You are on page 1of 33

wd Kavqj y÷kd.

ekSu
,CIKhla f,i"

wdKavqj hkq" rdcHh ks¾udKhùug wod< ixhq;sl uQ,O¾u w;ßka tlls'


rdcHh ks¾udKhùug wod<j wdKavqj lD;%Su ,CIKhla f,i o oaú;Sl ,CIKhla
f,i o y÷kd.; yelsh'

lD;S%u ,CIKhla nj" rdcHh ks¾udKhùug wod< ,CIK y;ßka N+ñh iy


ck.ykh iajdNdúl ,CIK fjhs' wdKavqj hkq ck;dj úiska ks¾udKh lr
.kakd idOlhls' tu ksid th lD;%Su ,CIKhla f,i w¾:l:kh l< yelsh'

oaú;Sl ,CIKhla nj " rdcHh ks¾udKhùug wod<j N+ñh iy ck.ykh


uQ,sl" m%d:ñl ,CIK fõ' wdKavqj hkq " N+ñh iy ck.ykh hk idOlhkag
miqj rdcHh ìysùu i|yd wjYH jk idOlhls' tu ksid th oaú;Sl
,CIKhla f,i w¾:l:kh l< yelsh'

ixl,amhla f,i"
wdKavqj hkq " weig fmfkk ^oDYH& " fjkia jk ^wia:djr&" ye`.Sï we;s "
m%dfhda.sl l%shdldÍ;ajla iys; ifÉ;ksl ixl,amhla fõ'
ks¾jpk"
wdKavqj hkq " l=ulaoehs y÷kd.ekSu i|yd wdKavqj iïnkaOfhka foaYmd,k
úoHd ,sÅ; idys;Hh ;=< m<ù we;s ks¾jpk o jeo.;a fõ'

• wdKavqj iïnkaOfhka m<ù we;s fmdÿ ks¾jpk

—wdKavqj hkq" rdcHh md,kh lrk mqoa., fyda mqoa., lKavdhfï tl;=jls'˜

—hï m%cdjla ;=< wêldÍn,h iys;j iïnkaO;d fufyh jk wdh;kh ˜

—wdKavqj hkq kS;sh yd mßmd,kh isÿlrk wdh;kh fõ'˜

—iudc l<uKdlrKh lsÍug fhdod .kakd md,k wdlD;sh wdKavqj fõ'˜

• wdKavqj iïnkaOfhka m<ù we;s od¾Yksl ks¾jpk

— rdcHfha fyda uyck;djf.a leue;a; m%;sm;a;s j,g yerùu;a " l%shdjg


ke.Su;a lrkq ,nk ksfhdacs;hd wdKavqj fõ'˜ -.dk¾-

—wdKavqj mj;skafka rdcHh wruqKq l%shdjg ke.Sug fõ'˜ -,eials-

— rdcHh i;= n,h m%dfhda.slj l%shdjg kxjk il, ixúOdk cd,fha tl;=j
wdKavqj fõ'˜ -fcdaka is,S-
01 Sureka Wageeshwara
wdKavqj hkq l=ulaoehs ;jÿrg;a y÷kd.ekSu i|yd wdKavqj kdulrKhg
foaYmd,k úoHdj ;=< Ndú;d lrk mdßNdIsl jdla ixfla; fyj;a idys;Huh
újrKhka fhdod.; yels h'

wdKavqj hkq "

—rdcHfha l%shdldÍ wxYh fõ'˜

—rdcHfha ixúOdkd;aul wxYh fõ'

—rdcHfha m%dfhda.sl yia;h fõ'˜

—rdcHfha l%shdldÍ fuj,u fõ'˜

—rdcHfha wNsu;h m%ldY lsÍfï;a fufyhùfï;a udOHh fõ'˜

—rdcHh ;=< kS;sh yd iduh wdrCId lrñka ck;dj fmdÿ wruqKq lrd
fufyhjkakd fõ'˜

wdKavqj ye|skaùu i|yd Ndú; lrk idys;Huh újrKhka u.ska meyeos,s


jkafka rdcHfha iEu ld¾hhla u isÿ lrkafka wdKavqj njhs' tu ksid kHdhsl
;,fhaoS —rdcHh iajdñhd f,i;a wdKavqj fiajlhd f,i;a˜ foaYmd,k úoHdj ;=<
újrKh fõ'

kHdhsl ú.%yh ;=< rdcHh iajdñhd f,i o wdKavqj fiajlhd f,i o


ks¾jpkh lrk uq;a m%dfhda.sl ;,fha —wdKavqj iajdñhd ù rdcHh fiajlfhl= njg
m;a fõ'˜ Bg wod< kso¾Yk "

kso¾Yk m%dfhda.sl ;,fhaoS rdcHfha iEu fohlau ;SrKh lrkq ,nkafka


wdKavqj úisks' rdcHh úiska ms<s.;hq;= wd¾Ól m%;sm;a;sh" rdcHfha
foaYmd,k m%;sm;a;sh " rdcHfha úfoaY m%;sm;a;sh jeks cd;sl jYfhka
jeo.;a ish¨ m%;sm;a;s ;SrKh lrkq ,nkafka wdKavqj úisks'

rdcHh md,kh i|yd wjYHh kS;s " fr.=,dis " ;SrKh lsÍu "
iïmdokh lsÍu " l%shdjg ke.Su isÿlrkq ,nkafka wdKavqj úisks'

by; ú.%yfhka meyeos,s jkafka m%dfhda.sl ;,h ;=< wdKavqj iajdñhd ù


rdcHh fiajlhd jk njhs' tfiau wdKavqj iajlSh jevlghq;= ^lD;Hhka& rdcHfha
kdufhka l%shd;aul fldg tu jevlghq;= j,g fmdÿ njla wdfrdamKh lsÍug
W;aidy.kS'
wdKavqfõ jHQyh

wdKavqj hkq l=ulaoehs y÷kd.ekSug wod< ixjdoh ;=<oS wdKAvqfõ wdh;ksl


jHQyh iïnkaOfhka wjOdkh fhduq lsÍu jeo.;a fõ' wdKavqfõ jHQyh m%Odk
fldgia ;=kls'
02 Sureka Wageeshwara
jHjia:dodhlh - kS;s iïmdok wdh;kh
úOdhlh - kS;s l%shd;aul lrk wdh;kh
wêlrKh - kS;s úksYaph lrk wdh;kh

wdKavqj fldgia ;=klska iukaú; jqj o m%dfhda.sl ckm%sh foaYmd,k ixjdo


;=< " f,aLk ;=< wdKavqj f,i y÷kd.kq n,kafka kS;s l%shd;aul lrk wdh;kh
jk úOdhlh muKs'
úúO wdKavq j¾.

wdKavqj y÷kd.ekSug wod<j ixjdoh ;=< ó<`.g wjOdkh fhduq lrkq


,nkafka kQ;k cd;sl rdcHhka ;=< l%shd;aul jk wdKavq j¾. ms<sn| igyka
;eîug h' m%Odk f;audjka ;=kla hgf;a wdKAvq j¾. l< yelsh'

01' foaYmd,k kHdh u; ,snr,a m%dcd;ka;%jdoS wdKavq ^ì%;dkHh&


iudcjdoS wdKavq ^reishdj&
*eisiaÜjdoS wdKavq ^b;d,sh&
iudc m%cd;ka;%jdoS wdKAvq ^,xldj&

02' wdKavql%u jHjia:dfjka talSh wdKAvq ^ì%;dkHh&


n,h fnod yer we;s
wdldrh u; ixëh wdKavq ^weußldj&

03' úOdhlfha iajrEmh u; ckdêm;s wdKavq ^weußldj&


leìkÜ md¾,sfïka;= wdKavq ^ì%;dkHh&
ñY% wdKavq ^,xldj&
tal ;ka;% wdKavq ^ñhkaudrh&

wdKavqj y÷kd.ekSug wod<j ;jÿrg;a " wdKavqfõ n,h - wdKavqfõ n,h


l%shdjg k.k úêl%u - wdKavqfõ n,h ixjrKh lsÍfï ud¾. - wdKavqfõ ld¾hh
Ndrh " wdKavqfõ n,h fhoSfï WmlrK - wdKavqj wfkl=;a iudc ixúOdk j,ska
fjkia jk wdldrh iïnkaOfhka wOHhkh l< hq;=h'

03 Sureka Wageeshwara
wd Kavqj iudc ixúOdkhla f,i wfkl=;a iudc ixúOdk j,ska
fjkia jk wdldrh
wd Kavqj iudc ixúOdkhla f,i wfkl=;a iudc ixúOdk j,ska fjkia jk wdldrh
ye|skaùu
wdKavqj wfkl=;a ixudc ixúOdk j,ska fjkia jk wdldrh iïnkaOfhka
wjOdkh fhduq lsÍug mQ¾jfha wdKavqj yd wkHh iudc ixúOdk ks¾jpkh lsÍu
jeo.;a fõ'

wdKavqj hkq "

² wdKavqj iudc ixúOdkh ls'

² rdcHfha l%shdldÍ wxYh - ixúOdkd;aul wxYh - m%dfhda.sl yia;h


jkafka wdKAvqjhs'

² wdKavqfõ jHQyh fldgia ;=kls' jHjia:dodhlh - úOdhlh - wêlrKh


kuq;a m%dfhda.sl ;;a;ajfhaoS wdKavqj f,i y÷kd.kq ,nkafka úOdhlh
muKs'

^ N.B wdKavqjg wod< ks¾jpk o fuysoS olajkak'&

wkHh ixúOdk - iafõÉPd iud.ï hkq

² úfYaIs; wruqKla fyda wruqKq lsysmhla fjkqfjka iajlSh leue;af;ka


tlg tl;= jQ ñksia iuQyh iafõÉPd ixúOdkhla f,i ir,j ks¾jpkh
l< yelsh'

² iafõÉPd iud.ï wh;a jkafka o iudc ixúOdk l=,lhg hs'

² wkHh ixúOdk tlsfklg fjkia wruqKq u; ixúOdk .;ù we;s


wdldrh y÷kd.; yelsh'

² wkHh iudc ixúOdk j,g wod< kso¾Yk f,i" l%Svd iudc - fh!jk
iudc - urKdOdr iñ;s - i'K'i - uys,d iñ;s - i¾fjdaoh wdosh oelaúh
yelsh'

