Autorzy Dn. farm. Mi Dro. biol, Mal Dr hab, mee. Mgr biol. A Lek, Artur Drzew a Biernat-Sudolska przata Bulanda Chinielarcayk i Den, pray Mieczyslaw Dymion Prof. dr hab, med. # Heczko Lek, Miroslaw J. Lek, Piotr Kochan Dr hab. med. Anna Macura Dr n. biol, Monik Dron. farm. Bo Den. biol. Aga Lok, Andlezej R Iiak Mgr analit, med, Dorota Romaniszyn Dr n, biol, Magdalena Steus Lek, Jaroslaw Surowiee Dr n, biol, Slawa Szostek Dr n, biol, Jadwiga Witalis Dr n, biol, Jadwiga Wojko Dr n. biol. Barbara Z: Koordlynacja prac nad przygotoy dr n. biol, Agata Petrayk niem publikacji WIKROBIOLOGIA PODRECZNIK DLA PIELEGNIAREK, POLOZNYCH I RATOWNIKOW MEDYCZNYCH Pod redakcjq prof. dr. hab, med. PIOTRA B. HECZKO© Copyright by Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2000, 2007 Wezysthie pra zasirazone Prac i teprxbikja W jakikolwiek postaciealosc tub ease ksi hex pisenne] zgoly wydawvey 54 zabroaione. ‘ia Vis Sil Reda ds. pubiksejt med cael mgr Anna Phew oi, Rese mg Renata Pionronstr a, Rear tecinieany Levick Komacki “Wes Kowekla Zespil Projekt otal i stron ttulowyelt Magdalena Kaecmanesyh Daayvhowanie teks ‘Autoryy | Wiydawnietrn dolvdyl wsetRiel star, shy wybr | dwkowanie FeGw 6 tytn fopcacoweuiu hyly zgculae x akan wskazaniami ¢ praktyka Mlinieayy Ninn to, 28 Wealedin na stan wieszy, aniany rewulsi prawenyel niepezerwany amply vowyel wy Kw atk dyezqcyeh palstawowyeh i ni¢pexdyel dz eke, Crytek asi bra prod wage informe cawtarte w ulotce dokyczone| do kxzewo apakoweati, aly nie por fevye ewentusuyel niin we Wekeaninch | daskowania, Dolyezy to take specjalnyel tracted i stalks asteozanse, Nalezy © tym pamiekaé vaca w preypadla evel Wb Fra stosranyeh substan ISBN 978-83-200-3561-2 Wyplanie # idodeuk \Wydawiicts Lekarskie PW (KE2ST Warszawa, ul. Miaowa 10 1h (0222) 095-4033 Kaiggamsia wysylhow fel (0-22) 695-1480 Infoinia: O-801-142 swore fai: promos} Sad | kama: GABO SC, Milandneek Druk i oprawas Drukarnia ABEDIK S.A., Poza, ul La 0 isk 1 Przedmowa W niniejszym pourgezaiku zostaly preedstanvione ws/ystkie zagadnienia po. izebne do zrozumienia istoty zakaenia i jego rozseoju zaniwno w pojed ezyim organizmie, jak i w populaeji og6lne}, wszystkie ware wakiine czy niki chordh ezlowieka ~ od najmniejszyeh wirusdve po majdiuasze robski pk skic orv, informacje, kt6re sy potczebne pielggaiarkom + wszystko ianyrn ‘osobom uezesiniczaeym w programach kontrol: i zvalezania zakaviek. Ksig ka powinna stamowie pomoe w przygotawanit sig do zajgé mikrobiologii i immunologii dla studentéw wich kierunkow studi nielekarskieh, Ninicjsea ksi jest poswigeon worczym dla czlowieks i mie wadzajgeym do ruzwoju zakazen nie gjawiska zakavzenia nie nnajwaatiejszym drobnoustrojon chorobo- monn ick szkoutiwego dzialania, dapro 1 i choruby zakazne), Poniewad cro st-moaliwe bez niezhedne} wiedzy dolyceace| coupornosei hudzkiege organiza, podrgeaik otwiers ebszerny roalzial doty= -acy immuunologil. W swoje| podstaswowe) ezgseci ksigeka zachowuje Kl syeziy uklad akademickiego podegcznika mikrobiologit i zawiera apis naj wadnisiszyeh, % punkiw widzenia. patologti ezlowieks, bakteri, wirussw, raybonw | puswzytiwy wrae ¢ krvtkinn informacjami na temat wywolywanyeh przez. nie chord zakwényeh | ich nastgpstw or. & muozliwaset ich wykryei, Zapobicgania i leerenia, W odriznienin ox! polrgeznikow miksobiologit przezmaczonych dla studen lun medyeyny, w tej ksiqzve dodano wiele szczeydtowyeh inlormac aviv hho ns temial whseiwege doborw materialiye pobieranyeh ad ehorych w cely preeprowaulzenia diagnostyki mikrabiologiezne), jak i sposobéuw ich uzyski- ania, potrzebnych sludentom, kt6rzy w przyszlosei nog by€ exlpowiedzial- ni za wkie zabiegi, Z tego sumego powwodu, wlgezono do Ksiigki abszemny rozdzial poswigcony zasidon i sposobon. preeprowalzania procedue des Fekeyjnyeh i sterylizacyjayeh w szpitalach or. wszystkich innyeh placiw. kuch ochrony zadrovia Poniowa obecnie najwainicjsra, nsipowszechnicisza i naitrudniejse, do zualezenia, grup zakazes wystgpujqeyeh nieepidemicznie s te, na KlGre $3nnarvieni hospitalizowani chorzy, pudrgcznik zawiera osobny eozeial » zak zeniach szpitalnyeh, aby umovliwié sindentom zapoznanie sig tyrn jaw skiem i metodani organizaeji Kontroli nad nimi, Naszym elem bylo podanie duze} porelt winlomosei z zaknesu zakazed szpitalnyeh, gly posiadanic wie day mm ten tenmat obowigaie wszystkich pricowaikéw Zakladow apicki rio woine}, a takze pokazanie zakresw dzialania profesjonalnyeh pricownikow Kontoli zakazen Mam naulzieig, Ze ksigrka okwe sig niezlym przewodnikiew dha sluxlentsw iostanie prase nich dobre przyigts, zarcwne jako akademicki podrgcznik sluzaey prayswojeni sobie wiedzy x zaknesu mikrobiologii, immunologi a po cvgsei higieny i chonib zaka/nych, jak i niezle Zxdllo wiadomosei pr” sdatmyel w ualszyeh latach studiw, a takze w zyeiw zawodowym, Cheialhym ty drow zlozy€ podvigkowania wszystkim: moim koledamkort i kolegom, pracownikom Katedry Miktobiologii, a take Pani Doktor Monice Mak 7 Katedry Immunologit Collegium Medicun Uniwersytet Fagielloi- skiewo, 22 ich umiejetnosed i cigzky pracy pray pisaniu poszezepstnych dzia ow podryemika, Szeregblua wizigcznase nale7y sig Pani Doktor Agacie Pieirayk a je} doskonaly naxlzsr nad tworzeniem ksiqehi prec tak lieeny ze Ssp6l i spraveng koordynacig wsrysthieh aklywnosed zwigzanyeh 2 polgeze- n wielu elementéw ksiq/ki oraz Pan Doktorowi Artutowi Dreewieekie mu za wwszechstronng pomoe, zwlaszeza dotye7acy przygotowywanis ory yychrycin, Obajgu % Patisiwa seruecznie daigkujg. za przygotowanie whrew wieln prasciwiedstvom, dokladnego teksto dla naszych wydawedw, Na konice wreszcie wyrizam swoj wdzigezwse wydaweom tego podrgenni ka, Paniom Redaktor Zatii Zakowskiej i Annic Plewie za ich zachgte do pra ey, poparcie, ora, przede wszystkim, cierpliwose podezas dlugiego exast pi: sania i pezygotowywania pexlrgeznik Prof. dr hab, med. Piotr B, Hecoko Spis tresci munologin — Aone Mak Detinicie Odposvied? nmnnolagiczna Nataly | kon uk Hnfiye Navealy Szpik kostny Gaasiea Wezly chlon (imlayerne) Sledions Komik ula inmnologicaneg Lnnoeyty Komirki NK Makrofig Komrki dendytyeane Granulocyty KomGrki cane (iasioeyty) | voit Praceiweiale alow caasteczkown przceivela Charakierysiyka poszeeegslnyeh Klas immunoglobulin Reakeje amiygen-preecive Oxlpomosé praveiwrakana ‘Odpomose nieswoista w zakazeniach Uklad dopetniaeza i neutrofile rseloktyny,inegryny ieniy tahini. drobnoustajdw praee honwtki Peme Ondpornose swoisia w rakazeniach ‘Gdpovviedz mmunologicena na zakavenia bakteryine (Gdposvied? immunologiczna na zakazenia wieisowe ‘Odposvid? inmninologicana na zarvenia pasweytnicas Odposviedimmunologiczna na zakazenia przybieze Mechanizmy unikania vdpowied immunolosiczne) pracz drabnousioje il exporaoscioney skGry | blow sluzaw yet System innmamnologiezny zavigaany ze skiry ~ SALT dal blon sluzowyeh w obtonie organiza ~ MALT Is i 0 9 9 » 0 20 a Fy 2B B M 25 2 a 2 Mi 36 wy 0 an 2 2 a a aReakeje aergieze ‘Nalwrseliwose typu I eeakeja anatitatyeria [Naawrseliwose ypu I~ reakeje eytotoksyerne Nadweadliwase typu I~ reakeje 2 udzialea kemplekssw inmunoligi; Nadwrsdliwase iypu IV ~ komérkowa, options Ceynnki snaajgce {eanienajqce) edpowied” immunologic Imiosupresja | autoinanuniacs Pyanin sprnazaigce inoprofilaktya zakzen bakteryjnych — dot I. Hevsho Tnyniaproflakiyka w chorobach wirusewyeh ~ Malgor‘ate Bieyna-Siadotea Seczepionki atenwowaine Srcrepionk zabite zerepionki pjednostkowe