Poziom rozszerzony – 3.

2 Ciągi

Zadania do zrobienia na zajęciach: 5. W celu znalezienia wszystkich wyrazów o indeksach parzystych ciągu (𝑎𝑛 )
określonego wzorem 𝑎𝑛 = 𝑛 + 0,5 Kacper postąpił następująco:
Ciągi ogólne Wypisał kilka początkowych wyrazów ciągu:

1. Jaki jest wzór na ogólny wyraz ciągu (𝑎𝑛 ), którego wyrazy podano niżej? 𝑎1 = 1,5; 𝑎2 = 2,5; 𝑎3 = 3,5; 𝑎4 = 4,5; …
I wybrał z nich wyrazy 𝑎2 , 𝑎4 , 𝑎6 , itd. …
a) 1; 2; 3; 4; …
b) 2 ⋅ 1; 2 ⋅ 2; 2 ⋅ 3; 2 ⋅ 4; … Kacper zauważył, że wybrane wyrazy można rozpisać w następujący sposób:
1 1 1 𝑎2 = 2 + 0,5; 𝑎4 = 4 + 0,5; 𝑎6 = 6 + 0,5; …
c) 1; ; ; ; …
3 5 7
Okazuje się zatem, że wyznaczyć wszystkie wyrazy o indeksach parzystych
d) −1; 1; −1; 1; …
wystarczy wpisać w miejsce 𝑛 ogólny wzór na liczbę parzystą, w tym wypadku
2. Michał narysował wykres funkcji 𝑓, o wzorze: 𝑓(𝑥) = 𝑥 + 1, gdzie 𝑥 ∈ 𝑁+ .
𝑛 = 2𝑘, 𝑘 ∈ {1; 2; 3; … }. Zatem wzór na ciąg, który będzie „wyłapywał” tylko
Kasia narysowała wykres ciągu (𝑎𝑛 ), o wzorze: 𝑎𝑛 = 𝑛 + 1.
wyrazy o indeksach parzystych począwszy od wyrazu drugiego (bo dla 𝑘 = 1,
a) Narysuj wykres Michała w układzie współrzędnych - oś pozioma wartości 𝑥,
mamy 𝑛 = 2) ma postać 𝑎2𝑘 = 2𝑘 + 0,5.
oś pionowa wartości 𝑓(𝑥).
a) Jaki będzie wzór ciągu, który będzie zwracał tylko wyrazy ciągu (𝑎𝑛 ) o
b) Narysuj wykres Kasi w układzie współrzędnych – oś pozioma wartości 𝑛, oś
nieparzystych indeksach, począwszy od (𝑎1 ).
pionowa wartości 𝑎𝑛 .
b) Jaki będzie wzór ciągu, który będzie zwracał tylko wyrazy ciągu (𝑎𝑛 ) o
c) Porównań i skomentuj oba rysunki.
nieparzystych indeksach? Sam zdecyduj, gdzie rozpocznie się nowy ciąg.
3. Podaj cztery początkowe wyrazy podanych ciągów.
Zapisz wzór ciągu, który będzie zwracał tylko wyrazu ciągu (𝑎𝑛 ) o indeksach
a) 𝑎𝑛 = √𝑛2 + 2𝑛
spełniających podany warunek.
2𝑛 −1
b) 𝑎𝑛 = 2𝑛 c) podzielne przez 3, począwszy od wyrazu (𝑎3 )
4. O którym wyrazie ciągu (𝑎𝑛 ) mowa? d) podzielne przez 5, począwszy od wyrazu (𝑎10 )
a) trzeci po wyrazie piątym e) przy dzieleniu przez 4, dają resztę równą 1, począwszy od wyrazu (𝑎5 )
b) czwarty po wyrazie ósmym f) wymyśl własny warunek, dzięki któremu znajdziesz odpowiednie wyrazy
c) 𝑘-ty po wyrazie jedenastym 6. Z nieskończonego ciągu (𝑎𝑛 ) wybrano wyraz 𝑛-ty.
d) trzeci po wyrazie 𝑘-tym a) Jaki będzie ogólny wzór na wyraz następny po 𝑛-tym?

1
 Poziom rozszerzony – 3.2 Ciągi

b) Jaki będzie ogólny wzór na wyraz poprzedni przed 𝑛-tym? Czy w tym 11. Niech 𝑆𝑛 oznacza sumę 𝑛 początkowych wyrazów ciągu (𝑎𝑛 ). Innymi słowy:
wypadku istnieją jakieś dodatkowe ograniczenia co do liczby 𝑛? 𝑆𝑛 = 𝑎1 + 𝑎2 + 𝑎3 + … + 𝑎𝑛−2 + 𝑎𝑛−1 + 𝑎𝑛 . Wiadomo, iż 𝑆𝑛 = (𝑛 + 1)(𝑛 +
Zapisz ogólny wzór na podane wyrażenie dotyczące ciągu (𝑎𝑛 ). 2)(𝑛 + 3).
c) suma dwóch kolejnych wyrazów a) Co oznacza 𝑆1 ?
d) iloraz pewnego wyrazu i jego poprzednika b) Oblicz: 𝑎1 , 𝑆2 , 𝑎2 , 𝑆5 , 𝑎6 , 𝑎8 , 𝑆𝑛−1 , 𝑎𝑛 .
e) średnia arytmetyczna wyrazów sąsiednich 𝑛-tego wyrazu 12. Czarek rozważał podobieństwa pomiędzy ciągami i funkcjami, gdyż widzi, że te
7. Które z wyrazów ciągu (𝑎𝑛 ) mają wartość podanej obok liczby 𝐴? dwie dziedziny matematyki są dość podobne w swojej naturze. Zaproponował,
a) 𝑎𝑛 = (𝑛2 − 2) ⋅ (𝑛2 − 4) ⋅ (𝑛 + 3) ⋅ 𝑛2 ⋅ 5; 𝐴 = 0 aby przeprowadzić taki eksperyment, aby lepiej zrozumieć monotoniczność
b) 𝑎𝑛 = 2𝑛2 − 11𝑛 + 12; 𝐴 = 7 ciągów.
𝑛2 −5𝑛+6 a) Narysuj wykres funkcji 𝑓(𝑥) = 𝑥(𝑥 − 3), gdzie 𝑥 ∈ 𝑅 oraz podaj przedziały
c) 𝑎𝑛 = 𝑛2 +1
;𝐴 =0
monotoniczności funkcji.
8. Zbadaj, które wyrazy podanych ciągów są większe od liczby 𝑤.
b) W tym samym układzie współrzędnych narysuj wykres 𝑔(𝑥) = 𝑥(𝑥 − 3),
a) 𝑎𝑛 = 3𝑛 + 1, 𝑤 = 1000
gdzie 𝑥 ∈ 𝑁+ oraz podaj przedziały monotoniczności funkcji.
b) 𝑏𝑛 = √2𝑛 + 7, 𝑤 = 7
c) Zbadaj monotoniczność ciągu określonego jako 𝑎𝑛 = 𝑛(𝑛 − 3).
c) 𝑐𝑛 = −𝑛2 + 1, 𝑤 = 0
13. Zbadaj algebraicznie monotoniczność ciągu.
9. Które wyrazy ciągów są liczbami całkowitymi? Podaj ich wartości.
10 a) 𝑎𝑛 = 𝑛 − 2
a) 𝑎𝑛 = −
𝑛+2
b) 𝑏𝑛 = −𝑛2 − 1
6−𝑛
b) 𝑎𝑛 = 6𝑛+2
𝑛 c) 𝑐𝑛 = 2𝑛+4
𝑛2 +7𝑛+6
c) 𝑎𝑛 = d) 𝑑𝑛 = 2𝑛
𝑛

10. Wyznacz drugi, trzeci i czwarty wyraz ciągu (𝑎𝑛 ), określonego rekurencyjnie. 14. Podaj monotoniczność ciągu.
a) 𝑎1 = 2 i 𝑎𝑛+1 = 𝑎𝑛 − 2 a) 𝑎𝑛 = 2
b) 𝑎1 = −1 i 𝑎𝑛+1 = 𝑎𝑛 − 3𝑛 1, 𝑛 ∈ {1, 2, 3, … 5, 6}
b) 𝑏𝑛 = { 2
1 𝑛 + 1, 𝑛 ∈ {7, 8, 9, … }
c) 𝑎1 = −3 i 𝑎2 = −5 i 𝑎𝑛+2 = 𝑎𝑛+1 + 𝑎
𝑛 15. Korzystając z umiejętności określania monotoniczności ciągu, pokaż, że
wszystkie wyrazy ciągu (𝑎𝑛 ), (𝑏𝑛 ) oraz (𝑐𝑛 ) są dodatnie.

