ZAMAN GELAP

Ciri-Ciri Zaman Gelap

Terdapat beberapa ciri yang membuktikan
kemunculan Zaman Gelap. Satu daripadanya ialah
emerosotan dari segi ilmu pengetahuan,
perdagangan dan perbandaran. Pada masa yang
sama,
dunia Islam sedang berembang dengan
pesatnya. Dalam dunia Islam, muncul kerajaan-
kerajaan yang agung seperti Zaman Khulafa Ar-
Rasyidin, Bani Umaiyah dan Bani Abbasiyah. Oleh
itu, keunggulan dunia Islam telah banyak memberi
inspirasi kepada bangsa Eropah.


Masyaraat Eropah pada masa itu terbahagi
kepada dua bahagian iaitu
*golongan yang dipimpin dan
*golongan yang memimpin.
Golongan pemimpin dikenali sebagai raja dan
bangsawan. Kaum bangsawan yang diberikan
tanah kekuasaan raja dan berkhidmat kepada raja
dikenali sebagai 'Vassal'. Di bawah vassal ini
terdapat juga aum bangsawan edua dan juga
aum bangsawan etiga; (Jayaudin
Jamaudin.:2002:39).
Kuasa raja juga telah didapati berurangan.
Kuasa itu telah diagihan kepada kalangan tuan
besar/tanah (Lords) yang mempunyai
keistimewaan dan kekebalan. Hanya raja-raja yang
berkuasa besar seperti Carolingians yang pertama
(Carolingians I) boleh menyatukan mereka; (Wan
Abdul Rahman Latif et al.:1996:156).


Setelah uasa Rom runtuh, pentadbiran
wilayah-wilayah juga tida teratur. Keadaan ini
telah membawa kepada
emunculan satu uasa yang digelar Baron
ataupun tuan tanah. Keadaan hidup yang tidak
menentu mengakibatkan
para petani terpaksa meminta perlindungan
daripada tuan tanah. Sebagai balasan kepada
perlindungan yang diberikan, para petani terpaksa
membayar cuai yang tinggi kepada tuan tanah.
Bagi para petani yang tidak mampu untuk
membayar cukai tersebut, mereka terpaksa
menyerahan tanah mereka lalu menjadi hamba
kepada baron.


Jika tuan tanah memberikan perlindungan
kepada para petani, tuan tanah pula meminta
pertolongan daripada golongan raja. Perhubungan
yang ringkas ini telah menjadi asas kepada sistem
yang dipanggil '$istem Feudal'.
$istem feudal di Eropah mempunyai
persamaan dengan sistem yang diamalkan pada
Zaman Kesultanan Melaa. Raja pada zaman itu
merupakan penaung sesebuah negara. Raja-raja
di negara ita memilii tanah secara mutla.
Golongan pembesar pula berkhidmat untuk pihak
raja. Rakyat biasa juga turut memberikan
perkhidmatan kepada golongan pembesar dan ada
juga dikalangan mereka hamba kepada golongan
pembesar ini.

Berbalik kepada sejarah Eropah, satu lagi ciri
Zaman Gelap ialah euasaan uasa Gereja
Katoli. Pada masa itu, gereja Katolik merupakan
satu kuasa yang berpengaruh dan amat kaya.
Namun, pihak gereja hanya menekankan ilmu yang
berkaitan dengan keagaman ilmu keakhiratan
sahaja. Pengaruh agama ini mencakupi pelbagai
aspek kehidupan termasuklah menyediakan
kemudahan pendidikan. Dengan itu, pihak gereja
telah mengongong rayat jelata. Kesan
pengaruh agama Kristian yang ketara apabila
masyarakat menerima apa yang disuruh tanpa usul
periksa. Biarpun begitu, dikalangan pihak gereja,
sikap pentingkan diri berlaku dalam bentuk
kemewahan hidup. Amalan rasuah dikalangan
mereka juga berlaku; (Mahdi Shuid dan Muhamad
Fauzi Yunus.:2001:92).

