456 caRSC WARTS oye 8, Jamal jes rocanym deeckiem, kite bieze ud ‘y badaniu wr boraorium uniwersyteckim. U ticryw sedi epzadé badawexych,w takcie Jogo macka i ova osoba wehodsa i wychodsa z ‘micorenia karan si avi Jamal ese py podobnig) poddawany procedure uiyeem: 8 Testa Obeych Sy 1. Testu Arachment Q-st Testa Kleyfikact Type Peywiqpanin a sume At “rachment Qe (AQS) 40 cine warurkowy 43 efor kewpi #35 asl podrawore 415 fina otone 416 fempuse <2 Fen aroleaa 431 Nips oft pie 444 ipsa empermenaan 467 lege smocjnan 423 apt ypotecin $23, lek ped eben 436 lesen 436 ocean sole 420 read 436 prywiznie 44 Prwetaieleowe ‘esopniomane MO prywiqunienietnace 43) “Teses Ufsego Praywinzania. Fiemowlgta mogg eworzy ply na tok dec egg na al wea ave pnicnryeh leach Alasyfkacje typow praywiggania -Klasyfkacje temperamentalne ‘¢ modsle Q-et 4. wewnetrane modele operacyjne Popwiqanieleowe abil 440 Preywiqanielekowe uke 440 ROZDZIAL 11 sicbie| innyeh is re x4 pewnego Hopnia stab w c7aie rywiqzale podlepicesminaom 2 rele onl 432 sys ufae 440 ‘pu aaaywaninemed 417 ‘Rhokaneolsemesonlan 417 ‘yrchroninenbyna 430 Terpersment 424 fempersmentsahamowany 427 Tor Obeych Spas 89 sksttomane preigzane 431 srinkowanie Mrevngane ode opencjpe 450 4 Keno yee Ipapteieanyn cen anny 5 dati cnet Rozw6j pojecia Ja Jakrozwiasia pede ‘Samaocena: ewalngjykomponent a ‘oxws) motywaiosignit i stolnegopojedi}a ‘Wyn bad w codlennym zyiu:Pomagane bezadhym wasiaanigcach im he 25102 Kstalowanie tesa Druga strona poamalaspolecmego icra oinych Wyn bad yc codsiennym:tategaryacarasowa asim u mahch diet “astosowanie motywéw ozwejoych €borwojuJipoaania splecnege Who am F Me, Myself, and I” Gram na gitarze 12-srunowe}, od kiedyukvicrylam 12 lt, Jestem preede swarytkim aucorka piosenek i nigdy nie napisalam niczego,cego nl Iniatabym na mys, Jetem opetana prec teksty piosenek. Uroditam sig 13 wraeéaia 1989 roku. Moja szxglig lea jes 13” Jestem najardzi rnastaiona na rywalizacigosob, jks znam. Kochien lide keSray sq dla mnie mili Ni jestem trudna do zzazumienta. Jedyne, co muscie obit, by zosaé ‘oli prayjaciohmt, o mnie bi. A wystkim lndziom, kez Kiedykobviek fos pustcrali moje piosenki w samochodse, chcalbym serdecrnie Podaigkowae Taylor Sufi, antorkspisenok ares enradwns tat 2 opublikowanezo proce nis ia rose bebo cam prof JAK ODPOWIEDZIALBYS a pytanie: Kim jester? Jel este jak wigksaose dorostych, prawdopodobnie odpowiedsatby,wspominajeo nieksbych godaych wwragi cechach (ecreros,iycaliwot®), odgrywanych w dycin rolach (sudent, wolontaiuse w septal), pogladach rliginych lub moralnych, a mote tke o sympaiach palitye- 2nych, W een spass ops nieuchwytnakoncepce nazywana per paychologow J. ‘Ale kiedy rwoje poczcie J sig zing? Czy sig nlm urodaies, cry race) ksaalil sig ono 2 uplywem ciara waz 2 nabrwaniem doswiadered? Ungélnilae ~ ‘xy duiel posiadaja pocauce Ja naraz po urodzeniu? Zoadamy eg west W plerwste)458 CEESCAWALTA oda re bows poze spoke Prana lrnac ine cdo ma image wale Jak rozwija sie poje reprise sae Presi en Htaeowe pone el (elec prestaen cask ego ordi, gy bam dae snp Je od niemowgcema po do- toalie Nasgpieroewalyny, w aki spend die! masta ocenis Jai Kons sainocens Poem spiny gna ozvoj jednego x bardzo wainych cxynaikow wplywaeych na samoocene ada, ue acl waka saiecresomane Cb ego bel) ong Nigcami eworaa poeyoywne lab negatywne role pojca J. Nasepnie omwimy {dave wyzwanieroowojowe, kee mura wil ezolanastolatk: pote stworzenia tmocneg, avientowanegopayaoiiowo porters wasn esy olsun Dede oina wy naprcy obowixskom werese| dvs. Wren orem, co roxas det wiedayo aye ladnnch i elajachincepetsonalnch, izzy, qe ten apekt porania spolecznege, siege ae oewojem plea Jo, pokare, de osebomoscowe (3) on spolecne sopeltyrorweju sa polyczonew tony spon. ‘Ocrpiscie, wsryscy wykstateamy Koncepee bie inj) jako medcayany ib obit jako morale (ub oiemoraln) itor Badaniaposiecone re remarye stk tbsere 2 asap cn rods ab roa 2, ra 13) Pic, wedemy do punk wy aback pend ic oun en by, ky nya J Ja [Nickey badhcze rozwoju (20, Brown, 