İTE Ö M Ö ME E DEĞER E DİRME

A A a ıdaki ümlelerde yer alan bo l kları erilen aritaya öre tamamlayını

5
km 5

1. Günlük hareket sonucu oluşan dinamik alçak basınç alanları …...... ve 5 numaralar ile gösterilmiştir.
2. Sürekli gece­gündüz eşitliğinin yaşandığı yer …………… numara ile gösterilmiştir.
3. 21 Haziran da en kısa gece ……........ numaralı yerde yaşanır.
21 Aralık ta Güneş ışınlarını ……........ numaralı yer diğer yerlerden daha büyük açıyla alır.
5 21 Haziran da ……..….... numaralı yere Güneş ışınları daha dik açıyla düşer.
6. 21 Aralık ta en uzun gündüz ……..….... numaralı yerde yaşanır.

A a ıdaki tabloda ar endirilmi ekilde erilen o ra olaylarla b olayların kaynaklandı ı

B
d r mları örnekteki ibi e le tirini

o ra i laylar D r m

a Harita çizimlerinde hataların olması

b Mevsimlerin oluşması Dünya nın günlük hareketi

Güneş ışınlarının yere düşme açılarının yıl boyunca değişmesi

izgisel hızın Ekvator dan kutuplara doğru azalması

Dünya nın eksen eğikliği ve
d Gün içinde sıcaklık farklarının oluşması yıllık hareketi

e Mevsim sürelerinin yarım kürelerde farklı olması

Gece ve gündüzün birbirini takip etmesi a

g Yerel saat farklarının oluşması Dünya nın şekli

Yer çekiminin kutuplara doğru artması

R

Eylül ekinoksunun iki gün geç başlaması

Dünya nın yörünge düzlemi-
ı Aydınlanma çemberinin yıl içinde yer değiştirmesi nin elips şeklinde olması
OĞA

i Dünya nın Güneş e yaklaşıp uzaklaşması

40
C A a ıdaki sor ların do r e aplarını sor ların altında yer alan bo l klara ya ını

Sinop
Ardahan

Ankara

K
Muğla

Antakya 0 125
km

karıdaki aritada yer alan e irlerin o ra kon mlarını ö önünde b l nd rarak

e sor ları e aplayını

21 Haziran da en uzun ve en kısa gündüzün yaşandığı şehirler hangileridir

Yıl içinde gece­gündüz sürelerinin en fazla değiştiği şehir hangisidir

21 Aralık ta Ankara dan hangi şehirlere gidildiğinde gündüz süresinin uzadığı görülür

11. 21 Mart ta güneşin en erken ve en geç doğduğu şehirler hangileridir

12. Yıl içinde en uzun gölge boyunun görüldüğü şehir hangisidir

A a ıdaki ra kte bir merke de b l nan metre boy ndaki bir ismin belirtilen tari lere ait
öl e nl kları erilmi tir ra kten yararlanarak e 5 sor ları e aplayını

