ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ Φεβρουάριος 2018

ΜΞΗ
ΓΥΜΝΑΣΙΟ ________________ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ _______________

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟ ΔΟΚΙΜΙΟ ΓΡΑΠΤΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΕΤΡΑΜΗΝΟΥ

ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Α΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
Βαθμός: _________
(ολογράφως/αριθμητικώς)
Υπογραφή διδάσκοντος/ουσας: ____________
Υπογραφή γονέα/κηδεμόνα: _____________

Ενότητα/Θεματολογία: Τέχνη - Κινηματογράφος

Διάρκεια: 80΄
Ημερομηνία: __________
Ονοματεπώνυμο: ____________________________________________ Τμήμα: ______

Σημείωση:
Το γραπτό αποτελεί το πρώτο μέρος του εξεταστικού δοκιμίου για το μάθημα
των Νέων Ελληνικών.
Το δοκίμιο αξιολόγησης αποτελείται από __________ ( ___) σελίδες.
Να απαντήσετε σε όλες τις ερωτήσεις στο φύλλο αξιολόγησης.
Να προσεχθεί ιδιαίτερα η ορθογραφία και η εμφάνιση του γραπτού.

Σημείωση για τους/τις φιλολόγους:

Διευκρινίζεται ότι το Δοκίμιο Αξιολόγησης έχει αναδιαμορφωθεί, έτσι ώστε να συνάδει με
τους Δείκτες Επιτυχίας - Δείκτες Επάρκειας (ΔΕ - ΔΕ).

ΜΕΡΟΣ Α΄: ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ (ΜΟΝΑΔΕΣ 10)

Κείμενο 1: Απομνημονεύματα και η τέχνη του Καραγκιόζη

Ποτέ δε σταμάτησα ν’ ασχολούμαι με την τέχνη του Καραγκιόζη. Δε

θυμάμαι καμιά μέρα της ζωής μου, από τα πολύ μικρά μου χρόνια έως
τώρα, που γέρασα, που να μη φτιάχνω κάτι για την τέχνη μας, ή που να μην
έχω εκεί το μυαλό μου. Ο Καραγκιόζης είναι η ζωή μου. Αν μου
αφαιρέσουν αυτή την αγάπη εγώ σε μια βδομάδα θα πεθάνω! Φτιάχνω
φιγούρες κι εργαλεία του Καραγκιόζη πολύ περισσότερα από ό,τι μου
χρειάζονται και πάντα μ’ άρεσε να τα χαρίζω… Σε μερικούς μάλιστα χάρισα
οκάδες φιγούρες, όπως του Σπύρου Καράμπαλη, που του ’δωσα μια
βαλίτσα γιομάτη, τόσο βαριά, που με μεγάλη δυσκολία την πήγε από το σπίτι μου στη στάση

1
 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ Φεβρουάριος 2018

των λεωφορείων! Τώρα, για να μη στεναχωριέμαι που δεν έχω τίποτε να φτιάξω σκαρώνω κάτι
καραγκιόζηδες που κάνουν τούμπες σε ξυλαράκια. Τους μισούς τους κάνω Ολυμπιακούς και
τους άλλους μισούς Παναθηναϊκούς με κόκκινες και πράσινες ριγέ αθλητικές φανέλες.

Στο σπίτι μου όλα θυμίζουν τον Καραγκιόζη. Στο ρολόι μου έφτιαξα τον Αλέξανδρο που
σκοτώνει το θηρίο. Αντίκρυ, έχω δυο κλουβιά με μύλους κι όταν τα πουλιά γυρίζουνε τον μύλο,
στο ένα ο Καραγκιόζης δείχνει την ώρα και στ’ άλλο ο Λεπενιώτης σπαθίζει τον Γιουσούφ
Αράπη. Έφτιαξα κι έναν αερόμυλο που τον γυρίζουν ο Καραγκιόζης κι ο Χατζηαβάτης. Στον
καθρέφτη ο Καραγκιόζης μού λέει κάθε πρωί: «Ρε Σωτήρη, για θυμήσου απ’ το 1909 μέχρι το
1947, τότες που μ’ έπιανες σιμά σου στα χέρια σου, τι χαρές και γέλια χαρίζαμε σ’ αυτόν όλο το
λαό που όλο χαρά σου φώναζε: Γεια σου ρε Σπαθάρη με τον Καραγκιόζη σου!».
Διασκευή
Απόσπασμα
Σωτήρη Σπαθάρη, «Απομνημονεύματα και η τέχνη του Καραγκιόζη», Εκδόσεις Άγρα, Αθήνα, 1960 

