Biyoçeşitlik, Tarım ve Çocuk

BİYOSFER GÖNÜLLÜLERİ İŞ BAŞINDA

Yaşamımızda tarımın ve biyoçeşitliliğin rolünü birlikte keşfedelim…
Hazırlayan: Dr. Şenay BOYRAZ TOPALOĞLU

Bu kitapçık, Ankara Valiliği, Ankara Kalkınma Ajansı

(ANKARAKA) ve Hacettepe Üniversitesi Biyolojik
Çeşitlilik Araştırma ve Uygulama Merkezi (HUBİOM)
arasında imzalanan “Ankara’da Biyoçeşitlilik, Tarım
ve Çocuk Etkinlikleri” kapsamında ve ANKARAKA
desteğiyle Biyosfer Müze bünyesinde hazırlanmıştır.

© Tüm hakları saklıdır. Bu yayının herhangi bir

bölümü izin olmadan yeniden çoğaltılamaz veya
basılamaz. Sadece eğitim amaçlı, referans verilerek
kullanılabilir.
Sürdürülebilir Tarım ve
Biyoçeşitlilik
Biyoçeşitlilik; bitki, hayvan, mantar ve mikroorganizma gibi bütün canlıların
çeşitliliğini ifade eder. Bu kavram, canlı türlerinin sayısını ve bunların genetik
çeşitliliği ile birlikte ekosistemlerin çeşitliliğini de içerir.

Biyoçeşitlilik, gıda güvenliği ve beslenme için temel bir öneme sahiptir.

İklim değişikliği ve değişen beslenme alışkanlıkları gibi zorluklarla
karşılaştığımızda, yeterli besleyici gıda üretmek için biyoçeşitliliğe ihtiyaç
duyarız.

Tarımsal ekosistemlerde biyolojik çeşitliliğin korunması, hem gıda üretimi

için hem de yaşamı ve kırsal geçimleri sürdürmek için gerekli olan ekolojik
temelleri korumak açısından önemlidir.

Tarım, hem biyoçeşitlilikten yararlanır hem de biyoçeşitliliğin korunmasına

katkıda bulunma potansiyeline sahiptir. Tarım, sürdürülebilir bir şekilde
yönetildiğinde önemli ekosistem fonksiyonlarına katkıda bulunabilir. Bu
fonksiyonlar arasında su kalitesinin korunması, erozyon kontrolü, biyolojik
zararlı kontrolü ve tozlaşma bulunmaktadır.

Biyoçeşitlik, Tarım ve Çocuk 03

Hücreden Bitkiye,
Bitkiden Sofraya
Bitkiler, hem doğayı renklendiren eşsiz güzellikte canlılardır hem de
hayatımızın temelini oluşturan önemli roller oynarlar.

Bitkilerin organizasyonu genellikle hücrelerden oluşan dokular, dokulardan

oluşan organlar ve organlardan oluşan sistemlerden oluşur. Kökler, gövdeler
ve yapraklar gibi organlar, bitkilerin yaşaması ve çoğalması için önemlidir.

Bir bitki hücresi, hücre zarı, çekirdek, kloroplastlar ve endoplazmik retikulum

gibi organeller içerir. Kloroplastlar, bitkilerin fotosentez yapmasını sağlar, bu
da güneş enerjisini kullanarak besin üretmelerini sağlar. Bitkiler, fotosentez
sürecinde karbondioksiti alıp oksijen üretirler. Bu, atmosferdeki oksijenin
önemli bir bölümünün kaynağını oluşturur.

Bitkiler, insanlar ve diğer canlılar için temel besin kaynağıdır. Sebzeler,

meyveler, tahıllar ve baklagiller gibi bitkisel ürünler, sağlıklı bir diyetin
önemli bir parçasını oluşturur. Aynı zamanda birçok tıbbi ilaç, bitkilerden
elde edilen bileşenlerle üretilir. Bitkiler, geleneksel tıp ve modern ilaç
endüstrisi için büyük bir potansiyele sahiptir.

04 Biyosfer Gönüllüleri İş Başında...

 Ankara’nın Tarım Ürünleri ve
Biyolojik Çeşitliliği
Türkiye, biyoçeşitlilik ve tarımsal üretim açsının dünyanın önde gelen
ülkelerinden biridir. Ülkemizin doğal flora ve fauna zenginliği ile farklı
ekosistemlere ve tarımsal havzalara sahip olması, tarımsal ürünlerin de
zengin olmasını sağlamaktadır.

Ekosistem Çeşitliliği: Ankara, farklı ekosistemleri barındıran bir coğrafyaya

sahiptir. Ormanlar, sulak alanlar ve bozkırlar gibi çeşitli ekosistemler,
bölgenin biyoçeşitliliğini zenginleştirir. Bu farklı ekosistemler, çeşitli bitki ve
hayvan türlerine ev sahipliği yaparak biyolojik çeşitlilik açısından zengin bir
mozaik oluşturur.

Endemik Bitki ve Hayvan Türleri: Ankara, endemik bitki ve hayvan türlerinin

bulunduğu önemli bir ildir. Yerel olarak sadece bu bölgede yetişen veya
yaşayan endemik türler, biyoçeşitliliği daha da zenginleştirir ve bölgeyi

Crocus ancyrensis (Ankara Çiğdemi) biyolojik olarak benzersiz kılar.