1998: Melzoff, 1990) wads, name. roc sq zdolie do odrStnieni cb od otataiacego éradowis. Interessncym dowo- ‘dem na ten peglad jest odkryete, te noworodki denerwuja si, gy slyza magrany place innego deiec, ee ne denerwuja sig, lyse nagraniewhasnego placa, cosugerjc, 2€ ‘odtdtnianie sbi od innych jest moliwe od urodzenia (Dondi,Simion i Calan, 1999 Field, Diego, Hernander Refi Fernand, 2007). Noworodkianeyeypuj wick sla ie sl wlsnych dloni do ust sqadalne do koraysaniaxproprioceptywaych spragici {rwrotaych pochodgeych 2 wlanych wyraz6w cwarry, by asladowaé prrynajnej ficktre + min swoich opikundw. Te obserwacjezasugerowaly Andrew Meloffow! (41990, s.160), ie -niemowleposiad embrionalny schemat cial. [Mimo i] shemat ten tonwiasi waz r uplywem czas, jest obecny jako psychologicen funk perwotna od inajwezedniejych fae alemowigcrwa". Oczywiee, obserwacjenasladownictwa podega lternatywym lnterpretajom (wile badacay uwada je 2 odruchy). nn badacte rozwoju uwataj, de niemowlgta rodza sie ber poceuca J. Psycho- analtyenka Nargaret Mahler (Mable, Pine i Bergman, 1975) porswnajennovorodki do pisklecia w jj, kte ne ma powods, by soardiniaé Ja od otacrajacegosrodowiska ‘W kori kala potash, jaka ma daecko, jest eybko zaspokajana prcejego zawsze obecnych opickunsskeérey po pros tm” sine mala wlasnych rotsamosei ‘Ustalenie, kiedy niemowleta aja sig samoswiadome, wZadnyt wypudku nie jest Jarwym zadaniem, Whafcwieteeame wyriki badas nad niemowigtamt ich pocraciers Jamoga by iaterpresowane na rte spsoby oraz poewierdza€rbine hiporeryi modemy nigdy ne poznaé prawedy” odnosnie tego, cy diel rodza sie poczucem Ja Pontewai hiemoleta nie moga nam powiedaie, misimy wnieskowal interpetowaé,by dojé do ‘slasnych wnioskdw. Ta nigjednoznacenod jest jednym zpowodé dla kaénch badania rn niemowltani sa tak faseymujee dla ktéryeh ak wiel badaceykoneyrje badanie hiemowt ich rozwiniacego si poczuca Ja inyehnieliconych aspekt6y rozwoju [Na rate pry ryjmy sg wnioskom niekedrych badacry odnosniezdolnottodrSiniania siebic od innjeh luda niemowl¢ {ich seropoznania. Odréznianie siebie od innych w niemowlgctwie ‘Mimo cdmienaych og nawylanini si J, prawikaiy x budacry gaa side Piers prea eg poten molnaauvayew cag pewsrych Tab 3 mieey — os biedesa Petecinreoe onDZine 11 tape 459 sr Stl ts 1) Posen ate wap ame Kaoheieentreribhtiat sit heer hares npn SE ee me Poe it ae pod erm 2m ee a enn eto: [pwr pean a Stree eae irene merge mm PS a eee a rs co ey ste ‘enamel: ee vy il ean ants eet conan Bos Retain cae sont apenas 192 wet ype nip pen ps3 HnTre eater el wee ee ae ce mia teptpeetg arteries! daeichextalsammatenate: iy locas Bea aD eae ae Parcomtins peacoat nia scimtnsher tae ee ee calle leet Ce ea aed re Tee Fea epee make igen mea wera Samopoznanie w niemowlectwie Gdy niemowta wieda ju, 2 9 stn nezaleinie od innychjednoste), moga do- \wiedeeé kin lb cayn 3 (Harter, 1983), to podstava pojgeala. Kiedy niemowlta rospoanajaswoje cechyfzycane isa sig adolne do odaSinienia igo innychniemowat? Jednym ze sposobiw odpowiedr n te pytania jest pokazani nemowlgom wizua yh representa ich samyeh (yfrowego nagrania ub lstzanego wdbici)ispramdzenie, jakenaniesareagua.Badanls tego typu pakazay, e ul S-misgcaeniemowlgta takeuj, swoje whine twarze jako anajame bodice spolecane(Legerstee, Anderson i Schafe, 1998; Rochat i Seraitano, 2002).Na prayklad Marie Legerstee Ie) wspélpracownicy (2998) odteyl,2e S-miesigcane dae, kre ogladaly poruszajce se wierunkt scbie i réwiednica (na kasece wideo) wyraénie potrafily odeéinié ewoja whasna twarz od ‘rary rowienike, na co wekezywals ich cendencja do dhuaszego patrznia na rare edn (kira zapewne byla dla nich nowa i interesujea) nid na ewoja (kta bya pevaie2mna i dlatego malo ineremjgca). W jak sposob tak male dricipotrafia od- ‘ini wojacwarz od cwarey inne ude? Wyjatnieaiem mote bet, dais (pry. ‘aj w kulkurach zachodaic) costo zaajja sig w pobliau hte, zazwyeza) wa 2opiekuner, katy uctestnicey nimi w zabawie solecene Foge!, 1995: Stern, 1995) “Takie dodiadezenia