Pada Zaman Pertengahan pula, perdagangan
tida berlau dengan meluas. Ini adalah kerana
awasan perairan pantai Utara dan Barat sering
diganggu oleh orang gasar (Barbarian) seperti
Viking dan Magyar. Selain itu, kawasan laut
Mediterranean pada masa itu telah dikuasai oleh
orang Islam. Justeru, orang Eropah tidak dapat
belayar jauh dan hanya menumpukan kepada sector
pertanian. Perniagaan pada masa itu berasaskan
sistem barter iaitu sistem pertukaran barang dan
matawang pada masa itu amatlah terhad.


Setelah Zaman Pertengahan berahir,
Zaman Moden Eropah pun bermula pada tahun
1500. Organisasi sosial Eropah turut berubah
dengan kemerosotan sistem feudal. Peningkatan
hasil dalam sektor pertanian, pertumbuhan bandar
dan perluasan sektor perusahaan telah memberi
peluang kepada golongan 'serf' bebas daripada
belenggu tuan tanahnya. Melalui perkembangan
sektor ekonomi yang berasaskan wang, muncul satu
golongan baru yang dienali sebagai
usahawan. Ini telah mengurangkan pengaruh
sistem masyarakat feudal; (Jayaudin
Jamaudin.:2002:40).

Zaman di antara Zaman Renaissance dan Zaman
Gelap dienali sebagai Zaman Kemunca
Pertengahan. Pada waktu ini, gereja telah kembali
menjadi institusi yang universal dan agen
penyatuan. Peningkatan aktiviti pertanian dan
kemunculan perdagangan telah membawa kepada
munculnya bandar-bandar seerti Venice, Milan
dan Florence. Kelas pertengahan seperti
artisan, pedagang, dan ahli perbanan telah
wujud dan perubahan dari segi politik dapat dilihat
apabila rakyat mula terlibat dalam bidang ini.
$ebab-$ebab Kelahiran Renaissance













Terdapat beberapa sebab yang mempercepatkan
lagi proses Rennaissance. Satu daripadanya ialah
kemajuan Islam sebagai sebuah kuasa yang besar.
Kehadiran Islam yang dibawa oleh Nabi Muhammad
s.a.w yang berbekalkan wahyu dan kitab Al-Quran
daripada Allah telah mewujudkan satu keadaan yang
aman dan maju. Kesedaran untuk menuntut ilmu
seperti yang telah ditegaskan oleh Nabi Muhammad
telah mengakibatkan ramai orang Islam berusaha
menuntut ilmu dan menyebarkannya kepada orang
ramai.


Kemunculan $epanyol sebagai sebuah
negara Islam telah menyebaban ramai orang
Eropah terutamanya jirannya, Itali, datang
menuntut ilmu di sana. Umpamanya, Christopher
Colombus dari bandar pelabuhan kapal Genoe, Italy,
tahu kewujudan benua di barat Eropah melalui
rujukan kepada tulisan-tulisan kitab geografi yang
dikarang oleh tokoh Islam yang terkenal, Ibn Rusyd.

Jelaslah disini bahawa umat Islam merupaan
guru epada masyaraat Eropah. Menurut Dr.
Gustane Len Bon di dalam bukunya, "Islamic and
Arab Civilization":
"Orang Muslim mengkaji sains dengan
bertujuan untuk penggunaannya. Oleh itu
adalah tepat untuk memberi gelaran kepada
tamadun orang Muslim sebagai guru kepada
Eropah (Europe's Professor) kerana melalui
mereka sains Romawi dan Yunani ditemui
semula dan dikembalikan kepada Eropah
semasa ia keluar dari Zaman Kegelapannya".
(Sulaiman Noordin.:1999:43).

Selain itu, piha gereja juga memainkan
peranan yang penting dalam mempercepatan lagi
proses rennaissance. Pihak gereja amat
beruasa pada masa itu sehingga melampaui
batas dan menindas ebebasan aliran agama.
Ia juga menindas kebebasan individu, ekonomi dan
pelajaran. Oleh itu, rayat telah bosan dengan
konkongan itu dan inginkan perubahan.