2
Poziom rozszerzony – 3.2 Ciągi

a) 𝑎𝑛 = 𝑛2 Ciąg arytmetyczny
b) 𝑏𝑛 = 5𝑛 − 1
20. Oblicz cztery początkowe wyrazy ciągu arytmetycznego (𝑎𝑛 ) .
𝑎𝑛
c) ciąg (𝑐𝑛 ) zdefiniowano wzorem 𝑐𝑛 = 𝑏
𝑛 −3 a) 𝑎2 = 7, 𝑟 = −1,5
16. Istnieje ciąg (𝑎𝑛 ) oraz pewna liczba 𝑤. Znajdź dwa sąsiednie wyrazy ciągu, które b) 𝑎7 = 0, 𝑟 = 12
spełniają warunek 𝑎𝑛 ≤ 𝑤 ≤ 𝑎𝑛+1 . Pomocne może okazać się najpierw c) 𝑎3 = 11, 𝑎8 = 31
określenie monotoniczności ciągu. d) 𝑎13 = −6, 𝑎22 = −9
𝑛
a) 𝑎𝑛 = i 𝑤 = 67,25 21. Wyznacz ciąg arytmetyczny (𝑎𝑛 ) mając dane:
2

b) 𝑎𝑛 = 𝑛2 − 𝑛 i 𝑤 = 40 a) 𝑎5 = 19 i 𝑎9 = 35
17. Ciąg (𝑎𝑛 ) jest ciągiem malejącym. Co możesz powiedzieć o monotoniczności b) 𝑎4 = 11 i 𝑎10 = 29
ciągu (𝑏𝑛 )? Wykaż swoją tezę z definicji monotoniczności ciągów. 𝑎 + 𝑎7 = 46
c) { 3
𝑎9 − 𝑎4 = 20
a) 𝑏𝑛 = 3 ⋅ 𝑎𝑛
1
22. Dany jest ciąg arytmetyczny, w którym piąty wyraz jest równy 58, a ósmy wyraz
b) 𝑏𝑛 = − ⋅ 𝑎𝑛
4 jest równy 85. Ile wynosi trzynasty wyraz tego ciągu?
c) 𝑏𝑛 = 𝑎𝑛 + 𝑎𝑛+1
23. Trzy kolejne wyrazy pewnego ciągu arytmetycznego można zapisać w postaci:
18. Co możesz powiedzieć o monotoniczności ciągu (𝑎𝑛 )? 1
4𝑥 − 3, 27 2 , 40 − 𝑥. Jaka jest różnica tego ciągu?
a) ⋀𝑛∈𝑁+ 𝑎𝑛+1 − 𝑎𝑛 = 3
24. Oblicz sumę wszystkich dwucyfrowych liczb naturalnych.
b) ⋀𝑛∈𝑁+ 𝑎𝑛 − 𝑎𝑛+1 = 1
25. Rozwiąż równanie: 1 + 4 + 7 + ⋯ + (1 + 3𝑛) = 176.
c) ⋀𝑛∈𝑁+ 𝑎𝑛+1 − 𝑎𝑛 = 𝑛 + 1
26. Trzeci wyraz ciągu arytmetycznego jest równy 0. Oblicz 𝑆5 .
d) ⋀𝑛∈𝑁+ 𝑎𝑛+1 − 𝑎𝑛 = 𝑛2 − 1
27. O pewnym skończonym ciągu arytmetycznym wiemy, że jego piąty wyraz jest
19. Podaj przykładowy ciąg, który spełnia podane warunki.
równy 0 oraz, że iloraz sumy tego ciągu do jego ostatniego wyrazu wynosi 10.
a) rosnący, wyrazy dodatnie
Ile wyrazów ma ten ciąg?
b) rosnący, wyrazy ujemne
28. Wyznacz wzór ogólny ciągu, w którym 𝑆𝑛 = 2𝑛2 − 7𝑛. Jaki to ciąg?
c) malejący, wyrazy mniejsze niż 5
29. Weronika chciała wymyślić zadanie ze wzorem na sumę wyrazów ciągu
d) malejący, wyrazy większe niż 3
arytmetycznego. Wpadła na pomysł, żeby napisać, że 𝑆𝑛 = 𝑛2 + 5𝑛.
a) Weronika wykazała, że 𝑎𝑛 = 2𝑛 + 4. Sprawdź to.

3
 Poziom rozszerzony – 3.2 Ciągi

Eksperymentowała dalej. Zauważyła, gdy we wzorze na sumę wyrazów ciągu 34. Suma trzech liczb tworzących rosnący ciąg geometryczny jest równa 62, a ich
występuje składnik 𝑛2 , to dostaje wzór ciągu arytmetycznego. iloczyn jest równy 1000. Wyznacz te liczby.
Teraz postanowiła wypróbować 𝑆𝑛 = 2𝑛2 + 𝑛 + 1, by zobaczyć czy też dostanie 35. O ciągu geometrycznym wiadomo, że 𝑆4 = 2, oraz że 𝑆8 = 34. Oblicz 𝑆16.
wzór przedstawiający ciąg arytmetyczny. 36. Wyznacz sumę w zależności od 𝑛: 9 + 99 + 999 + ⋯ + 9⏟… 99
𝑛 𝑐𝑦𝑓𝑟 9
b) Wykaż, że 𝑎𝑛 = 4𝑛 − 1, używając znanego Ci już wzoru 𝑎𝑛 = 𝑆𝑛 − 𝑆𝑛−1.
37. Dany jest rosnący ciąg geometryczny (𝑎𝑛 ).
c) Wydaje się, że cel Weroniki (otrzymanie wzoru przedstawiającego ciąg
1 1
a) Wykaż, że ciągi 𝑏𝑛 = oraz 𝑐𝑛 = (𝑎 2 również są ciągami
arytmetyczny) został osiągnięty. Korzystając ze wzoru 𝑎𝑛 = 4𝑛 − 1, oblicz 𝑎𝑛 𝑛)

co najmniej dwa wyrazy, zaczynając od 𝑎1 oraz 𝑎2 . geometrycznymi.

d) Korzystając tylko ze wzoru 𝑆𝑛 oblicz 𝑎1 , a potem 𝑎2 . Co zauważyłeś? b) Oblicz iloczyn dwudziestu dwóch początkowych wyrazów ciągu (𝑎𝑛 )

e) Weronika nie rozumiała, gdzie tkwi błąd i co powoduje tę rozbieżność. Jak wiedząc, że ich suma wynosi 72, a suma dwudziestu dwóch początkowych

wyjaśnisz jej to zjawisko? wyrazów ciągu (𝑏𝑛 ) wynosi 36.

Dwie wskazówki w odpowiedzi. 38. Pani Małgosia chciała złożyć do banku 25000 𝑧ł na cztery lata na procent
składany. Oprocentowanie to 10% w skali roku. Wyznacz: liczbę okresów
Ciąg geometryczny
kapitalizacyjnych (𝑁), oprocentowanie w skali długości okresu
30. Poniżej podano drugi, trzeci i czwarty wyraz pewnego ciągu geometrycznego. kapitalizacyjnego (𝑟′) oraz kwotę końcową po czterech latach (𝐾), jeśli
Znajdź wyraz pierwszy i piąty wyraz oraz wzór na wyraz ogólny tego ciągu. kapitalizacja następuje: a) co roku; b) co pół roku; c) co miesiąc. Kwotę końcową
1 1 1
a) , , zaokrąglij do dwóch miejsc po przecinku.
3 9 27

b) 20, 50, 125 Ciągi – zadania różne

31. Podaj wzór na 𝑛-ty wyraz ciągu geometrycznego, jeżeli:
39. Jakim ciągiem (arytmetycznym czy geometrycznym) jest ciąg określony wzorem
a) 𝑎1 = 7, 𝑎3 = 28
3𝑛−4
b) 𝑎3 = 16, 𝑎6 = −128 𝑎𝑛 = 5
?

32. Dla jakiej wartości 𝑥 liczby: 3, 3 − 𝑥, 3𝑥 + 3 tworzą ciąg geometryczny? 40. O ciągu 𝑏𝑛 = 2𝑎𝑛 wiadomo, że jest ciągiem geometrycznym o ilorazie 4, a o
33. Cztery liczby tworzą ciąg geometryczny. Trzecia liczba jest większa od pierwszej ciągu 𝑎𝑛 , że suma dziesięciu jego pierwszych wyrazów wynosi 120. Ile wynosi
o 9, a druga jest większa od czwartej o 18. Znajdź te liczby. pierwszy wyraz ciągu 𝑎𝑛 ?

4
Poziom rozszerzony – 3.2 Ciągi

41. Dane są dwa rosnące ciągi: arytmetyczny i geometryczny, oba o pierwszym √9𝑛2 −3𝑛−7
i) 𝑎𝑛 = 2𝑛
wyrazie równym 3. Ponadto piąte wyrazy tych ciągów są sobie równe oraz trzeci
j) 𝑎𝑛 = 5𝑛 − √25𝑛2 − 5𝑛
wyraz ciągu arytmetycznego jest o 6 większy od trzeciego wyrazu ciągu
𝑛2 2𝑛2 3𝑛2 𝑛3
k) 𝑎𝑛 = (2𝑛2 + (2𝑛2 + (2𝑛2 + ⋯ + (2𝑛2
geometrycznego. Podaj wzory na wyrazy ogólne tych ciągów. +2)2 +2)2 +2)2 +2)2
𝑛
42. Dany jest niestały ciąg arytmetyczny o pierwszym wyrazie równym −3. 46. Rozważmy ciąg o wzorze 𝑏𝑛 = √2𝑛 + 3𝑛 + 4𝑛 i spróbujmy znaleźć jego granicę
Wiadomo, że drugi, czwarty i ósmy wyraz tego ciągu są trzema pierwszymi korzystając z twierdzenia o trzech ciągach (ang. squeeze theorem). Oczywista
wyrazami ciągu geometrycznego. Ile wynosi suma pierwszych sześciu wyrazów jest poniższa nierówność.
ciągu arytmetycznego, a ile pierwszych sześciu wyrazów ciągu 4𝑛 < 2𝑛 + 3𝑛 + 4𝑛 < 4𝑛 + 4𝑛 + 4𝑛
geometrycznego? Można każdy blok nierówności podwójnej spierwiastkować pierwiastkiem