mogabyé dla niemowla okazig do dopszowaniaswoich wiasaych informacjpropriocepeywnych wywolanych ruchem do exyanotel wykonywanych prc jedng z ox widoconych w luseeanym odbicis, odeéinieia w ten spoa6h wsibie™ od "tarzego partners interac} spokecane keGregonichy nic odnweriedljg ak doldadnie ruchévw driecka (Legerstee, Anderson! Schafer, 1998) ‘W ciagu naseepnych klk miesigcy niemowletacora lpi poesia odrining winualneeprezentacesamych seb i inayeh luda oraz postraegj nah ako poten- {alnych pertaz6w interac spolecanych, W jednym x badad (Rocha Stvino, 2002) Stmieigcze dries ogladaly nagranie wideo, na ktdrym widaaly sbi ub dorosego nadladujacgo ich ruchy. Drieci te ne eyo potwigaly wigs) ura naladujacemt je Ia by dowd! dy det wyhzalea sg umijgnsoceny wpe age tet andarw woman ~ lof Hac deanna WE Sep obser wowano die wmomencepodejmowasiacaynotsio ee oes Teach onggiqla cel (np. wba kok dese, ulsdane puri lib PSN err platkonye keel kl, Zadania by ereakesryzwave tak ede ald tie wykoaywac fe core lpi), co umodlivio obser ih rake ofroe pec re on i poraki, Na postaws tego badania Stipek i je wspSbpracownicy wysuneli wniose, ‘dai: proechodag prec ery fany wzenia sg ocenyswojego wykonanla w syeucjach ‘siagnigg. Faxy te naxywamy radode ae adcbywania wprawy, postukiwanie aprobsty ‘oraz wykorzystywaniesandardéw. Faza 1:radosé ze zdobywania wprawy Prac ukoiczeniem 2, rok fyela does sq wyraénezadowoloneze zdobywania wprawy w taki podeimowasia wyawas, wykaraie morywacje kompetengji 0 kab) pisat ‘White (1959) Jednak rie wymagaj ugh inaych luda w rake odnowzenta yc ani inay sposd nie saakaja wanania. Zamiast mactwis sig poratkami, po prosta ‘mlcniaja co | probuje adobye wprawe w zabawie inna zabawka. Nie ooenija jeszcze “wyikiw swoichdoialaw odniesienia do standardéw wykonania, kre dfiniusukces, bad pore Faza 2: poszukiwanie aprobaty ‘ilitajge si do 2. ok yea, daiec acaynaja praewidywaéjalcinni ocenigwykonanie przer nie okzelonego rdania. Oczela uznania, gy uda im sig poprawnie wykonaé Zacanie, ora deraprobaty, esl pont poral, Na preykiad ju? ati kere odnioaly sukces, uimiechaly sig, unosily glowy i brody wysoko orar dokony aly stwierdzet lich ak ,Udato mi sig, preywolujge wage badacza dla swoich wyezyntw. Tymceasem, ‘lati, kedrym nie wcato sie wpkonaé zadania, cgso odveracaly sig od bodacra, jae ey sara sig uslengé eyeyl. Wyplada na to, e ju 2-latk oceniay swoje wy Jako sulcesy lub porai i zdgéyly sig nauczé, 2 po sukcesie mog, ocrekiva€ aprobary, {po porsice ~ denaprbaty Gabe Bullock i Lutkenhaus, 1988). Faza 3: wykorzystywanlestandardéw Do wanego praslomu dochodsiw wiekw 3 lt, gy daieci zacynalareagowaé ma swoje suleryipocaihi basic nietleinie Pryjely one iekrywne tandardyoceny sWoeB> ‘wykonanta nie muse polegat na inaych, by dowiedzit sg xy posal im dobrae, coy $e, Daieciw fate 3 st zdaine do praciywania prawdaiwe dummy a nlejedynie pray- jemnotei) ze woich cragnige oraz prawdziwego wstydu (ani tylko rozezarowania) ‘rpowodu poraiki (ob. es Lewis, Alessande i Sullivan, 1992: Lewis i Ramsay, 2002) Podsumowujge, mbtna sewiedaie, te nemovlgaklru sie morywem kompeten i czerpi atte zeswoich codziennych oiggnig, 2a zaceynajaoczekiva€ apr bacy denaprobaryodneénie do swoich wysikéw a dei powyie) 3.roku cia oceish, ‘woe osiagnigcia na pedstawiestndardéw wykonaniax42dolve do preeiywania dumy i wstyd w zleémote od ego, jak dabrac ud im sig spelnié re standard Motywacja osiagnieé w okresie sredniego dziecifistwa i dorastania ‘W swoich pionirskich badaniach nad motywaciaosiagnigé David McClelland i jego _wspolpracownlcy (1953) dawali sae | asolatkom sc czzrechw pewien sposd wieloznacznych abr prosi jo napsane history orychobrazkach, by zbadat Kreatywnoté badanych. Zaktadsie, elude projektua wlasne morywy na swojehisto- ‘jk, moda mien ich motywaei osiagnieé, liege licabe wymientonych prez nich ‘moryww awiqzanych 2 osagnigciam. Jaka history opowiedalbyso scene uch ong) nallrycinie 113? Osoba o wysokie) morywac osiggnigé moglaby odpowiedzig, te osoba na rdjecia misicamn pracowals