• wdKavqj keu;s iudc ixúOdkh yd wkHh iudc ixúOdk w;r fjki


meyeos,s lsÍu'
wdKavqj iudc ixúOdkhls' fh!jk iudc - l%Svd iudc - i¾fjdaoh wdoS
ixúOdk wkHh ixúOdk j,g ksoiqka h' fmdÿfõ fï ish,a, iudc ixúOdk
l=,lhg wh;a fjhs' kuq;a wdKavqj yd wkHh ixúOdk w;r b;d meyeos,s
fjkialï y÷kd.; yelsh'

04 Sureka Wageeshwara
tajd kï "

² n,h
n,h hk idOlh u; wdKavqj yd wkHh ixúOdk w;r b;d meyeos,s fjkila
y÷kd.; yelsh' n,h hk idOlh ;jÿrg;a wdxYslj ú.%y l< yelsh'

n,fha m%udKh u;
n,h l%shdjg k.k WmlrK u;
ueosy;aùfï n,h u;

n,fha m%udKh u;

wdKavqjg úYd, n,hla ysñfõ' kuq;a wkHh ixúOdk j,g we;af;a b;d l=vd
iSñ; n,hla muKs' wdKavqjg iajdêm;H n,h ysñ fkdfõ' iajdêm;H n,h
ysñjkafka rdcHhg h' kuq;a wdKavqj hkq rdcHh i;= iajdêm;H n,fha ;ks
Wreulrejd h' rdcHh i;= iajdêm;Hh n,h l%shdjg kxjk tacka;jrhd jkafka
wdKavqjhs' rdcHhg ysñ iajdêm;Hh n,h - mru n,h - W;a;Í;r n,h - wiydh
n,h l%shd;aul lrk yia;h jkafka wdKAvqjhs' rdcHfha iajdêm;H n,h Ndú;d
lrñka wdKavqj úiska uq`M rdcHhgu n,mdk wdldrhg jHjia:dodhlh " úOdhl "
wêlrK lghq;= l%shd;aul lrhs' tu ksid rdcHfha m%dfhda.sl yia;h jkafka
wdKavqjhs' tu ;;a;ajh foaYmd,k úoHdj ;=< we;s wmQre idys;Huh m%ldYkhlska
olajkafka kï"

—rdcHh iajdñhd fõ' wdKavqj fiajlhd fõ'˜

kHdhsl ;;a;ajfhaoS rdcHh iajdñhd fõ' wdKavqj fiajlhd njg m;afõ'


kuq;a" m%dfhda.sl Ndú;h ;=< isÿjkafka rdcHh fiajlhd ù wdKAvqj iajdñhd njg
m;aùu hehs foaYmd,k úoHd{hska u; m< lrhs' fuu ;;a;ajh u; wdKavqj keu;s
iudc ixúOdkhg úYd, n,hla Wreu nj meyeos,s fõ'

wkHh ixúOdk j,g ysñjkafka wdKavqjg idfmaCIj b;d l=vd n,hls'


iajlSh iudcslhka flfrys fhoúh yels b;d iSñ; n,hla muKla wkHh ixúOdk
nqla;s ú|S' wdKavqfõ n,hg hg;aj mej;Sug wkHh ixúOdk j,g isÿfõ'

n,h l%shdjg kxjk WmlrK u;'

wdKavqfõ n,h l%shdjg kexùu i|yd ffk;sl WmlrK mj;S' kuq;a wkHh
ixúOdk j,g tjeks WmlrK fkdue;' wdKavqfõ n,h l%shdjg kexùu i|yd
mj;sk ffk;sl WmlrK" fuj,ï " ud¾. " úêl%u f,i fmd,Sish - yuqodj -
nkaOkd.dr - ysrf.j,a - fmdarl - ;=jlal=j - isú,a fiajh wdosh oelaúh yelsh' kuq;a
wkHh ixúOdk j,g ysñ iSñ; l=vd n,h l%shdjg kexùu i|yd tjeks ffk;sl
WmlrK úêl%u " fuj,ï " fkdue;'

05 Sureka Wageeshwara
ueosy;aùfï n,h u;'

wdKavqjg ueosy;aùfï n,h mj;S' wkHh ixúOdk j,g ueosy;aùfï n,hla


fkdue;' wdKavqjg rdcHh ;=< isÿjk ´kEu ld¾hhla iïnkaOfhka ueosy;aùug "
fidhd ne,Sug " mÍCIK meje;aùug " úuiSug n,h we;' kuq;a wkHh ixúOdk
j,g tjeks ueosy;aùfï n,hla fkdue;' iajlSh ixúOdkfha lghq;= j,ska
úfhdackh jQ lsis÷ ld¾hhlg ueosy;aùug wkHh ixúOdk j,g n,h fkdue;'

² o`vqjï
o`vqjï hk idOlh u; wdKavqj yd wkHh ixúOdk w;r fjkila y÷kd.;
yelsh' wdKavqj mekjQ kS;s lvlrk ´kEu mqoa.,fhl=g fyda mqoa., lKavdhulg
o`v.eiSu - kvq mejÍu - isr.; lsÍu - urKoKavkh jeks ffk;sl mokula iys;
o`vqjï wdKAvqj ,ndfohs' mqoa,hdf.a cSú;h - urKh w;r ´kEu o`vqjula ,ndoSfï
iqcd;Ndjfha n,h wdKavqj nqla;sú|shs' kuq;a wkHh ixúOdk j,g iajlSh
ixúOdkfha ffk;sl moku ì| ouk idudcslfhl=g oshyels Wmßu oKavkh
jkafka idudcsl;ajh wfydais lsÍu muKs' fuu wdldrhg o`vqjï u; wdKavqj yd
wkHh ixúOdk fjkia fõ'

² wjk;Ndjh
wdKavqj yd wkHh ixúOdk wjk;Ndjh hk idOlh u; fjkia fõ' kHdhsl
;;aa;ajh ;=< mqoa.,hd wdKAvqjg wjk;ùug ne|S ke;' wjk; úh hq;af;a rdcHhg
muKs' kuq;a m%dfhda.sl Ndú;h ;=< mqoa.,hdg rdcHhg fukau wdKavqjg wjk;ùug
isÿfõ' wdKAvqj úiska Wml%ñl f,i rdcHh hdka;%Kh yiqrejñka ish`M mqrjeishka
wjk;lrjd .ekSug lghq;= lrhs' kuq;a wkHh ixúOdk j,g wjk; lr.ekSfï
yelshdj we;af;a iajlSh ixúOdkfha idudcslhka muKs' tfia jqj o n,y;alrh
u.ska wjk;lr.ekSfï yelshdj wkHh ixúOdk j,g fkdue;' wkHh ixúOdk
j,g we;s wjk;Ndjh iafjÉPd;aul yevhla .kS'

fuu wdldrhg wjk;dNdjh hk idOlh u; wdKAvqj yd wkHh ixúOdk


w;r b;d meyeos,s fjkila úYo fjhs'

² idudcsl;ajh
idudcsl;ajh hk idOlh u; wdKAvqj yd wkHh ixúOdk w;r fjkila
y÷kd.; yelsh' idudcsl;ajh hk idOlh ;jÿrg;a wdxYslj ú.%y l< yelsh'

idudcsl;ajhg ysñj we;s kdulrKh u;

idudcsl;ajfhka ksfhdackh jk foh u;

06 Sureka Wageeshwara
idudcsl;ajhg ysñj we;s kdulrKh u;

wdKavqfõ idudcslhka y÷kajkq ,nk iïuq;s kdulrKhla mj;S' kuq;a


wkHh iafõÉPd iud.ï j, idudcsl;ajh ye|skaùu i|yd tjeks iïuq;s
kdulrKhla fkdue;' wdKAvqfõ idudcslhka hkq" jHjia:dodhl " úOdhl yd
wêlrK hk ;%súO wxY j, j.lSï yd ld¾hhka mejÍ we;s msßihs' kuq;a m%dfhda.sl
;;a;ajfhaoS wdKAvqj njg m;ajkafka úOdhlh hs' úOdhlfha idudcslhka y÷kajk
foaYmd,k úoHd mdßNdIsl jdla ixfla;h jkafka —md,lhka˜ hkak fõ' kuq;a
iafõÉPd iud.ï j, idudcslhka ye|skaùu i|yd wkkH jQ mdßNdIsl jdla
ixfla;hla fkdue;'

fuu wdldrhg idudcsl;ajh hk idOlh u; wdKavqj yd wkHh ixúOdk


w;r fjkialï .uHudk fõ'

idudcsl;ajfhka ksfhdackh jk foh u;

wdKavqfõ idudcsl;ajh ;=<ska ksfhdackh jkafka ck;d u;hhs' kuq;a wkHh


ixúOdk j, idudcsl;ajh ;=<ska tjekakla ksfhdackh fkdfõ' m%dfhda.sl ;,fhaoS
wdKavqj f,i i,lk úOdhlfha idudcslfhl= njg m;ajkafka ck;d ksfhdacs;hka
h' kuq;a wkHh ixúOdk j, idudcsl;ajh ,nd .kafka tjeks mokula u; fkdfõ'
tys idudcsl;ajh iajlSh wNsu;h mßos ,nd .ekSug mqoa.,hdg yelsh'

fuu wdldrhg idudcsl;ajh hk idOlh u; wdKavqj yd wkHh ixúOdk


w;r fjkialï idlÉPd l< yelsh'

² wruqKq ^mrud¾:&
wdKavqj hk iudc ixúOdkh yd wkHh ixúOdk w;r fjkialï wruqKq hk
idOlh u; o .uHudk fõ' wruqKq hk idOlh ;jÿrg;a wdxYslj ú.%y l< yels h'
wruqKq j, iajNdjh u;'
wruqKq j, jeo.;aNdjh u;'

wruqKq j, iajNdjh u;'

rdcHhg we;af;a fmdÿ wruqKqh' tu ksid rdcHfha yia;h jk wdKavqj o


l%shd;aul jkafka fmdÿ wruqKq fjkqfjks' kuq;a wkHh ixúOdk j,g we;af;a iSñ;
wruqKq fõ'