43. Między liczby 2 i 12 wstaw dwie liczby tak, aby trzy pierwsze tworzyły ciąg 𝑛 −tego stopnia i prawdziwa na pewno też jest kolejna nierówność.
𝑛 𝑛 𝑛
geometryczny, a trzy ostatnie ciąg arytmetyczny. √4𝑛 < √2𝑛 + 3𝑛 + 4𝑛 < √4𝑛 + 4𝑛 + 4𝑛
2 Przekształcając równoważnie dalej…
44. Czy dla ciągu o równaniu 𝑎𝑛 = 𝑛 + 1 istnieje taka liczba całkowita 𝑘 > 𝑛, że
𝑛 𝑛
1 3 4 < √2𝑛 + 3𝑛 + 4𝑛 < 4 ⋅ √3
2
< 𝑎𝑘 < ? Przedstaw graficzną interpretację wniosków końcowych.
2 𝑛
Oznaczmy 𝑎𝑛 = 4 oraz 𝑐𝑛 = 4 ⋅ √3.
45. Oblicz granicę ciągu.
3
Wiadomo, że lim 𝑎𝑛 = lim 𝑐𝑛 = 4 oraz ⋀𝑛∈𝑁+ 𝑎𝑛 ≤ 𝑏𝑛 ≤ 𝑐𝑛 .
𝑛→∞ 𝑛→∞
a) 𝑎𝑛 =
2𝑛2
Zatem lim 𝑏𝑛 = 4.
7 𝑛→∞
b) 𝑎𝑛 = 3𝑛2 +4
Oblicz granicę podanych ciągów.
6𝑛+1
c) 𝑎𝑛 = 𝑛
2𝑛2 −1 a) 𝑏𝑛 = √7𝑛 + 8𝑛 + 9𝑛
𝑛3 𝑛
d) 𝑎𝑛 = 𝑛3 +5𝑛2 +2 b) 𝑏𝑛 = √5𝑛 + 6𝑛
𝑛3 47. Wykaż, że każdy z podanych ciągów ma granicę niewłaściwą.
e) 𝑎𝑛 = 𝑛4 −5𝑛+1
a) 𝑎𝑛 = 𝑛 + 1
4 2 3
f) 𝑎𝑛 = (2 − 𝑛) (1 − 𝑛2 ) b) 𝑎𝑛 = −𝑛2 + 1
4 2 3 (2−𝑛)(𝑛−3)
g) 𝑎𝑛 = 7 (2 − 𝑛) + 5 (1 − 𝑛2 ) c) 𝑎𝑛 = 2𝑛+7
−4𝑛−12
h) 𝑎𝑛 = d) 𝑎𝑛 = √3𝑛 − √𝑛
√8𝑛2 −16𝑛+1

5
 Poziom rozszerzony – 3.2 Ciągi

Szereg geometryczny 1 1 1
56. Rozważmy ciąg 𝑏𝑛 = 𝑛+1 ⋅ cos(𝑛) oraz dwa inne ciągi: 𝑎𝑛 = − 𝑛+1 i 𝑐𝑛 = 𝑛+1

48. Suma wyrazów nieskończonego ciągu geometrycznego jest równa , a suma

3 a) Wykaż, że ⋀𝑛∈𝑁+ 𝑎𝑛 ≤ 𝑏𝑛 ≤ 𝑐𝑛 .
2
9 b) Wykaż, że lim 𝑎𝑛 = lim 𝑐𝑛 = 0.
kwadratów jego wyrazów jest równa 8. Wyznacz ten ciąg. 𝑛→∞ 𝑛→∞

c) Ile wynosi lim 𝑏𝑛 ?

49. W kwadrat o danym boku 𝑎 wpisujemy drugi kwadrat w ten sposób, że jego 𝑛→∞

wierzchołki są środkami boków danego kwadratu. W drugi kwadrat wpisujemy 57. Oblicz granicę ciągów o poniższych wzorach.
sin(𝑛)
w taki sam sposób kwadrat trzeci itd. Wykaż, że poniższe tezy są prawdziwe. a)
𝑛2 +4
a) ciąg obwodów kolejnych kwadratów jest ciągiem geometrycznym 𝑛2 ⋅cos(𝑛3 )
b) 𝑛3 +𝑛2 +1
b) ciąg pól kolejnych kwadratów jest ciągiem geometrycznym
√𝑛⋅cos(𝑛16 −1)
8 c) 𝑛+2
50. Rozwiąż równanie 2𝑥 + 4 + 𝑥
+. . . = 5𝑥 + 3, którego lewa strona jest sumą
1
d) 𝑛
⋅ (−1)𝑛
szeregu geometrycznego.
1
51. Dla jakich wartości 𝑥 nieskończony ciąg geometryczny (𝑎𝑛 ), w którym 𝑎1 = 1 i e) 1−𝑛2
⋅ (−1)1+𝑛
𝑥−2 (−1)3𝑛+1
𝑞= jest zbieżny? f)
3𝑥+1 𝑛3 +1
52. Dla jakich wartości 𝑥, istnieje suma nieskończonego ciągu geometrycznego:
2𝑥 2𝑥 2
Praca domowa:
1, 𝑥 2 −3
, (𝑥 2 −3) , … ? Oblicz tę sumę.

53. Rozwiąż równanie Ciągi ogólne

1 1 1
+ (1−𝑥)2 + (1−𝑥)3 + ⋯ = 1 − 2𝑥. 1. Jaki jest wzór na wyraz ogólny ciągu (𝑏𝑛 ), którego wyrazy podano niżej?
1−𝑥

54. Wyznacz wzór i narysuj wykres funkcji zdefiniowanej jako a) 2; 4; 6; 8; …

5𝑥−1 5𝑥−1 2 5𝑥−1 3 b) 1; 3; 5; 7; …
𝑓(𝑥) = 2𝑥
+ ( 2𝑥
) +( 2𝑥
) + ⋯.
c) 7 ⋅ 1; 7 ⋅ 2; 7 ⋅ 3; 7 ⋅ 4; …
Określ jej dziedzinę i zbiór wartości oraz zbiór argumentów, dla których
d) 6 ⋅ 0; 6 ⋅ 1; 6 ⋅ 2; 6 ⋅ 3; …
funkcja ma wartości większe niż 3. 1 1 1
e) 1; ; ; ;…
4 9 16
55. Jakie wartości przyjmuje zmienna 𝑦, która jest zdefiniowana jako
1 1 1 1
2 3 f) ; ; ;
1+1 1+2 1+3 1+4
;…
(2−𝑠𝑖𝑛(𝑥)) (2−𝑠𝑖𝑛(𝑥))
𝑦 = 2 − 𝑠𝑖𝑛(𝑥) − 2
+ 4
−⋯?

6
Poziom rozszerzony – 3.2 Ciągi

g) 1; −1; 1; −1; … 5. Niech 𝑖 będzie parametrem, takim że 𝑖 ∈ {1; 2; 3; … }. Znajdź wzór, który
h) −1; 4; −9; 16; … umożliwi znalezienie wszystkich wyrazów ciągu, których indeksy spełniają
2. Narysuj wykres ciągu (𝑎𝑛 ). podane warunki.
a) 𝑎𝑛 = 2𝑛 + 1 a) podzielne przez 6, począwszy od początku
b) 𝑎𝑛 = 𝑛2 − 1 b) podzielne przez 10, zaczynając od wyrazu dwunastego
c) 𝑎𝑛 = 3 − 𝑛2 c) przy dzieleniu przez 3, dają resztę równą 2, począwszy od początku
1
d) 𝑎𝑛 = − 𝑛 d) przy dzieleniu przez 5, dają resztę równą 4, począwszy od wyrazu
Czy Twoje rysunki różniłyby się czymś, jeśli polecenie zadanie było sformułowane dziesiątego
w następujący sposób? e) są kwadratami wszystkich liczb naturalnych dodatnich
Narysuj wykres funkcji 𝑓, gdzie 𝑥 ∈ 𝑁+ . a) 𝑓(𝑥) = 2𝑥 + 1 b) 𝑓(𝑥) = 𝑥 2 − 1 itd. f) są sześcianami wszystkich liczb naturalnych dodatnich
3. Oblicz 𝑎1 , 𝑎2 , 𝑎5 , 𝑎100 , 𝑎𝑘 (gdzie 𝑘 ∈ 𝑁+ ). g) są kwadratem każdej liczby naturalnej dodatniej zwiększonej o jeden

a) 𝑎𝑛 = 𝑛2 h) są podwojonym sześcianem każdej liczby naturalnej dodatniej

3 6. Jaki będzie wzór ogólny, dotyczący ciągu (𝑎𝑛 ), na podane wyrażenie?
b) 𝑎𝑛 =
1−2𝑛
a) różnica pewnego wyrazu i jego poprzednika
c) 𝑎𝑛 = (−1)𝑛 ⋅ 𝑛 + 1
4𝑛 −3𝑛 b) iloczyn trzech kolejnych wyrazów
d) 𝑎𝑛 =
4 𝑛 +3𝑛
c) średnia geometrycznego wyrazów sąsiednich 𝑛-tego wyrazu
4. Znajdź wyraz ciągu (𝑎𝑛 ). Załóżmy, że 𝑘 ∈ 𝑁+ i 𝑚 ∈ 𝑁+ .
d) suma sześcianów dwóch kolejnych wyrazów o indeksach parzystych
a) piąty przed wyrazem dwudziestym
e) iloczyn średniej arytmetycznej wyrazu pierwszego oraz 𝑛-tego i indeksu
b) dziesiąty po wyrazie setnym
wyrazu 𝑛-tego
c) pierwszy przed wyrazem tysięcznym
7. Wypisz wszystkie (o ile istnieją) wyrazy ciągu (𝑎𝑛 ), które mają wartość równą
d) 𝑘-ty po wyrazie drugim
podanej obok liczbie 𝐴.
e) (𝑘 + 1)-szy po wyrazie pierwszym 𝑛
a) 𝑎𝑛 = 3 , 𝐴 = 6
f) 𝑘-ty po wyrazie 𝑚-tym
b) 𝑎𝑛 = 2𝑛 − 5, 𝐴 = −1
g) 𝑘-ty przed wyrazem siódmym, jakie są możliwe wartości 𝑘?
c) 𝑎𝑛 = 5𝑛 − 2, 𝐴 = 4
h) 𝑘−ty przed wyrazem 𝑚-tym, jakie są możliwe wartości 𝑘?
d) 𝑎𝑛 = 𝑛2 − 9, 𝐴 = 0

