ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ - ΚΛΙΣΕΙΣ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ

ΤΟ ΑΡΘΡΟ

Αρσενικό γένος Θηλυκό γένος Ουδέτερο γένος

Ενικός Πληθυν. Ενικός Πληθυν. Ενικός Πληθυν.
αριθμός αριθμός αριθμός αριθμός αριθμός αριθμός
Ονομαστική ὁ οἱ ἡ αἱ το τά
Γενική τοῦ τῶν τῆς τῶν τῶν τῶν
Δοτική τῶ τοῖς τῆ ταῖς τῶ τοῖς
Αιτιατική τόν τούς τήν τάς τό τά
κλητική ὦ ὦ ὦ ὦ ὦ ὦ

ΚΛΙΣΕΙΣ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ

Α’ΚΛΙΣΗ
Η πρώτη κλίση έχει μόνο αρσενικά και θηλυκά. Δεν έχει ουδέτερα.
Αρσενικά σε: -ης και  -ας
Θηλυκά σε:    -η  και  -α
αρσενικά
Ενικός αριθμός
Ονομ.      ὁ  ταμίας Ἀτρείδης ὁπλίτης δικαστής
Γεν.        τοῦ  ταμίου Ἀτρείδου ὁπλίτου δικαστοῦ
Δοτ.       τῶ  Ταμίᾳ Ἀτρείδῃ ὁπλίτῃ δικαστῃ
Αιτ.        τόν  ταμίαν Ἀτρείδην ὁπλίτην δικαστήν
Κλητ.      ὦ  ταμία Ἀτρείδη ὁπλῖτα δικαστά
                           Πληθυντικός αριθμός
Ονομ.      οἱ  ταμίαι Ἀτρεῖδαι ὁπλῖται δικασταί
Γεν.         τῶν  Ταμιῶν Ἀτρειδῶν ὁπλιτῶν δικαστῶν
Δοτ.        τοῖς  ταμίαις Ἀτρείδαις ὁπλίταις δικασταῖς
Αιτ.         τούς  ταμίας Ἀτρείδας ὁπλίτας δικαστάς
Κλητ.        ὦ  ταμίαι Ἀτρεῖδαι ὁπλῖται δικασταί

Παρατηρήσεις:
*γενική πληθυντικού  τονίζεται στη λήγουσα και παίρνει περισπωμένη.
(εξ. ὁ χρήστης-τῶν χρήστων)
* από τα αρσενικά που λήγουν σε –ης σχηματίζουν την κλητική σε –α
βραχύ αντί σε –η.::
1. όσα λήγουν σε –της: ὦ πολίτα, ὦ στρατιῶτα, ὦ δέσποτα
2. όσα λήγουν σε: -άρχης, -λάτρης, -μέτρης, -πώλης, -τρίβης, -ώνης
Π.χ. =ὦ γυμνασιάρχα, ὦ φυσιολάτρα, ὦ γεωμέτρα, ὦ βιβλιοπῶλα, ὦ
παιδοτρίβα, ὦ τελῶνα.
Θηλυκά

1
 ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ - ΚΛΙΣΕΙΣ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ

Ενικός αριθμός
Ονομ.      ἡ μέλισσα τιμή μοῖρα εὐχή
Γεν.        τῆς μελίσσης τιμῆς μοίρας εὐχῆς
Δοτ.       τῃ μελίσσῃ τιμῃ μοίρᾳ εὐχῃ
Αιτ.        τήν μέλισσαν Τιμήν μοίραν εὐχήν
Κλητ.      ὦ μέλισσα τιμή μοῖρα εὐχή
                           Πληθυντικός αριθμός
Ονομ.      αἱ μέλισσαι τιμαί μοῖραι εὐχαί
Γεν.         τῶν μελισσών τιμῶν μοιρῶν εὐχῶν
Δοτ.        ταῖς μελίσσαις τιμαῖς μοίραις εὐχαῖς
Αιτ.         τάς μελίσσας τιμάς μοίρας εὐχάς
Κλητ.        ὦ μέλισσαι τιμαί μοῖραι εὐχαί

