Permütasyon – Kombinasyon

• SAYMANIN TEMEL İLKELERİ

1) Toplama Yoluyla Sayma: A ve B sonlu ayrık olaylar olsun. Bu iki olay
sırasıyla m ve n farklı şekilde gerçekleşiyorsa, bu iki olaydan biri veya
diğeri m+n şekilde gerçekleşir.
Tip 1: 8 türkçe ve 6 kimya kitabı arasından bir Türkçe kitabı veya bir kimya
kitabı kaç farklı şekilde seçilebilir?

Tip 2: Aşağıda bir lokantanın belirli bir gündeki yemek menüsü verilmiştir.

Çorbalar Yemekler İçecekler

Mercimek Türlü Su
Domates Mantı Kola
Yayla Et Sote Ayran
Ezogelin Meyve Suyu

Bu lokantaya gelen bir müşteri, bir çorba veya bir yemek veya 1 içeceği
kaç farklı şekilde seçebilir?

2) Çarpma Yoluyla Sayma: Bir olaylar dizisinde birinci olay m farklı şekilde
ikinci olay n farklı şekilde oluyorsa bu olaylar m.n farklı şekilde
gerçekleşir.
 à UYARI: “ve” bağlacı çarpım yapılacağını, “veya” bağlacı toplama
yapılacağını belirtir.
à Bir soruda olay bitene kadar çarpma işlemi yapılır.
à Soru içerisinde farklı durumlar varsa toplama yapılır.

Tip 3: 4 farklı içecek, 6 farklı tatlı arasından bir içecek ve bir tatlı kaç
farklı şekilde seçilebilir?

Tip 4: 10 kişilik bir sınıftan bir başkan ve bir başkan yardımcısı kaç farklı
şekilde seçilebilir?

Tip 5 A B C
Yukarıdaki şekil aynı doğru üzerinde bulunan üç farklı şehire giden
yolları belirtmektedir. Buna göre,
a) A şehrinden C şehrine kaç farklı yoldan gidilir?
b) A şehrinden C şehrine kaç farklı yoldan gidilip dönülebilir?
c) A şehrinden C şehrine gidip tekrar dönülecektir. Gidilen yoldan geri
dönmemek şartıyla kaç farklı şekilde gidilip dönülebilir?

Tip 6: A = {1,2,3,4,5} kümesinin elemanları kullanılarak üç basamaklı,

a) Kaç sayı yazılabilir?
b) Rakamları farklı kaç tane sayı yazılabilir?
c) Kaç çift sayı yazılabilir?
d) Rakamları farklı kaç çift ve kaç tek sayı yazılabilir?
e) 230’dan büyük kaç farklı sayı yazılabilir?

2
 Tip 7: A = {0,1,2,3,4,5} kümesinin elemanları kullanılarak üç basamaklı,
a) Kaç farklı sayı yazılabilir?
b) Rakamları farklı kaç sayı yazılabilir?
c) Rakamları farklı kaç çift sayı yazılabilir?
d) Rakamları farklı 5 ile tam bölünebilen kaç farklı doğal sayı
yazılabilir?

• PERMÜTASYON
n elemanlı bir A kümesinin, r elemanlı sıralamasına ( dizilimine) A
kümesinin r’li permütasyonu denir. N elemanlı bir kümenin r elemanlı
permütasyonlarının sayısı:
!!
P(n, r) = (!-%)!
= n. (n-1). (n-2)..

Örnek: P(5,3)=
P(3,3)=
P(7,1)=
P(5,0)=

Tip 8: 18. P(n,3)=P(n,4) olduğuna göre n kaçtır?

Tip 9: 8 kişinin katıldığı bir yarışta ilk 3 derece kaç değişik şekilde
oluşabilir?

Tip 10: A= {1,2,3,4,5} kümesinin 4’lü permütasyonlarının kaç tanesinde 1

bulunur, 2 bulunmaz?

3
UYARI: n tane nesne düz bir sıraya n! şekilde sıralanır.

Tip 11: Birbirinden farklı 3 matematik, 2 fizik ve 4 biyoloji kitabı düz bir
rafa;
a) Kaç farklı şekilde dizilebilir?
b) Matematik kitapları bir arada olmak şartıyla kaç farklı şekilde
dizilebilir?
c) Aynı tür kitaplar bir arada olmak şartıyla kaç farklı şekilde dizilebilir?

Tip 12: 6 kişilik bir gruptan belirli üç kişi yan yana olacak şekilde düz bir
sırada dizileceklerdir. Buna göre, kaç farklı şekilde dizilebilirler?

Tip 13:
1 2 3 4 5

Yukarıda 1 den 5 e kadar numaralandırılmış topların görünümü

verilmiştir. Bu toplar yan yana şekildeki gibi dizildiğinde 1 numaralı
topun 4 numaralı topun solunda olduğu kaç farklı dizilim olabilir?