nad preelomowym naukowym odkryeiem, Jade arewoljonizje medyeyng, natomiast oso onski morywacjiosiagng’ moghaby owiedzig, de osobi na adjeciaclesy i, 2 due pracy dobiega kote i bd moglt = = Wile 38k esse Morywowamh do corer Fepsegowokonyanis 36h Teosezoana dy 2eswoich orocike 11 WewypaRSaR 475 pot do dom isi lakaowad. Weesne badania wpa. te die bods kre er awatywysokie wyatt iw inych exach mocywach sagt rym yay veae ony stole als onby, bre uryaivaly ski wynikt(MeCleand in, 1959, Hey sktonity badacey do blisvego prayerenia sg inteakejom rodzic— daiecko, by stall, exySredowisko demowe wphys ma mocywa signi Wplyw érodowiska domowego na motywacie kompetenc}i iasiagniecia ; Napwrestren lar kadacteidentyfkowal rey cage sine rode wplyw odo Wb domweg nm mnywar tomperilosagnis die oat mn nce eer tierSeane na osagnectajakoserelachtprywiqania deck, charles sepa domowege ora sel wychowsnia wpkorzystywany zzz rodzicow styl Kir serve rozwijac lu hamowac che dsiecka do osagania sokcesow Jakote rela prapwlaznie epc iony opekanan, ew wk wito do 18 tnesigcy epic) radilysobie ze skusecanym rovwiazywaniem probleméw nie ee ryote He vsi)es0 {Tyéna 13, Scenl tego rodzajuzotaly wokoraystane rez Davida McCista cpetpescom de rlrzeia morywaco5aMIC476 CSC CWARTA ay onay reno eungrema aati ns saga prin dena wets Fapatlenis oat pot ach tag hb tomer dm) lesen tu race eonagnet dasewnetne beech een) . ROOT Aaya a7 Srodowisko domowe. Tendencja mjc duzcl do ckaplora,sdobywania nome rodticow, kdrey niechgtne wang ich sukcesy umigjgnos! ocwiny ania problem tly ric od rodaaju wat kr ae {hb obia cw poss oie) fy kdonn do ‘evn im todowisto dome. W ednym x bad (an Doomick in 198) badaae lyeykowania ib karla a poneone prs Piel doy 30 dei 12-miesgezych s odain 0 niteych dochodach i prao. {Burhans Dweck, 1995; Kelly Brownell Camp Stada obsterng ake, by sklsybkowa were frodowiso deca jako sym bell 2000; Teeven Mele 1972), wjac intlektunlnie (wiv to odwiedsono pond 200 din, ‘Widsimy sate, ie occ ais 0 wysokig [ee kadcowe anal poddanojedynie 50 powods uta danyeh) Klka a posi imoxywac onagieg posi ry xy: sgrupa badaweza ocenila, jak radzasobie we dai, sprawdzajqe wystandaryzowane tsiy serdeczni, akcepcujacy i cheenie chwaly osigg- Sgnig ore cory uetkane pace ni w sk Je widimy w Habel 11.2, jlo tiga swojgo dlc: @)sapewnlaa dried {Godbwiska demowegow wieku 12 misgey thumaceyla osggnica stone dzieki ‘eoazSuontole popes uanavani ane Int pin, Dwoje a toje del 2 doméw aapewnisigyeh syaulace ada bie and do kee dneckoa day anatomic 1w srkole calkiem debrze, podceas gdy 70% tych x niestymulujgcych doméw radio nadzorua jego postepy w cym 2akresie; oraz 3) Tobie Barden fe Semulice odo domowe nie ko wplrw poxyty wai poovalajgdtecka ma pewra ncalelnod autor teapmwaniedbrich cen prec dae a Sinychgropeniergeh fla sper tom, ostroinie topnijqe2adania, by dee iS gana omg i sci nk ep ee ogy sme peri want ip ‘wana | podejmowania wyewat w celu zaspokojenia osobiste)potrechy osiagnigé ub aowalajac searmym na wyraianie opinil na temat ompetngi Willan oe radote x odkrywania i rorwiz}wania problem ma sheryl do podinonina wen ceporamIN jens spo napolonnie evapo. najwgne ease rotons w inteleluaai eymulgeyeh rodowskach domo ch, maa nee chonac ed orentnarenamsrExa KE oj giekivanon sie Diana Bain leaStezapewniaja wile wyewa odpowiednich do wieku lzachetg do stawienia im cel — rnaaywa ten serdeceny istanowery,lece demokra- ‘Takiestodowiskovstalo opine w manne) cgi tyeany epost wychowywania diel antoryta- “seoyyeysiwponsnay Tray Aylem mychowawczym-sylem ry wedge inych blac wwe Styl wychowania a osiagniaca. W swoiksigice The Achievement Motive (Moye | | tgemdenaeetenysil __narorw6)porytywaych posta wobec osggnige zmacracych ukesow stkalnych wird satis vecleland toe aptlpacorney (959) meagre feos Hasty | |mawonersmcves terre dic w Seolepodstawowe i nasty, rardwno w spolecntswach zachodlch ‘acisk na trening rezaletnosl ~robienie réénych rzecry samemu — i cieplo, wamac: Gaetan (Glasgow in, 1997; Lamborn iin, 199s Steinberg, Eleni