Κείμενο 2: Η τέχνη του καραγκιόζη στις μέρες μας

Στην Ελλάδα σήμερα, ελάχιστοι ασχολούνται με το παραδοσιακό θέατρο σκιών του Καραγκιόζη.
Παρ’ όλη τη δράση σημαντικών καλλιτεχνών, με εμβληματική φυσιογνωμία τον Ευγένιο
Σπαθάρη, το θέαμα αυτό έχει πάψει προ πολλού να είναι αυθεντικά «λαϊκό». Ο Καραγκιόζης,
ξυπόλητος, ρακένδυτος και καμπούρης, έφτασε να ενσαρκώνει την ελληνική εθνική ταυτότητα.
Στις μέρες μας ο Καραγκιόζης έχει γίνει μια καλτ φιγούρα που την υποστηρίζουν λαογράφοι και
κύκλοι διανοουμένων. Οι μεγαλύτερες γενιές θυμούνται με νοσταλγία κάποια παράσταση
Καραγκιόζη των παιδικών τους χρόνων αλλά, για τα σύγχρονα δεδομένα, το θέαμα έχει
χαρακτήρα διάσωσης της παράδοσης και «μαθήματος» στις νεότερες γενιές. Ο Καραγκιόζης έχει
συμπάθειες και αντιπάθειες, αλλά κυρίως μια κοινωνία σχετικά αδιάφορη πλέον για το είδος
διασκέδασης που προσφέρει. Γιατί και ο Καραγκιόζης υπήρξε θύμα, μέσα στον 20ό αιώνα, της
διάδοσης νέων μορφών λαϊκής ψυχαγωγίας.
Διασκευή
Χριστίνα Κουλούρη
Καθηγήτρια Νεότερης Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου
Ηλεκτρονική διεύθυνση: http://www.tovima.gr/opinions/article/?aid=345303
Ημερομηνία ανάρτησης: 25-07-2010
Ημερ. λήψης αρχείου: 15-01-2018

Α.Ι. ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΥ ΚΑΙ ΜΟΡΦΗΣ (ΜΟΝΑΔΕΣ 10)

1. Ποια ήταν η μεγάλη αγάπη του Ευγένιου Σπαθάρη και πώς φαίνεται στο κείμενο 1;
Να δώσετε ένα (1) παράδειγμα.
(μονάδα 1.5)

Δείκτης Επιτυχίας Α.Ι.7.

Εντοπίζουν τις πληροφορίες, τις αξιολογούν και προσλαμβάνουν το κεντρικό νόημα, εφαρμόζοντας και
στρατηγικές κατανόησης κειμένου.

2
 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ Φεβρουάριος 2018

2. Ποιο είναι το κοινό θέμα των πιο πάνω κειμένων; Σε ποια πτυχή του θέματος αυτού
αναφέρεται το κάθε ένα από τα δύο κείμενα;
(μονάδα 1.5)

Δείκτης Επιτυχίας Α.Ι.10.

Τοποθετούνται κριτικά με στόχο τη διαμόρφωση προσωπικής άποψης, σε σχέση με νοήματα (θέσεις και
αντιθέσεις) που προβάλλονται ή υπονοούνται στο κείμενο.

3. Να επιλέξετε ποιο από τα δύο ισχύει αιτιολογώντας την επιλογή σας. (μονάδα
1)

(α) Στο κείμενο 1 η αφήγηση είναι μυθοπλαστική/ ρεαλιστική.

Αιτιολόγηση: ________________________________________________________

Δείκτης Επιτυχίας Α.ΙΙ.2.

(Ανα)γνωρίζουν και αξιολογούν τα εκφραστικά μέσα και άλλα γλωσσικά στοιχεία στην ανάδειξη του
αντικειμένου της Περιγραφής, της Αφήγησης, της Επιχειρηματολογίας και Οδηγίες.

4. Να εντοπίσετε και να γράψετε από τη δεύτερη (2 η) παράγραφο του κειμένου 1 «Στο

σπίτι μου… με τον Καραγκιόζη σου!» τη θεματική πρόταση και μια πρόταση
λεπτομέρεια.
(μονάδα 1)
Θεματική πρόταση
________________________________________________________________________
Πρόταση λεπτομέρεια
________________________________________________________________________

Δείκτης Επιτυχίας Α.ΙΙ.1.

Αναγνωρίζουν και κατανοούν τη δομή του κειμένου, ανάλογα με το κειμενικό είδος στην Περιγραφή, την
Αφήγηση, την Επιχειρηματολογία και Οδηγίες.

5. Να μεταφέρετε τα ρήματα με τα σκιασμένα γράμματα στον χρόνο που σας ζητείται

στην παρένθεση. (μονάδες 2)

(α) Δεν σταμάτησα _______________ ν’ ασχολούμαι με την τέχνη του Καραγκιόζη.

