ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ Κ.

ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΥ
ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ
ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ Γ΄ ΚΛΙΣΗΣ

Αρχαία Ελληνική Γλώσσα Β΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΑΦΩΝΟΛΗΚΤΑ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ Γ΄ ΚΛΙΣΗΣ

(ουρανικόληκτα, χειλικόληκτα, οδοντικόληκτα)

Α. Να γράψετε τη γενική ενικού και δοτική πληθυντικού των

παρακάτω αφωνόληκτων ουσιαστικών:

ΓΕΝΙΚΗ ΕΝΙΚΟΥ ΔΟΤΙΚΗ ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΥ

ἡ σάλπιγξ
ἡ βεβαιότης
ὁ Αἰθίοψ
ἡ λαμπάς
ὁ πίναξ
ἡ φλέψ
ἡ φροντίς
ὁ παῖς
ἡ γυνή

Β. Να γράψετε τα παρακάτω ουσιαστικά στις πτώσεις που ζητούνται:

 ἡ μάστιξ δοτ. εν. δοτ. πληθ. ______________ _____________

 ἡ δεξιότης γεν. εν. αιτ. πληθ. ______________ _____________
 ὁ Ἄραψ αιτ. εν. γεν. πληθ. ______________ _____________
 ἡ χάρις αιτ. εν. δοτ. πληθ. ______________ _____________
 ὁ κῆρυξ κλητ. εν. γεν. πληθ. ______________ _____________
 ἡ βαθμίς γεν. εν. δοτ. πληθ. ______________ _____________
 ἡ τυραννίς κλητ. εν. οονομ. πληθ. ______________ _____________
 ὁ χάλυψ δοτ. εν. κλητ. πληθ. ______________ _____________
 ἡ σάρξ γεν. εν. αιτ. πληθ. ______________ _____________
 ὁ ὄρνις κλητ. εν. ονομ. πληθ. ______________ _____________

1
 ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ Κ. ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΥ
ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ
ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ Γ΄ ΚΛΙΣΗΣ

Γ. Να μεταφέρετε τα παρακάτω ουσιαστικά στην αντίστοιχη

πτώση του άλλου αριθμού :

τῇ πατρίδι  _________________________________________

(ὦ) κλίμακες  _________________________________________

τῆς ποιότητος  _________________________________________

τούς χάλυβας  _________________________________________

ταῖς ἐλπίσι(ν)  _________________________________________

(ὦ) γυναῖκες  _________________________________________

τῇ ἀσπίδι  _________________________________________

τάς ὄρνιθας  _________________________________________

τῷ κόρακι  _________________________________________

τάς ἔριδας  _________________________________________

τοῦ παιδός  _________________________________________

τῇ σήραγγι  _________________________________________

Δ. Να συμπληρώσετε τις παρακάτω προτάσεις τοποθετώντας το

ουσιαστικό που βρίσκεται σε παρένθεση στον κατάλληλο τύπο:

1. Οὔτε ὁ κόραξ τῇ __________________ (ἀλώπηξ) πιστεύει, οὔτε ὁ σοφός

τῷ __________________ (κόλαξ).

2
 ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ Κ. ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΥ
ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ
ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ Γ΄ ΚΛΙΣΗΣ

2. Δεῖ τούς νέους μή τούς τάς __________________ (τυραννίς)

κατέχοντας ζηλοῦν ἀλλά τούς ἀξίους τῆς μεγίστης ὑπό τοῦ πλήθους

διδομένης τιμῆς.

3. Περί μέσης ____________ (νύξ) ἀφίκετο ἡ ναῦς.

4. Ἐκ τῶν πτερῶν γιγνώσκομεν τόν _________________(ὄρνις).

5. Οἱ Ἀθηναῖοι τήν ἐν Ἀρείῳ Πάγῳ βουλήν ἐθεράπευον ὡς ___________

(φύλαξ, αιτ. εν.) τῶν νόμων.

6. Ἐκεῖνοι ὑπέρ τῆς σωτηρίας τῆς _______________(πατρίς) γενναίως

ἐμάχοντο.

7. Ἀγησίλαος πολύ ἄν ἥδιον πολεμοίη μετ’ ὀλίγων Λακεδαιμονίων ἤ μετά

πολλῶν _____________________(μυριάς) βαρβάρων.