Παρατηρήσεις:
*γενική πληθυντικών τονίζεται στη λήγουσα παίρνει περισπωμένη
*η αιτιατική και η κλητική ενικού τονίζεται όπως και η ονομαστική
* *το -α των θηλυκών σε –α είναι άλλοτε καθαρό και άλλοτε μη καθαρό  

καθαρό είναι το α που μπροστά του έχει φωνήεν ή ρ-: χώρα, οικία. Αυτό

το –α διατηρείται σε όλες τις πτώσεις του ενικού και είναι μακρόχρονο.
Το –α είναι βραχύχρονο:
Στα δισύλλαβα που λήγουν σε –ρα:  μοῖρα, πεῖρα, σπεῖρα σφαῖρα, σφῦρα,
Στα εξής δισύλλαβα: γαῖα, γραῖα, μαῖα
Στα πρόπαροξύτονα: ἀλήθεια, εὔνοια, μάχαιρα.

Μη καθαρό είναι το α που έχει μπροστά του οποιοδήποτε φωνήεν

εκτός του   ρ: μοῦσα, θάλασσα, δίψα, πεῖνα. Αυτό το α στη γενική και
δοτική ενικού γίνεται –ης και –η. π.χ. τῆς θαλάσσης, τῃ θαλάσσῃ, τῆς
μούσης, τῆ μούσῃ

 
Β’ ΚΛΙΣΗ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ

2
 ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ - ΚΛΙΣΕΙΣ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ

Η Β’κλίση έχει αρσενικά θηλυκά και ουδέτερα.

Αρσενικα: σε  –ος
Θηλυκά:    σε  –ος
Ουδέτερα: σε –ο
αρσενικά
Ενικός αριθμός
Ονομ.      ὁ/ἡ ἄνθρωπος θυμός ἄμπελος ὁδός
Γεν.        τοῦ/τῆς ἀνθρώπου θυμοῦ ἀμπέλου ὁδου
Δοτ.       Τῶ/τῆ ἀνθρώπω θυμῶ ἀμπέλω ὁδῶ
Αιτ.        τόν/τήν ἄνθρωπον θυμόν ἄμπελον ὁδόν
Κλητ.      ὦ ἄνθρωπε θυμέ ἄμπελε ὁδέ
                           Πληθυντικός αριθμός
Ονομ.     οἱ/ αἱ ἄνθρωποι θυμοί ἄμπελοι ὁδοί
Γεν.         τῶν ἀνθρώπων θυμῶν ἀμπέλων ὁδῶν
Δοτ.     τοῖς/ταῖς ἀνθρώποις θυμοῖς ἀμπέλοις ὁδοῖς
Αιτ.      τούς/ τάς ἀνθρώπους θυμούς ἀμπέλους ὁδούς
Κλητ.        ὦ ἄνθρωποι θυμοί ἄμπελοι ὁδοί
Ενικός αριθμός
Ονομ.      το μάρμαρο φυτόν
Γεν.        τοῦ μαρμάρου φυτοῦ
Δοτ.       τῶ μαρμάρῳ φυτῶ
Αιτ.        το μάρμαρον φυτόν
Κλητ.      ὦ μάρμαρον φυτόν
                           Πληθυντικός αριθμός
Ονομ.     τά μάρμαρα φυτά
Γεν.         τῶν μαρμάρων φυτῶν
Δοτ.        τοῖς μαρμάροις φυτοῖς
Αιτ.         τά μάρμαρα φυτά
Κλητ.        ὦ μάρμαρα φυτά

 Παρατηρήσεις:
*το –α των ουδετέρων είναι βραχύ
*το –αι και –οι στο τέλος της λέξης είναι βραχέα
*όταν η λήγουσα είναι μακρά ο τόνος πέφτει. τοῦ ἀνθρώπου.
*οι υπόλοιπες πτώσεις τονίζονται όπως η ονομαστική.