,snr,a m%cd;ka;%jdofha wdNdIh iu`. mCI foaYmd,khla kQ;k wjêh ;=<


l%shd;aul fõ' tu ksid wdKavqj ks¾udkh jkafka nyq;r n,h oskd.;a foaYmd,k
mCIfhks' tu ksid wdKavqj kHdhsl ;;a;ajh ;=<oS fmdÿ iudc ixúOdkhla f,i
w¾:l;kh lsÍug wmyiq h' kuq;a wdKavq n,hg m;aùfïka wk;=rej l%shd;aul
jkafka iajlSh mCIfha idudcslhkaf.a wruqKq i|yd muKla fkdj iuia; cd;sh
fjkqfjks'
07 Sureka Wageeshwara
tu ksid wdKAvqfõ wruqKq " mrud¾: fmdÿ wruqKq yd fmdÿ mrud¾: njg m;afõ'
kso¾Yk f,i "

kS;sh yd iduh /lSu'


iqnidOkh l%shd;aul lsÍu'

wdosh wdKavqj úiska l%shd;aul lrk fmdÿ mrud¾: " wruqKq njg m;afjhs'
iuia; cd;sh fjkqfjka ilia jQ wruqKq mrud¾: wdKAvqj úiska l%shdjg k.hs' cd;sl
wd¾Ólh ixj¾Okh - cd;sl wdrCIdj ;yjqre lsÍu - cd;sl iqnidOkh j¾Okh
lsÍu - cd;sfhau idudcSh ;;a;ajh k.d,Su jeks fmdÿ wruqKq wdKAvqj keu;s iudc
ixúOdkhg ;sìh hq;= h'

kuq;a wkHh ixúOdk j,g we;af;a iSñ; wruqKq muKs' iajlSh idudcsl;ajh
u; mokï jQ wruqKQ yd mrud¾: wkHh ixúOdk j,g we;' tu wruqKq j, iajNdjh
fndfyda úg iSñ; " yels`MKq " mgq iajNdjhla .kS'

wruqKq j, iajNdjh u;

wdKavqfõ wruqKq jvd jeo.;a fõ' wkHh ixúOdk j, wruqKq wdKavqfõ


wruqKq j,g idfmaCIj jeo.;a Ndjh iSñ;h' wdKAvqfõ wruqKq jvd jeo.;a ùu ta
i|yd n,mE fya;= idOl lsysmhls'

i wdKavqjg we;af;a fmdÿ wruqKqùu ksid'

ii wdKavqfõ wruqKq bgqjk m%udKh u; iafõÉPd iud.ï j, wruqKq bgqùu


;SrKh jk ksid'

iii wdKavqfõ wruqKq j,g hg;aj wkHh ixúOdk j,g iajlSh wruqKq bgqlr
.ekSug isÿjk ksid

fuu ;;a;ajh u; wkHh ixúOdk j, wruqKq wdKavqfõ wruqKq j,g


idfmaCIj jeo.;a fkdfõ' fuu wdldrhg wruqKq u; wdKavqj yd wkHh ixúOdk
fjkiafõ'

by; wdldrhg wdKAvqj keu;s iudc ixúOdkh yd wkHh ixúOdk n,h -


o`vqjï - idudcsl;ajh - wjk;Ndjh - wruqKq hk idOl u; fjkia nj m%;HCI fõ'

08 Sureka Wageeshwara
wd Kavqfõ n,h
wdKavqfõ n,h hkafkka w¾:j;a jkafka" ixfla;j;a jkafka rdcHh i;=
iajdêm;sm;H n,h l%shd;aul lsÍug we;s ffk;sl YlH;djhhs' wdKavqjg
iajdêm;Hh n,h ysñfkdfõ' iajdêm;H n,h ysñjkafka rdcHhghs' fjk;a lsis÷
wdh;khl iajdêm;H n,h - mrun,h - wiydh n,h - W;a;Í;r n,h ysñ fkdfõ'

iajdêm;H n,h hkq"

² —uq`M rdcHhgu n,mdk wdldrhg jHjia:dodhlh " úOdhlh " wêlrK


lghq;= l%shd;aul lsÍug rdcHh i;= yelshdjhs'˜

² —uq`M rdcHhgu n,mdk wdldrhg kS;s iïmdokh lsÍug;a" kS;s l%shd;aul


lsÍug;a " kS;s úksYaph lsÍug;a we;s yelshdj iajdêm;Hh hkafkka
ixfla;j;a fõ'˜

• iajdêm;H ixl,amh foaYmd,k úoHdjg tla lrkq ,nkafka 1576 oS


cska fndvEka úisks' Tyq iajdêm;Hh ú.%y lrkq ,nkafka"

—lsis÷ kS;shlska iSud fkdjqKq hg;a jeishka flfrys fhoúh yels rdcHh i;=
W;a;Í;r yd mru n,h iajdêm;Hh n,h fõ'˜
-cska fndvEka-
^rdcHh ms<sn| iïuq;Ska yhla&

rdcHh i;= iajdêm;H n,h l%shdjg ke.Sug rdcHhg fkdyelsh' rdcHh


wfÉ;ksl"weig fkdfmfkk ^woDYHh&" ye`.Sï fkdue;s " m%dfhda.sl l%shdldÍ;ajhla
fkdue;s ixl,amhls' tu ksid rdcHh fjkqfjka iEu l%shdjlau isÿ lrkq ,nkafka
wdKavqjhs' tu ksid rdcHh i;= iajdêm;Hh n,fha ;ks Wreu lrejd jkafka
wdKavqjhs'

fjk;a f,ilska olajkafka kï rdcHh iajdêm;H n,h l%shd;aul lsÍfï


ffk;sl whs;sh we;s tacka;jrhd wdKavqjhs' fï wdldrhg rdcHh fjkqfjka
jHjia:dodhl " úOdhl " wêlrK lghq;= l%shd;aul lsÍu wdKavqj úiska isÿlrhs'
wdKavqjg iajdêm;Hh n,h ysñ fkdjqk o rdcHhg ysñ iajdêm;Hh n,h - mru
n,h - wiydh n,h - W;a;Í;r n,h l%shdjg kxjk yia;h jkafka wdKavqjhs' tu
ksid wdKAvqfõ n,h hkafkka ixfla;j;a jkafka rdcHh i;= iajdêm;Hh n,h
l%shd;aul lsÍfï ffk;sl YlH;djhhs'

09 Sureka Wageeshwara
wd Kavqfõ n,h l%shdjg kexùfï úêl%u
wd Kavqfõ n,h l%shdjg kexùfï úêl%u
ye|skaùu'

wdKavqfõ n,h hkafkka ixfla;j;a jkafka rdcHh i;= iajdêm;Hh n,h


l%shdjg kexùfï ffk;sl ysñluhs' wdKAvqj l=uk iajrEmhlska l%shd;aul jqj o
wdKavqj uqyqK fok m%Odku wNsfhda.h jkafka ck;dj ;uka fj; wjk;
lr.kafka flfiao hkakhs' kso¾Ykhla f,i olajkafka kï wdKavqjtaldêm;s jqj o
m%cd;ka;%jdoS jqj o wdKavqj flfrys ck;dj wjk; lr.ekSug - kïujd .ekSug
úúO l%u Ndú;d lrhs' tu l%u " uQ,O¾u y÷kajkq ,nkafka wdKavqfõ n,h l%shdjg
kxjk úêl%u hkqfjks'

l%u

• wdKavqfõ n,h l%shdjg kxjk úêl%u


^ck;dj wdKavqj fj; wjk; lrjd .ekSu i|yd Ndú;d lrk uQ,O¾u&

i wdKAvqfõ l%shdjka ys iqcd;Ndjh - hym;a nj - Y=oaO;ajh - ck;djg


ta;a;= .ekaùu'
wdKAvqj ck;djf.a jrñka m;a jQ m%cd;ka;%jdoS wdKAvqjla nj fmkaùu'
wdKavqj l%shd;aul jkafka iuia; cd;sh fjkqfjka iy rdcHh fjkqfjka nj
ta;a;= .ekaùu' wdKavqj kSs;s iïmdokh lrkafka;a kS;s l%shd;aul lrkafka;a
kS;s úksYaph lrkafka;a iuia; iudcfha fmdÿ hym; fjkqfjkah hk
ufkdaNdjh jHdma; lsÍu' tu ksid mqrjeishka m<uqj rdcHhg o fojkqj
wdKavqjg o wjk; úh hq;=h hk u;jdoh ck;d uki ;=< ia:dmkh lsÍug
wdKavqj W;aidy orhs' fujeks ;;a;ajhka ck;djg ta;a;= .ekaùu u;ska
iafõÉPdfjka ck;dj wdKavqj fj;g wjk; lr.ekSug wdKavqj W;aidy
orhs' fuu wdldrhg wdKavqfõ ld¾hhka ys iqcd;Ndjh - hym;a nj -
Y=oaO;ajh - mruNdjh ck;djg ta;a;= .ekaùu wdKavqfõ n,h l%shdjg ke.Su
i|yd Ndú;d lrk úêl%uhls'

ii lerÜ iy fldagq kHdh


lerÜ iy fldagqj Ndú;h ms<sn| kHdfhka ks¾jpkh jkafka
wdKavqjg wjk; - mCImd;S - ys;j;a - ñ;%YS,S mqrjeishkag hym;a m%;sOdk;a
wdKavqjg úreoaO - wmCImd;S - wys;j;a - wñ;% mqrjeishkag whym;a
m%;sOdk;a iïmdokh lrk hdka;%Khhs'

kso¾Yk wdKavqjg mCImd;Ska hym;a mqrjeishka f,i w¾:l;kh


lrñka kïnqkdu - /lshd - /lshd Wiiaùï - ;k;=re wdosh
m%odkh lrñka Tjqka m%y¾Ihg m;alsÍu'