7
 Poziom rozszerzony – 3.2 Ciągi

e) 𝑎𝑛 = 𝑛2 + 9𝑛 + 10, 𝐴 = −4 c) 𝑎1 = 2 i 𝑎𝑛+1 = 𝑎𝑛 + 𝑎
1
𝑛
f) 𝑎𝑛 = 𝑛3 + 2𝑛2 − 16𝑛 − 20, 𝐴 = 12 𝑎𝑛
d) 𝑎1 = 1 i 𝑎𝑛+1 = −1
3𝑛2 −73𝑛+332 𝑛+1
g) 𝑎𝑛 = , 𝐴 = −6
𝑛+2 e) 𝑎1 = −1 i 𝑎𝑛+1 = 3𝑛 ⋅ 𝑎𝑛
𝑛
h) 𝑎𝑛 = |10 − |, 𝐴 = 42
3
f) 𝑎1 = −3 i 𝑎𝑛+1 = 𝑎𝑛 + (−1)𝑛
1
8. Zbadaj, które wyrazy podanych ciągów są mniejsze od liczby 𝑚. g) 𝑎1 = 3 i 𝑎2 = 4 i 𝑎𝑛+2 = 2 (𝑎𝑛+1 − 𝑎𝑛 )
𝑛+5
a) 𝑎𝑛 = 1 , 𝑚=0 h) 𝑎1 = 0 i 𝑎2 = 1 i 𝑎𝑛+2 = 𝑎𝑛+1 + 𝑎𝑛
−𝑛
2

5 7 Ten ostatni to tak zwany ciąg Fibonacciego. Własności rozkwitu kwiatów ananasa
b) 𝑏𝑛 = 𝑛 , 𝑚 = 4
czy słonecznika wykazują własności tego ciągu. Można się go też doszukać w
c) 𝑐𝑛 = 𝑛2 − 4, 𝑚 = −5
obszarach poza biologią.
d) 𝑒𝑛 = (𝑛2 − 10𝑛)(𝑛 − √3 )(2𝑛 − 7), 𝑚 = 0
11. Niech 𝑆𝑛 oznacza sumę 𝑛 początkowych wyrazów ciągu (𝑎𝑛 ).
9. Które wyrazy ciągów są liczbami całkowitymi? Podaj ich wartości.
Można tę sumę zapisać: 𝑆𝑛 = 𝑎1 + 𝑎2 + 𝑎3 + … +𝑎𝑛 .
a) 𝑎𝑛 = −𝑛 − 2
a) 𝑆𝑛 = 0,5 ⋅ 𝑛2 ⋅ (𝑛 + 3)2 , oblicz 𝑎1 , 𝑎2 , 𝑎3 , 𝑎4 , 𝑎7 i 𝑎𝑛
12
b) 𝑎𝑛 = 2 − 𝑛
𝑛 b) 𝑆𝑛 = , oblicz 𝑎1 , 𝑎2 , 𝑎3 , 𝑎4 , 𝑎7 i 𝑎𝑛
𝑛+1
𝑛+12
c) 𝑎𝑛 = 𝑛+4 12. Korzystając z wykresów zbadaj monotoniczność.
4𝑛−6
d) 𝑎𝑛 = 𝑛+2
a) 𝑓(𝑥) = 2(𝑥 − 1)(𝑥 + 1), 𝑥 ∈ 𝑅
𝑛2 +11𝑛+8 𝑔(𝑥) = 2(𝑥 − 1)(𝑥 + 1), 𝑥 ∈ 𝑍
e) 𝑎𝑛 = 𝑛
𝑎𝑛 = 2(𝑛 − 1)(𝑛 + 1)
5𝑛2 −𝑛+9
f) 𝑎𝑛 = 𝑛 b) 𝑓(𝑥) = −(𝑥 − 1)(𝑥 − 2), 𝑥 ∈ 𝑅
𝑛3 +4 𝑔(𝑥) = −(𝑥 − 1)(𝑥 − 2), 𝑥 ∈ 𝑍
g) 𝑎𝑛 = 𝑛2
𝑎𝑛 = −(𝑛 − 1)(𝑛 − 2)
10. Wyznacz trzy następne kolejne nieznane wyraz ciągu (𝑎𝑛 ), określonego
c) Wymyśl własny ciąg, którego wykres narysujesz i zbadasz w ten sposób jego
rekurencyjnie.
monotoniczność.
a) 𝑎1 = −6 i 𝑎𝑛+1 = 𝑎𝑛 − 5
1 13. Określ monotoniczność każdego z ciągów.
b) 𝑎1 = −2 i 𝑎𝑛+1 = 3 (2 ⋅ 𝑎𝑛 + 1)
𝑛
a) 𝑎𝑛 =
2

8
Poziom rozszerzony – 3.2 Ciągi

b) 𝑏𝑛 = 10 − 𝑛 16. Istnieje ciąg (𝑎𝑛 ) oraz pewna liczba 𝑤. Znajdź taką liczbę 𝑘, by spełniony był
c) 𝑐𝑛 = 𝑛2 + 2𝑛 + 1 warunek 𝑎𝑘 > 𝑤 > 𝑎𝑘+1. Pomocne może okazać się najpierw określenie
d) 𝑑𝑛 = −(𝑛 − 2)2 + 2 monotoniczności ciągu.
7
e) 𝑒𝑛 = a) 𝑎𝑛 = −𝑛 − 1,5 i 𝑤 = −60
𝑛

f)
𝑛+1
𝑓𝑛 = 𝑛−1,5 b) 𝑎𝑛 = 5𝑛 − 𝑛2 i 𝑤 = −45
𝑛+2
1 c) 𝑎𝑛 = 𝑛
i𝑤 =5
g) 𝑔𝑛 = 4 − 2−3𝑛
𝑛2 +2
h) ℎ𝑛 = 5𝑛 d) 𝑎𝑛 = 𝑛2 +1
i 𝑤 = 10

i) 𝑖𝑛 = 0,5𝑛 17. Ciąg (𝑎𝑛 ) jest ciągiem rosnącym. Co możesz powiedzieć o monotoniczności
j) 𝑗𝑛 = −2−𝑛+1 ciągu (𝑏𝑛 )? Wykaż swoją tezę korzystając z definicji monotoniczności ciągu.
14. Zbadaj monotoniczność ciągu: a) 𝑏𝑛 = 2 ⋅ 𝑎𝑛 + 1
a) 𝑎𝑛 = 𝜋 2 − 4 b) 𝑏𝑛 = −𝑎𝑛 − 5
𝑛 + 1, 𝑛 ∈ {1, 2, 3, … 8, 9} c) 𝑏𝑛 = (𝑎𝑛 − 1)2
b) 𝑏𝑛 = {
10, 𝑛 ∈ {10, 11, 12, … }
d) 𝑏𝑛 = 𝑎𝑛 + 𝑎𝑛+1
(𝑛 − 1)(𝑛 − 2)(𝑛 − 3), 𝑛 ∈ {1, 2, 3}
c) 𝑐𝑛 = { e) 𝑏𝑛 = 𝑎𝑛 − 𝑎𝑛+1
𝑛 ⋅ (𝑛 − 4), 𝑛 ∈ {4, 5, 6, … }
18. Co możesz powiedzieć o monotoniczności ciągu (𝑎𝑛 )?
−1, 𝑛 = 2𝑘
d) 𝑑𝑛 = { 0, 𝑛 = 1 ∧ 𝑘 ∈ 𝑁+ a) ⋀𝑛∈𝑁+ 𝑎𝑛+1 − 𝑎𝑛 = −3,5
1, 𝑛 = 2𝑘 + 1
b) ⋀𝑛∈𝑁+ 𝑎𝑛 − 𝑎𝑛+1 = −𝑛 − 10
15. Wykaż, że wszystkie wyrazu ciągu są ujemne.
c) ⋀𝑛∈𝑁+ 𝑎𝑛+1 − 𝑎𝑛 = 𝑛
a) 𝑎𝑛 = −𝑛 − 10
1 d) ⋀𝑛∈𝑁+ 𝑎𝑛+1 − 𝑎𝑛 = 𝑛3 + 8
b) 𝑏𝑛 = −𝑛3 + 3
e) ⋀𝑛∈𝑁+ 𝑎𝑛+1 − 𝑎𝑛 = −2𝑛2 − 2
𝑛
c) 𝑐𝑛 = −2 + 1
𝑎𝑛+1
1 f) ⋀𝑛∈𝑁+( 𝑎𝑛
= −2 ∧ 𝑎𝑛 > 0)
d) 𝑑𝑛 = − 𝑛−0,5
𝑎𝑛+1
𝑎𝑛 +7 g) ⋀𝑛∈𝑁+( 𝑎𝑛
= 1 ∧ 𝑎𝑛 < 0)
e) 𝑒𝑛 = − 𝑛⋅𝑎
𝑛
19. Podaj przykładowy ciąg (𝑎𝑛 ), który spełnia podane warunki.
a) stały, wyrazy niedodatnie

