเธอแลกเบอร์โทร
การจัดแสงเพื่อการถ่ าย ทาเทคนิคพิเศษ - โป๊ (ใจมันเพรี ยว)
(การคีย์ภาพ) - เปิ ดใจสาวแต

- เปิ ดใจสาวแต (แสงโลว์คีย)์

การจัดแสงสื่อความหมายอืน่ ๆ ไม่พบ - ตื้ด (แสงโลว์คีย)์
 133

2. ขนาดภาพกับการสื่ อความหมาย
จากการศึกษาขนาดภาพในการสื่ อความหมายในมิวสิ กวิ ดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กกับยุค
ร่ วมสมัย สามารถจาแนกได้ตามขนาดของภาพซึ่ งพบว่า มิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กมีการใช้
ขนาดภาพระยะไกล (Long Shot) ระยะใกล้ปานกลาง (Medium Close Up) และระยะปานกลาง
(Medium Shot) มากที่ สุ ด ทั้ง 10 มิ ว สกวิดี โอเพลงในยุค คลาสสิ ก โดยขนาดภาพระยะไกลถู ก
สร้ างสรรค์ข้ ึนมาเพื่อสื่ อสารอากัปกริ ยาของผูแ้ สดงแบบเต็มตัว เพื่อถ่ายทอดบุคลิ กตัวละครและ
ศิลปิ น ทั้งในเรื่ องของการแต่งตัว การเดิน การเต้น การยืนในสถานที่ต่างๆ และขนาดภาพระยะใกล้
ปานกลาง (Medium Close Up) ในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กถูกนาเสนอเพื่อสื่ อสาร
ความหมายให้เห็นถึงอารมณ์ความรู้สึกของตัวละครและอารมณ์สีน่าของศิลปิ น นอกจากนั้นขนาด
D
ภาพระยะปานกลาง (Medium Shot) ยังถูกนามาใช้ในการสื่ อสารการร้องและเต้นของศิลปิ นและ
นาเสนอภาพการสนทนาหรื อการแสดงให้เห็นถึงการกระทาของตัวละครต่างๆ อย่างไรก็ตามยังมี
การนาขนาดภาพระยะใกล้ (Close Up) มาใช้สื่อความหมายในมิวสิ กวิดีโอเพลงถึง 6 มิวสิ กวิดีโอ
เพลง ซึ่ งมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กได้นาลักษณะภาพดังกล่าวมาใช้ในการสื่ อสารอารมณ์
ความรู ้ สึกของศิลปิ นและถ่ายทอดสี น่าอารมณ์ของตัวละคร ซึ่ งมีท้ งั การสื่ อสารอารมณ์สนุ กสนาน
ความสุ ข การรอคอย ความเศร้าใจ อย่างไรก็ตามยังมีการนาขนาดภาพระยะไกลปานกลาง (Medium
PU
Long Shot) มาใช้มากถึง 5 มิวสิ กวิดีโอเพลง โดยนามาใช้สื่อสารการเคลื่อนไหวของตัวละครที่มี
ความสัมพันธ์กบั ฉากและสถานที่ต่างๆและสามารถสื่ อสารภาพลักษณ์การแต่งตัวของตัวละครและ
ศิลปิ น และมีการใช้ขนาดภาพระยะไกลมาก (Extreme Long Shot) มาใช้ในการเปิ ดเรื่ องอีก 4
มิวสิ กวิดีโอเพลงเป็ นขนาดภาพที่แสดงถึ งความยิ่งใหญ่ของฉาก เช่ น บรรยากาศท้องไร่ ทอ้ งนา
สถานที่สาคัญ ภูเขา ป่ าไม้ เป็ นต้น
ขณะที่ มิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัยมีการใช้ภาพระยะใกล้ปานกลาง (Medium
Close Up) ทั้ง 10 มิวสิ กวิดีโอเพลง โดยเอามาใช้สื่อสารอารมณ์สีน่า ความรู้สึกของตัวละครหรื อ
ศิลปิ น ไม่วา่ จะเป็ นอารมณ์เศร้า ดีใจ ดุร้าย ไร้เดียงสา และสามารถใช้สื่อสารอารมณ์ความรู้สึกของ
ตัวละครมากกว่าหนึ่ งตัวได้ นอกจากนั้นมิ วสิ ก วิดีโอเพลงลูก ทุ่งยุคร่ วมสมัย ยังได้นาขนาดภาพ
ระยะไกล (Long Shot) และขนาดภาพระยะไกลปานกลาง(Medium Long Shot) และขนาดภาพ
ระยะปานกลาง (Medium Shot) มาใช้ในมิวสิ กวิดีโอเพลง 9 มิวสิ กวิดีโอเพลง โดยขนาดภาพ
ระยะไกล (Long Shot) ถูกนามาใช้แสดงให้เห็นถึงลักษณะบุคลิก การกระทาของศิลปิ นและตัว
ละคร เช่น การแต่งตัว การเดิ น การเต้นและสื่ อสารภาพลักษณ์ของศิลปิ น นอกจากนั้นแล้วยังเป็ น
ขนาดภาพที่ มีความเหมาะสมกับการสื่ อความหมายในการโฆษณาขายผลิ ตภัณฑ์กาแฟเพรี ยวได้
อย่างชัดเจน เนื่ องจากขนาดภาพดังกล่ าว แสดงให้เห็ นถึ ง ชื่ อ รู ป ลัก ษณ์ ขนาด บรรจุ ภณ
ั ฑ์ข อง
 134

ผลิตภัณฑ์ อย่างไรก็ตามภาพระยะไกลปานกลางได้นามาใช้สื่อสารบุคคลิกและการกระทาของตัว
ละครและศิ ล ปิ นเช่ น เดี ย วกับ ยุ ค คลาสสิ ก โดยแสดงให้เห็ นถึ ง ความสั ม พันธ์ ร ะหว่า งตัวละคร
มากกว่าหนึ่งตัวขึ้นไป และนาเสนอความสัมพันธ์ของตัวละครหรื อศิลปิ นกับฉาก ขณะที่ขนาดภาพ
ระยะปานกลางถูกนามาใช้ถ่ายทอดการกระทาและการสนทนาระหว่างตัวละครสองตัวเช่นเดียวกับ
ยุคคลาสสิ ก เช่ น การสนทนาภาษามือของตัวละครที่เป็ นใบ้ การสนทนาระหว่างพนักงานออฟฟิ ศ
เป็ นต้น อย่างไรก็ตามมิ วสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัยได้นาขนาดภาพระยะใกล้มาใช้ในการ
สื่ อสารอารมณ์ของศิลปิ นแบบใกล้เช่นเดียวกันกับมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ ก และยังมีการ
ใช้ขนาดภาพระยะไกลมาก (Extreme Long Shot) ในมิวสิ กวิดีโอเพลงมื้อใด๋ สิคิดฮอด โดยใช้ขนาด
ภาพดัง กล่ า วเพื่ อ ถ่ า ยทอดองค์ป ระกอบแวดล้อ มในการเต้น ของแดนเซอร์ ท่ า มกลางไร่ น าอัน
D
กว้างขวาง และมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัยยังได้นาขนาดภาพระยะใกล้มากมาใช้เพื่อเน้น
ส่ วนหนึ่ งส่ วนใดของอวัยวะบนหน้า ของตัวละคร เช่ น ปาก โดยใช้ขนาดภาพดัง กล่ าวสื่ อความ
หมายถึงการแต่งหน้าทาปากของตัวละครในมิวสิ กวิดีโอเพลง
3. การแต่งกายของศิลปิ นกับการสื่ อความหมาย
จากการศึกษาการแต่งกายของศิลปิ นในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กกับยุคร่ วม
สมัย พบว่า การแต่งกายของศิ ลปิ นในยุคคลาสสิ กนั้น ศิลปิ นผูห้ ญิงนิ ยมสวมใส่ เสื้ อผ้า ที่มีสีสัน
PU
สดใส เช่ น สี ชมพู สี น้ าเงิ น สี แดง สี เหลื อง เป็ นต้น เพื่อสร้ างความสดใสและความมัน่ ใจให้กบั
ศิลปิ น ซึ่ งศิลปิ นผูห้ ญิงในยุคคลาสสิ กมักสวมเสื้ อเชิ้ต สู ท ผูกไทด์หรื อใช้ผา้ พันคอที่มีสีสันสดใส
และสวมใส่ กางเกงมากกว่าสวมใส่ กระโปรง ขณะที่ศิลปิ นชายนิยมการแต่งตัวด้วยการสวมเสื้ อเชิ้ต
แขนยาวและสวมกางเกงขายาวเสื้ อทับใน เพื่อต้องการสื่ อสารภาพลักษณ์ของตนให้ออกมามีความ
สมาร์ ท สุ ขมุ เท่ห์ เป็ นที่ประทับใจของผูช้ มหรื อแม่ยก
ขณะที่ การแต่งกายของศิลปิ นเพลงลูกทุ่งในยุคร่ วมสมัยมักนิ ยมแต่งกายเพื่อสื่ อสาร
ความเป็ นภาพลักษณ์เฉพาะของตนอย่างโดดเด่นตามลักษณะของกลุ่มเป้ าหมายของศิลปิ นนั้นๆ เช่น
ศิลปิ นที่ร้องเพลงเพื่อกลุ่มผูช้ มและผูฟ้ ั งวัยรุ่ นก็จะแต่งตัวเซ็กซี่ วาบหวิว เปรี้ ยว สดใส และมีกการ
สอดแทรกความแข็งแกร่ งเข้าไปด้วยการนาการแต่งกายของชาวร็ อคมาผสมผสานกับความเป็ น
ลู ก ทุ่ ง เซ็ ก ซี่ โดยการเน้น การสวมใส่ เ สื้ อผ้า ที่ มี สี ดาและรวดลายของเสื้ อผ้า ท าให้เห็ นถึ ง ความ
เป็ นร็ อคที่มีความเข้มแข็ง นอกจากนั้นศิลปิ นที่ร้องเพลงเพื่อกลุ่มผูช้ มและผูฟ้ ังที่เป็ นผูใ้ ช้แรงงานก็
จะแต่งตัวให้ใกล้เคียงกับกลุ่มเป้ าหมายนั้นๆ นอกจากนั้นยังมีการแต่งตัวผสมผสานความเป็ นวัยรุ่ น
กับวัฒนธรรมการแต่งกายพื้นบ้านของคนชาวดอยอีกด้วย
การแต่งกายของศิลปิ นในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กมักสวมใส่ เสื้ อผ้าที่มีความ
มิ ดชิ ด เรี ยบร้ อย ผูห้ ญิ งมักแต่งกายเลี ยนแบบผูช้ ายด้วยการสวมเสื้ อเชิ้ ต ใส่ สูทผูกไทด์และสวม
 135