10 Sureka Wageeshwara
kso¾Yk wdKavqjg wmCImd;Ska whym;a mqrjeishka f,i w¾:l;kh
lrñka rdcHh ;k;=re fkdoSu - /lshd ,ndfkdoSu - /lshd
udreùï ,ndoSu - kïnqkdu m%odkh fkdlsÍu - úúO fpdaokd
t,a, lrñka nkaOkd.dr.; lsÍu - rdcHh fødaySkahehs kï
lsÍu - rdcHfhka msgqjy,a lsÍu - uQ,HdOdr w;aysgqùu - Pkao
n,h wfydais lsÍu - mdGYd,dj,ska mkakdoeóu - úYaj úoHd,
j,ska mkakd oeóu - jHdmD;shlg fyda jHdmdrlhg wjYH
n,m;% m%odkh fkdlsÍu wdoS ;;a;ajhkag uqyqKoSug
ie,eiaùu'

iii iDcq jdrKh


wdKAvqj n,h fhoSu i|yd Ndú;d lrk ;j;a uQ,O¾uhla jkafka iDcq
jdrKhhs' jdrKh hkafkys ixfla;sl w¾:h jkafka u¾Okh hs' wdKAvqj
úiska iDcq u¾Ok hdka;%Kh l%shd;aul lsÍu u`.ska ck;dj n,y;aldrfhka
;ukafj; wjk; lrjd.ekSfï YlH;djfhka hqla;h' iajdêm;H n,h
l%shdjg ke.Sfï ;ks Wreulrejd jYfhka wdKavqjg ´kEu jdrKhla wjYHh
fudfyd;loS l%shdjg ke.Sfï wjldYh ffk;sl uÜgfuka mj;S' wdKavqjg
fhosh yels jdrKh úúO iajrEm .kS'

kso¾Yk

fN!;sl jdrK - o`vqjï lsÍu " isr.; lsÍu " foam, rdcika;l lsÍu'

wd¾Ól jdrK - jHdmD;shla i|yd wjYHh n,m;%h ,ndfkdoSu'

udkisl jdrK - /lshdfõ Wiiaùï n,dfkdoSu'

ysxidldÍ jdrK- ish¨ jdrKhka ysxidldÍh'

iv iïuq;sh ^tl`.;djh&
wdKAvqj úiska n,h l%shdjg k.k ;j;a úêl%uhla jkafka iïuq;Ska "
tl`.;djhka h' wdKavqj mqoa.,hka yd wdh;k iu`. tl`.;djhkag t<öu
u`.ska iajlSh n,h l%shdjg k.hs' tu ksid iïuq;Ska o wdKAvqfõ n,h l%shdjg
kxjk tla udOHhla f,i y÷kd.; yelsh'

v ìh.ekaùu yd n,mEï lsÍu'


wdKAvqfõ n,h l%shdjg kxjk ;j;a úêl%uhla jkafka ìh .ekaùu yd
n,mEï lsÍuhs' wdKAvqjg úreoaOùu ksid Wodúhyels ;;a;ajhka
iïnkaOfhka ìh.ekaùu " wdKavqjg wjk; jk f,i n,mEï lsÍu
11 Sureka Wageeshwara
wdKavqfõ kS;s lvlrk mqoa.,hkag w;aúh yels ;;a;ajhka iïnkkaOfhka
ìh.ekAùu' tu ;;a;ajhka ms<sn| meyeos,s lrñka n,y;aldrh " n,mEï lsÍu
u.ska wdKavqj fj; ck;dj wj;k lr.ekSug wod< moku ks¾udKh lrhs' tu
ksid ìh.ekaùu yd n,mEï lsÍu wdKavqfõ n,h l%shdjg kexùfï úêl%uhla fõ'

fuu wdldrhg wdKavqj úiska wdKAvqfõ ld¾hhka ys iqcd;Ndjh - hym;anj -


Y=oaO;ajh - ck;djg ta;a;= .ekaùu yryd;a lerÜ yd fldagq kHdh Ndú;h yryd;a
iDcq jdrKh yryd;a iïuq;sh " ìh.ekaùu " n,mEï lsÍu jeks l%u yryd;a wdKavqfõ
n,h l%shdjg k.hs'

12 Sureka Wageeshwara
wd Kavqfõ n,h fhoSfï WmlrK
wd Kavqfõ n,h fhoSfï WmlrK
ye|skaùu'

wdKAvqfõ n,h hkq rdcHh i;= iajdêm;Hh n,h l%shd;aul lsÍfï ffk;sl
ysñlu fõ' fuu n,h l%shd;aul lsÍfï WmlrK wdKavqfõ n,h fhoSfï WmlrK
f,i o wdKAvqfõ n,h l%shdjg kexùfï WmlrK f,i o y÷kajhs'

• wdKavqj ;u n,h l%shd;aul lsÍu i|yd Ndú;d lrk m%Odk WmlrK


folls'
i fmd,Sish
ii isú,a fiajh ^rdcHh fiajh&

fmd,Sish
² fmd,Sish ye|skaùu'

wdKAvqfõ n,h fhoSu i|yd we;s tla WmlrKhla jkafka fmd,Sish hs'
fjk;a wdldrhlska olajkafka kï wdKAvqj ;u n,h fhdok tla l%uhla
jkafka ;=jlal=jhs' ta i|yd Ndú;hg .kq ,nk yia;h jkafka fmd,Sish hs'

² fmd,Sish ia:dmkh lr we;s wdldrh

Y%S ,xldj ;=< 1865 wxl 16 orK wd{d mk; u.ska fmd,Sish ia:dmkh
lr ;sfí' fmd,Sish m%Odk fldgia follg LKavkh l< yelsh'

i ryia fmd,Sish - ryia fmd,Sish hkq ie`.ù isg f;dr;=re"


wmrdO " .fõIKh lrk fmd,Sish hs'

ii wmrdO u¾ok fmd,Sish - wmrdO fjkq f jka l% s h d;a u l jk


idudkHh fmd,Sish wmrdO u¾ok
fmd,Sish f,i ks¾jpkh l< yelsh'

fmd,Sish ixúOdk .;ù we;s OQrdj,sh iïnkaOfhka wjOdkh fhduq lsÍu'


fmd,siam;s - ksfhdacH fmd,siam;s - m<d;a Ndr ksfhdacH fmd,siam;s - fcHIaG fmd,sia
wêldÍ - iyldr fmd,sia wêldÍ - fmd,sia mÍCIl - Wm fmd,sia mÍCIl - idckaÜ -
fldia;dm,a' fuu fmd,sia fiajh i|yd ia;%Ska o n|jd .kS'

² fmd,Sisfha ld¾hh Ndrh

yosis .egqï j,oS ueosy;aùu - uxudj;a j, r:jdyk md,kh - rd;%S


uqrfiajh mj;ajdf.k hdu - fidrlï ¥IK iïníOfhka l%shd;aul ùu -
W;aij wdjrKh lsÍu jeks ld¾hhka fmd,Sish úiska isÿ lrhs'
13 Sureka Wageeshwara
² fmd,Sisfha iajdëk;ajh

fmd,Sish iajdëkj mej;sh hq;=h' úfYaIfhka rdcHh yd uyck;dj


hk md¾Yjhka fol iïnkankaOfhka u fmd,Sish iajdëk úh hq;=h' kuq;a
m%dfhda.sl Ndú;h ;=< isÿjkafka wdKavqj úiska fmd,Sish ;ukafj; wjk;
lrjd.ekSuhs' miqj fmd,Sish yryd uyck;dj wdKAvqj fj; wjk;
lrjd.ekSug W;aidy .kS'

isú,a fiajh
² isú,a fiajh ye|skaùu'

wdKAvqfõ ;u n,h fhoSu i|yd Ndú;d lrk ;j;a WmlrKhla


jkafka isú,a fiajh fyj;a rdcHh fiajhhs' wdKAvqj ;u n,h fhoSu i|yd
mEk Ndú;d lrhs' ta i|yd Ndú;d lrk yia:h isú,a fiajhhs' wdKavqfõ
jevlghq;= ck;dj w;r l%shd;aul lrkq ,nkafka rdcHh fiajh ksid th
úOdhla f,i y÷kajhs' wdKavqj ks;r fjkia jqj o rdcH fiajh fjkia fkdù
ia:djrj mj;sk ksid th rgl iaÓr úOdlhl f,i y÷kajhs'

² isú,a fiajh ia:dmkh lr we;s wdldrh

.%du ks,Odßhdf.a mgka wud;HxYfha by<u ks,Odßhd olajd


ixúOdkh lrk ,o ks,n, l%uh hgf;a rdcHh fiajh ixúOdk .; lrhs'
rdcHh m%;sm;a;s l%shd;aul lrkq ,nk wxYh jkafka rdcHh mßmd,kh hs'
rdcHh mßmd,k lghq;= isÿjkafka rdcHh fiajlhska yrydh'

² rdcH fiajfha ld¾hh Ndrh

rdcH fiajfha ld¾hh Ndrh jkafka wdKavqfõ ;SrK yd m%;sm;a;s


ck;dj w;r l%shd;aul lsÍuhs' wdKAvqj úiska l%shd;aul lsÍug
n,dfmdfrd;a;= jk ish¨ jevigyka ck;dj w;rg f.khk msßi njg
m;ajkafka rdcHh fiajhhs'

² rdcH fiajfha iajdëk;ajh

rdcH fiajh iajdëk úh hq;=h' úfYaIfhka wdKavqj yd uyck;dj


hk md¾Yj folgu iajdëkj lghq;= l< hq;=h' kuq;a m%dfhda.sl Ndú;h ;=<oS
wdKAvqj úiska rdcHh fiajh ;uka fj; wjk; lr .kS' rdcH fiajlhska
yryd uyck;dj wdKAvqj fj; wjk; lr.ekSug W;aid .kS'

fuu wdldrhg wdKAvqj ;u n,h fhdok m%Odk WmlrK jk fmd,Sish yd


isú,a fiajh ú.%y l< yelsh' ;jÿrg;a wêlrK - nkaOkd.dr - isrueosß - yuqodj -
t,a¨ï.y - fmdarl wdoS ffk;sl WmlrK wdKAvqfõ n,h fhoSug mj;S'
14 Sureka Wageeshwara
wd Kavqfõ n,h ixjrKh lsÍfï ud¾.
wd Kavqfõ n,h ixjrKh lsÍfï ud¾.
ye|skaùu

wdKavqfõ n,h ixjrKh lsÍu hkq l=ulaoehs ir,j ks¾jpkh lrkafka kï


bka w¾:j;a jkafka wdKavqfõ n,h lsishï iSudjlg " md,khlg ,la lsÍuhs'
wdKAvqfõ n,h ixjrKh fkdl<fyd;a fyda tu n,h ;ks mqoa.,fhl= w; talrdYS
jqjfyd;a ksh; f,iu ks¾udKh jkafka tal ;ka;% ys;=jlaldÍ md,k l%uhla h' tu
ksid wdKAvqfõ n,h ixjrKh l< hq;= hehs foaYmd,k úoHd{hskaf.a u;h hs'
od¾Yksl u;
² wdKAvqfõ n,h ixjrKh l<hq;= njg bosßm;aù we;s od¾Yksl u;