9

b) rosnący, wyrazy mniejsze niż (−2)
c) malejący, wyrazy mniejsze niż (−10)
d) rosnący oraz nowy ciąg (𝑏𝑛 ) określony jako 𝑏𝑛 = |𝑎𝑛 | jest rosnący
e) rosnący oraz nowy ciąg (𝑏𝑛 ) określony jako 𝑏𝑛 = |𝑎𝑛 | jest malejący
f) jest niemonotoniczny
g) wymyśl własne kilka warunków, które chcesz, aby Twój ciąg spełniał
Ciąg arytmetyczny
20. Ile składników ma następująca suma: (−22) + (−16) + (−10) + ⋯ + 224?
21. Wiemy, że liczby 501 i 105 są odpowiednio pierwszym i piątym wyrazem
pewnego ciągu arytmetycznego. Znajdź drugi, trzeci i czwarty wyraz tego ciągu.
22. Dla jakiej wartości 𝑥 liczby 1, 2𝑥 − 13, 3𝑥 − 8 są odpowiednio czwartym,
szóstym i dziewiątym wyrazem pewnego ciągu arytmetycznego?
23. Ile jest dodatnich wyrazów mniejszych od 150 w ciągu arytmetycznym
o wyrazach 𝑎3 = −15, 𝑎18 = 105?
24. Suma trzynastu początkowych wyrazów ciągu arytmetycznego wynosi 78.
Znajdź wartość 𝑎7 .
25. Oblicz sumę wszystkich liczb naturalnych dwucyfrowych, które przy dzieleniu
przez 4 dają resztę 1.
26. Suma pierwszych pięciu wyrazów pewnego piętnastowyrazowego ciągu
arytmetycznego jest równa sumie jego pozostałych wyrazów. Wiedząc, że 𝑎1 =
119 wyznacz wzór ogólny tego ciągu.
27. W pewnym niezerowym ciągu arytmetycznym suma 𝑛 początkowych wyrazów
jest równa sumie 3𝑛 kolejnych wyrazów. Wiedząc, że 𝑎1 ⋅ 𝑎25 = 0 wyznacz 𝑛.
10
Poziom rozszerzony – 3.2 Ciągi
28. Podaj wzór na 𝑛-ty wyraz ciągu arytmetycznego, wiedząc, że suma wybranych
wyrazów ciągu (𝑎𝑛 ) spełnia podany warunek.
a) 𝑎2 + 𝑎4 + 𝑎6 +. . . +𝑎2𝑘 = 2k 2
b) 𝑎1 + 𝑎3 + 𝑎5 +. . . +𝑎2𝑘−1 = 3𝑘 2 − 4𝑘
29. Rozważ ciąg o wzorze 𝑎𝑛 = −6𝑛 + 52. Znajdź sumę piętnastu pierwszych
wyrazów, które są ujemne i podzielne przez 8.
30. Dany jest ciąg arytmetyczny (𝑎𝑛 ). Suma czterech pierwszych wyrazów tego
ciągu o indeksach podzielnych przez 4 wynosi 444. Oblicz 𝑎10 . Wiedząc, że
suma czterech pierwszych wyrazów tego ciągu o indeksach nieparzystych jest
równa 84 wyznacz wzór na 𝑛-ty wyraz tego ciągu.
31. Legenda głosi, że zasłużony niemiecki matematyk Carl Gauss w wieku 10 lat
wykonał pewną zdumiewającą jak na jego wiek rzecz. Nauczyciel Gaussa, chcąc
na dłużej zająć się czymś innym, poprosił klasę, aby uczniowie dodali ręcznie
liczby naturalne od 1 do 100. Gauss po krótkiej chwili podszedł do nauczyciela
i powiedział, że ta suma wynosi 5050.
Wykorzystując właściwość ciągów arytmetycznych - suma wyrazów
równoodległych od końców ciągu jest stała, dodaj wspomniane liczby. Sprawdź
wynik wzorem na sumę wyrazów ciągu arytmetycznego.
Czy narzędzia matematyczne nie są po prostu „skrótem”?
32. Krzysiek wymyślił zagadkę matematyczną. Brzmi ona tak:
Zacząłem prężnie dodawać liczby naturalnie począwszy od liczby 1. Nagle,
nieoczekiwanie… otrzymałem liczbę trzycyfrową, która każdą cyfrę taką samą
miała!
a) Ile liczb dodał Krzysiek?
b) Jaka była ostatnia liczba, którą dodał?
Poziom rozszerzony – 3.2 Ciągi

Ciąg geometryczny oprocentowaniem 8% w skali roku, gdzie kapitalizacja jest co dwa miesiące. Czy
będzie w stanie pokryć ostatnią ratę zgodnie z jej planem?
33. Dany jest ciąg geometryczny, w którym 𝑎1 = 2, 𝑎3 = 2𝑥 − 2, 𝑎4 = 5𝑥 + 4.
Wyznacz 𝑥. Ciągi – zadania różne
34. W pewnym ciągu geometrycznym iloczyn wyrazów o indeksach 2, 6 i 7 wynosi
40. Cztery liczby tworzą ciąg geometryczny. Jeżeli od pierwszej z nich odjąć 2, od
125, natomiast iloraz wyrazu pierwszego przez piąty wynosi 4. Wyznacz
drugiej 3, od trzeciej 9, a od czwartej 25, to otrzymane liczby utworzą ciąg
pierwszy wyraz tego ciągu.
arytmetyczny. Znajdź te liczby.
35. Wyznacz sumę w zależności od 𝑛: 56 + 5656 + ⋯ + ⏟
5656 … 56.
𝑛 𝑝𝑎𝑟 (56) 41. Między liczby 2 i 18 wstaw trzy liczby tak, aby w utworzonym w ten sposób

36. Dany jest niezerowy ciąg geometryczny o 2𝑛 wyrazach, gdzie 𝑛 ∈ 𝑁+ . Wyznacz ciągu liczb, trzy pierwsze tworzyły ciąg arytmetyczny, a trzy ostatnie ciąg

iloraz tego ciągu wiedząc, że suma wszystkich wyrazów o indeksach geometryczny oraz by suma wszystkich pięciu liczb była równa 45.

nieparzystych stanowi
1
sumy wszystkich wyrazów tego ciągu. 42. Trzy liczby, których suma równa się 63, tworzą ciąg geometryczny. W tej samej
3
kolejności, liczby te są pierwszym, czwartym i szesnastym wyrazem pewnego
37. Wyznacz wzór ogólny malejącego ciągu geometrycznego wiedząc, że suma jego
ciągu arytmetycznego. Jakie to liczby?
ośmiu początkowych wyrazów jest 20 razy większa od sumy czterech
43. Rosnące ciągi arytmetyczny i geometryczny mają pierwsze wyrazy równe 9.
następnych jego wyrazów, a Iloczyn jego pierwszych czterech wyrazów wynosi
Trzecie wyrazy tych ciągów są także równe. Drugi wyraz ciągu arytmetycznego
1250.
jest o 2 większy od drugiego wyrazu ciągu geometrycznego. Wyznacz te ciągi.
38. Witold zastanawia ma do wyboru dwie lokaty. W którym przypadku otrzyma
44. Trzy liczby o sumie 15 tworzą ciąg arytmetyczny. Patrząc na nie w tej samej
większą kwotę końcową, jeśli zacznie z takim samym kapitałem początkowym?
kolejności, środkowa liczba zmniejszona o 2 tworzy z pozostałymi ciąg
a) lokata trwająca 10 lat, oprocentowanie w skali roku to 4%
geometryczny. Znajdź te liczby.
b) lokata trwająca 4 lata, oprocentowanie w skali roku to 10%
45. Liczby 𝑎, 𝑏, 𝑐 są trzema kolejnymi wyrazami ciągu arytmetycznego, zaś liczby
39. Zuzanna chce kupić pierwszego dnia lutego nowy komputer płacąc 4 raty po
(𝑎 + 1), (𝑏 + 4), (𝑐 + 19) trzema kolejnymi wyrazami ciągu geometrycznego.
1000 𝑧ł każda. Chce skorzystać z opcji zapłacenia pierwszej raty po trzech
Suma liczb 𝑎, 𝑏 i 𝑐 jest równa 15. Znajdź je.
miesiącach od daty zakupu, a koleje raty będzie płacić w trzymiesięcznych
46. Wiadomo, że ciąg 𝑏𝑛 = 3𝑎𝑛 jest ciągiem geometrycznym, oraz że spełniona jest
odstępach. Pierwsze trzy raty zapłaci z oszczędności, ostatnią ratę chce pokryć
równość 𝑎1 + 𝑎2 +. . . +𝑎9 = 36. Oblicz 𝑏5 .
ze środków na specjalnym koncie przeznaczonym na ten wydatek. Ma tam
950 𝑧ł i pierwszego dnia stycznia rozpoczęła lokatę trwającą 10 miesięcy z

11
 Poziom rozszerzony – 3.2 Ciągi

47. Wykaż, że jeśli 𝑎 ≠ 0 oraz liczby (2𝑎 − 𝑏), (𝑎𝑏) oraz (3𝑐 + 𝑏) tworzą kolejno 2(𝑛+2)(1−𝑛)(𝑛−3)
m) 𝑎𝑛 = − (2𝑛−5)(𝑛+6)(3−5𝑛)
ciąg arytmetyczny, to liczby (𝑎2 𝑏), (2𝑎 + 3𝑐), (4𝑏) są kolejnymi wyrazami
3+3√𝑛
n) 𝑎𝑛 =
ciągu geometrycznego. √𝑛−3

