PERKEMBANGAN PARTI

POLITIK DI SABAH DAN

SARAWAK DALAM MALAYSIA
(SJHK3113 SEJARAH SABAH DAN SARAWAK)

NURFHATIN SAZWANIE PARMAN

NURSAHIRA BADDU
 Soalan tugasan

Banding bezakan perkembangan parti politik di

Sabah dan Sarawak dalam Malaysia berasaskan
fakta yang relevan.
SARAWAK
 SUPP

SCA PANAS

PESAKA SNAP

BERJASA
NAMA PARTI TUJUAN PENUBUHAN SEJARAH RINGKAS

Parti Bersatu Rakyat • Melahirkan perasaan • Ditubuhkan oleh Ong

Sarawak (SUPP) taat setia Kee Hui & Stephen Yong
• Menyatukan kaum- pada 12 Jun 1959
kaum di Sarawak
• Mendapatkan
kemerdekaan bagi
Sarawak
NAMA PARTI TUJUAN PENUBUHAN SEJARAH RINGKAS

Parti Negara Sarawak • Melindungi kaum • Ditubuhkan oleh Datu

(PANAS) bumiputera dan Bandar Abang Haji
melindungi kedudukan Mustapha
mereka dalam bidang • Tidak mendapatkan
ekonomi, politik dan sokongan orang Melayu
sosial yang menentang
penyerahan Sarawak
Parti Kebangsaan Sarawak
(SNAP)

Ditubuhkan pada 10 April

1961- Stephen Kalong Ningkan

Mendapatkan kemerdekaan
bagi Sarawak
NAMA PARTI TUJUAN PENUBUHAN SEJARAH RINGKAS

Barisan Rakyat Jati • Matlamatnya untuk • Ditubuhkan oleh Datu

Sarawak (BERJASA) membantu orang dayak Tuanku Bujang Tuanku
mencapai perpaduan dan Othman, Abdul Rahman
mnejaga hak mereka dalam Yaakub & Abdul Taib
perlembagaan Mahmud (1961)
• Meninggikan taraf hidup
rakyat Sarawak
NAMA PARTI TUJUAN PENUBUHAN SEJARAH RINGKAS

Parti Pesaka Anak Sarawak • Menjaga hak dan • Ditubuhkan oleh

(PESAKA) kepentingan orang Temenggung Jugah
Dayak di Sarawak anak Barieng (1962)
SABAH
• Perkembangan politik berparti di Sabah hanya
bermula apabila Persekutuan Malaysia
dikemukakan pada bulan Mei 1961.

• Rentetan itu, pelbagai kumpulan etnik

menubuhkan parti politik masing masing bagi
melindungi dan mempertahankan hak dan
kebajikan mereka dalam negara baru yang
ingin dibentuk iaitu Persekutuan Malaysia.
 SABAH

UNKO

BERJAYA USNO

SANAP PM
 PERBEZAAN PARTI POLITIK
-UNITED KADAZAN NATIONAL
USNO
UNKO/UPKO
ORGANISATION
-diketuai oleh Donald
Stephens
-tujuan penubuhan :
menyatupadukan Kadazan
Dusun dan Bumiputera bukan
Islam
-1964: etnik kadazandusun
dan murut yang diwakili
UNKO dan Pasok Momogun
bersetuju mempertahankan
kepentingan Bumiputera
bukan Islam di Sabah dengan
membentuk UPKO
-UNITED SABAH NATIONAL
SCA
ORGANIZATION (USNO)
-Ditubuhkan bagi
kepentingan etnik Bajau,
Suluk dan lain-lain.
-Diketuai oleh Tun Dato’
Mustapha Dato’ Harun.
Menjalinkan kerjasama
dengan Sabah Chinese
Association (SCA)
-SABAH CHINESE
ASSOCIATION
-Ditubuhkan bagi memelihara
kepentingan orang-orang
Cina di Sabah.
-UMNO-MCA-MIC, UNKO,
USNO, SCA kemudiannya
bergabung bagi membentuk
sebuah parti Perikatan
-Pakatan ini berjaya
memenangi pilihan raya dan
seterusnya membentuk
kerajaan negeri Sabah yang
pertama
 •Parti Bersatu Rakyat Jelata Sabah (BERJAYA)
•Sebuah parti berbilang etnik dan dianggotai oleh Bumiputera Islam dan bukan Islam.
•BERJAYA membawa pembangunan politik, sosial dan ekonomi kepada Sabah melalui kerjasama baik
dengan kerajaan persekutuan

BERJAYA
•Walau bagaimanapun, jeles kelihatan bahawa parti ini dimonopoli oleh Bumiputera

•Parti Bersatu Sabah

•Ditubuhkan oleh Joseph Pairin Kitingan akibat tentangan terhadap kepimpinan Harris Salleh dari parti
BERJAYA
•Sebuah parti multi etnik, walaupun jelas didominasi oleh bumiputera bukan Islam
•Jatuh pada 17 Mac 1994. Akibat kejatuhannya, proses politik Sabah mengalami perubahan yang
besar dan digantikan UMNO.
•UMNO berjanji , sekiranya parti tersebut berjaya merampas pemerintahan negeri, jawatan ketua

PBS
menteri akan mengikut giliran antara Bumiputera Islam, Bumiputera Bukan Islam dan Cina selang 2
tahun
•Beberapa parti politik baru tertubuh seperti Parti Bersatu Rakyat Sabah (PBRS) dan Parti Demokratik
Sabah (PDS) dan Parti Progresif Sabah.
 RUMUSAN
PERSAMAAN
Sifat keetnikan dalam penubuhan parti
-UNKO (masyt. Kadazandusun)
-Pasok Momogun (masyt. Murut)
-PESAKA (masyt. Dayak)
PERBEZAAN
Tujuan penubuhan parti:
1. Menyatukan kaum-kaum
2. Melindungi hak Bumiputera
3. Meninggikan taraf hidup rakyat

Penubuhan parti bermula apabila

Gagasan Malaysia dikemukakan
Tujuan yang sama untuk mencapai
kemerdekaan di kedua-dua negeri
Membentuk satu pakatan iaitu Parti
Perikatan
Kini, parti-parti politik Sabah dan Sarawak
membentuk kerajaan di bawah komponen
BN