8. Εὑρήσετε, ἄνδρες Ἀθηναῖοι, τάς παρά τῶν δήμων δωρεάς βελτίους

οὔσας τῇ τιμῇ ______________________ (βεβαιότης).

Ε. Να τοποθετήσετε τα ουσιαστικά που βρίσκονται σε παρένθεση

στην ίδια πτώση με τα επίθετα:

3
 ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ Κ. ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΥ
ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ
ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ Γ΄ ΚΛΙΣΗΣ

1. Ἀθηναῖον (κῆρυξ) > Ἀθηναῖον κήρυκα

2. ἰσχυρᾶς (φάλαγξ) > ἰσχυρᾶς ...............

3. σοφαῖς (γυνή) > ...........................

4. περιμαχήτῳ (Ἑλλάς) > ............................

5. ὀχληρούς (κώνωψ) > ............................

6. σφοδροῖς (κύμα) > ............................

7. ἀγαθόν (παῖς) > ............................

ΗΜΙΦΩΝΟΛΗΚΤΑ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ Γ΄ ΚΛΙΣΗΣ

(ενρινόληκτα, υγρόληκτα, συγκοπτόμενα, σιγμόληκτα)

A. Στις παρακάτω προτάσεις να υπογραμμίσετε τα ημιφωνόληκτα

ουσιαστικά της γ΄ κλίσης και στη συνέχεια να τα μεταφέρετε
στην ονομαστική ενικού:

1. Ἀθηναῖοι ἔθυον πολλάκις Διί τῷ σωτῆρι.

2. Λέγουσι φιλοπάτριδας εἶναι τούς Ἕλληνας.

4
 ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ Κ. ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΥ
ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ
ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ Γ΄ ΚΛΙΣΗΣ

3. Ἐπιμηθεύς ἄλλας τροφάς γένεσι ἄλλοις

ἔδωκε.

4. Τῇ δεξιᾷ χειρί τήν θύραν ἔκρουε.

5. Σέβου τούς γονέας, τόν πατέρα καί τήν

μητέρα.

Β. Να τοποθετήσετε τα παρακάτω ουσιαστικά στις πτώσεις που

ζητούνται :

 ἡ μήτηρ (κλητ. εν. / δοτ. πληθ.) :____________ ______________

 ὁ ποιμήν (γεν. εν. / γεν. πληθ.) :____________ ______________

 ὁ ἀγών (δοτ. εν. / κλητ. εν. ) :____________ ______________

 ὁ ῥήτωρ (κλητ. εν. / δοτ. πληθ.) :____________ ______________

 τό ἔθνος (δοτ. εν. / ονομ. πληθ. ) :____________ ______________

 ὁ κίων (κλητ. εν. / αιτ. πληθ.) :____________ ______________

 ὁ κρατήρ ( αιτ. εν. / γεν. πληθ.) :____________ ______________

 ὁ Ἡρακλῆς (γεν. εν. / κλητ. εν. ) :____________ ______________

5
 ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ Κ. ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΥ
ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ
ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ Γ΄ ΚΛΙΣΗΣ

 ὁ ἀνήρ (γεν. εν. / δοτ. πληθ.) :____________ ______________

Γ. Να μεταφέρετε τα παρακάτω ουσιαστικά στην αντίστοιχη

πτώση του άλλου αριθμού:

 τῷ σωλῆνι  _______________________________

 (ὦ) ἡγεμόνες  _______________________________

 τῶν αὐτοκρατόρων  _______________________________

 ταῖς χερσί(ν)  _______________________________

 τά ἤθη  _______________________________

 τοῦ αἰῶνος  _______________________________

 (ὦ) γείτονες  _______________________________

 (ὦ) σωτῆρες  _______________________________

 τῷ πατρί  _______________________________

 τούς πυθμένας  _______________________________

Δ. Να συμπληρώσετε τις παρακάτω προτάσεις τοποθετώντας το

ουσιαστικό που βρίσκεται σε παρένθεση στην κατάλληλη

πτώση :

1. Οὐδείς τῶν __________________ (ὁ ῥήτωρ) ἠγόρευε.