Tip 14: Anne, baba ve üç çocuktan oluşan 5 kişilik bir aile düz bir masada
yemek yiyeceklerdir.
a) Kaç farklı şekilde dizilebilirler?
b) Anne ve baba yan yana olmak şartıyla kaç farklı şekilde
sıralanabilirler?
c) Anne ile baba yan yana olmamak şartıyla kaç farklı şekilde
sıralanabilirler?
d) Anne ve baba uçlarda, çocuklar arada olmak şartıyla kaç farklı
şekilde dizilebilirler?
e) Anne ile baba arasında belirli bir çocuk olmak şartıyla kaç farklı şeki?

4
Tip 15: 4 kız ve 3 erkek düz bir sıraya iki kız arasına bir erkek oturacak
düzende kaç farklı şekilde dizilebilirler?

Tip 16: A= {1,2,3,4} kümesinin elemanları kullanılarak yazılabilen

rakamları farklı tüm üç basamaklı sayıların toplamı kaçtır?

Tip 17: A= {1,2,3,4,5} kümesinin elemanları kullanılarak yazılabilen

rakamları farklı tüm dört basamaklı sayılar küçükten büyüğe doğru
sıralanıyor. Buna göre, baştan 74. Sayı kaçtır?

Tip 18: “kalem” kelimesindeki harfler kullanılarak beş harfli anlamlı ya da

anlamsız farklı kelimeler yazılacaktır. Bu kelimeler alfabetik sıraya göre
dizildiğinde “kalem” kelimesi baştan kaçıncı kelime olur?

5
Tip 19: Bir masada bir mavi, bir siyah, bir yeşil ve bir kırmızı vazo vardır.

Bu vazolar kırmızı vazo mavi ile siyah vazonun arasında bir yerde olacak
şekilde sıralanacaktır. Buna göre, sıralama işlemi kaç farklı şekilde
yapılabilir?

Tip 20: Bir pastanede vanilyalı, kakaolu, limonlu ve antep fıstıklı

dondurma çeşitleri bulunmaktadır. Bu pastanenin menüsündeki
dondurma seçenekleri aşağıda verilmiştir.

Dondurma Seçenekleri
- Vanilyalı
- Kakaolu
- Limonlu
- Antep fıstıklı
- Vanilyalı-Kakaolu
- Vanilyalı-Antep fıstıklı

Bu pastaneye gelen Atlas ve Mira, içinde aynı çeşit dondurma olmayacak

şekilde bu dondurma seçeneklerinden birer tane sipariş vermek istiyor.
Buna göre, bu iki kişi siparişlerini kaç farklı şekilde verebilir?

Tekrarlı Permütasyon
N tane nesneden bazılarının aynı türden olduğu n tane elemanın farklı
dizilişlerine denir. n' , n( , n) …n* tanesi aynı olan toplam n nesnenin
!!
farklı dizilişlerinin sayısı !! !!" !!# !...!$ !
formülü ile bulunur.

6
Tip 21: 112223 sayısındaki rakamlar yer değiştirerek 6 basamaklı
sayılar yazılacaktır.
a) Kaç farklı sayı yazılabilir?
b) Kaç farklı tek sayı yazılabilir?
c) 1 ile başlayıp 2 ile biten kaç farklı sayı yazılabilir?

Tip 22: 5500444 sayısındaki rakamlar yer değiştirerek 7 basamaklı

sayılar yazılacaktır.
a) Kaç farklı sayı yazılabilir?
b) Kaç farklı tek sayı yazılabilir?
c) Kaç farklı çift sayı yazılabilir?

Tip 23: FARFARA kelimesindeki harfler yer değiştirilerek 7 harfli

anlamlı ya da anlamsız kelimeler yazılacaktır.
a) Kaç farklı kelime yazılabilir?
b) “A” ile başlayıp “A” ile biten kaç farklı kelime yazılabilir?
c) Bu sıralamaların kaç tanesinde “R”ler “A”ların solunda yer alır?

7
Tip 24: C

A
Yukarıdaki şekil A, B ve C kentleri arasındaki yolları ifade etmektedir.
a) A dan hareket eden bir araç C ye en kısa yoldan kaç farklı şekilde
gidebilir?
b) A dan hareket edip B ye uğramak şartıyla C ye en kısa kaç farklı
yoldan gidebilir?
c) A dan hareket edip C ye en kısa yoldan gidecek bir araç B den
geçmemek şartıyla kaç farklı yoldan gidebilir?

Tip 25: Bir madeni para havaya atılıyor. Bu paralardan 3 tanesinin yazı, 2
tanesinin tura geldiği kaç farklı durum vardır?

