FİZİK TE

Düzlem Aynalar

1. Işığın Yansıması ve Yansıma Kanunları

Işık düz bir doğrultuda ilerlerken önüne çıkan yansıtıcı yüzeylerden tümüyle yansıyabilir.
Işığın yansıdığı yüzeyin şekli önemlidir.

Şekildeki gibi düz bir yansıtıcı yüzeye ışık düştüğünde ve ışık tamamen yansıdığında
gelme açısı i, ışığın yüzeyde çarptığı noktaya çizilen dikme olan yüzey normaliyle ışığın
doğrultusunun yaptığı açıdır. Yansıma açısı r ise yine yüzeyin normaliyle yansıyan ışığın
doğrultusunun yaptığı açıdır. Yansıma kanunlarına göre, bu iki açı birbirine eşittir. Işığın
düz bir yüzeydeki bu yansımasına “düzgün yansıma” adı verilir. Yansıma kanunlarına
göre gelen ışın, normal ve yansıyan ışın aynı düzlemdedir.

i=r
ϴ=Ф

Işık dağınık bir yüzeye çarptığında ise çarptığı noktadaki en küçük düz yüzeyden düzgün
yansıma yapar. Bu yüzey üzerinde yaptığı yansıma ise “dağınık yansıma” olarak
adlandırılır.

1/4
FİZİK TE
Düzlem Aynalar

2. Düzlem Aynada Işığın Yansıması

Tam yansımanın gözlenebildiği en iyi cisimler olan düzlem aynalar, bir yüzeyi özel bir
kaplama olan cam malzemelerdir ve yüzeyi düz, tam yansıtıcı malzemelerdir. Düzlem
aynalar, üzerlerine düşen ışığı tek bir doğrultuda yansıtır.

3. Düzlem Aynada Görüntü Oluşumu

Şekildeki gibi noktasal ışıklı bir cisimden çıkan ışık ışınlarının düzlem aynadan yansıyan
ışınları, aynanın arka tarafındaki bir noktadan geliyormuş gibi görünür. Buradaki noktasal
ışık kaynağına “cisim”, aynanın arka tarafında yansıyan ışınların birleştiği noktaya

2/4
FİZİK TE
Düzlem Aynalar

“görüntü” adı verilir. Cisim ile görüntünün yansıyan yüzeye olan uzaklıkları birbirine
eşittir.

Aynalarda oluşan görüntüler iki çeşittir; “gerçek görüntü” ve “sanal görüntü”. Düzlem
aynalarda oluşan görüntüler her zaman sanaldır. Sanal görüntülerde, ışık ışınları
görüntünün oluştuğu noktadan geçmez; ancak o noktadan yayılıyormuş gibi görünür.

Gerçek görüntüler, ışık ışınlarının doğrudan geçtiği yerlerde oluşur. Örneğin bir sinema
perdesindeki görüntü, gerçek görüntüdür.

Cisim noktasal değil de boyutlu bir cisim olursa, oluşan görüntü, düz, simetrik ve aynı
boyutlu olacaktır.

4. Düzlem Aynada Görüş Alanı

3/4
FİZİK TE
Düzlem Aynalar

Şekildeki gözün bulunduğu noktadan, yatay olarak duran düzlem aynaya baktığımızı
düşünelim. Bu noktadan aynanın her iki ucundan gelen ışık ışınlarının yansıması sonucu
oluşan ve sarı ile boyalı olan bölge, o noktadan bakan kişi için görüş alanını oluşturur.
Bu iki ışın aynı zamanda düzlem aynanın arkasında oluşan sanal görüntünün olduğu
noktadan çıkıyormuş gibi görünür.

Düzlem ayna karşısında duran bir bireyin kendi görüntüsünü aynada tamamen
görebilmesi için, aynanın boyunun bireyin boyunun en az yarısı kadar olması, aynanın
alt ucunun yerden yüksekliğinin de gözün yerden yüksekliğinin yarısı kadar olması
gerekir. Görüş alanı, gözlemcinin aynaya yaklaşması ve uzaklaşması ile değişmez.

4/4