6
 ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ Κ. ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΥ
ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ
ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ Γ΄ ΚΛΙΣΗΣ

2. Αἱ πηγαί τῶν ποταμῶν ἐν τοῖς _________________(τό ὄρος) εἰσίν.

3. Τοῖς ἀγαθοῖς _____________ (ὁ πατήρ) κάλλιστος κόσμος οἱ ________

(ὁ παῖς) εἰσίν.

4. Ὦ ________ (ὁ ἡγεμών), ἡμεῖς ἀεί παῖδες ἐσμεν.

5. Παντί τρόπῳ τά ___________ (τό ψεῦδος) φεῦγε, ὦ ______ (ὁ παῖς).

6. Οἱ Μύριοι ὑπέμενον καί τά τοῦ _____________(ὁ χειμών) καί τά τοῦ

____________ (τό θέρος).

7. Οἱ __________ (ὁ ἀστήρ) ὥσπερ ________________ (ἡ λαμπάς, ονομ.

πληθ.) πορεύονται διά τοῦ ______________ (ὁ αἰθήρ).

8. Ἐν τοῖς ἀγροῖς οἱ ___________(ὁ ποιμήν) τά ποίμνια νέμουσι.

9. Τοῖς νικηταῖς ἐν ______________ (ὁ ἀγών, δοτ. πληθ.) δάφνης

στέφανος ἐδίδοτο.

10. Οἱ πολέμιοι πρό τῆς ἐπιθέσεως ᾂδουσι τόν ___________(ὁ παιάν).

Ε. Να τοποθετήσετε τα ουσιαστικά της Β΄ στήλης στην ίδια πτώση

με τα αντίστοιχα επίθετα της Α΄ :

Α΄ Β΄

7
 ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ Κ. ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΥ
ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ
ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ Γ΄ ΚΛΙΣΗΣ

 τοῖς ἱεροῖς ἀγών  __________________________

 τῶν ἀγαθῶν αὐτοκράτωρ  __________________________

 ὦ πιστέ ἀνήρ  __________________________

 τόν μυθικόν Ἡρακλῆς  __________________________

 τῇ σεβαστῇ μήτηρ  __________________________

 τῶν ἀξιομάχων ἔθνος  __________________________

 οἱ ὑάλινοι λαμπτήρ  __________________________

 τῆς ἀγαπητῆς θυγάτηρ  __________________________

ΕΠΙΘΕΤΑ Γ΄ ΚΛΙΣΗΣ

Α. Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση:

1. Το θηλυκό του επιθέτου θήλυς είναι :

α. θηλεία β. θήλεια γ. θηλεῖα

2. Η γενική ενικού του επιθέτου βαθύς είναι :

α. βαθέως β. βαθέος γ. βάθεος

3. Η αιτιατική πληθυντικού του επιθέτου θρασύς είναι :

8
 ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ Κ. ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΥ
ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ
ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ Γ΄ ΚΛΙΣΗΣ

α. θρασέας β. θρασύς γ. θρασεῖς

4. Το θηλυκό του επιθέτου πᾶς είναι :

α. πᾶσα β. πάσα γ. πάση

5. Η κλητική ενικού του θηλυκού επιθέτου εὐδαίμων είναι :

α. ὦ εὐδαίμων β. Δεν έχει γ. ὦ εὔδαιμον

6. Τό θηλυκό του επιθέτου εὐγενής είναι :

α. εὐγενής β. εὐγενή γ. εὐγενές

7. Η δοτική πληθυντικού του επιθέτου ἀγνώμων είναι :

α. ἀγνώμοσι β. ἀγνωμόνοις γ. ἀγνωμόσι

8. Η αιτιατική ενικού του επιθέτου ἀληθής είναι :

α. ἀληθή β. ἀληθῆ γ. ἀληθῆν

9. Η δοτική πληθυντικού του επιθέτου βαθεῖα είναι :

α. βαθείας β. βαθέσι γ. βαθεῖαις

10. Η κλητική ενικού του επιθέτου σώφρων είναι :

α. σώφρων β. σῶφρον γ. σώφρον

9
 ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ Κ. ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΥ
ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ
ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ Γ΄ ΚΛΙΣΗΣ

Β. Λύστε το σταυρόλεξο και βρείτε το όνομα ενός ήρωα της

Ιλιάδας.