— ksoyi wdrCId lsÍu i|yd;a wdKavqj ys;=jlaldÍ ùu je<elaùu i|yd;a


wdKAvqfõ n,h wksjd¾hfhkau ixjrKh l< hq;=h'˜
-welagka idñ-

fya;=
² wdKAvqfõ n,h ixjrKh lsÍug wod< fya;=

i ys;=jlaldÍ - w;a;fkdau;sl - wd{dodhl md,k l%uhka ks¾udKh ùug we;s


wjldYh iSud lsÍug'

ii uyck;djf.a ksoyi yd iajdëk;ajh wdrCId lsÍug'

iii jHjia:dodhl " úOdhl yd wêlrK hk ;%súO wdh;k w;r n, ;=,khla


we;s lsÍug'

iv wd{dodhl md,k l%uhka f.ka rdcHh uqojd .ekSug'

v wêlrKfha iajdëk;aj wdrCId lsÍug'

• wdKavqfõ n,h ixjrKh lsÍug fhdod .;yels Wml%u ^úêl%u $ ud¾.&

wdKAqvfõ n,h ixjrKh lsÍu i|yd fhdod .kakd ud¾. - Wml%u - WmlrK
- úêl%u - kHdhka lsysmhls' fïjd wOHhkfha myiqj i|yd m%Odk fldgia follg
LKavkh l< yel'

i ffk;s Wml%u n,h fnoS u - ixjrK ;= , k is o a O dka ; h


^kS;suh l%u& wdKA v q l % u jHjia : dj - jHjia : dkq l + , jdoh
kS;sfha wdêm;Hh - wêlrK m%;sksÍCIK n,h

ii wkshï Wml%u uyck u;h - n,mEï lKavdhï - isú,a iudch


^m%dfhda.sl l%u& ckudOHh - úreoaO mCIh

15 Sureka Wageeshwara
i n,h fnoSu'
wdKavqfõ n,h ixjrKh lsÍu i|yd ck;djf.a ksoyi whs;sjdislï wdrCId
lsÍu i|yd Ndú; lrk m%Odk uQ,O¾uhla f,i n,h fnoSu fmkajd osh
yelsh'

² n,h fnoSu i|yd Ndú; lrk l%u folls'

i m%dfoaYSh jYfhka n,;, fnoSu'


ii ld¾hd;aul jYfhka n,;, fnoSu'

• m%dfoaYSh jYfhka n,;, fnoSu'

wdKavqfõ n,h ixjrKh lsÍu i|yd m%dfoaYSh jYfhka n,;, fnoSu isÿ
lrhs' uOHu wdKAvqjg wu;rj md,k lghq;= iïnkaOfhka m%dfoaYSh tall
ks¾udKh lsÍu u.ska m%dfoaYSh jYfhka n,;, fnod fjkalsÍu isÿ l< yelsh'
tu.ska uOHh wdKAvqfõ w;a;fkdau;sl Ndjh iSud fõ'

kso¾Yk talSh wdKavql%uhla l%shd;aul jk rdcHhka ;=< mßmd,kfha myiqj


i|yd jHjia:dodhlh ;=< we;slr.;a mk;a u.ska m%dfoaYSh md,k
tall ks¾udKh lrhs'

,xldj ;=< - k.r iNd " uyk.r iNd " m%dfoaYSh iNd
ì%;dkHh ;=< - fmareiNd " fldar, iNd " fldrk,a iNd " jiï

ixëh wdKAvql%uhka l%shd;aul jk rdcHhka ;=< uOHhu wdKAvqj g


wu;rj m%dka; wdKavq j,g wdKavql%u jHjia:dfjka n,;,
fnoSu'

weußldj - m%dka; tall 50 la


bkaoshdj - m%dka; tall 27 la

m%dfoaYSh tall u.ska wOHdmk - fi!LHh - m%jdykh - lDIsl¾udka;h - ëjr


wdoS n,;, m%dfoaYSh uÜgñka l%shdjg kexúh yelsh' ta u;ska uOHh wdKAvqfõ n,h
ixjrKh fõ'

• ld¾hd;aul jYfhka n,;, fnoSu'

wdKavqfõ n,h ixjrKh lsÍu i|yd ld¾hd;aul jYfhka n,;, fnoSu


Ndú;d lrhs' ld¾hd;aul jYfhka n,;, fnoSu hkafkka w¾:j;la jkafka
wdKavqfõ ld¾hhka jHjia:dodhl " úOdhl " wêlrK wdoSj fnod oelaùuhs'
ld¾hd;aul jYfhka n;,; fnoSu i|yd Ndú;d lrkq ,nkafka n,;, fnoSfï
kHdh hs' tu.ska jHjia:dodhlh u.ska kS;s iïmdok ld¾hh;a úOdhl u.ska kS;s
l%shd;aul lsÍu;a " wêlrKh u.ska kS;s úksYaph lsÍu;a isÿ l< hq;= nj ú.%y lrhs'

16 Sureka Wageeshwara
fuu ld¾hhka tlsfklg fjkia mqoa., yd mqoa., lKavdhï u.ska l%shd;aul l<
hq;= nj o bka m%ldYs;h' tu ksid tu.ska ld¾hd;aul jYfhka fukau mqoa.,dkqnoaO
jYfhka o n,;, úfíOkh iïnkaOfhka u; m< lrhs'

fuu n,h fnoSu u.ska wdKavqfõ n,h ixjrKhg ,lafjhs' tu ksid mqoa.,
ksoyi whs;sjdislï wdrCIdfjhs' tu ksid w;a;fkdau;sl wd{dodhl taldêm;s
md,k l%uhka W;amdoùu je<flhs' ir,j olajkafka kï wdKavqfõ n,h ixjrKh
i|yd n,;, fnoSu Ndú;d lrhs'

ii ixjrK ;=,k isoaOdka;h


^N.B - fuu Tute tfla bosß mdvu jeäÿr wOHhkh lrkak'&

ixjrK ;=,k isoaOdka;h hkq l=ulaoehs ks¾jpkh lrkafka kï th fufiah'


tla wdh;khla ;ukag mjrdoS we;s n,h blaujd l%shd;aul jk úg wfkla
wdh;kh iajhxl%Shj l%shd;aul ù tu wdh;kh md,kh lsÍfï l%shdj,sh hs'

;jÿrg;a "

—;%súOdh;k tlsfklska md,kh ùu yryd tla wdh;khl wdêm;Hhla


u;=ùu je<elaùu ixjrK ;=,k isoaOdk;ah fõ'˜

fuu ixjrk ;=<k isoaOdka;h Ndú; lsÍu ksid wdKavqfõ wêl n,h
ixjrKhg tkï md,khg " iSudjg " weúÍug ,lafõ' ixjrK ;=,k isoaOdka;hg
wod< mQ¾jdo¾Yh jkafka weußldkq wdKAvql%uhhs'

iii wdKAvql%u jHjia:dj


^N.B - óg wod< f;dr;=re fuu Tute tfla bosß mdvu ;=< jeäÿrg olajd we;'&

wdKAvqfõ n,h ixjrKh lsÍu i|yd Ndú; lrk Wml%uhla " úêl%uhla
f,i wdKavql%u jHjia:dj oelaúh yelsh'

—wdKAvql%u jHjia:dj hkq rgla md,kh lrk uQ,sl kS;sh hs'˜ fjk;a
wdldrhlska olajkafka kï " wdKAvql%u jHjia:dj hkq rfÜ l%shd;aul jk
uQ,sl wdh;k ms<sn| úia;r lrk jev ms<sfj,la fõ' tkï jHjia:dodhl "
úOdhl " wêlrK ;%súO wdh;k i;= n,;, " ld¾hhka " ixhq;sh " tu
wdh;k w;r we;s iïnkaO;djh " tu wdh;k yd uyck;dj w;r we;s
iïnkaO;djh úia;r lrk jevms<sfj,la fõ'˜

wdKavql%u jHjia:djla mej;Su ksid wdKavqfõ w;a;fkdau;sl Ndjh iSudjg


,lafjhs' wdKAvql%u jHjia:djl ld¾hhNdrh wOHhkh ;=<ska fuh ;jÿrg;a
;yjqre fõ'

17 Sureka Wageeshwara
iv jHjia:dkql+,jdoh
^N.B - fuu Tute tfla bosß mdvu jeäÿr wOHhkh lrkak'&

wdKavqfõ n,h ixjrKh lsÍu i|yd Ndú; lrkq ,nk ;j;a uQ,O¾uhla
jkafka jHjia:dkql+, jdohhs'

jHjia:dkql+, jdoh hkafkys ir, w¾:h jkafka —md,k lghq;= isÿl<


hq;af;a wdKavql%u jHjia:djlg wkql+,jh hkakfõ'˜ ;jÿrg;a fuh ú.%y
lrkq ,nkafka kï —wdKavqlrKh isÿ l< hq;af;a kS;s yd fr.=,dis j,ska
we;slrk ,o iSudjkag hg;aj h˜ hkak bka ixfla;j;a fõ'

fufia wdKavql%u jHjia:djlg wkqj " kS;s yd fr.=,dis j,ska we;slrK ,o


iSudjkag hg;aj md,k lghq;= isÿlrk úg wdKavqfõ n,h ixjrKh fõ'

v kS;sfha wdêm;Hh
^N.B - m%cd;ka;%jdoh iy hymd,kh Tute tl wOHhkh lrkak'&

kS;sfha wdêm;Hh hk uQ,O¾uh o wdKavqfõ n,h ixjrKh lsÍu i|yd


Ndú; lrk m%Odk úêl%uhls'

kS;sfha wdêm;Hh hkq l=ulaoehs ks¾jpkh lrkafka kï —kS;shg wkqj


md,kh lsÍuhs˜ fkdtfia kï —kS;sfha n,h˜ bka ixfla;j;a fõ' ;jÿrg;a
—md,lhd fukau md,s;hd o kS;sh bosßfha tl iudkùu- kS;shg hg;aùu˜
bka w¾:j;a fõ'

fuu kS;sfha wdêm;Hh l%shd;aul jk úg wdKavqfõ n,h ixjrKhg ,lafõ'


tu ksid w;a;fkdau;sl wd{dodhl md,k l%uhka we;sùfï wjldYh iSud fõ'

vi wêlrK m%;sksÍCIK n,h


^N.B - jeäÿr wOHhkh i|yd ks¾foaYs; wdKavql%uhkays wêlrK mdvï wOHhkh lrkak'&

wdKAvqfõ n,h ixjrKh lsÍu i|yd Ndú; lrk ;j;a uQ,O¾uhla jkafka
wêlrK m%;sksÍCIK n,h hs' fuh wêlrK újrK n,h f,i o kdulrKh
lrhs'

wêlrK m%;sksÍCIKh hkq " jHjia:dodhlh iïmdokh lrk kS;s wdKAvql%u


jHjia:djg wkql+, o keoao hkak mÍCId lsÍug wêlrKhg we;s n,h fõ'
hï kS;shla jHjia:djg wkql+, fkdjkafka kï tkï" jHjia:dj W,a,x>Kh
lrkafka kï tu kS;sh ksfYaOkh lsÍug wêlrKh i;= YlH;djh wêlrK
újrK n,h hkafkka ixfla;j;a fõ'

wêlrK m%;sksÍCIK n,h iys; wêlrKhkag kso¾Yk f,i weußldkq


fY%aIaGdêlrKh - bkaoshdkq fY%aIaGdêlrKh fmkajd osh yel'