กางเกงขายาว แต่เน้นสี สันที่มีความสดใสหลากหลายสี เพื่อสื่ อสารให้เห็ นถึงความทันสมัยเป็ น

ผูห้ ญิงที่มีความมัน่ ใจเท่ห์เปรี้ ยวและโดดเด่น ส่ วนผูช้ ายสวมเสื้ อเชิ้ตแขนยาวกางเกงขายาวใช้โทน
เทาขาว ทาให้สื่อสารภาพลักษณ์ ออกมาให้เห็นถึงความสุ ขุม สมาท์ เท่ห์และทันสมัย ขณะที่การ
แต่งตัวของศิลปิ นในยุคร่ วมสมัยศิลปิ นหญิงเน้นความสวยงามในการโชว์สัดส่ วน สวมเสื้ อแขนกุด
หรื อเกาะอกและกางเกงขาสั้นเพื่อสื่ อสารให้เห็นถึงความเซ็กซี่ ทนั สมัยรับอิทธิ พลจากชาติตะวันมา
เป็ นอย่างและมีการเพิ่มภาพลักษณ์ความเข้มแข็งให้กบั ศิลปิ นด้วยการนาเสนอการแต่งกายแนวของ
สาวร็ อค และมีการประยุกต์ผสมผสานการแต่งกายของชาวดอยภาคเหนือ มากไปกว่านั้นยังมีกลุ่ม
ศิลปิ นเพื่อผูใ้ ช้แรงงานทั้ง หนุ่มสาวโรงงาน หนุ่มสาวออฟฟิ ศและกรรมกร ในกลุ่มนี้ศิลปิ นจะแต่ง
กายคล้ายกับกลุ่มผูใ้ ช้แรงงานเป้ าหมายของตน
D
4. การใช้สัญญะ
การศึกษาเปรี ยบเทียบการใช้สัญญะในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูก ทุ่งยุคคลาสสิ กบั ยุคร่ วมสมัย
พบว่า การใช้สัญญะในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กมีการใช้สัญญะในการสื่ อความหมาย
ต่างๆเพียง 11 สัญญะเท่านั้น ได้แก่ การแต่งกายและการกระทาของตัวละคร จี้รูปหัวใจ ดอกไม้ ฉาก
และตัวอักษร การใช้สัญญะในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กนั้นยังไม่มีความหลากหลายมาก
นัก เนื่องจากเรื่ องราวส่ วนใหญ่สื่อสารออกมาจากกระบวนการเล่าเรื่ องโดยตรงสอดคล้องกับเนื้อหา
PU
ของเพลง อี ก ทั้ง กระบวนการสร้ า งสรรค์และเทคโนโลยีต่า งๆยัง ไม่ มี ค วามซับ ซ้อนท าให้ก าร
ใช้สัญญะในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กยังมีอยูน่ ้อยและสามารถตีความของสัญญะนั้นได้
อย่างตรงไปตรงมาและเข้าใจได้ง่าย
ขณะที่การใช้สัญญะในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัยมีมากถึง 19 สัญญะ เนื่องจาก
การอธิ บายเรื่ องราวหรื อเหตุการณ์ บางอย่างที่มีขอ้ จากัดในเรื่ องของเวลา ทาให้สัญญะถูกนามาใช้
เพื่ อสื่ อความหมายและช่ วยเล่ า เรื่ องราวของมิ วสิ กวิดีโอเพลงได้อย่างรวบรั ดมากขึ้ น ตลอดจน
ความก้าวหน้าของเทคโนโลยียงั เป็ นตัวช่วยให้กระบวนการสร้างสรรค์มีความหลากหลายมากขึ้น
การใช้สัญญะจึงมีความหลากหลายมากกว่ามิวสิ กวิดีโอเพลงในยุคคลาสสิ ก ซึ่ งสัญญะที่ปรากฎใน
มิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัย ได้แก่ การแต่งกาย ก้อนหิ น นวมต่อยมวย เครื่ องดื่มอาหารและ
ยารักษาโรค เป็ นต้น
 136

ตอนที่ 3 การศึกษาเปรียบเทียบอุดมการณ์ ที่ปรากฏในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กกับยุคร่ วม

สมัย
การศึกษาเปรี ยบเทียบอุดมการณ์ ที่ปรากฎในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กบั ยุค
ร่ วมสมัย พบว่า อุ ดมการณ์ ในมิ วสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กมี อุดมการณ์ ที่ถูกสร้ างขึ้ นเพื่อ
ต้องการใช้มิวสิ กวิดีโอเพลงเป็ นช่ องทางในการถ่ายทอดภาพลักษณ์ของศิลปิ นเป็ นอุดมการณ์ที่ถูก
สร้ างสรรค์ข้ ึนเพื่อตอกย้ าบุคลิ กการแต่งกาย ตลอดจนลี ลาทางท่าการร้องและเต้นของศิลปิ นนั้นๆ
และยัง พบอุ ดมการณ์ ที่ เกี่ ย วข้องกับ ผูห้ ญิ ง ไทยยุค คลาสสิ ก ที่ มี ค วามพยายามแต่ ง ตัวให้มี ค วาม
ทัน สมัย โดยรั บ อิ ท ธิ พ ลการแต่ ง กายมาจากชาติ ต ะวัน ตก ทั้ง การสวมเสื้ อ เกาะอกแขนกุ ด ใส่
กระโปรงสั้น ทาปากแดงแต่งหน้า และยังพบอุดมการณ์การถูกกดขี่ ของผูห้ ญิงจากผูช้ ายอีกด้วย
D
อย่างไรก็ตามยังพบอุดมการณ์ การต่อสู้ของผูห้ ญิงในมิวสิ กวิดีโอเพลงบัวตูมบัวบาน การต่อสู้ของ
ผูห้ ญิ งในยุคคลาสสิ กเป็ นเพียงการต่อสู้ที่ใช้คนในครอบครัวเป็ นผูต้ ่อสู้แทน นอกจากนั้นยังพบ
อุดมการณ์ ที่เกี่ ยวข้องกับผูห้ ญิงในเรื่ องของความรักแต่เป็ นความรักที่สอดแทรกมากับอาชี พการ
ทางาน บุคคลใดที่ทางานหรื อทาอาชี พที่เป็ นที่ยอมรับของสังคมวงกว้างหรื อทาอาชี พที่สังคมให้
ความหมายว่าเป็ นอาชี พที่เก่ง มีความรู้มากกว่าอาชีพอื่นๆ บุคคลนั้นย่อมได้รับความรักความสนใจ
จากคนรอบข้างซึ่ งในที่ น้ ี คื ออาชี พหมอที่เป็ นที่ยอมรับในสังคมเป็ นวงกว้าง และพบอุดมการณ์
PU
ความเป็ นไทยเป็ นอี กอุ ดมการณ์ หนึ่ งที่ปรากฎในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งในยุคคลาสสิ กในเพลง
สยามเมืองยิม้ มิวสิ กวิดีโอเล่าเรื่ องความเป็ นไทยผ่านภาพพื้นหลังหรื อฉากโดยมีภาพที่สื่อสารความ
ดีงามของไทยอันหลากหลาย
ขณะที่มิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัย พบอุดมการณ์การทุนนิ ยมทุกมิวสิ กวิดีโอ
เพลง หากแต่ถูกสะท้อนผ่านกระบวนการสื่ อสารภาพลักษณ์ของศิลปิ นมากที่สุด นอกจากนั้นยังพบ
อุดมการณ์ที่สอดแทรกมากับอุดมการณ์ทุนนิยม เช่น อุดมการณ์ดา้ นความรักกับชนชั้น อุดมการณ์
ของผูห้ ญิ ง สมัย ใหม่ และอุ ด มการณ์ ด้า นวัฒนธรรมการทอผ้า ไหมอี ส าน มิ วสิ ก วิดี โ อเพลงที่ มี
อุดมการณ์ทุนนิ ยมครอบงาผ่านการสื่ อสารภาพลักษณ์ของศิลปิ น จะมีการสื่ อสารภาพลักษณ์ท้ งั ใน
เรื่ องของบุคลิ กภาพ การแต่งตัว ลี ลาการร้องและการแต่งกายของศิลปิ น ตลอดจนแสดงให้เห็นถึง
ความสดใส ความร่ าเริ งของศิลปิ นและแดนเซอร์ นอกจากนั้นยังมีการแสดงภาพลักษณ์ของศิลปิ น
ชายให้เห็นถึงความเข้มข้ม ตั้งมัน่ เป็ นตัวแทนของผูใ้ ช้แรงงาน อย่างไรก็ตามมิวสิ กวิดีโอเพลงในยุค
ร่ วมสมัยยังมีการสื่ อสารภาพลักษณ์ของศิลปิ นต่างๆให้มีความแตกต่างกันไป ได้แก่ ภาพลักษณ์ของ
ศิลปิ นชาวเหนื อ ศิ ลปิ นจะแต่งตัวคล้ายชุ ดชาวดอยชาวเหนื อและร้ องเพลงภาษาพื้นเมือง ศิลปิ น
ลูกทุ่งสมัยใหม่จะต้องมีการแต่งกายเซ็กซี่ นุ่ งน้อยห่ มน้อย จะเห็นได้ว่ามิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุค
ร่ ว มสมัย มี ก ารสื่ อ สารภาพลัก ษณ์ ข องศิ ล ปิ นเป็ นส าคัญ เนื่ อ งจากการแสดงภาพลัก ษณ์ ห รื อ
 137

