Α.

ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ

Κείμενο 1. Αλέξης Αρβανίτης, Δεν έχει σημασία η νίκη, αλλά η συμμετοχή

Ο κ. Αλέξης Αρβανίτης είναι επίκουρος καθηγητής Κοινωνικής Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο
Κρήτης. Το κείμενο δημοσιεύτηκες στο ΒΗΜΑ, 01-08-2021: https://www.tovima.gr/printed_post/
den-exei-simasia-i-niki-alla-i-symmetoxi/

«Δεν έχει σημασία η νίκη αλλά η συμμετοχή» λέει η Πέππα το γουρουνάκι σε ένα παιδικό βιβλίο
συνοψίζοντας την πασίγνωστη αρχή του αθλητισμού. Η συμμετοχή πράγματι έχει πολλαπλά οφέλη
για το άτομο, καθώς ο αθλητισμός προσφέρει ένα σπάνιο περιβάλλον. Η θαλπωρή του
αθλητισμού προστατεύει από το στρεσογόνο και συχνά άδικο πλαίσιο της υπόλοιπης κοινωνικής
ζωής και προσφέρει τη δυνατότητα στο άτομο να αναπτύξει τις ικανότητές του με ευεργετικό
τρόπο για τη σωματική, πνευματική και ψυχική του υγεία. Αυτή η δυνατότητα εξέλιξης δεν πρέπει
να ανακόπτεται σε περίπτωση δυσχέρειας για την επίτευξη νίκης. Ούτε βεβαίως η ήττα πρέπει να
αποτελεί αντικίνητρο για την αυτοβελτίωση.
Η σημασία της συμμετοχής είναι ενδεχομένως δυσνόητη σε έναν οπαδό του ποδοσφαίρου που
καθυβρίζει οποιονδήποτε στέκεται εμπόδιο στη νίκη της ομάδας του. Για εκείνον η χαμηλή
απόδοση ενός αθλητή συνεπάγεται ταυτοχρόνως και απόλυσή του. Όσο πιο ισχυρές οι δυνάμεις
της αγοράς, εν προκειμένω των οπαδών που ουσιαστικά χρηματοδοτούν μια ομάδα, τόσο η
πορεία ενός αθλητή εξαρτάται από την ικανότητά του να παράγει νίκες. Το χρήμα δείχνει να
διαβρώνει βασικά πλεονεκτήματα του αθλητισμού, όπως το αδιάκριτο καλωσόρισμα όλων των
ανθρώπων στις τάξεις του ή το φημισμένο «εὖ αγωνίζεσθαι».
Παρά την αλλοίωση που φέρνει στο αθλητικό ιδεώδες το χρήμα, το στοιχείο της
αυτοβελτίωσης παραμένει ισχυρό στον πρωταθλητισμό. Οταν ο Γιάννης Αντετοκούνμπο κυνηγάει
να σταματήσει τον αντίπαλό του από το να πετύχει καλάθι ή ο Λευτέρης Πετρούνιας κάνει την
προσπάθειά του στους κρίκους δεν είναι το χρήμα η κινητοποιός δύναμη εκείνη τη στιγμή. Το
χρήμα φυσικά υπάρχει στο βάθος της προσπάθειάς τους. Τη στιγμή της προπόνησης και του
αγώνα, ωστόσο, όλη τους η ενέργεια διοχετεύεται στο να είναι πιο γρήγοροι, πιο αλτικοί, πιο
