UKŁAD ROZRODCZY - ZADANIA

MATURALNE OMAWIANE NA LEKCJI

1 Matura Maj 2017, Poziom rozszerzony (nowy)
- Zadanie 12. (3 pkt)
Spermatogeneza, czyli tworzenie i rozwój plemników, jest procesem przebiegającym
w sposób ciągły przez całe dorosłe życie mężczyzny.
Ostatnim etapem spermatogenezy jest spermiogeneza, w czasie której wykształca się m.in.
akrosom – duży, spłaszczony pęcherzyk powstały z udziałem aparatu Golgiego,
przemieszczający się na szczyt komórki.
Na rysunku przedstawiono budowę plemnika człowieka.

12.1. (0–1)

Określ ploidalność jądra komórkowego plemnika oraz liczbę występujących w nim

chromosomów autosomalnych, która jest charakterystyczna dla prawidłowej gamety
męskiej człowieka.

Ploidalność jądra komórkowego:

Liczba autosomów:

12.2. (0–1)

Opisz rolę akrosomu w procesie zapłodnienia. W odpowiedzi uwzględnij jego zawartość.

12.3. (0–1)

Wykaż związek między funkcjonowaniem plemnika a obecnością

licznychmitochondriów w jego wstawce.
2 Matura Maj 2017, Poziom podstawowy (stary)
- Zadanie 17. (2 pkt)
Na schemacie przedstawiono budowę układu wydalniczego i rozrodczego mężczyzny.

Do podanych nazw narządów męskiego układu rozrodczego (A–D) przyporządkuj

spośród 1. –5. po jednej funkcji pełnionej przez te narządy. Wpisz odpowiednie numery
w wyznaczone miejsca.

Narząd

A. najądrze

B. nasieniowód

C. cewka moczowa

D. kanaliki nasienne jąder

Funkcja

1. transport plemników

2. wyrzut nasienia poza organizm (ejakulacja)

3. wytwarzanie plemników

4. dojrzewanie i krótkotrwałe gromadzenie plemników

5. wytwarzanie androgenów
A.

B.

C.

D.

3 Matura Maj 2017, Poziom podstawowy (stary)

- Zadanie 18. (1 pkt)
Jedną z funkcji jąder jest wydzielanie męskiego hormonu płciowego – testosteronu, który
odgrywa ważną rolę w wielu procesach życiowych człowieka.

Oceń, czy poniższe informacje dotyczące roli testosteronu w organizmie człowieka są

prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa.

1. Determinuje płeć genotypową rozwijającego się płodu. P F

2. W okresie dojrzewania u chłopców wpływa na zmianę barwy głosu. P F

Poprzez pobudzanie syntezy białek wpływa na wzrost masy narządów

3. P F
rozrodczych, mięśni i kości.

4 Matura Czerwiec 2016, Poziom rozszerzony (stary)

- Zadanie 23. (2 pkt)
Przyczyną powikłań ciąży groźnych dla dziecka może być kon ikt serologiczny, wynikający
z odziedziczenia przez dziecko po ojcu czynnika RhD+(Rh dodatni) krwi, podczas gdy matka
ma grupę krwi RhD–(Rh ujemny). Podczas porodu może dojść do kontaktu krwi płodu
z krwią matki i następna ciąża może już grozić powikłaniami. Obecnie takie powikłania
w sytuacjach zagrożenia kon iktem występują coraz rzadziej, ponieważ kobietom w ciągu
72 godzin po porodzie podaje się immunoglobulinę anty-RhD.

Wyjaśnij, jaki jest mechanizm powstawania kon iktu serologicznego, i dlaczego podanie
po porodzie immunoglobuliny anty-RhD kobietom z brakiem czynnika Rh zmniejsza
ryzyko jego wystąpienia przy następnej ciąży.
5 Matura Maj 2015, Poziom podstawowy (stary)
- Zadanie 22. (1 pkt)
Poliembrionia to forma rozmnażania bezpłciowego, polegająca na podziale zygoty lub
zarodka, powstałych w wyniku rozmnażania płciowego, na kilka (dwa lub więcej)
rozwijających się zarodków. Poliembrionia występuje również u ludzi.

Określ, który rodzaj bliźniąt powstaje w wyniku poliembrionii. Odpowiedź uzasadnij.

A. bliźnięta monozygotyczne (jednojajowe)

B. bliźnięta dizygotyczne (dwujajowe)

6 Matura Czerwiec 2013, Poziom podstawowy (stary)

- Zadanie 25. (1 pkt)
Na schemacie przedstawiono budowę plemnika człowieka.

Korzystając ze schematu, wyjaśnij rolę wstawki w funkcjonowaniu plemnika.

7 Matura Czerwiec 2013, Poziom rozszerzony (stary)

- Zadanie 28. (3 pkt)
Na rysunku przedstawiono wycinek kanalika nasiennego z kolejnymi stadiami
spermatogenezy i przekształcania się spermatyd w dojrzałe plemniki.
a) Zapisz litery, którymi na rysunku oznaczono:

spermatocyt I rzędu

spermatocyt II rzędu

b) Wyjaśnij, na czym polega różnica między spermatogonium i spermatydą ze względu

na

1. sposób ich powstawania.

2. zawartość materiału genetycznego.

8 Matura Czerwiec 2012, Poziom podstawowy (stary)

- Zadanie 17. (1 pkt)
Na schemacie przedstawiono kolejność zmian zachodzących w jajniku kobiety podczas
cyklu miesiączkowego.
Zapisz numer, którym na schemacie oznaczono moment owulacji, i wyjaśnij, na czym
ten proces polega.