Innmsnglobuliny i strsvice olponuaciowe "Afalgo Pytanin sprawl 2. Padstawy patogenery zakazer i epidemiologitintekeyjny “aitviga Wajkowsha-Mack, Ariae Drerwieeki, Piotr. Heccko Pytanin sprneeaiqee i ona Morfologia i fixjlogia baktert~ Arter Drsewieeki Binlowa Konndrki klein) Fizjologia bakteih eneza zakaiei bakteryjnyeh — Arar Drcewieeki Klaspfikacjabakterii~ Arter Drcewieekt Gnetyka baklert~ Agniesske Chuiclaresyh Replikacja DNA Regulaeja proces transkeypaji | transl Wymiana gendw miglzy Komwekau bakteryjnyen Rekombingeja genetyezna Podstavy Fignosiyki bakteriologicne) Klaiyezne motody diagnostyki bakteriloiczns} ~ Artur Drsewecki Dinghostyka serologicena — Artur Drsewierke Metody inolekularne ~ Agniesoka Clonielaryk, Magdalena Strve ‘Metoda PCR Hybeydyzacia| ‘Meta PEGE ‘Western blot Lecrenie ake bkieryjnyeh~ Aruur Dreewieeki Paustasowve pei | Teki praseiwhakteryne bukleri a leki F mewdy hadania Tekoverativeosel eo prvidowe| chemioterapi loca fizjologictna ~ Pibe B. Heesko, Magaltena Sirus 8 Is 46 ” 50 31 33 3 3s 5s a ot ot 66 or o 6s o "1 Fizjotogieza Nora jelta Figjlogiezna Tra shiey Plaza poewy Pytania spe 5. Ihakteriologia szeeyitowa iarcakowice Gran-dwaie Tea} Staphytacovens (eronkenvee) - Magorcate Bland Real Mievorocens — Malgarsata Butane Rata} Sieptocacrns (paciorkowee) ~ Dorota Remanisyn Relzaj Enterocovens (enterokoki, paviorkowee gry D, pacionkowee Kalowe) ~ Darona Ronny iwenkovce Graeme Darota Romany Rola Neiseria Assoceki Granealostatnie niesporgce — Jeg Wis Corynebacterium diplaeriae (asceigostiee Blonaiey) Roa} Listeria Patecoki Gram-jenne rozin Eaenobcteriacede | Vibrionaceae Rodina Enterubncerincene Escherichia cali (loceka obaganiey) —Zarslaw Sinner Read Sahnometta~ gniesck Chonielaresyk Roda Shigella ~ Agniexcha Cloniclarcayk ers Agniessha Chictaress i Alepsiella ~ Agntessha Chinelrcayk Roza} Proves Auiescha Canielarezvk Rodlaje: Enerobarier, Cwbacter, Morgane, Providencia, Serratia Agniescha Clonietarcayk Diaguostyka laboraloryjna paleezek Kiverouarterieenae Aguiessha Clanielarez Roazina Vibrioniceae ~ Agnicscka Clonielineesk Revd Wvio Palecaki Grintajeniie witermentee glukozy ~ Jadwiga Wialis Pseuudomanas aernginoso (paleczka ropy bigktne)) ‘Stenenrophononas matephil (lawns av: Psetleoanas wraltophitiay Roaeaj Surdbolderia Relea} Acinetobacter e paleceki Granajenine Adley Rook Reads} Campylobacter Roda} Meliabuacter Roda} Maemopiits Rod} Bonfestta Roda Pastereta Rods) rue Ro Frmcisela Re Beene Laseezki Gran-ddatnie sporujgce ~ Piowr Kochan a facile Roza} Clo Bakterie hertenowe, 9 Real) Mucteres = Pie Kochut Realaaj Preeti ~ Piote Koch 16 6 uk wt he 129 G0 bo 12 i ha 15 Ls 136 6 36 1s nw Mio Mi Ha i My i) ua 6 ui inRata) Morphynomonas — Piote Koehn Relea} Pasobacteriwn ~ Piote Koch Roalza| Vilonella ote Rochon Gandnerelta vaginalis Magdalena Stas Realaaj Propionivicterinn ~ Pivar Kochian Readaaj Peplostrepracocens ~ Piaty Kochut Renda} Peprocacrne ~ Pir Kochan Revd} Lictobuciline— AMgelatene Stic Revd} iidobucteriam ~ Magedatena Sirs eniowee = Down Rewmantszon Radeaj Actinomyces Roza Nocunia i Dorota Ronny Raj Mavobctevinms Praiki typos Kegthi - Dorota Romans Reale Teponcima Roda Boreetia Relea} Lepiospira Mykoplazmy — Matz Berar Sols Clan ~ Barbary Zaviliske Rikessje Slaw Seostot Barbara Zavsitishs Hudowa, wlasciworc 1 blasylikacia wintsiw Nazewicti i hlasyikaeja wines Replikaja (aammazanie) wirusdw Palomechanizn 2kavedt winwoneyel Relacje wiras-komieka (Oxkdziatyweanie wiras-oneanizan ning zee wirusoney Postney dagnosiyki winsolngicn i Metal klasyerne Meiody mikroskopowe Moody seroloxiezne Metouy motekutaene i prreciwwinisene Pytania sprawaiace 7. Wirusologia szezegilowa, Winwsy DNA, Heyposwsinusy ~ fart Zawiisho ‘Wirusy Herpes sinplex (HS) Wirus ospy wictrane) | papasca (VZV) Wirus eytomexali (CMV) Wir Esti Barr CEIRV) Wirus hemes typ 6 Wirusy herpes typ 78 0 bs M9 M9 ho 130 130 12 132 8 153 13 135 135 136 156 157 37 60 Ios 165 16 16 9 m in in 195 178 180 Ist is 183 183 1s 186, ier st st my 190 ot hoz 192 193 Mepadnawinasy ~ Stawe Senstek ‘Wins zapalenia woby typ TY (HIBV ~ hepa virus) Audenowinisy ~ Malgorsate Biernat-Sudolsta Parwonwirusy — Malgoraata Biernar Sudotska Pokswinsy Barbara Zawiiiska Pliomavsirusy tpapillomswirisy —Slewe Seauek Poliomawirasy Papillomsvirasy Wirusy RNA ‘Oriomiyksonirusy ~ Malgonsate Blernat-Sudolskr Wins gry Pavamyksowinisy — Mulgore Berna Swdolsha Winey parsgrypy (erypy rzekomie)) Wins Swink agminnego Wins oy Syneytiainy wiras adechowy (RSV) Koronawinusy ~ Slaw Seastek Pikornavsisusy ~Slawa Seostok nteroviosy Rinowirasy Wins zapatenia watroby wypu A GIAV) “Togawrasy — Barbara Zawiiska Alfawinasy ‘Wire riayceki lawivvitusy = Aalgorcata Bierat-Sidolia ‘Wirus zapatenia wateohy typ C CIC) Rotawinasy, kalicirnsy i astrowirusy ~ Shava Szostek Rabdowirasy ~ Malgorzata Biernar-Saolska Wins wieieblizay AWinusy gorjenek krwotocenyeh ~ Stara Szosie Rotoswrnsy ~ Barbara Zawiliska Tale wins mabye niedoboru odpornose (HV) Tne retrowirasy zakaajqee Winusy niesklasykowane ~ Slaw Scastek ‘Wirus zapatenia wigeoby Iypa D (HIDV ~ ang. hepatitis B vies) Wiras zapatenia waeoby typo E (HEV) . Wins zapaenia wqioby typo G(HGY) Prony ~ Slane costed Pytanin spravalaiqee 8. Mykoogia| 230 Cecly morfologiczne i fzjlogin wrzyhiw’ ~ Bolestaw Pavlik 230 atom epidenionogi i poviakiyka grzyhie = Anna B. Marara 233 olestaw Paste 2 ‘Aaniybiotyhi 236 Symfetyerne iki praciwigrzyhicze 238 Grayby dewzdzopondlne - Anna B. Maci aw Roda Candide 2a Crxptoracens nenforauns 2a Roda Ptyrssponin bat shy pleriowe = Halesine Pasik anRada: Aypergiting Seupuariepsis brevicaie Fane rodzaje greybyiw plesniowyet Grayby dermatoftawe = Ana Bh Mactet Pneumocystis carn (inoveei) = Aina Bh. Mlacura Pytanin speanaaiqce ). Parazytologla pidenologia i profilskiyka ebors pasoPytniczych — Mirveystaw Dyn Palogenera chord pasoaoicaych ~ Aiezyslay Dynon Iowazje pasoaytniene w stanach inmnosupresit- Afeczyslaw Dynan Diagnostyka elwrGh pasozyimiezyeh — Micezystow Dynan Posigparvanie diagnostyeane w parizytveach jelilow yc Diagnostyka paso tkankowsyeh Lecaenie inwa)i pasazytniezyeh~ Miee:ystiw Bynon Wainicjsze parazytozy 1 Teki stosowane w ich leczeni Pierwoiniak ~ Agann Pires Pieroni jeltowe Gaia nba Emamnoeba histotytien (peteak ezeewonki Crxptesparidinm parson Batons colt Inne pierwotniaki jelitowe Pasoayty dz maczow-pleioweych Trichomonas vaginalis Prsozyty kewi i tkanek Roda} Plasmonivon (eavtice) Roda Tiypanasomna Roza} Leishmania Toxoplasma gonalit Peleaki wolno tine Robaki ~ Agata Piet Preywry “Tasiemoe Tinta saginaia (asiemie niewsbrojony) Tenia solium (asiemice wzbnojony) Echinococcus granulosus (tasiemiee jednojanowy) Behinocaccus mubilocularis (asiewsice wielajamowy) Hymenotepis mana (Casiewtce kavloealy) I Nicienie nterobins vermicularis (ows ley “Ascaris lumbricoies (glist leks) Tiehris rchiuna (wlosogliwvks Ids) Simongplodes stercoralis (wegorek jlitowy) Inne niienie pasozytujgee w preewodzie pokarinonrynt Thichinela spiralis (slesies gly) Inne niienie tkankowe hlopasoyly —Mieczystaw Dyrnon Pytanin spraveaiqce R 2s Ds 2 26 bay 250 10, Poh Mirestaw Jaen ubiologeznyel “Zaeadnionia wgslue Pabierane i pracsylanic materiale do bac bakterologicanyeh Krew Pobicrmie | presylanie Rei os posiew Pobieraie kiwi do baa serolagicanyel Plyn mézgowo-nizeniowy Materialy 7 dig oddechowyel, Wyma zal Wome 2 nos Wyant nosogirdil Wenz nadkstaniony Proven ‘Matriy x bronelostopi