Biyoçeşitlik, Tarım ve Çocuk 05

 Gölbaşı Sevgi Çiçeği (Yanardöner)

06 Biyosfer Gönüllüleri İş Başında...

Ankara’nın Tarım Ürünleri
ve Biyolojik Çeşitliliği
Tarımsal Çeşitlilik: Ankara, tarımsal potansiyeliyle dikkat çeker. İklimin
ve toprak yapısının uygunluğu, farklı tarım ürünlerinin yetiştirilmesine
olanak tanır. Buğday, arpa, mercimek, nohut gibi tahılların yanı sıra
meyve ve sebzeler de il genelinde yetiştirilir.

Bozkır Ekosistemi ve Biyoçeşitliliği: Bozkırlar, Ankara’nın biyoçeşitliliği

açısından özellikle önemlidir. Bu alanlar, yabani ve kültür bitkilerinin
genetik çeşitliliğini barındırır. Ayrıca, bu bitkilerin yabani akrabaları,
genetik kaynakları koruma ve iklim değişikliği ile mücadelede kullanım
açısından büyük bir öneme sahiptir.

Ankara’nın biyoçeşitliliği ve tarımsal potansiyeli, sadece bölge

sakinleri için değil, aynı zamanda ülkenin genel tarım ve doğal kaynak
stratejileri açısından da önemlidir. Bu potansiyelin sürdürülebilir şekilde
yönetilmesi, doğal kaynakların korunması ve tarımın geleceği için kritik
bir rol oynamaktadır.

Biyoçeşitlik, Tarım ve Çocuk 07

08 Biyosfer Gönüllüleri İş Başında...
Biyoçeşitlik, Tarım ve Çocuk 09
Tarımının Küçük
Kahramanları: Böcekler
Tarımda böcekler, ekosistemin önemli bir parçası olarak görev alır ve
tarımın sürdürülebilirliği açısından kritik bir rol oynarlar. Öncelikle, tozlaşma
sürecindeki doğal yardımcılar olarak, birçok bitkinin üreme sürecinde etkili
bir şekilde görev alırlar. Arılar, kelebekler ve diğer böcek türleri, çiçekler
arasında polen taşınmasını sağlayarak bitkilerin çiçeklenmesine ve meyve
vermesine katkıda bulunurlar.

Bunun yanı sıra, tarlalarda zararlı böcekleri kontrol etmek adına yararlı
böcek türleri kullanılır. Örneğin, yararlı böcekler, zararlıları avlamak suretiyle
bitkilerin sağlığını korur ve kimyasal mücadele yöntemlerine alternatif
oluşturur. Bu doğal denge, tarım ekosistemini koruyarak zararlıların
popülasyonlarını kontrol altında tutar.

Ancak, bazı durumlarda istenmeyen zararlılar da ortaya çıkabilir ve bitkilerin

verimini azaltabilir. Bu noktada, bilinçli bir tarım yönetimi, zararlıların
kontrol altına alınması için doğal yöntemlere başvurmayı ve çevre dostu
mücadele tekniklerini kullanmayı içerir. Böceklerin tarım ekosistemindeki
rolünü anlamak ve dengeyi sağlamak, sürdürülebilir bir tarımın anahtar
unsurlarından biridir.

10 Biyosfer Gönüllüleri İş Başında...

Tarımın Hikayesi ve
Dijital Tarım Teknolojileri
Anadolu, insanların avcılıktan ve toplayıcılıktan tarımı keşfettiği coğrafyada
yer alır. İnsanlar, tohumların toprakla buluşmasıyla bitkilerin yetiştiğini
fark ettiklerinde, tarımın ilk adımları atılmıştır. Toprağı işleyerek, bitkileri
ve hayvanları evcilleştirerek insanlar besin ihtiyaçlarını daha güvenilir bir
şekilde karşılamaya başladılar.

Günümüzde ise tarım, dijital teknolojilerle donatılmış bir hale geldi.

Çiftçiler, traktörlerle değil, aynı zamanda akıllı tarım makineleriyle tarlalarını
işlemektedir. Sensörler, toprak nemini, sıcaklığı ve diğer önemli faktörleri
ölçerek çiftçilere gerçek zamanlı bilgiler sunmaktadır. Dronlar, tarla
üzerindeki değişiklikleri izleyerek hastalıkları erkenden teşhis etmekte ve
böylece zararlılar kontrol atına alınabilmektedir.

Geçmişte, tarım teknolojileri gelişmeden önce, çiftçiler doğal şartlara daha

fazla bağlıydılar. Ancak günümüzde dijital tarım teknolojileri sayesinde
çiftçiler, daha verimli, sürdürülebilir ve akıllı bir tarım yapma şansına
sahiptirler. Gelecekte, teknolojinin hızla gelişmesiyle birlikte tarım, daha da
yenilikçi ve etkili hâle gelerek dünya genelinde gıda güvenliğine önemli bir
katkıda bulunacaktır.

Biyoçeşitlik, Tarım ve Çocuk 11