3
 ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ - ΚΛΙΣΕΙΣ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Α ΚΛΙΣΗ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ

1. Συμπληρώστε τον πίνακα:

ἃμαξα τράπεζα δόξα πεῖνα

γεν.
ενικού

δοτ.
ενικού

2. Βάλτε τα ουσιαστικά της α κλίσης στην πτώση που ζητείται:

α. τους …………………… (πολίτης).
β. τῆς ……………………. (πολιτεία).
γ. την ………………….. (ἀνατροφή).
δ. τους …………………. (νεανίας).
ε. τους …………………. (ὁπλίτης).
στ. τῶν ………………… (ἀγωνιστής).

3. Να σχηματίσετε τη γενική και δοτική ενικού:

Γενική ενικού Δοτική Ενικού

θάλασσα
πεῖνα
τράπεζα
λύπη
γλῶσσα
μέλισσα
ψυχή
συμφορά

4. Να συμπληρώσετε τα κενά των παρακάτω προτάσεων,

τοποθετώντας στον κατάλληλο τύπο τις λέξεις που είναι σε
παρένθεση:

α. Ἐνταῦθα οἱ στρατιῶται ἐν πολλῇ…………(ἀπορία, δοτ.) ἦσαν.

β. Ὁμολογῶ, ὦ ἄνδρες, ὅτι ἔπαισα (=χτύπησα) ἄνδρας ἕνεκεν…………….
(ἀταξία, γεν.)
γ. Οἱ περσικοὶ νόμοι ἐπιμέλονται τῶν …………...(πολίτης).
δ. Ἐρῶντες (= επειδή επιθυμείτε)…………(νίκη, γεν.) μένοντες μάχεσθε.
ε. Οὐκ ἐξαιρέσω ὑμᾶς τῆς ……………(τράπεζα).
στ. Αἱ ……………… (οἰκία) πλησίον τῆς …………….. (θάλασσα) εἰσί.

4
 ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ - ΚΛΙΣΕΙΣ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ

ζ. Ὁ λοχαγὸς λέγει τῷ ………………….. (στρατιώτης) ὅτι δεῖ τὴν

……………… (ἄμαξα) κατακαίειν.
η. Ταῖς ………………. (ψυχή) ταῖς γεμούσαις πονηρών ……………….
(ἐπιθυμία) φάρμακον ὁ λόγος ἐστί.
θ. Ἡμεὶς καὶ ὑμεῖς ἐγενόμεθα καὶ ………………. (συγχορευτής) καὶ
……………………. (συμφοιτητής) καὶ …………………… (συστρατιώτης).
ι. Κατὰ τὸν τῆς …………….(μέλισσα) τρόπον δεῖ ἀναγιγνώσκειν.

5. Να σχηματίσετε τις πτώσεις που σας ζητούνται για κάθε

ουσιαστικό.

ἡ μορφή —> δοτική ενικού……………………….. //αιτιατική

πληθυντικού……………………..
ἡ λήθη —> γενική ενικού………………………..//ονομαστική
πληθυντικού……………………..
ὁ κοχλίας —> γενική ενικού………………………….. //δοτική
ενικού…………………………
ὁ μανδύας —> γενική πληθυντικού…………………………//αιτιατική
πληθυντικού……………………………….
ἡ ἁσθένεια —> δοτική ενικού…………………………//ονομαστική
πληθυντικού……………………………..//αιτιατική
πληθυντικού………………………………….
ἡ ἄμιλλα —> γενική ενικού……………………………//ονομαστική
πληθυντικού…………………………….. //δοτική
πληθυντικού…………………………………..
ὁ καθηγητής —> γενική ενικού………………………….//κλητική
ενικού…………………………
ὁ ἡγέτης —> ονομαστική πληθυντικού…………………………….//δοτική
πληθυντικού………………………………..//αιτιατική
πληθυντικού………………………………..