Aspiracja practehawiers Materialy 7 pezewads pokarneneyo Ka Bie Materily 7 diy moczone. pleiowyeh ‘Moca Wyn 2 cewhd wero Material drs Nasienie lame ‘Materiaty uch Materialy 7 ok Materaly 2 ski, ane mighkie mia Plyny 2 jam ek Wyeinki hanek evi naczyuiowe Pobieeanie i preesylanie materia do bad winusologicenyeh Pobicranie i practic materiale do back miykologiczuyeh Pobieranie i press lac iw do bad parzytolosicznyel Pytanin spranalzaiace 11, Dezynfekeja i sterylizacia Wovorsadzenie i postawowe pojgein Maria tats Metody dezyntekejt ~ Maria Basta Duzynlekeja chemieaa Praktyerne zasady dabort sradkavw dezyatekeyinyeh Dexynfekeja termiezaa Metaly 7 rastowntinicin ciel wilgoinego Deayntekeja termiezno-chemicana Antyseptyka (odkavanie) ~ Maria Basta ‘assay pravilowe) atyseptyki (mycin ia dzyntekei) Fak Stevylizaca = Avtar Drzewieekt ‘Meu sterylizcji Dekontaminaeja prey’ podejezcnie shadenia prions Keatrola proces steryizacji 21 21 cid a a2, a 2 2 a0 205 205, 296 26 a7 208 avs aot 9 2» aw 30) 301 wwe 302 302, 08 a a} 305 3M 5 308 7) 32Zaxady prawidlowe) servizi Onganizacia procesdw sterylizaci w zakladaeh opieki vlrowein Janis Surontec Pyiania sprnedeace 12, akon sepia “Zagadnicnia opSlne — Malgorsata Bulanda Postowonve definigje i obrestenia ~ Matgor vata Bland Caynnikiryzyka wysigpowania “karen szpitalnyeh — Malgorzata Buona Caynniki etiologicnne Zaki s7pitlyeh — Malgorsata Bland Postaie Kiniezne zakazen szpitanyeh - Malgorsava Balam “Zakavenie micisea openowancro lad moceoweo tklad oldechowe wi ‘pital — Jadwiga Wejkonsba Mach eneja zak sapitalayel adi Wijhowshr Ml WekaZaikistosowane w epidensiologit sypitalne} ~Jarsviga Wéiunske Mach ols msikrobiolostklinicene) w Kontrali alkanes sepitalnyeh - Malgorta Bula Pynania spraeaigee 13, Bioterroryam ~ Aieoslaw Jaw Wrovalzenie ys istoryezny alcteie | wirasy jako ru biolngieza Pytania speawalraiqee sve haktrie chorobotivirere ~ Aruur Drzewiecki ne wirusy chorobsowéneve ~ Barbara Zaveilisk Najwamnicjze xeryby choraborwiveze Anna Macuna [Najwarniejsre pasoryty erlowieks Agata Petey Skorossas 330 si a 333 2M 236, 139 39 0 Ml ua ata M5 M7 wo 350 351 551 352, 353 359 so) 364 so 168 309 m1 se. Immunologia MONIKA MAK DEFINICJE Any bstaneja majyea zlolnose wywolania swoiste} odpowiedzi im. “mej przez wybworzenie speeyfiezayeh preeciweial lub uczutonych Timoeyt6w oraz. najgea zbolnosé rengowania 7 produklami te} odpowiedzi Alergia (lub teakeja alergiczna) Nadimiema reakeja obronna ukkidu immunolo- sgicmego preeiwko substanejom potenejalnie nieszkodlivym, powodujgea hnigpodsydane skuiki w organizanie Anafilaksia Natychmiastowa reakeja po powismym wniknigein antygenu do or ganizu, Wywolana jest on uwalnianiem 7 komérek tueznyeh precksteni= ow, takich jale np. histamina, serotonina, Jej gwaltownosé moze prowadié do wystapienia wsirzasu tak silnego, Ze moze spowodowaé émieré. Anatilak- sj to jeden z tech typow (typ 1) patologiczne, wezesne} reakejialergiczne) ja Proces, w ktdryin uklad immundlogicany organizmu wymyks sig spod kontrol i zaczyna produkowné pracciwetala oraz uezulone limlacyly praeeiwko wlasnyor tkankom, np. w reumatoidalnym zapaleniv stave, ebo- robie Gravesa-Basedowa e7y niedokrwistosei 2lostise). Cytokiny Substaneje bialkowe wytwarzane przez komérki uklady odpornoseio- ‘wego: pelnig one roly mediators, oddzialujae na inne Komérki i uezestni- exe W wyinianie informaeji migdzy nimi; do eytokin zaliczane s9 interleuki- ny, interferony, limfokiny, monokiny. Chemotaksia Ruch komsrek pod wplywem czynnika chemotaktyeznego w kie- 1 sig gradientu (slgzenia) tego ezyntiki ‘ytotokssyeznos wose pozwalajgea na berposrednie zabicie komorek uustroju wyesrego; charakteryzuje ona komvirki takie jak np. timfoeyty NK al killers) lub linfoeyty T eytotoksyezne, produkty drobnoustrajéuy, le anta antygenowa (epitop) _Czesé antyxenu odpoviedziina za reakeje “prveciwweialem nb receptorem limfocytu T, ledna ezastucrka antygen mo- 7 posiadaé kilka determinant antygenowych i wowezas reagulg one % r6zny imi, swoistyii preceiweialami dla tych epitopav. 1sHomeostiza Stan fizjologiczne} riwnowagi organizins, uk munologiczn Dzialanie majgce na celu wywolanie u dsnej osoby siwoiste} odpo- iz’ immunologiezne} w przypadku poswtérnego kontaktn 7 antygenem, np. np. uklada ian noob pujgee w formic vigzane} ma limfoeytach 1 lub ko balks surowicy; na poxlstawie riznic w udowie oraz ich funkeji wy sig 5 klas immunogl dukeja odpowiedzi irmm To inacze}.wywolanie™ oxlpowiedzi immumologicze) swoiste) lubli) nieswoiste) przy zastosowaniu Gauych oud, Inferleukiny Spor grupa bialek regulacyjnyeh (ponad 20) wytwarranyeh peer komérki biorice udzial w exlpowiedzi immunologiczne) cfektorowa) Komrka bioryea aktualnie udzial w od- powiedzi immunologiczne), np. limlocyty B-wytwarza tcralone Tinsfoeyty "T biorgce udleial w wego, np. ecraucanin preeszezepe. tajqea antygen (APC) Ogolna muwa komérek, KtGne jake au z antygenem prectwarzajge go (prez agoeytozg i enzyma ny leg antygenu na ex) ah w dane} cbwil akeji typaa komdrko- Komérl pierwsze r lyezng fragmentaejg), a nastepnie prezentug rag steczkach MHC limfoeytom CD, Do komérck APC nale?s np makro kondrki lenctrytyezne, limfocyty B. Kompleks im 7. preeciwe Leukocyty | Krwinki biale: pochodza 2e sypiku ost linifocyty, monoeyty, pkrzmocyty, Ie). Limfocyty Bb Konirki pochodzee ze szpiku kostnego, biorgee udzial w odpo- wiedzi humoralne), Réznicujq sig % nich efektorowe komérki plazsnatyczne (plazmocyty) wytwarzajace praeciweiaa, Limfoeyty T Komsrki wywoulzace sig ze szpikur kustnego i dojezew siey. Sy one gléwnymi komsrkami odpowiedzi ypu komdrkowexo, Mocyly T CD4* Populaeja limlacytéw vozpoczynajgen adpowieds i deeyalt- jen o kicrunku tj odpowiedi, linfocyty ce odbierajg syznaly od komérek ‘APC, wspomagag linifocyty Hw odpowiedsi umoralne i aktywujg Hilo vty TCDS" supresyjne i cytotaksyezne izozym Enzyi majtey wlasciwosei bakteriobdjeze dzigki zlolnosei do teuvie nia skladnika strukturaluego Seian bakterit ~ peptydogtikanu. Lizozym wyste- puje w aiarnistosciach komdrek fagocytamych oraz w wyelzielinach ustrojo- yeh, np. w wydzielinie oxkraelowe), Lach, slinie. MUI (ang, rsajor histocompatiility complex) “Fermin ten okresta plowny uk nygendw zgodnosei kankowe), znajdujgeych sig na powierzehni Kaddej ko- |, kiGrego rola polega na prezentagji obeych antygensw linfocytomt T Limfocyty T rozpoanajg antyzeny tylko lakie, kre zostaly przetworzone i x3 poljezone ezqsteczkami (antygenani) MHC lub MHC I, Wyrdania sig ‘xastoezki MHC klasy 11 1, eizuice sig pox! wegigdenn budowy t funk iunolo} Crjsteceks, kira jest produktem reakeli antygenn n, Cagsteczku taka moze dodatkowo awvieraé skladniki dpel- ego. Zalliezane 3 do nicl wlocyty (neutrotile, eozynolil, bazoli 16 Oapormosé Wlascivosé ngusiznn pal ase avis peeyfiana) Skier jes prveciwko konkretnen ae IiSenieswoisa (niespecficana) _Obejmije mechanizny wa precy ies vigaame 7 octirong pred wiangigetom drobucustjow fie wo sr akach, wracivo | Okreteie sly wyania migday cena cage Mi eterna atygenoery tiijscem wiggeym practical yecivetaln Inmanoglobulny. Kore charter sig okeeston 3 0 isosci w stauku do antyendy. Sytetyzowrne sq pre Bunoyty Bp ttajgee nich Kombrkt plasmatyezne w alpowiet na aniygen. Kate preeciveiate nt alolnose sworsego wai s aygencin, KRY spo teytworzc miuwologleza Obese cig proces komrkowyeh j mlekil teh, w KiGryeh biog zal komorktukladu immunologieznego w wyeiki Cclpowodt organiza a