Pada tahun 1500 Masihi, orang Eropah sudah mula
dahagakan ilmu pengetahuan. Oleh itu, ramai rakyat
telah berhijrah e $epanyol untuk menuntut ilmu.
Menurut Briffault, seorang sarjana Inggeris dalam
bukunya, Making of Humanity:
Roger Bacon (1241-1294) pada mula-mula lagi
telah mempelajari bahasa Arab dan Sains Arab.
Roger Bacon dan Francis Bacon (1561-1629), kedua-
duanya boleh dikatakan telah memperkenalkan
kaedah percubaan atau ujikaji. Roger Bacon adalah
tidak lain dari seseorang yang memperjuangkan
sains dan metologi sains yang dibina oleh Tamadun
Islam ke Eropah. Walaupun beragama Kristian,
beliau tidak penat mengisytiharkan kepada rakan-
rakannya bahawa untuk menuntut ilmu yang
sebenar, jalannya hanya melalui bahasa Arab dan
sains yang dibina oleh Arab. (Gibb dan
Christopher.:1986:17).


ZAMAN RENAI$$ANCE
Zaman Kegemilangan Renaissance


Asas paling penting yang merujuk kepada zaman ini
ialah penonjolan kepada eupayaan manusia
berfiir untu menyelesaian masalahnya.
Pemikiran lebih dikenali sebagai humanisme. Tokoh
humanisme yang terkenal ialah Francesco
Petrarch. Petrarch telah memuji arya lasi dan
puisi Latin dan menyeru orang sezamannya agar
mengkaji karya-karya klasik dan memperbaiki
bahasa Latin dan akhirnya beliau telah menjadi
seorang sarjana yang masyhur di Eropah; (Wan
Abdul Rahman Latif.:1996:1895). Tokoh-tokoh lain
yang terkenal adalah Niccolo Machiavelli dan
Giovanni Bocaccio. $emangat inuiri atau
semangat ingin tahu yang uat juga merupakan
semangat yang wujud pada waktu itu.

Zaman Renaissance bermula di Itali pada kurun
ke-14 dan berembang e Eropah pada akhir
kurun ke-17. Di Itali, muncul bandar-bandar
seperti Venice, Genoa, Florence, Rom dan Milan
dan bandar-bandar ini dijadian pusat
perdagangan antarabangsa.
Keduduan Itali yang strategi kerana
dielilingi oleh Laut Mediterranean menjadikan
Itali muncul sebagai persimpangan utama dan
seterusnya melangah sebagai pusat
perdagangan antarabangsa. Bandar-bandar ini
juga menjadi pusat perembangan idea baru
kerana di situlah berlaku pertembungan budaya,
bahasa dan agama; (Christine Parsons dan Leanne
Wilson.:1996:107-108).


Aktiviti perdagangan yang berlaku di Itali telah
membawa pedagang-pedagang aya datang
berdagang disini. Kumpulan ini akhirnya dienali
sebagai 'patron'. Antara patron yang terkenal ialah
eluarga Medici di Florence. Golongan ini telah
menari para cendeiawan dan seniman untu
memajuan bandar merea. Pada waktu yang
sama, para cendekiawan dan seniman ini bermusafir
dari bandar ke bandar untuk mencari ilmu
pengetahuan dan menyiapkan tugasan. Justeru,
tugas penyebaran ilmu telah berlaku diseluruh Itali.


Paus di Rom turut menjadi penaung epada
para seniman dan cendeiawan.
Penguasa Gereja mencemburui pencapaian
bandar serta uasa yang dipegang oleh
eluarga Medici di Rom.
Mereka juga menaruh harapan untuk
mencantian bandar Rom seperti di Florence.
Namun, mereka tida bersedia untu
menampung ahli sains dan ahli matemati
kerana bimbang golongan ini akan mencabar
pemikiran yang dibawa oleh pihak Gereja. Seperti
yang kita ketahui, para saintis lebih menekankan
penekanan dalam kaedah pemerhatian dan
penggunaan akal dan logik dalam sesuatu fenomena
alam. Sebaliknya, pihak Gereja lebih menekankan
penjelasan tradisional.
Perselisihan pendapat ini dapat dilihat melalui
perselisihan faham Galileo Galilei.