18 Sureka Wageeshwara
² wêlrK m%;sksÍCIK n,h ;=< we;s jdis yd wjdis

jdis

jHjia:dodh yd úOdhlh iajlSh lghq;= ksjerosj bgqlrkafkaoehs


mÍCIdlsÍug wêlrKhg yelsùu'

ck;djf.a ksoyi " wdrCIdj " whs;sjdislï ;yjqreùu'

wêlrKfha iajdëk;ajh wdrCIdùu'

kS;sfha wdêm;Hh ;yjqreùu'

wdKAvql%u jHjia:dfõ .re;ajh wdrCIdùu'

jHjia:dkql+, jdoh l%shd;aul ùu'

wjdis

ck;d ksfhdacs;hskag n,mEï lsÍug ck;d ksfhdacs;hska fkdjk


wêlrKhg yelsùu'

wdKAvqfõ ld¾hCIu;djh yd iyfhda.h ì|jeàug we;s wjldYh jeäùu'

ck;djf.a hym; fjkq f jka h ehs m% l dY lrñka wêlrKhg


jHjia:dodhlfha yd úOdhlfha ld¾hhkag ndOd lsÍug yelsùu'

fuu wêlrK m%;sksÍCIK n,h ksid jHjia:dodhlg wdKavql%u jHjia:dj


w;sl%uKh lrñka jHjia:dodk lD;Hh isÿ lsÍug wjldYh fkdue;' tu ksid ta
u;ska wdKAvqfõ n,h ixjrKh fõ'

vii uycku;h
^N.B - jeäÿr wOHhkh i|yd foaYmd,k l%shdoduh Tute tl wOHhkh lrkak'&

wdKAvqfõ n,h ixjrKhùu i|yd n,mdk wkshï uQ,O¾uhla f,i uyck


u;h fmkajd osh yelsh'

uyck u;hg —ck;d y`v˜ —wdYdjka m%ldYlsÍu˜ f,i o jHjydßl w¾:


mj;S' uyck u;h hkq —wdKavqfõ l%shdldÍ;ajh iïnkaOfhka - foaYmd,k
jYfhka jeo.;a mqoa.,fhl= iïnkaOfhka - foaYmd,k jYfhka jeo.;a
isÿùula iïnkaOfhka hï fok ,o wjia:djloS ck;dj úiska m%ldY lrk
woyia j, idudkHh lrKh lrk ,o woyihs'˜

19 Sureka Wageeshwara
viii n,mEï lKavdhï
^N.B - jeäÿr wOHhkh i|yd foaYmd,k l%shdoduh Tute tl wOHhkh lrkak'&

wdKavqfõ n,h ixjrKh ùu flfrys n,mdk ffk;sl fkdjQ wkshï


uQ,O¾uhla f,i n,mEï lKavdhï y÷kd.; yelsh'

n,mEï lKavdhï ^wdYd lKavdhï& hkq —foaYmd,k n,h yeisrùu i|yd


iyNd.S fkdjk kuq;a wdKAvqfõ ;SrK j,g n,mEï lsÍfï wruqKska tlg
tl;=jQ mqoa., lKavdhu˜ f,i ir,j ks¾jpkh l< yelsh'

n,mEï lKavdhï j,g kso¾Yk f,i jD;a;Sh iñ;s - wd.ñl ixúOdk - úYaj
úoHd, YsIHhka wdosh oelaúh yelsh'

fuu n,mEï lKavdhï j, l%shdldÍ;ajh ksid o wdKAvqfõ n,h lsishï


m%udKhlg ixjrKh fõ'

ix isú,a iudch
^N.B - jeäÿr wOHhkh i|yd foaYmd,k l%shdoduh Tute tl wOHhkh lrkak'&

isú,a iudch hk uQ,O¾uh u.ska o wdKAvqfõ wêl n,h ixjrKh jk


wdldrh y÷kd.; yelsh' úfYaIfhka isú,a iudcfha l%shdldÍ;jh u.ska
fuu ;;a;ajh we;s fõ' isú,a iudch hk uQ,O¾uh o wdKAvqfõ n,h
ixjrKh lsÍu i|yd Ndú;d lrk uQ,O¾uhls'

x ckudOHh
wdKAvqfõ n,h ixjrKhùu i|yd iajdëk ckudOHhl l%shdldÍ;ajh
n,mdhs' wdKAvqfõ jev lghq;= ck;djg fy,slsÍu - wdKavqfõ l%shdldÍ;ajh
ksid ck;djg we;súh yels ;;a;ajhka iïnkaOfhka meyeos,s lsÍu - ck;dj
ksrka;r wjOdkhlska yd oekqj;a Ndjhlska hq;= msßila njg m;alsÍu jeks
l%shdud¾. u.ska ckudOHh wdKAvqfõ n,h ixjrKh lrk uQ,O¾uhla njg
m;afõ'

xi úreoaO mCIh
úreoaO mCIh o wdKavqfõ n,h ixjrKh lsÍu i|yd fya;= jk uQ,O¾uhls'
Yla;su;a úreoaO mCIhla mj;skafka kï wdKavqfõ w;a;fkdau;sl yeisÍu
md,kh fõ' wdKAvqfõ jevlghq;= úfõpkh - wdKavqfõ ÿ¾j,;djhka ¥IK
wl%ñl;d ck;djg fmkajdoSu - wdKAvqfõ jevlghq;= iïnkaOfhka
úuis,af,ka miqùu - wdKavqfõ jevlghq;= iïnkaOfhka ck;dj oekqj;a
lsÍu - wdKavq n,h w;am;a lr .ekSu i|yd wkjr; wr.,hl fhoSu
Yla;su;a úreoaO mCIhla úiska isÿlrkq ,nk l%shdjkafõ' fujeks ;;a;ajhla
u; wdKAvqfõ n,h ixjrKh fõ'

20 Sureka Wageeshwara
n ,;, fnoSfï kHdh
n ,;, fnoSfï kHdh
ye|skaùu

jHjia:dodhl " úOdhl iy wêlrK jYfhka wdKavqfõ n,h fnosh hq;=hehs


olajk u;h n,;, fnoSfï kHdh f,i ks¾jpkh l< yelsh' fuh ld¾hd;aul
jYfhka n,;, mx.=lsÍula f,i o w¾:l;kh l< yelsh'

kS;s iïmdok lghq;= jHjia:dodhlhg;a


kS;s l%shd;aul lsÍfï lghq;= úOdhlhg;a
kS;s úksYaph lsÍfï lghq;= wêlrKhg;a" fnod oelaúh hq;= hehs ñka w¾:j;a fõ'

jHjia:dodhl " úOdhl " wêlrK hk ;%súO wdh;k ld¾hd;aul jYfhka yd


mqoa.,dkqnoaO jYfhka taldnoaO fkdúh hq;=hehs n,;, fnoSfï kHdfhka
wjOdrKh lrhs'
,CIK

n,;, fnoSfï kHdh ;jÿrg;a y÷kd.ekSu i|yd tu kHdh i;= ,CIK


wOHkh lsÍu jeo.;a fõ'

wdKavqfõ ld¾hhka b;d meyeos,sj jHjia:dodhl " úOdhl iy wêlrK


jYfhka fnod oelaùu'

tla wdh;khl ld¾hhka ^N+ñldj & fjk;a wdh;khla úiska isÿ fkdlsÍu'

tlsfklg fjkia mqoa., fyda mqoa., lKavdhï úiska n,;, l%shdjg ke.Su'

wdh;k ;=kgu iudk whqßka n,h ysñlroSu'

;%súO wdh;k w;r ixjrK ;=,k isoaOdka;h l%shd;aulùu'

ìysùug fya;=

n,;, fnoSfï kHdh iïnkaO ixjdoh ;=<oS fuu kHdh W;amdohg wod<
fya;= ms<sn| wjOdkh fhduq l< hq;=h' tajd kï"

i hqfrdamSh iudch /äl,a fjkilg Ndckh ùu'

ii tx.,ka; wdKAvql%uh ;=< isÿ jQ j¾ê; ;;a;ajhka

iii ksoyialdó woyia j¾Okh ùu'

iv OkjdoS w¾:l%uh iy Okm;s mka;sfha j¾Okh'

21 Sureka Wageeshwara
i hqfrdamSh iudch /äl,a fjkilg Ndckh ùu'
hqfrdamd l<dmh ;=< cd;sl rdcHhka uq,a woshr ;=<u W;amdo úh' tu cd;sl
rdcHhka ;=< mru wiydh n,e;s md,k l%u ks¾udKh úh' tu wiydh n,e;s
md,lhkag jHjia:dodhl " úOdhl yd wêlrK ish¨ n,;, ixflakaø.;j ;sìKs'
tu ksid "