kontakt yet. SwoistegeZllnos! do reagowania nig soy captewzc o sisleokreston} strukture. np posseregangch praca okrestonyaianygenai St ina edpowiglt to (yp edpowcdal inumunologicane. tiry cechuje leat cereakejieheztonyeh Tinfecytow (yt KR aly jw kota aniygenem) 1 specytcayeh pascal alent Migjpcowa rake orgnen a uszhlenie thai tb akin bjaia sig bolem, pxly2seniem tenperatury. Aczerwieeniem obras iow, Etimnacjaezynnikn usckaeaacepe matsp w proesic 15 W ky were agen mj tapi aosyy po yes skuteeznie bronig sig pred Pow nis np Praclamanie burier ochronayeh organianu przez drobnoustroje i ied ‘wniknigeie ora namnazanic sig orga wpoidarra, Zakavenic MOE wywolywaé bakterie, wirusy, grayby; w przypadku. pasozytw: pierwotnin hy i robak6v fermi fen zinienia sig na zarazenie 7 Pwo’ ODPOWIEDZ IMMUNOLOGICZNA one a bye mikroorganizmy (bakte- ric, wirusy, erzyby), ezymniki endogenne, np. Komorki nowotwororve, zakie one wirusami wlasne konwirki, © eaysteczki organicae, np, ceuzymy, pylki rosin lub awvigrki niearganiczne (np. teki, kostetyki). Oupo Wicd inimunologiczna w pewnyeh warunkaeh moze wywolywae reakeje coupowiedzi na konkret nna inne antygeny).Ukkad immiunologiczny opréva obrony organizmy pelni watne funkeje een Ieyjne, eworzy triad 2 lujges © stanie wn iecig neuro hormonalo-cdpornesciowy deey- ‘alrowolne} organiza homeastazie, Obak uh uezenia sig i pamig- ‘du nerwowego jest jedynym akkadea mnajqeyon lols Mech izmy W obrcbic odpowiedsi immunologicene} wyr6znin sig mechani- ‘2iny nieswoiste (wtodzone, niespecyliczne) 1 swoiste (apecytiezne, nabyte), Odpowied: immunologiezna mo/ns podzielié nx dwa typy: odpowied? (ype Komérkowego, w ktsre) reagujg berpostedniv komérki wywierajqe eekt cy- lotoksyezny i ecpowied” typu humeral tore ior dein! prace’ ciala, wytwaramne przez linfocyty Bi komérki phyzmatyczne, 2 obeene we ker | plynach usteojowyeh Limfacyty, komérki APC. Glownymi konrkami ukadu imfayeznezo st Toeyty T, Himfoeyty B oraz homdrki pelniqee role komérek prezemtujacych ygen (APC): komérki dendrytyezne, limfocyly B, makrolagi. Roda ko- Imdrki APC jest wale/niony 04 tego, jakim komeérkom antygen ma bye prezentowany. Limtoeyty B ulegajy aktywaeji pod wplywem niezmienioneg antygenu na powierzelini komérek APC i dodatkowo sy wspomagane prec, limfocyty T CDA" pomoenicze limfoeyty Th), kisre wlegajy aktywaejh pod wplywem praetworzonego juz antygenu pokyczonego z-czqsteerkami MHC I nna powierzchni komorki APC. Aktywaeja i dojrzewanie linfocyiéw ‘T CD8* ceytovoksycznyeh (limfoeyly Te) odbywa sig révniva, pray wspsldziake Ii foeytaw Th juzalemione jest od preventacjt amtygen 7 uazialem ezysteczek MHC | na powierzchni komérki APC. Aktywnosé zardwno linifoeytow B, (2) 4} BE-® “a ey ) Rye. I. Interakeje ko Hlogicmnego, Konitka prezentne ‘ges amiygen (APC) jes ana w zaleznosei od tego, jakie Komdace bee prezento wae amtyen. Limoeyty B expow iy aniygen na paver Ko mioeki APC 1s wspamagane pve 1, hlGre edpovwiadaia na te antyzeny, ise zesty ju prvetworzone is prezentotane rt powserzchn Komirek APC pos Ieveni 7 exystcezkami MHC. Lintoeyty eytotaksyemne adpowiadajg 1 pretworz ne antygeny, k6re 6 Hiwnied prezemtonsine na powsierzehni Kominek APC w polgeee ni ezstceekat MII Timfoeytdve ‘Th, jak i fimfocyi6w Te move byE hamowana preee limFoeyty TCDS" supresyjne (limfocyty T reg). Wspéldzialanie komonek kha od- pornosciowego jest uzalezaione od przetws prezentowania 20 W polyezenin 2 czasteczkami MHC (wlasnymi antygenami 2godnose: tkankowej, ktore 84 sozpoznavalne przez limlocyty) onvz od regulujges} oli limiocytow Ti wytwarzanyeh pracy nie eytokin (rye. 1). NARZADY 1 KOMORKI UKEADU LIMFATYCZNEGO, “any celowieka obejmuje narzdy limfatyezne pierwotne inaciynia Tinnfulyenne oraz koméeki biorgee udzial w odpowieds’ imonmologiezne, ktGre st sozproseone po calym organizmie, Pierwotne Pierwotne narzady limfatyeae, w kidrych zachodzi pierwotne, ezy- {i niezaleane od Kontakta 2 antyee vznicowwanie linifocytow, to geasiea # sepik kostny. Po opuszen avzaiw linfoeyty haczyniami wedruja do narzqdéw widmyeh, gdzie mastepuje Kontakt z antyenem, dalsze Ganicowanie jn pod wplywvem antygenu ora. weajemna Kooper Qwspl= dzialanie) migizy komdrkami biorgeym udzial w odpowiedi immunologiez- ne) Whore Do wismych narzaddw zalieza sig weaky ti dalki, gradi limatyezne samotne i skupione Grasieg i sapik ze wepledu na gléwnq role w dojrzewaniu limfoeyi6w mitzya sig narzqdami centralnymi, natomiast pozostale narzady linfalyezne okr Stine 83 jako obwadowve, Limfocyly po opuszezeniu grasiey i szpiku kostne- narzadach limfatyezych, w ktérych wyrsznia icrozaleine, Tan lokujg sig glowaie limfocyty 'T or. 1 limtocyty B. Iyeme, Sledzione, mi sig av, obszary obszary grasivzoniezalezne, w kiGryeh osind Narzady kostny Rola _W szpiku wystgpujy komirki prekursorowve (poprzedzajgee) wszysthich 10- dzajéw limfoeyt6w, makrofagéw oraz. komorek dendrytyeznyeh. Pod wply. \wem czynnik6w warostowych w srpiku odbywa sig ich namnayanie (proife- reja) i dojezewanie. Szpik stanowi glbwne micjsee powstawania i r6znico- wanin imfocyiGw B, kiGre wywedrowujg do krwi (Stanowige 11-16% iwsaystkich linFocytow krwi), # powstale 7 nich efektorowe (wykonaweze) komorki plarinalycene x powrotem przechoxlrg do sepikwGras Rola W grasicy znajdujy sig komrki nablonkow lyeme, na ktoryeh wystgpuig Ww duzej ilosct czasteczki gléwnego uklad ‘goainosci tkankovve) (MHC), Komérki te e7a sig msizy soba wypustkami W ofoczenin komidrek nablonkowych znajdujy sig limfoeyty pochortzenin szpikowego, ore tu przywedrowaly, aby poprzsz Kontakt x konérkamt gra sicy ulee 2rS¢nicowaniu na limloeyty Paxdstawowa Funke geasiey jest kontrola i nadzsr nad dujezewaniem niez67~ nigowanyeh limloeytow. Limfocyty znajdujjce sig w grasicy navywamy tymocytami W ezesci koro wwe} grasiey tymocyly ulegaja podzialom mitotyeznym 1 rGznicowania, tae stgpnic wedrajg do ezgsei rzenne), a stant ju. jako limfocyty T do eres cavzalezayeh obsrardw ~ werlGw ehfonnyeh i stedziony, Grasica nie bierze bezpostedniego ulzialu w odpowiedsi inmmunologiczne} Jest ona odseparowana od antygendw przez sieé naczyt krwionosnych ilinfatyerayeh, Grasica 7 wiekiem ulegst zanikowi ‘Werly chlonne (limfatyezne) Rola W wezlich chlonnych odbywa sig abtywacja limfocytow Ti 1, filtracja limly (polegajqea na ocayszezeniy 2 zawartych w nie} abeyeh substancji, np, bakterity oraz zatrzymywane 59 tu antygeny zawarte w inf, Ktbn portawane przez Komdrki prezentujgce antyyen (APC). Wezly ehilonne sx rani le?cymi na pracbiegu naezys limatyezayel t biory aktywny ud 'w odpowiedsi inmunologiczne), Oczyszezona i przesaczona w nied fmt pilynic dale) do wigkszyel naczyt Hinfatyeznyeh i krwi Wielkosé wezlGw jest zale2na od ict polozenia i waha sig od kitku mifime> nsw do centymetra, Narzxly Ce zmieniajy swojg wielkos¢ i kyztat pot wply= vem wystgpujgcezo w ich poblizu zaka/enia bakteryjnego, W oxpowied ty pu huinoralnego bierze udziat praede wszystkim sttel korowa, w KtGre} ule f4)q proliferacji i réznicowaniu lintocyty 1, aw odpowiedsi_ typu Konkirkowego bierze udziat exes nzenna, guzie zachodzi wytwarzanie no wwyeh generac limveytiv T Stedziona Rola Slediona jest naradem kewio-timatyeznym, biorqeynt wal w keyenia linify 1 kewil Stanowi biologiczny fille dia kaw, tw udbywa sig usu “ kryace| kiwi staryeh erylevey tw plytek krwi, Steziona jest wazayan na ‘adem, wv kidrym Hasigpnje aktywacja Tinfoeyt6w i produkeja przeciveia ‘Ma ona ralolnoxe