ลักษณะเฉพาะของศิลปิ นแต่ละคนเป็ นสิ่ งสาคัญในการแข่งขันในตลาดเพลงลูกทุ่งที่มีการแข่งขันที่

รุ นแรงมากกว่าในยุคคลาสสิ ก การสื่ อสารภาพลักษณ์ของศิลปิ นจึงถูกครอบงาจากอุดมการณ์ของ
นายทุน มิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัยมุ่งสร้างผลงานมิวสิ กวิดีโอเพลงเพื่อผลกาไรมากกว่า
การสร้ า งสรรค์เ พื่ อ สุ น ทรี ย ะ แตกต่ า งจากมิ ว สิ ก วิดี โ อเพลงลู ก ทุ่ ง ยุค คลาสสิ ก ที่ มี ก ารสื่ อ สาร
ภาพลักษณ์เป็ นอุดมการณ์สาคัญเพื่อถ่ายทอดภาพลักษณ์ของศิลปิ นอย่างตรงไปตรงมา ไม่ตกอยูใ่ น
การควบคุมของนายทุนมากนัก อุดมการณ์ดา้ นทุนที่มีเงินเป็ นปั จจัยสาคัญ นั้น ยังพบในมิวสิ กวิดีโอ
เพลงลู ก ทุ่ง เพลงโป๊ (ใจมันเพรี ย ว) ซึ่ งแสดงให้เห็ นกระบวนการสื่ อความหมายที่ ใ ห้ผลบวกกับ
ผลิตภัณฑ์ซ่ ึ งเป็ นผูส้ นับสนุนหลักในการสร้างสรรค์มิวสิ กวิดีโอเพลงดังกล่าว โดยแสดงความหมาย
ผ่านการใช้ประโยชน์จากผลิ ตภัณฑ์ของศิลปิ นและสามารถตีความหมายได้ดงั นี้ หากบุคคลใดใช้
D
ประโยชน์ จากผลิ ตภัณ ฑ์เหมื อนศิ ล ปิ นจะท าให้บุ ค คลนั้น สวยผอมและดู ดีเซ๊ ก ซี่ เหมื อ นศิ ล ปิ น
นอกจากนั้นยังพบอุดมการณ์ดา้ นความรักที่มีการแบ่งแยกชนชั้น โดยมิวสิ กวิดีโอเพลงแสดงให้เห็น
ถึงอุดมการณ์ในสังคมไทยในปั จจุบ นั ในเรื่ องของการแบ่งแยกชนชั้นจากฐานะการเงินและหน้าที่
การงานและการต่อสู ้ของผูห้ ญิงที่เป็ นใบ้ และยังพบอุดมการณ์ที่เกี่ยวข้องกับผูห้ ญิงในเรื่ องของการ
ต่อสู ้ที่ปรากฏในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัยเช่ นเดียวกับมิวสิ กวิดีโอเพลงในยุคคลาสสิ ก
หากแต่การต่อสู ้ของผูห้ ญิ งในยุคร่ วมสมัยแสดงให้เห็นถึงความเข้มแข็งการกล้าได้กล้าเสี ย มีการ
PU
สะสมการเรี ยนรู ้ ในศิลปะการป้ องกันตัว ต่อสู้ดว้ ยตนเองทั้งสิ้ น ต่างจากยุคคลาสสิ กที่ผหู้ ญิงมีการ
ต่อสู ้ทางอ้อมโดยใช้ให้ครอบครัวเป็ นผูต้ ่อสู้แทน นอกจากนั้นมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัยยัง
สะท้อนอุ ดมการณ์ ด้านวัฒนธรรมการทอผ้าไหมของชาวอีกสานเพื่อแสดงให้เห็ นถึ งคุ ณค่าและ
กระบวนที่มีความประณี ตและต้องใช้ความอดทนเป็ นอย่างมากอีกด้วย

5.2 การอภิปรายผลการศึกษา
จากผลการวิจยั เรื่ องการศึกษาเปรี ยบเทียบการเล่าเรื่ องและสื่ อความหมายในมิวสิ กวิดี
โอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กกับยุคร่ วมสมัย ซึ่ งได้จากการวิเคราะห์เนื้ อหาในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่ง
ยุคคลาสสิ ก 10 มิวสิ กวิดีโอเพลงและยุคคลาสสิ ก 10 มิวสิ กวิดีโอเพลง ผูว้ ิจยั ได้นาแนวคิดเรื่ องมิว
สิ ก วิดีโอเพลง แนวคิ ดเรื่ องรู ป แบบมิ วสิ ก วิดีโอเพลง แนวคิ ดเรื่ องอุ ดมการณ์ แนวคิ ดเรื่ องการ
วิเคราะห์ ตวั บท ทฤษฎี การเล่ าเรื่ อง ทฤษฎี การจัดองค์ประกอบรวมในฉาก ทฤษฎี สัญวิทยาและ
งานวิจยั ที่ เกี่ ยวข้องมาใช้เป็ นกรอบในการเชื่ อมโยงศึกษาเปรี ยบเทียบเนื้ อหาในมิวสิ กวิดีโอเพลง
ลูกทุ่งทั้งสองยุค โดยสามารถอภิปรายผลการวิจยั ออกเป็ น 3 ประเด็นดังนี้
 138

1. รู ปแบบการนาเสนอในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กกับยุคร่ วมสมัย

จาการศึกษารู ปแบบการนาเสนอในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กกับยุคร่ วมสมัย
พบว่ามิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กมีการใช้รูปแบบการนาเสนอแบบการแสดง
หลักมากที่สุดถึง 4 มิวสิ กวิดีโอเพลงจาก 10 มิวสิ กวิดีโอเพลง ซึ่ งได้แก่ มิวสิ กวิดีโอเพลงสยามเมือง
ยิ้ม อื อหื อหล่ อจัง ของพุ่มพวง ดวงจันทร์ และมิ วสิ กวิดีโอเพลงอยากฟั ง ซ้ า จะขอก็รีบขอ ของศิ
ริ นทรา นิยากร อย่างไรก็ตามยังได้นารู ปแบบการนาเสนอแบบการสื่ อความหมายเป็ นหลักมาใช้ถึง
3 มิวสิ กวิดีโอเพลง ได้แก่ มิวสิ กวิดีโอเพลงทหารอากาศขาดรัก ของยอดรัก สลักใจ เพลงกราบเท้า
ย่าโม ของสุ นารี ราชสี มา เพลงเทพธิ ดาผ้าซิ่ น ของเสรี รุ่ งสว่าง และมีการใช้รูปแบบการนาเสนอ
แบบการแสดงและการสื่ อความหมายผสมกัน 2 มิวสิ กวิดีโอเพลง ได้แก่ มิวสิ กวิดีโอเพลงบัวตูมบัว
D
บาน เพลงไก่จ๋า ของสายัณห์ สัญญา นอกจากนั้นยังมีการใช้รูปแบบเรื่ องราวที่ไม่มีความสอดคล้อง
กับเพลงในมิวสิ กวิดีโอเพลงสุ ดท้ายที่กรุ งเทพ ของสุ นารี ราชสี มา ซึ่ งมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุค
คลาสสิ กมีการใช้รูปแบบการนาเสนอทั้งสิ้ น 4 รู ปแบบ โดยมีรูปแบบการนาเสนอแบบการแสดง
เป็ นหลัก รู ป แบบการสื่ อ ความหมายเป็ นหลัก และรู ป แบบการน าเสนอเรื่ อ งราวที่ ไ ม่ มี ค วาม
สอดคล้องกับเพลงเป็ นหลัก ซึ่ งสอดคล้องกับแนวคิดเรื่ องมิวสิ กวิดีโอที่กล่าวว่ารู ปแบบการนาเสนอ
มิวสิ กวิดีโอประกอบไปด้วยองค์ประกอบหลักทางประสบการณ์ ของผูฟ้ ั ง คือ ทางกายภาพ ทาง
PU
อารมณ์ และทางระดับการจดจา โดยรู ปแบบมิวสิ กวิดีโอที่เห็นได้จากการที่บริ ษทั เทปเพลงผลิ ต
ออกมา ซึ่งมี 3 รู ปแบบ ดังนี้ (อินทิรา เฮ็งทับทิม, 2554)
1.//การแสดงเป็ นหลัก (Performance) เป็ นมิวสิ กวิดีโอที่ มีโครงสร้ างความสัมพันธ์
ง่ายๆไม่ซบั ซ้อน มักเป็ นการนาเสนอภาพวงดนตรี แสดงดนตรี หรื อ นักร้องร้องเพลง
2.//สื่ อความหมายเป็ นหลัก (Narrative) เป็ นมิวสิ กวิดีโอที่มีโครงสร้างความสัมพันธ์
เป็ นเรื่ องราว แต่ไม่เหมือนกับนิยามหรื อภาพยนตร์ เนื่องจากเรื่ องราวขึ้นอยูก่ บั ความหมายของเพลง
3.// มีแนวความคิดบางอย่างที่ไม่เป็ นเรื่ องราว (Conceptual) เป็ นรู ปแบบที่อธิ บายถึงสิ่ ง
ที่เรี ยกว่า ดนตรี ภาพ หรื อท่าเต้นที่เป็ นจังหวะ รู ปแบบนี้ ใช้เทคนิ คการพัฒนาแนวความคิดเรื่ อง
ความสัมพันธ์ต่างๆของดนตรี การลาดับเรื่ องราว และภาพลักษณ์
หากแต่ มิ ว สิ ก วิ ดี โ อเพลงลู ก ทุ่ ง ยุค คลาสสิ ก มี ก ารใช้รู ป แบบการน าเสนอทั้ง สิ้ น 4
รู ปแบบ โดยสอดคล้องกับแนวคิดเรื่ องมิวสิ กวิดีโอเพลง 3 รู ปแบบ และไม่สอดคล้องอีก 1 รู ปแบบ
โดยมิ วสิ กวิดีโอเพลงลู ก ทุ่ งยุค คลาสสิ ก ได้มี ก ารใช้รูป แบบการนาเสนอแบบการแสดงและสื่ อ
ความหมายผสมกัน เพิ่มเติ มจากแนวคิดเรื่ องมิ วสิ กวิดีโอเพลง ซึ่ งรู ปแบบการนาเสนอแบบการ
แสดงและการสื่ อความหมายผสมกันเป็ นการนาเสนอการแสดงของศิลปิ นทั้งลีลาการร้อง เต้นและ
การแต่งกายผสมกับการสื่ อความหมายโดยสื่ อความหมายผ่านเรื่ องราว ความขัดแย้ง ลักษณะ สี หน้า
 139