—md,lhd W;a;Í;r kS;s iïmdolhd o ' ' ' ' W;a;Í;r kS;s l%shd;aul lrkakd
o ' ' ' ' ' W;a;Í;r kS;s úksYaph lrkakd o úh'˜

fufia cd;sl rdcHhka ;=< wiydh n,e;s md,k l%u ks¾udKh jQ w;r wfkla
miska lDIs w¾: l%uh oshù f.dia jdkscjdoS w¾: l%uhla hqfrdamh ;=< ks¾udKh úh'
tys m%;sM,hla f,i kj iudc wNs,dYhka /.;a kj iudc lKavdhï ks¾udKh úh'
fuu kj iudc lKavdhï j,g iajlSh foaYmd,k - iudc - wd¾Ól - ixialD;sl
ksoyig wiydh n,e;s md,k l%uhka wjfrdaOlhla nj jegyqKs' ta ksid kj iudc
lKavdhï ksoyia ixialD;shla fiùfï m%;sM,hla f,i n,;, fnoSfï kHdh
W;amdohg wod< jdia;úl ;;a;ajhka ks¾udKh úh'

ii tx.,ka; wdKavql%uh ;=< isÿ jQ j¾ê; ;;a;ajhka


1688 oS tx.,ka;h ;=< isÿjQ W;alDIaG úma,mh iu`. wiydh n,e;s rdcdKavq
l%uh wfydais lr md¾,sfïka;=j n,j;a lsÍug wod< ;;a;ajhka tx.,ka; wdKavql%u
jHjia:djg tla úh' ta u;ska wiydh n,e;s md,k l%uh oshù hdu iy ;%súO wdh;k
w;r n,h fn¥ md,k l%u ia:dmkhg wod< ;;a;ajhka W;amdo úh'

iii ksoyia ldó woyia j¾Okh ùu'

kQ;kh ;=< fcdakaf,dla - rEfida - fudkafgialHq wdoS od¾Ykslhka ksoyi


^Liberty&iïnkaOfhka b;d úYd, jYfhka ixjdo mj;ajhs' tys m%;sM,hla f,i
kQ;k hqfrdamd iudch ;=< ksoyialdó woyia j¾Okh fõ' tu ksoyialdó woyia
ksid wiydh n,e;s md,k l%u ms<sn| Wkkaÿj oshù f.dia n,h fnok ,o md,k l%u
iïnkaOfhka Wkkaÿj j¾Okh úh' ta yryd n,;, fnoSfï kHdh ìysùug wod<
mdßißl ;;a;ajhka ks¾udKh úh'

iv OkjdoS w¾:l%ufha iy Okm;s mka;sfha ke.Su'


jevjiï l%uh ì|jeà kQ;k hq.h wdrïNùu;a iu`. hqfrdamh ;=< OkjdoS
w¾:l%ufha iy Okm;s mka;sfha ke.Su isÿúh' tu Okm;s mka;shg foaYmd,khg
iïnkaOùfï Wkkaÿjla we;s úh' ta yryd jHjia:dodhlh n,h uyck
ksfhdacs;hkag o úOdhl n,h rcqg o ysñúh hq;=hehs nqoaêu;=ka u; m< lrhs'
ixjdoh fm<.eisks' ta yryd jHjia:dodhl" úOdhl yd wêlrK f,i n,;, fnoSu
iïnkaOfhka ixjdoh ks¾udKh úh'

22 Sureka Wageeshwara
úldYkh
n,;, fnoSfï kHdh iïnkaO ixjdoh ;=<oS ó<`.g wjOdkh fhduq lrkq
,nkafka tys fM;sydisl úldYkh iïnkaOfhks'
weßiafgdag,a
.%Sl wjêh ;=< .%Sl uyd od¾Yksl weßiafgdag,a úiska wdKavqfõ lghq;= fnod
oelaùug wod< uQ,sl ixjdoh idlÉPd lrhs' Bg wod<j wdKavqfõ lghq;=
m%Odk fldgia ;=klg fnod olajhs'

foaYmd,k lreKq idlÉPd lsÍu'


fmdÿ jev mßmd,kh lsÍu'
hqla;sh mis|,Su'

iDcq m%cd;ka;%jdoh l%shd;aul jQ .%Sl kd.ßl rdcHh l%uh hgf;a wdKavqfõ


ld¾hhka fnoSu iïnkaOfhka uQ,sl u;jdoh f.dvke.S ;snqK o .%Sl kd.ßl rdcHh
l%uh ì|jeàu;a iu`. ìysjk frdau uOH;k wjê ;=< l%shd;aul jQ wiydh n,e;s
rdcdKavq md,k l%u ;=< n, fnoSu iïnkaO u;jdoh ksfYaOkh fjhs' kej; 16 jeks
ishji ;=< ,snr,a m%cd;ka;;%jdoS foaYmd,k kHdhla iu`. tx.,ka;h flakaø fldg
.ksñka n,;, fnoSu iïnkaO u;jdoh kQ;k hq.h ;=< kej; W;amdo fjhs'
yeßka.agka
kQ;k wjêh ;=< tx.,ka; cd;sl yeßka.agka keu;s foaYmd,k úoHd{hd
úiska n,;, fnoSu iïnkaOj m%:u jrg u; m< lrhs'

miqj"
fcdka f,dla

tx.,ka; cd;sl fcdaka f,dla úiska kQ;k wjêh ;=< n,;, fnoSfï kHdfha
uQ,sl ixjdoh ks¾udKh lrhs' ta 1689 oS isú,a wdKavqj ms<sn| m%jdohka folla
lD;sh u.sks' fcdka f,dla m%ldY lf<a"

—jHjia:dodhl" úOdhl " wêlrK hk ;%súO wdh;k fjka fjka j l%shd;aul


úh hq;= w;r jHjia:dodhl n,h uyck ksfhdacs;hkag o úOdhl n,h rcqg
o ysñ úh hq;= njhs'˜
fudkafgialHq
kQ;k wjêh ;=< n, fnoSfï kHdh jvd;a úoHd;aul " od¾Yksl mokulska
bosßm;a lrkafka m%xY cd;sl pd,aia fudkafgialHq h' 1748 oS kS;sfha idrh
lD;sh u.ska Tyq n,;, fnoSfï kHdh iïnkaOfhka woyia olajhs'
kS;sfha idrh lD;shg wkqN+;sh njg m;ajQfha m%xYfha mej;s xiv jeks ¨ù
rcqf.a wd{dodhl taldêm;s w;a;fkdau;sl md,kh iy ì%;dkHfha mej;s
n,;, fnok ,o leìkÜ md¾,sfïka;= md,k l%uh hs'
fya;=
pd,aia fudkafgialHq n,;, fnoSfï kHdh bosßm;a lsÍug wod<j fmkajd
fok fya;= lsysmhls'

i wdKavqfõ ld¾hCIu;djh jeälsÍu'


ii w;a;fkdau;sl md,k l%u ks¾udKhùu je<elaùu'
iii ck;djf.a ksoyi wdrCId lsÍu'

23 Sureka Wageeshwara
;jÿrg;a fudkafgialHq m%ldY lf<a "

—hï wjia:djl wêlrK n,h jHjia:dodhl n,h iu`. tl;=ù we;akï


tysoS jHjia:dodhlhd úksYaph lrefjla o jk neúka tjeks ;;a;ajhla
ys;=jlaldÍ md,khlg u`. mdokq we;' wfkla w;g wêlrK n,h úOdhl
n,h iu`. tla;ekaù ;sfíkï úOdhlh ksh; f,iu ysxidldÍ iy mSvdldÍ
fohla njg m;a fõ' hï úfgl jHjia:dodhl " úOdhl yd wêlrK n,;,
tla mqoa.,fhl= w; fyda mqoa., lKavdhï w; talrdYSfõ o th ñksia ksoyfia
ksh; wjidkh jkq we;'˜
-pd,aia fudkafgialHq-
kS;sfha idrh 1748
ÿ¾j,;d

pd,aia fudkafgialHqf.a n,;, fnoSfï kHdhg t,a,ù we;s fpdaokd "


úfõpk " ^ÿ¾j,;d& y÷kd.ekSu'

i ;%súO wdh;k w;r Y=oaO n,;, úfNaokhla iïnkaOfhka woyia m< lsÍu'

ii ;%súO wdh;k j,g iudkj n,h mejßh hq;=hehs m%ldY lsÍu'

iii n,;, fnoSu muKla mqoa., ksoyig m%udKj;a hehs úYajdi lsÍu'

iv ;%súO wdh;k w;r Y=oaO jYfhka n,h fnoSu yryd wdKavqj wldrCIu ùu'

v ì%;dkHh wdKavq l%uh mQ¾jdo¾Yh f,i f.k n,;, fnoSfï kHdh


ks¾udKh l< o ì%;dkHh wdKAvql%ufha ,CIK mjd ksjerosj wjfndaO
fldgf.k fkdue;sùu'

i ;%súO wdh;k w;r Y=oaO n,;, úfNaokhla iïnkaOfhka woyia m<


lsÍu'
;%súO wdh;k w;r Y=oaO n,;, úfNaokhla wfmaCId lsÍu fudkafgialHqf.a
n,;, fnoSfï kHdhg t,a,ù we;s úfõpkhls' lsis÷ kQ;k cd;sl rdcHhl
mqoa.,dkqnoaO jYfhka fyda ld¾hd;aul jYfhka mßmQ¾K n,;, úfNaokhla
y÷kd.; fkdyelsh' Y=oaO jYfhka n,;, úfNaokh yryd wdKAvqfõ
l%shdldÍ;lajh ì| jefghs' fudkafgialHq fuu ;;a;ajh f;areï fkd.ekSu
ÿ¾j,;djhls'

ii ;%súO wdh;k j,g iudkj n,h mejßh hq;=hehs m%ldY lsÍu'


;%súO wdh;k j,g iudkj n,h fnoSh hq;= nj fudkafgialHq m%ldY lrhs'
kuq;a kQ;k cd;sl rdcHhka ;=< jHjia:dodhlhg yd wêlrKh wNsnjd
úOdhlh úYd, jYfhka n,j;aù ;sfí'
24 Sureka Wageeshwara
iii n,;, fnoSu muKla mqoa., ksoyig m%udKj;a hehs úYajdi lsÍu'
n,;, fnoSu muKla mqoa., ksoyi wdrCIdùu i|yd m%udKj;a hehs úYajdi
lsÍu ÿ¾j,;djhls' mqoa., ksoyi wdrCIdùu i|yd kS;sh - kS;sfha wdêm;H -
uyck u;h - n,mEï lKavdhï - hymd,kh - m%cd;ka;%jdoh jeks
foaYmd,k ixl,am b;d jeo.;a fjhs' fudkqfgialHq tu ixl,am
iïnkaOfhka wjOdkh fhduq fldg ke;' th ÿ¾j,;djhls'

iv ;%súO wdh;k w;r Y=oaO jYfhka n,h fnoSu yryd wdKavqj wldrCIu
ùu'
jHjia:dodhl " úOdhl yd wêlrK w;r ld¾hd;aul jYfhka yd
mqoa.,dkqnoaO jYfhka iïnkaO;djhla fkdue;s jQ úg tu wdh;k yqfol,d
ùu' ta yryd wdKavqj wldrCIu ù wl¾ukHh ;;a;ajhg m;afjhs' tu ksid
mßmd,kh ì| jefghs' fuu ;;a;ajh wjfndaO lr fkd.ekSu n, fnoSfï
kHdh ;=< we;s ÿ¾j, ;djhls'

v ì%;dkHh wdKavq l%uh mQ¾jdo¾Yh f,i f.k n,;, fnoSfï kHdh


ks¾udKh l< o ì%;dkHh wdKAvql%ufha ,CIK mjd ksjerosj wjfndaO
fldgf.k fkdue;sùu'