wyeliwytywania wickt antygensw zaréwno znajdujgcych sig we hr, jae yeh, klGre nie ostaly zatrzyinane w weztach chlonnych 20 Komérki ukladu immunologicznego | Limfocyty Rola Limfocyty lag ze sei jwnymi Kondrkami eelpowiedzi immunologiczne). Poche: ik jak pozostale konuitki kewi, Linlacyly to kométki © kuli- siyan ksztaleie, majgee due jr, bez. ziarnistosei w eytophtzanie, Srednica Tinifueytéw wynosi 415 yu, co stanowi pndstasve ich podziala na male Srodnie i duze. Limfocyty male i srednie wystgpui tylko we krwi kre. natomiast fimloeyty dive w mvaelaeh timfalyczayeh (grasicy, Sledzionie, iwgzlach elonnych). Linifocyty speluiaig wiele Fnkeji,« na powierzchni mi jg amtygeny CD (ang, cluster of differentiation), kiGre poawalaj ia wali kkowanie ich do poszezegslaych populacji, Na preykladl antygeny CD21 CD3 wystgpua na wszystkich limfaeytach, a CDI9, CD20, CD21 sq charaktery= yeaa tytko dla linfocytow B. Podviat Ze w: pochodzenie, linfoeyty dzieli sig na limfoeyty T pos ‘chodzenia grasieanego i timfoeyty B pochodzenia szpikowego. Limfocyty T mozna podriclié na poszeregdlne subpopulacje czynnosciowe: linfoeyty cytocoksyczne (Te), ktste sy dolne do zabieis nivprawidlowyeh komirek, Tinifoeyty pornocnicze (Th) wspomagajgce vdpowieité popraee wydricl eytokin, linfoeyty tegutacyjne (Treg) dziatajace supresyjnie, czy hamujgeo. Mazon tke vastosowae inny podzial ze wzglgdu na pelnione funkeje na Timfocyty indukeyjne (pomocnicze, Kuire wplywajs nat KomnGirki w sqsiedz- Lovie), posiadajgee czstecrki CD4*, oraz limfaeyty efektorowe i regal ne, charakteryzujace sig molekuly CDS". Prawidlowy stosunek ilosciowy: limfocytw TCD do T CDS? wynosi 2:17 jest ezgstym parametrem okte Stony w bad th dingnostycznyeh, lniny, nowsey podeial linfocyt6w, opiers sig na wystgpuiqeyeh ua powierzeth ri Timfoeytiw T reeeptorach TCR (1 cell receptor ~ TCR), Klire bior tudzial w rozpoznawaniu antygenu, Wynsaia sig divw typy receptors TCR up lub 78, suzie poszczegsiine litery grockie okrestajq buujyee je lavieuchy bialkowe. Receptor TCR af wystepuje glownie na linfoeytach pomoeni tczyeh i eytoroksycznych, TCR 6 na pozostalych limfoeytach, Limfoeyty ‘Ph Linfocyty pomwcnicze ‘Th wspomaga odpowieds prec, kone takl bezposredni 7 dat ‘ka, np. Konvirks, prevenlujges, oF. pre y ‘eylokin, Pochodzs) od! wspélaej komorki TRO. Wycdznia sig vie subpopulacje finfocytow Th, okreslane jako Th i'Th2, Linnfocyty Th rial gl6waie ww odpowieda typu komérkowege prver. wytwarzanie inter leukiny 2 ora interFeronu ¥, natomiast Th? uezestnicza w olpowiedzi hum: nc} wydzielajye intesleukiny 4, 5, 10 1-13. Obie subpopulacje waa wywierajg na siebie cfekt hamujey. imfoeyty Be Poadstawows funkejq linocytw B i réznicnjyeyeh sig 2 nel ko midick plazmatyezaych jest wytwarzanie przeciwcial, Wyovorzane przceiw cial moga zosia€ ziviqvane wat powierzchn finfovyt6w Bw postaei vecepto- ‘iw immiunoglobulinowyeh, eo jest elementem edesninjgeym limfoeyty 8 ‘il komérek phuzmatyeziiyeh niemaajgeyeh takich receptor:Komérki NK Komérki nt 8 ) sq duzyini, ziarnisty ini fimloeytan stanowigeynit okolo 10% Finifocyt6w krwi obwodowe| ezlo- ‘alolne lo spontanicznego zabijania kosnsrek nowotworowyeh | KO- indrek zaatakowanyeh przez witnsy bez uprzedniego wytworzenia swoiste} ‘odpornose: Makrotagi skrofag i ich prekuisory ~ monoeyty to jednojadrzaste komorkt Zeme, ktb- rych gidwnym zadaniem jest usuwanie i niszevenie antyzendw w provesie f gocytozy. Komirki te maja zdolnosé prezentacji antygena limfoeytom. Wy stepuja jako komorkt migrajgee we krwi oraz makrofagi osiadlle w réanych tkankach, a w zaleznosei od micjsca wystgpovwania wykazujg réznice morfo Fankejonaine. ki lendrytyczne Komérki dendrytyezne sj komérkami pochodzenia sepikowego, charaktery: -ujq sig dluginii wypustkami cytoplazmatycanymi. Wystepay glow w ey lich chionnych i sledzionie, spelniajge lam funkejg konndrek wychwytujy ceyeh anlygeny i prezenmujqeyel antygeny limfoeytom. Wedrujge prec. krew ichlonke spelniaja taky sama funkeje jak w wezlach i stedzionie. Komérki ‘dendrytyezne wystgpuce w skérze nazywane s Komiekami Langerh Granulocyty Granulocyty zaliezane 83, podobnie jak makrofagi, do komérek Zemyeh, Obst rotlzaje Komérek powstajy zz wspélnyeh prekursorsiw w szepiks kosinyn, Podziat Podstawy podzialu granuloeyisw no: obojetnochtonne (neutrofile), Iewasochlonne (eozynofile) | zasadochlonne (bazofile) jest rozna alolnose do pochlaniania barwnik6w przez ziaenistosci wystgpuiqce w ich eytopla N utrafile charakteryzuje due segmentowane jaro, a zdolnosé do odksztal- cori uluwia ich migracie pracy stGdbtonek. Funkeja aych komérek zostata ‘oméuwiona w rozdziale ,Uklud dopelniaeza i neutroiile Rozynofite stanowig 1-34 leukoeytow krwis knyzay we krwi raledwiv kilk: godin, a nastepnie preedostajg sig do tkanek, edlzie 2yja pare dni, Odgry aig ‘vec, role. w zewnatrzkomorkowymy zaijania pasazytow (ghbwnie wha ow, np. owsikow, wlosni), gdy uwalniane 1 ich ziarnistose! mediatory mag whseiwosei eytotoksyezne I sy zabdjeze dla paso/yliw, Bozynofile uczestni xa, vowwnitce w teakcjach alerpicanyeh; ich Hose zwigksva sig-w tkankaeh b= istyeh zapaleniem alergieznym, Komérki tuezne (mastocyty) i bar ile Mastoeyty i bazofile pelo islentyczne unkeje, Komérkl tuezne pochouzy ze ‘pik, wystepaja.w pobliza maczyti krwionosnych w blonach skizowyeh, Na swoje} powierzchni maja receptory wychwylujace przeciwelata Tel (jedi “zhlas precciweinl). Amtyzeny lycrae sig x tymi praeciweialam’ powodu ake tywneje komérek teznych, czego objawem jest ich dexramulacia (uwolnienie ziamistosei zawierajacych mediatory, takich jak mp. histamina, heparyna) braz synteza na nowo innyeh medinionsw, np. prostaglandyn, wywoluigeyeh Imiejscow renkeje zapalny Limo tT _—| Limiocy Ni syotsyezny Komik C) ©) Uimloey 7 como a mn mmaceryata—\f onaerey wae & "GN © Orn Ns mm peelry azo ) O ra) @ ~ <7 uc ney | \ lo 4 Or TS nao ‘neva Conan Rye. 2 Komévki ‘stat Roms iowego. Z dich rolrajéw komének macierzystyeh po vielbidalne (granuloeyty, makvotagi, Komik derytyezne) | ko rir limfoidsine Ginlveyty T, By NK). PRZECIWCIALA Praveie ny) wylwarzane po reakej ‘camyge la symtetyzowa- ne sq przex.limfocyly 1b i komérki plazmayezne. Wystepuja we krwi, ply. nach ustrojowyeh, np. plynie mézgowo-rdzeniowym, w wydzielinach, np. zach, Pojgcia immunoglobuliny (Ig) i przeciweiala (Ab) 59 engsto stos e zamiennie, ‘Termin immunoglobuliny to ogsina nazwa bialek © podobnych wlaseiwaxciach fizykochemicanych i biologicenyeh, natomiast termin pr/eeivcialo oktesta immunoglobuling o okreslone} swoistase 23Budowa czasteczkowa przeciweiala Caqsteceka preeciwciata sklada sig z jedne} lub kilku podstawowyeh podjet nostek, a kazaa podjednostka zuulowana jest 7 ezterveh faiieuchow: divich identyczuych larieuchéw cigzki H) 1 dwéch identycznych Tekkieh (ang, light ~ 1 dy sobs, mostkamni di -). Kady tavew é zmienng ~ V, kt6ra jest | ranigea sig: enacznie sek ene) saninokwasorws (ta ha ezqstecaki), or e7gS€ slay mv arhoksylowym faiew cha palipeptydawego (podstawa czysteezki). 