อารมณ์ของตัวละคร ซึ่ งเป็ นการนาเสนอทั้งการแสดงและการสื่ อควาหมายสลับกันไปมา เพื่อสร้าง

สี สันสื่ อสารภาพลักษณ์ของศิลปิ นควบคู่ไปกับเรื่ องราวที่สอดคล้องกับเนื้อหาของเพลงเพื่อให้ผชู้ ม
มีอารมณ์ร่วมไปกับมิวสิ กวิดีโอเพลงเพื่อสร้างวิธีการนาเสนอที่หลากหลาย
ขณะที่มิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัยมีการใช้รูปแบบการนาเสนอแบบการแสดง
และการสื่ อความหมายผสมกันมากที่สุด 6 มิวสิ กวิดีโอเพลง ได้แก่ มิวสิ กวิดีโอเพลงตื้ด ของกระแต
อาร์ สยาม รักจงรอ ของกุง้ สุ ทธิ ราช อาร์ สยาม ฝื นใจหน่ อยได้ไหม ของไผ่ พงศธร ไม่ใช่ แฟนทา
แทนไม่ได้ ของตัก๊ แตน ชลดา เปิ ดใจสาวแต ของกระแต อาร์ สยามและมื๋อใด๋ สิคึดฮอด ของต่าย
อรทัย นอกจากนั้นยังพบว่ามิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งร่ วมสมัยมีการใช้รูปแบบการนาเสนอแบบการ
แสดงเป็ นหลักรองลงมาถึง 2 มิวสกวิดีโอเพลง ได้แก่ มิวสิ กวิดีโอเพลงขอใจเธอแลกเบอร์ โทร ของ
D
หญิงลี ศรี ชุมพล กับเพลงด้วยแรงแห่งรัก ของไมค์ ภิรมย์พร อย่างไรก็ตามยังพบว่ามีการใช้รูปแบบ
การนาเสนอแบบใหม่คือ รู ปแบบการนาเสนอแบบการแสดงซ้อนการสื่ อความหมาย ในมิวสิ กวิดีโอ
เพลงเห็นนางเงียบๆฟาดเรี ยบนะคะ ของจ๊ะอาร์สยาม และมีรูปแบบการนาเสนอแบบการแสดงซ้อน
การสื่ อความหมายและการโฆษณาแฝงในมิ วสิ กวิดีโอเพลงโป๊ (ใจมันเพรี ย ว) จากรู ปแบบการ
นาเสนอของมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัยแสดงให้เห็นว่า มิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัย
มีการใช้รูปแบบการนาเสนอสอดคล้องกับแนวคิดมิวสิ กวิดีโอเพลงถึง 1 รู ปแบบมิวสิ กวิดีโอเพลง
PU
ได้แก่ รูปแบบการแสดงเป็ นหลัก (Performance) ซึ่ งเป็ นมิวสิ กวิดีโอที่มีโครงสร้ างความสัมพันธ์
ง่ายๆไม่ซบั ซ้อน มักเป็ นการนาเสนอภาพวงดนตรี แสดงดนตรี หรื อ นักร้องร้องเพลง(อินทิรา เฮ็ง
ทับทิม, 2554) โดยมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัยไม่ได้นารู ปแบบการนาเสนอแบบการแสดง
เป็ นหลัก และแบบเรื่ องราวไม่มีความสอดคล้องกับเพลงมาใช้ หากแต่มีการใช้รูปแบบการนาเสนอ
แบบใหม่ถึง 3 รู ปแบบ ได้แก่ รู ปแบบการนาเสนอแบบการแสดงและการสื่ อความหมายผสมกัน
รู ปแบบการนาเสนอการแสดงซ้อนการสื่ อความหมาย และรู ปแบบการนาเสนอการแสดงซ้อนการ
สื่ อความหมายและโฆษณาแฝง ซึ่ งมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัยมีการใช้รูปแบบการนาเสนอ
แบบการแสดงและการสื่ อความหมายผสมกันเหมือนกับมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ ก อย่างไร
ก็ตามมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัยยังมีรูปแบบการนาเสนอแบบใหม่โดยมีรูปแบบการแสดง
ซ้อนการสื่ อความหมาย ซึ่ งเป็ นรู ปแบบการนาเสนอที่มีการนาเสนอการแสดงของศิลปิ นทั้งการ
แสดงการร้ อง การเต้น การสวมบทบาทของตัว ละคร สอดแทรกหรื อ สอดอยู่ใ นการน าเสนอ
เรื่ องราวสื่ อความหมาย ซึ่ งการนาเสนอรู ปแบบดังกล่าวศิลปิ นนอกจากจะทาหน้าที่ร้องเพลง เต้น
แล้ว ยังมีหน้าที่ในการสวมบทบาทตัวละครไปพร้อมๆกับการร้องเพลงประกอบเพลงด้วย อันเป็ น
รู ปแบบการนาเสนอที่ศิลปิ นเข้ามามีส่วนร่ วมร้องเพลงในการสื่ อความหมายเรื่ องราวต่างๆและเป็ น
อีกรู ปแบบการนาเสนอหนึ่งที่แสดงภาพลักษณ์ศกั ยภาพของศิลปิ นได้อย่างหลากหลาย นอกจากนั้น
 140

มิวสิ วสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัยยังมีการใช้รูปแบบการนาเสนอแบบการแสดงซ้อนการสื่ อ

ความหมายและโฆษณาแฝงมาใช้เพื่ อ ถ่ า ยทอดเรื่ อ งราวประกอบเพลงอี ก ด้วย ซึ่ งรู ป แบบการ
นาเสนอดังกล่าวมีลกั ษณะเช่นเดี ยวกับรู ปแบบการนาเสนอแบบการแสดงซ้อนการสื่ อความหมาย
แต่มีการเพิม่ เติมการโฆษณาผลิตภัณฑ์ที่ศิลปิ นเป็ นพรี เซนเตอร์เข้าไปในเรื่ องราวประกอบเพลงด้วย
ซึ่ ง เป็ นผลิ ตภัณ ฑ์ก าแฟยี่ห้อ เพรี ย วโดยการน าเสนอวิธี ก ารดื่ ม รู ป ลัก ษณ์ ของบรรจุ ภณ ั ฑ์ และ
ประโยชน์ที่ได้จากการดื่มกาแฟยีห่ อ้ เพรี ยว จะเห็นได้วา่ มิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัยมีการใช้
รู ปแบบการนาเสนอที่สอดคล้องกับแนวคิดเรื่ องมิวสิ กวิดีโอเพลงเพียง 1 รู ปแบบเท่านั้น นอกนั้น
เป็ นการนาเสนอรู ปแบบใหม่ๆเพื่อสร้างความหลากหลายและเพื่อสื่ อสารภาพลักษณ์ เรื่ องราวต่างๆ
ไปสู่ ผบู ้ ริ โภคเป้ าหมายได้อย่างรวดเร็ ว การจัดกลุ่มมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กกับยุคร่ วม
D
สมัยผ่านรู ปแบบการนาเสนอในแนวคิดเรื่ องมิวสิ กวิดีโอเพลงมีความสอดคล้องกับแนวคิดเรื่ อง
รู ปแบบมิวสิ กวิดีโอ (Music Video Genre) ด้วยเช่นกัน คาว่า Genre เป็ นภาษาฝรั่งเศสที่แปลว่า Type
หรื อ Kind ซึ่ งถูกนามาประยุกต์ใช้ในการแบ่งประเภทของภาพยนตร์ ในแบบต่างๆ เช่น แบบตะวัน
แบบนวนิ ยายวิทยาศาสตร์ เป็ นต้น (กาญจนา แก้วเทพ, 2552) มากไปกว่านั้น แนวคิดรู ปแบบมีมิติ
มากมายอย่างที่กาญจนา แก้วเทพได้กล่าวไว้ ซึ่ งสามารถวิเคราะห์รูปแบบได้หลายแง่มุม หนึ่ งในนั้น
คือ การวิเคราะห์รูปแบบมิ วสิ กวิดีโอเพลงจากการเล่าเรื่ องเพื่อจัดกลุ่ มรู ปแบบการนาเสนอในมิว
PU
สิ ก วิ ดีโ อเพลงลู ก ทุ่ ง ยุค คลาสสิ ก กับ ยุค ร่ ว มสมัย จากผลการศึ ก ษาแสดงให้เ ห็ น ว่า รู ป แบบการ
นาเสนอในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กกับยุคร่ วมสมัยมีความสอดคล้องและไม่สอดคล้อง
กับแนวคิดเรื่ องมิวสิ กวิดีโอเพลงแต่มิวสิ กวิดีโอเพลงทั้งสองยุคสามารถจัดกลุ่มรู ปแบบการนาเสนอ
ต่างๆได้ตามแนวคิดเรื่ องรู ปแบบมิวสิ กวิดีโอเพลง
2. การเล่าเรื่ องและการสื่ อความหมายในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กกับ
ยุคร่ วมสมัย
การศึ ก ษาการเล่ า เรื่ องในมิ วสิ ก วิดีโอเพลงลู กทุ่ ง ยุค คลาสสิ ก กับยุค ร่ วมสมัย นี้ ล้วน
แล้วแต่ศึกษาผ่านองค์ประกอบของการเล่าเรื่ องทั้งสิ้ น 6 องค์ประกอบ ได้แก่ โครงเรื่ อง แก่นของ
เรื่ อง ลักษณะของตัวละคร ลักษณะความขัดแย้ง ลักษณะของฉาก และลักษณะของมุมมองการเล่า
เรื่ อง ซึ่ งองค์ประกอบต่างๆที่ ได้กล่าวมานั้นได้ถูกนามาเป็ นกรอบในการศึกษามิวสิ กวิดีโอเพลง
ลูกทุ่งยุคคลาสสิ คกับยุคร่ วมสมัย เพื่อทราบถึงวีธีการเล่าเรื่ อง อย่างที่ศิวนารถ หงส์ ประยูร (2550)
ได้ก ล่ า วไว้ว่า ศาสตร์ แห่ ง การเล่ า เรื่ องเป็ นศาสตร์ ที่ ศึ ก ษาตัว เรื่ องเล่ า โดยเป็ นการก้า วข้า มจาก
การศึกษาเนื้ อหาไปสู่ ความสนใจในโครงสร้างของการเล่าเรื่ อง และวิธีการเล่าเรื่ องของสื่ อแต่ละ
ชนิ ด ซึ่ งประเภทของการเล่าเรื่ องที่ได้รับการนามาศึกษานั้นมีอยู่หลายชนิ ด ทั้ง ข่าว นิ ทาน นิ ยาย
ภาพยนตร์ และมิวสิ กวิดี โอ ซึ่ งผลการวิจยั มีความสอดคล้องกับกับองค์ประกอบการเล่าเรื่ องทั้ง 6
 141