Perselisihan faham Galileo Galilei bermula apabila
beliau telah mengeluaran pendapat beliau
bahawa Matahari merupaan pusat alam dan
buannya bumi seperti yang telah dinyataan
oleh piha gereja. Hal ini telah membimbangkan
pihak gereja kerana penfapat yang dikeluarkan
bertentangan dengan ilmu mereka. Oleh itu, Galileo
Galilei telah ditangap dan hampir dibaar
hidup-hidup sebagai balasan kepada
pernyataannya. Namun beliau telah sempat menarik
balik pendapatnya itu dan hanya dihukum penjara
seumur hidup; (Sulaiman Noordin.:1999:60-62).

Kerana mencurigai para saintis, piha Gereja di
Rom lebih meneanan egiatan seni luis dan
seni uir sahaja. Oleh itu, muncullah pengukir dan
pelukis terkenal seperti Leonardo da Vinci,
Raphael dan Michelangelo yang ditugaskan
mencantian gereja dan atedral di Rom.
Dengan usaha yang telah dijalankan oleh pihak Paus
ini, pusat seni Renaissance telah berpindah dari
Florence e Rom. Pada
Zaman Pertengahan, sumbangan dalam
bidang seni tidak begitu menyerlah. Ini adalah
kerana pelukis dan pengukir bekerja secara
berkumpulan. Namun semuanya berubah apabila
mereka mula beerja secara bersendirian. Bakat
mereka dapat digilap sepenuhnya dan kemahiran
mereka mula dihargai oleh orang lain. Pelukis seperti
Leonardo da Vinci, Raphael dan Michelangelo dikenali
sebagai tokoh yang tersendiri. Semangat dan amalan
begini dikenali sebagai 'individualisme'.

Penekanan terhadap keupayaan individu telah
membawa perubahan kepada konsep pendidikan.
Pada zaman Renaissance, pembinaan kemahiran
dalam semua aspek intelektual dan fizikal telah
ditekankan. Pembinaan kemahiran ini digalakkan di
kalangan individu. Contoh yang dapat dilihat ialah
Leonardo da Vinci, bukan sahaja terkenal dalam
bidang seni lukis dan seni ukir namun dikenali dalam
bidang ilmu yang lain.

Tokoh-tokoh Renaissance juga telah muncul di
beberapa negara Eropah yang lain. Di England
contohnya, muncul pemiir seperti Thomas More,
Francis Bacon dan William $haespeare. Tokoh
pemikir ini telah terkenal dalam bidang masing-
masing seperti falsafah sains, matemati,
astronomi, dan luisan. Melalui merekalah, kita
dapat melihat penciptaan yang agung dalam bidang
seni bina, seni pahat patung, seni luis, seni
muzi, pertumbuhan esusteraan ebangsaan
dan emajuan dalam ilmu sains dan perubatan;
(Wan Abdul Rahman Latif et al.:1996:190).










Kesan-Kesan Zaman Renaissance


Zaman Renaissance telah banyak merubah manusia
pada abadnya. Kesan ini didorong oleh semangat
inuiri yang tinggi. Banya bidang yang telah
berembang dengan pesatnya. Antaranya ialah
bidang seni luis, seni uir, politi, persuratan,
eonomi dan sosial.

Perubahan yang berlaku dalam bidang politik ialah
munculnya satu monarki baru. Monarki Baru yang di
maksudkan berasasan ewujudan erajaan
pusat dan esatuan ebangsaan. Sistem ini
bertambah kuat dengan amalan pembayaran
cuai epada pusat pentadbiran. Apabila
pentadbiran berjalan lancar dan kuasa raja
dipulihkan, dengan automatik kuasa gereja dan
kuasa golongan bangsawan dapat dikurangkan.
Monarki Baru ini dapat dilihat di negara-negara
seperti Portugal, Castile dan Sepanyol (Aragon),
England, Belanda dan Perancis.