9 Matura Maj 2012, Poziom podstawowy (stary)

- Zadanie 20. (1 pkt)
Łożysko zapewnia stałą łączność między matką a rozwijającym się zarodkiem. Jest
narządem, który pełni wiele funkcji, np. wydziela relaksynę, stanowi barierę dla
drobnoustrojów.

Przedstaw funkcję łożyska, inną niż funkcje wymienione w tekście.

10 Matura Maj 2011, Poziom podstawowy (stary)

- Zadanie 20. (1 pkt)
Kwas foliowy pełni wiele ważnych funkcji w organizmie człowieka. W pierwszych
tygodniach ciąży jego rola związana jest z rozwojem i kształtowaniem się płodu. Kobiety
powinny przyjmować 0,4 mg kwasu foliowego dziennie przez okres począwszy od trzech
miesięcy przed planowaną ciążą aż do 12 tygodnia ciąży. Zaleca się, aby jednak wszystkie
kobiety w wieku rozrodczym przyjmowały kwas foliowy w dawce 0,4 mg/dzień. W wielu
krajach witamina ta dodawana jest do pieczywa.

Wyjaśnij, jaki wpływ na rozwój płodu ma kwas foliowy.

11 Matura Maj 2011, Poziom podstawowy (stary)
- Zadanie 21. (1 pkt)
Uporządkuj we właściwej kolejności wymienione procesy prowadzące do zapłodnienia
komórki jajowej. Numery kolejnych procesów (1–5) wpisz w odpowiednie miejsca tabeli.

Numer
Charakterystyka etapu
etapu

Wędrówka plemnika w macicy

Wniknięcie główki plemnika do cytoplazmy komórki jajowej

Ejakulacja

Przemieszczanie się plemnika wzdłuż jajowodu

Przejście plemnika przez warstwę promienistą i osłonkę przejrzystą

komórki jajowej

12 Matura Sierpień 2011, Poziom podstawowy (stary)

- Zadanie 21. (2 pkt)
Na schemacie literami A i B oznaczono kierunki transportu różnych substancji pomiędzy
naczyniami krwionośnymi matki a naczyniami krwionośnymi płodu w obrębie łożyska –
narządu łączącego organizm matki z płodem.

Dopisz do liter A i B numery wszystkich substancji transportowanych przez krew.

1. tlen

2. dwutlenek węgla

3. mocznik

4. aminokwasy

5. przeciwciała
A.

B.

13 Matura Sierpień 2011, Poziom podstawowy (stary)

- Zadanie 22. (1 pkt)
Łożysko jest narządem, który pełni również funkcję gruczołu dokrewnego. Zaznacz
właściwe dokończenie zdania.

Jednym z hormonów produkowanych przez łożysko, który wpływa na przebieg porodu

jest

A. tyroksyna.

B. adrenalina.

C. insulina.

D. relaksyna.

14 Matura Sierpień 2010, Poziom podstawowy (stary)

- Zadanie 14. (1 pkt)
Na schemacie przedstawiono procesy zachodzące w jajniku podczas owulacyjnego cyklu
miesiączkowego kobiety oraz towarzyszące im zmiany poziomu hormonów płciowych w jej
krwi.

Do niżej podanych nazw hormonów przyporządkuj literę A lub B, którymi oznaczono te

hormony na schemacie.
Progesteron

Estrogen

15 Matura Sierpień 2010, Poziom podstawowy (stary)

- Zadanie 15. (2 pkt)
Na schemacie przedstawiono procesy zachodzące w jajniku podczas owulacyjnego cyklu
miesiączkowego kobiety oraz towarzyszące im zmiany poziomu hormonów płciowych w jej
krwi.

a) Zaznacz właściwe zakończenie zdania.

Poziom hormonu B w przebiegu cyklu bezowulacyjnego w porównaniu z cyklem

owulacyjnym będzie

A. niższy

B. wyższy

C. nie zmieni się

b) Wyjaśnij, dlaczego niedoczynność ciałka żółtego w pierwszych miesiącach ciąży jest

zagrożeniem dla rozwoju zarodka.

16 Matura Maj 2010, Poziom podstawowy (stary)

- Zadanie 15. (1 pkt)
Przyporządkuj do symboli literowych, którymi oznaczono narządy rozrodcze męskie (A–
C), odpowiednie cyfry wybrane spośród 1–4, którymi oznaczono ich funkcje.

Narząd Funkcja

1. Wytwarzanie wydzieliny, zapewniającej optymalne

A. Jądro
środowisko dla plemników.

B. Najądrze 2. Wprowadzanie nasienia do narządów płciowych kobiety.

C. Gruczoł krokowy 3. Zapewnienie warunków dla procesu dojrzewania

(prostata) plemników.

4. Wytwarzanie plemników i synteza androgenów.

A.

B.

C.

17 Matura Sierpień 2010, Poziom rozszerzony (stary)

- Zadanie 21. (1 pkt)
W gabinetach radiologicznych kobietom wykonuje się zdjęcia rentgenowskie tylko
w pierwszych dziesięciu dniach cyklu menstruacyjnego. W pozostałych dniach cyklu takie
badania wykonuje się tylko w przypadkach koniecznych, np. przy nagłym wypadku.

Wyjaśnij, podając jeden argument, dlaczego u kobiet w pozostałych dniach cyklu

przeciwwskazana jest diagnostyka medyczna z wykorzystaniem zdjęć rentgenowskich.