Dilimiz, Cumhuriyetten sonra kelime hazinesind.eki cmle Trkenin ve kazan- ma al5lndan elbette byk bir yol devrin- deki Trke duyulan tepki ve dil temel sayesinde olan ana dili ve Trke sevgisi de olumlu Ve verici Ancak, Trk Dili dergisinin Eyll i 993 "Bilinli Dil Sevgisi" ele konu siyla gibi, bu sevginin Trkeyi onun ve zen gsterecek kadar bilinli da bilgiye gerekir. Bu gn ve genlerimizde zaman zaman, dil sevgisine nemli gzmze mekledir. Dildeki ve kelimelerin ses iyi bilin- memesinden kaynaklanan imla ve telaffuz Ian cmle ile ilgili olanlar da da az gibi dil, en iyi ve dil ile bir Dil ile bu da dilin bu kurallar ise, zamanla dil ile ve dil an- gc kaybederek hem hem de yz tutar. dil, ve toplumun btn fertleri da ortak kutsal bir sosyal kurumumuzdur; en kltr Trk toplumunun uzanan bir yol alabilmesi de bn kltr hazinesinin ve gsteri- lecek zene Bu orada grlen ve zaman iinde nlemek, dilciler olmak zere, eli kalem tutan btn bir grevdir. Bu konuda iin de biribirimizi ile nk, ama, Trk dilidir. biz de bu ile mektuplarda, yazlllYe szl bir ve unvan ile etmek istiyoruz. On- ce, gazetelerden ve yerlerini belirt- meyi gerek li birka rnek gstere1im: 16 Tamlamalan Uzerine bulunan eski Sezgin'Ie Saddam ... "; "Millt eski Anap Genel Akyol..."; eski Bakam Halil bu konuda zerinde dur- du." Bunlara "Mim eski Genel Miidr", "Milli Gvenlik Kurulu eski "Genelkurmayeski "Devlet PUnlama Sosyal Planlama Dairesi yeni vb. r- nekleri de katabiliriz. unvan iin de zarf zerindeki adres- lerde, davet ve hitap cmlelerinde gzmze Do Dr. Ahmet av"; Proj: Dr. Hikmet Sayar !rnden rnekler Bu rneklere dikkat edilecek olursa, ;sim veya unvan grubu biimindeki isimler ortadan blnerek araya birer Bu tamlamalar iinde yer alan eski, yeni, gibi yerleri Trk dilinin da Nedenine gelince: Bunu, Trkede, bu nitelikteki kelime ve zel- liklerinin neler belirtmekle rneklerin birinci trnde yani eski Ba- ismet Sezgin ... " vb. rneklerde, kelimelerin gramerdeki grevleri bir yaparsak, buradaki Bakam belirsiz bir isim tam- Eski kelimesi bu ismi niteleyen bir eski Bakam" sz grubu da tmyle kendinden sonra gelen ismin, sz Sezgin' in bir olarak Trkede belirli ve belirsiz isim olmak zere iki trl isim zelliklerine edelim: 1- Bunlardan belirli isim iki veya daha ok ismin ilgi ile biribirine ve bu gstermek zere tamlayan bi- rinci ismin ilgi hali (genelivu;) eki -in / nin, tamlanan ikinci ismin de teklik ve okluk ekleri ile turulur: evin elbisenin leri, rengi gibi. Bu tr tamlamalarda, birinci isim ikinci ismi geici olarak tamamlayan, bir onu ilgi ile niteleyen bir isim durumun- Bu grup iindeki isim, olan ikinci isimdir. Ankara'mn . zaman da isim olan kelime Ankara, hava is- mini geici bir ilgi ile niteleyen veya tamamlayan bir Yani asl1 unsur Bu belirli isim tamlamalannda iki isim bir veya daha fazla getirmek mmkndr: Zeynep Korkmaz 17 nceki kirli, yeni ar- pm! pml yeni rugan gibi. Belirli isim bir- den fazla iine alan zincirleme isim biiminde de ola- bilir: gibi. 2- ikincisi belirsiz isim Bu trl tamlama da yine iki veya daha ok ismin yanyana getirilmesi ile iki isimden olu- taml2.ma basit ikiden ok isimden tamlama da zincir- leme tamlama Belediyesi veya Belediyesi imar Ktahya veya [(tahya Emniyet gibi. Belirsiz i,im belirli isim tamla- malanndan bu tr tamlamalarda belirten birinci ismin hibir ek ve belirtilen ikinci ismin bir -1 veya -LEri iyelik eki Bahe rereli, ayva kom- postosu, ders saati, okul Amasya Toros ocuk elbise- leri gibi. Bu trl tamlamalarda, ikinci isim, yani tamlanan isim, birinci is- me yani tamlayan isme, belirli isim gibi geici bir ilgi ile bir iyelik ile Bu iki isim biribirinin birer Bu ile iyelik bulunan ve yeni bir kavrama olan yeni bir isim tretil- olur. Bu nedenle de belirsiz isim kelime dedir. Sz okul zaman bu ne okuldur ne de sa- dece herhangi bir "Okula ait, okulla bir Kavram anlam budur. By-le olunca, bu trl tamlamalar da kitap, pencere gibi birer isim hkmndedir. bunlardan ay- bir isim Bu nedenle herhangi bir nitelendikleri takdirde, iki isim giremez. Her zaman ismin veya gelir. biz reeli'nin oldu- belirtmek istersek, reeli yerine reeli diye- bilir miyiz? Elbette diyemeyiz. ve takdirde, gz ve bir oluruz. sz Toros yksek Amasya ders uzun saati gibi dp gze arpar. nk bu ve Trkenin gramer yksek Toros Amasya ve uzun ders saati'dir. Durum byle olunca, larken eski Devlet Planlama Sosyal Planlama Dairesi yeni Do. Dr. Ahmet evik, Prof Dr. Sa- Hikmet Sayar gibi ve da da zere, Devlet Planlama Millt Yksek Genel Mdr biimindeki kelime 18 isim zerine da biribirine srekli iyelik ile mslakil isim ni- isimleri paralar birbirinden O halde, bu isimleri nitelernek iin da basit ya da zincir- leme isim bu iinde nnde yani ba- yer gerekir. Bu dnrumda ve da eski eski vb.; Prof. Dr. saym Hikmet Sa- yar Prof. Dr. Hikmet Sayar vb. geliyor. Dilimizin ve. ile ilgili bu 60 milyon Trk Trkeyi hepimize nclk etmesi gereken ile ve sunuyoruz. i NE GZEL inanmak ne gzel Duygunun, d ncenin,