1 o) 𝑎𝑛 = √𝑛2 + 3𝑛 + 1 − √2𝑛 + 1
48. Czy dla ciągu o równaniu 𝑎𝑛 = − 𝑛 + 3 istnieje taka liczba 𝑝, taka, że
3+3√𝑛
5 7 p) 𝑎𝑛 =
2
< 𝑎𝑛 < 2 ? Przedstaw graficzną interpretację wniosków końcowych. 𝑛−3
(𝑛2 −5𝑛)(2𝑛−6)
3
49. Czy dla ciągu o równaniu 𝑎𝑛 = − 1 istnieje taka liczba 𝑝, taka, że q) 𝑎𝑛 = (𝑛2 −9)(𝑛+3)
𝑛
7 2 1
−1,1 < 𝑎𝑛 < −0,9? Przedstaw graficzną interpretację wniosków końcowych. r) 𝑎𝑛 = (2 − ) (4𝑛2 − 7)
√ 𝑛
50. Oblicz granicę ciągu o podanym wyrazie ogólnym.
s) 𝑎𝑛 = 1 − 2𝑛
5𝑛2 +3𝑛−1
a) 𝑎𝑛 = t) 𝑎𝑛 = √3𝑛 − √𝑛 + 9
4𝑛2
𝑛+1
b) 𝑎𝑛 = u) 𝑎𝑛 = √9𝑛2 + 5𝑛 − √9𝑛2 − 5𝑛 − 1
𝑛2 +1
−3+3+9+⋯+(6𝑛−9)
5𝑛2 −3𝑛+4 v) 𝑎𝑛 =
c) 𝑎𝑛 = 6𝑛2 +2𝑛−7 (2𝑛−2)(3𝑛+1)
2 3 4 𝑛+1
d) 𝑎𝑛 = 5𝑛 + 3 w) 𝑎𝑛 = + 2 + 2 + ⋯+
3𝑛2 −5 3𝑛 −5 3𝑛 −5 3𝑛2 −5
𝑛3 1+2+3+⋯+𝑛
e) 𝑎𝑛 = 𝑛+1 x) 𝑎𝑛 =
√9𝑛4 +1

f) 𝑎𝑛 = −3𝑛2 + 4 51. Oblicz granicę podanych ciągów. Pomocne w zrozumieniu mogą być wykresy w
4 1 programie Desmos lub GeoGebra.
g) 𝑎𝑛 = √(2 + ) (18 + )
𝑛 𝑛 𝑛
a) 𝑏𝑛 = √1𝑛 + 2𝑛 + 3𝑛
(5𝑛−3)(𝑛+4)
h) 𝑎𝑛 = 𝑛
3𝑛2 +12𝑛 b) 𝑏𝑛 = √10𝑛 + 20𝑛 + 30𝑛
(3−2𝑛)3 𝑛
i) 𝑎𝑛 = 2𝑛3 +3𝑛2 −2𝑛 c) 𝑏𝑛 = √0,5𝑛 + 0,25𝑛 + 0,125𝑛
𝑛
j) 𝑎𝑛 = 𝑛3 + 𝑛2 + 𝑛 + 2 d) 𝑏𝑛 = √3𝑛 + 6𝑛 + 9𝑛 + 12𝑛
𝑛
(1+2𝑛4 )(3−2𝑛) e) 𝑏𝑛 = √𝐴𝑛 + 𝐵𝑛 + 𝐶 𝑛 i 0 < 𝐴 < 𝐵 < 𝐶
k) 𝑎𝑛 =
3𝑛4 −4𝑛+7
3𝑛2 −3𝑛+7
52. * Wyznacz granice poniższych ciągów metodą graficzną np. używając
l) 𝑎𝑛 = 2𝑛−50 programów Desmos lub Geogebra:

12
Poziom rozszerzony – 3.2 Ciągi

𝑛 2 3
a) 𝑎𝑛 = √𝑛 2 2
c) (3𝑥−5) + (3𝑥−5) + (3𝑥−5) + ⋯ = 1−6𝑥2
2 1

𝑛
b) 𝑎𝑛 = √𝑛2 − 3𝑛 + 2
58. Rozwiąż nierówności.
c) 𝑎𝑛 = 𝑛 ∙ sin(𝑛) 4𝑥 2 4𝑥 3
1
a) −20 − 4𝑥 − − − … ≤ 25𝑥 − 125
5 25
d) 𝑎𝑛 = 𝑛 ∙ sin (𝑛)
2𝑥 2𝑥 2 2𝑥 3
1 𝑛
b) +( ) +( ) +⋯<6
2𝑥−5 2𝑥−5 2𝑥−5
e) 𝑎𝑛 = (1 + )
𝑛 2 2 2 1 2
c) + (3𝑥+4)2 + (3𝑥+4)3 + ⋯ ≤ 𝑥 +
1 𝑛 3𝑥+4 3 3
f) 𝑎𝑛 = (1 + 𝑛2
)
1 1
59. Narysuj wykres funkcji 𝑓(𝑥) = 1 + 𝑥 + 𝑥 2 + … , określ też jej dziedzinę i zbiór
3𝑛
g) 𝑎𝑛 =
𝑛3
wartości, a także monotoniczność.
3𝑛 +1
h) 𝑎𝑛 = 5𝑛 −2 (4𝑥−3)4𝑥 (4𝑥−3)(4𝑥)2
60. Narysuj wykres funkcji 𝑓(𝑥) = 4𝑥 − 3 + 4𝑥+1
+ (4𝑥+1)2
+ ⋯, określ jej

Szereg geometryczny dziedzinę i zbiór wartości.

61. Wielki szwajcarski matematyk Leonhard Euler (przez ostatnie około 40% życia
53. Suma nieskończonego ciągu geometrycznego wynosi 12, a suma kwadratów
był ślepy, co praktycznie nie wpłynęło na jego produktywność!) podał
jego wyrazów jest równa 48. Wyznacz dwa pierwsze wyrazy tego ciągu.
następujący paradoks matematyczny związany z ciągami geometrycznymi.
54. Wyznacz iloraz ciągu geometrycznego nieskończonego, w którym 𝑎1 = 2, suma
Wybierzmy dowolną dodatnią liczbę 𝑥 i rozważmy poniższe ciągi
wyrazów jest 3 razy mniejsza od sumy kwadratów tych wyrazów.
1 geometryczne.
55. Przedstaw liczbę 7 jako szereg geometryczny z ilorazem równym 2. Czy istnieje
 𝑥, 𝑥 2 , 𝑥 3 , …
3
możliwość, aby iloraz był równy ? 1 1
2  1, , ,…
𝑥 𝑥2
56. W nieskończonym ciągu geometrycznym suma wyrazów o numerach
Korzystając ze wzoru na sumę nieskończonego ciągu geometrycznego,
nieparzystych jest równa 9, a suma wyrazów o numerach parzystych jest równa
otrzymujemy poniższe równości.
3. Wyznacz ten ciąg. 𝑥
 𝑥 + 𝑥2 + 𝑥3 + … =
1−𝑥
57. Rozwiąż równania.
1 1 1 𝑥
1 1  1 + 𝑥 + 𝑥2 + … = 1 = − 1−𝑥
a) 1 + 1+𝑥
+ (1+𝑥)2 +⋯=1+𝑥 1−
𝑥

1 𝑥2 1 𝑥3 1 Teraz dodajmy te dwa równania stronami.

b) 𝑥 − 2𝑥 + 2
− 4𝑥 + 4
− 8𝑥 + ⋯ = 1

13
 Poziom rozszerzony – 3.2 Ciągi

1 1
1 + 𝑥 + + 𝑥2 + 2 + 𝑥3 + … = 0
𝑥 𝑥
Jak to możliwe, że suma liczb dodatnich jest równa zero? Gdzie tkwi błąd?
sin 𝑥 sin2 𝑥 sin3 𝑥
62. Podaj zbiór wartości funkcji 𝑓(𝑥) = + + +⋯
2 4 8

63. Dla jakich wartości parametru 𝑚 równanie

2 − 6 cos 2 𝑥 + 18 cos4 𝑥 − 54 cos 6 𝑥 + ⋯ = 𝑚 ma rozwiązania?
64. Ile wynoszą granice ciągów o podanych niżej wzorach?
1
a) ⋅ sin(𝑛)
𝑛
cos(𝑛3 )
b)
𝑛3 +1
cos(3,14⋅𝑛)
c) 𝑛2 +7,16

sin2 (𝑛)−0,5
d)
𝑛+1

e) (−1)𝑛 ⋅ 𝑛
𝑛2 +1
f) (−1)3𝑛 ⋅
𝑛3 +1
1 𝑛
g) (−1)𝑛+1 ⋅ ( )
2
1 𝑛
h) cos(2𝑛) ⋅ (−1)𝑛+1 ⋅ (3)