องค์ ป ระกอบตามทฤษฎี ก ารเล่ า เรื่ อ งทั้ง ในเรื่ อ งของโครงเรื่ อ งในมิ ว สิ ก วิ ดี โ อเพลงที่ มี ค วาม
สอดคล้องกับคากล่าวของ อริ สโตเติล ที่ให้ความเห็นไว้ในหนังสื อเรื่ อง โพเอทติกส์ ว่าโครงเรื่ องที่
ดีจะต้องมีความสมบูรณ์ในตัวของมันเอง มีความยาวพอเหมาะ ประกอบตอนต้น ตอนกลาง และ
ตอนจบ เหตุ ก ารณ์ ทุ ก ตอนมี ค วามสั ม พัน ธ์ ก ัน อย่า งสมเหตุ ส มผลตามกฎแห่ ง กรรม กล่ า วคื อ
เรื่ องราวที่เกิ ดขึ้นในฉากหนึ่ งจะต้องเป็ นผลสื บเนื่ องมาจากการกระทาในฉากที่นามาก่อน และใน
ทานองเดี ยวกันก็จะเป็ นสาเหตุของเรื่ องราวที่จะเกิ ดในฉากต่อไป ฉะนั้นในเรื่ องที่มีการวางโครง
เรื่ องอย่างรัดกุมจะไม่สามารถตัดฉากหนึ่ งฉากใดทิ้งไปได้โดยไม่กระทบกระเทือนฉากอื่น เพราะ
ทุกสิ่ งทุกอย่างที่เกิดขึ้นมีความสัมพันธ์และเป็ นเหตุเป็ นผลต่อกันอย่างแท้จริ ง (อริ สโตเติล, 1983
อ้างถึงใน สุ รพล บุญลือ, 2556)
D
ซึ่ งมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งทั้งยุคคลาสสิ กกับยุคร่ วมสมัยมีการนาเสนอโครงเรื่ องต่างๆ
ได้อย่างเข้าใจมีความสัมพันธ์กนั ผ่านลักษณะของตัวละคร ความขัดแย้ง ฉาก และมุมมองการเล่า
เรื่ อง ทาให้มิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่ง 19 มิวสิ กวิดีโอเพลงสื่ อสารการแสดงของศิลปิ น และสื่ อสาร
ความหมายในเรื่ องราวต่างๆออกมาได้อย่างเข้าใจ หากแต่มี 1 มิวสิ กวิดีโอเพลงที่สร้างโครงเรื่ อง
ขึ้นมาไม่สอดคล้องกับเนื้ อหาของเพลงและไม่สอดคล้องกับโครงเรื่ องที่ อริ สโตเติลกล่ าวไว้ ซึ่ ง
ได้แก่ มิวสิ กวิดีโอเพลงสุ ดท้ายที่กรุ งเทพ ของสุ นารี ราชสี มา เป็ นมิ วสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งในยุค
PU
คลาสสิ ก ที่ มีการนาเสนอบุ คคลิ กของตัวละครที่เดิ นไปเดิ นมาที่ท่าเทียบเรื อ โดยไม่มีเรื่ องราวที่
สอดคล้องกับเนื้อหาของเพลง หากแต่เป็ นการนาเสนอบุคคลิกการแต่งกาย การเดินของตัวละครไป
จนจบเพลงเท่านั้น ทั้งฉากเองก็ไม่เกี่ยวข้องกับเนื้อหาของเพลง ซึ่ งฉากเป็ นฉากท่าเรื อและทะเล การ
นาเสนอโครงเรื่ องในมิวสิ กวิดีโอเพลงสุ ดท้ายที่กรุ งเทพจึงเป็ นมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งที่ไม่มีความ
สอดคล้องกับการสร้างสรรค์โครงเรื่ องและไม่มีการใช้องค์ประกอบของการเล่าเรื่ องมาใช้ในการสื่ อ
ความหมายสอดคล้องกับเนื้อหาของเพลง
อย่างไรก็ตามการเล่าเรื่ องและการสื่ อความหมายผ่านการใช้แสง ขนาดภาพ การแต่ง
กายของศิ ลปิ น และการใช้สัญญะต่างๆในการสื่ อสารความหมายประกอบเพลงนั้นย่อมนาไปสู่
อุดมการณ์ที่ถูกติดตั้งมากับมิวสิ กวิดีโอเพลง ซึ่ งสอดคล้องกับศาสตร์ แหล่งเรื่ องเล่าที่เกิดขึ้นจากการ
เปลี่ ยนแปลงกระบวนทัศน์ จากที่ เน้นความซาบซึ้ ง (Appreciation) เปลี่ ย นมาเน้นที่ความเข้าใจ
(Understanding) ดังนี้ วตั ถุประสงค์ในการศึกษา เปลี่ยนจุดเน้นของเป้ าหมายในการศึกษาเรื่ องเล่า
จากที่เน้นความซาบซึ้ ง (Appreciation) มาเน้นที่ความเข้าใจ (Understanding) การพยายามทาความ
เข้าใจกระบวนการสื่ อความหมายที่ อยู่ในเรื่ องเล่ านั้น อันจะนาเราไปสู่ การวิเคราะห์ค ติ ค่านิ ย ม
อุดมการณ์ ที่สื่อผ่านเรื่ องเล่านั้นออกมา (ศิวนารถ หงส์ ประยูร, 2550) วิธีการเล่าเรื่ องและการสื่ อ
ความมหายในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งทั้งยุคคลาสสิ กบั ยุคร่ วมสมัยต่างทาหน้าที่สะท้อนอุดมการณ์
 142

ของเพลงแต่ละเพลงผ่านเรื่ องราวและวิธีการสร้างสรรค์กระบวนการสื่ อความหมายในมิวสิ กวิดีโอ

เพลงทั้งสิ้ น
การสื่ อความหมายผ่านการใช้แสงหรื อสี ขนาดภาพ การแต่งกายของศิลปิ น เป็ นการสื่ อ
ความหมายที่ช่วยในการเล่าเรื่ องถ่ายทอดความต่อเนื่ องหรื อปมปั ญหาของเรื่ องให้เกิ ดความเข้าใจ
และดาเนิ นไปอย่างมีเหตุและมีผล สอดคล้องกับทฤษฎี เรื่ องการจัดองค์ประกอบรวมในฉาก (Mise
En Scene) (Metz, 1974) ซึ่ งเป็ นส่ วนประกอบสาคัญของการสร้างสรรค์งานละครเริ่ มมีบทบาทมาก
ยิ่ ง ขึ้ น และเพิ่ ม รายละเอี ย ดขององค์ป ระกอบตามความเจริ ญ ของยุ ค สมัย โดยเฉพาะใน ช่ ว ง
คริ สต์ศตวรรษที่ 19 การถือกาเนิดของสื่ อภาพยนตร์ พร้อมอุปกรณ์สาคัญประกอบการถ่ายทาคือไฟ
ประดิษฐ์ (Artificial Light) ทาให้การจัดแสงภาพยนตร์มีบทบาทสาคัญต่อการถ่ายทาและเป็ นสิ่ งที่
D
ช่วยสื่ ออารมณ์ และสะท้อนความหมายให้กบั ภาพยนตร์ การใช้ไฟประดิษฐ์ไม่เพียงแต่มีประโยชน์
เฉพาะสื่ อภาพยนตร์ แต่ ย งั นามาใช้ป ระโยชน์ร่ วมกับ การจัดแสงละครเวที เพื่อ ความสว่า งเห็ น
กระจ่างในการแสดง และยังเป็ นการเน้นย้ าท าให้เกิ ดมุมมองสื่ ออารมณ์ ให้กบั ฉากการแสดงไป
พร้อมกัน นอกจากนี้การจัดแสงยังทาให้นกั แสดงมีความโดดเด่นในการแสดงและอิทธิ พลของแสง
และเงาท าให้ผูช้ มรู ้ สึ ก ร่ วมไปกับการแสดงได้ดีย่ิง ขึ้ นมี ส-ออง-แซง จึ งขยายขอบเขตไปถึ งการ
ออกแบบจัดแสงฉากการแสดง ซึ่ งเป็ นการแสดงออกในเชิ งทักษะผสมผสานความเป็ นศิลปะ เพื่อ
PU
สื่ ออารมณ์และสะท้อนความหมายประกอบการแสดง การออกแบบจัดแสงไม่วา่ จะเป็ นละครหรื อ
ภาพยนตร์ เริ่ มต้นจากความเข้าใจความหมายในฉากการแสดงนั้นๆและวางแผนออกแบบการจัด
แสง กาหนดตาแหน่ งการแสดงให้สอดคล้องกับฉาก รู้ ว่าควรจัดแสงให้เหมาะสมกับการแสดง
อย่างไรหรื อต้องการให้แสงเป็ นส่ วนหนึ่ งของการเล่าเรื่ องหรื อสื่ อความหมายอย่างไร เช่นเดียวกัน
กับการจัดองค์ประกอบรวมในฉากการเล่าเรื่ องของมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กและยุคร่ วม
สมัย มากไปกว่านั้นขนาดภาพยังเป็ นเครื่ องมือที่ใช้กาหนดว่าคนดูควรจะเห็นอะไร และเห็นแค่ไหน
ซึ่ งจะท าให้ เ กิ ด ความหมายและความรู้ สึ ก ที่ แ ตกต่ า งกัน ไปดัง นั้น การก าหนดขนาดภาพต้อ ง
สอดคล้องกับความหมายที่ตอ้ งการจะสื่ อ (Berger, 2007) ซึ่ งมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กกับ
ยุคร่ วมสมัยได้นาเทคนิ คการสื่ อความหมายจากขนาดภาพมาใช้เพื่อสื่ อความหมายสอกคล้องกับ
ทฤษฎีการจัดองค์ประกอบร่ วมในฉากด้วยเช่นกัน
การใช้สัญญะต่างๆในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กกับยุคร่ วมสมัยใช้เพื่อเป็ น
สื่ อกลางระหว่างตัวหมายและตัวหมายถึง เพื่อให้ทราบถึงความหมายบางอย่างที่แฝงอยูใ่ นตัวหมาย
ต่างๆในมิวสิ กวิดีโอ ซึ่ งสอดคล้องกับ (ภัสวลี นิติเกษตรสุ นทร และคณะ, 2548) ที่กล่าวว่าสัญวิทยา
(Semiology) หรื อสัญศาสตร์ (Semiotics) จากทัศนะของสองผูบ้ ุกเบิกวิชาสัญวิทยาที่ศึกษาเรื่ อง
ความหมายของสัญญะเป็ นหลัก นี้ มี บรรพบุ รุษผูบ้ ุ กเบิก อยู่ 2 ท่ านคื อ เฟอร์ ดินันท์เดอ โซซู ร์
 143

