Balıklarda İç Parazit

Önlem, Tanı ve Tedavi

Akvaryumda sürekli karşılaştığımız iç parazitlerin çok sayıda farklı türü olmakla birlikte genel anlatımla iç parazitin teşhis şekli, sebepleri ve tedavisinden bahsedeceğim.

Çoğu iç parazit, balığın karnında çökme – zayıflama belirtileriyle kendini gösterir. İç parazitler balığın yediği yemlerden faydalanmasına engel olur. İlk safada balığın iştahı
yerinde olmasına rağmen karnındaki zayıflama giderek artmaktadır.

İleri durumlarda bu zayıflık balığın direncinin düşmesine sebep olur. Bu yüzden iç parazit taşıyan balıklar, diğer hastalık ve parazitleri de kendine çeker. Zamanla güçsüzleşir,
iştahsızlaşır ve bazı türlerde balık karın bölgesine doğru kıvrılarak kamburlaşmaya başlar. Bir diğer dikkat çeken durum da balığın dışkılamasındaki değişimdir. Balık dışkısı,
yediği yemlere göre siyah, kahverengi, yeşil ve kırmızı olabilmektedir ancak iç parazit taşıyan balıklarda dışkının şeffaf, yapışkan, sümüksü bir yapıda olup uzadığını fark
edebilirsiniz.

Yukarıdaki anlatıma ek olarak birçok türde rastlanabilen Camallanus türü iç parazitin tanımlamasında farklılıklar vardır. Karın içe çökmez, şişkinleşir. Anüsten dışarı kızıl
kahve tonlarında ipliksi solucan benzeri kurtçukların uzanıp içeri girdikleri görülür. Çok hızlı yayılan ve dirençli bir parazittir.

İç Parazitin Oluşma Sebepleri

Bunu bir tek sebebe bağlamak mümkün değildir. Bayat yemlerin kullanılması, yetersiz bitkisel besin alımı,
yem çeşitliliğinin az olması, yüksek protein içeren yemlerin sık kullanılması, sürekli kuru yemlerle beslenme
ve kabızlık, iç paraziti tetiklemektedir. Etçil veya protein ağırlıklı beslenen türlerde dahi bitkisel besin takviyesi
yapılması gerekmektedir. Bunun yanı sıra omnivor-hepçil ve otçul beslenen balıklarda yalnızca kuru yemleme
yapmak yeterli olmayabilir. Sindirim sistemlerini rahatlat-mak için balığın türüne göre yiyebileceği taze ve
haşlanmış yeşillikleri vermelisiniz. Vatoz ve diğer alg yiyicilerin ağzı sert düzlemdeki yosun ve algleri kazımak
için çok ince fırça benzeri yapılardan oluşmaktadır. Böyle türler için kabak ve salatalık, patates ve havuç dilimleri,
beslenmek için doğru yapıyı sağlar. Dişli ve güçlü çeneli malawi – tanganyika cikletleri ısırıp koparabildiği
yapıdaki bitkileri tüketebilirler. İnce dilimlenmiş salatalık, pazı ve ıspanak yaprakları ile kolayca beslenebilirler.
Canlı doğuranlar küçük ağız yapısına sahiptir ve ıspanak/pazı yaprağını 8-10 dakika haşlayarak verdiğinizde
parçalayıp beslenebilirler. Tetra’lar, küçük sazansıgiller ve japon balıkları daha çok yavaş batan yemleri orta
seviyede yakalayıp tek hamlede yutmayı tercih ettikleri için ince kıyılmış haşlanmış ıspanak/pazı yaprakları ile
haşlanıp kabuğu soyulmuş bezelye tanelerinin yutabilecekleri boyuta getirilmesiyle bitkisel besin ihtiyaçlarını
giderirler.

Bitkisel besin ihtiyaçları düzenli olarak karşılanan balıkların iç parazite yakalanma riski oldukça düşüktür.

İç Parazit Tedavi Yöntemleri Fotoğraf: Niyazi Dudak

Akvaryum Bilgi Paylaşım - 2018 - Betta Fotoğraf Yarışması Birincisi

1: Sarımsak Kullanımı
Sarımsak, yaralandığı anda hızlıca Allicin adlı uçucu yağı salgılar. Bu madde sarımsağa kokusunu veren, antiparazit özelliğindedir. Etkisi kısa sürelidir, açıkta kaldığında
salgılandığı andan itibaren hızla uçarak 1 saate kadar hemen hemen etkisiz hale gelmektedir. Sarımsak dişlerinin iri ve olgun olanları allicin salınımında daha etkilidir. Allicin’i
balığın sindirim sistemine ulaştırabilmek, çoğu iç parazitin ölmesini sağlamaktadır. Bunun için sarımsağı iyice ezip özünü çıkarmak, bu özü kuru yeme emdirir emdirmez balıklara
yedirmek gerekmektedir. Sarımsak özünü elde etmek zor olduğu için ezilen sarımsağın üzerine bir iki damla ılık su ekleyip 2-3 dakika sonra bu suyu süzerek kullanıma hazır
hale getirebilirsiniz. Haftada 2-3 kez bu yöntem uygulanıp, sarımsak özlü yemi kullandığınızın ertesi günü yalnızca taze haşlanmış bitki vererek parazitlerden kurtulabilirsiniz.

Bazı durumlarda, özellikle de Camallanus paraziti tedavisinde sarımsak yeterli gelmeyebilir ve kimyasal yöntemlere başvurmanız gerekebilir.

2: Flagyl (Etken Madde: Metronidazole)

Eczanelerden temin edebileceğiniz bir ilaç olup balığın yemine emdirip yedirdiğinizde etkili bir parazit öldürücüdür. Akvaryumdaki oksijenli ortamda yaşayan yararlı
nitrifikasyon bakterilerine zararı olmamakla birlikte nitrat’ı gaz forma dönüştüren oksijensiz ortam bakterileri için sakıncalıdır. Bu yüzden flagyl tedavisini akvaryumda
yapabilmenize rağmen karantinada uygulamanız önerilir.

Flagyl tablet yerine daha homojen dağılım için aynı etken maddeye sahip olan Polgyl sıvı serum kullanılabilir.

3: Sitraks

Yine eczanelerde bulabileceğiniz Sitraks şurup özellikle kurtulması zor olan Camallanus kurtlarını dökmek için kullanılır. Karantinaya ayırdığınız balıkları tedavi ederken
ilk önce 10 litreye 15 cc sitraks eklenir. Sıcaklık, balığın yaşadığı maksimum sıcaklık değerlerine getirilir (ortalama 28-32 derece arası), bolca hava verilir. 3 gün sonra su yarı
yarıya değiştirilir, dip çekilir, 15 litreye 5 cc oranında yeniden Sitraks eklenir. Bu şekilde iç parazitlerin dökülmesi sağlanır. Tedavi sürecinde balıklara yine haşlanmış yeşillik
yedirmek, sindirim sistemini hızlandırarak parazitlerin atılmasına yardımcı olacaktır.

Umut Günay Öztoprak

AKVARYUM BİLGİ PAYLAŞIM