0 swaistesel 1 wé2noradnosei ppraceiweial decyduje zmicnnnsé sckweneji aminokwasowe}_w_exdcinks NN-kovieowyeh kiticueliw lekkicl i cigzkicl in apie anion zpie Bata Rion zamiasouty Fragman Lou ota 3, Struktura exastecek wt (ois w feksciey, W wynike trawienia enzymami proteolityeznymi czasteczka immunogtobali hy rorpada sig na tray fragmenty: dwva identyczne fragmenty wipqce anty. ten, kldre nazywa sig Fab (ang. Fragment antigen binding) | trzeci fragment Fe fragment krystalizajqey (ang. fragment erystallizable). W obrebie faieu= cchéw lekkich fragment6w Fab wystypua migjsea wigzgec antygen, We frag: Imencie Fe znajduja sig teceptory dit komGrek (PeR), iniejsea wiguauia dopel- hniaeza i praenikania pracz lozysko. Jesti przeciweiala s3 polimerami, to skla dajq sig. x kik podstawowych form monomeryezyeh polgezonyeh dadatkowym Inicuchem J (ang. J ~ joint). Larieuel ten jest polipeptydem ‘omasie ezjstevzkowe} LS kDa Wykorzystujge aidnice antygenowe oraz strukturalne i funkejonalne w bee bie ezese stalych laicuchdw eigakich, imnunoglobuliny ezlowieka podziet hho na pigé Khas: [eM [gG, Iu, IgD, Ia Laricuch eigzki 7 wystepuje w BG, iow IgM, ow IgA, 8 w IgD, ew IgE, We wszystkich klasach w favicuchacl lekkich iammunoglobulin wystypujg da ich rodzaje: x lub A, Rozne ezynnukt (roxlzajantygent, droga i spostih immunizaeji, czas, jaki uplynal od rozpo- cania antygenu) wplyway na dz poszeregslnyeh Klas w odpawiedsi im mmologiezne} Charakterystyka poszczegéInych Klas immunoglobulin sunoglobulina G (IgG) jest monomerem, w prawidllowyn stanie stamo%vi kolo 80% wszystkich immunoglobulin surowiey ezlowieka. Moana wrt nig 4 padidasy [2G, oznaezone symbolani: 2, ING, IaG4. IgG stanowi gl6wn} inmunoglobuling w odpowiedzi widrne| (Powstale) pe por wtGmmym wprowadzenit tego samego anlyzenu do organizmu). Sq watzng Tie tig obrony w zakazeniach bakteryjnyel i wirusowyeh. kxG jest jedyns annus rnoglobaling majgey zlolnosé do przechodzenin pree7.lozysko, Przeciweiala «gach alengicanych, jest duzyin pentamerem, gy? sklada sig 5 jedo: sek, 2 ktérych kazda zhudowana jest podobnie jak jedna ezqsteezka Ig, po {gczonyeh peptydowyu laveuchem J (ang. J~ join) (rye, 4). Stanowig okalo {6% immunoglobulin prawidlowe) surowicy edlowieks, Pra a teM syntetyzowane jako pierwsze w_pierwoine) oxpowiedri immunologiczne) (powstale} pray” pierwszym kontakeie onganizmn 2 okreslonym antygenen ‘ich obecnosé jest wskiinikiem zakavenia, kudre sozwinglo sig niedawno, Proeeiweiala IgM nie maj zdolnosei preechodzenia przez lo2ysko, ale phil mat zdolnos€ syntetyzowania wlasnyeh [pM a zatern obecuosé IyM w roukaw jest oznaks zakazenia wewngiczmacicznego, [ght o aktywowania dapelniaez ‘A (igA) jest obecra we krwi ezlowieka jako monomer, Wy: stgpuijge lokalnie przyjmuje postaé poli 1), Stanowi okolo 13% immunoglobulin krwi ezlowieka. Jest glwnie syntetyzowan iejscowe na blonach sluzowyeh i surowiezych, gdzie speluia Tunkeje obronne przed 7a Laut tks un 4™ Frgoont aries toeznen) Wyesonieza Fmuncggtuna 8 IM quentamer) TM sks sig 2 pigeln podsawowyeh jedaoste wytlieinicea skladn si avo jednos swytrilnieze mmunoglobuliny A ydzetuiens polaezayel facuehiem I" Ie tactic lt ITabla 1, Charakterystyka immunoglobulin wznye Klas ‘asa a | ew lak podklasy Postaé wsuro- [Monomer | Pentamer | Monomer | Monomer | Monomer Pasta na be Diner rel vowye Prdstawowa — | Gléwnaim- | Wytwarza | Zaswdnicza’ | Bierze | Obvena wn seoha oh Jus we weze- | immungto- | adziat w 20 | porviereh Fina nsoeea | snejadpe- | hating lon | rene | i lity imlyan por | wiedsi ime | sazowyel | passzytnis | tow now vakondekos | mumolopier roalkw wweeo ej btn reak ji alergicz- nu) typ Wianie dor Tak (wy) Tk Nie Nie Nie pelniaer tek Ie) ‘Ogres palirwa- | 23 dni S dni doi Dani dani Przechouvenie | Tak Nie [Nic | Nic pace bays Til proven | 0% i i Funan | Gtiwen te” [Gti ig | va fe] Wigan Reso Saponrett [expos | wear | prea | atin fn foie) wc [Scene | vtech | poe (zy, sina) | file ¥ kom | i cane zeniami bakteryjnymi i wieusowyn, Spotyka sig jy w wydziclinach przewo: «du pokarmowego, oadechowrego, moczowego, Vac, slinie, siarze. pmunoglobulina D (IgD) stanowi zaledwic 1% wszystkich immunoglobulin eka glownie weystepuje wear. IgM jako receptor dhvatyge- now mi limfocytach B. Dokladna funkeja IgD nie zostala jeszeze poznana, Immunoglobuling « zidentytikowano ns Hinifoeytach krwi pepowinowe), co bylo podstawa hipotezy, 2 IgD jest wezesnym eeceplorem inocyt6w usty= pujqeym migjses innymy immunoglobulinom w trakeie dojrzewania | rience: wunoglobulina K (ig) w prawidlowe) krwi ludzkie) wystgpuje w new ich styzeniach, natomiast w duzych Tosciach wystepuje w surowiey lye "aller, np. karen siennym, astin, oskrzelowa, jak niWnied w vakareniach 26 Maketan, at yr OTRO x iorzoioKomploor Bezpoirednia neu sqemindlogemyes ~ apsorzsese i _ pono tooyony i) freynr] mat pian 2 Komik pasnatyens {| fenton hlaniarerongeh ihe tay capinego komo onc Q Oo odé zalezna od przocia- A. Ysa paver tp Komérka PH asal legh inkejn pracclweial, Fragment Fab (ezgs vnienna lafenehiv) moze heave sig Thompostenio 7 antygenom. Zdolnese fygmenty Fe do Iyczenin sig 2 reseptonsn n Zaye komirkach lub sklndnikani dopelniaeza pozwvala na uczesiniczenie przecin- cial viel procesach, pasoryiniczyeh, [gl jest preceiwecialem bioreym uddzial w reakej riowych wigaay sig swoim Irugmentem Pe 2 receptoeani na powier? :mdrek tueznych, a naslypnie powodujge ich degranulaee | uwalnianic media- tordw. Zasadnieza rola luE jest dotychezas niezna REAKCJE ANTYGEN-PRZECIWCIALO. nose _Pelny antyge wie whisciwosek: immuno: 3 swoistosé. Imminog do wywakania odpoviedzi immnologicae Anygeny posidace eee ny ie immunogen Si} immunogenne, a majy.alolnose reagowania 2 preciettan, to hapteny. Haptenan 9 mateczpicekoweZvigk, Ki re same nie pobudzajg wytwarzania swoistych praeeiweial, ale moa wiz sig przeciweialami wylworzonyni wezesnie). W hadaniaehlaboratoryjnyel, przeciwko haptenom uzyskuje sig duigki spevgganiu haptendw drialajgeyin jako tw, nos Swoistosé Ogélnie termin siwoistosé okresla zolnosé do speeyfieznego reago. ‘wana antygenu 2 praeciweialem, Ua. obeene preeciweiato bydrie rag dant antygenem, Swoistose pracciweial mwigzana jest jogo aktywnose Swoistose antygen moze bye gatunkowa, narzqdovva, heterogenetyezna {aniygeny powodlujqee symere pracciweiatzdolnyel do reagowania 7 kom. Kami aniyeh gatnkew). O immunogennosei i swoistosetantygens dey, ”Reakeje serologiezne Oderyn whageiwie ecehy jego determinant antyzenowyeh (epitapdw): kel i charaklor fizykoehemiezny. Liezba determinant anty iygenu. We krvi zai sip przeciveials sve] i muiejsze) swoistosci do danego antygenu, jednak w mary tewat ‘ees zakazenia lub uodparniania zavigkszat sig "lose przcci powinowactwie do antygenu. Sila wigzania komplekst antygs jest w duzej mierze uwarunkowana ie przesirzennym dopasos ssuraeyjnym. W dingnostyee medyezne) reakeje antyys cialami okresta sig jako reakeje serologiczne. Sq one wykorzystyw serolouicane to odezyn preeypitaeji, odezyn agluty ia dopelniacza, Reakeje zachoxlzace migezy anty zen amen sig rwhied 2 pomacy teebtik naymatyernyeh, Podezas rwakeji precypitucji anty towe mogy kyezyé sig w kompleksy, keire ageopu'g i precypitujy. Antyyeny biorgce udzial Gli s4 W postaci roztwordw koloidalnyeh, jak np. rozpuszezalne a Dialkowe, Antygeny posiadajjee jedny deterini Arqcania, Preecivvei Prnebiew oleaynu precypil biorgeyel w nim wz wielodete tai zalezy w due} mierze od stezeni czy w rortworuch 7 dvuwartoseiowymi. praveiw snowwyeh navywana 0 igk= i pro= 0 wysokim n-praceiweialo jem konli« 1 a pezeciweia resceneyjnyeh alan w sek intygeny unig nie aaj dolnosed wy 1 biorqve udzial w tej reakeji noses) nuzwwe proeypityn, Odezyny precypitaeji moza pexzieié na Hoseiowe i jakeseione, Przeprowa dlza sig je Srodowisku plyanym lub stalymn, Odezyn preeypit wwe} jest adezynem