นักภาษาศาสตร์ ชาวสวิส และชาร์ ลส์ เพียร์ ส นักปรัชญาสังคมชาวอเมริ กนั เนื่องจากท่านทั้งสองมี

ชีวติ และค้นคิดทฤษฎีสัญวิทยาในช่วงเวลาที่ใกล้เคียงกัน ดังนั้น แต่ละท่านจึงมีการสร้างคาศัพท์เพื่อ
ใช้อธิ บายความคิดที่เป็ นของตัวเอง และอาจจะแตกต่างกันทั้ง ๆ ที่หมายความถึงสิ่ งเดียวกันหรื อ
ใกล้เคี ยงกัน จุ ดร่ วมของนักคิ ดทั้ง 2 ท่านก็คื อ ทั้ง สองล้วนสนใจกระบวนการที่ตวั หมายหนึ่ ง
สามารถสร้ า งความหมายขึ้ นมาในห้วงความคิ ดของผูใ้ ช้สัญญะ ตัวอย่า งเช่ น เมื่ อเรามองเห็ น
"แหวน" หรื อคาว่า "แหวน" ซึ่ งเรี ยกว่า "ตัวหมาย/รู ปสัญญะ" (Signifier) อันได้แก่ ภาพ-เสี ยง-วัตถุที่
ถู ก น ามาใช้แ ทนความหมายที่ เ ป็ น "ตัว หมายถึ ง /ความหมายสั ญ ญะ" (Signified) อัน ได้แ ก่
แนวความคิ ดต่าง ๆ เช่ น ความรั ก ความผูกพันของกระบวนการสร้ างรอยเชื่ อมต่อระหว่าง ตัว
หมาย-ตัว หมายถึ ง (รู ป สั ญ ญะ-ความหมายสั ญ ญะ) นี้ เรี ย กว่ า กระบวนการสร้ า งความหมาย
D
(Signification) ในกระบวนการสร้ า งความหมายนั้น ระบบสั ญ ญะน าการควบคุ ม การสร้ า ง
ความหมายของตัวบทให้เป็ นไปอย่างมีความสลับซับซ้อน อย่างแฝงเร้นและต้องขึ้นอยู่กบั ลักษณะ
ของแต่ละวัฒนธรรมนั้นๆอีกด้วย
3. อุดมการณ์ในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กกับยุคร่ วมสมัย
จากการศึกษาอุดมการณ์ ในมิวสิ ก วิ ดีโอเพลงลูก ทุ่งยุค คลาสสิ กบั ยุค ร่ วมสมัยพบว่า
พบว่า อุดมการณ์ในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กมีอุดมการณ์ที่ถูกสร้างขึ้นเพื่อต้องการใช้มิว
PU
สิ กวิดีโอเพลงเป็ นช่องทางในการถ่ายทอดภาพลักษณ์ของศิลปิ นเป็ นอุดมการณ์ที่ถูกสร้างสรรค์ข้ ึน
เพื่อตอกย้าบุคลิกการแต่งกาย ตลอดจนลีลาทางท่าการร้องและเต้นของศิลปิ นนั้นๆ ขณะที่มิวสิ กวิดี
โอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัย พบอุดมการณ์การทุนนิ ยมทุกมิวสิ กวิดีโอเพลง หากแต่ถูกสะท้อนผ่าน
กระบวนการสื่ อสารภาพลักษณ์ของศิลปิ นมากที่สุด นอกจากนั้นยังพบอุดมการณ์ที่สอดแทรกมากับ
อุดมการณ์ ทุนนิ ย ม เช่ น อุ ดมการณ์ ด้า นความรั กกับชนชั้น อุ ดมการณ์ ของผูห้ ญิง สมัยใหม่ และ
อุดมการณ์ดา้ นวัฒนธรรมการทอผ้าไหมอีสาน มิวสิ กวิดีโอเพลงที่มีอุดมการณ์ทุนนิยมครอบงาผ่าน
การสื่ อสารภาพลักษณ์ของศิลปิ น จะมีการสื่ อสารภาพลักษณ์ท้ งั ในเรื่ องของบุคลิกภาพ การแต่งตัว
ลีลาการร้องและการแต่งกายของศิลปิ น ตลอดจนแสดงให้เห็นถึงความสดใส ความร่ าเริ งของศิลปิ น
และแดนเซอร์ กล่าวได้ว่าอุ ดมการณ์หลักในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กกับยุคร่ วมสมัยมี
อุดมการณ์ของผูม้ ีอานาจหรื อนายทุนมาควบคุมทุกกระบวนการผลิตและควบคุมการสร้างสรรค์มิว
สิ กวิดีโอเพลงทั้งสิ้ น สอดคล้องกับแนวคิดเรื่ องอุดมการณ์ของอัลธูแซร์ (ลาเนา เอี่ยมสะอาด, 2539)
ที่ ว่าอุดมการณ์ หลักที่พ บในเพลง คือ อุดมการณ์ ที่มี อานาจในการครอบงาความคิดของผูค้ นใน
สังคมมากกว่าอุดมการณ์อื่นๆ อุดมการณ์หลักนี้กลุ่มผูม้ ีอานาจในสังคม เป็ นผูส้ ร้างขึ้นมาเพื่อสร้าง
ความชอบธรรมให้แก่กลุ่มตน ในทางการเมืองกลุ่มที่มีอานาจ คือ ผูท้ ี่สามารถกุมอานาจรัฐได้นนั่ เอง
การที่ผกู้ ุมอานาจรัฐจะสามารถรักษาอานาจไว้ได้ ต้องใช้กลไกอยูส่ องอย่างคือ กลไกของรัฐที่กดขี่
 144