6. Να μετατρέψετε τις επόμενες προτάσεις στον άλλον αριθμό:

α. Αἱ ἐπιθυμίαι πολλάκις τους ἀνθρώπους εἰς συμφοράς και ἀδικίας
ἂγουσι.
..........................................................................................................................................
.....
β. Δουλείαν ἡ τοῡ χρυσοῡ ἐπιθυμία τοῖς ἀνθρώποις κομίζει.
..........................................................................................................................................
.....
γ. Οἱ δειλοί εἰσί προδόται.
..........................................................................................................................................
.....

Β ΚΛΙΣΗ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ

5
 ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ - ΚΛΙΣΕΙΣ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ

1. Να συμπληρώσετε τα κενά με τον κατάλληλο τύπο του

ουσιαστικού που σας δίνεται στην παρένθεση:
α. Καθορῶμεν πολλούς …………………….. (ἂνθρωπος).
β. Μακάριοι οἱ …………………… (πτωχός) τῷ πνεύματι.
γ. Ἡμεῖς φυλάττομεν τους ………………… (ὅρκος) τῶν ………………………
(Θεός).
δ. Ὁ πατήρ πέμπει τον παῖδα εἰς …………………….. (οἶκος, αιτ, ενικού)
……………………… (διδάσκαλος, γεν. εν.).
ε. Οἱ …………………….. (ἒφηβος) φοιτῶσιν ἐν …………………….
(γυμνάσιον, δοτ. πληθ.).
στ. Ὁ Θεός αὐξάνει τους ……………………….. (καρπός) τῶν
………………………… (δένδρον).
ζ. Οἱ Φελλόποδες εἰσίν ………………………. (ἂνθρωπος).

2. Να συμπληρώσετε τις καταλήξεις των ουσιαστικών και να

τονίσετε:
α. Ἀγρίους ταυρ….. οἱ πολέμιοι εἶχον.
β. Οἱ λυκ……. τα πρόβατ….. ἁρπάζουσι.
γ. Φίλος ἦν ἀγαθοῖς ἀνθρώπ……… .
δ. Προσφέρουσι τοῖς θε……. τους καρπ…….. τῶν ἀγρ……… .
ε. Ἂνευ ἡλί…….. (γεν. ενικού) και ὂμβρ…….. τα φυτ……. οὐ φέρει
καρπ…….. (αιτ. πληθ).

3. Να μεταφέρετε τα υπογραμμισμένα ουσιαστικά στην ίδια πτώση

του άλλου αριθμού:
α. Ὁ ἀναμάρτητος πρῶτος τον λίθον βαλέτω.
β. Πείθομαι τοῖς νόμοις τῆς πατρίδος.
γ. Ἐν τῇ ὁδῷ εἶδον τους ἱππέας.
δ. Ἡ ὑπερβολή τοῖς ἀνθρώποις λύπην παρέχει.
ε. Ἡ Δῆλος ἒνδοξος ἦν τῷ ἱερῷ.

4. Αντιστοιχίστε:
Α Β
1. τους ἱατρούς α. αιτιατική ενικού
2. τῇ ψήφῳ β. γενική πληθυντικού
3. τῶν ὁδῶν γ. αιτιατική πληθυντικού
4. τοῖς ποτηρίοις δ. δοτική ενικού
5. τον οἶνον ε. δοτική πληθυντικού

ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΑΝΤΩΝΥΜΙΑ

6
 ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ - ΚΛΙΣΕΙΣ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ

5. Να κάνετε την αντιστοίχηση:

α. με 1. αιτ. εν. β προσώπου
β. ἡμεῖς 2. γεν. πληθ. β προσώπου
γ. σοι 3. γεν. πληθ. α προσώπου
δ. ὑμῶν 4. αιτ εν. α προσώπου
ε. ἡμῶν 5. ονομ. πληθ. α προσώπου
στ. σε 6. δοτ. εν. β προσώπου