8
• KOMBİNASYON
N elemanlı bir kümenin r elemanlı alt kümelerinin her birine n’nin r’li
kombinasyonu denir.
n!
C(n, r) =
(n-r)!. r!
!
Örnek: !""=

!#$"=
!&%"=
Uyarı: 1) Sıralama ve dizilim olayları varsa permütasyon kullanılır.
2)Seçme, seçilme, grup ve takım oluşturma varsa kombinasyon
kullanılır.

9
 '
v n tane doğru en fazla !(" noktada kesişir.
'
v n tane nokta en fazla !"" tane üçgen belirtir.
'
v n farklı çember en fazla !(".2 noktada kesişir.

Tip 26: n elemanlı bir kümenin r elemanlı bütün kombinasyonlarının sayısı

C(n,r) ile gösterildiğine göre,
C(4,2)+C(6,3)=2.C(n,n-1)
Olduğuna göre n kaçtır?

# #
Tip 27: !)"=!*-(" olduğuna göre x’in alabileceği değerler toplamı nedir?

Tip 28: 6 farklı matematik, 4 farklı kimya kitabı arasından 3 matematik, 2

kimya kitabı kaç farklı şekilde seçilebilir?

Tip 29: 8 kişilik yolcu grubundan 5 kişi Antalya’ya, 3 kişi Muğla’ya

gidecektir. Bu iki grup kaç farklı şekilde oluşturulabilir?

10
Tip 30: 10 kişinin bulunduğu bir komisyon içinden 6 kişilik bir ekip, bu ekip
içinden de bir başkan seçilecektir. Bir başkan ve beş üyeden oluşan bu
ekip kaç farklı biçimde oluşturulabilir?

Tip 31: Aşağıdaki şekilde bir evin dört bölümü verilmiştir.

Mutfak Salon
Tuvalet Oda
Bu evin bölümleri beyaz, gri ve sarı renkleriyle boyanacaktır. Boyama
işlemi yapılırken bir duvarı ortak olan bölümler farklı renkte olacaktır.
Buna göre, evin bölümleri kaç farklı şekilde boyanabilir?

Tip 32: Bir öğrenci 8 soruluk bir sınavda 6 soru seçecektir. İlk 4 sorudan 2
tanesini seçmek zorunda olduğuna göre, bu 6 soruyu kaç farklı şekilde
seçebilir?

Tip 33: Bir otelde biri 6 kişilik, diğeri 4 kişilik iki oda boştur. Otele gelen 10
kişi arasından belirli iki kişi aynı odada kalmak şartıyla kaç farklı şekilde
odalara yerleşebilirler?

11
Tip 34: A= {-3, -2, -1,1,2,3} sayıları arasından seçilecek dört sayının
çarpımının kaç tanesi negatif sayı belirtir?

Tip 35: Ayşe’nin 6 farklı bileziği ve biri altın diğeri gümüş olan 2 kolyesi
vardır. Ayşe üç gün sürecek bir davetin her bir gününde bir bilezik ve bir
kolye takacaktır. Takacağı bilezik ve kolyeleri; art arda herhangi iki günde
aynı kolyeyi takmayacak ve bu üç günde 3 farklı bilezik takacak şekilde
seçecektir. Buna göre Ayşe bu davette takacağı bilezik ve kolyeleri kaç
farklı şekilde seçebilir?

A B C
Tip 36: C

D E F G

Yukarıdaki şekilde doğrular birbirine paralel olduğuna göre, bu 7 nokta

kullanılarak,
a) Kaç tane üçgen çizilebilir?
b) Kaç tane dörtgen çizilebilir?
c) Bir köşesi B olan kaç farklı üçgen çizilebilir?

12
Tip 37: Aşağıdaki tabloda gün boyunca bir sinema gösterimi yapılan iki
filmin başlangıç saatleri verilmiştir.
A Filmi B Filmi
Gösterim 1 09:00 10:00
Gösterim 2 12:30 12:30
Gösterim 3 16:00 15:30
Gösterim 4 19:00 17:30
Tuğçe; gösterimi 120 dakika süren A filmi ile gösterimi 90 dakika süren B
filmini sinemada aynı gün içerisinde izlemek istemektedir. Buna göre
Tuğçe gösterimleri birbiriyle kesişmeden bu iki filmin başlangıç saatlerini
kaç farklı şekilde seçebilir?

Tip 38: Bir antrenör, ekibindeki 11 kişi arasından 5 kişi seçerek bir takım
oluşturacaktır. Antrenör, takımını oluştururken daha fazla seçeneğinin
olması için ekibine on ikinci kişiyi dahil etmiştir. On ikinci kişi, ekipteki iki
kişiyle aynı takımda olmak istemediğini ve bu iki kişiden birinin veya her
ikisinin oluşturulacak takımda yer alması durumunda kendisinin takımda
yer almayacağını söylemiştir. Buna göre antrenörün seçeneklerinin
sayısında ekibe yeni katılan sporcu sayesinde ne kadarlık artış olmuştur?

13