14
Poziom rozszerzony – 3.2 Ciągi

Odpowiedzi – na zajęciach: 5. Zostając przy podanej definicji liczby 𝑘. b) ciąg malejący

a) 𝑎2𝑘−1 b) 𝑎2𝑘+1 c) 𝑎3𝑘 d) 𝑎5𝑘+5 e) 𝑎4𝑘+1 c) ciąg rosnący
1. a) 𝑎𝑛 = n
6. a) 𝑎𝑛+1 b) 𝑎𝑛−1 i 𝑛 ≥ 2 c) 𝑎𝑛 + 𝑎𝑛+1 d) ciąg rosnący
b) 𝑎𝑛 = 2 ⋅ 𝑛
𝑎𝑛+1 𝑎𝑛−1 +𝑎𝑛+1
1 d) e) 14. a) ciąg stały
c) 𝑎𝑛 = 𝑎𝑛 2
2𝑛−1 b) ciąg niemalejący
7. a) 𝑛 = 2 b) 𝑛 = 5 c) 𝑛 = 2 lub 𝑛 = 3
d) na przykład 𝑎𝑛 = (−1)2𝑛+1
15. zadanie na dowodzenie
8. a) 𝑛 ∈ {334; 335; 336; … }
2. a) Oś pozioma i pionowa 𝑥 i 𝑦 odpowiednio, a w b)
16. a) 𝑎134 ≤ 𝑤 ≤ 𝑎135
b) 𝑛 ∈ {22; 23; 24; … }
𝑛 i 𝑎𝑛 . b) 𝑎6 ≤ 𝑤 ≤ 𝑎7
c) 𝑛 ∈ ∅
17. a) ciąg malejący
9. a) 𝑎3 = −2; 𝑎8 = −1
b) ciąg rosnący
b) 𝑎1 = 5; 𝑎2 = 2; 𝑎3 = 1; 𝑎6 = 0
c) ciąg malejący
c) 𝑎1 = 14; 𝑎2 = 12; 𝑎3 = 12; 𝑎6 = 14
18. a) ciąg rosnący
10. a) 𝑎2 = 0; 𝑎3 = −2; 𝑎4 = −4
b) ciąg malejący
b) 𝑎2 = −4; 𝑎3 = −13; 𝑎4 = −25
16 83 1373 c) ciąg rosnący
c) 𝑎3 = − 3
; 𝑎4 = − 15 ; 𝑎5 = − 240
d) ciąg niemalejący
11. a) 𝑎1 = 𝑆1
19. zadanie otwarte
b) 𝑎1 = 24; 𝑆2 = 60; 𝑎2 = 36; 𝑆5 = 336;
20. a) 𝑎1 = 8,5; 𝑎3 = 5,5; 𝑎4 = 4
𝑎6 = 168; 𝑎8 = 270; 𝑆𝑛−1 = 𝑛(𝑛 + 1)(𝑛 + 2)
b) 𝑎1 = −72; 𝑎2 = −60; 𝑎3 = −48; 𝑎4 = −36
𝑎𝑛 = 3(𝑛 + 1)(𝑛 + 2)
c) 𝑎1 = 3; 𝑎2 = 7; 𝑎4 = 15
12. a) rośnie w przedziale ⟨1,5; +∞)
7 8
d) 𝑎1 = −2; 𝑎2 = − ; 𝑎3 = − ; 𝑎4 = −3
maleje w przedziale (−∞; 1,5⟩ 3 3
c) Oba wykresy są identyczne. Jedynie oznaczenia
b) rośnie w zbiorze {2; 3; 4; … } 21. a) 𝑎𝑛 = 4𝑛 − 1
osi się różnią.
stała w zbiorze {1; 2} b) 𝑎𝑛 = 3𝑛 − 1
3. a) 𝑎1 = √3; 𝑎2 = 2√2; 𝑎3 = √15; 𝑎4 = 2√6
c) ciąg niemalejący c) 𝑎𝑛 = 4𝑛 + 3
1 3 7 15
b) 𝑎1 = 2
; 𝑎2 = 4
; 𝑎3 = 8
; 𝑎4 = 16 22. 𝑎13 = 130
13. a) ciąg rosnący
4. a) 8 b) 12 c) 11 + 𝑘 d) 𝑘 + 3 23. 𝑟 = 6,5

15
 Poziom rozszerzony – 3.2 Ciągi

24. 4905 1 51. 𝑥 ∈ (−∞; −1,5⟩ ∪ (0,25; +∞)

36. 9 (10(10𝑛 − 1) − 9𝑛)
25. 𝑛 = 10 𝑥 2 −3
37. b) 2048 52. 𝑥 2 −2𝑥−3
dla 𝑥 ∈ (−∞, −3) ∪ (−1,1) ∪ (3, +∞)
26. 𝑆5 = 0
38. a) 𝑁 = 4; 𝑟 ′ = 10%; 𝐾 = 36602,50 𝑧ł 53. 𝑥 = −
1
2
27. 𝑛 = 25
b) 𝑁 = 8; 𝑟 ′ = 5%; 𝐾 = 36936,39 𝑧ł 5𝑥−1
28. 𝑎𝑛 = 4𝑛 − 9 54. 𝑓(𝑥) = −3𝑥+1
c) 𝑁 = 48; 𝑟 ′ = 0,8(3)%; 𝐾 = 37233,85 𝑧ł
29. c) 𝑎1 = 3; 𝑎2 = 7 1 1
39. ciąg arytmetyczny 𝐷𝑓 = ( , )
7 3
d) 𝑎1 = 4; 𝑎2 = 7
40. 𝑎1 = 3 1
e) Wskazówka 1: 𝑍𝑤𝑓 = (− , +∞)
41. arytmetyczny: 𝑎𝑛 = 6𝑛 − 3 2
Pomyśl, który z podpunktów, c) czy d) miał w sobie 𝑛−1 𝑛+1 2 1
geometryczny: 𝑏𝑛 = 3 ∙ √3 =3 2 𝑥∈( , )
jakie ograniczające założenia? 7 3
𝑔
42. 𝑆6𝑎 = −63 oraz 𝑆6 = −378
Wskazówka 2:
9 2
Pomocne jest zapisanie ogólnego wzoru na sumę 43. (2, 4, 8, 12) lub (2, −3, 2 , 12) 55. 𝑦 ∈ ⟨3 , 1)
𝑛-początkowych wyrazów ciągu arytmetycznego 44. 𝑘 ≥ 5 56. c) 0
2𝑎1 +(𝑛−1)𝑟
𝑆𝑛 = ⋅ 𝑛 i doprowadzenie do postaci 57. granica w każdym przykładzie ma wartość 0
2

funkcji kwadratowej ze zmienną 𝑛 w postaci ogólnej

Praca domowa:
(𝐴𝑛2 + 𝐵𝑛 + 𝐶). Ile wynosi wartość 𝐶?
1 1 1 𝑛−1 1. a) 2𝑛
30. a) 𝑎1 = 1; 𝑞 = 3 ; 𝑎5 = 81 ; 𝑎𝑛 = (3)
b) 2𝑛 − 1
b) 𝑎1 = 8; 𝑞 = 2,5; 𝑎5 = 312,5; 𝑎𝑛 = 8 ⋅ (2,5)𝑛−1
3 1 1 c) 7𝑛
31. a) 𝑎𝑛 = 7 ⋅ (−2)𝑛−1 lub 𝑎𝑛 = 7 ⋅ 2𝑛−1 45. a) 0 b) 0 c) 0 d) 1 e) 0 f) 4 g) 33 h) − √2 i) j) k)
2 2 8
d) 6(𝑛 − 1)
b) 𝑎𝑛 = 4 ⋅ (−2)𝑛−1 46. a) 9 b) 6
1
47. zadanie na dowodzenie e)
32. 𝑥 = 0 lub 𝑥 = 15 𝑛2
1 1
33. (3; −6; 12; −24) 48. 𝑎𝑛 = f) 1+𝑛
3𝑛−1
34. (50; 10; 2) lub (2; 10; 50) 49. zadanie na dowodzenie
𝜋
g) np. (−1)2𝑛 , sin( 2 ⋅ (2𝑛 − 1))
35. 𝑆16 = 8738 50. 𝑥 = 3 h) np. (−1)2𝑛+1 ⋅ 𝑛2

16
Poziom rozszerzony – 3.2 Ciągi

2. Rysunki nie różniłyby się niczym oprócz b) c) c) 𝑎1 = 0 ; 𝑎2 = 3 ; 𝑎5 = −4; 𝑎100 = 101;

oznaczeniami osi układu współrzędnych. Oś 𝑘 + 1, 𝑘 ∈ {2; 4; 6; … }
𝑎𝑘 = {
−𝑘 + 1, 𝑘 ∈ {1; 3; 5; … }
pozioma 𝑥 albo 𝑛 i oś pionowa odpowiednio 𝑦 albo
1 7 781 4100 −3100
𝑎𝑛 . d) 𝑎1 = 7 ; 𝑎2 = 25 ; 𝑎5 = 1267 ; 𝑎100 = 4100 +3100;

a) 4𝑘 −3𝑘
𝑎𝑘 =
4 𝑘 +3𝑘

4. a) 15 b) 109 c) 1001 d) 𝑘 + 2 e) 𝑘 + 2 f) 𝑘 + 𝑚
g) 7 − 𝑘 i 𝑘 ≤ 6
h) Gdy 𝑚 = 1, to 𝑘 ∈ ∅. Gdy 𝑚 ≥ 2, to 𝑘 ≤ 𝑚 − 1.
5. a)𝑎6𝑖 b) 𝑎10𝑖+10 c) 𝑎3𝑖−1 d) 𝑎5𝑖+9 e) 𝑎𝑖2 f) 𝑎𝑖3
g)𝑎𝑖2 +1 h) 𝑎2𝑖3
6. a) 𝑎𝑛 − 𝑎𝑛−1 , tylko dla 𝑛 ≥ 2
b) 𝑎𝑛 ⋅ 𝑎𝑛+1 ⋅ 𝑎𝑛+2
c) √𝑎𝑛−1 ⋅ 𝑎𝑛+1 , tylko dla 𝑛 ≥ 2
3
d) 𝑎2𝑛
d) 𝑎1 +𝑎𝑛
e) 2
⋅𝑛