jakoseiowym przeprowad Na sakielko nakrapia sig roztwor antygenu i roztwée surowi cezyn preeypitaeji szkielkowe) znalazl kigj identylikacji szevepéw bakteryjnych, up. de eetaw epid Prayklacami odezynu preeypitaeji w srodowisku stalym (Zelow munodytuzja, gelektroforeza ezy Ww. 4 West le w wigkszasei sq praytlatn n) jest esti bada sig msieszaning wielu bialck (antyze jm. w Srodovisku plynnym , po kilkudzie Metoly now), kiGre wstepnie rozaziclane x4 w poli elektyycznym (elektoforer) anasigpnic podlavane reakeji preeypitaeji 7 straw odpomosci Speeyficanyini praceiweialamt analizowane miei Zjawisko aghitynaeji pole nx alepianiy sig ant uipostaciowanyeh (bakteri, Komorck, cxytracyt6w) pod wply przcevwcal ~ ugluty rene sx eryleveyty, reakeje nazywa sig hemaglatynae)a faglutynagie bezpostedniy,w kiGwe) przeciweiala reusy bezpostedi uni naturale wystepujgeymil va powierzc kone, ort ig posrednig, w kis] prevciweiala te ij oplanrezonyen ts uosiku, np. ezasteczkach lateksu, Oxley ‘ynaejé bezpostednie} misly dawnie} Szerokie zastosowanie’ w di ihikrubiologiczne), ale obeenie stacy swoje muczenie yygewsw nv swoistyeh nin, skierowanych przeciwke tym antygenont. Guy ay. Wyrdaaia sig jg 2 rozpaszezalayey antygenem, stew | ‘Suromlea odpomosciowa Ht Resawér No konto AT antygene Mente Suroca odporosciona + roatwrieantygon |. Picrsce procypancrsay f= snoists CD B 1 presitaca sekekona Rye. 6 Odezyn prveypitacil w srodowishe plynny hina (A) Fsekielkowg (2). Preeypitaele pierscenion bach — do protiwck wprotacaa sig surowieg pornos, nastgpnie delk rwrastwia sig vovtwi,w Key Sauk si aniygen, Po lk atch ws pea plynow poslaje precypitat w postack piereienia, W preeypitaejisekielkowe) na Svkielko nakrupla sig roztwsr sorowiey i anlygend jst doch do reakeji, na die rapli pi sig peeypitat w pasta stat 1. Wyndania sig preypitale pies orzepraza sie W prob incr Oxlenyn wigrania dopelniaczs jest bardzo ecu at jogo pomoey miozna wykrywaé w bxanym merit zarswne ‘obeenese antygensw (esl sy swoiste preceiweiala), jak 1 przeciweial Gest namy okreslony antygen). Stosuje sig go w diagnostyee mikrobiologiezne} zakaet bakteryjnyeh, wirwsowyeh | grzybiezyeh. Podstawa exezynu wig fin dopelniacza jest zjawisko uiszczenia blony komérkowe] etyttoeytGuy, €2y munologicn jqce na spowexlowanit ainiygenem eryineytu Tub antygen jest biernie eplaszézony 1 blonie cyt, Kompleksy iinmunologicmne antygen-swoiste pra 0 klasy IC Tub [eM maja opshny adolnosé wigzania dopelniacz, Oxlezyn wiyzanin dopelniacza wykonuje sig dwwuctapowo. W pierwszym eta pile bax surowvieg inkubuje sig ze ”anym antyxenem (jes poszakuje sig preeciweial) lub badany antygen ze zing surowies odpornosciowa Gest po. Saukuje sig antygenu), Nastgpnie do uklads dodaje sig dopelniacz. esti two: ry sig kompleks immunologivany, to zivigze on dopelniae, jesli nie, wo do- peluiaca pozostanie w reztworze niewiazany. W drugim etapie «lo uklada dlodiaje sig rae. uklad wskaznikowy ~ erytrveyty barana oplaszezone prac ‘civeialami antyerytrocytarnymi, stanowigce kompleks inmmunologiczny. Jest \v pierwszym etapic dopelniaez zostat zwiquany przez kompleks immuno tuicany, to Ww druginn nie wystapi hemoliza exyteueytiw i bydzie to orien ‘wynik pozytywny. Jesli w pierwszym etapie dopelniaez nie zostal zwviqzany, oanacza to, ie wezesnie| wie powstal kompleks immunoloxiezny z badanyint Goukanymi) peaceiwelatami tub antygenami i prylacay! sig an ea ublade wskanikowwego powouujge lig erylrocytow.LISA, (Enzyme Linked inmunosorbent Assay ) Oudmiana kanapkowa, adajemy preeciwcial be Pomisentensywnase ec Zabarvinia ays | mvc j Gaeeaia) Odptukujemy nlzwigzane preceiweiata 2 misjsea pusto blokjomy obojetnym bitkiem, np, ‘suming V opision || Ctiplkujomy nadine przceincla | dodleny Ssubstalu dla onzymu wee 7 ehoxnogener (oatdaje barony kotor renkel) Dosalemy badanego lezwiqzany antygen Dodajemny antygony_ sswoistyeh proociveint spraganigtyeh 2 ‘enzymem (6) aniygon Rye. 7. Test BLISA (opis w ksi, 30 Metody inmunoenzymatyezne eharakteryzu sig ascii sverokim zastosowaniem. W metexch tyeh jeden 7 x azent6w (skladnikw) reakeji jest polgczony 2 enzymem, Prolakt reakeji przeprowadvane) przez te « barwny i jego zavvariosé mona mie 7yé metodami spektro-foto: ory sani (im barwa jest inten- syiwnigjsza, (yim reakeja jest silniejsza) Enzyme Linked Immunosorbent Assay) dzigki automatyzagji jest szybkim tester. Stosuje sig 20 do wykrywania obvenasei w plynach biologicznych antygendw i praceiw ial w chorobach aka ezyeh ori. do ilosciowe) aceny ‘wielu hormonsw; ‘Test wykonuje sig na smikroplytkach x dotkami Powierzchnig dotkéw oplaszeza sig danym antyzenem (lub przeciweiaten), nastepnie dexlaje sig surowieg, w ktsre) poszakuje sig przeciweial (ub anty- gendw). Po inkubacji dedaje sig praeciweiala polyezone x enzymem majgee ‘lolnosé wigvania sig z immunoglobulinami (lub speeyficae wabee hadane 0 antygenu). Po kolejne} inkubaeji dodije sig odpowiedniego substratu dla enzyinu. Wynik ocenia sig ma podstawie natyzenia barwy roziworu (ealeane} ‘od ilose! wytworzonego produktu) mierzone} metoda spektrafotometryez- Metaxy immunomoriotogiczne, do kedryeb zai- si] techniki immunoffuoresceneyjne (IMF) porsvalajy wykryé oboe preceiweiala lub antygenu 2 10 bezpostednia ~ komrk tub tkanka. Zalety IMF jest preeprowadzenie badania na zywyeh kon yi nic jest wymagane wlewalanie mate Suje sig barwniki fluoresceneyjne: itive janian fluoresceiny (FEC) lub ia tineyjanian codaminy B (RIT), Znakowane peeeciweinla inkubaje sig x ba any materiaem (skrawki tkanek, zawiesina Zywych komik, zawies 2ywych bakteri), 2 nastgpnie preparaty oghyda sig w'mikroskopie Muore sn (metoxla jakoseiowa) lub mier7y intensywnosé Muorescencji (meted ilosciowa). War wsponnieg, Ze banlzo ezesto do powyeszyeh test6w wykoreystywane sj pracciweiala monoklonalne, czyli praeciweiala wytwarzane prez. Timfox eyty B wywoulzgce sig x jedne] Komérki ( jednego Klona). Charakteryzaja sig one bardzo wysokim powinowactwem do sivoistezo antygent oraz. br kiem reakeji krzyzowyeh ezystow grupie banleo podobayel zwvigzk6w, Daighi ich wlaseiwoseinn oraz prosiocie wzyskiwanin (najezescie} st one po chodzenia mysiego) obecnie mozna wykrywae kay zany anlygen w prZy= rodvie, ODPORNOSE PRZECIWZAKAZNA wy ndrowexo ezlowieka jest zawsze gotowy do walki aakageniom, Pomino tex 7am stale ma Kontakt 7 mikroorgani- ‘aman { berustannie narwzony jest na zakazenia wywolane wirusami, bakte- rian, gezybant i zarszenia wywolane pasozyt by zakanej dochexlzi stostmkowo rzadko, Jest to proces wniknigeia i namnazania droboustroju w organize gospodarzt, doprowadzajgey do jego uszkodzenia, W zaleénosei od stopnia procesu: moze dojs¢ do zakazenia miejseowego lub, jest 2a- je kilka organ6w lub ealy organizm, do 2 nego Cnaezej: uogolnionego). Jesti mikroorganizan namnaia sig w organizmie go- spodarza, ale nie powoduje zakaizenia, mamy do ezynienia z kolonizacja, It- nnigie wredy stan wuowagi migdzy drobnousteajem a organizmem Zysici Ja. Zjawisko namnzania sig e7ynnika patogemnego w ustioju o wysokina po- c oxlpomosei, najezeseie) po prasjsein choroby zakszne}, muzy% Istyrem. Jesliuszkodzenie tkanck czy navaadw pre manmaraigey sig drobnoustro lub jego toksyny i towarzyszqey mu adczyn zapalny ost KY objawy chorohowe, zakivenie praeehodsi w chorale ni do rozsvinigein sig chono- Na przelamanie odpornoei onganizmow wyzszych i wywolanie chorohy po zag Urobnoustrojom take ich whasciwose, jak ajadliwose i