Selain itu, kegiatan ekonomi juga berubah pada
zaman ini. Kegiatan sara diri yang diusahakan
selama ini kian pupus. Peristiwa ini berlaku kerana
perdagangan tempatan dan antarabangsa
berkembang dengan maju. Mereka juga telah
menjajah suatu kawasan untuk dijadikan tempat
mendapatkan bekalan makanan terutamanya
rempah ratus. Kemajuan perdagangan ini telah
mencetuskan penjelajahan dan penerokaan oleh
orang-orang Eropah. Kemajuan dalam bidang
matematik, geografi, kartografi dan astronomi turut
berkembang seiring dengannya. Penekanan dalam
keobjektifan dan eksperimen pula telah
mengakibatkan perkembangan dalam bidang biologi,
fizik, kimia dan perubatan.

Dari sudut sosial pula, kesan yang dapat dilihat di
zaman ini adalah perubahan dalam pemikiran dan
gaya hidup manusia. Manusia pada zaman ini dapat
menzahirkan emosi mereka dengan baik dan ia
diluahkan melalui muzik, lukisan dan ukiran. Selain
itu, masyarakat juga lebih menekankan pendidikan
yang dalam aspek pemikiran, logik, saintifik, falsafah
dan metafizik; (Nik Hassaan Suhaimi bin Nik Abdul
Rahman.:219-220).

Perkembangan ilmu pengetahuan tanpa kongkongan
pihak gereja juga merupakan kesan yang jelas
kelihatan sehingga ke hari ini. Mereka telah
menghasilkan penemuan-penemuan yang
bermanfaat dalam bidang sains dan teknologi,
sastera, dan pemikiran yang bernas. Namun
perkembangan dalam bidang sains dan teknologi
telah menafikan adanya Pencipta atau menggalakkan
manusia melupakan PenciptaNya; (Sulaiman
Noordin.:1999:63).




ZAMAN REFORMATION
Geraan Reformation


Reformation berasal daripada perkataan "reform"
yang bermaksud melaksanakan perubahan atau
pembaharuan terhadap sesuatu untuk
menghasilkan sesuatu yang lebih baik atau
membentuk sesuatu yang baru. Gerakan ini berlaku
di Eropah Barat pada kurun ke-16. Gerakan ini
membawa perubahan yang besar dalam agama
Kristian.

Gerakan ini bermula dengan penentangan
penganut agama Kristian terhadap Gereja
Katoli sejak ke-10 Masihi lagi. Namun,
penentangan ini tidak menimbulkan pengaruh yang
mendalam terhadap Gereja Katolik. Kritikan
bertambah kencang apabila pihak Gereja telah
meningkatkan pusat kekuasaan yang terkuat di
bahagian tengah Itali. Usaha ini membawa kepada
kekayaan pihak Gereja dengan menyelitan unsur
rasuah, penyelewengan dan epincangan
berlaku. Ramai rakyat yang telah mempersoalkan
kedudukan dan amalan Gereja Katolik yang
bertentangan dengan ajaran itab Bible.
Penguasa Gereja lebih cenderung mengamalkan
gaya hidup para pemerintah dan bangsawan dan
lansung tidak mencerminkan keagamaan. Selain itu,
pihak Gereja turut melakukan banyak
penyelewengan terutamanya dalam penjualan sijil
Indulgences. Amalan ini telah merebak ke seluruh
Eropah.

Gerakan Reformation bermula di Jerman. Kejayaan
gerakan ini telah dibantu oleh mesin ceta yang
telah dicipta oleh Johann Gutenberg. Kewujudan
mesin ini telah menyebabkan penjualan itab
Bible dengan harga yang murah. Ini
menyebaban rayat dapat memahami itab
Bible dengan lengap. Martin Luther, seorang
profesor teknologi daripada Universiti Wittenburg di
Jerman mula menentang amalan Indulgence;
(Sulaiman Noordin.:1999:59). Beliau percaya
bahawa manusia seharusnya bergantung kepada
kekuatan rohaninya.