7. a) 𝑛 = 18 b) 𝑛 = 2 c) 𝑛 ∈ ∅ d) 𝑛 = 3 e) 𝑛 ∈ ∅
f) 𝑛 = 4 g) 𝑛 = 8 h) 𝑛 = 156
8. a) 𝑛 ∈ {1; 2; 3;…} b) 𝑛 ∈ {3; 4; 5;…} c) 𝑛 ∈ ∅
d) 𝑛 ∈ {1; 4; 5; 6; 7; 8; 9}
9. a) wszystkie wyrazy ciągu;
3. a) 𝑎1 = 1 ; 𝑎2 = 4 ; 𝑎5 = 25; 𝑎100 = 10000;
wartości {−3; −4; −5; … }
𝑎𝑘 = 𝑘 2
1 3 b) 𝑎1 = −10; 𝑎2 = −4; 𝑎3 = −2; 𝑎4 = −1; 𝑎6 = 0
b) 𝑎1 = −3 ; 𝑎2 = −1 ; 𝑎5 = − 3 ; 𝑎100 = − 199;
c) 𝑎4 = 2
3
𝑎𝑘 = d) 𝑎5 = 2; 𝑎12 = 3
1−2𝑘

17
 Poziom rozszerzony – 3.2 Ciągi

e) 𝑎1 = 20; 𝑎2 = 17; 𝑎4 = 17; 𝑎8 = 20 ciąg rosnący g) ciąg stały

f) 𝑎1 = 13; 𝑎3 = 17; 𝑎9 = 45 b) 𝑓(𝑥) = −(𝑥 − 1)(𝑥 − 2), 𝑥 ∈ 𝑅 1
19. a) 𝑎𝑛 = −5 b) 𝑎𝑛 = − − 2 c) 𝑎𝑛 = −𝑛 − 20
𝑛
g) 𝑎1 = 5; 𝑎2 = 3 rośnie w przedziale (−∞; 1,5⟩ 1
d) 𝑎𝑛 = 𝑛 + 1 e) 𝑎𝑛 = − f) 𝑎𝑛 = (−1)𝑛
𝑛
10. a) 𝑎2 = −11; 𝑎3 = −16; 𝑎4 = −21 maleje w przedziale ⟨1,5; +∞)
20. ma 42 składniki
1 1 𝑔(𝑥) = −(𝑥 − 1)(𝑥 − 2), 𝑥 ∈ 𝑍
b) 𝑎2 = −1; 𝑎3 = − 3 ; 𝑎4 = 9
21. 𝑎2 = 402; 𝑎3 = 303; 𝑎4 = 204
941 rośnie w zbiorze {… ; −1; 0; 1}
c) 𝑎2 = 2,5; 𝑎3 = 2,9 ; 𝑎4 = 22. 𝑥 = 13
290
stała w zbiorze {1; 2}
7
d) 𝑎2 = −0,5; 𝑎3 = − 6 ; 𝑎4 = − 24
31 23. 19
maleje w zbiorze {2; 3; 4; … }
24. 𝑎7 = 6
e) 𝑎2 = −3; 𝑎3 = −27; 𝑎4 = −729 𝑎𝑛 = −(𝑛 − 1)(𝑛 − 2)
25. 𝑆 = 1210
f) 𝑎2 = −4; 𝑎3 = −3; 𝑎4 = −4 ciąg nierosnący
1 7 9
26. 𝑎𝑛 = 126 − 7𝑛
g) 𝑎3 = ; 𝑎4 = − 4 ; 𝑎5 = −8 13. a) ciąg rosnący b) ciąg malejący
2 27. 𝑛 = 7
h) 𝑎3 = 1; 𝑎4 = 2; 𝑎5 = 3 c) ciąg rosnący d) ciąg niemonotoniczny 28. a) 𝑎𝑛 = 2𝑛 − 2 b) 𝑎𝑛 = 3𝑛 − 4
11. a) 𝑎1 = 8; 𝑎2 = 42; 𝑎3 = 112; 𝑎4 = 230; e) ciąg malejący f) ciąg niemonotoniczny 29. (−2640)
3 2 g) malejący h) rosnący
𝑎7 = 992; 𝑎𝑛 = 2𝑛 + 6𝑛 + 2𝑛 − 2 30. a) 𝑎10 = 111 b) 𝑎𝑛 = 15𝑛 − 39
1 1 1 1 i) malejący j) rosnący
b) 𝑎1 = ; 𝑎2 = ; 𝑎3 = ; 𝑎4 = ; 31. zadanie na dowodzenie
2 6 12 20
1 1 14. a) ciąg stały b) ciąg rosnący
𝑎7 = 56; 𝑎𝑛 = 𝑛(𝑛+1) 32. Dodał trzydzieści sześć liczb, a ostatnią liczbą była
c) ciąg rosnący d) ciąg niemonotoniczny
liczba 36.
12. a) 𝑓(𝑥) = 2(𝑥 − 1)(𝑥 + 1), 𝑥 ∈ 𝑅
15. zadanie na dowodzenie
33. 𝑥 = 10
maleje w przedziale (−∞; 0⟩
16. a) 𝑘 = 58 b) 𝑘 = 9 c) 𝑘 ∈ ∅ d) 𝑘 ∈ ∅
34. 𝑎1 = 20
rośnie w przedziale ⟨0; +∞)
17. a) ciąg rosnący b) ciąg malejący 56 100
𝑔(𝑥) = 2(𝑥 − 1)(𝑥 + 1), 𝑥 ∈ 𝑍 35. ( 99 (100𝑛 − 1) − 𝑛)
c) brak stałego znaku wyrażenia 𝑏𝑛+1 − 𝑏𝑛 99
maleje w zbiorze {… ; −2; −1; 0} 36. 𝑞 = 2
d) ciąg rosnący e) ciąg malejący
rośnie w zbiorze {0; 1; 2; … } √2
𝑛−1
18. a) ciąg malejący b) ciąg rosnący 37. 𝑎𝑛 = 10 ( )
stała w zbiorze { 2
c) ciąg rosnący d) ciąg rosnący
38. przypadek 𝑎)
𝑎𝑛 = 2(𝑛 − 1)(𝑛 + 1)
e) ciąg malejący f) ciąg rosnący

18
Poziom rozszerzony – 3.2 Ciągi

39. tak 1 𝑛−1 60. 𝑓(𝑥) = (4𝑥 − 3)(4𝑥 + 1)

56. 𝑎𝑛 = 8 ⋅ (3)
1
40. 5, 10, 20, 40 2 3 𝐷𝑓 = (− , +∞)
57. a) 𝑥 = 1 b) 𝑥 ∈ {− 3 ; 1} c) 𝑥 ∈ {−1; } 8
4
41. (17, 32, −24) lub (5, 8, 12) 𝑍𝑤𝑓 = 〈−4, +∞)
5
42. 3, 12, 48 58. a) 𝑥 ∈ ⟨3,5) b) 𝑥 ∈ (−15, )
4 61. Rozważmy pierwszy ciąg,
43. (9, 17, 25) i (9, 15, 25) 5
c) 𝑥 ∈ ⟨−3, − ) ∪ ⟨0, +∞) iloraz to 𝑥, zatem
3
44. (1, 5, 9) lub (9, 5, 1)
59. 𝐷𝑓 = (−∞; −1) ∪ (1; +∞) 𝑥 ∈ (0; 1). W drugim ciągu,
45. 𝑎 = 2, 𝑏 = 5, 𝑐 = 8 lub 𝑎 = 26, 𝑏 = 5, 𝑐 = −16 1
𝑍𝑊𝑓 = (0,5; 1) ∪ (1; +∞) iloraz to , jasne zatem jest,
𝑥
46. 𝑏5 = 34 = 81h
maleje z osobna w każdym z przedziałów: 1
że ∈ (1; +∞). Wówczas, w drugim ciągu nie
47. zadanie na dowodzenie 𝑥
(−∞; −1), (1; +∞)
48. Każdy wyraz ciągu (𝑎𝑝 ), którego indeks pochodzi ze można użyć wzoru na sumę wyrazów ciągu

zbioru {3; 4; 5; … } spełnia podaną nierówność. geometrycznego zbieżnego. Zatem wszystko, co

49. Każdy wyraz ciągu (𝑎𝑝 ), którego indeks pochodzi ze dalej jest nieprawdziwe.
Podobne rozumowanie, jeśli zaczniemy analizę
zbioru {31; 32; 33; … } spełnia podaną nierówność.
5 5 sytuacji od ciągu drugiego.
50. a) 4 b) 0 c) 6 d) +∞ e) +∞ f) −∞
1
5 62. 𝑍𝑊𝑓 = ⟨− , 1⟩
g) 6 h) i) −4 j) +∞ k) −∞ l) +∞ 3
3
1 63. 𝑚 ∈ (1,2⟩
m) − 5 n) 3 o) +∞ p) +∞ q) 2 r) −28
64. granicą jest 0, oprócz przykładu e), gdzie granica nie
5 1 1 1
s) −∞ t) +∞ u) v) w) x) istnieje
3 2 6 6

51. a) 3 b) 30 c) 0,5 d) 12 e) 𝐶
52. a) 1 b) 1 c) brak granicy d) 1 e) 𝑒 ≈ 2,72 tzw. liczba
Eulera f) 1 g) +∞ h) 0
53. 𝑎1 = 6 i 𝑎2 = 3
1
54. 𝑞 = − 3

55. 7 = 3,5 + 3,5 ⋅ 0,5 + 3,5 ⋅ 0,52 + 3,5 ⋅ 0,53 + …

19