Mounts, 1989), jk iw Aa niajcy take samodiloesachowania, wphywaia W poyeywnysposSb na mocywcce | | Mmingjerecmsnepornane (Lin Fu, 1990). Je dic sq zachecane wsperane w pozyeywiysposs do sawianla cree padavace pore (Gretce! Ryan, 189; Winerbetom, 1958). Jcloit fl YIpunnnyancimoes sina” cool siklnym zdaniom, bya lbily nowe wyrwania bya aly sg pewnie ops See erie pectic wd rleurnomitamodeiosciwymaga uacmie | [iatraaeychsmctéw paw je (McGrath Repel 2000). Z. drug) strony, ice mag obi wyaik ‘wige| nit eylko vachgcania dziecka do realzowania celéw. Zgodnic x pogladem Wy- eee ‘Sekolne daiecka oraz jego motywacj¢ do osiggania sucess, eli (59 niersangsiowani igotskiego o znaczeniu wspélnej nauk, pewae badanie podhuine wykazato, te 1a, — ‘wiycie driecka i nie zapewniaia mu tadnych wskazéwek lub (2) 5 bardzo kontrolujacy [fedrym rodzice statannie stopniowall wysitek — umodliwiaige dzleciom w een sposi i wiecrnie nagabuja driecko 0 prace domawe, prackupuja je konkretaymi nagrodami ‘seatecane sproscanietrudnym wyzwaniom wymagaigcym subvelnej pomocy rodzcel- ‘za dobre oceny lub nieustannie marudza z powodu tych slabych (Ginsburg i Bronstein, ‘Xigbyiy dec, ke Cay sg nabardljkomforowo 3 byly mbar) aoe 1993; Ng Kenney-Beneen | Pomerat, 2004) fwomane w sjtuacac esignigé rk pis jako Blt (Rely, Brownell Camptelh 3000) Co wie eapostedni teingonggnigé-wyznacanle wysokich sandarcon Wotyw grupy réwies Lacan die do mbit cer ak alli = nie: ma porseywny wer fotyw arupy | ott tlar cored or caeklateonie W ken wrasee Pooh ‘nastolatk, crasem wopierajgc, a czasem oslabiajac starania rodaicéw, majqce na echt 2 oy ayer signin ick rn el kde pore Cheeni do agg kolnch. rej rowiefikow koiljieasggigctan! sam. kaj wyawa i wylazaa wysdk poniom monywacesiggige maja rdsicbw, Kay note byésczeglne dodiva-w preypadku wil aftsimerykafskichshisepatsko- hwaly ich sukcey. nie sq byckyeycrn wobec okasjonslaych porsck, Drie, re mate bt seen declaw prea merhaftkich«hipasio: fj te-2 podeimowania wyewah i mala niski poriom motywacjioslagnieé, mala en ucrsibw pochodza ain o nidsrych dochodach. Presja rook 2 ra ‘hamacayé dlacsago dl uezmiwie cxeseo 9 W cyl za eurovamerylakim zjarycko- vamerykaskimi ucniami pod wigledem ovgigésklaych (laugh Defoe a. ej Réwieénicy stale wninym irédlem wplywu na dec w sekole podsawowe ins 1990; Tharp, 1989). Lawrence Steinberg i ego wapétpracownicy (1992) odkyl, 2 aftoamerykaiski i Fspadskie grup rowiegnicae w wil rejonach 0 niskch dochodac laktywnie zniechgcai do osiagoigeexkolmych, a grupy exeo-{azjarycko-amerykassit ane stolne je cena ido nich zachecaj. Osiggajaey sukcesyaftoamerykafscy uczniowie w nice etre omovego ae mets TZ mee) Tana Weep tyeh stkolach w biednejeych cogicach miascaryeykuja odrzaceniem peazzswoich rizr) “7 _roamerykasskich wienikSw, ex powoduosagnicesckolnych 4 poneeegant BE snaladuacybialyeh” (Ford i Haris, 1996; Fordham i Ogbu, 1980) sme es we "Wyniktinaych bada pola, 4 dziec,kadrych rice wysoko cena each, en waa envy ek praca by prmowaéichasiagnigia maj endenjg do wyblerania oar 5583 teoiedikw, hry pods e wartodl, W swaim badaniu hiszpatskich, “romp ar a i aH agen ONL ATR ONE ‘Zine eS rhode od vray pice euopsaich rodsinimigranckch Andrew Fligai (927) ep ac maser cynywaluzw ez) wyisne oer keinan CISCCIWARTA, oostevo Ameryanie pomimo to, eich radsce nie psiadali wydstego wyksutateni raha pslugval a wdoma eyken sng, Jaka jot eg prayaya? Rode od jh skeesy avolrkow mocno wepieral warosi stole, pode akich zion ira cagst ses nimi ey, diel oedema lek) achgealich do radzena oi wskole, Ten rola Swiedninego waparca ware odsilchsbwnie?wivg Ponytywaiena odie stlneualenawanych uceiow pochodecnaaffoeme la ‘ego (Ford i Hat, 196) oraz die, ke nie saggy jestre oben dete vv Seanghaju (Chin) (Che, Rubi i, 1997). Jew prawdopodobae cyan oie vopienjge sukcsy kale unio ewnyatkich dow, Najwyratn com ‘Ei jot Honcntowa sma ongriglachakademickch jell roe | Sie i wyapia prcanych spa dotyexgeych warts rch elon \wptyw kultury 1W motywai ogee portwach wobec ucla i woe ini