Beliau juga telah mengemukakan 95 hujah
menentang amalan indulgences iaitu penjualan surat
pengampunan dosa yang dilakukan oleh pihak
Gereja oleh penganut Kristian yang ingin bertaubat
daripada melakukan perkara yang mungkar.
Pendirian Luther ini telah mengancam kedudukan
Gereja dan Institusi Paderi. Pendirian dan ajaran
Luther ini di kenali sebagai mazhab Protestan.
Protestan berasal daripada perkataan "protesting"
iaitu membantah. Tindakan Luther menandakan
bermulanya Zaman Reformation yang didapati
berterusan sehingga pertengahan abad ke-16.
Mazhab baru ini telah berkembang ke Sweden,
Denmark, Norway dan England.

Di Switzerland, pemimpin ajaran ialah Huldreich
Zwingli. Selepas beliau meninggal dunia, ia
diteruskan oleh John Calvin, pelajar undang-undang
di Switzerland. Beliau berpendapat bahawa sesorang
Kristian hendaklah mengenal TuhanNya. Untuk
mengetahui TuhanNya, mereka hendaklah merujuk
kepada kitab Bible sebagai rujukan. Manusia juga
dikehendaki mengamalkan cara hidup berdisiplin dan
menolak sebarang kegiatan yang memberikan
keseronokan semata-mata. John Calvin juga tida
mengharaman riba tetapi biarlah berpatutan.
Ajarannya telah mendapat sambutan yang
hanyat daripada rakyat ketika itu; (Mahdi Shuid dan
Muhamad Fauzi Yunus.:2001:97-98).

Di dalam perkembangan ajaran Protestan, masih ada
penganut yang masih mahu mempertahankan Gereja
Katolik. Oleh itu, satu Counter Reformation telah
dibuka. Counter Reformation ini bermaksud
"menahan atau bertinda menentang sesuatu
yang baru".








Kesan-Kesan Zaman Reformation


Kesan utama yang dapat dilihat dalam Zaman
Reformation ini adalah negara-negara Eropah telah
berpecah mengiut mazhab masing-masing. Berlaku
beberapa perbalahan antara mereka, contohnya perang
eagamaan di Perancis pada tahun 1562 yang
berakhir pada tahun 1598 dan perang 30 tahun yang
telah melibatkan beberapa buah negara iaitu Sepanyol,
Jerman, Bohemia, Denmark dan Sweden.

Kesan Reformasi juga telah menimbulan esedaran
ebangsaan erana telah diaitan dengan agama
Kristian. Fahaman Luther telah menjadi agama Kristian
bagi negara Jerman dan Scandavia manakala ajaran
Calvin telah menjadi agama kebangsaan negara Belanda
dan Scotland dan fahaman Anglican pula telah
menjadi agama orang Inggeris. Agama Kristian
Katholik telah menjadi agama rasmi bagi negara
Sepanyol, Portugal, Poland, Perancis dan Ireland; (Wan
Abdul Rahman Latif.:1996:202).

Kesan jangka panjang yang dapat di lihat dalam Zaman
Reformation ialah timbulnya sikap toleransi antara
penganut pelbagai mazhab agama Kristian, iaitu
bersama-sama mempergiatan pendidian sambil
menyebaran ajaran merea. Zaman ini juga telah
memperlihatkan eruntuhan uasa Gereja. Pada
zaman ini, kuasa Gereja telah dicabar secara terbuka.
Kuasa Gereja terhadap kerajaan juga telah berkurang
dan uasa Raja pula telah meningat. Raja-raja telah
merampas embali tanah-tanah dan segala
eayaan yang dipunyai oleh Pope; (Nik Hassan
Sulaiman.:2002:222).

Selain itu, kesan yang paling nyata ialah perembangan
seularisme atau penduniaan iaitu pemindahan
awalan egiatan ehidupan yang dahulunya
diawal di bawah huuman egerejaan. Penduniaan
telah diamalkan pada abad ke-16 terutamanya di negara-
negara yang mengamalkan fahaman Protestan.
Penduniaan ini bukan sahaja dikenakan terhadap tanah
dan cukai kegerejaan tetapi juga dalam hal ehwal
pendidikan dan pelajaran; (Wan Abdul Rahman
Latif.:1996:202).