Σταυρόλεξο

3
1 2 4

5 8
6 7

1. Αιτιατική πληθυντικού του ουδετέρου : βαθύς

2. Κλητική ενικού του αρσενικού : εὐσχήμων
3. Κλητική πληθυντικού του θηλυκού : ἀληθής
4. Γενική ενικού του αρσενικού : μέγας
5. Κλητική ενικού του αρσενικού : θῆλυς
6. Αιτιατική ενικού του ουδετέρου : μεγαλοπράγμων
7. Αιτιατική ενικού του θηλυκού : εὐτυχής
10
 ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ Κ. ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΥ
ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ
ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ Γ΄ ΚΛΙΣΗΣ

8. Δοτική πληθυντικού του ουδετέρου : πᾶς

Γ. Στις παρακάτω προτάσεις να αντικαταστήσετε τα επίθετα με τα

αντώνυμά τους :

1. Δεῖ ὑμᾶς λέγειν τά ψευδῆ.

_____________________________________________________

2. Φύλαττε τό μέν σῶμα ἀσθενές, τήν δέ ψυχήν ἀσεβῆ.

______________________________________________________

3. Χρή τούς ἄφρονας ἐπαινεῖν.

______________________________________________________

4. Οἱ εὐγενεῖς ἄνδρες σπάνιοί εἰσι.

______________________________________________________

Δ. Να συμπληρώσετε τις παρακάτω προτάσεις με τους

κατάλληλους τύπους των επιθέτων:

1. Ἔστε _____________ (ταχύς) εἰς τό ἀκοῦσαι, ____________ (βραδὐς)

εἰς τό λαλῆσαι.

2. _______________(βαθύς/ θηλ.) δέ καί καίριος ἡ πληγή ἐγένετο.

3. Λακεδαιμόνιοι τά μέν __________ (ἡδύς/ουδ.) καλά νομίζουσι, τά δέ

συμφέροντα δίκαια.

11
 ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ Κ. ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΥ
ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ
ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ Γ΄ ΚΛΙΣΗΣ

4. Ἡ Περσεφόνη τό _____________(ἥμισυς/ουδ.) μέν τοῦ ἔτους ἔμεινε

παρά τῷ Πλούτωνι, τό δ’ ἕτερον παρά τῇ μητρί.

5. Οὗτοι δίκαιοι καί _______________(σώφρων/αρσ.) ἐφαίνοντο εἶναι.

6. Λέγει τούτους ______________________ (πολυπράγμων/αρσ.) καί

____________ (θρασύς/αρσ.) εἶναι.

7. Φοβούμεθα μή ταῦτα οὔκ εἰσίν _____________(ἀληθής/ουδ.).

8. Ἐν ταύτῃ τῇ νήσῳ _____________ (ἀσφαλής/αρσ.) καί ____________

(εὐτυχής /αρσ.) κατοικοῦμεν.

9. Θορύβου _______________(πλήρης/θηλ.) ἡ πόλις ἐστί.

10. Ἄξιον λέγειν καί περί τοῦ ἐν ταύτῃ τῇ χώρᾳ _____________________

(μεγαλοπρεπής/ουδ.) καί ______________________ (πολυτελής/ουδ.)

βασιλείου.

Ε. Να γράψετε τις πτώσεις που ζητούνται :

1. ὁ ἐπιμελής μαθητής (αιτ. ενικ. )  __________________________

2. ὁ σώφρων πολίτης (κλητ. ενικ.)  __________________________

3. ὁ ἐλεήμων βασιλεύς (δοτ. πληθ.)  __________________________

4. τό τραχύ ἔδαφος (αιτ. πληθ.)  __________________________

5. ὁ ὀξύς ἦχος (αιτ. πληθ.)  __________________________

6. ὁ εὐτυχής γονεύς (κλητ. ενικ.)  __________________________

12
 ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ Κ. ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΥ
ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ
ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ Γ΄ ΚΛΙΣΗΣ