ì%;dkHh wdKavql%uh ;=< jHjia:dodhl " úOdhl yd wêlrK wdh;k


w;r we;s ióm iïnkaOh fudkafgialHq meyeos,sj wjfndaOfldgf.k
fkdue;' ì%;dkHh ;=< ;%súê wdh;k w;r mqoa.,dkqnoaO jYfhka yd
ld¾hd;aul jYfhka tlsfklg iïnkaO fjhs'

jeo.;alï
pd,aia fudkafgialHqf.a n,;, fnoSfï kHdh ;=< y÷kd.; yels jeo.;a
^hym;a& ,CIK

i ñksia ksoyi wdrCIdùu'

ii wd{dodhl md,k l%uhka ìysùu je<lShdu'

iii wêlrKfha iajdëk;ajhg jeo.;aùu'

iv wdKavqfõ ld¾hCIu;djh j¾Okhùu'

n,;, fnoSfï kHdh iïnkaO ixjdoh ;=<oS úúO kHdhka úiska ta


úúO u;jdo

iïnkaOfhka olajd we;s u;jdohka o wOHhkh lsÍu jeo.;a fõ'

25 Sureka Wageeshwara
,snr,ajdoS woyia - mqoa., ksoyi wdrCIdùu i|yd n,;, fnosh hq;= nj
oeäj ms<s.kS'

/äl,ajdoS woyia - n,h ck;dj i;=fõ' jHjia:dkql+, fyda lsis÷


iSudjlska f;drj tu n,h l%shdjg ke.Sug ck;djg
whs;shla ;sìh hq;= h'

fldñhqksiaÜ woyia - n,;, fnoSu fldñhqksiaÜjdoSka m%;sfCIam lrhs'


Okm;s mka;sfha wjYH;djhka yd Wjukdjka wdrCId
lsÍu i|yd Ndú;d lrkq ,nk Wml%uhla f,i Tjqka
th olS'

*eisiaÜjdoS woyia - *eisiaÜjdoSka o n,;, fnoSfï kHdh m%;sfCIam lrhs'


Tjqka úYajdi lrkq ,nkafka wiydh n,e;s md,k
l%uhka h'

• n;,; fnoSfï kHdh mQ¾jdo¾Yh fldgf.k ks¾udKh jQ wdKavql%u


1789 weußldkq wdKavql%u jHjia:dj ks¾udKh lsÍfïoS;a 1809 m%xY miajk
iuQydKavq wdKavql%u jHjia:dj ks¾udKh lsÍfïoS;a n,;, fnoSfï kHdh .=refldg
.;a w;r kQ;kh ;=< wdKavql%u jHjia:d ks¾udKh lsÍfïoS fuu kHdh mQ¾jdo¾Yh
f,i Ndú;d lrhs'

² weußldkq wdKavql%u jHjia:dj iy n,;, fnoSfï kHdh


weußldkq wdKavql%u jHjia:dj pd,aia fudkafgialHqf.a n,;, fnoSfï
kHdh ta wdldrhgu Ndú;hg .ksñka ks¾udKh l< wdKavql%u jHjia:djls' fjk;a
wdldrhlg olajkafka kï weußldkq wdKAvql%ufha nqoaêuh wdo¾Y jQfha n,;,
fnoSfï kHdhhs' weußldkq jHjia:d iïmdol uKav,fha m%Odk idudcslfhl= jQ
fcaïia ueäika m%ldY lf<a "

—uyck Pkaofhka f;aÍm;a jqj o kdulrKfhka f;dardm;a l< o mdrïmßlj


f;aÍm;a jQ tla mqoa.,fhl= fyda mqoa., lKavdhula w; jHjia:dodhl "
úOdhl yd wêlrK n,h ixflakaø.;ùu ksh; f,iu lDDr taldêm;sfhl=
;khs'˜ hkqfjks'

² weußldkq wdKavql%uh ks¾udKhlsÍfïoS fuu lDDr taldêm;sfhl=


ks¾udKhùu je<elaùu i|yd Ndú;d l< Wml%u folls'

n,;, fnoSfï kHdh'

ixjrKh yd ;=,kh ms<sn| isoaOdka;h'

26 Sureka Wageeshwara
weußldkq wdKavql%uh ;=< n,;, fnoSfï kHdh
weußldkq wdKavql%u jHjia:dj u.ska jHjia:dodhl lghq;= i|yd - fldx.%ia
uKav,hla o úOdhl lghq;= i|yd - ckdêm;sjrfhla o wêlrK lghq;= i|yd -
fY%aIaGdêlrKhla o ks¾udKh lf<a h'

1880 oS weußldkq fY%aIaGdêlrKh u.ska m%ldYhg m;a l< ls,an¾ka tfrys


f;dïika kvq ;Skaÿj u.ska o n,;, fnoSu weußldkq wdKqvql%u jHjia:dfõ moku
nj ms<sf.k ;sfí'

—weußldkq ,sÅ; jHjia:dkql+, kS;sfha uQ,sl ,CIKh jkafka cd;sl


jYfhka fukau m%dka; uÜgñka o wdKavqjg mejÍ we;s iEu n,hlau
jHjia:dodhl " úOdhl iy wêlrK jYfhka fnod oelaùuhs'˜

-ls,an¾ka tfrys f;dïika kvq ;Skaÿj-

weußldkq wdKqvql%uh ;=< ixjrK ;=,k isoaOdka;h


• ixjrK ;=,k isoaOdk;ah ye|skaùu

ixjrKh yd ;=,kh lsÍfï isoaOdka;h hkq l=ulaoehs ir,j ks¾jpkh


lrkafka kï " tla wdh;khla ;ukag mjrdoS we;s n,h blaujd lghq;= lrk úg
wfkla wdh;k iajhxl%Shju l%shd;aul ù tu wdh;kh md,kh lsÍuhs'

;jÿrg;a "

—;%súO wdh;k iajhxl%Shju tlsfklska md,khùu yryd tla wdh;khl


wdêm;s;ajhla u;=ùu je<elaùu ixjrK ;=,k isoaOdka;h fõ'˜

• ixjrK yd ;=,k isoaOdk;ahg wod< kso¾Yk

kso¾Yk

i jHjia:dodhl jk fldx.%ia uKav,h ilialrk mk;a flgqïm;a kS;s njg


m;aùug úOdhl jk ckdêm;sjrhdf.a wjidk wkque;sh wjYHh ùu'
ckdêm;sg wjYHh kï tu mk;aj,g wkque;sh fkdoS isáh yelsh' th mk;a
ksfYaO lsÍuls' ckdêm;sf.a ksfYaO lrk ,o mk;la jqj o fldx.%ia
uKav,fha 2$3 lska kS;shla njg m;a l< yelsh'

ii úOdhlh jk ckdêm;sjrhdg wh;a n,;, fldx.%ia uKav,fha fifkÜ


iNdfõ wkqque;shg hg;aj l%shd;aul l< hq;= ùu" leìkÜ f,alï jreka -
rdcHh fiajfha by< ks,OdÍka - iqmSï Widúfha úksiqrejka - rdcHh Wmdh
ks,OdÍka jeks ;k;=re ckdêm;sjrhd f;dardm;a l< o tajd fifkÜ iNdj
;=<ska wkqu; l< hq;=h' tfia fkdue;s úg tu m;alsÍï j,x.= fkdfõ'
27 Sureka Wageeshwara
iii ckdêm;sg úfoaY .súiqï j,g t<öug wjldY we;;a tu .súiqï j,x.=
jkafka fifkÜ uKav,h 2$3 l úfYaI nyq;r wkqu; lrkafka kï muKs'

iv ckdêm;s bj;a lsÍfï n,h fldx.%ih i;=ùu' rg mdjdoSu - w,a,ia - wmrdO


j,g yjq,aùu - pß; ¥IKh - jeks fpdaokdu; ckdêm;sg t,a, jk
fodaIdNsfhda. fpdaokdj wêlrKhla f,i /iaj úksYaph lrkq ,nkafka
fldx.%ia uKav,hhs' tu ksid fodaIdNsfhda.hlska ckdêm;sjrhd bj;a lsÍug
fldx.%ia uKav,hg yelsh'

v jHjia:dodhlh jk fldx.%ih ilia lrk kS;s j, jHjia:dkql+, Ndjh


mÍCIdlsÍug wêlrKhg yelsùu' fldx.%ih ilia lrk kS;s wdKavql%u
jHjia:dj W,a,x>kh lrkafka kï tu kS;s ksfYaO lsÍug wêlrKhg n,h
we;' th wêlrK m%;sksÍCIK n,h fõ'

vi iqm%Sï wêlrKh fokq ,nk kvq;Skaÿ kj kS;s ks¾udKhg m%n, f,i n,md
;sfí' kQ;k úpdrlhka mjikafka iqm%Sï wêlrKh weußldfõ f;jk
jHjia:dodhl iNdj njhs'

vii Wiia wêlrK wdh;k j, úksiqrejka bj;a lsÍug fldx.%ia iNdfõ


wkque;sh u; ckdêm;sjrhdg yelsùu'

by; wdldrhg n,;, fnoSfï kHdh yd ixjrK ;=,k isoaOdka;h ffk;sl


;,h ;=< olajd ;snqK o m%dfhda.sl Ndú;h ;=< úOdhlh jk ckdêm;sjrhd n,j;a
jk wdldrh ;%súO wdh;k iyfhda.fhka l%shd;aul jk wdldrh weußldkq
wdKqvql%uh ;=<ska y÷kd.; yelsh'

28 Sureka Wageeshwara

You might also like