δυνατοί (κατά το ολυμπιακό σύνθημα citius, altius, fortius). Ο πανηγυρισμός τους πάνω στον
αγώνα συνιστά αναγνώριση της επιτυχούς εκτέλεσης της προσπάθειάς τους. Το πάθος της
στιγμής, που συνδέεται με την υπέρβαση των ορίων τους, είναι το βασικό αντικείμενο θαυμασμού
από τους φιλάθλους. Αν σκεφτείτε τα στιγμιότυπα ιστορικών αθλητικών στιγμών, θα δείτε ότι
πρόκειται για στιγμές ανθρώπινων υπερβάσεων. Τέτοιες στιγμές αποτελούν πηγή έμπνευσης ώστε
να γίνουμε όλοι καλύτεροι.
Φυσικά, η υπέρβαση ορίων δεν συναντάται μόνο στους ολυμπιονίκες. Μπορεί να συνδέεται με
την εξασφάλιση μιας θέσης σε ένα τελικό, με την επιστροφή στους αγωνιστικούς χώρους ενός
τραυματία αθλητή, με τον βετεράνο αθλητή που δεν σταματά να αγωνίζεται, με τον ερασιτέχνη
αθλητή που συνδυάζει καριέρα με άθληση, με τον υπέρβαρο αθλητή που κάνει υπερπροσπάθεια,
ώστε να ξεπεράσει προβλήματα υγείας για τα οποία συνιστάται η άσκηση. Σε όλες αυτές τις
περιπτώσεις η αξία του αθλητισμού δεν ενυπάρχει στη νίκη, αλλά στη συμμετοχή με στόχο την
αυτοβελτίωση. Σε ό,τι αφορά αυτό τον βασικό πυρήνα του αθλητισμού, οι πρωταθλητές δεν
αποτελούν πρότυπα επειδή κατάγουν νίκες, αλλά επειδή ενσαρκώνουν την κοπιώδη προσπάθεια
για υπέρβαση των ορίων τους.
Η κοινωνία όμως βρίσκεται σε σύγχυση. Θεωρεί ότι βασικός στόχος είναι η δόξα, η νίκη, το
χρήμα. Θα αποθαρρύνει παιδιά από τον αθλητισμό. αν δεν διακρίνονται. Θα στηλιτεύσει
βετεράνους αθλητές, επειδή δήθεν δεν συνειδητοποιούν ότι ήρθε ώρα να αποσυρθούν. Θα
προωθήσει αγώνες με «μεγάλα ονόματα» αντί για αγώνες με μαζική λαϊκή συμμετοχή. Τα
παραδείγματα είναι άπειρα και αφορούν την οικογένεια, το σχολείο, τις αθλητικές ομοσπονδίες.
Είναι δύσκολο να κάνουμε κτήμα μας την προτεραιοποίηση της συμμετοχής έναντι της
διάκρισης, γιατί προϋποθέτει να γίνει πραγματικά κατανοητό ότι η συμμετοχή αθλητών με χαμηλές
επιδόσεις συνιστά επιτυχία για την οικογένεια, τα σχολεία και τις ομοσπονδίες. Όσο περισσότεροι
είναι οι αθλητές, τόσο θα σημειώνονται και πολλές χαμηλές επιδόσεις. Αυτός είναι ο στόχος όμως!
Ακόμη και στην ιστορία της Πέππας, όπου δύο φορές επαναλαμβάνεται η φράση του τίτλου του
άρθρου, το βιβλίο κλείνει ως εξής: «Μου αρέσουν πολύ οι σχολικοί αγώνες στίβου. Ειδικά όταν
κερδίζω ένα έπαθλο!».