ปราบปรามและกลไกทางอุดมการณ์ ของรัฐ กลไกของรัฐที่ กดขี่ปราบปรามตามทฤษฎี ของลัทธิ

มาร์ กซ์เป็ นกลไกที่ใช้ความรุ นแรงประกอบไปด้วย รัฐบาล ฝ่ ายบริ หาร กองทัพ ตารวจ ค่ายกักกัน
และคุก ส่ วนกลไกทางอุดมการณ์ของรัฐมีลกั ษณะแตกต่างกับกลไกที่กดขี่ปราบปรามอย่างตรงกัน
ข้าม คือจะไม่ใช้ความรุ นแรง แต่จะเป็ นการครอบงาทางคิดเป็ นด้านหลัก สถาบันที่เป็ นกลไกทาง
อุ ดมการณ์ รัฐ ได้แก่ ศาสนา โรงเรี ยน ครอบครัว กฎหมาย ระบบเมือง พรรคการเมื อง สหภาพ
แรงงาน การสื่ อสารมลชน เช่ น หนังสื อพิมพ์ วิทยุ โทรทัศน์ อื่นๆ และสถาบันทางวัฒนธรรม เช่ น
วรรณกรรม ศิลปะ กีฬา ดนตรี อื่นๆ
อุดมการณ์ ในมิ วสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งทั้งสองยุคแสดงให้เห็ นถึ งการครอบงาของผูม้ ี
อานาจ แต่ผมู ้ ีอานาจในมิวสิ กวิดีโอเพลงทั้งสองยุคไม่ใช่ รัฐ หากแต่เป็ นกลุ่มนายทุน เช่ น เจ้าของ
D
บริ ษทั หรื อค่ายเพลง เจ้าของเพลง เจ้าของผลิ ตภัณฑ์ต่างๆที่เป็ นผูส้ นับสนุ นการผลิ ตมิวสิ กวิดีโอ
เพลง จะเห็ นได้ว่าการครอบงาทางความคิดในสังคมนอกจากรัฐจะเป็ นผูค้ รอบงาผ่านระบบการ
ทางานหรื อระบบราชกาลแล้ว ในมิวสิ กวิดีโอเพลงยังถูกกลุ่ มนายทุนผูม้ ีอานาจทางการเงินเป็ นผู้
ควบคุ มและตรวจสอบ สอดแทรกกระบวนการสร้ างสรรค์มิวสิ กวิดีโอเพลงทั้งสิ้ น เพื่อนาไปสู่
ผลประโยชน์ท างการเงิ นและความส าเร็ จในการประกอบธุ รกิ จไม่ ว่า จะเป็ นธุ รกิ จเพลง ธุ รกิ จ
โฆษณาหรื อธุ รกิจผลิ ตภัณฑ์ต่างๆอีกด้วย อย่างไรก็ตามมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กกับยุค
PU
ร่ วมสมัยยังพบอุ ดมการณ์ ที่เกี่ ยวกับการต่อสู้ของผูห้ ญิง ซึ่ งมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กมี
อุดมการณ์การต่อสู ้ของผูห้ ญิงที่มีการต่อสู้ทางอ้อมซึ่ งใช้พ่อหรื อคนในครอบครัวเป็ นผูต้ ่อสู้ต่อรอง
แทน เหตุการณ์เรื่ องราวความรักของหนุ่มสาวเมื่อผูห้ ญิงถูกผูช้ ายหลอก ผูห้ ญิงในยุคคลาสสิ กจะทา
การต่อสู ้ ด้วยการฟ้ องพ่อและให้พ่อหรื อคนในครอบครั วเป็ นผูแ้ ก้ไ ขปั ญหาแทน สอดคล้องกับ
แนวคิดเรื่ องอุดมการณ์ของอัลธู แซร์ (ลาเนา เอี่ยมสะอาด, 2539) อุดมการณ์ แบบเสนอทางเลื อก
แบบใหม่ให้กบั ระบบ (Alternative Ideology) อุดมการณ์ แบบนี้ อาจจะไม่เห็นด้วยกับอุดมการณ์
หลัก แต่มิได้คดั ค้านระบบอย่างรุ นแรง คือแทนที่จะโจมตีอุดมการณ์หลักโดยตรงแต่กลับเลี่ยงไป
พูดถึงข้อเสนอใหม่ที่ตนคิดว่าดีกว่า ในที่นี่ผหู้ ญิงหรื อตัวละครนาเสนออุดมการณ์ทางเลือกใหม่โดย
ไม่ได้จอมตีอุดมการณ์หลักที่วา่ ผูห้ ญิงในยุคคลาสสิ กต้องเป็ นคนอ่อนแอ ร้องไห้ เสี ยใจเมื่อถูกผูช้ าย
หลอก แต่นาเสนอทางเลือกใหม่ดว้ ยการต่อสู้ทางอ้อมผ่านคนในครอบครัว
ขณะที่มิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัยพบอุดมการณ์การต่อสู้ของผูห้ ญิงสมัยใหม่ที่มี
การต่อสู ้ และหาทางออกด้วยตัวของตัวเอง เหตุการณ์แสดงให้เห็นถึงการต่อสู้ที่ใช้กาลังกับผูช้ าย
เจ้าชูแ้ ละการต่อสู ้ของผูห้ ญิงอกหักที่หาทางออกโดยการเต้นมากกว่าที่จะมานัง่ เสี ยใจร้องไห้เหมือน
ผูห้ ญิ ง ในอดี ต สอดคล้องกับ แนวคิ ดเรื่ องอุ ด มการณ์ ของอัล ธู แ ซร์ (ล าเนา เอี่ ย มสะอาด, 2539)
อุ ด มการณ์ ที่ มี เ ป้ าหมายเพื่ อ ต่ อต้า นอุ ดมการณ์ ห ลัก และมุ่ ง เสนออุ ด มการณ์ ใ หม่ (Oppositional
 145

Ideology) อุดมการณ์ ประเภทนี้ ไม่เห็นด้วยกับระบบเดิมที่มีอยู่ในสังคม และเห็นว่าเป้ าหมายของ

อุดมการณ์หลักก็เพื่อประโยชน์ของชนชั้นที่มีอานาจในสังคมซึ่ งเป็ นคนกลุ่มน้อยส่ วนผูท้ ี่เสี ยเปรี ยบ
คือ คนส่ วนใหญ่ ดังนั้น จึงมุ่งที่จะโจมตีและทาลายอุดมการณ์หลักและเสนออุดมการณ์ใหม่ ในที่นี่
ผูห้ ญิงหรื อตัวละครต่อต้านอุดมการณ์การหลักของสังคมไทยที่มีมาอย่างยาวนานที่ว่าผูห้ ญิงไทย
ต้องเรี ยบร้อย เมื่อถูกผูช้ ายหักอกก็มวั แต่เสี ยใจร้องไห้ แต่ในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคร่ วมสมัยพบ
อุดมการณ์ ต่อต้านด้วยการทาลายอุดมการณ์หลักและนาเสนออุดมการณ์ใหม่ โดยแสดงให้เห็นว่า
ผูห้ ญิงที่ถูกหักอกควรหยุดร้องไห้เสี ยใจและควรหาทางออกด้วยการเต้น การรักตัวเองซึ่ งพบในมิว
สิ กวิดีโอเพลงตื้ด ของกระแต อาร์ สยาม
จะเห็ นได้ว่าอุมการณ์ ต่างๆที่ปรากฎในมิวสิ กวิดีโอเพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กกับยุคร่ วม
D
สมัยต่างมีอุดมการณ์ของการสื่ อสารภาพลักษณ์ของศิลปิ นมากที่สุดซึ่ งถูกติดตั้งผ่านอุดมการณ์ทาง
อานาจหรื อนายทุนทั้งสิ้ น แม้กระทั้งอุดมการณ์ความเป็ นผูห้ ญิงยังสอดแทรกไปด้วยอุดมการณ์ของ
กลุ่มนายทุนในการประกอบสร้างตัวตนให้ศิลปิ นเป็ นไปตามภาพลักษณ์ที่บริ ษทั หรื อค่ายกาหนดไว้
หากแต่ดึงลักษณะหรื ออัตลักษณ์ ด้ งั เดิมของตัวศิลปิ นมาประยุกต์ให้เกิดความน่ าสนใจและนาไปสู่
ผลประโยชน์ทางธุ รกิจทั้งสิ้ น
PU
5.3 ข้ อเสนอแนะการวิจัย
5.3.1 ข้อเสนอแนะด้านการนาผลวิจยั ไปใช้ประโยชน์
5.3.1.1 สามารถนาไปใช้เป็ นแนวทางการสร้างสรรค์รูปแบบการนาเสนอในมิวสิ กวิดีโอ
เพลงต่างๆได้ หากแต่ตอ้ งศึกษาบริ บทและความต้องการของสังคมหรื อผูบ้ ริ โภคเป็ นสาคัญเพื่อให้
เกิดประสิ ทธิ ภาพในการนาเสนอและประสบความสาเร็ จทางการตลาด
5.3.1.2 สามารถน าวิ ธี ก ารเล่ า เรื่ อ งใหม่ ๆ ไปใช้ใ นมิ ว สิ ก วิดีโ อเพลงต่ า งๆและเพื่ อ ให้
กระบวนการเล่าเรื่ องมีความสอดคล้องและเหมาะสมกับเนื้อหาของเพลงอันจะนาไปสู่ ความสาเร็ จ
ในการเล่าเรื่ องประกอบเพลงต่อไป
5.3.1.3 สามารถนาไปใช้เป็ นแนวทางการเลือกใช้สีและการจัดแสงให้มีความเหมาะสม
และสื่ อ ความหมายสู่ ผู ้บ ริ โ ภคได้อ ย่ า งเข้า ใจ เช่ น เดี ย วกับ การเลื อ กใช้ข นาดภาพในการสื่ อ
ความหมาย การแต่ง กายของศิ ล ปิ น และการเลื อกใช้สัญญะ ล้วนแล้วแต่ ส ามารถนาไปใช้เป็ น
แนวทางในการเลือกสรรค์รูปแบบการสื่ อ ความหมายเพื่อให้เกิ ดความเข้าใจร่ วมกันระหว่างผูผ้ ลิต
กับผูบ้ ริ โภคหรื อผูช้ มมิวสิ กวิดีโอเพลงมากขึ้น
5.3.1.4 อุ ด มการณ์ ที่ ป รากฎในมิ ว สิ ก วิ ดี โ อเพลงลู ก ทุ่ ง ยุค คลาสสิ ก กับ ยุ ค ร่ ว มสมัย
สามารถนาไปประยุกต์ใช้ในมิวสิ กวิดีโอเพลงต่างๆให้มีความเหมาะสมและสามารถสร้างสรรค์ทุก
 146

กระบวนการผลิ ตให้อยู่ในอุดมการณ์ที่ตอ้ งการได้ อย่างไรก็ตามจะนาไปสู่ การเรี ยนรู้อุดมการณ์ที่

แอบแฝงในงานสร้ า งสรรค์ต่ า งๆและเป็ นแนวทางในการก าหนดอุ ด มการณ์ ต่ า งๆให้มี ค วาม
เหมาะสมต่อไป
5.3.2 ข้อเสนอแนะสาหรับการทาวิจยั ครั้งต่อไป
5.3.2.1 งานวิจยั ชิ้นนี้เป็ นงานวิจยั เชิงคุณภาพที่ศึกษาด้วยการวิเคราะห์ตวั บทและมุ่งศึกษา
เปรี ยบเทียบรู ปแบบการนาเสนอ วิธีการเล่าเรื่ อง การสื่ อความหมาย และอุดมการณ์ในมิวสิ กวิดีโอ
เพลงลูกทุ่งยุคคลาสสิ กกับยุคร่ วมสมัย โดยการคัดเลือกกลุ่มตัวอย่างจากยุคคลาสสิ กและยุคร่ วมสมัย
มาศึกษายุคละ 10 มิวสิ กวิดีโอเพลง ดังนั้นหากต้องการทราบข้อมูลที่หลากหลายอาจต้องใช้วิธีการ
เก็บข้อมูลโดยการสัมภาษณ์ เพิ่มเติม โดยสัมภาษณ์ผทู้ ี่เกี่ยวข้องหรื อผูผ้ ลิตมิวสิ กวิดีโอเพลงที่เลือก
D
มาศึกษา เพื่อให้ได้ขอ้ มูลที่หลากหลายทั้งข้อมูลการวิเคราะห์จากผูว้ ิจยั เองและข้อมูลการสัมภาษณ์
จากผูท้ ี่เกี่ยวข้องในมิวสิ กวิดีโอเพลง
5.3.2.2 ควรมีการศึกษารู ปแบบการนาเสนอ วิธีการเล่าเรื่ อง กระบวนการสื่ อความหมาย
อุดมการณ์ ภาพสะท้อนสภาพสังคมไทย อัตลักษณ์ร่วม ประสิ ทธิ ภาพของการสื่ อสารภาพลักษณ์
ของศิลปิ น กลยุทธ์การสร้างสรรค์ หรื อมุมองอื่นๆ โดยเลือกศึกษาผ่านเนื้ อหาของเพลง ผ่านแนว
ดนตรี หรื อผ่านมิวสิ กวิดีโอเพลงต่างๆในยุคสมัยใหม่ๆ เพื่อให้เกิดองค์ความรู้ใหม่และแนวทางการ
PU
สร้ า งสรรค์ ก ระบวนการสื่ อ สารในเพลงและมิ ว สิ ก วิดี โ อเพลงต่ า งๆได้อ ย่า งเหมาะสมและมี
ประสิ ทธิ ภาพต่อไปในอนาคต
5.3.2.3 ควรมีการศึกษาการโฆษณาแฝงหรื อ Tie-in หรื อ Product Placementในมิวสิ กวิดี
โอเพลงเพิ่มเติม เนื่องจากปั จจุบนั โฆษณาเข้ามามีบทบาทในทุกกระบวนการผลิตและเป็ นสิ่ งสาคัญ
ในการกาหนดรู ปแบบ เนื้อหาต่างๆ ในมิวสิ กวิดีโอเพลงอีกด้วย
5.3.2.4 ควรมีการศึกษา Audience Analysis หรื อวิเคราะห์ผรู้ ับสาร ผูบ้ ริ โภคที่เปิ ดรับชม
มิวสิ กวิดีโอเพลง ทั้งในเรื่ องของการเปิ ดรับชม ทัศนคติ ความพึงพอใจและอื่นๆ เพื่อประกอบการ
วางแผน กระบวนการผลิตในมิวสิ กวิดีโอเพลงต่อไป
 147
D
บรรณานุกรม
PU
 148