7. ὁ ἀσεβής ἡγεμών (δοτ. & κλ. εν.)  __________________________

 __________________________

8. ἡ εὐθεῖα ὁδός (αιτ. πληθ.)  __________________________

9. ὁ ἀληθής λόγος (κλητ. ενικ.)  __________________________

10. ὁ μέγας λιμήν (κλ. εν. & αιτ. πλ.)  __________________________

 __________________________

ΣΤ. Nα ξαναγράψετε την παρακάτω πρόταση ξεκινώντας με τους

ακόλουθους τρόπους:

Ἀλκιβιάδης ἐν Σπάρτῃ εὐτελής, γυμναστικός καί μεγαλόφρων ἦν, ἐν Ἰωνίᾳ

χλιδανός, ἐπιτερπής καί ἀπράγμων, ἐν Θράκῃ θρασύς καί ἐν Θετταλοῖς

ἱππαστικός.

 Οἱ ἄνδρες ________________________________________________

________________________________________________________

 Τό στράτευμα ____________________________________________

________________________________________________________

 Τά στρατεύματα __________________________________________

________________________________________________________

13
 ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ Κ. ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΥ
ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ
ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ Γ΄ ΚΛΙΣΗΣ

ΑΝΩΜΑΛΑ ΕΠΙΘΕΤΑ

πολύς - πολλή - πολύ

μέγας - μεγάλη - μέγα

Α. Να γράψετε τα παρακάτω επίθετα στις πτώσεις που ζητούνται:

γεν. εν. ________________

πολύς αιτιατ. εν. ________________

δοτ. πληθ. ________________

δοτ. εν. ________________

πολλή ονομαστ. πληθ. ________________

γεν. πληθ. ________________

γεν. εν. ________________

πολύ δοτ. εν. ________________

14
 ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ Κ. ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΥ
ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ
ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ Γ΄ ΚΛΙΣΗΣ

αιτιατ. πληθ. ________________

γεν. εν. ________________

μέγας αιτιατ. εν. ________________

γεν. πληθ. ________________

αιτιατ. εν. ________________

μεγάλη γεν. πληθ. ________________

κλητικ. πληθ. ________________

γεν. ενικού ________________

μέγα δοτ. ενικ. ________________

δοτ. πληθ. ________________

Β. Να συμπληρώσετε τα κενά των παρακάτω προτάσεων με τους

κατάλληλους τύπους των επιθέτων πολύς, πολλή, πολύ και

μέγας, μεγάλη, μέγα:

1. Ἠλλάξαντο _____________(πολλή) εὐδαιμονίας ________________

(πολλή) κακοδαιμονίαν.

2. Οἱ θεοί εἰσίν ἱκανοί ταχύ ποιεῖν τούς ________________ (μέγας)

μικρούς, ὅταν βούλωνται.
15
 ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ Κ. ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΥ
ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ
ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ Γ΄ ΚΛΙΣΗΣ

3. Νόμος ἐστίν ἐπιχώριος Πέρσαις τόν ἐλθόντα εἰς _______________

(μέγας) βασιλέα προσκυνῆσαι αὐτόν.

4. ______________ (πολύ, αιτιατ. πληθ.) μέν πρᾶττε, ὀλίγα δέ λέγε.

5. _______________ (μέγα) πραγμάτων καιροί προεῖναι (έχουν χαθεί) τῇ

πόλει.

6. Καί τραχύς ἦν ὁ ποταμός ______________ (πολύς) λίθοις καί

ὀλισθηροῖς.

7. Ἐνταῦθα δέ μάχης γενομένης _______________ (πολύς/ον. πληθ.

αρσ.) ἀπέθανον.

8. Ὁμολογεῖται τήν πόλιν ἀρχαιοτάτην καί ______________ (μέγας/αιτ.

εν. θηλ.) εἶναι.

9. Οὐδέν ἀπό τῶν ἐν ταῖς Ἑλληνικαῖς πόλεσι τυράννων ἔργον

______________ (μέγας/ον. εν. ουδ.) ἐπράχθη.

10. Οἱ νέοι οὐ κακοήθεις ἀλλ’ εὐήθεις εἰσί διά τό μήπω τεθεωρηκέναι

________________ (πολύς/αιτ. πληθ. θηλ.) πονηρίας.

16
 ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ Κ. ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΥ
ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ
ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ Γ΄ ΚΛΙΣΗΣ

17