(Ενεστώτας) (κείμενο 1)
(β) Αν μου αφαιρέσουν αυτή την αγάπη εγώ σε μια βδομάδα θα πεθάνω ___________!
(Συντελεσμένος Μέλλοντας) (κείμενο 1)

3
 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ Φεβρουάριος 2018

(γ) Στην Ελλάδα σήμερα ελάχιστοι ασχολούνται _______________με το παραδοσιακό

θέατρο σκιών του Καραγκιόζη. (Παρακείμενος) (κείμενο 2)
(δ) Το θέαμα αυτό έχει πάψει ______________ προ πολλού να είναι αυθεντικά
«λαϊκό». (Αόριστος) (κείμενο 2)

Δείκτης Επιτυχίας Α.ΙΙ.4.

(Ανα)γνωρίζουν και αξιολογούν τον τρόπο με τον οποίο συγκεκριμένα μορφοσυντακτικά φαινόμενα
οικοδομούν νοήματα και διαμορφώνουν το ύφος της Περιγραφής, της Αφήγησης, της
Επιχειρηματολογίας.

6. Να αναγνωρίσετε συντακτικά τους πιο κάτω υπογραμμισμένους όρους των κειμένων

1 και 2 και να αιτιολογήσετε την επιλογή σας.
(μονάδα 1)
(α) Ο Καραγκιόζης είναι η ζωή μου.
Η ζωή μου: ___________
Αιτιολόγηση:
___________________________________________________________

(β) Τα πουλιά γυρίζουνε τον μύλο.

Γυρίζουνε: ____________
Αιτιολόγηση: __________________________________________________________

Δείκτης Επιτυχίας Α.ΙΙ.1.

Αναγνωρίζουν και κατανοούν τη δομή του κειμένου, ανάλογα με το κειμενικό είδος στην Περιγραφή, την
Αφήγηση, την Επιχειρηματολογία και Οδηγίες.

7. Να γράψετε ένα ρήμα που να προέρχεται από τα πιο κάτω επιρρήματα.

(μονάδα 1)
(α) Αντίκρυ: _______________
(β) Σιμά: _________________

8. Να βρείτε τα αντώνυμα των πιο κάτω λέξεων στο κείμενο 2. (μονάδα 1)

(α) Μεγαλύτερες: ________________
(β) Συμπάθειες: __________________

Δείκτες Επιτυχίας Α.ΙΙ.3.

Κατανοούν τη λειτουργία της Παραγωγής και αντιλαμβάνονται τη σημασία των λέξεων μέσα από τη
σημασιολογική τους σχέση.

4
 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ Φεβρουάριος 2018

ΜΕΡΟΣ Β΄: ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΓΡΑΠΤΟΥ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΟΥ ΛΟΓΟΥ (ΜΟΝΑΔΕΣ 10)

Πρόσφατα το σχολείο σου ανέβασε μία θεατρική παράσταση. Να γράψεις μία επιστολή
στον/στη φίλο/φίλη σου που ζει στην Ελλάδα, στην οποία θα περιγράψεις τις προετοιμασίες
για την παράσταση, αλλά και τα συναισθήματα που σου προκάλεσε η μέρα της επίσημης
παράστασης.
(Έκταση: 200 - 220 λέξεις)

Δείκτες επιτυχίας Β.α – Β.Ι.4.

Παράγουν γραπτά Περιγραφικά κείμενα, σε συγκεκριμένα κειμενικά είδη, στα οποία ενσωματώνουν και
Αφήγηση/ Επιχειρηματολογία/Οδηγίες. Οι μαθητές παράγουν κείμενο Περιγραφής τοποθετώντας το σε
επικοινωνιακό και κοινωνιοπολιτισμικό πλαίσιο. Εγγράφουν στο κατάλληλο για την επικοινωνιακή περίσταση
κειμενικό είδος. Επιλέγουν τις πληροφορίες που θα αναπτύξουν περισσότερο, λιγότερο ή θα παραλείψουν, ώστε
να εξυπηρετηθεί ο σκοπός. Διαμορφώνουν το κατάλληλο ύφος. Χρησιμοποιούν το κατάλληλο θεματικό λεξιλόγιο
ή και εξειδικευμένη ορολογία.

Δείκτες επιτυχίας Β.ΙΙ.1. – Β.ΙΙ.2.

Οργανώνουν τον γραπτό τους λόγο σε επίπεδο κειμένου, παραγράφου, πρότασης, λέξης. Ακολουθούν την
κατάλληλη δομή σε επίπεδο κειμένου/ παραγράφου, ανάλογα με τον/το κειμενικό τύπο/είδος. Αξιοποιούν τα
κατάλληλα εκφραστικά μέσα και άλλα γλωσσικά και μη γλωσσικά στοιχεία, ώστε να δημιουργήσουν σαφή,
παραστατική Περιγραφή/ Αφήγηση/Επιχειρηματολογία/Οδηγίες.

ΤΕΛΟΣ ΔΟΚΙΜΙΟΥ