Gölge (cm)
350
300

250
200
150
100
50
0
21 Mart 21 Haziran 23 Eylül 2 Aralık

13. Bu merkez hangi yarım kürede yer almaktadır

R

Bu merkezin enlem derecesi kaçtır

5 Bu merkezde yıl içinde gölge hangi yöne düşmektedir

OĞA

41
 A a ıdaki sor ların do r e aplarını i aretleyini
16.
66° 33 Kuzey Kutup Dairesi . 21 Mart
. 21 Haziran

23° 27 Yengeç Dönencesi

. 23 Eylül
V. 21 Aralık
0° Ekvator
lkemi de yatay dü lemde dik d ran bir
23° 27 ğlak Dönencesi ismin öl e boy n n en kısa e en n
66° 33 Güney Kutup Dairesi
old tari ler a a ıdakilerin an isinde
sırasıyla erilmi tir
Yukarıdaki şekilde Dünya nın belirli bir tarih-
teki konumu verilmiştir. A) ve B) ve C) ve
A a ıdakilerden an isi Dünya ekildeki D) ve V E) ve V
kon mdayken er ekle en d r mlardan
biridir
21 Aralık tarihinde 30° kuzey enleminde gün-
A) Kuzeye doğru gidildikçe gündüz süresi kı­ düz süresi 10 saat, gece süresi 14 saattir. 30°
salır. güney enleminde ise gündüz süresi 14 saat,
B) ğlak Dönencesi nde en kısa gölge boyu gece süresi 10 saattir.
görülür. karıda erilen bil iye öre ° k ey e
C) Güney Yarım Küre de yaz gün dönümü ya­ ° üney enlemlerinde Aralık tari inde
şanır. e e e ündü sürelerinin arklı olması-
D) Aydınlanma çemberi kutup noktalarından nın nedeni a a ıdakilerden an isidir
geçer.
A) Dünya nın şekli
E) Kuzey Yarım Küre de en uzun gündüz ya­
B) Dünya nın günlük hareketi
şanır.
C) Dünya nın eksen eğikliği
D) Dünya nın ekseni etrafında dönüşü
. Güneydoğu Asya da muson rüzg rlarının
E) Yörüngenin elips şeklinde olması
görülmesi
. İsveç te alaca karanlık süresinin Mısır dan
daha uzun olması
. Dünya nın 3 cak ta Güneş e yaklaşması
. Yer çekiminin kutuplarda Ekvator a göre
V. Akdeniz deki tuzluluk oranının Karade- fazla olması
niz den fazla olması
. Ekvator un çapının kutupların çapından
V. Sidney de sürekli rüzg rların sola, İstan- daha fazla olması
bul da sağa sapması
. Sıcaklıkların Ekvator da kutuplara göre
karıda erilenler sebep-son ili kisi
fazla olması
ba lamında dü ünüldü ünde a a ıdakiler-
V. Kutuplarda gece­gündüz süreleri arasın-
den an isi yanlı tır?
daki farkın Ekvator dan fazla olması
A) ­ Dünya nın eksen eğikliği karıdakilerden an ileri Dünya’nın eoit
R

B) ­ Dünya nın şekli bir ekle sa ip old n n kesin kanıtıdır

C) ­ Yörüngenin şekli
D) V­ Dünya nın yıllık hareketi
A) ve B) ve C) ve
E) V­ Dünya nın günlük hareketi
OĞA

D) ve V E) ve V

42
21. . Yıl içinde Güneş ışınları iki kez dik açıyla A a ıdaki e e enlerden an isi di erleri-
düşer. ne öre Dünya’ya da a yakındır
. Sürekli rüzg rlar sağa sapar.
. Gölge yönü daha çok kuzeye düşer. A) Mars
karıda erilen ö ellikler a a ıdaki mer- B) üpiter
ke lerden an isine aittir C) Satürn
D) Uranüs
A) 0° B) 0°
E) Neptün
A B
30° K 40° G

B l nd kları kon m dü ünüldü ünde dört

me simin en belir in ya andı ı ülke a a ı-
C) 0° D) 0° dakilerden an isidir

C D
18° K 45° K
A) Norveç
B) Türkiye
C) Hindistan
E) 0° D) Venezuela

E
E) Avustralya
15° G

A a ıdaki kontrol listesi b bölümde edindi ini bil ileri de erlendirebilmeni ama ıyla
a ırlanmı tır i e y n olan se ene i i aretleyini

De erlendirme l ütleri E et ayır

İ TE İ

1. Dünya nın şeklini ve bu şeklin etkilerini değerlendirebilirim.

2. Dünya nın günlük hareketini ve bu hareketin etkilerini değerlendirebilirim.

T

3. Dünya nın yıllık hareketini ve bu hareketin etkilerini değerlendirebilerim.

İklim kuşaklarını sını andırıp bunları değerlendirebilirim.

R

De erlendirme Değerlendirme sonunda “Hayır cevabı verdiğiniz ölçütleri tekrar gözden geçiriniz.
Anlaşılmadığını düşündüğünüz ölçütleri içeren konuları tekrar ediniz. Bütün cevaplarınız “Evet
ise bir sonraki bölüme geçebilirsiniz.
OĞA

43