บรรณานุกรม

ภาษาไทย

กาจร หลุ ยยะพงศ์. (2556). ภาพยนตร์ กับการประกอบสร้ างสั งคม ผู้คน ประวัติศาสตร์ และชาติ .
กรุ งเทพฯ: สานักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
กาญจนา แก้ว เทพ. (2514). การวิ เ คราะห์ สื่ อ : แนวคิ ดและเทคนิ ค . กรุ ง เทพฯ: ภาควิช า
สื่ อสารมวลชน คณะนิเทศศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
กาญจนา แก้ว เทพ. (2541). สื่ อ สารมวลชน: ทฤษฎี แ ละแนวทางการศึ ก ษา. กรุ ง เทพฯ :
D
โรงพิมพ์ภาพพิมพ์.
กาญจนา สิ ง ค์ อุ ด ม. (2555). อั ต ลั ก ษณ์ เลขนศิ ล ป์ ลู ก ทุ่ งไทย (วิ ท ยานิ พ นธ์ ป ริ ญญาศิ ล ปะ
มหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยศิลปกร.
ขจร ฝ้ ายเทศ. (2547). การสื่ อสารทางการเมื องในเพลงลูกทุ่งไทย พ.ศ. 2507-2547 (วิทยานิ พนธ์
ปรั ช ญาดุ ษ ฎี บ ัณ ฑิ ต ). สื่ อสารมวลชน คณะวารสารศาสตร์ แ ละสื่ อสารมวลชน
มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ .
PU
จินตนา ดารงเลิ ศ. (2534). ศึ กษาขนบธรรมนี ยม ประเพณี ค่ านิ ย ม และการดาเนิ นชี วิตของชาว
ชนบทไทยที่ ป รากฏในเพลงลู ก ทุ่ งตั้ ง แต่ สงครามโลกครั้ งที่ ส องจนถึ ง ปั จจุ บั น
(วิทยานิพนธ์). สถาบันไทยคดีศึกษามหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ .
ญาณิ กา อ้อมณฑา. (2548). ศึกษาภาพสะท้ อนสังคมจากบทเพลงของสลา คุณวุฒิ ที่ขบั ร้ องโดย ไมค์
ภิรมย์ พร (วิทยานิพนธ์). คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรี นคริ นทรวิโรฒ.
บุปผา เมฆศรี ทองคา. (2534). ศึกษาบทบาทเพลงลูกทุ่งในการพัฒนาคุณภาพชี วิต วิเคราะห์ เนือ้ หา
ของเพลงลูกทุ่งในช่ วงปี พ.ศ.2532-2533 (วิทยานิพนธ์มหาบัณฑิต). คณะวารสารศาสตร์
และสื่ อสารมวลชน มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ .
ภัสวลี นิติเกษตรสุ นทร และคณะ. (2548). ประมวลสาระชุดวิชาปรั ชญานิเทศศาสตร์ และทฤษฎีการ
สื่ อสาร. นนทบุรี: โรงพิมพ์มหาวิทยาลัยสุ โขทัยธรรมาธิราช.
ลัก ขณา สุ ขสุ วรรณ. (2521). วรรณกรรมเพลงลู ก ทุ่ ง (วิ ท ยานิ พ นธ์ ป รั ช ญามหาบัณ ฑิ ต ).
คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรี นคริ นทรวิโรฒ.
ลาเนา เอี่ยมสะอาด. (2539). การวิเคราะห์ เพลงไทยสมัยนิ ยมแนวร็ อค (วิทยานิ พนธ์มหาบัณฑิต).
นิเทศศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
 149

ศิริชัย ศิ ริกายะ และกาญจนา แก้วเทพ. (2531). ทฤษฎี การสื่ อสารมวลชน. กรุ งเทพฯ: ภาควิชา
สื่ อสารมวลชน คณะนิเทศศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ศิวนารถ หงส์ประยูร. (2550). ตระกูลรายการข่ าวโทรทัศน์ ในประเทศไทย พ.ศ. 2548 (วิทยานิพนธ์
นิเทศศาสตรมหาบัณฑิต). คณะนิเทศศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
สกุ ล วดี สุ ข อนัน ต์ . (2553). การวิ เ คราะห์ ตระกู ล หนั ง ผี ไ ทย (วิ ท ยานิ พ นธ์ ว ารสารศาสตร์
มหาบัณฑิต). คณะวารสารศาสตร์และสื่ อสารมวลชน มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ .
สุ จิตต์ วงษ์เทศ. (2538). “เพลงลูกทุ่ง.” ในไทยลูกทุ่ง. กรุ งเทพฯ : สานักพิมพ์มติชน.
สุ รพล บุญลือ. (2556). เอกสารประกอบการอบรมสาหรั บครู และบุคลากรทางการศึกษา หลักสู ตร
การผลิตรายการโทรทัศน์ และวิดีทัศน์ เพื่อการศึกษาปี 2556.
D
สิ รินธร. สมเด็จพระเทพรัตนราชสุ ดาสยามบรมราชกุ มารี . (2553). “ลูก ทุ่งกั บเพลงไทย.” การ
ประชุ ม วิ ช าการและสั ม มนาเรื่ อ ง เส้ น ทางเพลงลู ก ทุ่ ง ไทย ณ หอประชุ ม เล็ ก ศู น ย์
วัฒนธรรมแห่งประเทศไทย.
เหมือนฝัน ชาวเหนื อ. (2553). ความขัดแย้ งทางสั งคมในละครโทรทัศน์ ที่ออกอากาศในช่ วงเวลา
ก่ อนข่ าวภาคคา่ กับการรั บรู้ ของผู้ชม (วิทยานิพนธ์ นิเทศศาสตรมหาบัณฑิต). คณะนิ เทศ
ศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
PU
อินทิรา เฮ็งทับทิม. (2554). โครงการออกแบบโครงการออกแบบมิวสิ กวิ ดีโอเพลง ลมเบาเบาของ
วง Scrubb อั ล บั้ ม Kid. ศิ ล ปะนิ พ นธ์ ศิ ล ปะบัณ ฑิ ต สาขาวิ ช าออกแบบนิ เ ทศศิ ล ป์
วิทยาลัยเพาะช่าง มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลรัตนโกสิ นทร์ .
อุมาพร มะโรณี ย.์ (2551). สั มพันธบทของการเล่ าเรื่ องในสื่ อการ์ ตูน ละครโทรทัศน์ และนวนิยาย
(วิทยานิพนธ์นิเทศศาสตรมหาบัณฑิต). คณะนิเทศศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
อัมพร จิตรักษา. (2543). “ภาพสะท้ อนสั งคมและวัฒนธรรมที่ ปรากฏในเพลงลูกทุ่งที่ ขับร้ องโดย
เอกชั ย ศรี วิ ชัย ” (วิท ยานิ พ นธ์ ปรั ชญามหาบัณฑิ ต ). คณะศึ ก ษาศาสตร์ มหาวิทยาลัย
ทักษิณ.

ภาษาต่ างประเทศ

Berger, Arthur Asa. (1998). Media analysis techniques. Thousand Oaks [CA]: Sage.
Berger, A. A. (2007). Media and society: a critical perspectives. (2nd ed.). Maryland: Rowman &
Littlefield.
McQuail, Denis. (2005). McQuail’s mass communication theory. London: Sage.
 150

Metz, C. (1974). Film language. New York: Oxford University Press.

Osgood, C. (1969). “The Nature and Measurement of Meaning” in The Semantic Differential
Technique. Snider, J.& Osgood, C.(eds.) Chicago: Aldine.
D
PU
 151

ประวัติผ้วู จิ ัย

ชื่อ-นามสกุล ภูมิสิษฐ์ กฤตพิพฒั นโชติ์

ประวัติการศึกษา พ.ศ. 2555 ระดับปริ ญญาตรี สาขาวิทยุกระจายเสี ยง
และโทรทัศน์ (เกี ย รติ นิยมอันดับ 2) คณะนิ เทศ
ศาสตร์ มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์
ตาแหน่งและสถานที่ทางานปัจจุบนั นักศึกษาผูช้ ่ วยอาจารย์ บัณฑิ ตศึกษา คณะนิ เทศ
ศาสตร์ มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์
ทุนการศึกษา ทุนเรี ยนดี ระดับบัณฑิตศึกษา มหาวิทยาลัยธุ รกิ จ
D
บัณฑิตย์
ทุ น นั ก ศึ ก ษ า ผู้ ช่ ว ย อ า จ า ร ย์ บั ณ ฑิ ต ศึ ก ษ า
มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์
PU