dice aw rove: Na pra w preccvlfsewie do aerykadakich die, kee moga wykazyrag rmowywach olga, er alee rg caer olerancyjne wobec poate, die chide crying moral ccagale, a prail dblenj ood ch bardso wary 2008) odkiys, te eakie since oq widocane jut w okesiepredkolaym. Lia. tals history oporatkach w uczein sg 4, 5 Glenim decom amerykadstim {hide Nase pytala te sie o ich pine na text alpowodaenia babar histor bad ich odpowieda. i odkrya, ie diet Stil pod ym waged, -Amerylaishie puedekoaki cog) portreplyucrene sig ja tani do wykana: tinal byy lryeyane wobec porta w ucten i wprreciniderwi do cic preednklakw ~ dla nich ucrene sig blo warosl, sabia, ra nalety osgnas {wash ty dae bly barn krytyeane wobec porsik. Te nice wane ‘eearpuaeyn eka praedickolak lel history, anagpniesadawn0o Im pyania na enat ej bohaters: Mala Nieves jj Mama Tea pig yy. Bardzo chcialby sana nary apa by. Pb rex chil, lee ne oie tad ha Wim si Zapotec oe yb Odpowiedzi 5-letniej amerykanskiej dziewczynki: Detter: Nie powinna bla se poddawal,polewat wid by ep. Jeni aol, Ys magls es by, ide pall Mam Tha, by yy og ag wighea I wyinn, a wey rmoghaby sap yy Baoucs: What, Mama Tea fowl po jd eb. wie, oni s4 calle dak. Wie mote samt meg dee py. Co nab Mats Nediwiedsx? Damexe: Ona mot... yy.potwiesyna ex nny, Binet: Nepeyidecyet Dztecec: Na poy na may suryk, Bapscs: Ca? Datncer: Serum, w kfrym mics) by Baics: Cay liber Mata Neddwiesie? Daitexe: Tak Bapacs: Diacgo jlubin? Dztscne: Bo jetta hudlia soda Geom sence preven, soy cn cy poste Frerecroie ccatuainsegi cmlinanajesnont nose egg crab to prs ‘Sbezrestecomeenego ctu ODDENe 11 ewan 479 Odpowiedzi 5-letnie) chitiskle} dziewezynki: Deineno: Mame i Tata diel eye na killa engi ed razem, ‘Benno: Wideisy Mama Tat sa dust iKaide «nich lowio po jedne ‘ybie, Him, pewnle nie moga oddaé swe phy Male Niediwiedicy. Co ona ear obi DaiecKo: Mama zatreymuje dla scbie maly kavale, a Luty oddaje Matej Niediwiedzicy. Potem jedaq ze swoim dzieckem iq sexsi Baoace: Cay lubisr Maly Niewiedricg? Dateco: Nie Bapacz: Dlacsego jj ni bisa? Robi co zatraymje sig w polowie, ma ny sera da rozumy [ie uae sg skoncenrow (Co jes slego w posiadany tzech seri dich romumé? Robie jedng rac przez cw, 2 potem robe pra che tina veer. Nawet nie pobwigcas2 tem uwagi, Nie motes: sig dobre naucey 10 le jest dobre, anna te duieweyok we ech praykladach wyratnie init sew swoch pogladach aan ee Male Nldawidricy we yen. Amer dewey aarp Gy Mele Nikiedny ta waroiciowe saat neh spsabow, dk a eh Mededin moghay naga sw) cl, his dewey waa wen Male) Niedwedakcy 2 gone paca, lec por pone a arti ombia pret Roti haluroe Bava sags o> ronnie oy njaine widoanenawe burda malic di Poza motywacje osiagnieé: rozwéj atrybucji osiagniee “Wiela wspdlcresnych badacry prarenaje, 2e koncepcia motywaciosiagnigt jest wate Wet wr ee whe alan, tet aa gbalna mtywac bdae ef Rank suarchetranyeh ogi Daeg? ay ee rrael youn, le ackowaniaukernkowae na osggigca ude ae otitis mana od teu pryeeymonyes 222 2 jst rpc sje sce port. Rodzaje atrybucji preyczynowych Besnard Weine (1974, 1986) ody, e nastlacki i mfodzi dorosi maa tendencje do rrpisywanaswoich sukcesiw pera jedns) 2 xrech modliwych payer ont Gu ch rao, wows rot tadania og nea (pe ew Jak pokazano wi eabell 1.3, dwe 2 jch pryceyn, adalodc i erudnoté zadn ena aly krewplywaa na ror silnychocekiwaonagnin® Pode iy npalek | scetci 4 prjeryam zeny, mocno cna Sew 2A Be OP oyruni | promujacym! mise oceekiwania. Z:luscrujay @ oa pen jell Lipa péjdie cl te praypisese soja pordkystalym prsyerynar rik edeinot, najprawdopodabrie| bedies mnie) pewny PRY eeetkiwanta negarywe) it gaybys paypisstporakyniedostacemems WS Macy moter rhe, weac pin asp exe. Zatwed bdo 3 FOO yaya grea weezy Cachan eu een agp aia cee 4 reel ZOE SO SEED. Winer suger, de wewngerinelzewmnetzne umigfeOwieN OSHA Sf peyerrowyeh wplywa 1a jak bardzo cenimy rena nso?480° CRSCCEWARTA fascination mbna Wr Se Tee ucamolae” Aen patt erect Jase eyo” pasta ais preyeston og, teedlnote cst ‘noose oewane pope Secuaory se ag