inwazyjnose ‘Ziudliwosé (virulencja) Jest to og6lna zdolnosé drobnonstroju do wywolan zakayenia. Oktesla oma stopies patogemnese’ drobnoustraj, Bo mechani- ‘zmow wiruleneji nalezay: zdolnos€ do przylezania (adher}i lub adherene}i) do powierzchni cial gospodarza, a takze wytwarzanie woksyemnyeh substane egzotoksyn i endotoksyn). Inwaryjnosé “To alolnose do wnikania do erganizmu gospodarza, rozpraestrre hiania ¢ aumnazania sig w jego tkankach, Inwazyjnose dobnowstrajd ae hiviajg niektine ich wlasciwosei, np. wytwarzany pracy gronkowee + pacior- kowee enzy pomagajaey w penctraejitkanki kyezned race uMTabels 2, Odpornosé pracciwrakavaa akterie zewnatrz- | Bakterie wenngtre | Komirki vakaron Fara onpowiedst | komirkowe enn ‘wire munologierne} een socytary ‘akty- | Dvialania makeote (Ol goutziny, nies | waejtdopelniacza na | gow obeenyel slriealternatywne) | w miejsen zakade. bez udzalu prze- | nia posialajgeyeh ciel) wiele receptors | wiednic Ireaposteio rozpo- | receptariw) -majgeyeh ace saiktury Wezesna 96 go | Dviakania kzaeyeh | Deialania wakrala | Cytoinksyeanyeh Ain) ieswoists | prrecivcial (pose | gow aktywowanyeh | wasn! Fswoista, brak seo: | sala pula, mp. w wy: | peace pawestaigee | nych iterfemndw ingyeh Himfucytow'T, | niku wevesaiejsze- et, Hom,"INE-c | i fPrardlialania ak 0 Kontak pat {yrwosrany it ener) or eyliw NK iywae}i opel ena na ltoee atywing i layer ei Raiyaay fale] | Dana wakrols | Uiniaenw Faw Pain (p0 96 g0- Ainaeh), swoista, | ad praveiweial | gowzaktywowanyeh | whayennych poste sig wo | {moive dzigki po- J interferonci'y | dajgeyeh swaste re Inte imtoeyty Th | watajgeym hg cepory TCR Kierujee syntery | TB), aktywacit opetinez na de Tifoeyty B oraz ake | dae klasyeane| tywacjylinfoeyt6w | i dialania mastoey Teytaioksyezayeh | tw oplaszezonych swoistyni fale boguyeeyo skladnikiem tej ckanki, arydowe chronigce takie bakterie, jak Klebsiella pnewne- iiae lub Haemophilus influencae, przed Expocytoray. tnwazyjnase i zjadliwose nie zawsze doprowadzajy do wywolania zakaaenia czy chotoby zakazne), dyZ w przewazajqce} mierze zalezy to ox simu exipornose: gospodarz nieswoista w zakazeniach maw nieswoistyeh zalieza si tie nablonkiey, wydel niac2), milsrobiologicane (obecnose lizjl -y mechaniczne (eluszerae- me (eneymy, eytokiny, stopel cane ory bakteryjnej) i daiatar R nie Komirek ze locyldw ory. Komt6rek NK, Mech nizuy t dzialajg niezalefaie od tego, czy organiza mial wezesniejszy kontakt 2 ezywikien invwazyjnym, czy tz nie 14 pozhawione swoistesel immumnolo: sleznej, exyli nie sq ukieruakowane na pastezepdlne drobnoustoje, Chorubotwire7e drobnoustroje atakuiye orgunizan gospodarza napotykaja ta swe] drudze bariery, Kloryeh funkeja poleya na niedapuszezeniu do waiknig cia i osiedlenia sig mikroorganizanuiw w tkankach, Buviery te aalezg do szyh- ko reagujqeych, ale nieswoistych mechanizmsw odpornosciowyeh, staonvi eyeh pierws7y linig obnony przed zakuzeniem, Do batier lye zalicea sig kO- re i blony sluzowe, miksoflorg, wyelzicliny + plyny cial, adezyn zapalny orezke Niewiele drobnoustrajdw moze przenilnyé przee nicuszkortzona skore, Wy die solbw lojowych rozkladana pres stay wikrollorg dajes ki ny odezyu skiry (pH 3,5-5,0), pot i substaneje pachexknce 7 nashorka wply \wajq bakleriobéjez ua patogenne drobnoustroje. Zluszezanie 1 odnawianie arogowaeialego mask6rka prayczynia sig do czgstezo usuwania drobnouste mite przez ka sel, 12g, Suz. Jama staa chioniona jest przez przeplyw sliny, klora zawiers substangje bakleriobsjeze, np. lizezyin | enzymy hydralityezie. W dalszye odeinkw praewodu pokurmawego niskie pH Zokydka dziala niszezqco ns wwigkszose bakteri. Takzc IL poctnwy 1 kobiet uwarunkowane stil) ‘obeenoscig bukteri 2. rodzaju Lactobacillus uniemeliwia ozs) wigkszasei patogennych drobaonstrajsw. Festi drobuoustndj przelanie bariery powlok, wywoluje proces zapalny, Roz povzyna sig on ox! rozszeraenia drobnyeh maces | avigkszenia ich preepuse- Czaluosei, co powoduje uaplyw do micjsea zapalenia plynu wysigkowexo, 28- Wwierajgeego Tiezne mediatory zapalenia orvz skladaiki dopelniaeza i uklida ‘ aplynely x krwig, zaczynajg_ praylegad lo przez Seiang naczyis do micjses ognisks alnexo, wlzic w procesie fagoeytozy pochlaniay drobuoustioje. Zarowno haplywajyce neutrofile i makrofagi, jak i usrkodzone komecki wyeielay cchemokiny, w tym eytokiny ‘aipalne akiywujgce kolejne komdrki, Duze mi krofagi pockilaniajy resztki krwinek bialych + drobnoustrgjéw. W ten sposch powstaje ogniske zapalne, kiére przy znaezaym nagromadzenia drobno: uisiciy, plyuu wysigkowego, komerck i veszick tkanki tworzy rope. Posie higeiu ropy tk regenerieji. Gly blokada stworzons prvez nieswoiste mechanizmy odporneseiowe w ognisku zapalnym jest mie~ lwyslarezajigea, proces zapalny rozpreesirzenia sig. Gorgezka jest jedaym x objawéw zakavenia, Uwelnione » inFocytw bir leycl udzial w teak zapalnej eytokiny (intrleukina 1, imerteukina 6 § czy nik miartwiey nowooworn ce ‘sod termorepul w podwzéran i wywolujg goraczkg. Substancjami. kisre wy ol goryezke sq rownied. endotoksyay bakterit Gram-ujemnyel, Gorgezika moze wykazy waé korzysiny wplyw w procesie zapalaym, stwarzajje niekorzysine warunki «lla nannazania sig drobuoustrajdw i jednoszesnie paul yanzajye aby wis snakrofa6w i neutrol 33Uklad dopelniacza i neutrofile Ukhid dopelniaeza to uklad okolo 30 bialek (gldwnie enzymo), stanowigey skladnik expornoset nieswoistej, leez seisle kooperujgey 7 elementamit odpo- swiedi swoiste). Nazwa ,uklad dopelniacza! pachodi ext wlasciwose’ tego uklady, stanow! on bowiem uzupelnienic dla funkeji przeciweial. Glownym ikladu jest _seybka_obrona organiza prred zakazeniem ikroorganizinsw. Ising die gléwne drogt aktyw: Klasyezna i alternatywna ori niedswno odkryta vaalaniom Wego i udviat w niszezeniv 0 tukladw dopelniac nv, droga Iektynowa. Klasyezma droga jest aktywow i IgG, aviqzane w konipleksy 7 ant a ghiwnie prez praveiweiala Klas IgM senen, jednak?e istnig w tej doze uk- ywatory niezalezne od przeciweial, ake jak witusy RNA, bialko Cereaktyw: ne czy polinuklealydy. Aktywacja poszczegdtayeh skladnikew uklady dopel niaera (opisanyeh liter humoralne sy skierowane przeciw wolnyny witusom ‘iajdujqeym sig W kewiobiexv, natomiast komérkowe 58} skierowane pre ccika wirusom zaa)dujyeym sig wewnatrz komérek, Prrveseiala powstajaee padevais zakazenia witusowege sq skierowane albo prreciwko untygenon kapsydu lub ostonki wirusa, albo przceiwko antyzenom wirusossynn znajlu icy sig na powierzehni zkszone] komdrki, Wolna ezssteczka wirusa moe bye wigan | neutralizowana przez praveiweialy, co pranvadzi do ably saci dopelniacza i ulatwia proces Fagoeytozy. Praeciweiala IgM pojawiay sig we wwezesnyan okresie zakazenia, IgG 7as w etapach pizniejszych, oderywajge shown tole w zakazeniach ogélayeh, gdy wirusy zaajduja sig we kewl, Peze tiweiala IgA maj zasadnieze znaczenie podezas waikania wisus6 de oF hizanw popraez blony sluzowe 1 w zakaveniach ograniczonyeh do ich por wierzelni. Kombrki zakivone wirusem mogy mnicé na powierzchni antygeny ‘wirusi, Kidte nickoniveznie sy idemtyezne 2 antyyenami wiriont i hore W polgezeni 2 e7qstoezkami MHC klasy 1, aktywujg eytotoksyezne limfocy. ty CD8?, a1 w polyczenin 7 ezasteczkami’ MHC Klasy IL sy rozpoziawane przez, linnlacyty CD4" powodujge uvalnianie cytokin on aktywaie mak Taga Odpowied immu sw bytuiqeyeh awe ke, ww plynich ustrojowych ezy swielle jelita uruchamiane sq mnechanizany od- 4