Κείμενο 2. Ταμπέρι - Μπαρσίμ: Ο αθλητικός σεβασμός δεν μπαίνει στον… γύψο

Στα σπορ το περίφημο «νίκη με κάθε κόστος» είναι συνηθισμένο. Άλλες φορές αποδεκτό και
άλλες όχι. Ορισμένες φορές πληροί τις «προϋποθέσεις» του νόμιμου, αλλά έρχεται σε αντίθεση με
το ηθικό.
Οι Ολυμπιακοί Αγώνες των σπουδαίων αθλητών, των σταρ των social media και των
«αχόρταγων» χορηγών έχουν συχνά διαψεύσει από μόνοι τους το κλισέ για το Ολυμπιακό Ιδεώδες.
Αλλά όχι πάντα. Στο Τόκιο υπήρξαν στιγμές μοναδικές, ιστορικές και πρόσωπα που έδωσαν τον
εαυτό τους, αλλά δεν… πούλησαν και την ψυχή τους στον διάβολο για το πρώτο σκαλί του
βάθρου.
Την 1η Αυγούστου 2021 στο Ολυμπιακό Στάδιο της ιαπωνικής πρωτεύουσας, ο Τζιανμάρκο
Ταμπέρι και ο Μουτάζ Εσά Μπαρσίμ πρόσφεραν μία άλλη διάσταση, όταν ο δεύτερος ζήτησε από
τον κριτή του τελικού του ύψους να μοιραστεί με τον Ιταλό το χρυσό μετάλλιο!
Ο «Gimbo» Ταμπέρι πάτησε το πόδι του στην Ιαπωνία με ένα περίεργο «αξεσουάρ». Στο χέρι
του είχε συχνά έναν… γύψο. Τον γύψο στον αστράγαλό του, πέντε χρόνια πριν. Ήταν η
υπενθύμιση του τραυματισμού που του στέρησε την τελευταία στιγμή τη συμμετοχή στους
Ολυμπιακούς Αγώνες του Ρίο, το 2016. Τότε που σκέφτηκε να τα παρατήσει. Τότε, ωστόσο, που
«αποφάσισα ότι αξίζει να δοκιμάσω πάλι», παρά τις αρχικές εκτιμήσεις ότι ενδεχομένως να μην
καταφέρει να αγωνιστεί ξανά σε υψηλό επίπεδο.
Χαμογελαστός κατά τη διάρκεια του μεγάλου τελικού, επιβεβαίωσε απλώς το μότο του…
«Πάντα λέω ότι ο πρώτος αντίπαλός σου είναι ο εαυτός σου. Ο στόχος μας είναι να
καταρρίπτουμε ρεκόρ και να κάνουμε πάντα ένα βήμα παραπάνω. Αυτό το πετυχαίνεις μόνο όταν
ξεπερνάς το “εγώ” σου».
Κι όμως, κόντρα στον αμερικανικό αφορισμό ότι «ο πρώτος είναι πρώτος και ο δεύτερος
τίποτα», κόντρα και σε όσους απλώς επιμένουν ότι ο νικητής είναι ένας, στο ύψος των
Ολυμπιακών του Τόκιο οι θριαμβευτές ήταν δύο!
Ο Μουτάζ Εσά Μπαρσίμ από το Κατάρ επέδειξε μεγαλείο ζητώντας από τον κριτή, μετά το
κοινό με τον Ταμπέρι πέρασμα στα 2,37μ. την αποτυχία στα 2,39μ.,να μην προχωρήσουν σε άλμα-
μπαράζ και να λάβουν από ένα χρυσό μετάλλιο.
Η πρόθεση να μοιραστεί το χρυσό με τον Ταμπέρι είναι αποτέλεσμα και της φιλίας που
δημιουργήθηκε μεταξύ τους μετά τον τραυματισμό του Ιταλού, το 2016.
Ο Ταμπέρι είχε αποκαλύψει στο περιοδικό «Spikes» ότι «κλείστηκα στο δωμάτιό μου και δεν
ήθελα να δω κανέναν. Πολλοί συναθλητές ήρθαν, όμως δεν άνοιξα…. Ο Μπαρσίμ, όμως, επέμεινε
και αν και του έλεγα να φύγει, συνέχισε να μου χτυπά την πόρτα. Στην αρχή ήθελα απλώς να μην
ακούω τη φωνή του… Όμως επέμενε και μου φώναζε “΄Gimbo΄, θέλω μόνο να σου μιλήσω”.
Κάποια στιγμή υπέκυψα και τον άφησα να μπει στο δωμάτιο. Όταν τον αντίκρισα, έκλαψα
μπροστά του και εκείνος απλώς με ηρέμησε και μου ζήτησε να πάρω τον χρόνο μου, να
ξεκουράσω το πόδι μου και να μην πιέσω τον εαυτό μου. Συζητήσαμε για αρκετή ώρα και δεν είχα
φανταστεί ποτέ μου πόση ανιδιοτελή στήριξη μπορεί να σου προσφέρει ένας αντίπαλος. Ένας
τύπος που μέσα στον στίβο θέλει μόνο να σε κερδίσει».
Πέντε χρόνια μετά, πάλι αγκαλιασμένοι, πανηγύριζαν μαζί το χρυσό μετάλλιό «τους»! Ήταν μία
μοναδική στιγμή στην οποία -εκτός από την ήδη κερδισμένη φιλία τους- είχαν νικήσει και οι δύο.
 ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα A
Α1. Να αποδώσετε συνοπτικά σε 70-80 λέξεις το περιεχόμενο των τριών πρώτων παραγράφων
του Κειμένου 1.
Μονάδες 15