inden pnrzgoi dai palette ssaiotsednosn | Siemon saber when | Sates pane nya 14, Podsumawanie el aybuc prayceynonyeh Berard Weiner ‘praypiszemy 5 na tei penycaynom wewngtranym, kim jak nase dute odlnosci hb Eig prac, bedalemy burdej sklonni doceniné nas sulkces, nit gdybyimy prays, {go takim caynnikom zewngtranym ak sees traf lub nicewykle larwy egeamin. ‘Wedlg Weinea praypisywanie naszychsukceséw dutym zdolnosciom jest adap- tacyjne,poniewad a wevneterna sala atrybucia sprawia, 2 cenimy naszeosggnigca Tocickajemy powtérnegosukeesuw propel Bards adapcacyjnym jes praypisywar tie poral malema wysikow! (nic brakowizdolnoéc),poniewat wyslek jest zmienny i estemy sktonni woven, ew presalsei poradzimy sabi epic je byiemy sg bards eae “Teoria atrybuci Weinerazaklada, Ze dwie smienne poznawere wphywajg ma nasa cligé do pracy mad osiaganiem konkresnych cléw w danym obszarzeosiagnigé. Praw- opodobnie postraepaneumiejtcowienleprayceynowotc (wewngtrnelzewngane) wy niktw drains wplywa na to, jak bardzo doceniamy rezultary, podcras gy arybucje ‘aloe enulatow wplywaja na nasze ocaekianiaosiagnige, Razem te dwie oceny poznaweze wphywajq na aaa chee podejmowania podobnych wyzvati w prayslosl (fodsumowanie tor Weiner ~ 2ob. Weve. 1.4), Résnice zwiqzane 2 wiekiem w atrybuclach przyczynowych [esl wyaje li, de eora Weinera rami rbye poznavezo i absrakcyjnic, by wyasnié steybucje prayezynowe pojawiajce sig a malych drici, masr race. Preedukoiceniem, rn wiee 7 cole tia dale sg rca) nierealistycanyen opeyistami, ky wae Si, de potrafiq osiagnaésukcesw nleral addy zadaniu, wiacunieztymi,krérych wie- lokrosnic nl dato i sg opanowaé w przesaosi (cipek Mac Iver, 1985) Naveaylle vw preedsekolach i zerowkach moga wplywaé na ten nadmierny optymim prez ustana- ‘winnie cel ichwaeniedziec! bard 22 [ch wysilhi ni ajakos¢ ich pracy, sprawise jes te wires, bmoga wil signa bye bystre” dai cigékig) pracy (Rosenbiokx se ee 1 Simpson, 1984 Stipek i Mac Iver, 198). = Mate diet postrzegaja xdolnose w spo- 6b preyrosiowy: uvaiula, ie dolnott sq Iiienne le ak, te ame mop ae Se bard bye ab koraperentne di Evighsonema wp due ot pak SpA Droege | Stpk, 1993; Dock beg fe 1986 Heyman, Ce ie, 2009). 1 kieay dec nacayjg odin rl | noict od wysitku? Kiedy sktanigia sie ku | jednostkowems postregeni elmo ropes ogocie yeolode fantasti feeders upc fdgeado osu ranch eomspemouowarawra 28 Jeorontapasas ite ano Niniewaeinejach porate Seung pyres cogs ‘ebseymstrarom Tabor jenortarate nevis >A RDDMT Rewipicake—Aay ek diolna cols iy pti pind mh ead Bre teakmnde 62 en cal Nis WS. oo Fsaeriaieryepemtnerineryurntc sett Se rier nce pr ony sai i dn ers Seen a ek a a moan boa my wena] Se ee Ngan BOL Pars tagger ree en Sep Mes eae a Can En eka Pepa in 1999. Fol a lesan peters arn ett ee Se ay iw ca ee ck ea a Co denn iy Yea 200, a anon ne —— ‘Teoria wyuczonel bezradnoscl Deck “Werystkie daieci od cana do czas donna poraek, podeimujac nows wyzwania, lect nie wsystiereaguja nant w ten sam sposb. Bazujac m toi ateybuc Weiner, Caral Deck je wapSlpracownicy probowali dowiedsie€ st, dlacacgo nicktére delet poddaa sig w oblicau pork w koi osiagajaswoe cel, podcrs gy inne sty ig pda. Wyn ich badas pokazaly, 2 eda rodzac diel thumacra wyniki swoich {alas w zupetnierétny spossb (Dweck, 2001; Dweci Legget, 1988). Niektredziec! sq zorientowane na mistrzostwo:rzypsuaswoje sukoety dyn sdolnosciom, lec za pork’ winl caynnikzewngtane(Ten testy nisprawidliny”) {ub preypisua je nlertatym prayczynom,ktée masina two pretweigay (Lepig mi oki, el sig Dede bal sara). Uceniowie cs nazywanl.orentowsnyl a Inisrastwo", gy? ne podsj sig w oblicn porath, wire, fe rwigkstony wile timodliwi im oslagnigcesukcest, Mimo ie postreegaia oni swojerdoioScako calkiem Sala ceche, tra nie sicla ig adjhalie x dna nadie (o porwalsim na pewnodé, fz Beda mogl powrrzye wlasne sues), uwajarownich te moga vwigksia swoje eompetencje (poglad prayrostowy), bade sig starajg 0 ponieiniu por. Tak wige sie zorienowane na mistrtotwo s4 wysoce zmoryvowane do poniyslnego radzenia Sobie x nowy wyrwaniami, bez waglgda na to, cxy wezdnejodnosty sukces, cry porte w podobaych sdaniach (2b. ry. 11.5). Tine deci crgstopreypinayswoje sukesy zmiennym caynnikon, skis jah wo- Joy wyslek lu sect; edad my pocaca wasn) warts plyoaeyeh 1 posrzegania sicbie ako osobywysoce kompetenne), Casto praypiu pals sty i wewngtranym ceynnikom, mianowile bakowi zdolnoc, co sprawia, ich oczck- ‘wania co do przysrych sukcesw 14 niskie, a takie powoduje sey poddawanie ig Ww oblcru porch, Wedlag Dweck i ml dae wu wyaceona bezradnoté: jal poradki sprayplsywane stalym preyezynom,cakim jak bak zdolnsel,daiecko Fry, nlewile mote arobié(ednortkowe pasrecginie zdlnoti, sae sg frusto- ‘ane nie widri powoda, dla ktbeego mialoby sg tara wykonaé dana c2ynnot pi ‘ie poe si action brane oe: Pome Rale, 1997) Nese wet talemtowaniuczniowe moga pay ten iezcrowy sy] arybucyys Key IRE peo tye ical ken ona ich wy wee Pacha oko F Sanders, 1985; Philips, 1984; Zieger iin 200),402 ARE CEWARTA awsome anyenas.charkeeystya ‘tentaczaradnescone (etentacpramisvzosto) ‘earadnatciows wyuczena beroorose ealfiowanie ati oscar tae beat del Brekonane co preisrvana. Shand umiggete pechmalyosabonodone cal peste Pendant soba tik oteger ten rd Becta enn Innymiwayrneach nie cher, 1982; Kroger, 2005). Na praykdad Sally Archer (0982) ooenila stadia rotsamosel daiel w wick 11-18 la weterech obsearach: wybér2awodu, postawy wobec rol awigaanych x pli poglady ligne | ideoogie po tycane Jedyaie 36 badanych uczniw osiaglo to sam ‘Stadium tlsamoli we werystkich cucrech obstarach, £29596 osagnelo diva lub nawer ery stadia w exerech ‘bszaach, Pokazue to, 2e sastolarki mogy osagnaé Sabilne pocaucie woisamotciw jedaym obszare | wat posakiwad w inaych Jak bolesne jest ksztattowanie tozsamosci? Bye mote wybée exmine dkryzys” preex Erksona do ‘opisinia akeywnego posmikiwania toisamoscl(jedne) Ib wicl)preex nastolatk by nieforeunny, poniewat ha Oskeek uc whakdymzcaterech sadn nasa drych ismoi osagnla morse, ne rieetonola netjcowie tn) raladalernon SH Rereswane Co wins), Jmes Masi ijego Jody ntkon 20% Te lk oxggngo abe peczcle feos tone etman 979 Cs Seconal Age hones nE> ie Suns uty adsceuce Swenpreicoigy 1 a029" 2 stan | preg. Exkson miak race charakceryae eho yeroegcal woe swspStpracownicy (1993) edkryl, 2 ci aktywn pose Kiwacte rotsamoéci majzo wiel lepize zane osobie i woe) preyslfci nit ich rbwielaicy 0 statuse pomie- ‘osiagnecie cotsamoi jako bardzo zdrome i adapracyjne ‘edartenie: oxoby, kre osiagngy totsamost, cesta sig wise samooceng is mag alefmate i ztabsorbowaneyeoblemam osbistymi nt ich ‘owiesnicy w pozostalychtrech sadiach rotsamosc (Adams, Abraham i Marksrom, 1987; O'Connor, 1995; Seaton, Settham i elles, 2006). Co wigee, Eekson postze tl osiagnigcie sabilne totsamot ko warunek niededny do stworzena prawdzivie bliskic relax draga osoba podcea pychologicanegokey2ysu bliskodc versus iol kaSrego dotwiadcrajy mlode! dorod. Zgodnie 2 eymi ocrkiwaniami studenci wykazi jncy djreate starry tozsamosei na 1 (2 oku seudiéw zanwycza byliw bliskim nwigaka. ‘ok pOZniej, podeeas gay cho pomiesane|rsamofei radko wehodzl kimbowviek ie 2wigek w clagu nastepnych 12 misigey Fitch i Adams, 1983; nob tet: Pe- {erton iin, 1993) Tak wig osagnielesabilne)todsamsci jest eeceywile wainym kkamlenlem milowym, ksdry posvala worowac diag poyeysrnen pezystosowanis peychologicenemu oraz rozwejow trwalych | ufnych av gz, kee moga praetwat cle tycie [Najbardsijbolesng lb preypominajacaksyayssyuacaw poscukivantu visa mote byé dlugotrwalseradno 2 je) analeziniem. Erikson wwata, ze jednosti bee ‘wyrainie uksctaltowane) tdsimotci w kocu popadsia w depres i brak wiary w se~ bes gy dryfujg bez cela, awigcione w statuse pomiesane toismotcl. Moga ocho- <2 peat, co son nara tama nguyen ate prenaedb ‘fara Zyciowe. Dlacego? Poniewat dla rych mieajacyh se jednostk epi] jest {ig wezystkian, czy nie powinno sg bye, ni ne posiadsé ade) votsamosei (Erikson, 1963). Badania suger, He wielu nastlatkows krdeay ukngli w statusie pomienane)