Θέμα Β
Β1. Να εξηγήσετε (80 λέξεις περίπου) εάν η ιστορία που παρουσιάζεται στο Κείμενο 2 στηρίζει
ή διαψεύδει τη βασική θέση του Α. Αρβανίτη στο Κείμενο 1.
Μονάδες 10

Β2. α. Ο συντάκτης του Κειμένου 1 αναφέρεται στον πρόλογο και τον επίλογο σε ένα παιδικό
βιβλίο (σχήμα κύκλου). Ποια νοηματική σχέση διακρίνετε ανάμεσα στο περιεχόμενο αυτών των δύο
αναφορών; (Μονάδες 3). Τι προσφέρει η αναφορά στο παιδικό βιβλίο: 1) στην αρχή του κειμένου
και 2) στο τέλος του κειμένου; (Μονάδες 6)

β. Ο συντάκτης του Κειμένου 2 ενώ θα μπορούσε να αφηγηθεί ο ίδιος εν συντομία το

περιστατικό που αποκαλύπτει ο Ιταλός αθλητής Ταμπέρι στο περιοδικό «Spikes», επιλέγει να
παραθέσει αυτούσιο το απόσπασμα των αποκαλύψεών του. Πώς εξηγείτε αυτή την επιλογή;
(Μονάδες 6)
Μονάδες 15

Β3. α. Να επαναδιατυπώσετε το παρακάτω απόσπασμα, κάνοντας τις απαραίτητες αλλαγές,

ώστε να το εντάξετε σε ένα δικό σας κείμενο στο οποίο χρησιμοποιείτε ύφος απρόσωπο/
αντικειμενικό:
«Πάντα λέω ότι ο πρώτος αντίπαλός σου είναι ο εαυτός σου. Ο στόχος μας είναι να
καταρρίπτουμε ρεκόρ και να κάνουμε πάντα ένα βήμα παραπάνω. Αυτό το πετυχαίνεις μόνο όταν
ξεπερνάς το “εγώ” σου». (Μονάδες 7)

β. Τι δηλώνουν τα σημεία στίξης σε καθένα από τα παρακάτω αποσπάσματα:

1. Θαυμαστικό: Μου αρέσουν πολύ οι σχολικοί αγώνες στίβου. Ειδικά όταν κερδίζω ένα
έπαθλο!
2. Θαυμαστικό: όταν ο δεύτερος ζήτησε από τον κριτή του τελικού του ύψους να μοιραστεί
με τον Ιταλό το χρυσό μετάλλιο!
3. Αποσιωπητικά: Στο χέρι του είχε συχνά έναν… γύψο.
4. Εισαγωγικά: Αυτό το πετυχαίνεις μόνο όταν ξεπερνάς το «εγώ» σου.
Μονάδες 15

Θέμα Δ
Δ1. Λαμβάνοντας υπόψη τις πληροφορίες των κειμένων αναφοράς, να απαντήσετε στο
ερώτημα αν η ενασχόληση με τον αθλητισμό πρέπει να αποβλέπει στη συμμετοχή ή τη νίκη και τη
διάκριση.
Να γράψετε ένα κείμενο 300-400 λέξεων που θα δημοσιευθεί σε ηλεκτρονικό αθλητικό
περιοδικό, με αφορμή τη συμμετοχή του σχολείου στους πανελλήνιους διασχολικούς αθλητικούς
αγώνες.